📜

၆။ ပါသာဒိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တကာလင်္ကိရိယဝဏ္ဏနာ

၁၆၄။ ဧဝံမေ သုတန္တိ ပါသာဒိကသုတ္တံ။ တတြာယမနုတ္တာနပဒဝဏ္ဏနာ – ဝေဓညာ နာမ သကျာတိ ဓနုမှိ ကတသိက္ခာ ဝေဓညနာမကာ ဧကေ သကျာ။ တေသံ အမ္ဗဝနေ ပါသာဒေတိ တေသံ အမ္ဗဝနေ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏှတ္ထာယ ကတော ဒီဃပါသာဒေါ အတ္ထိ၊ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ အဓုနာ ကာလင်္ကတောတိ သမ္ပတိ ကာလင်္ကတော။ ဒွေဓိကဇာတာတိ ဒွေဇ္ဈဇာတာ၊ ဒွေဘာဂါ ဇာတာ။ ဘဏ္ဍနာဒီသု ဘဏ္ဍနံ ပုဗ္ဗဘာဂကလဟော၊ တံ ဒဏ္ဍာဒါနာဒိဝသေန ပဏ္ဏတ္တိဝီတိက္ကမဝသေန စ ဝဍ္ဎိတံ ကလဟော။ ‘‘န တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာသီ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝိရုဒ္ဓဝစနံ ဝိဝါဒေါ။ ဝိတုဒန္တာတိ ဝိဇ္ဈန္တာ။ သဟိတံ မေတိ မမ ဝစနံ အတ္ထသဉှိတံ။ အဓိစိဏ္ဏံ တေ ဝိပရာဝတ္တန္တိ ယံ တဝ အဓိစိဏ္ဏံ စိရကာလာသေဝနဝသေန ပဂုဏံ၊ တံ မမ ဝါဒံ အာဂမ္မ နိဝတ္တံ။ အာရောပိတော တေ ဝါဒေါတိ တုယှံ ဥပရိ မယာ ဒေါသော အာရောပိတော။ စရ ဝါဒပ္ပမောက္ခာယာတိ ဘတ္တပုဋံ အာဒါယ တံ တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝါဒပ္ပမောက္ခတ္ထာယ ဥတ္တရိ ပရိယေသမာနော ဝိစရ။ နိဗ္ဗေဌေဟိ ဝါတိ အထ ဝါ မယာ အာရောပိတဒေါသတော အတ္တာနံ မောစေဟိ။ သစေ ပဟောသီတိ သစေ သက္ကောသိ။ ဝဓောယေဝါတိ မရဏမေဝ။ နာဋပုတ္တိယေသူတိ နာဋပုတ္တဿ အန္တေဝါသိကေသု။ နိဗ္ဗိန္နရူပါတိ ဥက္ကဏ္ဌိတသဘာဝါ အဘိဝါဒနာဒီနိပိ န ကရောန္တိ။ ဝိရတ္တရူပါတိ ဝိဂတပေမာ။ ပဋိဝါနရူပါတိ တေသံ သက္ကစ္စကိရိယတော နိဝတ္တနသဘာဝါ။ ယထာ တန္တိ ယထာ ဒုရက္ခာတာဒိသဘာဝေ ဓမ္မဝိနယေ နိဗ္ဗိန္နဝိရတ္တပ္ပဋိဝါနရူပေဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ တထေဝ ဇာတာတိ အတ္ထော။ ဒုရက္ခာတေတိ ဒုက္ကထိတေ။ ဒုပ္ပဝေဒိတေတိ ဒုဝိညာပိတေ။ အနုပသမသံဝတ္တနိကေတိ ရာဂါဒီနံ ဥပသမံ ကာတုံ အသမတ္ထေ။ ဘိန္နထူပေတိ ဘိန္ဒပ္ပတိဋ္ဌေ။ ဧတ္ထ ဟိ နာဋပုတ္တောဝ နေသံ ပတိဋ္ဌဋ္ဌေန ထူပေါ။ သော ပန ဘိန္နော မတော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဘိန္နထူပေ’’တိ။ အပ္ပဋိသရဏေတိ တဿေဝ အဘာဝေန ပဋိသရဏဝိရဟိတေ။

နနု စာယံ နာဋပုတ္တော နာဠန္ဒဝါသိကော၊ သော ကသ္မာ ပါဝါယံ ကာလင်္ကတောတိ? သော ကိရ ဥပါလိနာ ဂဟပတိနာ ပဋိဝိဒ္ဓသစ္စေန ဒသဟိ ဂါထာဟိ ဘာသိတေ ဗုဒ္ဓဂုဏေ သုတွာ ဥဏှံ လောဟိတံ ဆဍ္ဍေသိ။ အထ နံ အဖာသုကံ ဂဟေတွာ ပါဝံ အဂမံသု။ သော တတ္ထ ကာလမကာသိ။ ကာလံ ကုရုမာနော စ စိန္တေသိ – ‘‘မမ လဒ္ဓိ အနိယျာနိကာ သာရဝိရဟိတာ၊ မယံ တာဝ နဋ္ဌာ၊ အဝသေသဇနောပိ မာ အပါယပူရကော အဟောသိ၊ သစေ ပနာဟံ ‘မမ သာသနံ အနိယျာနိက’န္တိ ဝက္ခာမိ၊ န သဒ္ဒဟိဿန္တိ၊ ယံနူနာဟံ ဒွေပိ ဇနေ န ဧကနီဟာရေန ဥဂ္ဂဏှာပေယျံ၊ တေ မမစ္စယေန အညမညံ ဝိဝဒိဿန္တိ၊ သတ္ထာ တံ ဝိဝါဒံ ပဋိစ္စ ဧကံ ဓမ္မကထံ ကထေဿတိ၊ တတော တေ သာသနဿ မဟန္တဘာဝံ ဇာနိဿန္တီ’’တိ။

