📜

၁၁။ ဒသုတ္တရသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၅၀။ ဧဝံမေ သုတန္တိ ဒသုတ္တရသုတ္တံ။ တတြာယံ အပုဗ္ဗပဒဝဏ္ဏနာ – အာဝုသော ဘိက္ခဝေတိ သာဝကာနံ အာလပနမေတံ။ ဗုဒ္ဓါ ဟိ ပရိသံ အာမန္တယမာနာ ‘ဘိက္ခဝေ’တိ ဝဒန္တိ။ သာဝကာ သတ္ထာရံ ဥစ္စဋ္ဌာနေ ဌပေဿာမာတိ သတ္ထု အာလပနေန အနာလပိတွာ အာဝုသောတိ အာလပန္တိ။ တေ ဘိက္ခူတိ တေ ဓမ္မသေနာပတိံ ပရိဝါရေတွာ နိသိန္နာ ဘိက္ခူ။ ကေ ပန တေ ဘိက္ခူတိ? အနိဗဒ္ဓဝါသာ ဒိသာဂမနီယာ ဘိက္ခူ။ ဗုဒ္ဓကာလေ ဒွေ ဝါရေ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ – ဥပကဋ္ဌဝဿူပနာယိကကာလေ စ ပဝါရဏကာလေ စ။ ဥပကဋ္ဌဝဿူပနာယိကာယ ဒသပိ ဝီသတိပိ တိံသမ္ပိ စတ္တာလီသမ္ပိ ပညာသမ္ပိ ဘိက္ခူ ဝဂ္ဂါ ဝဂ္ဂါ ကမ္မဋ္ဌာနတ္ထာယ အာဂစ္ဆန္တိ။ ဘဂဝါ တေဟိ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိတွာ ကသ္မာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပကဋ္ဌာယ ဝဿူပနာယိကာယ ဝိစရထာတိ ပုစ္ဆတိ။ အထ တေ ‘‘ဘဂဝါ ကမ္မဋ္ဌာနတ္ထံ အာဂတမှ၊ ကမ္မဋ္ဌာနံ နော ဒေထာ’’တိ ယာစန္တိ။

သတ္ထာ တေသံ စရိယဝသေန ရာဂစရိတဿ အသုဘကမ္မဋ္ဌာနံ ဒေတိ။ ဒေါသစရိတဿ မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာနံ၊ မောဟစရိတဿ ဥဒ္ဒေသော ပရိပုစ္ဆာ – ‘ကာလေန ဓမ္မဿဝနံ၊ ကာလေန ဓမ္မသာကစ္ဆာ၊ ဣဒံ တုယှံ သပ္ပာယ’န္တိ အာစိက္ခတိ။ ဝိတက္ကစရိတဿ အာနာပါနဿတိကမ္မဋ္ဌာနံ ဒေတိ။ သဒ္ဓါစရိတဿ ပသာဒနီယသုတ္တန္တေ ဗုဒ္ဓသုဗောဓိံ ဓမ္မသုဓမ္မတံ သင်္ဃသုပ္ပဋိပတ္တိဉ္စ ပကာသေတိ။ ဉာဏစရိတဿ အနိစ္စတာဒိပဋိသံယုတ္တေ ဂမ္ဘီရေ သုတ္တန္တေ ကထေတိ။ တေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ သစေ သပ္ပာယံ ဟောတိ၊ တတ္ထေဝ ဝသန္တိ။ နော စေ ဟောတိ၊ သပ္ပာယံ သေနာသနံ ပုစ္ဆိတွာ ဂစ္ဆန္တိ။ တေ တတ္ထ ဝသန္တာ တေမာသိကံ ပဋိပဒံ ဂဟေတွာ ဃဋေတွာ ဝါယမန္တာ သောတာပန္နာပိ ဟောန္တိ သကဒါဂါမိနောပိ အနာဂါမိနောပိ အရဟန္တောပိ။

တတော ဝုတ္ထဝဿာ ပဝါရေတွာ သတ္ထု သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ဘဂဝါ အဟံ တုမှာကံ သန္တိကေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ သောတာပတ္တိဖလံ ပတ္တော…ပေ… အဟံ အဂ္ဂဖလံ အရဟတ္တ’’န္တိ ပဋိလဒ္ဓဂုဏံ အာရောစေန္တိ။ တတ္ထ ဣမေ ဘိက္ခူ ဥပကဋ္ဌာယ ဝဿူပနာယိကာယ အာဂတာ။ ဧဝံ အာဂန္တွာ ဂစ္ဆန္တေ ပန ဘိက္ခူ ဘဂဝါ အဂ္ဂသာဝကာနံ သန္တိကံ ပေသေတိ၊ ယထာဟ ‘‘အပလောကေထ ပန၊ ဘိက္ခဝေ၊ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေ’’တိ။ ဘိက္ခူ စ ဝဒန္တိ ‘‘ကိံ နု ခေါ မယံ၊ ဘန္တေ၊ အပလောကေမ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၂)။ အထ နေ ဘဂဝါ တေသံ ဒဿနေ ဥယျောဇေသိ။ ‘‘သေဝထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေ၊ ဘဇထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေ။ ပဏ္ဍိတာ ဘိက္ခူ အနုဂ္ဂါဟကာ သဗြဟ္မစာရီနံ။ သေယျထာပိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဇနေတာ ဧဝံ သာရိပုတ္တော။ သေယျထာပိ ဇာတဿ အာပါဒေတာ ဧဝံ မောဂ္ဂလ္လာနော။ သာရိပုတ္တော၊ ဘိက္ခဝေ၊ သောတာပတ္တိဖလေ ဝိနေတိ၊ မောဂ္ဂလ္လာနော ဥတ္တမတ္ထေ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၃၇၁)။

