📜

၄။ အဂ္ဂညသုတ္တဝဏ္ဏနာ

ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇဝဏ္ဏနာ

၁၁၁။ ဧဝံမေ သုတန္တိ အဂ္ဂညသုတ္တံ။ တတြာယမနုတ္တာနပဒဝဏ္ဏနာ – ပုဗ္ဗာရာမေ မိဂါရမာတုပါသာဒေတိ ဧတ္ထ အယံ အနုပုဗ္ဗိကထာ။ အတီတေ သတသဟဿကပ္ပမတ္ထကေ ဧကာ ဥပါသိကာ ပဒုမုတ္တရံ ဘဂဝန္တံ နိမန္တေတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသတသဟဿဿ ဒါနံ ဒတွာ ဘဂဝတော ပါဒမူလေ နိပဇ္ဇိတွာ ‘‘အနာဂတေ တုမှာဒိသဿ ဗုဒ္ဓဿ အဂ္ဂုပဋ္ဌာယိကာ ဟောမီ’’တိ ပတ္ထနံ အကာသိ။ သာ ကပ္ပသတသဟဿံ ဒေဝေသု စေဝ မနုဿေသု စ သံသရိတွာ အမှာကံ ဘဂဝတော ကာလေ ဘဒ္ဒိယနဂရေ မေဏ္ဍကသေဋ္ဌိပုတ္တဿ ဓနဉ္စယသေဋ္ဌိနော ဂေဟေ သုမနဒေဝိယာ ကုစ္ဆိမှိ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိ။ ဇာတကာလေ တဿာ ဝိသာခါတိ နာမံ အကံသု။ သာ ယဒါ ဘဂဝါ ဘဒ္ဒိယနဂရံ အာဂမာသိ၊ တဒါ ပဉ္စဒါသိသတေဟိ သဒ္ဓိံ ဘဂဝတော ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကတွာ ပဌမဒဿနမှိယေဝ သောတာပန္နာ အဟောသိ။

အပရဘာဂေ သာဝတ္ထိယံ မိဂါရသေဋ္ဌိပုတ္တဿ ပုဏ္ဏဝဍ္ဎနကုမာရဿ ဂေဟံ ဂတာ။ တတ္ထ နံ မိဂါရသေဋ္ဌိ မာတုဋ္ဌာနေ ဌပေသိ။ တသ္မာ မိဂါရမာတာတိ ဝုစ္စတိ။ ပတိကုလံ ဂစ္ဆန္တိယာ စဿာ ပိတာ မဟာလတာပိဠန္ဓနံ နာမ ကာရာပေသိ။ တသ္မိံ ပိဠန္ဓနေ စတဿော ဝဇိရနာဠိယော ဥပယောဂံ အဂမံသု၊ မုတ္တာနံ ဧကာဒသ နာဠိယော၊ ပဝါဠဿ ဒွါဝီသတိ နာဠိယော၊ မဏီနံ တေတ္တိံသ နာဠိယော။ ဣတိ ဧတေဟိ စ အညေဟိ စ သတ္တဟိ ရတနေဟိ နိဋ္ဌာနံ အဂမာသိ။ တံ သီသေ ပဋိမုက္ကံ ယာဝ ပါဒပိဋ္ဌိယာ ဘဿတိ။ ပဉ္စန္နံ ဟတ္ထီနံ ဗလံ ဓာရယမာနာဝ နံ ဣတ္ထီ ဓာရေတုံ သက္ကောတိ။ သာ အပရဘာဂေ ဒသဗလဿ အဂ္ဂုပဋ္ဌာယိကာ ဟုတွာ တံ ပသာဓနံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ နဝဟိ ကောဋီဟိ ဘဂဝတော ဝိဟာရံ ကာရယမာနာ ကရီသမတ္တေ ဘူမိဘာဂေ ပါသာဒံ ကာရေသိ ။ တဿ ဥပရိဘူမိယံ ပဉ္စ ဂဗ္ဘသတာနိ ဟောန္တိ၊ ဟေဋ္ဌိမဘူမိယံ ပဉ္စာတိ ဂဗ္ဘသဟဿပ္ပဋိမဏ္ဍိတော အဟောသိ။ သာ ‘‘သုဒ္ဓပါသာဒေါဝ န သောဘတီ’’တိ တံ ပရိဝါရေတွာ ပဉ္စ ဒုဝဍ္ဎဂေဟသတာနိ၊ ပဉ္စ စူဠပါသာဒသတာနိ ၊ ပဉ္စ ဒီဃသာလသတာနိ စ ကာရာပေသိ။ ဝိဟာရမဟော စတူဟိ မာသေဟိ နိဋ္ဌာနံ အဂမာသိ။

မာတုဂါမတ္တဘာဝေ ဌိတာယ ဝိသာခါယ ဝိယ အညိဿာ ဗုဒ္ဓသာသနေ ဓနပရိစ္စာဂေါ နာမ နတ္ထိ၊ ပုရိသတ္တဘာဝေ ဌိတဿ အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဝိယ အညဿာတိ။ သော ဟိ စတုပဏ္ဏာသကောဋိယော ဝိဿဇ္ဇေတွာ သာဝတ္ထိယာ ဒက္ခိဏဘာဂေ အနုရာဓပုရဿ မဟာဝိဟာရသဒိသေ ဌာနေ ဇေတဝနမဟာဝိဟာရံ နာမ ကာရေသိ။ ဝိသာခါ သာဝတ္ထိယာ ပါစီနဘာဂေ ဥတ္တရဒေဝိယာ ဝိဟာရသဒိသေ ဌာနေ ပုဗ္ဗာရာမံ နာမ ကာရေသိ။ ဘဂဝါ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ကုလာနံ အနုကမ္ပာယ သာဝတ္ထိံ နိဿာယ ဝိဟရန္တော ဣမေသု ဒွီသု ဝိဟာရေသု နိဗဒ္ဓဝါသံ ဝသိ။ ဧကံ အန္တောဝဿံ ဇေတဝနေ ဝသတိ၊ ဧကံ ပုဗ္ဗာရာမေ။ တသ္မိံ သမယေ ပန ဘဂဝါ ပုဗ္ဗာရာမေ ဝိဟရတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပုဗ္ဗာရာမေ မိဂါရမာတုပါသာဒေ’’တိ။

ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာတိ ဝါသေဋ္ဌော စ သာမဏေရော ဘာရဒွါဇော စ။ ဘိက္ခူသု ပရိဝသန္တီတိ တေ နေဝ တိတ္ထိယပရိဝါသံ ဝသန္တိ၊ န အာပတ္တိပရိဝါသံ။ အပရိပုဏ္ဏဝဿတ္တာ ပန ဘိက္ခုဘာဝံ ပတ္ထယမာနာ ဝသန္တိ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဘိက္ခုဘာဝံ အာကင်္ခမာနာ’’တိ။ ဥဘောပိ ဟေတေ ဥဒိစ္စဗြာဟ္မဏမဟာသာလကုလေ နိဗ္ဗတ္တာ၊ စတ္တာလီသ စတ္တာလီသ ကောဋိဝိဘဝါ တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ မဇ္ဈိမနိကာယေ ဝါသေဋ္ဌသုတ္တံ သုတွာ သရဏံ ဂတာ၊ တေဝိဇ္ဇသုတ္တံ သုတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ ဣမသ္မိံ ကာလေ ဘိက္ခုဘာဝံ အာကင်္ခမာနာ ပရိဝသန္တိ။ အဗ္ဘောကာသေ စင်္ကမတီတိ ဥတ္တရဒက္ခိဏေန အာယတဿ ပါသာဒဿ ပုရတ္ထိမဒိသာဘာဂေ ပါသာဒစ္ဆာယာယံ ယန္တရဇ္ဇူဟိ အာကဍ္ဎိယမာနံ ရတနသတုဗ္ဗေဓံ သုဝဏ္ဏအဂ္ဃိကံ ဝိယ အနိလပထေ ဝိဓာဝန္တီဟိ ဆဗ္ဗဏ္ဏာဟိ ဗုဒ္ဓရသ္မီဟိ သောဘမာနော အပရာပရံ စင်္ကမတိ။