အထ နံ ဧကော အန္တေဝါသိကော ဥပသင်္ကမိတွာ အာဟ – ‘‘ဘန္တေ တုမှေ ဒုဗ္ဗလာ၊ မယှမ္ပိ ဣမသ္မိံ ဓမ္မေ သာရံ အာစိက္ခထ၊ အာစရိယပ္ပမာဏ’’န္တိ။ ‘‘အာဝုသော၊ တွံ မမစ္စယေန သဿတန္တိ ဂဏှေယျာသီ’’တိ။ အပရောပိ ဥပသင်္ကမိ၊ တံ ဥစ္ဆေဒံ ဂဏှာပေသိ။ ဧဝံ ဒွေပိ ဇနေ ဧကလဒ္ဓိကေ အကတွာ ဗဟူ နာနာနီဟာရေန ဥဂ္ဂဏှာပေတွာ ကာလမကာသိ။ တေ တဿ သရီရကိစ္စံ ကတွာ သန္နိပတိတွာ အညမညံ ပုစ္ဆိံသု – ‘‘ကဿာဝုသော၊ အာစရိယော သာရံ အာစိက္ခီ’’တိ? ဧကော ဥဋ္ဌဟိတွာ မယှန္တိ အာဟ။ ကိံ အာစိက္ခီတိ? သဿတန္တိ။ အပရော တံ ပဋိဗာဟိတွာ ‘‘မယှံ သာရံ အာစိက္ခီ’’တိ အာဟ။ ဧဝံ သဗ္ဗေ ‘‘မယှံ သာရံ အာစိက္ခိ၊ အဟံ ဇေဋ္ဌကော’’တိ အညမညံ ဝိဝါဒံ ဝဍ္ဎေတွာ အက္ကောသေ စေဝ ပရိဘာသေ စ ဟတ္ထပါဒပ္ပဟာရာဒီနိ စ ပဝတ္တေတွာ ဧကမဂ္ဂေန ဒွေ အဂစ္ဆန္တာ နာနာဒိသာသု ပက္ကမိံသု။

၁၆၅။ အထ ခေါ စုန္ဒော သမဏုဒ္ဒေသောတိ အယံ ထေရော ဓမ္မသေနာပတိဿ ကနိဋ္ဌဘာတိကော။ တံ ဘိက္ခူ အနုပသမ္ပန္နကာလေ ‘‘စုန္ဒော သမဏုဒ္ဒေသော’’တိ သမုဒါစရိတွာ ထေရကာလေပိ တထေဝ သမုဒါစရိံသု။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘စုန္ဒော သမဏုဒ္ဒေသော’’တိ။

‘‘ပါဝါယံ ဝဿံဝုဋ္ဌော ယေန သာမဂါမော၊ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမီ’’တိ ကသ္မာ ဥပသင်္ကမိ? နာဋပုတ္တေ ကိရ ကာလင်္ကတေ ဇမ္ဗုဒီပေ မနုဿာ တတ္ထ တတ္ထ ကထံ ပဝတ္တယိံသု ‘‘နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဧကော သတ္ထာတိ ပညာယိတ္ထ၊ တဿ ကာလင်္ကိရိယာယ သာဝကာနံ ဧဝရူပေါ ဝိဝါဒေါ ဇာတော။ သမဏော ပန ဂေါတမော ဇမ္ဗုဒီပေ စန္ဒော ဝိယ သူရိယော ဝိယ စ ပါကဋော၊ သာဝကာပိဿ ပါကဋာယေဝ။ ကီဒိသော နု ခေါ သမဏေ ဂေါတမေ ပရိနိဗ္ဗုတေ သာဝကာနံ ဝိဝါဒေါ ဘဝိဿတီ’’တိ ။ ထေရော တံ ကထံ သုတွာ စိန္တေသိ – ‘‘ဣမံ ကထံ ဂဟေတွာ ဒသဗလဿ အာရောစေဿာမိ၊ သတ္ထာ ဧတံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိံ ကတွာ ဧကံ ဒေသနံ ကထေဿတီ’’တိ။ သော နိက္ခမိတွာ ယေန သာမဂါမော၊ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ။

သာမဂါမောတိ သာမာကာနံ ဥဿန္နတ္တာ တဿ ဂါမဿ နာမံ။ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒောတိ ဥဇုမေဝ ဘဂဝတော သန္တိကံ အဂန္တွာ ယေနဿ ဥပဇ္ဈာယော အာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ။

ဗုဒ္ဓကာလေ ကိရ သာရိပုတ္တတ္ထေရော စ အာနန္ဒတ္ထေရော စ အညမညံ မမာယိံသု။ သာရိပုတ္တတ္ထေရော ‘‘မယာ ကာတဗ္ဗံ သတ္ထု ဥပဋ္ဌာနံ ကရောတီ’’တိ အာနန္ဒတ္ထေရံ မမာယိ။ အာနန္ဒတ္ထေရော ‘‘ဘဂဝတော သာဝကာနံ အဂ္ဂေါ’’တိ သာရိပုတ္တတ္ထေရံ မမာယိ။ ကုလဒါရကေ စ ပဗ္ဗာဇေတွာ သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ သန္တိကေ ဥပဇ္ဈံ ဂဏှာပေသိ။ သာရိပုတ္တတ္ထေရောပိ တထေဝ အကာသိ။ ဧဝံ ဧကမေကေန အတ္တနော ပတ္တစီဝရံ ဒတွာ ပဗ္ဗာဇေတွာ ဥပဇ္ဈံ ဂဏှာပိတာနိ ပဉ္စ ပဉ္စ ဘိက္ခုသတာနိ အဟေသုံ။ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပဏီတာနိ စီဝရာဒီနိပိ လဘိတွာ ထေရဿ အဒါသိ။

ဓမ္မရတနပူဇာ

ဧကော ကိရ ဗြာဟ္မဏော စိန္တေသိ – ‘‘ဗုဒ္ဓရတနဿ စ သင်္ဃရတနဿ စ ပူဇာ ပညာယတိ၊ ကထံ နု ခေါ ဓမ္မရတနံ ပူဇိတံ ဟောတီ’’တိ? သော ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆိ။ ဘဂဝါ အာဟ – ‘‘သစေပိ ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မရတနံ ပူဇေတုကာမော၊ ဧကံ ဗဟုဿုတံ ပူဇေဟီ’’တိ။ ဗဟုဿုတံ၊ ဘန္တေ၊ အာစိက္ခထာတိ။ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ပုစ္ဆာတိ။ သော ဘိက္ခုသင်္ဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဗဟုဿုတံ၊ ဘန္တေ၊ အာစိက္ခထာ’’တိ အာဟ။ အာနန္ဒတ္ထေရော ဗြာဟ္မဏာတိ။ ဗြာဟ္မဏော ထေရံ သဟဿဂ္ဃနိကေန တိစီဝရေန ပူဇေသိ။ ထေရော တံ ဂဟေတွာ ဘဂဝတော သန္တိကံ အဂမာသိ။ ဘဂဝါ ‘‘ကုတော၊ အာနန္ဒ၊ လဒ္ဓ’’န္တိ အာဟ? ဧကေန၊ ဘန္တေ၊ ဗြာဟ္မဏေန ဒိန္နံ၊ ဣဒံ ပနာဟံ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဒါတုကာမောတိ။ ဒေဟိ၊ အာနန္ဒာတိ။ စာရိကံ ပက္ကန္တော ဘန္တေတိ။ အာဂတကာလေ ဒေဟီတိ၊ သိက္ခာပဒံ ဘန္တေ၊ ပညတ္တန္တိ။ ကဒါ ပန သာရိပုတ္တော အာဂမိဿတီတိ? ဒသာဟမတ္တေန ဘန္တေတိ။ ‘‘အနုဇာနာမိ၊ အာနန္ဒ၊ ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ နိက္ခိပိတု’’န္တိ သိက္ခာပဒံ ပညာပေသိ။

