📜

၈။ သိင်္ဂါလသုတ္တဝဏ္ဏနာ

နိဒါနဝဏ္ဏနာ

၂၄၂။ ဧဝံမေ သုတန္တိ သိင်္ဂါလသုတ္တံ။ တတြာယမနုတ္တာနပဒဝဏ္ဏနာ – ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေတိ ဝေဠုဝနန္တိ တဿ ဥယျာနဿ နာမံ။ တံ ကိရ ဝေဠူဟိ ပရိက္ခိတ္တံ အဟောသိ အဋ္ဌာရသဟတ္ထေန စ ပါကာရေန ဂေါပုရဋ္ဋာလကယုတ္တံ နီလောဘာသံ မနောရမံ၊ တေန ဝေဠုဝနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကလန္ဒကာနဉ္စေတ္ထ နိဝါပံ အဒံသု၊ တေန ကလန္ဒကနိဝါပေါတိ ဝုစ္စတိ။

ပုဗ္ဗေ ကိရ အညတရော ရာဇာ တတ္ထ ဥယျာနကီဠနတ္ထံ အာဂတော သုရာမဒေန မတ္တော ဒိဝါ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမိ။ ပရိဇနောပိဿ ‘‘သုတ္တော ရာဇာ’’တိ ပုပ္ဖဖလာဒီဟိ ပလောဘိယမာနော ဣတော စိတော စ ပက္ကာမိ။ အထ သုရာဂန္ဓေန အညတရသ္မာ သုသိရရုက္ခာ ကဏှသပ္ပော နိက္ခမိတွာ ရညော အဘိမုခေါ အာဂစ္ဆတိ၊ တံ ဒိသွာ ရုက္ခဒေဝတာ ‘‘ရညော ဇီဝိတံ ဒမ္မီ’’တိ ကာဠကဝေသေန အာဂန္တွာ ကဏ္ဏမူလေ သဒ္ဒမကာသိ။ ရာဇာ ပဋိဗုဇ္ဈိ။ ကဏှသပ္ပော နိဝတ္တော။ သော တံ ဒိသွာ ‘‘ဣမာယ ကာဠကာယ မမ ဇီဝိတံ ဒိန္န’’န္တိ ကာဠကာနံ တတ္ထ နိဝါပံ ပဋ္ဌပေသိ၊ အဘယဃောသဉ္စ ဃောသာပေသိ။ တသ္မာ တံ တတော ပဘုတိ ‘‘ကလန္ဒကနိဝါပေါ’’တိ သင်္ချံ ဂတံ။ ကလန္ဒကာတိ ဟိ ကာဠကာနံ ဧတံ နာမံ။

တေန ခေါ ပန သမယေနာတိ ယသ္မိံ သမယေ ဘဂဝါ ရာဇဂဟံ ဂေါစရဂါမံ ကတွာ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ ဝိဟရတိ၊ တေန သမယေန။ သိင်္ဂါလကော ဂဟပတိပုတ္တောတိ သိင်္ဂါလကောတိ တဿ နာမံ။ ဂဟပတိပုတ္တောတိ ဂဟပတိဿ ပုတ္တော ဂဟပတိပုတ္တော။ တဿ ကိရ ပိတာ ဂဟပတိမဟာသာလော၊ နိဒဟိတွာ ဌပိတာ စဿ ဂေဟေ စတ္တာလီသ ဓနကောဋိယော အတ္ထိ။ သော ဘဂဝတိ နိဋ္ဌင်္ဂတော ဥပါသကော သောတာပန္နော၊ ဘရိယာပိဿ သောတာပန္နာယေဝ။ ပုတ္တော ပနဿ အဿဒ္ဓါ အပ္ပသန္နော။ အထ နံ မာတာပိတရော အဘိက္ခဏံ ဧဝံ ဩဝဒန္တိ – ‘‘တာတ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမ၊ ဓမ္မသေနာပတိံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ မဟာကဿပံ အသီတိမဟာသာဝကေ ဥပသင်္ကမာ’’တိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘‘နတ္ထိ မမ တုမှာကံ သမဏာနံ ဥပသင်္ကမနကိစ္စံ၊ သမဏာနံ သန္တိကံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတဗ္ဗံ ဟောတိ၊ ဩနမိတွာ ဝန္ဒန္တဿ ပိဋ္ဌိ ရုဇ္ဇတိ၊ ဇာဏုကာနိ ခရာနိ ဟောန္တိ၊ ဘူမိယံ နိသီဒိတဗ္ဗံ ဟောတိ၊ တတ္ထ နိသိန္နဿ ဝတ္ထာနိ ကိလိဿန္တိ ဇီရန္တိ၊ သမီပေ နိသိန္နကာလတော ပဋ္ဌာယ ကထာသလ္လာပေါ ဟောတိ၊ တသ္မိံ သတိ ဝိဿာသော ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တတော နိမန္တေတွာ စီဝရပိဏ္ဍပါတာဒီနိ ဒါတဗ္ဗာနိ ဟောန္တိ။ ဧဝံ သန္တေ အတ္ထော ပရိဟာယတိ၊ နတ္ထိ မယှံ တုမှာကံ သမဏာနံ ဥပသင်္ကမနကိစ္စ’’န္တိ။ ဣတိ နံ ယာဝဇီဝံ ဩဝဒန္တာပိ မာတာပိတရော သာသနေ ဥပနေတုံ နာသက္ခိံသု။