၁၁၃။ အနုစင်္ကမိံသူတိ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ ဩနတသရီရာ ဟုတွာ အနုဝတ္တမာနာ စင်္ကမိံသု။ ဝါသေဋ္ဌံ အာမန္တေသီတိ သော တေသံ ပဏ္ဍိတတရော ဂဟေတဗ္ဗံ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗဉ္စ ဇာနာတိ၊ တသ္မာ တံ အာမန္တေသိ။ တုမှေ ခွတ္ထာတိ တုမှေ ခေါ အတ္ထ။ ဗြာဟ္မဏဇစ္စာတိ၊ ဗြာဟ္မဏဇာတိကာ။ ဗြာဟ္မဏကုလီနာတိ ဗြာဟ္မဏေသု ကုလီနာ ကုလသမ္ပန္နာ။ ဗြာဟ္မဏကုလာတိ ဗြာဟ္မဏကုလတော၊ ဘောဂါဒိသမ္ပန္နံ ဗြာဟ္မဏကုလံ ပဟာယာတိ အတ္ထော။ န အက္ကောသန္တီတိ ဒသဝိဓေန အက္ကောသဝတ္ထုနာ န အက္ကောသန္တိ။ န ပရိဘာသန္တီတိ နာနာဝိဓာယ ပရိဘဝကထာယ န ပရိဘာသန္တီတိ အတ္ထော။ ဣတိ ဘဂဝါ ‘‘ဗြာဟ္မဏာ ဣမေ သာမဏေရေ အက္ကောသန္တိ ပရိဘာသန္တီ’’တိ ဇာနမာနောဝ ပုစ္ဆတိ။ ကသ္မာ? ဣမေ မယာ အပုစ္ဆိတာ ပဌမတရံ န ကထေဿန္တိ၊ အကထိတေ ကထာ န သမုဋ္ဌာတီတိ ကထာသမုဋ္ဌာပနတ္ထာယ။ တဂ္ဃာတိ ဧကံသဝစနေ နိပါတော၊ ဧကံသေနေဝ နော၊ ဘန္တေ၊ ဗြာဟ္မဏာ အက္ကောသန္တိ ပရိဘာသန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အတ္တရူပါယာတိ အတ္တနော အနုရူပါယ။ ပရိပုဏ္ဏာယာတိ ယထာရုစိ ပဒဗျဉ္ဇနာနိ အာရောပေတွာ အာရောပေတွာ ပရိပူရိတာယ။ နော အပရိပုဏ္ဏာယာတိ အန္တရာ အဋ္ဌပိတာယ နိရန္တရံ ပဝတ္တာယ။

ကသ္မာ ပန ဗြာဟ္မဏာ ဣမေ သာမဏေရေ အက္ကောသန္တီတိ? အပ္ပတိဋ္ဌတာယ။ ဣမေ ဟိ သာမဏေရာ အဂ္ဂဗြာဟ္မဏာနံ ပုတ္တာ တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ ဇမ္ဗုဒီပေ ဗြာဟ္မဏာနံ အန္တရေ ပါကဋာ သမ္ဘာဝိတာ တေသံ ပဗ္ဗဇိတတ္တာ အညေ ဗြာဟ္မဏပုတ္တာ ပဗ္ဗဇိံသု။ အထ ခေါ ဗြာဟ္မဏာ ‘‘အပတိဋ္ဌာ မယံ ဇာတာ’’တိ ဣမာယ အပ္ပတိဋ္ဌတာယ ဂါမဒွါရေပိ အန္တောဂါမေပိ တေ ဒိသွာ ‘‘တုမှေဟိ ဗြာဟ္မဏသမယော ဘိန္နော၊ မုဏ္ဍသမဏကဿ ပစ္ဆတော ပစ္ဆတော ရသဂိဒ္ဓါ ဟုတွာ ဝိစရထာ’’တိအာဒီနိ စေဝ ပါဠိယံ အာဂတာနိ ‘‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော’’တိအာဒီနိ စ ဝတွာ အက္ကောသန္တိ။ သာမဏေရာ တေသု အက္ကောသန္တေသုပိ ကောပံ ဝါ အာဃာတံ ဝါ အကတွာ ကေဝလံ ဘဂဝတာ ပုဋ္ဌာ ‘‘တဂ္ဃ နော၊ ဘန္တေ၊ ဗြာဟ္မဏာ အက္ကောသန္တိ ပရိဘာသန္တီ’’တိ အာရောစေသုံ။ အထ နေ ဘဂဝါ အက္ကောသနာကာရံ ပုစ္ဆန္တော ယထာ ကထံ ပန ဝေါတိ ပုစ္ဆတိ။ တေ အာစိက္ခန္တာ ဗြာဟ္မဏာ ဘန္တေတိအာဒိမာဟံသု။

တတ္ထ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏောတိ ဇာတိဂေါတ္တာဒီနံ ပညာပနဋ္ဌာနေ ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌောတိ ဒဿေန္တိ။ ဟီနာ အညေ ဝဏ္ဏာတိ ဣတရေ တယော ဝဏ္ဏာ ဟီနာ လာမကာတိ ဝဒန္တိ။ သုက္ကောတိ ပဏ္ဍရော။ ကဏှောတိ ကာဠကော။ သုဇ္ဈန္တီတိ ဇာတိဂေါတ္တာဒီနံ ပညာပနဋ္ဌာနေ သုဇ္ဈန္တိ။ ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာတိ မဟာဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ။ ဩရသာ မုခတော ဇာတာတိ ဥရေ ဝသိတွာ မုခတော နိက္ခန္တာ၊ ဥရေ ကတွာ သံဝဍ္ဎိတာတိ ဝါ ဩရသာ။ ဗြဟ္မဇာတိ ဗြဟ္မတော နိဗ္ဗတ္တာ။ ဗြဟ္မနိမ္မိတာတိ ဗြဟ္မုနာ နိမ္မိတာ။ ဗြဟ္မဒါယာဒါတိ ဗြဟ္မုနော ဒါယာဒါ။ ဟီနမတ္ထ ဝဏ္ဏံ အဇ္ဈုပဂတာတိ ဟီနံ ဝဏ္ဏံ အဇ္ဈုပဂတာ အတ္ထ။ မုဏ္ဍကေသမဏကေတိ နိန္ဒန္တာ ဇိဂုစ္ဆန္တာ ဝဒန္တိ၊ န မုဏ္ဍကမတ္တဉ္စေဝ သမဏမတ္တဉ္စ သန္ဓာယ။ ဣဗ္ဘေတိ ဂဟပတိကေ။ ကဏှေတိ ကာဠကေ။ ဗန္ဓူတိ မာရဿ ဗန္ဓုဘူတေ မာရပက္ခိကေ။ ပါဒါပစ္စေတိ မဟာဗြဟ္မုနော ပါဒါနံ အပစ္စဘူတေ ပါဒတော ဇာတေတိ အဓိပ္ပာယော။