သာရိပုတ္တတ္ထေရောပိ တထေဝ ယံကိဉ္စိ မနာပံ လဘတိ၊ တံ အာနန္ဒတ္ထေရဿ ဒေတိ။ သော ဣမမ္ပိ အတ္တနော ကနိဋ္ဌဘာတိကံ ထေရဿေဝ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ အဒါသိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ယေနဿ ဥပဇ္ဈာယော အာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမီ’’တိ။ ဧဝံ ကိရဿ အဟောသိ – ‘‘ဥပဇ္ဈာယော မေ မဟာပညော၊ သော ဣမံ ကထံ သတ္ထု အာရောစေဿတိ၊ အထ သတ္ထာ တဒနုရူပံ ဓမ္မံ ဒေသေဿတီ’’တိ။ ကထာပါဘတန္တိ ကထာယ မူလံ။ မူလဉှိ ‘‘ပါဘတ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ယထာဟ –

‘‘အပ္ပကေနာပိ မေဓာဝီ၊ ပါဘတေန ဝိစက္ခဏော၊

သမုဋ္ဌာပေတိ အတ္တာနံ၊ အဏုံ အဂ္ဂိံဝ သန္ဓမ’’န္တိ။ (ဇာ။ ၁။၁။၄)၊

ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယာတိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနတ္ထာယ။ ကိံ ပနာနေန ဘဂဝါ န ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗောတိ? နော န ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော။ အယဉှိ အာယသ္မာ ဒိဝါ နဝ ဝါရေ၊ ရတ္တိံ နဝ ဝါရေတိ ဧကာဟံ အဋ္ဌာရသ ဝါရေ ဥပဋ္ဌာနမေဝ ဂစ္ဆတိ။ ဒိဝသဿ ပန သတဝါရံ ဝါ သဟဿဝါရံ ဝါ ဂန္တုကာမော သမာနောပိ န အကာရဏာ ဂစ္ဆတိ၊ ဧကံ ပဉှုဒ္ဓါရံ ဂဟေတွာဝ ဂစ္ဆတိ။ သော တံ ဒိဝသံ တေန ကထာပါဘတေန ဂန္တုကာမော ဧဝမာဟ။

အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတဓမ္မဝိနယဝဏ္ဏနာ

၁၆၆။ ဧဝဉှေတံ၊ စုန္ဒ၊ ဟောတီတိ ဘဂဝါ အာနန္ဒတ္ထေရေန အာရောစိတေပိ ယသ္မာ န အာနန္ဒတ္ထေရော ဣမိဿာ ကထာယ သာမိကော၊ စုန္ဒတ္ထေရော ပန သာမိကော။ သောဝ တဿာ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနံ ဇာနာတိ။ တသ္မာ ဘဂဝါ တေန သဒ္ဓိံ ကထေန္တော ‘‘ဧဝဉှေတံ၊ စုန္ဒ၊ ဟောတီ’’တိအာဒိမာဟ ။ တဿတ္ထော – စုန္ဒ ဧဝဉှေတံ ဟောတိ ဒုရက္ခာတာဒိသဘာဝေ ဓမ္မဝိနယေ သာဝကာ ဒွေဓိကဇာတာ ဘဏ္ဍနာဒီနိ ကတွာ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ။

ဣဒါနိ ယသ္မာ အနိယျာနိကသာသနေနေဝ နိယျာနိကသာသနံ ပါကဋံ ဟောတိ၊ တသ္မာ အာဒိတော အနိယျာနိကသာသနမေဝ ဒဿေန္တော ဣဓ စုန္ဒ သတ္ထာ စ ဟောတိ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဝေါက္ကမ္မ စ တမှာ ဓမ္မာ ဝတ္တတီတိ န နိရန္တရံ ပူရေတိ၊ ဩက္ကမိတွာ ဩက္ကမိတွာ အန္တရန္တရံ ကတွာ ဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ တဿ တေ၊ အာဝုသော၊ လာဘာတိ တဿ တုယှံ ဧတေ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပတ္တိအာဒယော လာဘာ။ သုလဒ္ဓန္တိ မနုဿတ္တမ္ပိ တေ သုလဒ္ဓံ။ တထာ ပဋိပဇ္ဇတူတိ ဧဝံ ပဋိပဇ္ဇတု။ ယထာ တေ သတ္ထာရာ ဓမ္မော ဒေသိတောတိ ယေန တေ အာကာရေန သတ္ထာရာ ဓမ္မော ကထိတော။ ယော စ သမာဒပေတီတိ ယော စ အာစရိယော သမာဒပေတိ။ ယဉ္စ သမာဒပေတီတိ ယံ အန္တေဝါသိံ သမာဒပေတိ။ ယော စ သမာဒပိတောတိ ယော စ ဧဝံ သမာဒပိတော အန္တေဝါသိကော။ ယထာ အာစရိယေန သမာဒပိတံ၊ တထတ္ထာယ ပဋိပဇ္ဇတိ။ သဗ္ဗေ တေတိ တယောပိ တေ။ ဧတ္ထ ဟိ အာစရိယော သမာဒပိတတ္တာ အပုညံ ပသဝတိ၊ သမာဒိန္နန္တေဝါသိကော သမာဒိန္နတ္တာ၊ ပဋိပန္နကော ပဋိပန္နတ္တာ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘သဗ္ဗေ တေ ဗဟုံ အပုညံ ပသဝန္တီ’’တိ။ ဧတေနုပါယေန သဗ္ဗဝါရေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

၁၆၇။ အပိစေတ္ထ ဉာယပ္ပဋိပန္နောတိ ကာရဏပ္ပဋိပန္နော။ ဉာယမာရာဓေဿတီတိ ကာရဏံ နိပ္ဖာဒေဿတိ။ ဝီရိယံ အာရဘတီတိ အတ္တနော ဒုက္ခနိဗ္ဗတ္တကံ ဝီရိယံ ကရောတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ဒုရက္ခာတေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မဝိနယေ ယော အာရဒ္ဓဝီရိယော၊ သော ဒုက္ခံ ဝိဟရတိ။ ယော ကုသီတော၊ သော သုခံ ဝိဟရတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၁။၃၁၈)။

သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတဓမ္မဝိနယာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၆၈။ ဧဝံ အနိယျာနိကသာသနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ နိယျာနိကသာသနံ ဒဿေန္တော ဣဓ ပန၊ စုန္ဒ၊ သတ္ထာ စ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ နိယျာနိကောတိ မဂ္ဂတ္ထာယ ဖလတ္ထာယ စ နိယျာတိ။

၁၆၉။ ဝီရိယံ အာရဘတီတိ အတ္တနော သုခနိပ္ဖာဒကံ ဝီရိယံ အာရဘတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘သွာက္ခာတေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မဝိနယေ ယော ကုသီတော၊ သော ဒုက္ခံ ဝိဟရတိ။ ယော အာရဒ္ဓဝီရိယော၊ သော သုခံ ဝိဟရတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၁။၃၁၉)။

၁၇၀။ ဣတိ ဘဂဝါ နိယျာနိကသာသနေ သမ္မာပဋိပန္နဿ ကုလပုတ္တဿ ပသံသံ ဒဿေတွာ ပုန ဒေသနံ ဝဍ္ဎေန္တော ဣဓ၊ စုန္ဒ၊ သတ္ထာ စ လောကေ ဥဒပါဒီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အဝိညာပိတတ္ထာတိ အဗောဓိတတ္ထာ။ သဗ္ဗသင်္ဂါဟပဒကတန္တိ သဗ္ဗသင်္ဂဟပဒေဟိ ကတံ၊ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကံ ကတံ န ဟောတီတိ အတ္ထော။ ‘‘သဗ္ဗသင်္ဂါဟပဒဂတ’’န္တိပိ ပါဌော၊ န သဗ္ဗသင်္ဂါဟပဒေသု ဂတံ၊ န ဧကသင်္ဂဟဇာတန္တိ အတ္ထော။ သပ္ပာဋိဟီရကတန္တိ နိယျာနိကံ။ ယာဝဒေဝမနုဿေဟီတိ ဒေဝလောကတော ယာဝ မနုဿလောကာ သုပ္ပကာသိတံ။ အနုတပ္ပော ဟောတီတိ အနုတာပကရော ဟောတိ။ သတ္ထာ စ နော လောကေတိ ဣဒံ တေသံ အနုတာပကာရဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ နာနုတပ္ပော ဟောတီတိ သတ္ထာရံ အာဂမ္မ သာဝကေဟိ ယံ ပတ္တဗ္ဗံ၊ တဿ ပတ္တတ္တာ အနုတာပကရော န ဟောတိ။

၁၇၂။ ထေရောတိ ထိရော ထေရကာရကေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော။ ‘‘ရတ္တညူ’’တိအာဒီနိ ဝုတ္တတ္ထာနေဝ။ ဧတေဟိ စေ ပီတိ ဧတေဟိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တေဟိ။

၁၇၃။ ပတ္တယောဂက္ခေမာတိ စတူဟိ ယောဂေဟိ ခေမတ္တာ အရဟတ္တံ ဣဓ ယောဂက္ခေမံ နာမ၊ တံ ပတ္တာတိ အတ္ထော။ အလံ သမက္ခာတုံ သဒ္ဓမ္မဿာတိ သမ္မုခါ ဂဟိတတ္တာ အဿ သဒ္ဓမ္မံ သမ္မာ အာစိက္ခိတုံ သမတ္ထာ။

၁၇၄။ ဗြဟ္မစာရိနောတိ ဗြဟ္မစရိယဝါသံ ဝသမာနာ အရိယသာဝကာ။ ကာမဘောဂိနောတိ ဂိဟိသောတာပန္နာ။ ‘‘ဣဒ္ဓဉ္စေဝါ’’တိအာဒီနိ မဟာပရိနိဗ္ဗာနေ ဝိတ္ထာရိတာနေဝ။ လာဘဂ္ဂယသဂ္ဂပတ္တန္တိ လာဘဂ္ဂဉ္စေဝ ယသဂ္ဂဉ္စ ပတ္တံ။

၁၇၅။ သန္တိ ခေါ ပန မေ၊ စုန္ဒ၊ ဧတရဟိ ထေရာ ဘိက္ခူ သာဝကာတိ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာဒယော ထေရာ။ ဘိက္ခုနိယောတိ ခေမာထေရီဥပ္ပလဝဏ္ဏထေရီအာဒယော။ ဥပါသကာ သာဝကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝတ္ထဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနောတိ စိတ္တဂဟပတိဟတ္ထကအာဠဝကာဒယော။ ကာမဘောဂိနောတိ စူဠအနာထပိဏ္ဍိကမဟာအနာထပိဏ္ဍိကာဒယော။ ဗြဟ္မစာရိနိယောတိ နန္ဒမာတာဒယော။ ကာမဘောဂိနိယောတိ ခုဇ္ဇုတ္တရာဒယော။

၁၇၆။ သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နန္တိ သဗ္ဗကာရဏသမ္ပန္နံ။ ဣဒမေဝတန္တိ ဣဒမေဝ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ဣမမေဝ ဓမ္မံ သမ္မာ ဟေတုနာ နယေန ဝဒမာနော ဝဒေယျ။ ဥဒကာဿုဒန္တိ ဥဒကော သုဒံ။ ပဿံ န ပဿတီတိ ပဿန္တော န ပဿတိ။ သော ကိရ ဣမံ ပဉှံ မဟာဇနံ ပုစ္ဆိ။ တေဟိ ‘‘န ဇာနာမ၊ အာစရိယ၊ ကထေဟိ နော’’တိ ဝုတ္တော သော အာဟ – ‘‘ဂမ္ဘီရော အယံ ပဉှော အာဟာရသပ္ပာယေ သတိ ထောကံ စိန္တေတွာ သက္ကာ ကထေတု’’န္တိ။ တတော တေဟိ စတ္တာရော မာသေ မဟာသက္ကာရေ ကတေ တံ ပဉှံ ကထေန္တော ကိဉ္စ ပဿံ န ပဿတီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သာဓုနိသိတဿာတိ သုဋ္ဌုနိသိတဿ တိခိဏဿ၊ သုနိသိတခုရဿ ကိရ တလံ ပညာယတိ၊ ဓာရာ န ပညာယတီတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။