တဒါပိ ဘဂဝါ ဣမေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ တေသံ ဘိက္ခူနံ အာသယံ ဥပပရိက္ခန္တော ‘‘ဣမေ ဘိက္ခူ သာဝကဝိနေယျာ’’တိ အဒ္ဒသ။ သာဝကဝိနေယျာ နာမ ယေ ဗုဒ္ဓါနမ္ပိ ဓမ္မဒေသနာယ ဗုဇ္ဈန္တိ သာဝကာနမ္ပိ။ ဗုဒ္ဓဝိနေယျာ ပန သာဝကာ ဗောဓေတုံ န သက္ကောန္တိ။ သာဝကဝိနေယျဘာဝံ ပန ဧတေသံ ဉတွာ ကတရဿ ဘိက္ခုနော ဒေသနာယ ဗုဇ္ဈိဿန္တီတိ ဩလောကေန္တော သာရိပုတ္တဿာတိ ဒိသွာ ထေရဿ သန္တိကံ ပေသေသိ။ ထေရော တေ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆိ ‘‘သတ္ထု သန္တိကံ ဂတတ္ထ အာဝုသော’’တိ။ ‘‘အာမ၊ ဂတမှ သတ္ထာရာ ပန အမှေ တုမှာကံ သန္တိကံ ပေသိတာ’’တိ။ တတော ထေရော ‘‘ဣမေ ဘိက္ခူ မယှံ ဒေသနာယ ဗုဇ္ဈိဿန္တိ၊ ကီဒိသီ နု ခေါ တေသံ ဒေသနာ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေန္တော ‘‘ဣမေ ဘိက္ခူ သမဂ္ဂါရာမာ၊ သာမဂ္ဂိရသဿ ဒီပိကာ နေသံ ဒေသနာ ဝဋ္ဋတီ’’တိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတွာ တထာရူပံ ဒေသနံ ဒေသေတုကာမော ဒသုတ္တရံ ပဝက္ခာမီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဒသဓာ မာတိကံ ဌပေတွာ ဝိဘတ္တောတိ ဒသုတ္တရော၊ ဧကကတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဒသကာ ဂတောတိပိ ဒသုတ္တရော၊ ဧကေကသ္မိံ ပဗ္ဗေ ဒသ ဒသ ပဉှာ ဝိသေသိတာတိပိ ဒသုတ္တရော၊ တံ ဒသုတ္တရံ။ ပဝက္ခာမီတိ ကထေဿာမိ။ ဓမ္မန္တိ သုတ္တံ။ နိဗ္ဗာနပတ္တိယာတိ နိဗ္ဗာနပဋိလာဘတ္ထာယ။ ဒုက္ခဿန္တကိရိယာယာတိ သကလဿ ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ ပရိယန္တကရဏတ္ထံ။ သဗ္ဗဂန္ထပ္ပမောစနန္တိ အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထာဒီနံ သဗ္ဗဂန္ထာနံ ပမောစနံ။

ဣတိ ထေရော ဒေသနံ ဥစ္စံ ကရောန္တော ဘိက္ခူနံ တတ္ထ ပေမံ ဇနေန္တော ဧဝမေတံ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ ပရိယာပုဏိတဗ္ဗံ ဓာရေတဗ္ဗံ ဝါစေတဗ္ဗံ မညိဿန္တီတိ စတူဟိ ပဒေဟိ ဝဏ္ဏံ ကထေသိ၊ ‘‘ဧကာယနော အယံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မဂ္ဂေါ’’တိအာဒိနာ နယေန တေသံ တေသံ သုတ္တာနံ ဘဂဝါ ဝိယ။

ဧကဓမ္မဝဏ္ဏနာ

၃၅၁။ (က) တတ္ထ ဗဟုကာရောတိ ဗဟူပကာရော။

(ခ) ဘာဝေတဗ္ဗောတိ ဝဍ္ဎေတဗ္ဗော။

(ဂ) ပရိညေယျောတိ တီဟိ ပရိညာဟိ ပရိဇာနိတဗ္ဗော။

(ဃ) ပဟာတဗ္ဗောတိ ပဟာနာနုပဿနာယ ပဇဟိတဗ္ဗော။

(င) ဟာနဘာဂိယောတိ အပါယဂါမိပရိဟာနာယ သံဝတ္တနကော။

(စ) ဝိသေသဘာဂိယောတိ ဝိသေသဂါမိဝိသေသာယ သံဝတ္တနကော။

(ဆ) ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈောတိ ဒုပ္ပစ္စက္ခကရော။

(ဇ) ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗောတိ နိပ္ဖာဒေတဗ္ဗော။

(ဈ) အဘိညေယျောတိ ဉာတပရိညာယ အဘိဇာနိတဗ္ဗော။

(ဉ) သစ္ဆိကာတဗ္ဗောတိ ပစ္စက္ခံ ကာတဗ္ဗော။

ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ မာတိကာသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣတိ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယထာ နာမ ဒက္ခော ဝေဠုကာရော သမ္မုခီဘူတံ ဝေဠုံ ဆေတွာ နိဂ္ဂဏ္ဌိံ ကတွာ ဒသဓာ ခဏ္ဍေ ကတွာ ဧကမေကံ ခဏ္ဍံ ဟီရံ ဟီရံ ကရောန္တော ဖာလေတိ၊ ဧဝမေဝ တေသံ ဘိက္ခူနံ သပ္ပာယံ ဒေသနံ ဥပပရိက္ခိတွာ ဒသဓာ မာတိကံ ဌပေတွာ ဧကေကကောဋ္ဌာသေ ဧကေကပဒံ ဝိဘဇန္တော ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဗဟုကာရော၊ အပ္ပမာဒေါ ကုသလေသု ဓမ္မေသူတိ’’တိအာဒိနာ နယေန ဒေသနံ ဝိတ္ထာရေတုံ အာရဒ္ဓါ။

တတ္ထ အပ္ပမာဒေါ ကုသလေသု ဓမ္မေသူတိ သဗ္ဗတ္ထကံ ဥပကာရကံ အပ္ပမာဒံ ကထေသိ။ အယဉှိ အပ္ပမာဒေါ နာမ သီလပူရဏေ၊ ဣန္ဒြိယသံဝရေ၊ ဘောဇနေ မတ္တညုတာယ၊ ဇာဂရိယာနုယောဂေ၊ သတ္တသု သဒ္ဓမ္မေသု၊ ဝိပဿနာဂဗ္ဘံ ဂဏှာပနေ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဒီသု၊ သီလက္ခန္ဓာဒိပဉ္စဓမ္မက္ခန္ဓေသု၊ ဌာနာဋ္ဌာနေသု၊ မဟာဝိဟာရသမာပတ္တိယံ၊ အရိယသစ္စေသု၊ သတိပဋ္ဌာနာဒီသု၊ ဗောဓိပက္ခိယေသု၊ ဝိပဿနာဉာဏာဒီသု အဋ္ဌသု ဝိဇ္ဇာသူတိ သဗ္ဗေသု အနဝဇ္ဇဋ္ဌေန ကုသလေသု ဓမ္မေသု ဗဟူပကာရော။

