📜

၃။ စက္ကဝတ္တိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

အတ္တဒီပသရဏတာဝဏ္ဏနာ

၈၀။ ဧဝံမေ သုတန္တိ စက္ကဝတ္တိသုတ္တံ။ တတြာယမနုတ္တာနပဒဝဏ္ဏနာ – မာတုလာယန္တိ ဧဝံနာမကေ နဂရေ။ တံ နဂရံ ဂေါစရဂါမံ ကတွာ အဝိဒူရေ ဝနသဏ္ဍေ ဝိဟရတိ။ ‘‘တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသီ’’တိ ဧတ္ထ အယမနုပုဗ္ဗိကထာ –

ဘဂဝါ ကိရ ဣမဿ သုတ္တဿ သမုဋ္ဌာနသမယေ ပစ္စူသကာလေ မဟာကရုဏာသမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ လောကံ ဝေါလောကေန္တော ဣမာယ အနာဂတဝံသဒီပိကာယ သုတ္တန္တကထာယ မာတုလနဂရဝါသီနံ စတုရာသီတိယာ ပါဏသဟဿာနံ ဓမ္မာဘိသမယံ ဒိသွာ ပါတောဝ ဝီသတိဘိက္ခုသဟဿပရိဝါရော မာတုလနဂရံ သမ္ပတ္တော။ မာတုလနဂရဝါသိနော ခတ္တိယာ ‘‘ဘဂဝါ အာဂတော’’တိ သုတွာ ပစ္စုဂ္ဂမ္မ ဒသဗလံ နိမန္တေတွာ မဟာသက္ကာရေန နဂရံ ပဝေသေတွာ နိသဇ္ဇဋ္ဌာနံ သံဝိဓာယ ဘဂဝန္တံ မဟာရဟေ ပလ္လင်္ကေ နိသီဒါပေတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ မဟာဒါနံ အဒံသု။ ဘဂဝါ ဘတ္တကိစ္စံ နိဋ္ဌာပေတွာ စိန္တေသိ – ‘‘သစာဟံ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဣမေသံ မနုဿာနံ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမိ၊ အယံ ပဒေသော သမ္ဗာဓော၊ မနုဿာနံ ဌာတုံ ဝါ နိသီဒိတုံ ဝါ ဩကာသော န ဘဝိဿတိ၊ မဟတာ ခေါ ပန သမာဂမေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ။

အထ ရာဇကုလာနံ ဘတ္တာနုမောဒနံ အကတွာဝ ပတ္တံ ဂဟေတွာ နဂရတော နိက္ခမိ။ မနုဿာ စိန္တယိံသု – ‘‘သတ္ထာ အမှာကံ အနုမောဒနမ္ပိ အကတွာ ဂစ္ဆတိ၊ အဒ္ဓါ ဘတ္တဂ္ဂံ အမနာပံ အဟောသိ၊ ဗုဒ္ဓါနံ နာမ န သက္ကာ စိတ္တံ ဂဟေတုံ၊ ဗုဒ္ဓေဟိ သဒ္ဓိံ ဝိဿာသကရဏံ နာမ သမုဿိတဖဏံ အာသီဝိသံ ဂီဝါယ ဂဟဏသဒိသံ ဟောတိ၊ ဧထ ဘော၊ တထာဂတံ ခမာပေဿာမာ’’တိ။ သကလနဂရဝါသိနော ဘဂဝတာ သဟေဝ နိက္ခန္တာ။ ဘဂဝါ ဂစ္ဆန္တောဝ မဂဓက္ခေတ္တေ ဌိတံ သာခါဝိဋပသမ္ပန္နံ သန္ဒစ္ဆာယံ ကရီသမတ္တဘူမိပတ္ထဋံ ဧကံ မာတုလရုက္ခံ ဒိသွာ ဣမသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသီဒိတွာ ဓမ္မေ ဒေသိယမာနေ ‘‘မဟာဇနဿ ဌာနနိသဇ္ဇနောကာသော ဘဝိဿတီ’’တိ။ နိဝတ္တိတွာ မဂ္ဂါ ဩက္ကမ္မ ရုက္ခမူလံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဓမ္မဘဏ္ဍာဂါရိကံ အာနန္ဒတ္ထေရံ ဩလောကေသိ။ ထေရော ဩလောကိတသညာယ ဧဝ ‘‘သတ္ထာ နိသီဒိတုကာမော’’တိ ဉတွာ သုဂတမဟာစီဝရံ ပညပေတွာ အဒါသိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ အထဿ ပုရတော မနုဿာ နိသီဒိံသု။ ဥဘောသု ပဿေသု ပစ္ဆတော စ ဘိက္ခုသင်္ဃော၊ အာကာသေ ဒေဝတာ အဋ္ဌံသု၊ ဧဝံ မဟာပရိသမဇ္ဈဂတော တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ။

တေ ဘိက္ခူတိ တတြ ဥပဝိဋ္ဌာ ဓမ္မပ္ပဋိဂ္ဂါဟကာ ဘိက္ခူ။ အတ္တဒီပါတိ အတ္တာနံ ဒီပံ တာဏံ လေဏံ ဂတိံ ပရာယဏံ ပတိဋ္ဌံ ကတွာ ဝိဟရထာတိ အတ္ထော။ အတ္တသရဏာတိ ဣဒံ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ အနညသရဏာတိ ဣဒံ အညသရဏပဋိက္ခေပဝစနံ။ န ဟိ အညော အညဿ သရဏံ ဟောတိ၊ အညဿ ဝါယာမေန အညဿ အသုဇ္ဈနတော။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ‘‘အတ္တာ ဟိ အတ္တနော နာထော၊ ကော ဟိ နာထော ပရော သိယာ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၁၆၀)။ တေနာဟ ‘‘အနညသရဏာ’’တိ။ ကော ပနေတ္ထ အတ္တာ နာမ၊ လောကိယလောကုတ္တရော ဓမ္မော။ တေနာဟ – ‘‘ဓမ္မဒီပါ ဓမ္မသရဏာ အနညသရဏာ’’တိ။ ‘‘ကာယေ ကာယာနုပဿီ’’တိအာဒီနိ မဟာသတိပဋ္ဌာနေ ဝိတ္ထာရိတာနိ။

ဂေါစရေတိ စရိတုံ ယုတ္တဋ္ဌာနေ။ သကေတိ အတ္တနော သန္တကေ။ ပေတ္တိကေ ဝိသယေတိ ပိတိတော အာဂတဝိသယေ။ စရတန္တိ စရန္တာနံ။ ‘‘စရန္တ’’န္တိပိ ပါဌော၊ အယမေဝတ္ထော။ န လစ္ဆတီတိ န လဘိဿတိ န ပဿိဿတိ။ မာရောတိ ဒေဝပုတ္တမာရောပိ၊ မစ္စုမာရောပိ၊ ကိလေသမာရောပိ။ ဩတာရန္တိ ရန္ဓံ ဆိဒ္ဒံ ဝိဝရံ။ အယံ ပနတ္ထော လေဍ္ဍုဋ္ဌာနတော နိက္ခမ္မ တောရဏေ နိသီဒိတွာ ဗာလာတပံ တပန္တံ လာပံ သကုဏံ ဂဟေတွာ။ ပက္ခန္ဒသေနသကုဏဝတ္ထုနာ ဒီပေတဗ္ဗော။ ဝုတ္တဉှေတံ –

‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သကုဏဂ္ဃိ လာပံ သကုဏံ သဟသာ အဇ္ဈပ္ပတ္တာ အဂ္ဂဟေသိ။ အထ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ လာပေါ သကုဏော သကုဏဂ္ဃိယာ ဟရိယမာနော ဧဝံ ပရိဒေဝသိ ‘မယမေဝမှ အလက္ခိကာ၊ မယံ အပ္ပပုညာ၊ ယေ မယံ အဂေါစရေ စရိမှ ပရဝိသယေ၊ သစေဇ္ဇ မယံ ဂေါစရေ စရေယျာမ သကေ ပေတ္တိကေ ဝိသယေ၊ န မျာယံ သကုဏဂ္ဃိ အလံ အဘဝိဿ ယဒိဒံ ယုဒ္ဓါယာ’တိ။ ကော ပန တေ လာပ ဂေါစရော သကော ပေတ္တိကော ဝိသယောတိ? ယဒိဒံ နင်္ဂလကဋ္ဌကရဏံ လေဍ္ဍုဋ္ဌာနန္တိ။ အထ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သကုဏဂ္ဃိ သကေ ဗလေ အပတ္ထဒ္ဓါ သကေ ဗလေ အသံဝဒမာနာ လာပံ သကုဏံ ပမုဉ္စိ ဂစ္ဆ ခေါ တွံ လာပ၊ တတြပိ ဂန္တွာ န မောက္ခသီတိ။

အထ ခေါ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ လာပေါ သကုဏော နင်္ဂလကဋ္ဌကရဏံ လေဍ္ဍုဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ မဟန္တံ လေဍ္ဍုံ အဘိရုဟိတွာ သကုဏဂ္ဃိံ ဝဒမာနော အဋ္ဌာသိ ‘‘ဧဟိ ခေါ ဒါနိ မေ သကုဏဂ္ဃိ၊ ဧဟိ ခေါ ဒါနိ မေ သကုဏဂ္ဃီ’’တိ။ အထ ခေါ သာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သကုဏဂ္ဃိ သကေ ဗလေ အပတ္ထဒ္ဓါ သကေ ဗလေ အသံဝဒမာနာ ဥဘော ပက္ခေ သန္နယှ လာပံ သကုဏံ သဟသာ အဇ္ဈပ္ပတ္တာ။ ယဒါ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အညာသိ လာပေါ သကုဏော ဗဟုအာဂတာ ခေါ မျာယံ သကုဏဂ္ဃီတိ၊ အထ ခေါ တဿေဝ လေဍ္ဍုဿ အန္တရံ ပစ္စုပါဒိ။ အထ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သကုဏဂ္ဃိ တတ္ထေဝ ဥရံ ပစ္စတာဠေသိ။ ဧဝဉှိ တံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဟောတိ ယော အဂေါစရေ စရတိ ပရဝိသယေ။

တသ္မာတိဟ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မာ အဂေါစရေ စရိတ္ထ ပရဝိသယေ၊ အဂေါစရေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စရတံ ပရဝိသယေ လစ္ဆတိ မာရော ဩတာရံ၊ လစ္ဆတိ မာရော အာရမ္မဏံ။ ကော စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခုနော အဂေါစရော ပရဝိသယော၊ ယဒိဒံ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ၊ သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ၊ ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ၊ ဇိဝှာဝိညေယျာ ရသာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ၊ ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ။ အယံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခုနော အဂေါစရော ပရဝိသယော။

ဂေါစရေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စရထ…ပေ… န လစ္ဆတိ မာရော အာရမ္မဏံ။ ကော စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခုနော ဂေါစရော သကော ပေတ္တိကော ဝိသယော၊ ယဒိဒံ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ၊ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ၊ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ၊ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ၊ စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ၊ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ၊ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ၊ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ – အယံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခုနော ဂေါစရော သကော ပေတ္တိကော ဝိသယောတိ (သံ။ နိ။ ၅။၃၇၁)။

ကုသလာနန္တိ အနဝဇ္ဇလက္ခဏာနံ။ သမာဒါနဟေတူတိ သမာဒါယ ဝတ္တနဟေတု။ ဧဝမိဒံ ပုညံ ပဝဍ္ဎတီတိ ဧဝံ ဣဒံ လောကိယလောကုတ္တရံ ပုညဖလံ ဝဍ္ဎတိ၊ ပုညဖလန္တိ စ ဥပရူပရိ ပုညမ္ပိ ပုညဝိပါကောပိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဒဠှနေမိစက္ကဝတ္တိရာဇကထာဝဏ္ဏနာ

၈၁။ တတ္ထ ဒုဝိဓံ ကုသလံ ဝဋ္ဋဂါမီ စ ဝိဝဋ္ဋဂါမီ စ။ တတ္ထ ဝဋ္ဋဂါမိကုသလံ နာမ မာတာပိတူနံ ပုတ္တဓီတာသု ပုတ္တဓီတာနဉ္စ မာတာပိတူသု သိနေဟဝသေန မုဒုမဒ္ဒဝစိတ္တံ။ ဝိဝဋ္ဋဂါမိကုသလံ နာမ ‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ’’တိအာဒိဘေဒါ သတ္တတိံသ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ။ တေသု ဝဋ္ဋဂါမိပုညဿ ပရိယောသာနံ မနုဿလောကေ စက္ကဝတ္တိသိရီဝိဘဝေါ။ ဝိဝဋ္ဋဂါမိကုသလဿ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနသမ္ပတ္တိ။ တတ္ထ ဝိဝဋ္ဋဂါမိကုသလဿ ဝိပါကံ သုတ္တပရိယောသာနေ ဒဿေဿတိ။

ဣဓ ပန ဝဋ္ဋဂါမိကုသလဿ ဝိပါကဒဿနတ္ထံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယဒါ ပုတ္တဓီတရော မာတာပိတူနံ ဩဝါဒေ န အဋ္ဌံသု၊ တဒါ အာယုနာပိ ဝဏ္ဏေနာပိ ဣဿရိယေနာပိ ပရိဟာယိံသု။ ယဒါ ပန အဋ္ဌံသု၊ တဒါ ဝဍ္ဎိံသူတိ ဝတွာ ဝဋ္ဋဂါမိကုသလာနုသန္ဓိဝသေန ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ၊ ဘိက္ခဝေ’’တိ ဒေသနံ အာရဘိ။ တတ္ထ စက္ကဝတ္တီတိအာဒီနိ မဟာပဒါနေ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၃၃) ဝိတ္ထာရိတာနေဝ။