၁၁၄။ ‘‘တဂ္ဃ ဝေါ၊ ဝါသေဋ္ဌ၊ ဗြာဟ္မဏာ ပေါရာဏံ အဿရန္တာ ဧဝမာဟံသူ’’တိ ဧတ္ထ ဝေါတိ နိပါတမတ္တံ၊ သာမိဝစနံ ဝါ၊ တုမှာကံ ဗြာဟ္မဏာတိ အတ္ထော။ ပေါရာဏန္တိ ပေါရာဏကံ အဂ္ဂညံ လောကုပ္ပတ္တိစရိယဝံသံ။ အဿရန္တာတိ အဿရမာနာ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ ဧကံသေန ဝေါ၊ ဝါသေဋ္ဌ၊ ဗြာဟ္မဏာ ပေါရာဏံ လောကုပ္ပတ္တိံ အနနုဿရန္တာ အဇာနန္တာ ဧဝံ ဝဒန္တီတိ။ ‘‘ဒိဿန္တိ ခေါ ပနာ’’တိ ဧဝမာဒိ တေသံ လဒ္ဓိဘိန္ဒနတ္ထာယ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဗြာဟ္မဏိယောတိ ဗြာဟ္မဏာနံ ပုတ္တပ္ပဋိလာဘတ္ထာယ အာဝါဟဝိဝါဟဝသေန ကုလံ အာနီတာ ဗြာဟ္မဏိယော ဒိဿန္တိ။ တာ ခေါ ပနေတာ အပရေန သမယေန ဥတုနိယောပိ ဟောန္တိ၊ သဉ္ဇာတပုပ္ဖာတိ အတ္ထော။ ဂဗ္ဘိနိယောတိ သဉ္ဇာတဂဗ္ဘာ။ ဝိဇာယမာနာတိ ပုတ္တဓီတရော ဇနယမာနာ။ ပါယမာနာတိ ဒါရကေ ထညံ ပါယန္တိယော။ ယောနိဇာဝ သမာနာတိ ဗြာဟ္မဏီနံ ပဿာဝမဂ္ဂေန ဇာတာ သမာနာ။ ဧဝမာဟံသူတိ ဧဝံ ဝဒန္တိ။ ကထံ? ‘‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’တိ။ ယဒိ ပန နေသံ တံ သစ္စဝစနံ သိယာ၊ ဗြာဟ္မဏီနံ ကုစ္ဆိ မဟာဗြဟ္မဿ ဥရော ဘဝေယျ၊ ဗြာဟ္မဏီနံ ပဿာဝမဂ္ဂေါ မဟာဗြဟ္မုနော မုခံ ဘဝေယျ၊ န ခေါ ပနေတံ ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေနာဟ ‘‘တေ စ ဗြဟ္မူနဉ္စေဝ အဗ္ဘာစိက္ခန္တီ’’တိအာဒိ။

စတုဝဏ္ဏသုဒ္ဓိဝဏ္ဏနာ

ဧတ္တာဝတာ ‘‘မယံ မဟာဗြဟ္မုနော ဥရေ ဝသိတွာ မုခတော နိက္ခန္တာတိ ဝတ္တုံ မာ လဘန္တူ’’တိ ဣမံ မုခစ္ဆေဒကဝါဒံ ဝတွာ ပုန စတ္တာရောပိ ဝဏ္ဏာ ကုသလေ ဓမ္မေ သမာဒါယ ဝတ္တန္တာဝ သုဇ္ဈန္တီတိ ဒဿနတ္ထံ စတ္တာရောမေ၊ ဝါသေဋ္ဌ၊ ဝဏ္ဏာတိအာဒိမာဟ။ အကုသလသင်္ခါတာတိ အကုသလာတိ သင်္ခါတာ အကုသလကောဋ္ဌာသဘူတာ ဝါ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ န အလမရိယာတိ အရိယဘာဝေ အသမတ္ထာ။ ကဏှာတိ ပကတိကာဠကာ။ ကဏှဝိပါကာတိ ဝိပါကောပိ နေသံ ကဏှော ဒုက္ခောတိ အတ္ထော။ ခတ္တိယေပိ တေတိ ခတ္တိယမှိပိ တေ။ ဧကစ္စေတိ ဧကသ္မိံ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။

သုက္ကာတိ နိက္ကိလေသဘာဝေန ပဏ္ဍရာ။ သုက္ကဝိပါကာတိ ဝိပါကောပိ နေသံ သုက္ကော သုခေါတိ အတ္ထော။

၁၁၆။ ဥဘယဝေါကိဏ္ဏေသု ဝတ္တမာနေသူတိ ဥဘယေသု ဝေါကိဏ္ဏေသု မိဿီဘူတေသု ဟုတွာ ဝတ္တမာနေသု။ ကတမေသု ဥဘယေသူတိ? ကဏှသုက္ကေသု ဓမ္မေသု ဝိညုဂရဟိတေသု စေဝ ဝိညုပ္ပသတ္ထေသု စ။ ယဒေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမာဟံသူတိ ဧတ္ထ ဧတေသု ကဏှသုက္ကဓမ္မေသု ဝတ္တမာနာပိ ဗြာဟ္မဏာ ယဒေတံ ဧဝံ ဝဒန္တိ ‘‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော’’တိအာဒိ။ တံ နေသံ ဝိညူ နာနုဇာနန္တီတိ ယေ လောကေ ပဏ္ဍိတာ၊ တေ နာနုမောဒန္တိ၊ န ပသံသန္တီတိ အတ္ထော။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဣမေသဉှိ ဝါသေဋ္ဌာတိအာဒိမှိ အယံ သင်္ခေပတ္ထော။ ယံ ဝုတ္တံ နာနုဇာနန္တီတိ၊ တံ ကသ္မာတိ စေ? ယသ္မာ ဣမေသံ စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ယော ဘိက္ခု အရဟံ…ပေ… သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော၊ သော တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ တေ စ န ဧဝရူပါ။ တသ္မာ နေသံ ဝိညူ နာနုဇာနန္တိ။

အရဟန္တိအာဒိပဒေသု စေတ္ထ ကိလေသာနံ အာရကတ္တာဒီဟိ ကာရဏေဟိ အရဟံ။ အာသဝါနံ ခီဏတ္တာ ခီဏာသဝေါ။ သတ္တ သေက္ခာ ပုထုဇ္ဇနကလျာဏကာ စ ဗြဟ္မစရိယဝါသံ ဝသန္တိ နာမ။ အယံ ပန ဝုတ္ထဝါသောတိ ဝုသိတဝါ။ စတူဟိ မဂ္ဂေဟိ စတူသု သစ္စေသု ပရိဇာနနာဒိကရဏီယံ ကတံ အဿာတိ ကတကရဏီယော။ ကိလေသဘာရော စ ခန္ဓဘာရော စ ဩဟိတော အဿာတိ ဩဟိတဘာရော။ ဩဟိတောတိ ဩဟာရိတော။ သုန္ဒရော အတ္ထော၊ သကော ဝါ အတ္ထော သဒတ္ထော၊ အနုပ္ပတ္တော သဒတ္ထော ဧတေနာတိ အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော။ ဘဝသံယောဇနံ ဝုစ္စတိ တဏှာ၊ သာ ပရိက္ခီဏာ အဿာတိ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော။ သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တောတိ သမ္မာ ဟေတုနာ ကာရဏေန ဇာနိတွာ ဝိမုတ္တော။ ဇနေတသ္မိန္တိ ဇနေ ဧတသ္မိံ၊ ဣမသ္မိံ လောကေတိ အတ္ထော။ ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာတိ ဣဓတ္တဘာဝေ စ ပရတ္တဘာဝေ။

၁၁၇။ အနန္တရာတိ အန္တရဝိရဟိတာ၊ အတ္တနော ကုလေန သဒိသာတိ အတ္ထော။ အနုယုတ္တာတိ ဝသဝတ္တိနော။ နိပစ္စကာရန္တိ မဟလ္လကတရာ နိပစ္စကာရံ ဒဿေန္တိ။ ဒဟရတရာ အဘိဝါဒနာဒီနိ ကရောန္တိ။ တတ္ထ သာမီစိကမ္မန္တိ တံတံဝတ္တကရဏာဒိ အနုစ္ဆဝိကကမ္မံ။