အထဿ ပိတာ မရဏမဉ္စေ နိပန္နော ‘‘မမ ပုတ္တဿ ဩဝါဒံ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေတွာ ပုန စိန္တေသိ – ‘‘ဒိသာ တာတ နမဿာဟီ’’တိ ဧဝမဿ ဩဝါဒံ ဒဿာမိ၊ သော အတ္ထံ အဇာနန္တော ဒိသာ နမဿိဿတိ၊ အထ နံ သတ္ထာ ဝါ သာဝကာ ဝါ ပဿိတွာ ‘‘ကိံ ကရောသီ’’တိ ပုစ္ဆိဿန္တိ။ တတော ‘‘မယှံ ပိတာ ဒိသာ နမဿနံ ကရောဟီတိ မံ ဩဝဒီ’’တိ ဝက္ခတိ။ အထဿ တေ ‘‘န တုယှံ ပိတာ ဧတာ ဒိသာ နမဿာပေတိ၊ ဣမာ ပန ဒိသာ နမဿာပေတီ’’တိ ဓမ္မံ ဒေသေဿန္တိ။ သော ဗုဒ္ဓသာသနေ ဂုဏံ ဉတွာ ‘‘ပုညကမ္မံ ကရိဿတီ’’တိ။ အထ နံ အာမန္တာပေတွာ ‘‘တာတ၊ ပါတောဝ ဥဋ္ဌာယ ဆ ဒိသာ နမဿေယျာသီ’’တိ အာဟ။ မရဏမဉ္စေ နိပန္နဿ ကထာ နာမ ယာဝဇီဝံ အနုဿရဏီယာ ဟောတိ။ တသ္မာ သော ဂဟပတိပုတ္တော တံ ပိတုဝစနံ အနုဿရန္တော တထာ အကာသိ။ တသ္မာ ‘‘ကာလဿေဝ ဥဋ္ဌာယ ရာဇဂဟာ နိက္ခမိတွာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