တေနေဝ နံ ဘဂဝါ ‘‘ယာဝတာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သတ္တာ အပဒါ ဝါ…ပေ… တထာဂတော တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ။ ဧဝမေဝ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယေ ကေစိ ကုသလာ ဓမ္မာ၊ သဗ္ဗေတေ အပ္ပမာဒမူလကာ အပ္ပမာဒသမောသရဏာ၊ အပ္ပမာဒေါ တေသံ ဓမ္မာနံ အဂ္ဂမက္ခာယတီ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၅။၁၃၉) နယေန ဟတ္ထိပဒါဒီဟိ ဩပမ္မေဟိ ဩပမေန္တော သံယုတ္တနိကာယေအပ္ပမာဒဝဂ္ဂေ နာနပ္ပကာရံ ထောမေတိ။ တံ သဗ္ဗံ ဧကပဒေနေဝ သင်္ဂဟေတွာ ထေရော အပ္ပမာဒေါ ကုသလေသု ဓမ္မေသူတိ အာဟ။ ဓမ္မပဒေ အပ္ပမာဒဝဂ္ဂေနာပိဿ ဗဟူပကာရတာ ဒီပေတဗ္ဗာ။ အသောကဝတ္ထုနာပိ ဒီပေတဗ္ဗာ –

(က) အသောကရာဇာ ဟိ နိဂြောဓသာမဏေရဿ ‘‘အပ္ပမာဒေါ အမတပဒ’’န္တိ ဂါထံ သုတွာ ဧဝ ‘‘တိဋ္ဌ၊ တာတ၊ မယှံ တယာ တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ ကထိတ’’န္တိ သာမဏေရေ ပသီဒိတွာ စတုရာသီတိဝိဟာရသဟဿာနိ ကာရေသိ။ ဣတိ ထာမသမ္ပန္နေန ဘိက္ခုနာ အပ္ပမာဒဿ ဗဟူပကာရတာ တီဟိ ပိဋကေဟိ ဒီပေတွာ ကထေတဗ္ဗာ။ ယံကိဉ္စိ သုတ္တံ ဝါ ဂါထံ ဝါ အပ္ပမာဒဒီပနတ္ထံ အာဟရန္တော ‘‘အဋ္ဌာနေ ဌတွာ အာဟရသိ၊ အတိတ္ထေန ပက္ခန္ဒော’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗော။ ဓမ္မကထိကဿေဝေတ္ထ ထာမော စ ဗလဉ္စ ပမာဏံ။

(ခ) ကာယဂတာသတီတိ အာနာပါနံ စတုဣရိယာပထော သတိသမ္ပဇညံ ဒွတ္တိံသာကာရော စတုဓာတုဝဝတ္ထာနံ ဒသ အသုဘာ နဝ သိဝထိကာ စုဏ္ဏိကမနသိကာရော ကေသာဒီသု စတ္တာရိ ရူပဇ္ဈာနာနီတိ ဧတ္ထ ဥပ္ပန္နသတိယာ ဧတံ အဓိဝစနံ။ သာတသဟဂတာတိ ဌပေတွာ စတုတ္ထဇ္ဈာနံ အညတ္ထ သာတသဟဂတာ ဟောတိ သုခသမ္ပယုတ္တာ၊ တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။

(ဂ) သာသဝေါ ဥပါဒါနိယောတိ အာသဝါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနာနဉ္စ ပစ္စယဘူတော။ ဣတိ တေဘူမကဓမ္မမေဝ နိယမေတိ။

(ဃ) အသ္မိမာနောတိ ရူပါဒီသု အသ္မီတိ မာနော။

(င) အယောနိသော မနသိကာရောတိ အနိစ္စေ နိစ္စန္တိအာဒိနာ နယေန ပဝတ္တော ဥပ္ပထမနသိကာရော။

(စ) ဝိပရိယာယေန ယောနိသော မနသိကာရော ဝေဒိတဗ္ဗော။

(ဆ) အာနန္တရိကောစေတောသမာဓီတိ အညတ္ထ မဂ္ဂါနန္တရံ ဖလံ အာနန္တရိကော စေတောသမာဓိ နာမ ။ ဣဓ ပန ဝိပဿနာနန္တရော မဂ္ဂေါ ဝိပဿနာယ ဝါ အနန္တရတ္တာ အတ္တနော ဝါ အနန္တရံ ဖလဒါယကတ္တာ အာနန္တရိကော စေတောသမာဓီတိ အဓိပ္ပေတော။

(ဇ) အကုပ္ပံ ဉာဏန္တိ အညတ္ထ ဖလပညာ အကုပ္ပဉာဏံ နာမ။ ဣဓ ပစ္စဝေက္ခဏပညာ အဓိပ္ပေတာ။

(ဈ) အာဟာရဋ္ဌိတိကာတိ ပစ္စယဋ္ဌိတိကာ။ အယံ ဧကော ဓမ္မောတိ ယေန ပစ္စယေန တိဋ္ဌန္တိ၊ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဉာတပရိညာယ အဘိညေယျော။

(ဉ) အကုပ္ပာစေတောဝိမုတ္တီတိ အရဟတ္တဖလဝိမုတ္တိ။

ဣမသ္မိံ ဝါရေ အဘိညာယ ဉာတပရိညာ ကထိတာ။ ပရိညာယ တီရဏပရိညာ။ ပဟာတဗ္ဗသစ္ဆိကာတဗ္ဗေဟိ ပဟာနပရိညာ။ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈောတိ ဧတ္ထ ပန မဂ္ဂေါ ကထိတော။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗောတိ ဖလံ ကထိတံ၊ မဂ္ဂေါ ဧကသ္မိံယေဝ ပဒေ လဗ္ဘတိ။ ဖလံ ပန အနေကေသုပိ လဗ္ဘတိယေဝ။

ဘူတာတိ သဘာဝတော ဝိဇ္ဇမာနာ။ တစ္ဆာတိ ယာထာဝါ။ တထာတိ ယထာ ဝုတ္တာ တထာသဘာဝါ။ အဝိတထာတိ ယထာ ဝုတ္တာ န တထာ န ဟောန္တိ။ အနညထာတိ ဝုတ္တပ္ပကာရတော န အညထာ။ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါတိ တထာဂတေန ဗောဓိပလ္လင်္ကေ နိသီဒိတွာ ဟေတုနာ ကာရဏေန သယမေဝ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ ဉာတာ ဝိဒိတာ သစ္ဆိကတာ။ ဣမိနာ ထေရော ‘‘ဣမေ ဓမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ၊ အဟံ ပန တုမှာကံ ရညော လေခဝါစကသဒိသော’’တိ ဇိနသုတ္တံ ဒဿေန္တော ဩကပ္ပနံ ဇနေသိ။

ဧကဓမ္မဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဒွေဓမ္မဝဏ္ဏနာ

၃၅၂။ (က) ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာတိ ဣမေ ဒွေ သတိသမ္ပဇညာ ဓမ္မာ သီလပူရဏာဒီသု အပ္ပမာဒေါ ဝိယ သဗ္ဗတ္ထ ဥပကာရကာ ဟိတာဝဟာ။