သင်္ဂါယိတဗ္ဗဓမ္မာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၇၇။ သင်္ဂမ္မ သမာဂမ္မာတိ သင်္ဂန္တွာ သမာဂန္တွာ။ အတ္ထေန အတ္ထံ၊ ဗျဉ္ဇနေန ဗျဉ္ဇနန္တိ အတ္ထေန သဟ အတ္ထံ၊ ဗျဉ္ဇနေနပိ သဟ ဗျဉ္ဇနံ သမာနေန္တေဟီတိ အတ္ထော။ သင်္ဂါယိတဗ္ဗန္တိ ဝါစေတဗ္ဗံ သဇ္ဈာယိတဗ္ဗံ။ ယထယိဒံ ဗြဟ္မစရိယန္တိ ယထာ ဣဒံ သကလံ သာသနဗြဟ္မစရိယံ။

၁၇၈။ တတြ စေတိ တတြ သင်္ဃမဇ္ဈေ၊ တဿ ဝါ ဘာသိတေ။ အတ္ထဉ္စေဝ မိစ္ဆာ ဂဏှာတိ၊ ဗျဉ္ဇနာနိ စ မိစ္ဆာ ရောပေတီတိ ‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ’’တိ ဧတ္ထ အာရမ္မဏံ ‘‘သတိပဋ္ဌာန’’န္တိ အတ္ထံ ဂဏှာတိ။ ‘‘သတိပဋ္ဌာနာနီ’’တိ ဗျဉ္ဇနံ ရောပေတိ။ ဣမဿ နု ခေါ၊ အာဝုသော၊ အတ္ထဿာတိ ‘‘သတိယေဝ သတိပဋ္ဌာန’’န္တိ။ အတ္ထဿ ‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ’’တိ ကိံ နု ခေါ ဣမာနိ ဗျဉ္ဇနာနိ၊ ဥဒါဟု စတ္တာရိ သတိပဋ္ဌာနာနီ’’တိ ဧတာနိ ဝါ ဗျဉ္ဇနာနိ။ ကတမာနိ ဩပါယိကတရာနီတိ ဣမဿ အတ္ထဿ ကတမာနိ ဗျဉ္ဇနာနိ ဥပပန္နတရာနိ အလ္လီနတရာနိ။ ဣမေသဉ္စဗျဉ္ဇနာနန္တိ ‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ’’တိ ဗျဉ္ဇနာနံ ‘‘သတိယေဝ သတိပဋ္ဌာန’’န္တိ ကိံ နု ခေါ အယံ အတ္ထော၊ ဥဒါဟု ‘‘အာရမ္မဏံ သတိပဋ္ဌာန’’န္တိ ဧသော အတ္ထောတိ? ဣမဿ ခေါ၊ အာဝုသော၊ အတ္ထဿာတိ ‘‘အာရမ္မဏံ သတိပဋ္ဌာန’’န္တိ ဣမဿ အတ္ထဿ။ ယာ စေဝ ဧတာနီတိ ယာနိ စေဝ ဧတာနိ မယာ ဝုတ္တာနိ။ ယာ စေဝ ဧသောတိ ယော စေဝ ဧသ မယာ ဝုတ္တော။ သော နေဝ ဥဿာဒေတဗ္ဗောတိ တုမှေဟိ တာဝ သမ္မာ အတ္ထေ စ သမ္မာ ဗျဉ္ဇနေ စ ဌာတဗ္ဗံ။ သော ပန နေဝ ဥဿာဒေတဗ္ဗော၊ န အပသာဒေတဗ္ဗော။ သညာပေတဗ္ဗောတိ ဇာနာပေတဗ္ဗော။ တဿ စ အတ္ထဿာတိ ‘‘သတိယေဝ သတိပဋ္ဌာန’’န္တိ အတ္ထဿ စ။ တေသဉ္စ ဗျဉ္ဇနာနန္တိ ‘‘သတိပဋ္ဌာနာ’’တိ ဗျဉ္ဇနာနံ။ နိသန္တိယာတိ နိသာမနတ္ထံ ဓာရဏတ္ထံ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗဝါရေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

၁၈၁။ တာဒိသန္တိ တုမှာဒိသံ။ အတ္ထုပေတန္တိ အတ္ထေန ဥပေတံ အတ္ထဿ ဝိညာတာရံ။ ဗျဉ္ဇနုပေတန္တိ ဗျဉ္ဇနေဟိ ဥပေတံ ဗျဉ္ဇနာနံ ဝိညာတာရံ။ ဧဝံ ဧတံ ဘိက္ခုံ ပသံသထ။ ဧသော ဟိ ဘိက္ခု န တုမှာကံ သာဝကော နာမ၊ ဗုဒ္ဓါ နာမ ဧသ စုန္ဒာတိ။ ဣတိ ဘဂဝါ ဗဟုဿုတံ ဘိက္ခုံ အတ္တနော ဌာနေ ဌပေသိ။

ပစ္စယာနုညာတကာရဏာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၈၂။ ဣဒါနိ တတောပိ ဥတ္တရိတရံ ဒေသနံ ဝဍ္ဎေန္တော န ဝေါ အဟံ၊ စုန္ဒာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ အာသဝါ နာမ ဣဓလောကေ ပစ္စယဟေတု ဥပ္ပဇ္ဇနကာ အာသဝါ။ သမ္ပရာယိကာ အာသဝါ နာမ ပရလောကေ ဘဏ္ဍနဟေတု ဥပ္ပဇ္ဇနကာ အာသဝါ။ သံဝရာယာတိ ယထာ တေ န ပဝိသန္တိ၊ ဧဝံ ပိဒဟနာယ။ ပဋိဃာတာယာတိ မူလဃာတေန ပဋိဟနနာယ။ အလံ ဝေါ တံ ယာဝဒေဝ သီတဿ ပဋိဃာတာယာတိ တံ တုမှာကံ သီတဿ ပဋိဃာတာယ သမတ္ထံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ ယံ ဝေါ မယာ စီဝရံ အနုညာတံ၊ တံ ပါရုပိတွာ ဒပ္ပံ ဝါ မာနံ ဝါ ကုရုမာနာ ဝိဟရိဿထာတိ န အနုညာတံ၊ တံ ပန ပါရုပိတွာ သီတပ္ပဋိဃာတာဒီနိ ကတွာ သုခံ သမဏဓမ္မံ ယောနိသော မနသိကာရံ ကရိဿထာတိ အနုညာတံ။ ယထာ စ စီဝရံ၊ ဧဝံ ပိဏ္ဍပါတာဒယောပိ။ အနုပဒသံဝဏ္ဏနာ ပနေတ္ထ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