၂၄၃။ ပုထုဒိသာတိ ဗဟုဒိသာ။ ဣဒါနိ တာ ဒဿေန္တော ပုရတ္ထိမံ ဒိသန္တိအာဒိမာဟ။ ပါဝိသီတိ န တာဝ ပဝိဋ္ဌော၊ ပဝိသိဿာမီတိ နိက္ခန္တတ္တာ ပန အန္တရာမဂ္ဂေ ဝတ္တမာနောပိ ဧဝံ ဝုစ္စတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါတိ န ဣဒါနေဝ အဒ္ဒသ၊ ပစ္စူသသမယေပိ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝေါလောကေန္တော ဧတံ ဒိသာ နမဿမာနံ ဒိသွာ ‘‘အဇ္ဇ အဟံ သိင်္ဂါလဿ ဂဟပတိပုတ္တဿ ဂိဟိဝိနယံ သိင်္ဂါလသုတ္တန္တံ ကထေဿာမိ၊ မဟာဇနဿ သာ ကထာ သဖလာ ဘဝိဿတိ၊ ဂန္တဗ္ဗံ မယာ ဧတ္ထာ’’တိ။ တသ္မာ ပါတောဝ နိက္ခမိတွာ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ၊ ပဝိသန္တော စ နံ တထေဝ အဒ္ဒသ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ’’တိ။ ဧတဒဝေါစာတိ သော ကိရ အဝိဒူရေ ဌိတမ္ပိ သတ္ထာရံ န ပဿတိ၊ ဒိသာယေဝ နမဿတိ။ အထံ နံ ဘဂဝါ သူရိယရသ္မိသမ္ဖဿေန ဝိကသမာနံ မဟာပဒုမံ ဝိယ မုခံ ဝိဝရိတွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ တွံ၊ ဂဟပတိပုတ္တာ’’တိအာဒိကံ ဧတဒဝေါစ။

ဆဒိသာဒိဝဏ္ဏနာ

၂၄၄။ ယထာကထံ ပန၊ ဘန္တေတိ သော ကိရ တံ ဘဂဝတော ဝစနံ သုတွာဝ စိန္တေသိ ‘‘ယာ ကိရ မမ ပိတရာ ဆ ဒိသာ နမဿိတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တာ၊ န ကိရ တာ ဧတာ၊ အညာ ကိရ အရိယသာဝကေန ဆ ဒိသာ နမဿိတဗ္ဗာ။ ဟန္ဒာဟံ အရိယသာဝကေန နမဿိတဗ္ဗာ ဒိသာယေဝ ပုစ္ဆိတွာ နမဿာမီတိ။ သော တာ ပုစ္ဆန္တော ယထာ ကထံ ပန၊ ဘန္တေတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ယထာတိ နိပါတမတ္တံ။ ကထံ ပနာတိ ဣဒမေဝ ပုစ္ဆာပဒံ။ ကမ္မကိလေသာတိ တေဟိ ကမ္မေဟိ သတ္တာ ကိလိဿန္တိ၊ တသ္မာ ကမ္မကိလေသာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဌာနေဟီတိ ကာရဏေဟိ။ အပါယမုခါနီတိ ဝိနာသမုခါနိ။ သောတိ သော သောတာပန္နော အရိယသာဝကော။ စုဒ္ဒသ ပါပကာပဂတောတိ ဧတေဟိ စုဒ္ဒသဟိ ပါပကေဟိ လာမကေဟိ အပဂတော။ ဆဒ္ဒိသာပဋိစ္ဆာဒီတိ ဆ ဒိသာ ပဋိစ္ဆာဒေန္တော။ ဥဘောလောကဝိဇယာယာတိ ဥဘိန္နံ ဣဓလောကပရလောကာနံ ဝိဇိနနတ္ထာယ။ အယဉ္စေဝ လောကော အာရဒ္ဓါ ဟောတီတိ ဧဝရူပဿ ဟိ ဣဓ လောကေ ပဉ္စ ဝေရာနိ န ဟောန္တိ၊ တေနဿ အယဉ္စေဝ လောကော အာရဒ္ဓါ ဟောတိ ပရိတောသိတော စေဝ နိပ္ဖာဒိတော စ။ ပရလောကေပိ ပဉ္စ ဝေရာနိ န ဟောန္တိ၊ တေနဿ ပရော စ လောကော အာရာဓိတော ဟောတိ။ တသ္မာ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရမ္မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။