(ခ) သမထောစ ဝိပဿနာ စာတိ ဣမေ ဒွေ သင်္ဂီတိသုတ္တေ လောကိယလောကုတ္တရာ ကထိတာ။ ဣမသ္မိံ ဒသုတ္တရသုတ္တေ ပုဗ္ဗဘာဂါ ကထိတာ။

(ဆ) သတ္တာနံ သံကိလေသာယ သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာတိ အယောနိသော မနသိကာရော ဟေတု စေဝ ပစ္စယော စ သတ္တာနံ သံကိလေသာယ၊ ယောနိသော မနသိကာရော ဝိသုဒ္ဓိယာ။ တထာ ဒေါဝစဿတာ ပါပမိတ္တတာ သံကိလေသာယ၊ သောဝစဿတာ ကလျာဏမိတ္တတာ ဝိသုဒ္ဓိယာ။ တထာ တီဏိ အကုသလမူလာနိ၊ တီဏိ ကုသလမူလာနိ။ စတ္တာရော ယောဂါ စတ္တာရော ဝိသံယောဂါ။ ပဉ္စ စေတောခိလာ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ။ ဆ အဂါရဝါ ဆ ဂါရဝါ။ သတ္တ အသဒ္ဓမ္မာ သတ္တ သဒ္ဓမ္မာ။ အဋ္ဌ ကုသီတဝတ္ထူနိ အဋ္ဌ အာရမ္ဘဝတ္ထူနိ။ နဝ အာဃာတဝတ္ထူနိ နဝ အာဃာတပ္ပဋိဝိနယာ။ ဒသ အကုသလကမ္မပထာ ဒသ ကုသလကမ္မပထာတိ ဧဝံ ပဘေဒါ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

(ဈ) သင်္ခတာ ဓာတူတိ ပစ္စယေဟိ ကတာ ပဉ္စက္ခန္ဓာ။ အသင်္ခတာ ဓာတူတိ ပစ္စယေဟိ အကတံ နိဗ္ဗာနံ။

(ဉ) ဝိဇ္ဇာ စ ဝိမုတ္တိ စာတိ ဧတ္ထ ဝိဇ္ဇာတိ တိဿော ဝိဇ္ဇာ။ ဝိမုတ္တီတိ အရဟတ္တဖလံ။

ဣမသ္မိံ ဝါရေ အဘိညာဒီနိ ဧကကသဒိသာနေဝ၊ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗပဒေ ပန မဂ္ဂေါ ကထိတော၊ သစ္ဆိကာတဗ္ဗပဒေ ဖလံ။

ဒွေဓမ္မဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

တယောဓမ္မဝဏ္ဏနာ

၃၅၃။ (ဆ) ကာမာနမေတံ နိဿရဏံ ယဒိဒံ နေက္ခမ္မန္တိ ဧတ္ထ နေက္ခမ္မန္တိ အနာဂါမိမဂ္ဂေါ အဓိပ္ပေတော။ သော ဟိ သဗ္ဗသော ကာမာနံ နိဿရဏံ။ ရူပါနံ နိဿရဏံ ယဒိဒံ အာရုပ္ပန္တိ ဧတ္ထ အာရုပ္ပေပိ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ။ ပုန ဥပ္ပတ္တိနိဝါရဏတော သဗ္ဗသော ရူပါနံ နိဿရဏံ နာမ။ နိရောဓော တဿနိဿရဏန္တိ ဣဓ အရဟတ္တဖလံ နိရောဓောတိ အဓိပ္ပေတံ။ အရဟတ္တဖလေန ဟိ နိဗ္ဗာနေ ဒိဋ္ဌေ ပုန အာယတိံ သဗ္ဗသင်္ခါရာ န ဟောန္တီတိ အရဟတ္တံ သင်္ခတနိရောဓဿ ပစ္စယတ္တာ နိရောဓောတိ ဝုတ္တံ။

(ဇ) အတီတံသေ ဉာဏန္တိ အတီတံသာရမ္မဏံ ဉာဏံ ဣတရေသုပိ ဧသေဝ နယော။

ဣမသ္မိမ္ပိ ဝါရေ အဘိညာဒယော ဧကကသဒိသာဝ။ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈပဒေ ပန မဂ္ဂေါ ကထိတော၊ သစ္ဆိကာတဗ္ဗေ ဖလံ။

တယောဓမ္မဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

စတ္တာရောဓမ္မဝဏ္ဏနာ

၃၅၄။ (က) စတ္တာရိ စက္ကာနီတိ ဧတ္ထ စက္ကံ နာမ ဒါရုစက္ကံ၊ ရတနစက္ကံ၊ ဓမ္မစက္ကံ၊ ဣရိယာပထစက္ကံ၊ သမ္ပတ္တိစက္ကန္တိ ပဉ္စဝိဓံ။ တတ္ထ ‘‘ယံ ပနိဒံ သမ္မ၊ ရထကာရ၊ စက္ကံ ဆဟိ မာသေဟိ နိဋ္ဌိတံ၊ ဆာရတ္တူနေဟီ’’တိ (အ။ နိ။ ၃။၁၅) ဣဒံ ဒါရုစက္ကံ။ ‘‘ပိတရာ ပဝတ္တိတံ စက္ကံ အနုပ္ပဝတ္တေတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၅။၁၃၂) ဣဒံ ရတနစက္ကံ။ ‘‘ပဝတ္တိတံ စက္က’’န္တိ (မ။ နိ။ ၂။၃၉၉) ဣဒံ ဓမ္မစက္ကံ။ ‘‘စတုစက္ကံ နဝဒွါရ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၁။၂၉) ဣဒံ ဣရိယာပထစက္ကံ။ ‘‘စတ္တာရိမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စက္ကာနိ၊ ယေဟိ သမန္နာဂတာနံ ဒေဝမနုဿာနံ စတုစက္ကံ ပဝတ္တတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၄။၃၁) ဣဒံ သမ္ပတ္တိစက္ကံ။ ဣဓာပိ ဧတဒေဝ အဓိပ္ပေတံ။