၈၂။ ဩသက္ကိတန္တိ ဤသကမ္ပိ အဝသက္ကိတံ။ ဌာနာ စုတန္တိ သဗ္ဗသော ဌာနာ အပဂတံ။ တံ ကိရ စက္ကရတနံ အန္တေပုရဒွါရေ အက္ခာဟတံ ဝိယ ဝေဟာသံ အဋ္ဌာသိ။ အထဿ ဥဘောသု ပဿေသု ဒွေ ခဒိရတ္ထမ္ဘေ နိခဏိတွာ စက္ကရတနမတ္ထကေ နေမိအဘိမုခံ ဧကံ သုတ္တကံ ဗန္ဓိံသု။ အဓောဘာဂေပိ နေမိအဘိမုခံ ဧကံ ဗန္ဓိံသု။ တေသု ဥပရိမသုတ္တတော အပ္ပမတ္တကမ္ပိ ဩဂတံ စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ နာမ ဟောတိ၊ ဟေဋ္ဌာ သုတ္တဿ ဌာနံ ဥပရိမကောဋိယာ အတိက္ကန္တဂတံ ဌာနာ စုတံ နာမ ဟောတိ၊ တဒေတံ အတိဗလဝဒေါသေ သတိ ဧဝံ ဟောတိ။ သုတ္တမတ္တမ္ပိ ဧကင်္ဂုလဒွင်္ဂုလမတ္တံ ဝါ ဘဋ္ဌံ ဌာနာ စုတမေဝ ဟောတိ။ တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ ‘‘ဩသက္ကိတံ ဌာနာ စုတ’’န္တိ။

အထ မေ အာရောစေယျာသီတိ တာတ၊ တွံ အဇ္ဇ အာဒိံ ကတွာ ဒိဝသဿ တိက္ခတ္တုံ စက္ကရတနဿ ဥပဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆ၊ ဧဝံ ဂစ္ဆန္တော ယဒါ စက္ကရတနံ ဤသကမ္ပိ ဩသက္ကိတံ ဌာနာ စုတံ ပဿသိ၊ အထ မယှံ အာစိက္ခေယျာသိ။ ဇီဝိတဉှိ မေ တဝ ဟတ္ထေ နိက္ခိတ္တန္တိ။ အဒ္ဒသာတိ အပ္ပမတ္တော ဒိဝသဿ တိက္ခတ္တုံ ဂန္တွာ ဩလောကေန္တော ဧကဒိဝသံ အဒ္ဒသ။

၈၃။ အထခေါ၊ ဘိက္ခဝေတိ ဘိက္ခဝေ၊ အထ ရာဇာ ဒဠှနေမိ ‘‘စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတ’’န္တိ သုတွာ ဥပ္ပန္နဗလဝဒေါမနဿော ‘‘န ဒါနိ မယာ စိရံ ဇီဝိတဗ္ဗံ ဘဝိဿတိ၊ အပ္ပာဝသေသံ မေ အာယု၊ န မေ ဒါနိ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇနကာလော၊ ပဗ္ဗဇ္ဇာကာလော မေ ဣဒါနီ’’တိ ရောဒိတွာ ပရိဒေဝိတွာ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ အာမန္တာပေတွာ ဧတဒဝေါစ။ သမုဒ္ဒပရိယန္တန္တိ ပရိက္ခိတ္တဧကသမုဒ္ဒပရိယန္တမေဝ။ ဣဒံ ဟိဿ ကုလသန္တကံ။ စက္ကဝါဠပရိယန္တံ ပန ပုညိဒ္ဓိဝသေန နိဗ္ဗတ္တံ၊ န တံ သက္ကာ ဒါတုံ။ ကုလသန္တကံ ပန နိယျာတေန္တော ‘‘သမုဒ္ဒပရိယန္တ’’န္တိ အာဟ။ ကေသမဿုန္တိ တာပသပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇန္တာပိ ဟိ ပဌမံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေန္တိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ပရူဠှကေသေ ဗန္ဓိတွာ ဝိစရန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ’’တိ။

ကာသာယာနီတိ ကသာယရသပီတာနိ။ အာဒိတော ဧဝံ ကတွာ ပစ္ဆာ ဝက္ကလာနိပိ ဓာရေန္တိ။ ပဗ္ဗဇီတိ ပဗ္ဗဇိတော။ ပဗ္ဗဇိတွာ စ အတ္တနော မင်္ဂလဝနုယျာနေယေဝ ဝသိ။ ရာဇိသိမှီတိ ရာဇဤသိမှိ။ ဗြာဟ္မဏပဗ္ဗဇိတာ ဟိ ‘‘ဗြာဟ္မဏိသယော’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ သေတစ္ဆတ္တံ ပန ပဟာယ ရာဇပဗ္ဗဇိတာ ရာဇိသယောတိ။ အန္တရဓာယီတိ အန္တရဟိတံ နိဗ္ဗုတဒီပသိခါ ဝိယ အဘာဝံ ဥပဂတံ။ ပဋိသံဝေဒေသီတိ ကန္ဒန္တော ပရိဒေဝန္တော ဇာနာပေသိ။ ပေတ္တိကန္တိ ပိတိတော အာဂတံ ဒါယဇ္ဇံ န ဟောတိ၊ န သက္ကာ ကုသီတေန ဟီနဝီရိယေန ဒသ အကုသလကမ္မပထေ သမာဒါယ ဝတ္တန္တေန ပါပုဏိတုံ။ အတ္တနော ပန သုကတံ ကမ္မံ နိဿာယ ဒသဝိဓံ ဒွါဒသဝိဓံ ဝါ စက္ကဝတ္တိဝတ္တံ ပူရေန္တေနေဝေတံ ပတ္တဗ္ဗန္တိ ဒီပေတိ။ အထ နံ ဝတ္တပဋိပတ္တိယံ စောဒေန္တော ‘‘ဣင်္ဃ တွ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အရိယေတိ နိဒ္ဒေါသေ။ စက္ကဝတ္တိဝတ္တေတိ စက္ကဝတ္တီနံ ဝတ္တေ။

စက္ကဝတ္တိအရိယဝတ္တဝဏ္ဏနာ

၈၄။ ဓမ္မန္တိ ဒသကုသလကမ္မပထဓမ္မံ။ နိဿာယာတိ တဒဓိဋ္ဌာနေန စေတသာ တမေဝ နိဿယံ ကတွာ။ ဓမ္မံ သက္ကရောန္တောတိ ယထာ ကတော သော ဓမ္မော သုဋ္ဌု ကတော ဟောတိ၊ ဧဝမေတံ ကရောန္တော။ ဓမ္မံ ဂရုံ ကရောန္တောတိ တသ္မိံ ဂါရဝုပ္ပတ္တိယာ တံ ဂရုံ ကရောန္တော။ ဓမ္မံ မာနေန္တောတိ တမေဝ ဓမ္မံ ပိယဉ္စ ဘာဝနီယဉ္စ ကတွာ ဝိဟရန္တော။ ဓမ္မံ ပူဇေန္တောတိ တံ အပဒိသိတွာ ဂန္ဓမာလာဒိပူဇနေနဿ ပူဇံ ကရောန္တော။ ဓမ္မံအပစယမာနောတိ တဿေဝ ဓမ္မဿ အဉ္ဇလိကရဏာဒီဟိ နီစဝုတ္တိတံ ကရောန္တော။ ဓမ္မဒ္ဓဇောဓမ္မကေတူတိ တံ ဓမ္မံ ဓဇမိဝ ပုရက္ခတွာ ကေတုမိဝ စ ဥက္ခိပိတွာ ပဝတ္တိယာ ဓမ္မဒ္ဓဇော ဓမ္မကေတု စ ဟုတွာတိ အတ္ထော။ ဓမ္မာဓိပတေယျောတိ ဓမ္မာဓိပတိဘူတော အာဂတဘာဝေန ဓမ္မဝသေနေဝ သဗ္ဗကိရိယာနံ ကရဏေန ဓမ္မာဓိပတေယျော ဟုတွာ။ ဓမ္မိကံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟဿူတိ ဓမ္မော အဿာ အတ္ထီတိ ဓမ္မိကာ၊ ရက္ခာ စ အာဝရဏဉ္စ ဂုတ္တိ စ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိ ။ တတ္ထ ‘‘ပရံ ရက္ခန္တော အတ္တာနံ ရက္ခတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၃၈၅) ဝစနတော ခန္တိအာဒယော ရက္ခာ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ကထဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပရံ ရက္ခန္တော အတ္တာနံ ရက္ခတိ။ ခန္တိယာ အဝိဟိံသာယ မေတ္တစိတ္တတာ အနုဒ္ဒယတာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၃၈၅)။ နိဝါသနပါရုပနဂေဟာဒီနံ နိဝါရဏာ အာဝရဏံ၊ စောရာဒိဥပဒ္ဒဝနိဝါရဏတ္ထံ ဂေါပါယနာ ဂုတ္တိ၊ တံ သဗ္ဗမ္ပိ သုဋ္ဌု သံဝိဒဟဿု ပဝတ္တယ ဌပေဟီတိ အတ္ထော။ ဣဒါနိ ယတ္ထ သာ သံဝိဒဟိတဗ္ဗာ၊ တံ ဒဿေန္တော အန္တောဇနသ္မိန္တိအာဒိမာဟ။