၂၄၅။ ဣတိ ဘဂဝါ သင်္ခေပေန မာတိကံ ဌပေတွာ ဣဒါနိ တမေဝ ဝိတ္ထာရေန္တော ကတမဿ စတ္တာရော ကမ္မကိလေသာတိအာဒိမာဟ။ ကမ္မကိလေသောတိ ကမ္မဉ္စ တံ ကိလေသသမ္ပယုတ္တတ္တာ ကိလေသော စာတိ ကမ္မကိလေသော။ သကိလေသောယေဝ ဟိ ပါဏံ ဟနတိ၊ နိက္ကိလေသော န ဟနတိ၊ တသ္မာ ပါဏာတိပါတော ‘‘ကမ္မကိလေသော’’တိ ဝုတ္တော။ အဒိန္နာဒါနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ အထာပရန္တိ အပရမ္ပိ ဧတဒတ္ထပရိဒီပကမေဝ ဂါထာဗန္ဓံ အဝေါစာတိ အတ္ထော။

စတုဌာနာဒိဝဏ္ဏနာ

၂၄၆။ ပါပကမ္မံကရောတီတိ ဣဒံ ဘဂဝါ ယသ္မာ ကာရကေ ဒဿိတေ အကာရကော ပါကဋော ဟောတိ၊ တသ္မာ ‘‘ပါပကမ္မံ န ကရောတီ’’တိ မာတိကံ ဌပေတွာပိ ဒေသနာကုသလတာယ ပဌမတရံ ကာရကံ ဒဿေန္တော အာဟ ။ တတ္ထ ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆန္တောတိ ဆန္ဒေန ပေမေန အဂတိံ ဂစ္ဆန္တော အကတ္တဗ္ဗံ ကရောန္တော။ ပရပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ တတ္ထ ယော ‘‘အယံ မေ မိတ္တော ဝါ သမ္ဘတ္တော ဝါ သန္ဒိဋ္ဌော ဝါ ဉာတကော ဝါ လဉ္ဇံ ဝါ ပန မေ ဒေတီ’’တိ ဆန္ဒဝသေန အဿာမိကံ သာမိကံ ကရောတိ၊ အယံ ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆန္တော ပါပကမ္မံ ကရောတိ နာမ။ ယော ‘‘အယံ မေ ဝေရီ’’တိ ပကတိဝေရဝသေန တင်္ခဏုပ္ပန္နကောဓဝသေန ဝါ သာမိကံ အဿာမိကံ ကရောတိ၊ အယံ ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆန္တော ပါပကမ္မံ ကရောတိ နာမ။ ယော ပန မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာ ယံ ဝါ တံ ဝါ ဝတွာ အဿာမိကံ သာမိကံ ကရောတိ၊ အယံ မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆန္တော ပါပကမ္မံ ကရောတိ နာမ။ ယော ပန ‘‘အယံ ရာဇဝလ္လဘော ဝါ ဝိသမနိဿိတော ဝါ အနတ္ထမ္ပိ မေ ကရေယျာ’’တိ ဘီတော အဿာမိကံ သာမိကံ ကရောတိ၊ အယံ ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆန္တော ပါပကမ္မံ ကရောတိ နာမ။ ယော ပန ယံကိဉ္စိ ဘာဇေန္တော ‘‘အယံ မေ သန္ဒိဋ္ဌော ဝါ သမ္ဘတ္တော ဝါ’’တိ ပေမဝသေန အတိရေကံ ဒေတိ၊ ‘‘အယံ မေ ဝေရီ’’တိ ဒေါသဝသေန ဦနကံ ဒေတိ၊ မောမူဟတ္တာ ဒိန္နာဒိန္နံ အဇာနမာနော ကဿစိ ဦနံ ကဿစိ အဓိကံ ဒေတိ၊ ‘‘အယံ ဣမသ္မိံ အဒိယျမာနေ မယှံ အနတ္ထမ္ပိ ကရေယျာ’’တိ ဘီတော ကဿစိ အတိရေကံ ဒေတိ၊ သော စတုဗ္ဗိဓောပိ ယထာနုက္ကမေန ဆန္ဒာဂတိအာဒီနိ ဂစ္ဆန္တော ပါပကမ္မံ ကရောတိ နာမ။

အရိယသာဝကော ပန ဇီဝိတက္ခယံ ပါပုဏန္တောပိ ဆန္ဒာဂတိအာဒီနိ န ဂစ္ဆတိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ဣမေဟိ စတူဟိ ဌာနေဟိ ပါပကမ္မံ န ကရောတီ’’တိ။