သုခလ္လိကာနုယောဂါဒိဝဏ္ဏနာ

၁၈၃။ သုခလ္လိကာနုယောဂန္တိ သုခလ္လိယနာနုယောဂံ၊ သုခသေဝနာဓိမုတ္တန္တိ အတ္ထော။ သုခေတီတိ သုခိတံ ကရောတိ။ ပီဏေတီတိ ပီဏိတံ ထူလံ ကရောတိ။

၁၈၆။ အဋ္ဌိတဓမ္မာတိ နဋ္ဌိတသဘာဝါ။ ဇိဝှာ နော အတ္ထီတိ ယံ ယံ ဣစ္ဆန္တိ၊ တံ တံ ကထေန္တိ၊ ကဒါစိ မဂ္ဂံ ကထေန္တိ၊ ကဒါစိ ဖလံ ကဒါစိ နိဗ္ဗာနန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ဇာနတာတိ သဗ္ဗညုတညာဏေန ဇာနန္တေန။ ပဿတာတိ ပဉ္စဟိ စက္ခူဟိ ပဿန္တေန။ ဂမ္ဘီရနေမောတိ ဂမ္ဘီရဘူမိံ အနုပဝိဋ္ဌော။ သုနိခါတောတိ သုဋ္ဌု နိခါတော။ ဧဝမေဝ ခေါ၊ အာဝုသောတိ ဧဝံ ခီဏာသဝေါ အဘဗ္ဗော နဝ ဌာနာနိ အဇ္ဈာစရိတုံ။ တသ္မိံ အနဇ္ဈာစာရော အစလော အသမ္ပဝေဓီ။ တတ္ထ သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပနာဒီသု သောတာပန္နာဒယောပိ အဘဗ္ဗာ။ သန္နိဓိကာရကံ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိတုန္တိ ဝတ္ထုကာမေ စ ကိလေသကာမေ စ သန္နိဓိံ ကတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ။ သေယျထာပိ ပုဗ္ဗေ အဂါရိကဘူတောတိ ယထာ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိဘူတော ပရိဘုဉ္ဇတိ၊ ဧဝံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ အဘဗ္ဗော။

ပဉှဗျာကရဏဝဏ္ဏနာ

၁၈၇။ အဂါရမဇ္ဈေ ဝသန္တာ ဟိ သောတာပန္နာဒယော ယာဝဇီဝံ ဂိဟိဗျဉ္ဇနေန တိဋ္ဌန္တိ။ ခီဏာသဝေါ ပန အရဟတ္တံ ပတွာဝ မနုဿဘူတော ပရိနိဗ္ဗာတိ ဝါ ပဗ္ဗဇတိ ဝါ။ စာတုမဟာရာဇိကာဒီသု ကာမာဝစရဒေဝေသု မုဟုတ္တမ္ပိ န တိဋ္ဌတိ။ ကသ္မာ? ဝိဝေကဋ္ဌာနဿ အဘာဝါ။ ဘုမ္မဒေဝတ္တဘာဝေ ပန ဌိတော အရဟတ္တံ ပတွာပိ တိဋ္ဌတိ။ တဿ ဝသေန အယံ ပဉှော အာဂတော။ ဘိန္နဒေါသတ္တာ ပနဿ ဘိက္ခုဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အတီရကန္တိ အတီရံ အပရိစ္ဆေဒံ မဟန္တံ။ နော စ ခေါ အနာဂတန္တိ အနာဂတံ ပန အဒ္ဓါနံ အာရဗ္ဘ ဧဝံ န ပညပေတိ၊ အတီတမေဝ မညေ သမဏော ဂေါတမော ဇာနာတိ၊ န အနာဂတံ။ တထာ ဟိဿ အတီတေ အဍ္ဎဆဋ္ဌသတဇာတကာနုဿရဏံ ပညာယတိ။ အနာဂတေ ဧဝံ ဗဟုံ အနုဿရဏံ န ပညာယတီတိ ဣမမတ္ထံ မညမာနာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ။ တယိဒံ ကိံ သူတိ အနာဂတေ အပညာပနံ ကိံ နု ခေါ? ကထံသူတိ ကေန နု ခေါ ကာရဏေန အဇာနန္တောယေဝ နု ခေါ အနာဂတံ နာနုဿရတိ၊ အနနုဿရိတုကာမတာယ နာနုဿရတီတိ။ အညဝိဟိတကေန ဉာဏဒဿနေနာတိ ပစ္စက္ခံ ဝိယ ကတွာ ဒဿနသမတ္ထတာယ ဒဿနဘူတေန ဉာဏေန အညတ္ထဝိဟိတကေန ဉာဏေန အညံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တေန၊ အညဝိဟိတကံ အညံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တမာနံ ဉာဏဒဿနံ သင်္ဂါဟေတဗ္ဗံ ပညာပေတဗ္ဗံ မညန္တိ။ တေ ဟိ စရတော စ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ မညန္တိ၊ တာဒိသဉ္စ ဉာဏံ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ ယထရိဝ ဗာလာ အဗျတ္တာ၊ ဧဝံ မညန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

သတာနုသာရီတိ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိသမ္ပယုတ္တကံ။ ယာဝတကံ အာကင်္ခတီတိ ယတ္တကံ ဉာတုံ ဣစ္ဆတိ၊ တတ္တကံ ဇာနိဿာမီတိ ဉာဏံ ပေသေသိ။ အထဿ ဒုဗ္ဗလပတ္တပုဋေ ပက္ခန္ဒနာရာစော ဝိယ အပ္ပဋိဟတံ အနိဝါရိတံ ဉာဏံ ဂစ္ဆတိ၊ တေန ယာဝတကံ အာကင်္ခတိ တာဝတကံ အနုဿရတိ။ ဗောဓိဇန္တိ ဗောဓိမူလေ ဇာတံ။ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ စတုမဂ္ဂဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အယမန္တိမာ ဇာတီတိ တေန ဉာဏေန ဇာတိမူလဿ ပဟီနတ္တာ ပုန အယမန္တိမာ ဇာတိ။ နတ္ထိဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါတိ အပရမ္ပိ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အနတ္ထသံဟိတန္တိ န ဣဓလောကတ္ထံ ဝါ ပရလောကတ္ထံ ဝါ နိဿိတံ။ န တံ တထာဂတော ဗျာကရောတီတိ တံ ဘာရတယုဒ္ဓသီတာဟရဏသဒိသံ အနိယျာနိကကထံ တထာဂတော န ကထေတိ။ ဘူတံ တစ္ဆံ အနတ္ထသံဟိတန္တိ ရာဇကထာဒိတိရစ္ဆာနကထံ။ ကာလညူ တထာဂတော ဟောတီတိ ကာလံ ဇာနာတိ။ သဟေတုကံ သကာရဏံ ကတွာ ယုတ္တပတ္တကာလေယေဝ ကထေတိ။