၁၁၈။ နိဝိဋ္ဌာတိ အဘိနိဝိဋ္ဌာ အစလဋ္ဌိတာ။ ကဿ ပန ဧဝရူပါ သဒ္ဓါ ဟောတီတိ? သောတာပန္နဿ။ သော ဟိ နိဝိဋ္ဌသဒ္ဓါ အသိနာ သီသေ ဆေဇ္ဇမာနေပိ ဗုဒ္ဓါ အဗုဒ္ဓါတိ ဝါ၊ ဓမ္မော အဓမ္မောတိ ဝါ၊ သင်္ဃော အသင်္ဃောတိ ဝါ န ဝဒတိ။ ပတိဋ္ဌိတသဒ္ဓါ ဟောတိ သူရမ္ဗဋ္ဌော ဝိယ။

သော ကိရ သတ္ထု ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ သောတာပန္နော ဟုတွာ ဂေဟံ အဂမာသိ။ အထ မာရော ဒွတ္တိံသဝရလက္ခဏပ္ပဋိမဏ္ဍိတံ ဗုဒ္ဓရူပံ မာပေတွာ တဿ ဃရဒွါရေ ဌတွာ ‘‘သတ္ထာ အာဂတော’’တိ သာသနံ ပဟိဏိ။ သူရမ္ဗဋ္ဌော စိန္တေသိ ‘‘အဟံ ဣဒါနေဝ သတ္ထု သန္တိကေ ဓမ္မံ သုတွာ အာဂတော၊ ကိံ နု ခေါ ဘဝိဿတီ’’တိ ဥပသင်္ကမိတွာ သတ္ထုသညာယ ဝန္ဒိတွာ အဋ္ဌာသိ။ မာရော အာဟ – ‘‘အမ္ဗဋ္ဌ၊ ယံ တေ မယာ ‘ရူပံ အနိစ္စံ…ပေ… ဝိညာဏံ အနိစ္စန္တိ ကထိတံ၊ တံ ဒုက္ကထိတံ။ အနုပဓာရေတွာဝ ဟိ မယာ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ တွံ ‘ရူပံ နိစ္စံ…ပေ… ဝိညာဏံ နိစ္စ’န္တိ ဂဏှာဟီ’’တိ။ သော စိန္တေသိ – ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ ယံ ဗုဒ္ဓါ အနုပဓာရေတွာ အပစ္စက္ခံ ကတွာ ကိဉ္စိ ကထေယျုံ၊ အဒ္ဓါ အယံ မယှံ ဝိစ္ဆိန္ဒဇနနတ္ထံ မာရော အာဂတော’’တိ။ တတော နံ ‘‘တွံ မာရောသီ’’တိ အာဟ။ သော မုသာဝါဒံ ကာတုံ နာသက္ခိ။ ‘‘အာမ မာရောသ္မီ’’တိ ပဋိဇာနာတိ။ ‘‘ကသ္မာ အာဂတောသီ’’တိ? တဝ သဒ္ဓါစာလနတ္ထန္တိ အာဟ။ ‘‘ကဏှ ပါပိမ၊ တွံ တာဝ ဧကော တိဋ္ဌ၊ တာဒိသာနံ မာရာနံ သတမ္ပိ သဟဿမ္ပိ သတသဟဿမ္ပိ မမ သဒ္ဓံ စာလေတုံ အသမတ္ထံ၊ မဂ္ဂေန အာဂတသဒ္ဓါ နာမ ထိရာ သိလာပထဝိယံ ပတိဋ္ဌိတသိနေရု ဝိယ အစလာ ဟောတိ၊ ကိံ တွံ ဧတ္ထာ’’တိ အစ္ဆရံ ပဟရိ။ သော ဌာတုံ အသက္ကောန္တော တတ္ထေဝ အန္တရဓာယိ။ ဧဝရူပံ သဒ္ဓံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ ‘‘နိဝိဋ္ဌာ’’တိ။

မူလဇာတာပတိဋ္ဌိတာတိ မဂ္ဂမူလဿ သဉ္ဇာတတ္တာ တေန မဂ္ဂမူလေန ပတိဋ္ဌိတာ။ ဒဠှာတိ ထိရာ။ အသံဟာရိယာတိ သုနိခါတဣန္ဒခီလော ဝိယ ကေနစိ စာလေတုံ အသက္ကုဏေယျာ။ တဿေတံ ကလ္လံ ဝစနာယာတိ တဿ အရိယသာဝကဿ ယုတ္တမေတံ ဝတ္တုံ။ ကိန္တိ? ‘‘ဘဂဝတောမှိ ပုတ္တော ဩရသော’’တိ ဧဝမာဒိ။ သော ဟိ ဘဂဝန္တံ နိဿာယ အရိယဘူမိယံ ဇာတောတိ ဘဂဝတော ပုတ္တော။ ဥရေ ဝသိတွာ မုခတော နိက္ခန္တဓမ္မဃောသဝသေန မဂ္ဂဖလေသု ပတိဋ္ဌိတတ္တာ ဩရသော မုခတော ဇာတော။ အရိယဓမ္မတော ဇာတတ္တာ အရိယဓမ္မေန စ နိမ္မိတတ္တာ ဓမ္မဇော ဓမ္မနိမ္မိတော။ နဝလောကုတ္တရဓမ္မဒါယဇ္ဇံ အရဟတီတိ ဓမ္မဒါယာဒေါ။ တံ ကိဿ ဟေတူတိ ယဒေတံ ‘‘ဘဂဝတောမှိ ပုတ္တော’’တိ ဝတွာ ‘‘ဓမ္မဇော ဓမ္မနိမ္မိတော’’တိ ဝုတ္တံ၊ တံ ကသ္မာတိ စေ? ဣဒါနိဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော တထာဂတဿ ဟေတန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ‘‘ဓမ္မကာယော ဣတိပီ’’တိ ကသ္မာ တထာဂတော ‘‘ဓမ္မကာယော’’တိ ဝုတ္တော? တထာဂတော ဟိ တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ ဟဒယေန စိန္တေတွာ ဝါစာယ အဘိနီဟရိ။ တေနဿ ကာယော ဓမ္မမယတ္တာ ဓမ္မောဝ။ ဣတိ ဓမ္မော ကာယော အဿာတိ ဓမ္မကာယော။ ဓမ္မကာယတ္တာ ဧဝ ဗြဟ္မကာယော။ ဓမ္မော ဟိ သေဋ္ဌတ္ထေန ဗြဟ္မာတိ ဝုစ္စတိ။ ဓမ္မဘူတောတိ ဓမ္မသဘာဝေါ။ ဓမ္မဘူတတ္တာ ဧဝ ဗြဟ္မဘူတော။

၁၁၉။ ဧတ္တာဝတာ ဘဂဝါ သေဋ္ဌစ္ဆေဒကဝါဒံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အပရေနပိ နယေန သေဋ္ဌစ္ဆေဒကဝါဒမေဝ ဒဿေတုံ ဟောတိ ခေါ သော၊ ဝါသေဋ္ဌ၊ သမယောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကထာ ဗြဟ္မဇာလေ ဝိတ္ထာရိတာဝ။ ဣတ္ထတ္တံ အာဂစ္ဆန္တီတိ ဣတ္ထဘာဝံ မနုဿတ္တံ အာဂစ္ဆန္တိ။ တေဓ ဟောန္တိ မနောမယာတိ တေ ဣဓ မနုဿလောကေ နိဗ္ဗတ္တမာနာပိ ဩပပါတိကာ ဟုတွာ မနေနေဝ နိဗ္ဗတ္တာတိ မနောမယာ။ ဗြဟ္မလောကေ ဝိယ ဣဓာပိ နေသံ ပီတိယေဝ အာဟာရကိစ္စံ သာဓေတီတိ ပီတိဘက္ခာ။ ဧတေနေဝ နယေန သယံပဘာဒီနိပိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ။