နိဟီယတိ ယသော တဿာတိ တဿ အဂတိဂါမိနော ကိတ္တိယသောပိ ပရိဝါရယသောပိ နိဟီယတိ ပရိဟာယတိ။

ဆအပါယမုခါဒိဝဏ္ဏနာ

၂၄၇။ သုရာမေရယမဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနာနုယောဂေါတိ ဧတ္ထ သုရာတိ ပိဋ္ဌသုရာ ပူဝသုရာ ဩဒနသုရာ ကိဏ္ဏပက္ခိတ္တာ သမ္ဘာရသံယုတ္တာတိ ပဉ္စ သုရာ။ မေရယန္တိ ပုပ္ဖာသဝေါ ဖလာသဝေါ မဓွာသဝေါ ဂုဠာသဝေါ သမ္ဘာရသံယုတ္တောတိ ပဉ္စ အာသဝါ။ တံ သဗ္ဗမ္ပိ မဒကရဏဝသေန မဇ္ဇံ။ ပမာဒဋ္ဌာနန္တိ ပမာဒကာရဏံ။ ယာယ စေတနာယ တံ မဇ္ဇံ ပိဝတိ၊ တဿ ဧတံ အဓိဝစနံ။ အနုယောဂေါတိ တဿ သုရာမေရယမဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနဿ အနုအနုယောဂေါ ပုနပ္ပုနံ ကရဏံ။ ယသ္မာ ပနေတံ အနုယုတ္တဿ ဥပ္ပန္နာ စေဝ ဘောဂါ ပရိဟာယန္တိ၊ အနုပ္ပန္နာ စ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တသ္မာ ‘‘ဘောဂါနံ အပါယမုခ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဝိကာလဝိသိခါစရိယာနုယောဂေါတိ အဝေလာယ ဝိသိခါသု စရိယာနုယုတ္တတာ။

သမဇ္ဇာဘိစရဏန္တိ နစ္စာဒိဒဿနဝသေန သမဇ္ဇာဂမနံ။ အာလသျာနုယောဂေါတိ ကာယာလသိယတာယ ယုတ္တပ္ပယုတ္တတာ။

သုရာမေရယဿ ဆအာဒီနဝါဒိဝဏ္ဏနာ

၂၄၈။ ဧဝံ ဆန္နံ အပါယမုခါနံ မာတိကံ ဌပေတွာ ဣဒါနိ တာနိ ဝိဘဇန္တော ဆ ခေါ မေ၊ ဂဟပတိပုတ္တ အာဒီနဝါတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သန္ဒိဋ္ဌိကာတိ သာမံ ပဿိတဗ္ဗာ၊ ဣဓလောကဘာဝိနီ။ ဓနဇာနီတိ ဓနဟာနိ။ ကလဟပ္ပဝဍ္ဎနီတိ ဝါစာကလဟဿ စေဝ ဟတ္ထပရာမာသာဒိကာယကလဟဿ စ ဝဍ္ဎနီ။ ရောဂါနံ အာယတနန္တိ တေသံ တေသံ အက္ခိရောဂါဒီနံ ခေတ္တံ။ အကိတ္တိသဉ္ဇနနီတိ သုရံ ပိဝိတွာ ဟိ မာတရမ္ပိ ပဟရန္တိ ပိတရမ္ပိ၊ အညံ ဗဟုမ္ပိ အဝတ္တဗ္ဗံ ဝဒန္တိ၊ အကတ္တဗ္ဗံ ကရောန္တိ။ တေန ဂရဟမ္ပိ ဒဏ္ဍမ္ပိ ဟတ္ထပါဒါဒိဆေဒမ္ပိ ပါပုဏန္တိ၊ ဣဓလောကေပိ ပရလောကေပိ အကိတ္တိံ ပါပုဏန္တိ၊ ဣတိ တေသံ သာ သုရာ အကိတ္တိသဉ္ဇနနီ နာမ ဟောတိ။ ကောပီနနိဒံသနီတိ ဂုယှဋ္ဌာနဉှိ ဝိဝရိယမာနံ ဟိရိံ ကောပေတိ ဝိနာသေတိ၊ တသ္မာ ‘‘ကောပီန’’န္တိ ဝုစ္စတိ၊ သုရာမဒမတ္တာ စ တံ တံ အင်္ဂံ ဝိဝရိတွာ ဝိစရန္တိ၊ တေန နေသံ သာ သုရာ ကောပီနဿ နိဒံသနတော ‘‘ကောပီနနိဒံသနီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ပညာယ ဒုဗ္ဗလိကရဏီတိ သာဂတတ္ထေရဿ ဝိယ ကမ္မဿကတပညံ ဒုဗ္ဗလံ ကရောတိ၊ တသ္မာ ‘‘ပညာယ ဒုဗ္ဗလိကရဏီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ မဂ္ဂပညံ ပန ဒုဗ္ဗလံ ကာတုံ န သက္ကောတိ။ အဓိဂတမဂ္ဂါနဉှိ သာ အန္တောမုခမေဝ န ပဝိသတိ။ ဆဋ္ဌံ ပဒန္တိ ဆဋ္ဌံ ကာရဏံ။