၁၈၈။ တသ္မာ တထာဂတောတိ ဝုစ္စတီတိ ယထာ ယထာ ဂဒိတဗ္ဗံ၊ တထာ တထေဝ ဂဒနတော ဒကာရဿ တကာရံ ကတွာ တထာဂတောတိ ဝုစ္စတီတိ အတ္ထော။ ဒိဋ္ဌန္တိ ရူပါယတနံ။ သုတန္တိ သဒ္ဒါယတနံ။ မုတန္တိ မုတွာ ပတွာ ဂဟေတဗ္ဗတော ဂန္ဓာယတနံ ရသာယတနံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ။ ဝိညာတန္တိ သုခဒုက္ခာဒိဓမ္မာယတနံ။ ပတ္တန္တိ ပရိယေသိတွာ ဝါ အပရိယေသိတွာ ဝါ ပတ္တံ။ ပရိယေသိတန္တိ ပတ္တံ ဝါ အပတ္တံ ဝါ ပရိယေသိတံ။ အနုဝိစရိတံ မနသာတိ စိတ္တေန အနုသဉ္စရိတံ။ ‘‘တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓ’’န္တိ ဣမိနာ ဧတံ ဒဿေတိ၊ ယဉှိ အပရိမာဏာသု လောကဓာတူသု ဣမဿ သဒေဝကဿ လောကဿ နီလံ ပီတကန္တိအာဒိ ရူပါရမ္မဏံ စက္ခုဒွါရေ အာပါထမာဂစ္ဆတိ၊ ‘‘အယံ သတ္တော ဣမသ္မိံ ခဏေ ဣမံ နာမ ရူပါရမ္မဏံ ဒိသွာ သုမနော ဝါ ဒုမ္မနော ဝါ မဇ္ဈတ္တော ဝါ ဇာတော’’တိ သဗ္ဗံ တံ တထာဂတဿ ဧဝံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓံ ။ တထာ ယံ အပရိမာဏာသု လောကဓာတူသု ဣမဿ သဒေဝကဿ လောကဿ ဘေရိသဒ္ဒေါ မုဒိင်္ဂသဒ္ဒေါတိအာဒိ သဒ္ဒါရမ္မဏံ သောတဒွါရေ အာပါထမာဂစ္ဆတိ။ မူလဂန္ဓော တစဂန္ဓောတိအာဒိ ဂန္ဓာရမ္မဏံ ဃာနဒွါရေ အာပါထမာဂစ္ဆတိ။ မူလရသော ခန္ဓရသောတိအာဒိ ရသာရမ္မဏံ ဇိဝှာဒွါရေ အာပါထမာဂစ္ဆတိ။ ကက္ခဠံ မုဒုကန္တိအာဒိ ပထဝီဓာတုတေဇောဓာတုဝါယောဓာတုဘေဒံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ ကာယဒွါရေ အာပါထမာဂစ္ဆတိ။ ‘‘အယံ သတ္တော ဣမသ္မိံ ခဏေ ဣမံ နာမ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ ဖုသိတွာ သုမနော ဝါ ဒုမ္မနော ဝါ မဇ္ဈတ္တော ဝါ ဇာတော’’တိ သဗ္ဗံ တံ တထာဂတဿ ဧဝံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓံ။ တထာ ယံ အပရိမာဏာသု လောကဓာတူသု ဣမဿ သဒေဝကဿ လောကဿ သုခဒုက္ခာဒိဘေဒံ ဓမ္မာရမ္မဏံ မနောဒွါရဿ အာပါထမာဂစ္ဆတိ၊ ‘‘အယံ သတ္တော ဣမသ္မိံ ခဏေ ဣဒံ နာမ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝိဇာနိတွာ သုမနော ဝါ ဒုမ္မနော ဝါ မဇ္ဈတ္တော ဝါ ဇာတော’’တိ သဗ္ဗံ တံ တထာဂတဿ ဧဝံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓံ။

ယဉှိ ၊ စုန္ဒ၊ ဣမေသံ သတ္တာနံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ တတ္ထ တထာဂတေန အဒိဋ္ဌံ ဝါ အသုတံ ဝါ အမုတံ ဝါ အဝိညာတံ ဝါ နတ္ထိ။ ဣမဿ မဟာဇနဿ ပရိယေသိတွာ ပတ္တမ္ပိ အတ္ထိ၊ ပရိယေသိတွာ အပ္ပတ္တမ္ပိ အတ္ထိ။ အပရိယေသိတွာ ပတ္တမ္ပိ အတ္ထိ၊ အပရိယေသိတွာ အပ္ပတ္တမ္ပိ အတ္ထိ။ သဗ္ဗမ္ပိ တံ တထာဂတဿ အပ္ပတ္တံ နာမ နတ္ထိ၊ ဉာဏေန အသစ္ဆိကတံ နာမ။ ‘‘တသ္မာ တထာဂတောတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ယံ ယထာ လောကေန ဂတံ တဿ တထေဝ ဂတတ္တာ ‘‘တထာဂတော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ပါဠိယံ ပန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓန္တိ ဝုတ္တံ၊ တံ ဂတသဒ္ဒေန ဧကတ္ထံ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗဝါရေသု ‘‘တထာဂတော’’တိ နိဂမနဿ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော၊ တဿ ယုတ္တိ ဗြဟ္မဇာလေ တထာဂတသဒ္ဒဝိတ္ထာရေ ဝုတ္တာယေဝ။

အဗျာကတဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

၁၈၉။ ဧဝံ အတ္တနော အသမတံ အနုတ္တရတံ သဗ္ဗညုတံ ဓမ္မရာဇဘာဝံ ကထေတွာ ဣဒါနိ ‘‘ပုထုသမဏဗြာဟ္မဏာနံ လဒ္ဓီသု မယာ အညာတံ အဒိဋ္ဌံ နာမ နတ္ထိ၊ သဗ္ဗံ မမ ဉာဏဿ အန္တောယေဝ ပရိဝတ္တတီ’’တိ သီဟနာဒံ နဒန္တော ဌာနံ ခေါ ပနေတံ၊ စုန္ဒ၊ ဝိဇ္ဇတီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ တထာဂတောတိ သတ္တော။ န ဟေတံ၊ အာဝုသော၊ အတ္ထသံဟိတန္တိ ဣဓလောကပရလောကအတ္ထသံဟိတံ န ဟောတိ။ န စ ဓမ္မသံဟိတန္တိ နဝလောကုတ္တရဓမ္မနိဿိတံ န ဟောတိ။ နအာဒိဗြဟ္မစရိယကန္တိ သိက္ခတ္တယသင်္ဂဟိတဿ သကလသာသနဗြဟ္မစရိယဿ အာဒိဘူတံ န ဟောတိ။