ရသပထဝိပါတုဘာဝဝဏ္ဏနာ

၁၂၀။ ဧကောဒကီဘူတန္တိ သဗ္ဗံ စက္ကဝါဠံ ဧကောဒကမေဝ ဘူတံ။ အန္ဓကာရောတိ တမော။ အန္ဓကာရတိမိသာတိ စက္ခုဝိညာဏုပ္ပတ္တိနိဝါရဏေန အန္ဓဘာဝကရဏံ ဗဟလတမံ။ သမတနီတိ ပတိဋ္ဌဟိ သမန္တတော ပတ္ထရိ။ ပယသောတတ္တဿာတိ တတ္တဿ ခီရဿ။ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နာတိ ဝဏ္ဏေန သမ္ပန္နာ။ ကဏိကာရပုပ္ဖသဒိသော ဟိဿာ ဝဏ္ဏော အဟောသိ။ ဂန္ဓသမ္ပန္နာတိ ဂန္ဓေန သမ္ပန္နာ ဒိဗ္ဗဂန္ဓံ ဝါယတိ။ ရသသမ္ပန္နာတိ ရသေန သမ္ပန္နာ ပက္ခိတ္တဒိဗ္ဗောဇာ ဝိယ ဟောတိ။ ခုဒ္ဒမဓုန္တိ ခုဒ္ဒကမက္ခိကာဟိ ကတမဓုံ။ အနေဠကန္တိ နိဒ္ဒေါသံ မက္ခိကဏ္ဍကဝိရဟိတံ။ လောလဇာတိကောတိ လောလသဘာဝေါ။ အတီတာနန္တရေပိ ကပ္ပေ လောလောယေဝ။ အမ္ဘောတိ အစ္ဆရိယဇာတော အာဟ။ ကိမေဝိဒံ ဘဝိဿတီတိ ဝဏ္ဏောပိဿာ မနာပေါ ဂန္ဓောပိ၊ ရသော ပနဿာ ကီဒိသော ဘဝိဿတီတိ အတ္ထော။ ယော တတ္ထ ဥပ္ပန္နလောဘော၊ သော ရသပထဝိံ အင်္ဂုလိယာ သာယိ၊ အင်္ဂုလိယာ ဂဟေတွာ ဇိဝှဂ္ဂေ ဌပေသိ။

အစ္ဆာဒေသီတိ ဇိဝှဂ္ဂေ ဌပိတမတ္တာ သတ္တ ရသဟရဏီသဟဿာနိ ဖရိတွာ မနာပါ ဟုတွာ တိဋ္ဌတိ။ တဏှာ စဿ ဩက္ကမီတိ တတ္ထ စဿ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇိ။

စန္ဒိမသူရိယာဒိပါတုဘာဝဝဏ္ဏနာ

၁၂၁။ အာလုပ္ပကာရကံ ဥပက္ကမိံသု ပရိဘုဉ္ဇိတုန္တိ အာလောပံ ကတွာ ပိဏ္ဍေ ပိဏ္ဍေ ဆိန္ဒိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ အာရဘိံသု။ စန္ဒိမသူရိယာတိ စန္ဒိမာ စ သူရိယော စ။ ပါတုရဟေသုန္တိ ပါတုဘဝိံသု။

ကော ပန တေသံ ပဌမံ ပါတုဘဝိ၊ ကော ကသ္မိံ ဝသတိ၊ ကဿ ကိံ ပမာဏံ၊ ကော ဥပရိ၊ ကော သီဃံ ဂစ္ဆတိ၊ ကတိ နေသံ ဝီထိယော၊ ကထံ စရန္တိ၊ ကိတ္တကေ ဌာနေ အာလောကံ ကရောန္တီတိ? ဥဘော ဧကတော ပါတုဘဝန္တိ။ သူရိယော ပဌမတရံ ပညာယတိ။ တေသဉှိ သတ္တာနံ သယံပဘာယ အန္တရဟိတာယ အန္ဓကာရော အဟောသိ။ တေ ဘီတတသိတာ ‘‘ဘဒ္ဒကံ ဝတဿ သစေ အာလောကော ပါတုဘဝေယျာ’’တိ စိန္တယိံသု။ တတော မဟာဇနဿ သူရဘာဝံ ဇနယမာနံ သူရိယမဏ္ဍလံ ဥဋ္ဌဟိ။ တေနေဝဿ သူရိယောတိ နာမံ အဟောသိ။ တသ္မိံ ဒိဝသံ အာလောကံ ကတွာ အတ္ထင်္ဂတေ ပုန အန္ဓကာရော အဟောသိ။ တေ ‘‘ဘဒ္ဒကံ ဝတဿ သစေ အညော အာလောကော ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ စိန္တယိံသု။ အထ နေသံ ဆန္ဒံ ဉတွာဝ စန္ဒမဏ္ဍလံ ဥဋ္ဌဟိ။ တေနေဝဿ စန္ဒောတိ နာမံ အဟောသိ။

တေသု စန္ဒော အန္တောမဏိဝိမာနေ ဝသတိ။ တံ ဗဟိ ရဇတေန ပရိက္ခိတ္တံ ။ ဥဘယမ္ပိ သီတလမေဝ အဟောသိ။ သူရိယော အန္တောကနကဝိမာနေ ဝသတိ။ တံ ဗာဟိရံ ဖလိကပရိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။ ဥဘယမ္ပိ ဥဏှမေဝ။

ပမာဏတော စန္ဒော ဥဇုကံ ဧကူနပညာသယောဇနော။ ပရိမဏ္ဍလတော တီဟိ ယောဇနေဟိ ဦနဒိယဍ္ဎသတယောဇနော။ သူရိယော ဥဇုကံ ပညာသယောဇနော၊ ပရိမဏ္ဍလတော ဒိယဍ္ဎသတယောဇနော။

စန္ဒော ဟေဋ္ဌာ၊ သူရိယော ဥပရိ၊ အန္တရာ နေသံ ယောဇနံ ဟောတိ။ စန္ဒဿ ဟေဋ္ဌိမန္တတော သူရိယဿ ဥပရိမန္တတော ယောဇနသတံ ဟောတိ။