ပတိရူပဒေသဝါသောတိ ယတ္ထ စတဿော ပရိသာ သန္ဒိဿန္တိ၊ ဧဝရူပေ အနုစ္ဆဝိကေ ဒေသေ ဝါသော။ သပ္ပုရိသူပနိဿယောတိ ဗုဒ္ဓါဒီနံ သပ္ပုရိသာနံ အဝဿယနံ သေဝနံ ဘဇနံ။ အတ္တသမ္မာပဏိဓီတိ အတ္တနော သမ္မာ ဌပနံ၊ သစေ ပန ပုဗ္ဗေ အဿဒ္ဓါဒီဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ၊ တာနိ ပဟာယ သဒ္ဓါဒီသု ပတိဋ္ဌာပနံ။ ပုဗ္ဗေ စ ကတပုညတာတိ ပုဗ္ဗေ ဥပစိတကုသလတာ။ ဣဒမေဝေတ္ထ ပမာဏံ။ ယေန ဟိ ဉာဏသမ္ပယုတ္တစိတ္တေန ကုသလံ ကတံ ဟောတိ၊ တဒေဝ ကုသလံ တံ ပုရိသံ ပတိရူပဒေသေ ဥပနေတိ၊ သပ္ပုရိသေ ဘဇာပေသိ ။ သော ဧဝ စ ပုဂ္ဂလော အတ္တာနံ သမ္မာ ဌပေတိ။ စတူသု အာဟာရေသု ပဌမော လောကိယောဝ။ သေသာ ပန တယော သင်္ဂီတိသုတ္တေ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကာ ကထိတာ။ ဣဓ ပုဗ္ဗဘာဂေ လောကိယာ။

(စ) ကာမယောဂဝိသံယောဂါဒယော အနာဂါမိမဂ္ဂါဒိဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။

(ဆ) ဟာနဘာဂိယာဒီသု ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘီ ကာမသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဟာနဘာဂိယော သမာဓိ။ တဒနုဓမ္မတာ သတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဌိတိဘာဂိယော သမာဓိ။ ဝိတက္ကသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိသေသဘာဂိယော သမာဓိ။ နိဗ္ဗိဒါသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိရာဂူပသဉှိတော နိဗ္ဗေဓဘာဂိယော သမာဓီတိ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗသမာပတ္တိယော ဝိတ္ထာရေတွာ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ပနဿ ဝိနိစ္ဆယကထာ ကထိတာဝ။

ဣမသ္မိမ္ပိ ဝါရေ အဘိညာဒီနိ ဧကကသဒိသာနေဝ။ အဘိညာပဒေ ပနေတ္ထ မဂ္ဂေါ ကထိတော။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗပဒေ ဖလံ။

စတ္တာရောဓမ္မဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပဉ္စဓမ္မဝဏ္ဏနာ

၃၅၅။ (ခ) ပီတိဖရဏတာဒီသု ပီတိံ ဖရမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဒွီသု ဈာနေသု ပညာ ပီတိဖရဏတာ နာမ။ သုခံ ဖရမာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ တီသု ဈာနေသု ပညာ သုခဖရဏတာ နာမ။ ပရေသံ စေတော ဖရမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ စေတောပရိယပညာ စေတောဖရဏတာ နာမ။ အာလောကဖရဏေ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဒိဗ္ဗစက္ခုပညာ အာလောကဖရဏတာ နာမ။ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ ပစ္စဝေက္ခဏနိမိတ္တံ နာမ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ‘‘ဒွီသု ဈာနေသု ပညာ ပီတိဖရဏတာ၊ တီသု ဈာနေသု ပညာ သုခဖရဏတာ။ ပရစိတ္တေ ပညာ စေတောဖရဏတာ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု အာလောကဖရဏတာ။ တမှာ တမှာ သမာဓိမှာ ဝုဋ္ဌိတဿ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ ပစ္စဝေက္ခဏနိမိတ္တ’’န္တိ (ဝိဘ။ ၈၀၄)။

တတ္ထ ပီတိဖရဏတာ သုခဖရဏတာ ဒွေ ပါဒါ ဝိယ။ စေတောဖရဏတာ အာလောကဖရဏတာ ဒွေ ဟတ္ထာ ဝိယ။ အဘိညာပါဒကဇ္ဈာနံ မဇ္ဈိမကာယော ဝိယ ။ ပစ္စဝေက္ခဏနိမိတ္တံ သီသံ ဝိယ။ ဣတိ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တတ္ထေရော ပဉ္စင်္ဂိကံ သမ္မာသမာဓိံ အင်္ဂပစ္စင်္ဂသမ္ပန္နံ ပုရိသံ ကတွာ ဒဿေသိ။

(ဇ) အယံ သမာဓိ ပစ္စုပ္ပန္နသုခေါ စေ ဝါတိအာဒီသု အရဟတ္တဖလသမာဓိ အဓိပ္ပေတော။ သော ဟိ အပ္ပိတပ္ပိတက္ခဏေ သုခတ္တာ ပစ္စုပ္ပန္နသုခေါ။ ပုရိမော ပုရိမော ပစ္ဆိမဿ ပစ္ဆိမဿ သမာဓိသုခဿ ပစ္စယတ္တာ အာယတိံ သုခဝိပါကော။

ကိလေသေဟိ အာရကတ္တာ အရိယော။ ကာမာမိသဝဋ္ဋာမိသလောကာမိသာနံ အဘာဝါ နိရာမိသော။ ဗုဒ္ဓါဒီဟိ မဟာပုရိသေဟိ သေဝိတတ္တာ အကာပုရိသသေဝိတော။ အင်္ဂသန္တတာယ အာရမ္မဏသန္တတာယ သဗ္ဗကိလေသဒရထသန္တတာယ စ သန္တော။ အတပ္ပနီယဋ္ဌေန ပဏီတော။ ကိလေသပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယာ လဒ္ဓတ္တာ ကိလေသပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဘာဝံ ဝါ လဒ္ဓတ္တာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓလဒ္ဓါ။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓီတိ ဟိ ဣဒံ အတ္ထတော ဧကံ။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓကိလေသေန ဝါ အရဟတာ လဒ္ဓတ္တာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓလဒ္ဓါ။ ဧကောဒိဘာဝေန အဓိဂတတ္တာ ဧကောဒိဘာဝမေဝ ဝါ အဓိဂတတ္တာ ဧကောဒိဘာဝါဓိဂတော။ အပ္ပဂုဏသာသဝသမာဓိ ဝိယ သသင်္ခါရေန သပ္ပယောဂေန စိတ္တေန ပစ္စနီကဓမ္မေ နိဂ္ဂယှ ကိလေသေ ဝါရေတွာ အနဓိဂတတ္တာ နသသင်္ခါရနိဂ္ဂယှဝါရိတဂတော။ တဉ္စ သမာဓိံ သမာပဇ္ဇန္တော တတော ဝါ ဝုဋ္ဌဟန္တော သတိဝေပုလ္လပတ္တတ္တာ။ သတောဝ သမာပဇ္ဇတိ သတော ဝုဋ္ဌဟတိ။ ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလဝသေန ဝါ သတော သမာပဇ္ဇတိ သတော ဝုဋ္ဌဟတိ။ တသ္မာ ယဒေတ္ထ ‘‘အယံ သမာဓိ ပစ္စုပ္ပန္နသုခေါ စေဝ အာယတိဉ္စ သုခဝိပါကော’’တိ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခမာနဿ ပစ္စတ္တံယေဝ အပရပ္ပစ္စယံ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တံ ဧကမင်္ဂံ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ ဧဝမိမေဟိ ပဉ္စဟိ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏေဟိ အယံ သမာဓိ ‘‘ပဉ္စဉာဏိကော သမ္မာသမာဓီ’’တိ ဝုတ္တော။