တတြာယံ သင်္ခေပတ္ထော – အန္တောဇနသင်္ခါတံ တဝ ပုတ္တဒါရံ သီလသံဝရေ ပတိဋ္ဌပေဟိ၊ ဝတ္ထဂန္ဓမာလာဒီနိ စဿ ဒေဟိ၊ သဗ္ဗောပဒ္ဒဝေ စဿ နိဝါရေဟိ။ ဗလကာယာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ အယံ ပန ဝိသေသော – ဗလကာယော ကာလံ အနတိက္ကမိတွာ ဘတ္တဝေတနသမ္ပဒါနေနပိ အနုဂ္ဂဟေတဗ္ဗော။ အဘိသိတ္တခတ္တိယာ ဘဒြဿာဇာနေယျာဒိရတနသမ္ပဒါနေနပိ ဥပသင်္ဂဏှိတဗ္ဗာ။ အနုယန္တခတ္တိယာ တေသံ အနုရူပယာနဝါဟနသမ္ပဒါနေနပိ ပရိတောသေတဗ္ဗာ။ ဗြာဟ္မဏာ အန္နပါနဝတ္ထာဒိနာ ဒေယျဓမ္မေန။ ဂဟပတိကာ ဘတ္တဗီဇနင်္ဂလဖာလဗလိဗဒ္ဒါဒိသမ္ပဒါနေန။ တထာ နိဂမဝါသိနော နေဂမာ၊ ဇနပဒဝါသိနော စ ဇာနပဒါ။ သမိတပါပဗာဟိတပါပါ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမဏပရိက္ခာရသမ္ပဒါနေန သက္ကာတဗ္ဗာ။ မိဂပက္ခိနော အဘယဒါနေန သမဿာသေတဗ္ဗာ။

ဝိဇိတေတိ အတ္တနော အာဏာပဝတ္တိဋ္ဌာနေ။ အဓမ္မကာရောတိ အဓမ္မကိရိယာ။ မာ ပဝတ္တိတ္ထာတိ ယထာ နပ္ပဝတ္တတိ၊ တထာ နံ ပဋိပါဒေဟီတိ အတ္ထော။ သမဏဗြာဟ္မဏာတိ သမိတပါပဗာဟိတပါပါ။ မဒပ္ပမာဒါပဋိဝိရတာတိ နဝဝိဓာ မာနမဒါ၊ ပဉ္စသု ကာမဂုဏေသု စိတ္တဝေါဿဇ္ဇနသင်္ခါတာ ပမာဒါ စ ပဋိဝိရတာ။ ခန္တိသောရစ္စေ နိဝိဋ္ဌာတိ အဓိဝါသနခန္တိယဉ္စ သုရတဘာဝေ စ ပတိဋ္ဌိတာ။ ဧကမတ္တာနန္တိ အတ္တနော ရာဂါဒီနံ ဒမနာဒီဟိ ဧကမတ္တာနံ ဒမေန္တိ သမေန္တိ ပရိနိဗ္ဗာပေန္တီတိ ဝုစ္စန္တိ။ ကာလေန ကာလန္တိ ကာလေ ကာလေ ။ အဘိနိဝဇ္ဇေယျာသီတိ ဂူထံ ဝိယ ဝိသံ ဝိယ အဂ္ဂိံ ဝိယ စ သုဋ္ဌု ဝဇ္ဇေယျာသိ။ သမာဒါယာတိ သုရဘိကုသုမဒါမံ ဝိယ အမတံ ဝိယ စ သမ္မာ အာဒါယ ပဝတ္တေယျာသိ။

ဣဓ ဌတွာ ဝတ္တံ သမာနေတဗ္ဗံ။ အန္တောဇနသ္မိံ ဗလကာယေပိ ဧကံ၊ ခတ္တိယေသု ဧကံ၊ အနုယန္တေသု ဧကံ၊ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေသု ဧကံ၊ နေဂမဇာနပဒေသု ဧကံ၊ သမဏဗြာဟ္မဏေသု ဧကံ၊ မိဂပက္ခီသု ဧကံ၊ အဓမ္မကာရပ္ပဋိက္ခေပေါ ဧကံ၊ အဓနာနံ ဓနာနုပ္ပဒါနံ ဧကံ သမဏဗြာဟ္မဏေ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဉှပုစ္ဆနံ ဧကန္တိ ဧဝမေတံ ဒသဝိဓံ ဟောတိ။ ဂဟပတိကေ ပန ပက္ခိဇာတေ စ ဝိသုံ ကတွာ ဂဏေန္တဿ ဒွါဒသဝိဓံ ဟောတိ။ ပုဗ္ဗေ အဝုတ္တံ ဝါ ဂဏေန္တေန အဓမ္မရာဂဿ စ ဝိသမလောဘဿ စ ပဟာနဝသေန ဒွါဒသဝိဓံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ ခေါ တာတ တန္တိ ဣဒံ ဒသဝိဓံ ဒွါဒသဝိဓဉ္စ အရိယစက္ကဝတ္တိဝတ္တံ နာမ။ ဝတ္တမာနဿာတိ ပူရေတွာ ဝတ္တမာနဿ။ တဒဟုပေါသထေတိအာဒိ မဟာသုဒဿနေ ဝုတ္တံ။

၉၀။ သမတေနာတိ အတ္တနော မတိယာ။ သုဒန္တိ နိပါတမတ္တံ။ ပသာသတီတိ အနုသာသတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ပေါရာဏကံ ရာဇဝံသံ ရာဇပဝေဏိံ ရာဇဓမ္မံ ပဟာယ အတ္တနော မတိမတ္တေ ဌတွာ ဇနပဒံ အနုသာသတီတိ။ ဧဝမယံ မဃဒေဝဝံသဿ ကဠာရဇနကော ဝိယ ဒဠှနေမိဝံသဿ ဥပစ္ဆေဒကော အန္တိမပုရိသော ဟုတွာ ဥပ္ပန္နော။ ပုဗ္ဗေနာပရန္တိ ပုဗ္ဗကာလေန သဒိသာ ဟုတွာ အပရကာလံ။ ဇနပဒါ န ပဗ္ဗန္တီတိ န ဝဍ္ဎန္တိ။ ယထာ တံ ပုဗ္ဗကာနန္တိ ယထာ ပုဗ္ဗကာနံ ရာဇူနံ ပုဗ္ဗေ စ ပစ္ဆာ စ သဒိသာယေဝ ဟုတွာ ပဗ္ဗိံသု၊ တထာ န ပဗ္ဗန္တိ။ ကတ္ထစိ သုညာ ဟောန္တိ ဟတဝိလုတ္တာ၊ တေလမဓုဖာဏိတာဒီသု စေဝ ယာဂုဘတ္တာဒီသု စ ဩဇာပိ ပရိဟာယိတ္ထာတိ အတ္ထော။

အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာတိ အမစ္စာ စေဝ ပရိသာဝစရာ စ။ ဂဏကမဟာမတ္တာတိ အစ္ဆိဒ္ဒကာဒိပါဌဂဏကာ စေဝ မဟာအမစ္စာ စ။ အနီကဋ္ဌာတိ ဟတ္ထိအာစရိယာဒယော။ ဒေါဝါရိကာတိ ဒွါရရက္ခိနော။ မန္တဿာဇီဝိနောတိ မန္တာ ဝုစ္စတိ ပညာ၊ တံ နိဿယံ ကတွာ ယေ ဇီဝန္တိ ပဏ္ဍိတာ မဟာမတ္တာ၊ တေသံ ဧတံ နာမံ။

အာယုဝဏ္ဏာဒိပရိဟာနိကထာဝဏ္ဏနာ

၉၁။ နောစ ခေါ အဓနာနန္တိ ဗလဝလောဘတ္တာ ပန အဓနာနံ ဒလိဒ္ဒမနုဿာနံ ဓနံ နာနုပ္ပဒါသိ။ နာနုပ္ပဒိယမာနေတိ အနနုပ္ပဒိယမာနေ၊ အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဒါလိဒ္ဒိယန္တိ ဒလိဒ္ဒဘာဝေါ။ အတ္တနာ စ ဇီဝါဟီတိ သယဉ္စ ဇီဝံ ယာပေဟီတိ အတ္ထော။ ဥဒ္ဓဂ္ဂိကန္တိအာဒီသု ဥပရူပရိဘူမီသု ဖလဒါနဝသေန ဥဒ္ဓမဂ္ဂမဿာတိ ဥဒ္ဓဂ္ဂိကာ။ သဂ္ဂဿ ဟိတာ တတြုပပတ္တိဇနနတောတိ သောဝဂ္ဂိကာ။ နိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနေ သုခေါ ဝိပါကော အဿာတိ သုခဝိပါကာ။ သုဋ္ဌု အဂ္ဂါနံ ဒိဗ္ဗဝဏ္ဏာဒီနံ ဒသန္နံ ဝိသေသာနံ နိဗ္ဗတ္တနတော သဂ္ဂသံဝတ္တနိကာ။ ဧဝရူပံ ဒက္ခိဏံ ဒါနံ ပတိဋ္ဌပေတီတိ အတ္ထော။

၉၂။ ပဝဍ္ဎိဿတီတိ ဝဍ္ဎိဿတိ ဗဟုံ ဘဝိဿတိ။ သုနိသေဓံ နိသေဓေယျန္တိ သုဋ္ဌု နိသိဒ္ဓံ နိသေဓေယျံ။ မူလဃစ္စန္တိ မူလဟတံ။ ခရဿရေနာတိ ဖရုသသဒ္ဒေန။ ပဏဝေနာတိ ဝဇ္ဈဘေရိယာ။

၉၃။ သီသာနိနေသံ ဆိန္ဒိဿာမာတိ ယေသံ အန္တမသော မူလကမုဋ္ဌိမ္ပိ ဟရိဿာမ၊ တေသံ တထေဝ သီသာနိ ဆိန္ဒိဿာမ၊ ယထာ ကောစိ ဟဋဘာဝမ္ပိ န ဇာနိဿတိ၊ အမှာကံ ဒါနိ ကိမေတ္ထ ရာဇာပိ ဧဝံ ဥဋ္ဌာယ ပရံ မာရေတီတိ အယံ နေသံ အဓိပ္ပာယော။ ဥပက္ကမိံသူတိ အာရဘိံသု။ ပန္ထဒုဟနန္တိ ပန္ထဃာတံ၊ ပန္ထေ ဌတွာ စောရကမ္မံ။

၉၄။ န ဟိ၊ ဒေဝါတိ သော ကိရ စိန္တေသိ – ‘‘အယံ ရာဇာ သစ္စံ ဒေဝါတိ မုခပဋိညာယ ဒိန္နာယ မာရာပေတိ၊ ဟန္ဒာဟံ မုသာဝါဒံ ကရောမီ’’တိ၊ မရဏဘယာ ‘‘န ဟိ ဒေဝါ’’တိ အဝေါစ။

၉၆။ ဧကိဒန္တိ ဧတ္ထ ဣဒန္တိ နိပါတမတ္တံ၊ ဧကေ သတ္တာတိ အတ္ထော။ စာရိတ္တန္တိ မိစ္ဆာစာရံ။ အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒါတိ အဘိဇ္ဈာ စ ဗျာပါဒေါ စ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီတိ နတ္ထိ ဒိန္နန္တိအာဒိကာ အန္တဂ္ဂါဟိကာ ပစ္စနီကဒိဋ္ဌိ။

၁၀၁။ အဓမ္မရာဂေါတိ မာတာ မာတုစ္ဆာ ပိတုစ္ဆာ မာတုလာနီတိအာဒိကေ အယုတ္တဋ္ဌာနေ ရာဂေါ။ ဝိသမလောဘောတိ ပရိဘောဂယုတ္တေသုပိ ဌာနေသု အတိဗလဝလောဘော။ မိစ္ဆာဓမ္မောတိ ပုရိသာနံ ပုရိသေသု ဣတ္ထီနဉ္စ ဣတ္ထီသု ဆန္ဒရာဂေါ။

အမတ္တေယျတာတိအာဒီသု မာတု ဟိတော မတ္တေယျော၊ တဿ ဘာဝေါ မတ္တေယျတာ၊ မာတရိ သမ္မာ ပဋိပတ္တိယာ ဧတံ နာမံ။ တဿာ အဘာဝေါ စေဝ တပ္ပဋိပက္ခတာ စ အမတ္တေယျတာ။ အပေတ္တေယျတာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ န ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိတာတိ ကုလေ ဇေဋ္ဌာနံ အပစိတိယာ နီစဝုတ္တိယာ အကရဏဘာဝေါ။