စန္ဒော ဥဇုကံ သဏိကံ ဂစ္ဆတိ၊ တိရိယံ သီဃံ။ ဒွီသု ပဿေသု နက္ခတ္တတာရကာ ဂစ္ဆန္တိ။ စန္ဒော ဓေနု ဝိယ ဝစ္ဆံ တံ တံ နက္ခတ္တံ ဥပသင်္ကမတိ။ နက္ခတ္တာနိ ပန အတ္တနော ဌာနံ န ဝိဇဟန္တိ။ သူရိယဿ ဥဇုကံ ဂမနံ သီဃံ၊ တိရိယံ ဂမနံ ဒန္ဓံ။ သော ကာဠပက္ခဥပေါသထတော ပါဋိပဒဒိဝသေ ယောဇနာနံ သတသဟဿံ စန္ဒမဏ္ဍလံ ဩဟာယ ဂစ္ဆတိ။ အထ စန္ဒော လေခါ ဝိယ ပညာယတိ။ ပက္ခဿ ဒုတိယာယ သတသဟဿန္တိ ဧဝံ ယာဝ ဥပေါသထဒိဝသာ သတသဟဿံ သတသဟဿံ ဩဟာယ ဂစ္ဆတိ။ အထ စန္ဒော အနုက္ကမေန ဝဍ္ဎိတွာ ဥပေါသထဒိဝသေ ပရိပုဏ္ဏော ဟောတိ။ ပုန ပါဋိပဒဒိဝသေ ယောဇနာနံ သတသဟဿံ ဓာဝိတွာ ဂဏှာတိ။ ဒုတိယာယ သတသဟဿန္တိ ဧဝံ ယာဝ ဥပေါသထဒိဝသာ သတသဟဿံ သတသဟဿံ ဓာဝိတွာ ဂဏှာတိ။ အထ စန္ဒော အနုက္ကမေန ဟာယိတွာ ဥပေါသထဒိဝသေ သဗ္ဗသော န ပညာယတိ။ စန္ဒံ ဟေဋ္ဌာ ကတွာ သူရိယော ဥပရိ ဟောတိ။ မဟတိယာ ပါတိယာ ခုဒ္ဒကဘာဇနံ ဝိယ စန္ဒမဏ္ဍလံ ပိဓီယတိ။ မဇ္ဈနှိကေ ဂေဟစ္ဆာယာ ဝိယ စန္ဒဿ ဆာယာ န ပညာယတိ။ သော ဆာယာယ အပညာယမာနာယ ဒူရေ ဌိတာနံ ဒိဝါ ပဒီပေါ ဝိယ သယမ္ပိ န ပညာယတိ။

ကတိ နေသံ ဝီထိယောတိ ဧတ္ထ ပန အဇဝီထိ၊ နာဂဝီထိ၊ ဂေါဝီထီတိ တိဿော ဝီထိယော ဟောန္တိ။ တတ္ထ အဇာနံ ဥဒကံ ပဋိကူလံ ဟောတိ၊ ဟတ္ထိနာဂါနံ မနာပံ။ ဂုန္နံ သီတုဏှသမတာယ ဖာသု ဟောတိ။ တသ္မာ ယံ ကာလံ စန္ဒိမသူရိယာ အဇဝီထိံ အာရုဟန္တိ၊ တဒါ ဒေဝေါ ဧကဗိန္ဒုမ္ပိ န ဝဿတိ။ ယဒါ နာဂဝီထိံ အာရောဟန္တိ၊ တဒါ ဘိန္နံ ဝိယ နဘံ ပဂ္ဃရတိ။ ယဒါ ဂေါဝီထိံ အာရောဟန္တိ၊ တဒါ ဥတုသမတာ သမ္ပဇ္ဇတိ။ စန္ဒိမသူရိယာ ဆမာသေ သိနေရုတော ဗဟိ နိက္ခမန္တိ၊ ဆမာသေ အန္တော ဝိစရန္တိ။ တေ ဟိ အာသာဠှမာသေ သိနေရုသမီပေန ဝိစရန္တိ။ တတော ပရေ ဒွေ မာသေ နိက္ခမိတွာ ဗဟိ ဝိစရန္တာ ပဌမကတ္တိကမာသေ မဇ္ဈေန ဂစ္ဆန္တိ။ တတော စက္ကဝါဠာဘိမုခါ ဂန္တွာ တယော မာသေ စက္ကဝါဠသမီပေန စရိတွာ ပုန နိက္ခမိတွာ စိတြမာသေ မဇ္ဈေန ဂန္တွာ တတော ဒွေ မာသေ သိနေရုဘိမုခါ ပက္ခန္ဒိတွာ ပုန အာသာဠှေ သိနေရုသမီပေန စရန္တိ။

ကိတ္တကေ ဌာနေ အာလောကံ ကရောန္တီတိ? ဧကပ္ပဟာရေန တီသု ဒီပေသု အာလောကံ ကရောန္တိ။ ကထံ? ဣမသ္မိဉှိ ဒီပေ သူရိယုဂ္ဂမနကာလော ပုဗ္ဗဝိဒေဟေ မဇ္ဈနှိကော ဟောတိ၊ ဥတ္တရကုရူသု အတ္ထင်္ဂမနကာလော၊ အပရဂေါယာနေ မဇ္ဈိမယာမော။ ပုဗ္ဗဝိဒေဟမှိ ဥဂ္ဂမနကာလော ဥတ္တရကုရူသု မဇ္ဈနှိကော၊ အပရဂေါယာနေ အတ္ထင်္ဂမနကာလော၊ ဣဓ မဇ္ဈိမယာမော။ ဥတ္တရကုရူသု ဥဂ္ဂမနကာလော အပရဂေါယာနေ မဇ္ဈနှိကော၊ ဣဓ အတ္ထင်္ဂမနကာလော၊ ပုဗ္ဗဝိဒေဟေ မဇ္ဈိမယာမော။ အပရဂေါယာနဒီပေ ဥဂ္ဂမနကာလော ဣဓ မဇ္ဈနှိကော၊ ပုဗ္ဗဝိဒေဟေ အတ္ထင်္ဂမနကာလော၊ ဥတ္တရကုရူသု မဇ္ဈိမယာမောတိ။

နက္ခတ္တာနိတာရကရူပါနီတိ ကတ္တိကာဒိနက္ခတ္တာနိ စေဝ သေသတာရကရူပါနိ စ စန္ဒိမသူရိယေဟိ သဒ္ဓိံယေဝ ပါတုရဟေသုံ။ ရတ္တိန္ဒိဝါတိ တတော သူရိယတ္ထင်္ဂမနတော ယာဝ အရုဏုဂ္ဂမနာ ရတ္တိ၊ အရုဏုဂ္ဂမနတော ယာဝ သူရိယတ္ထင်္ဂမနာ ဒိဝါတိ ဧဝံ ရတ္တိန္ဒိဝါ ပညာယိံသု။ အထ ပဉ္စဒသ ရတ္တိယော အဍ္ဎမာသော၊ ဒွေ အဍ္ဎမာသာ မာသောတိ ဧဝံ မာသဍ္ဎမာသာ ပညာယိံသု။ အထ စတ္တာရော မာသာ ဥတု၊ တယော ဥတူ သံဝစ္ဆရောတိ ဧဝံ ဥတုသံဝစ္ဆရာ ပညာယိံသု။

၁၂၂။ ဝဏ္ဏဝေဝဏ္ဏတာ စာတိ ဝဏ္ဏဿ ဝိဝဏ္ဏဘာဝေါ။ တေသံ ဝဏ္ဏာတိမာနပစ္စယာတိ တေသံ ဝဏ္ဏံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပန္နအတိမာနပစ္စယာ။ မာနာတိမာနဇာတိကာနန္တိ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာတိမာနသဘာဝါနံ။ ရသာယ ပထဝိယာတိ သမ္ပန္နရသတ္တာ ရသာတိ လဒ္ဓနာမာယ ပထဝိယာ။ အနုတ္ထုနိံသူတိ အနုဘာသိံသု။ အဟော ရသန္တိ အဟော အမှာကံ မဓုရရသံ အန္တရဟိတံ။ အဂ္ဂညံ အက္ခရန္တိ လောကုပ္ပတ္တိဝံသကထံ။ အနုသရန္တီတိ အနုဂစ္ဆန္တိ။

ဘူမိပပ္ပဋကပါတုဘာဝါဒိဝဏ္ဏနာ

၁၂၃။ ဧဝမေဝ ပါတုရဟောသီတိ ဧဒိသော ဟုတွာ ဥဋ္ဌဟိ၊ အန္တောဝါပိယံ ဥဒကေ ဆိန္နေ သုက္ခကလလပဋလံ ဝိယ စ ဥဋ္ဌဟိ။