ဣမသ္မိံ ဝါရေ ဝိသေသဘာဂိယပဒေ မဂ္ဂေါ ကထိတော။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗပဒေ ဖလံ။ သေသံ ပုရိမသဒိသမေဝ။

ဆဓမ္မဝဏ္ဏနာ

၃၅၆။ ဆက္ကေသု သဗ္ဗံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈပဒေ ပနေတ္ထ မဂ္ဂေါ ကထိတော။ သေသံ ပုရိမသဒိသံ။

သတ္တဓမ္မဝဏ္ဏနာ

၃၅၇။ (ဉ) သမ္မပ္ပညာယသုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တီတိ ဟေတုနာ နယေန ဝိပဿနာဉာဏေန သုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ကာမာတိ ဝတ္ထုကာမာ စ ကိလေသကာမာ စ၊ ဒွေပိ သပရိဠာဟဋ္ဌေန အင်္ဂါရကာသု ဝိယ သုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ဝိဝေကနိန္နန္တိ နိဗ္ဗာနနိန္နံ။ ပေါဏံ ပဗ္ဘာရန္တိ နိန္နဿေတံ ဝေဝစနံ။ ဗျန္တီဘူတန္တိ နိယတိဘူတံ။ နိတ္တဏှန္တိ အတ္ထော။ ကုတော? သဗ္ဗသော အာသဝဋ္ဌာနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ တေဘူမကဓမ္မေဟီတိ အတ္ထော။ ဣဓ ဘာဝေတဗ္ဗပဒေ မဂ္ဂေါ ကထိတော။ သေသံ ပုရိမသဒိသမေဝ။

အဋ္ဌဓမ္မဝဏ္ဏနာ

၃၅၈။ (က) အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယာတိ သိက္ခတ္တယသင်္ဂဟဿ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဿ အာဒိဘူတာယ ပုဗ္ဗဘာဂေ တရုဏသမထဝိပဿနာပညာယ ။ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ ဝါ မဂ္ဂဿ အာဒိဘူတာယ သမ္မာဒိဋ္ဌိပညာယ။ တိဗ္ဗန္တိ ဗလဝံ။ ဟိရောတ္တပ္ပန္တိ ဟိရီ စ ဩတ္တပ္ပဉ္စ။ ပေမန္တိ ဂေဟဿိတပေမံ။ ဂါရဝေါတိ ဂရုစိတ္တဘာဝေါ။ ဂရုဘာဝနီယဉှိ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော ကိလေသာ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ ဩဝါဒါနုသာသနိံ လဘတိ။ တသ္မာ တံ နိဿာယ ဝိဟာရော ပညာပဋိလာဘဿ ပစ္စယော ဟောတိ။

(ဆ) အက္ခဏေသု ယသ္မာ ပေတာ အသုရာနံ အာဝါဟနံ ဂစ္ဆန္တိ၊ ဝိဝါဟနံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တသ္မာ ပေတ္တိဝိသယေနေဝ အသုရကာယော ဂဟိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

(ဇ) အပ္ပိစ္ဆဿာတိ ဧတ္ထ ပစ္စယအပ္ပိစ္ဆော၊ အဓိဂမအပ္ပိစ္ဆော၊ ပရိယတ္တိအပ္ပိစ္ဆော၊ ဓုတင်္ဂအပ္ပိစ္ဆောတိ စတ္တာရော အပ္ပိစ္ဆာ။ တတ္ထ ပစ္စယအပ္ပိစ္ဆော ဗဟုံ ဒေန္တေ အပ္ပံ ဂဏှာတိ၊ အပ္ပံ ဒေန္တေ အပ္ပတရံ ဝါ ဂဏှာတိ၊ န ဝါ ဂဏှာတိ၊ န အနဝသေသဂါဟီ ဟောတိ။ အဓိဂမအပ္ပိစ္ဆော မဇ္ဈန္တိကတ္ထေရော ဝိယ အတ္တနော အဓိဂမံ အညေသံ ဇာနိတုံ န ဒေတိ။ ပရိယတ္တိအပ္ပိစ္ဆော တေပိဋကောပိ သမာနော န ဗဟုဿုတဘာဝံ ဇာနာပေတုကာမော ဟောတိ သာကေတတိဿတ္ထေရော ဝိယ။ ဓုတင်္ဂအပ္ပိစ္ဆော ဓုတင်္ဂပရိဟရဏဘာဝံ အညေသံ ဇာနိတုံ န ဒေတိ ဒွေဘာတိကတ္ထေရေသု ဇေဋ္ဌကတ္ထေရော ဝိယ။ ဝတ္ထု ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ကထိတံ။ အယံ ဓမ္မောတိ ဧဝံ သန္တဂုဏနိဂူဟနေန စ ပစ္စယပဋိဂ္ဂဟဏေ မတ္တညုတာယ စ အပ္ပိစ္ဆဿ ပုဂ္ဂလဿ အယံ နဝလောကုတ္တရဓမ္မော သမ္ပဇ္ဇတိ၊ နော မဟိစ္ဆဿ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ ယောဇေတဗ္ဗံ။

သန္တုဋ္ဌဿာတိ စတူသု ပစ္စယေသု တီဟိ သန္တောသေဟိ သန္တုဋ္ဌဿ။ ပဝိဝိတ္တဿာတိ ကာယစိတ္တဥပဓိဝိဝေကေဟိ ဝိဝိတ္တဿ။ တတ္ထ ကာယဝိဝေကော နာမ ဂဏသင်္ဂဏိကံ ဝိနောဒေတွာ အဋ္ဌအာရမ္ဘဝတ္ထုဝသေန ဧကီဘာဝေါ။ ဧကီဘာဝမတ္တေန ပန ကမ္မံ န နိပ္ဖဇ္ဇတီတိ ကသိဏပရိကမ္မံ ကတွာ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေတိ၊ အယံ စိတ္တဝိဝေကော နာမ။ သမာပတ္တိမတ္တေနေဝ ကမ္မံ န နိပ္ဖဇ္ဇတီတိ ဈာနံ ပါဒကံ ကတွာ သင်္ခါရေ သမ္မသိတွာ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒါဟိ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ၊ အယံ ဥပဓိဝိဝေကော နာမ။ တေနာဟ ဘဂဝါ – ‘‘ကာယဝိဝေကော စ ဝိဝေကဋ္ဌကာယာနံ နေက္ခမ္မာဘိရတာနံ။ စိတ္တဝိဝေကော စ ပရိသုဒ္ဓစိတ္တာနံ ပရမဝေါဒါနပ္ပတ္တာနံ။ ဥပဓိဝိဝေကော စ နိရုပဓီနံ ပုဂ္ဂလာနံ ဝိသင်္ခါရဂတာန’’န္တိ (မဟာနိ။ ၄၉)။