၁၉၀။ ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ခေါတိအာဒီသု တဏှံ ဌပေတွာ အဝသေသာ တေဘုမ္မကာ ဓမ္မာ ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ဗျာကတံ။ တဿေဝ ဒုက္ခဿ ပဘာဝိကာ ဇနိကာ တဏှာ ဒုက္ခသမုဒယောတိ ဗျာကတံ။ ဥဘိန္နံ အပ္ပဝတ္တိ ဒုက္ခနိရောဓောတိ ဗျာကတံ။ ဒုက္ခပရိဇာနနော သမုဒယပဇဟနော နိရောဓသစ္ဆိကရဏော အရိယမဂ္ဂေါ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါတိ ဗျာကတံ။ ‘‘ဧတဉှိ၊ အာဝုသော၊ အတ္ထသံဟိတ’’န္တိအာဒီသု ဧတံ ဣဓလောကပရလောကအတ္ထနိဿိတံ နဝလောကုတ္တရဓမ္မနိဿိတံ သကလသာသနဗြဟ္မစရိယဿ အာဒိ ပဓာနံ ပုဗ္ဗင်္ဂမန္တိ အယမတ္ထော။

ပုဗ္ဗန္တသဟဂတဒိဋ္ဌိနိဿယဝဏ္ဏနာ

၁၉၁။ ဣဒါနိ ယံ တံ မယာ န ဗျာကတံ၊ တံ အဇာနန္တေန န ဗျာကတန္တိ မာ ဧဝံ သညမကံသု။ ဇာနန္တောဝ အဟံ ဧဝံ ‘‘ဧတသ္မိံ ဗျာကတေပိ အတ္ထော နတ္ထီ’’တိ န ဗျာကရိံ။ ယံ ပန ယထာ ဗျာကာတဗ္ဗံ၊ တံ မယာ ဗျာကတမေဝါတိ သီဟနာဒံ နဒန္တော ပုန ယေပိ တေ၊ စုန္ဒာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဒိဋ္ဌိယောဝ ဒိဋ္ဌိနိဿယာ၊ ဒိဋ္ဌိနိဿိတကာ ဒိဋ္ဌိဂတိကာတိ အတ္ထော။ ဣဒမေဝ သစ္စန္တိ ဣဒမေဝ ဒဿနံ သစ္စံ။ မောဃမညန္တိ အညေသံ ဝစနံ မောဃံ။ အသယံကာရောတိ အသယံ ကတော။

၁၉၂။ တတြာတိ တေသု သမဏဗြာဟ္မဏေသု။ အတ္ထိ နု ခေါ ဣဒံ အာဝုသော ဝုစ္စတီတိ၊ အာဝုသော၊ ယံ တုမှေဟိ သဿတော အတ္တာ စ လောကော စာတိ ဝုစ္စတိ၊ ဣဒမတ္ထိ နု ခေါ ဥဒါဟု နတ္ထီတိ ဧဝမဟံ တေ ပုစ္ဆာမီတိ အတ္ထော။ ယဉ္စ ခေါ တေ ဧဝမာဟံသူတိ ယံ ပန တေ ‘‘ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ ဝဒန္တိ၊ တံ တေသံ နာနုဇာနာမိ။ ပညတ္တိယာတိ ဒိဋ္ဌိပညတ္တိယာ။ သမသမန္တိ သမေန ဉာဏေန သမံ။ ယဒိဒံ အဓိပညတ္တီတိ ယာ အယံ အဓိပညတ္တိ နာမ။ ဧတ္ထ အဟမေဝ ဘိယျော ဥတ္တရိတရော န မယာ သမော အတ္ထိ။ တတ္ထ ယဉ္စ ဝုတ္တံ ‘‘ပညတ္တိယာတိ ယဉ္စ အဓိပညတ္တီ’’တိ ဥဘယမေတံ အတ္ထတော ဧကံ။ ဘေဒတော ဟိ ပညတ္တိ အဓိပညတ္တီတိ ဒွယံ ဟောတိ။ တတ္ထ ပညတ္တိ နာမ ဒိဋ္ဌိပညတ္တိ။ အဓိပညတ္တိ နာမ ခန္ဓပညတ္တိ ဓာတုပညတ္တိ အာယတနပညတ္တိ ဣန္ဒြိယပညတ္တိ သစ္စပညတ္တိ ပုဂ္ဂလပညတ္တီတိ ဧဝံ ဝုတ္တာ ဆ ပညတ္တိယော။ ဣဓ ပန ပညတ္တိယာတိ ဧတ္ထာပိ ပညတ္တိ စေဝ အဓိပညတ္တိ စ အဓိပ္ပေတာ၊ အဓိပညတ္တီတိ ဧတ္ထာပိ။ ဘဂဝါ ဟိ ပညတ္တိယာပိ အနုတ္တရော၊ အဓိပညတ္တိယာပိ အနုတ္တရော။ တေနာဟ – ‘‘အဟမေဝ တတ္ထ ဘိယျော ယဒိဒံ အဓိပညတ္တီ’’တိ။

၁၉၆။ ပဟာနာယာတိ ပဇဟနတ္ထံ။ သမတိက္ကမာယာတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဒေသိတာတိ ကထိတာ။ ပညတ္တာတိ ဌပိတာ။ သတိပဋ္ဌာနဘာဝနာယ ဟိ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂံ ကတွာ သဗ္ဗဓမ္မေသု ယာထာဝတော ဒိဋ္ဌေသု ‘‘သုဒ္ဓသင်္ခါရပုဉ္ဇောယံ နယိဓ သတ္တူပလဗ္ဘတီ’’တိ သန္နိဋ္ဌာနတော သဗ္ဗဒိဋ္ဌိနိဿယာနံ ပဟာနံ ဟောတီတိ။ တေန ဝုတ္တံ။ ဒိဋ္ဌိနိဿယာနံ ပဟာနာယ သမတိက္ကမာယ ဧဝံ မယာ ဣမေ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ ဒေသိတာ ပညတ္တာ’’တိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

သုမင်္ဂလဝိလာသိနိယာ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယ

ပါသာဒိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။