၁၂၄။ ပဒါလတာတိ ဧကာ မဓုရရသာ ဘဒ္ဒါလတာ။ ကလမ္ဗုကာတိ နာဠိကာ။ အဟု ဝတ နောတိ မဓုရရသာ ဝတ နော ပဒါလတာ အဟောသိ။ အဟာယိ ဝတ နောတိ သာ နော ဧတရဟိ အန္တရဟိတာတိ။

၁၂၅။ အကဋ္ဌပါကောတိ အကဋ္ဌေယေဝ ဘူမိဘာဂေ ဥပ္ပန္နော။ အကဏောတိ နိက္ကုဏ္ဍကော။ အထုသောတိ နိတ္ထုသော။ သုဂန္ဓောတိ ဒိဗ္ဗဂန္ဓံ ဝါယတိ။ တဏ္ဍုလပ္ဖလောတိ သုပရိသုဒ္ဓံ ပဏ္ဍရံ တဏ္ဍုလမေဝ ဖလတိ။ ပက္ကံ ပဋိဝိရူဠှန္တိ သာယံ ဂဟိတဋ္ဌာနံ ပါတော ပက္ကံ ဟောတိ၊ ပုန ဝိရူဠှံ ပဋိပါကတိကမေဝ ဂဟိတဋ္ဌာနံ န ပညာယတိ။ နာပဒါနံ ပညာယတီတိ အလာယိတံ ဟုတွာ အနူနမေဝ ပညာယတိ။

ဣတ္ထိပုရိသလိင်္ဂါဒိပါတုဘာဝဝဏ္ဏနာ

၁၂၆။ ဣတ္ထိယာ စာတိ ယာ ပုဗ္ဗေ မနုဿကာလေ ဣတ္ထီ၊ တဿ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ပါတုဘဝတိ၊ ပုဗ္ဗေ ပုရိသဿ ပုရိသလိင်္ဂံ။ မာတုဂါမော နာမ ဟိ ပုရိသတ္တဘာဝံ လဘန္တော အနုပုဗ္ဗေန ပုရိသတ္တပစ္စယေ ဓမ္မေ ပူရေတွာ လဘတိ။ ပုရိသော ဣတ္ထတ္တဘာဝံ လဘန္တော ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ နိဿာယ လဘတိ။ တဒါ ပန ပကတိယာ မာတုဂါမဿ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ၊ ပုရိသဿ ပုရိသလိင်္ဂံ ပါတုရဟောသိ။ ဥပနိဇ္ဈာယတန္တိ ဥပနိဇ္ဈာယန္တာနံ ဩလောကေန္တာနံ။ ပရိဠာဟောတိ ရာဂပရိဠာဟော။ သေဋ္ဌိန္တိ ဆာရိကံ။ နိဗ္ဗုယှမာနာယာတိ နိယျမာနာယ။

၁၂၇။ အဓမ္မသမ္မတန္တိ တံ ပံသုခိပနာဒိ အဓမ္မောတိ သမ္မတံ။ တဒေတရဟိ ဓမ္မသမ္မတန္တိ တံ ဣဒါနိ ဓမ္မောတိ သမ္မတံ၊ ဓမ္မောတိ တံ ဂဟေတွာ ဝိစရန္တိ။ တထာ ဟိ ဧကစ္စေသု ဇာနပဒေသု ကလဟံ ကုရုမာနာ ဣတ္ထိယော ‘‘တွံ ကသ္မာ ကထေသိ? ယာ ဂေါမယပိဏ္ဍမတ္တမ္ပိ နာလတ္ထာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ပါတဗျတန္တိ သေဝိတဗ္ဗတံ။ သန္နိဓိကာရကန္တိ သန္နိဓိံ ကတွာ။ အပဒါနံ ပညာယိတ္ထာတိ ဆိန္နဋ္ဌာနံ ဦနမေဝ ဟုတွာ ပညာယိတ္ထ။ သဏ္ဍသဏ္ဍာတိ ဧကေကသ္မိံ ဌာနေ ကလာပဗန္ဓာ ဝိယ ဂုမ္ဗဂုမ္ဗာ ဟုတွာ။

၁၂၈။ မရိယာဒံဌပေယျာမာတိ သီမံ ဌပေယျာမ။ ယတြ ဟိ နာမာတိ ယော ဟိ နာမ။ ပါဏိနာ ပဟရိံသူတိ တယော ဝါရေ ဝစနံ အဂဏှန္တံ ပါဏိနာ ပဟရိံသု။ တဒဂ္ဂေ ခေါတိ တံ အဂ္ဂံ ကတွာ။

မဟာသမ္မတရာဇဝဏ္ဏနာ

၁၃၀။ ခီယိတဗ္ဗံ ခီယေယျာတိ ပကာသေတဗ္ဗံ ပကာသေယျ ခိပိတဗ္ဗံ ခိပေယျ၊ ဟာရေတဗ္ဗံ ဟာရေယျာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယော နေသံ သတ္တောတိ ယော တေသံ သတ္တော။ ကော ပန သောတိ? အမှာကံ ဗောဓိသတ္တော။ သာလီနံ ဘာဂံ အနုပဒဿာမာတိ မယံ ဧကေကဿ ခေတ္တတော အမ္ဗဏမ္ဗဏံ အာဟရိတွာ တုယှံ သာလိဘာဂံ ဒဿာမ၊ တယာ ကိဉ္စိ ကမ္မံ န ကာတဗ္ဗံ၊ တွံ အမှာကံ ဇေဋ္ဌကဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌာတိ။

၁၃၁။ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တန္တိ သင်္ခါ သမညာ ပညတ္တိ ဝေါဟာရော ဥပ္ပန္နော။ ခတ္တိယော ခတ္တိယောတွေဝ ဒုတိယံ အက္ခရန္တိ န ကေဝလံ အက္ခရမေဝ၊ တေ ပနဿ ခေတ္တသာမိနော တီဟိ သင်္ခေဟိ အဘိသေကမ္ပိ အကံသု။ ရဉ္ဇေတီတိ သုခေတိ ပိနေတိ။ အဂ္ဂညေနာတိ အဂ္ဂန္တိ ဉာတေန၊ အဂ္ဂေ ဝါ ဉာတေန လောကုပ္ပတ္တိသမယေ ဥပ္ပန္နေန အဘိနိဗ္ဗတ္တိ အဟောသီတိ။

ဗြာဟ္မဏမဏ္ဍလာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၃၂။ ဝီတင်္ဂါရာဝီတဓူမာတိ ပစိတွာ ခါဒိတဗ္ဗာဘာဝတော ဝိဂတဓူမင်္ဂါရာ။ ပန္နမုသလာတိ ကောဋ္ဋေတွာ ပစိတဗ္ဗာဘာဝတော ပတိတမုသလာ။ ဃာသမေသမာနာတိ ဘိက္ခာစရိယဝသေန ယာဂုဘတ္တံ ပရိယေသန္တာ။ တမေနံ မနုဿာ ဒိသွာတိ တေ ဧတေ မနုဿာ ပဿိတွာ။ အနဘိသမ္ဘုဏမာနာတိ အသဟမာနာ အသက္ကောန္တာ။ ဂန္ထေ ကရောန္တာတိ တယော ဝေဒေ အဘိသင်္ခရောန္တာ စေဝ ဝါစေန္တာ စ။ အစ္ဆန္တီတိ ဝသန္တိ၊ ‘‘အစ္ဆေန္တီ’’တိပိ ပါဌော။ ဧသေဝတ္ထော။ ဟီနသမ္မတန္တိ ‘‘မန္တေ ဓာရေန္တိ မန္တေ ဝါစေန္တီ’’တိ ခေါ၊ ဝါသေဋ္ဌ၊ ဣဒံ တေန သမယေန ဟီနသမ္မတံ။ တဒေတရဟိ သေဋ္ဌသမ္မတန္တိ တံ ဣဒါနိ ‘‘ဧတ္တကေ မန္တေ ဓာရေန္တိ ဧတ္တကေ မန္တေ ဝါစေန္တီ’’တိ သေဋ္ဌသမ္မတံ ဇာတံ။ ဗြာဟ္မဏမဏ္ဍလဿာတိ ဗြာဟ္မဏဂဏဿ။