ဒသဝဿာယုကသမယဝဏ္ဏနာ

၁၀၃။ ယံ ဣမေသန္တိ ယသ္မိံ သမယေ ဣမေသံ။ အလံပတေယျာတိ ပတိနော ဒါတုံ ယုတ္တာ။ ဣမာနိ ရသာနီတိ ဣမာနိ လောကေ အဂ္ဂရသာနိ။ အတိဗျာဒိပ္ပိဿန္တီတိ အတိဝိယ ဒိပ္ပိဿန္တိ၊ အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ကုသလန္တိပိ န ဘဝိဿတီတိ ကုသလန္တိ နာမမ္ပိ န ဘဝိဿတိ၊ ပညတ္တိမတ္တမ္ပိ န ပညာယိဿတီတိ အတ္ထော။ ပုဇ္ဇာ စ ဘဝိဿန္တိ ပါသံသာ စာတိ ပူဇာရဟာ စ ဘဝိဿန္တိ ပသံသာရဟာ စ။ တဒါ ကိရ မနုဿာ ‘‘အသုကေန နာမ မာတာ ပဟတာ၊ ပိတာ ပဟတော၊ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတာ၊ ကုလေ ဇေဋ္ဌာနံ အတ္ထိဘာဝမ္ပိ န ဇာနာတိ၊ အဟော ပုရိသော’’တိ တမေဝ ပူဇေဿန္တိ စေဝ ပသံသိဿန္တိ စ။

နဘဝိဿတိ မာတာတိ ဝါတိ အယံ မယှံ မာတာတိ ဂရုစိတ္တံ န ဘဝိဿတိ။ ဂေဟေ မာတုဂါမံ ဝိယ နာနာဝိဓံ အသဗ္ဘိကထံ ကထယမာနာ အဂါရဝုပစာရေန ဥပသင်္ကမိဿန္တိ။ မာတုစ္ဆာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧတ္ထ စ မာတုစ္ဆာတိ မာတုဘဂိနီ။ မာတုလာနီတိ မာတုလဘရိယာ။ အာစရိယဘရိယာတိ သိပ္ပာယတနာနိ သိက္ခာပကဿ အာစရိယဿ ဘရိယာ။ ဂရူနံ ဒါရာတိ စူဠပိတုမဟာပိတုအာဒီနံ ဘရိယာ။ သမ္ဘေဒန္တိ မိဿီဘာဝံ၊ မရိယာဒဘေဒံ ဝါ။

တိဗ္ဗော အာဃာတော ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဘဝိဿတီတိ ဗလဝကောပေါ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပတ္တိဝသေန ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဘဝိဿတိ။ အပရာနိ ဒွေ ဧတဿေဝ ဝေဝစနာနိ။ ကောပေါ ဟိ စိတ္တံ အာဃာတေတီတိ အာဃာတော။ အတ္တနော စ ပရဿ စ ဟိတသုခံ ဗျာပါဒေတီတိ ဗျာပါဒေါ။ မနောပဒူသနတော မနောပဒေါသောတိ ဝုစ္စတိ။ တိဗ္ဗံ ဝဓကစိတ္တန္တိ ပိယမာနဿာပိ ပရံ မာရဏတ္ထာယ ဝဓကစိတ္တံ။ တဿ ဝတ္ထုံ ဒဿေတုံ မာတုပိ ပုတ္တမှီတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ မာဂဝိကဿာတိ မိဂလုဒ္ဒကဿ။

၁၀၄။ သတ္ထန္တရကပ္ပောတိ သတ္ထေန အန္တရကပ္ပော။ သံဝဋ္ဋကပ္ပံ အပ္ပတွာ အန္တရာဝ လောကဝိနာသော။ အန္တရကပ္ပော စ နာမေသ ဒုဗ္ဘိက္ခန္တရကပ္ပော ရောဂန္တရကပ္ပော သတ္ထန္တရကပ္ပောတိ တိဝိဓော။ တတ္ထ လောဘုဿဒါယ ပဇာယ ဒုဗ္ဘိက္ခန္တရကပ္ပော ဟောတိ။ မောဟုဿဒါယ ရောဂန္တရကပ္ပော။ ဒေါသုဿဒါယ သတ္ထန္တရကပ္ပော။ တတ္ထ ဒုဗ္ဘိက္ခန္တရကပ္ပေန နဋ္ဌာ ယေဘုယျေန ပေတ္တိဝိသယေ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ ကသ္မာ? အာဟာရနိကန္တိယာ ဗလဝတ္တာ။ ရောဂန္တရကပ္ပေန နဋ္ဌာ ယေဘုယျေန သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တန္တိ ကသ္မာ? တေသဉှိ ‘‘အဟော ဝတညေသံ သတ္တာနံ ဧဝရူပေါ ရောဂေါ န ဘဝေယျာ’’တိ မေတ္တစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ သတ္ထန္တရကပ္ပေန နဋ္ဌာ ယေဘုယျေန နိရယေ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ ကသ္မာ? အညမညံ ဗလဝါဃာတတာယ။

မိဂသညန္တိ ‘‘အယံ မိဂေါ၊ အယံ မိဂေါ’’တိ သညံ။ တိဏှာနိ သတ္ထာနိ ဟတ္ထေသု ပါတုဘဝိဿန္တီတိ တေသံ ကိရ ဟတ္ထေန ဖုဋ္ဌမတ္တံ ယံကိဉ္စိ အန္တမသော တိဏပဏ္ဏံ ဥပါဒါယ အာဝုဓမေဝ ဘဝိဿတိ။ မာ စ မယံ ကဉ္စီတိ မယံ ကဉ္စိ ဧကပုရိသမ္ပိ ဇီဝိတာ မာ ဝေါရောပယိမှ။ မာ စ အမှေ ကောစီတိ အမှေပိ ကောစိ ဧကပုရိသော ဇီဝိတာ မာ ဝေါရောပယိတ္ထ။ ယံနူန မယန္တိ အယံ လောကဝိနာသော ပစ္စုပဋ္ဌိတော၊ န သက္ကာ ဒွီဟိ ဧကဋ္ဌာနေ ဌိတေဟိ ဇီဝိတံ လဒ္ဓုန္တိ မညမာနာ ဧဝံ စိန္တယိံသု။ ဝနဂဟနန္တိ ဝနသင်္ခါတေဟိ တိဏဂုမ္ဗလတာဒီဟိ ဂဟနံ ဒုပ္ပဝေသဋ္ဌာနံ။ ရုက္ခဂဟနန္တိ ရုက္ခေဟိ ဂဟနံ ဒုပ္ပဝေသဋ္ဌာနံ။ နဒီဝိဒုဂ္ဂန္တိ နဒီနံ အန္တရဒီပါဒီသု ဒုဂ္ဂမနဋ္ဌာနံ။ ပဗ္ဗတဝိသမန္တိ ပဗ္ဗတေဟိ ဝိသမံ၊ ပဗ္ဗတေသုပိ ဝါ ဝိသမဋ္ဌာနံ။ သဘာဂါယိဿန္တီတိ ယထာ အဟံ ဇီဝါမိ ဒိဋ္ဌာ ဘော သတ္တာ၊ တွမ္ပိ တထာ ဇီဝသီတိ ဧဝံ သမ္မောဒနကထာယ အတ္တနာ သဘာဂေ ကရိဿန္တိ။