သင်္ဂဏိကာရာမဿာတိ ဂဏသင်္ဂဏိကာယ စေဝ ကိလေသသင်္ဂဏိကာယ စ ရတဿ။ အာရဒ္ဓဝီရိယဿာတိ ကာယိကစေတသိကဝီရိယဝသေန အာရဒ္ဓဝီရိယဿ။ ဥပဋ္ဌိတသတိဿာတိ စတုသတိပဋ္ဌာနဝသေန ဥပဋ္ဌိတသတိဿ။ သမာဟိတဿာတိ ဧကဂ္ဂစိတ္တဿ။ ပညဝတောတိ ကမ္မဿကတပညာယ ပညဝတော။ နိပ္ပပဉ္စဿာတိ ဝိဂတမာနတဏှာဒိဋ္ဌိပပဉ္စဿ။

ဣဓ ဘာဝေတဗ္ဗပဒေ မဂ္ဂေါ ကထိတော။ သေသံ ပုရိမသဒိသမေဝ။

နဝဓမ္မဝဏ္ဏနာ

၃၅၉။ (ခ) သီလဝိသုဒ္ဓီတိ ဝိသုဒ္ဓိံ ပါပေတုံ သမတ္ထံ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလံ။ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂန္တိ ပရိသုဒ္ဓဘာဝဿ ပဓာနင်္ဂံ။ စိတ္တဝိသုဒ္ဓီတိ ဝိပဿနာယ ပဒဋ္ဌာနဘူတာ အဋ္ဌ ပဂုဏသမာပတ္တိယော။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓီတိ သပစ္စယနာမရူပဒဿနံ။ ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓီတိ ပစ္စယာကာရဉာဏံ။ အဒ္ဓတ္တယေပိ ဟိ ပစ္စယဝသေနေဝ ဓမ္မာ ပဝတ္တန္တီတိ ပဿတော ကင်္ခံ ဝိတရတိ။ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓီတိ ဩဘာသာဒယော န မဂ္ဂေါ၊ ဝီထိပ္ပဋိပန္နံ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ မဂ္ဂေါတိ ဧဝံ မဂ္ဂါမဂ္ဂေ ဉာဏံ။ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓီတိ ရထဝိနီတေ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာ ကထိတာ၊ ဣဓ တရုဏဝိပဿနာ။ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓီတိ ရထဝိနီတေ မဂ္ဂေါ ကထိတော၊ ဣဓ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာ။ ဧတာ ပန သတ္တပိ ဝိသုဒ္ဓိယော ဝိတ္ထာရေန ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ကထိတာ။ ပညာတိ အရဟတ္တဖလပညာ။ ဝိမုတ္တိပိ အရဟတ္တဖလဝိမုတ္တိယေဝ။

(ဆ) ဓာတုနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဖဿနာနတ္တန္တိ စက္ခာဒိဓာတုနာနတ္တံ ပဋိစ္စ စက္ခုသမ္ဖဿာဒိနာနတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ဖဿနာနတ္တံ ပဋိစ္စာတိ စက္ခုသမ္ဖဿာဒိနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ။ ဝေဒနာနာနတ္တန္တိ စက္ခုသမ္ဖဿဇာဒိဝေဒနာနာနတ္တံ။ သညာနာနတ္တံ ပဋိစ္စာတိ ကာမသညာဒိနာနတ္တံ ပဋိစ္စ။ သင်္ကပ္ပနာနတ္တန္တိ ကာမသင်္ကပ္ပာဒိနာနတ္တံ။ သင်္ကပ္ပနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဆန္ဒနာနတ္တန္တိ သင်္ကပ္ပနာနတ္တတာယ ရူပေ ဆန္ဒော သဒ္ဒေ ဆန္ဒောတိ ဧဝံ ဆန္ဒနာနတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပရိဠာဟနာနတ္တန္တိ ဆန္ဒနာနတ္တတာယ ရူပပရိဠာဟော သဒ္ဒပရိဠာဟောတိ ဧဝံ ပရိဠာဟနာနတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပရိယေသနာနာနတ္တန္တိ ပရိဠာဟနာနတ္တတာယ ရူပပရိယေသနာဒိနာနတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ လာဘနာနတ္တန္တိ ပရိယေသနာနာနတ္တတာယ ရူပပဋိလာဘာဒိနာနတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။

(ဇ) သညာသု မရဏသညာတိ မရဏာနုပဿနာဉာဏေ သညာ။ အာဟာရေပဋိကူလသညာတိ အာဟာရံ ပရိဂ္ဂဏှန္တဿ ဥပ္ပန္နသညာ။ သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိသညာတိ သဗ္ဗသ္မိံ ဝဋ္ဋေ ဥက္ကဏ္ဌန္တဿ ဥပ္ပန္နသညာ။ သေသာ ဟေဋ္ဌာ ကထိတာ ဧဝ။ ဣဓ ဗဟုကာရပဒေ မဂ္ဂေါ ကထိတော။ သေသံ ပုရိမသဒိသမေဝ။

ဒသဓမ္မဝဏ္ဏနာ

၃၆၀။ (ဈ) နိဇ္ဇရဝတ္ထူနီတိ နိဇ္ဇရကာရဏာနိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတီတိ အယံ ဟေဋ္ဌာ ဝိပဿနာယပိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဧဝ ပဟီနာ။ ကသ္မာ ပုန ဂဟိတာတိ အသမုစ္ဆိန္နတ္တာ။ ဝိပဿနာယ ဟိ ကိဉ္စာပိ ဇိဏ္ဏာ၊ န ပန သမုစ္ဆိန္နာ၊ မဂ္ဂေါ ပန ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ တံ သမုစ္ဆိန္ဒတိ၊ န ပုန ဝုဋ္ဌာတုံ ဒေတိ။ တသ္မာ ပုန ဂဟိတာ။ ဧဝံ သဗ္ဗပဒေသု နယော နေတဗ္ဗော။