၁၃၃။ မေထုနံ ဓမ္မံ သမာဒါယာတိ မေထုနဓမ္မံ သမာဒိယိတွာ။ ဝိသုကမ္မန္တေပယောဇေသုန္တိ ဂေါရက္ခ ဝါဏိဇကမ္မာဒိကေ ဝိဿုတေ ဥဂ္ဂတေ ကမ္မန္တေ ပယောဇေသုံ။

၁၃၄။ သုဒ္ဒါ သုဒ္ဒါတိ တေန လုဒ္ဒါစာရကမ္မခုဒ္ဒါစာရကမ္မုနာ သုဒ္ဒံ သုဒ္ဒံ လဟုံ လဟုံ ကုစ္ဆိတံ ဂစ္ဆန္တိ၊ ဝိနဿန္တီတိ အတ္ထော။ အဟု ခေါတိ ဟောတိ ခေါ။

၁၃၅။ သကံဓမ္မံ ဂရဟမာနောတိ န သေတစ္ဆတ္တံ ဥဿာပနမတ္တေန သုဇ္ဈိတုံ သက္ကာတိ ဧဝံ အတ္တနော ခတ္တိယဓမ္မံ နိန္ဒမာနော။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ ‘‘ဣမေဟိ ခေါ၊ ဝါသေဋ္ဌ၊ စတူဟိ မဏ္ဍလေဟီ’’တိ ဣမိနာ ဣမံ ဒဿေတိ ‘‘သမဏမဏ္ဍလံ နာမ ဝိသုံ နတ္ထိ၊ ယသ္မာ ပန န သက္ကာ ဇာတိယာ သုဇ္ဈိတုံ၊ အတ္တနော အတ္တနော သမ္မာပဋိပတ္တိယာ ဝိသုဒ္ဓိ ဟောတိ။ တသ္မာ ဣမေဟိ စတူဟိ မဏ္ဍလေဟိ သမဏမဏ္ဍလဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ဟောတိ။ ဣမာနိ မဏ္ဍလာနိ သမဏမဏ္ဍလံ အနုဝတ္တန္တိ၊ အနုဝတ္တန္တာနိ စ ဓမ္မေနေဝ အနုဝတ္တန္တိ၊ နော အဓမ္မေန။ သမဏမဏ္ဍလဉှိ အာဂမ္မ သမ္မာပဋိပတ္တိံ ပူရေတွာ သုဒ္ဓိံ ပါပုဏန္တီ’’တိ။

ဒုစ္စရိတာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၃၆။ ဣဒါနိ ယထာဇာတိယာ န သက္ကာ သုဇ္ဈိတုံ၊ သမ္မာပဋိပတ္တိယာဝ သုဇ္ဈန္တိ၊ တမတ္ထံ ပါကဋံ ကရောန္တော ခတ္တိယောပိ ခေါ၊ ဝါသေဋ္ဌာတိ ဒေသနံ အာရဘိ။ တတ္ထ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနဟေတူတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝသေန သမာဒိန္နကမ္မဟေတု၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မဿ ဝါ သမာဒါနဟေတု။

၁၃၇။ ဒွယကာရီတိ ကာလေန ကုသလံ ကရောတိ၊ ကာလေန အကုသလန္တိ ဧဝံ ဥဘယကာရီ။ သုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဟောတီတိ ဧကက္ခဏေ ဥဘယဝိပါကဒါနဋ္ဌာနံ နာမ နတ္ထိ။ ယေန ပန အကုသလံ ဗဟုံ ကတံ ဟောတိ၊ ကုသလံ မန္ဒံ၊ သော တံ ကုသလံ နိဿာယ ခတ္တိယကုလေ ဝါ ဗြာဟ္မဏကုလေ ဝါ နိဗ္ဗတ္တတိ။ အထ နံ အကုသလကမ္မံ ကာဏမ္ပိ ကရောတိ ခုဇ္ဇမ္ပိ ပီဌသပ္ပိမ္ပိ။ သော ရဇ္ဇဿ ဝါ အနရဟော ဟောတိ၊ အဘိသိတ္တကာလေ ဝါ ဧဝံဘူတော ဘောဂေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န သက္ကောတိ။ အပရဿ မရဏကာလေ ဒွေ ဗလဝမလ္လာ ဝိယ တေ ဒွေပိ ကုသလာကုသလကမ္မာနိ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ တေသု အကုသလံ ဗလဝတရံ ဟောတိ၊ တံ ကုသလံ ပဋိဗာဟိတွာ တိရစ္ဆာနယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တာပေတိ။ ကုသလကမ္မမ္ပိ ပဝတ္တိဝေဒနီယံ ဟောတိ။ တမေနံ မင်္ဂလဟတ္ထိံ ဝါ ကရောန္တိ မင်္ဂလအဿံ ဝါ မင်္ဂလဥသဘံ ဝါ။ သော သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝတိ ။ ဣဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘သုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဟောတီ’’တိ။

ဗောဓိပက္ခိယဘာဝနာဝဏ္ဏနာ

၁၃၈။ သတ္တန္နံ ဗောဓိပက္ခိယာနန္တိ ‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ’’တိ အာဒိကောဋ္ဌာသဝသေန သတ္တန္နံ၊ ပဋိပါဋိယာ ပန သတ္တတိံသာယ ဗောဓိပက္ခိယာနံ ဓမ္မာနံ ။ ဘာဝနမနွာယာတိ ဘာဝနံ အနုဂန္တွာ၊ ပဋိပဇ္ဇိတွာတိ အတ္ထော။ ပရိနိဗ္ဗာယတီတိ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနေန ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ ဣတိ ဘဂဝါ စတ္တာရော ဝဏ္ဏေ ဒဿေတွာ ဝိနိဝတ္တေတွာ ပဋိဝိဒ္ဓစတုသစ္စံ ခီဏာသဝမေဝ ဒေဝမနုဿေသု သေဋ္ဌံ ကတွာ ဒဿေသိ။

၁၄၀။ ဣဒါနိ တမေဝတ္ထံ လောကသမ္မတဿ ဗြဟ္မုနောပိ ဝစနဒဿနာနုသာရေန ဒဠှံ ကတွာ ဒဿေန္တော ဣမေသဉှိ ဝါသေဋ္ဌ စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနန္တိအာဒိမာဟ။ ‘‘ဗြဟ္မုနာပေသာ’’တိအာဒိ အမ္ဗဋ္ဌသုတ္တေ ဝိတ္ထာရိတံ။ ဣတိ ဘဂဝါ ဧတ္တကေန ဣမိနာ ကထာမဂ္ဂေန သေဋ္ဌစ္ဆေဒကဝါဒမေဝ ဒဿေတွာ သုတ္တန္တံ ဝိနိဝတ္တေတွာ အရဟတ္တနိကူဋေန ဒေသနံ နိဋ္ဌာပေသိ။ အတ္တမနာ ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာတိ ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇ သာမဏေရာပိ ဟိ သကမနာ တုဋ္ဌမနာ ‘‘သာဓု၊ သာဓူ’’တိ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိံသု။ ဣဒမေဝ သုတ္တန္တံ အာဝဇ္ဇန္တာ အနုမဇ္ဇန္တာ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒါဟိ အရဟတ္တံ ပါပုဏိံသူတိ။

သုမင်္ဂလဝိလာသိနိယာ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယ

အဂ္ဂညသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။