အာယုဝဏ္ဏာဒိဝဍ္ဎနကထာဝဏ္ဏနာ

၁၀၅။ အာယတန္တိ မဟန္တံ။ ပါဏာတိပါတာ ဝိရမေယျာမာတိ ပါဏာတိပါတတော ဩသက္ကေယျာမ။ ပါဏာတိပါတံ ဝိရမေယျာမာတိပိ သဇ္ဈာယန္တိ၊ တတ္ထ ပါဏာတိပါတံ ပဇဟေယျာမာတိ အတ္ထော။ ဝီသတိဝဿာယုကာတိ မာတာပိတရော ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတာ၊ ပုတ္တာ ကသ္မာ ဝီသတိဝဿာယုကာ အဟေသုန္တိ ခေတ္တဝိသုဒ္ဓိယာ။ တေသဉှိ မာတာပိတရော သီလဝန္တော ဇာတာ။ ဣတိ သီလဂဗ္ဘေ ဝဍ္ဎိတတ္တာ ဣမာယ ခေတ္တဝိသုဒ္ဓိယာ ဒီဃာယုကာ အဟေသုံ။ ယေ ပနေတ္ထ ကာလံ ကတွာ တတ္ထေဝ နိဗ္ဗတ္တာ၊ တေ အတ္တနောဝ သီလသမ္ပတ္တိယာ ဒီဃာယုကာ အဟေသုံ။

အဿာမာတိ ဘဝေယျာမ။ စတ္တာရီသဝဿာယုကာတိအာဒယော ကောဋ္ဌာသာ အဒိန္နာဒါနာဒီဟိ ပဋိဝိရတာနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။

သင်္ခရာဇဥပ္ပတ္တိဝဏ္ဏနာ

၁၀၆။ ဣစ္ဆာတိ မယှံ ဘတ္တံ ဒေထာတိ ဧဝံ ဥပ္ပဇ္ဇနကတဏှာ။ အနသနန္တိ န အသနံ အဝိပ္ဖာရိကဘာဝေါ ကာယာလသိယံ၊ ဘတ္တံ ဘုတ္တာနံ ဘတ္တသမ္မဒပစ္စယာ နိပဇ္ဇိတုကာမတာဇနကော ကာယဒုဗ္ဗလဘာဝေါတိ အတ္ထော။ ဇရာတိ ပါကဋဇရာ။ ကုက္ကုဋသမ္ပာတိကာတိ ဧကဂါမဿ ဆဒနပိဋ္ဌတော ဥပ္ပတိတွာ ဣတရဂါမဿ ဆဒနပိဋ္ဌေ ပတနသင်္ခါတော ကုက္ကုဋသမ္ပာတော။ ဧတာသု အတ္ထီတိ ကုက္ကုဋသမ္ပာတိကာ။ ‘‘ကုက္ကုဋသမ္ပာဒိကာ’’တိပိ ပါဌော၊ ဂါမန္တရတော ဂါမန္တရံ ကုက္ကုဋာနံ ပဒသာ ဂမနသင်္ခါတော ကုက္ကုဋသမ္ပာဒေါ ဧတာသု အတ္ထီတိ အတ္ထော။ ဥဘယမ္ပေတံ ဃနနိဝါသတံယေဝ ဒီပေတိ။ အဝီစိ မညေ ဖုဋော ဘဝိဿတီတိ အဝီစိမဟာနိရယော ဝိယ နိရန္တရပူရိတော ဘဝိဿတိ။

၁၀၇။ ‘‘အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု၊ ဘိက္ခဝေ၊ မနုဿေသု မေတ္တေယျော နာမ ဘဂဝါ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ န ဝဍ္ဎမာနကဝသေန ဝုတ္တံ။ န ဟိ ဗုဒ္ဓါ ဝဍ္ဎမာနေ အာယုမှိ နိဗ္ဗတ္တန္တိ၊ ဟာယမာနေ ပန နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ တသ္မာ ယဒါ တံ အာယု ဝဍ္ဎိတွာ အသင်္ခေယျတံ ပတွာ ပုန ဟာယမာနံ အသီတိဝဿသဟဿကာလေ ဌဿတိ၊ တဒါ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ အတ္ထော။ ပရိဟရိဿတီတိ ဣဒံ ပန ပရိဝါရေတွာ ဝိစရန္တာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ ယူပေါတိ ပါသာဒေါ။ ရညာ မဟာပနာဒေန ကာရာပိတောတိ ရညာ ဟေတုဘူတေန တဿတ္ထာယ သက္ကေန ဒေဝရာဇေန ဝိဿကမ္မဒေဝပုတ္တံ ပေသေတွာ ကာရာပိတော။ ပုဗ္ဗေ ကိရ ဒွေ ပိတာပုတ္တာ နဠကာရာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဿ နဠေဟိ စ ဥဒုမ္ဗရေဟိ စ ပဏ္ဏသာလံ ကာရာပေတွာ တံ တတ္ထ ဝါသာပေတွာ စတူဟိ ပစ္စယေဟိ ဥပဋ္ဌဟိံသု။ တေ ကာလံ ကတွာ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တာ။ တေသု ပိတာ ဒေဝလောကေယေဝ အဋ္ဌာသိ။ ပုတ္တော ဒေဝလောကာ စဝိတွာ သုရုစိဿ ရညော ဒေဝိယာ သုမေဓာယ ကုစ္ဆိသ္မိံ နိဗ္ဗတ္တော။ မဟာပနာဒေါ နာမ ကုမာရော အဟောသိ။ သော အပရဘာဂေ ဆတ္တံ ဥဿာပေတွာ မဟာပနာဒေါ နာမ ရာဇာ ဇာတော။ အထဿ ပုညာနုဘာဝေန သက္ကော ဒေဝရာဇာ ဝိဿကမ္မဒေဝပုတ္တံ ရညော ပါသာဒံ ကရောဟီတိ ပဟိဏိ သော တဿ ပါသာဒံ နိမ္မိနိ ပဉ္စဝီသတိယောဇနုဗ္ဗေဓံ သတ္တရတနမယံ သတဘူမကံ။ ယံ သန္ဓာယ ဇာတကေ ဝုတ္တံ –

‘‘ပနာဒေါ နာမ သော ရာဇာ၊ ယဿ ယူပေါ သုဝဏ္ဏယော၊

တိရိယံ သောဠသုဗ္ဗေဓော၊ ဥဒ္ဓမာဟု သဟဿဓာ။

သဟဿကဏ္ဍော သတဂေဏ္ဍု၊ ဓဇာလု ဟရိတာမယော၊

အနစ္စုံ တတ္ထ ဂန္ဓဗ္ဗာ၊ ဆ သဟဿာနိ သတ္တဓာ။

ဧဝမေတံ တဒါ အာသိ၊ ယထာ ဘာသသိ ဘဒ္ဒဇိ၊

သက္ကော အဟံ တဒါ အာသိံ၊ ဝေယျာဝစ္စကရော တဝါ’’တိ။ (ဇာ။ ၅။၃။၄၂)၊

သော ရာဇာ တတ္ထ ယာဝတာယုကံ ဝသိတွာ ကာလံ ကတွာ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိ။ တသ္မိံ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တေ သော ပါသာဒေါ မဟာဂင်္ဂါယ အနုသောတံ ပတိ။ တဿ ဓုရသောပါနသမ္မုခဋ္ဌာနေ ပယာဂပတိဋ္ဌာနံ နာမ နဂရံ မာပိတံ။ ထုပိကာသမ္မုခဋ္ဌာနေ ကောဋိဂါမော နာမ။ အပရဘာဂေ အမှာကံ ဘဂဝတော ကာလေ သော နဠကာရဒေဝပုတ္တော ဒေဝလောကတော စဝိတွာ မနုဿပထေ ဘဒ္ဒဇိသေဋ္ဌိ နာမ ဟုတွာ သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ သော နာဝါယ ဂင်္ဂါတရဏဒိဝသေ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ တံ ပါသာဒံ ဒဿေတီတိ ဝတ္ထု ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ ပနေသ ပါသာဒေါ န အန္တရဟိတောတိ? ဣတရဿ အာနုဘာဝါ။ တေန သဒ္ဓိံ ပုညံ ကတွာ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တကုလပုတ္တော အနာဂတေ သင်္ခေါ နာမ ရာဇာ ဘဝိဿတိ။ တဿ ပရိဘောဂတ္ထာယ သော ပါသာဒေါ ဥဋ္ဌဟိဿတိ၊ တသ္မာ န အန္တရဟိတောတိ။