ဧတ္ထ စ သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ စတုသဋ္ဌိ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။ ကတမေ စတုသဋ္ဌိ? သောတာပတ္တိမဂ္ဂက္ခဏေ အဓိမောက္ခဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ပရိပူရေတိ၊ ပဂ္ဂဟဋ္ဌေန ဝီရိယိန္ဒြိယံ ပရိပူရေတိ၊ အနုဿရဏဋ္ဌေန သတိန္ဒြိယံ ပရိပူရေတိ၊ အဝိက္ခေပဋ္ဌေန သမာဓိန္ဒြိယံ ပရိပူရေတိ၊ ဒဿနဋ္ဌေန ပညိန္ဒြိယံ ပရိပူရေတိ၊ ဝိဇာနနဋ္ဌေန မနိန္ဒြိယံ၊ အဘိနန္ဒနဋ္ဌေန သောမနဿိန္ဒြိယံ၊ ပဝတ္တသန္တတိအဓိပတေယျဋ္ဌေန ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ပရိပူရေတိ…ပေ… အရဟတ္တဖလက္ခဏေ အဓိမောက္ခဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒြိယံ၊ ပဝတ္တသန္တတိအဓိပတေယျဋ္ဌေန ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ပရိပူရေတီတိ ဧဝံ စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု အဋ္ဌ အဋ္ဌ ဟုတွာ စတုသဋ္ဌိ ဓမ္မာ ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဣဓ အဘိညေယျပဒေ မဂ္ဂေါ ကထိတော။ သေသံ ပုရိမသဒိသမေဝ။

ဣဓ ဌတွာ ပဉှာ သမောဓာနေတဗ္ဗာ။ ဒသကေ သတံ ပဉှာ ကထိတာ။ ဧကကေ စ နဝကေ စ သတံ ၊ ဒုကေ စ အဋ္ဌကေ စ သတံ၊ တိကေ စ သတ္တကေ စ သတံ၊ စတုက္ကေ စ ဆက္ကေ စ သတံ၊ ပဉ္စကေ ပညာသာတိ အဍ္ဎဆဋ္ဌာနိ ပဉှသတာနိ ကထိတာနိ ဟောန္တိ။

‘‘ဣဒမဝေါစ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော၊ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒု’’န္တိ သာဓု၊ သာဓူတိ အဘိနန္ဒန္တာ သိရသာ သမ္ပဋိစ္ဆိံသု။ တာယ စ ပန အတ္တမနတာယ ဣမမေဝ သုတ္တံ အာဝဇ္ဇမာနာ ပဉ္စသတာပိ တေ ဘိက္ခူ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒါဟိ အဂ္ဂဖလေ အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌဟိံသူတိ။

သုမင်္ဂလဝိလာသိနိယာ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယ

ဒသုတ္တရသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

နိဋ္ဌိတာ စ ပါထိကဝဂ္ဂဿ ဝဏ္ဏနာတိ။

ပါထိကဝဂ္ဂဋ္ဌကထာ နိဋ္ဌိတာ။

နိဂမနကထာ

ဧတ္တာဝတာ စ –

အာယာစိတော သုမင်္ဂလ၊ ပရိဝေဏနိဝါသိနာ ထိရဂုဏေန၊

ဒါဌာနာဂသင်္ဃတ္ထေရေန၊ ထေရဝံသနွယေန။

ဒီဃာဂမဝရဿ ဒသဗလ၊ ဂုဏဂဏပရိဒီပနဿ အဋ္ဌကထံ၊

ယံ အာရဘိံ သုမင်္ဂလ၊ ဝိလာသိနိံ နာမ နာမေန။

သာ ဟိ မဟာဋ္ဌကထာယ၊ သာရမာဒါယ နိဋ္ဌိတာ၊

ဧသာ ဧကာသီတိပမာဏာယ၊ ပါဠိယာ ဘာဏဝါရေဟိ။

ဧကူနသဋ္ဌိမတ္တော၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါပိ ဘာဏဝါရေဟိ၊

အတ္ထပ္ပကာသနတ္ထာယ၊ အာဂမာနံ ကတော ယသ္မာ။

တသ္မာ တေန သဟာ’ယံ၊ အဋ္ဌကထာ ဘာဏဝါရဂဏနာယ၊

သုပရိမိတပရိစ္ဆိန္နံ၊ စတ္တာလီသသတံ ဟောတိ။

သဗ္ဗံ စတ္တာလီသာဓိကသတ၊ ပရိမာဏံ ဘာဏဝါရတော ဧဝံ၊

သမယံ ပကာသယန္တိံ၊ မဟာဝိဟာရေ နိဝါသိနံ။

မူလကဋ္ဌကထာသာရ၊ မာဒါယ မယာ ဣမံ ကရောန္တေန၊

ယံ ပုညမုပစိတံ တေန၊ ဟောတု သဗ္ဗော သုခီ လောကောတိ။

ပရမဝိသုဒ္ဓသဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝီရိယပဋိမဏ္ဍိတေန သီလာစာရဇ္ဇဝမဒ္ဒဝါဒိဂုဏသမုဒယသမုဒိတေန သကသမယသမယန္တရဂဟနဇ္ဈောဂါဟဏသမတ္ထေန ပညာဝေယျတ္တိယသမန္နာဂတေန တိပိဋကပရိယတ္တိပ္ပဘေဒေ သာဋ္ဌကထေ သတ္ထုသာသနေ အပ္ပဋိဟတဉာဏပ္ပဘာဝေန မဟာဝေယျာကရဏေန ကရဏသမ္ပတ္တိဇနိတသုခဝိနိဂ္ဂတမဓုရောဒါရဝစနလာဝဏ္ဏယုတ္တေန ယုတ္တမုတ္တဝါဒိနာ ဝါဒီဝရေန မဟာကဝိနာ ပဘိန္နပဋိသမ္ဘိဒါပရိဝါရေ ဆဠဘိညာဒိပ္ပဘေဒဂုဏပဋိမဏ္ဍိတေ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဗုဒ္ဓီနံ ထေရဝံသပ္ပဒီပါနံ ထေရာနံ မဟာဝိဟာရဝါသီနံ ဝံသာလင်္ကာရဘူတေန ဝိပုလဝိသုဒ္ဓဗုဒ္ဓိနာ ဗုဒ္ဓဃောသောတိ ဂရူဟိ ဂဟိတနာမဓေယျေန ထေရေန ကတာ အယံ သုမင်္ဂလဝိလာသိနီ နာမ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာ –

တာဝ တိဋ္ဌတု လောကသ္မိံ၊ လောကနိတ္ထရဏေသိနံ၊

ဒဿေန္တီ ကုလပုတ္တာနံ၊ နယံ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိယာ။

ယာဝ ဗုဒ္ဓါတိ နာမမ္ပိ၊ သုဒ္ဓစိတ္တဿ တာဒိနော၊

လောကမှိ လောကဇေဋ္ဌဿ၊ ပဝတ္တတိ မဟေသိနောတိ။

သုမင်္ဂလဝိလာသိနီ နာမ

ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာ နိဋ္ဌိတာ။