၁၀၈။ ဥဿာပေတွာတိ တံ ပါသာဒံ ဥဋ္ဌာပေတွာ။ အဇ္ဈာဝသိတွာတိ တတ္ထ ဝသိတွာ။ တံ ဒတွာ ဝိဿဇ္ဇိတွာတိ တံ ပါသာဒံ ဒါနဝသေန ဒတွာ နိရပေက္ခော ပရိစ္စာဂဝသေန စ ဝိဿဇ္ဇိတွာ။ ကဿ စ ဧဝံ ဒတွာတိ? သမဏာဒီနံ။ တေနာဟ – ‘‘သမဏဗြာဟ္မဏကပဏဒ္ဓိကဝနိဗ္ဗကယာစကာနံ ဒါနံ ဒတွာ’’တိ။ ကထံ ပန သော ဧကံ ပါသာဒံ ဗဟူနံ ဒဿတီတိ? ဧဝံ ကိရဿ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ ‘‘အယံ ပါသာဒေါ ဝိပ္ပကိရိယတူ’’တိ။ သော ခဏ္ဍခဏ္ဍသော ဝိပ္ပကိရိဿတိ။ သော တံ အလဂ္ဂမာနောဝ ဟုတွာ ‘‘ယော ယတ္တကံ ဣစ္ဆတိ၊ သော တတ္တကံ ဂဏှတူ’’တိ ဒါနဝသေန ဝိဿဇ္ဇိဿတိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ဒါနံ ဒတွာ မေတ္တေယျဿ ဘဂဝတော…ပေ… ဝိဟရိဿတီ’’တိ။ ဧတ္တကေန ဘဂဝါ ဝဋ္ဋဂါမိကုသလဿ အနုသန္ဓိံ ဒဿေတိ။

၁၀၉။ ဣဒါနိ ဝိဝဋ္ဋဂါမိကုသလဿ အနုသန္ဓိံ ဒဿေန္တော ပုန အတ္တဒီပါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝိဟရထာတိအာဒိမာဟ။

ဘိက္ခုနော အာယုဝဏ္ဏာဒိဝဍ္ဎနကထာဝဏ္ဏနာ

၁၁၀။ ဣဒံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခုနော အာယုသ္မိန္တိ ဘိက္ခဝေ ယံ ဝေါ အဟံ အာယုနာပိ ဝဍ္ဎိဿထာတိ အဝေါစံ၊ တတ္ထ ဣဒံ ဘိက္ခုနော အာယုသ္မိံ ဣဒံ အာယုကာရဏန္တိ အတ္ထော။ တသ္မာ တုမှေဟိ အာယုနာ ဝဍ္ဎိတုကာမေဟိ ဣမေ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ ဘာဝေတဗ္ဗာတိ ဒဿေတိ။

ဝဏ္ဏသ္မိန္တိ ယံ ဝေါ အဟံ ဝဏ္ဏေနပိ ဝဍ္ဎိဿထာတိ အဝေါစံ၊ ဣဒံ တတ္ထ ဝဏ္ဏကာရဏံ။ သီလဝတော ဟိ အဝိပ္ပဋိသာရာဒီနံ ဝသေန သရီရဝဏ္ဏောပိ ကိတ္တိဝသေန ဂုဏဝဏ္ဏောပိ ဝဍ္ဎတိ။ တသ္မာ တုမှေဟိ ဝဏ္ဏေန ဝဍ္ဎိတုကာမေဟိ သီလသမ္ပန္နေဟိ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။

သုခသ္မိန္တိ ယံ ဝေါ အဟံ သုခေနပိ ဝဍ္ဎိဿထာတိ အဝေါစံ၊ ဣဒံ တတ္ထ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခါဒိနာနပ္ပကာရကံ ဈာနသုခံ။ တသ္မာ တုမှေဟိ သုခေန ဝဍ္ဎိတုကာမေဟိ ဣမာနိ စတ္တာရိ ဈာနာနိ ဘာဝေတဗ္ဗာနိ။

ဘောဂသ္မိန္တိ ယံ ဝေါ အဟံ ဘောဂေနပိ ဝဍ္ဎိဿထာတိ အဝေါစံ၊ အယံ သော အပ္ပမာဏာနံ သတ္တာနံ အပ္ပဋိကူလတာဝဟော သုခသယနာဒိ ဧကာဒသာနိသံသော သဗ္ဗဒိသာဝိပ္ဖာရိတဗြဟ္မဝိဟာရဘောဂေါ။ တသ္မာ တုမှေဟိ ဘောဂေန ဝဍ္ဎိတုကာမေဟိ ဣမေ ဗြဟ္မဝိဟာရာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။

ဗလသ္မိန္တိ ယံ ဝေါ အဟံ ဗလေနပိ ဝဍ္ဎိဿထာတိ အဝေါစံ၊ ဣဒံ အာသဝက္ခယပရိယောသာနေ ဥပ္ပန္နံ အရဟတ္တဖလသင်္ခါတံ ဗလံ။ တသ္မာ တုမှေဟိ ဗလေန ဝဍ္ဎိတုကာမေဟိ အရဟတ္တပ္ပတ္တိယာ ယောဂေါ ကရဏီယော။

ယထယိဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ မာရဗလန္တိ ယထာ ဣဒံ ဒေဝပုတ္တမာရမစ္စုမာရကိလေသမာရာနံ ဗလံ ဒုပ္ပသဟံ ဒုရဘိသမ္ဘဝံ၊ ဧဝံ အညံ လောကေ ဧကဗလမ္ပိ န သမနုပဿာမိ။ တမ္ပိ ဗလံ ဣဒမေဝ အရဟတ္တဖလံ ပသဟတိ အဘိဘဝတိ အဇ္ဈောတ္ထရတိ။ တသ္မာ ဧတ္ထေဝ ယောဂေါ ကရဏီယောတိ ဒဿေတိ။

ဧဝမိဒံ ပုညန္တိ ဧဝံ ဣဒံ လောကုတ္တရပုညမ္ပိ ယာဝ အာသဝက္ခယာ ပဝဍ္ဎတီတိ ဝိဝဋ္ဋဂါမိကုသလာနုသန္ဓိံ နိဋ္ဌပေန္တော အရဟတ္တနိကူဋေန ဒေသနံ နိဋ္ဌပေသိ။ သုတ္တပရိယောသာနေ ဝီသတိ ဘိက္ခုသဟဿာနိ အရဟတ္တံ ပါပုဏိံသု။ စတုရာသီတိ ပါဏသဟဿာနိ အမတပါနံ ပိဝိံသူတိ။

သုမင်္ဂလဝိလာသိနိယာ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယ

စက္ကဝတ္တိသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။