၂၄၉။ အတ္တာပိဿ အဂုတ္တော အရက္ခိတော ဟောတီတိ အဝေလာယ စရန္တော ဟိ ခါဏုကဏ္ဋကာဒီနိပိ အက္ကမတိ၊ အဟိနာပိ ယက္ခာဒီဟိပိ သမာဂစ္ဆတိ၊ တံ တံ ဌာနံ ဂစ္ဆတီတိ ဉတွာ ဝေရိနောပိ နံ နိလီယိတွာ ဂဏှန္တိ ဝါ ဟနန္တိ ဝါ။ ဧဝံ အတ္တာပိဿ အဂုတ္တော ဟောတိ အရက္ခိတော။ ပုတ္တဒါရာပိ ‘‘အမှာကံ ပိတာ အမှာကံ သာမိ ရတ္တိံ ဝိစရတိ၊ ကိမင်္ဂံ ပန မယ’’န္တိ ဣတိဿ ပုတ္တဓီတရောပိ ဘရိယာပိ ဗဟိ ပတ္ထနံ ကတွာ ရတ္တိံ စရန္တာ အနယဗျသနံ ပါပုဏန္တိ။ ဧဝံ ပုတ္တဒါရောပိဿ အဂုတ္တော အရက္ခိတော ဟောတိ။ သာပတေယျန္တိ တဿ ပုတ္တဒါရပရိဇနဿ ရတ္တိံ စရဏကဘာဝံ ဉတွာ စောရာ သုညံ ဂေဟံ ပဝိသိတွာ ယံ ဣစ္ဆန္တိ၊ တံ ဟရန္တိ။ ဧဝံ သာပတေယျမ္ပိဿ အဂုတ္တံ အရက္ခိတံ ဟောတိ။ သင်္ကိယော စ ဟောတီတိ အညေဟိ ကတပါပကမ္မေသုပိ ‘‘ဣမိနာ ကတံ ဘဝိဿတီ’’တိ သင်္ကိတဗ္ဗော ဟောတိ။ ယဿ ယဿ ဃရဒွါရေန ယာတိ၊ တတ္ထ ယံ အညေန စောရကမ္မံ ပရဒါရိကကမ္မံ ဝါ ကတံ၊ တံ ‘‘ဣမိနာ ကတ’’န္တိ ဝုတ္တေ အဘူတံ အသန္တမ္ပိ တသ္မိံ ရူဟတိ ပတိဋ္ဌာတိ။ ဗဟူနဉ္စ ဒုက္ခဓမ္မာနန္တိ ဧတ္တကံ ဒုက္ခံ၊ ဧတ္တကံ ဒေါမနဿန္တိ ဝတ္တုံ န သက္ကာ၊ အညသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ အသတိ သဗ္ဗံ ဝိကာလစာရိမှိ အာဟရိတဗ္ဗံ ဟောတိ၊ ဣတိ သော ဗဟူနံ ဒုက္ခဓမ္မာနံ ပုရက္ခတော ပုရေဂါမီ ဟောတိ။

၂၅၀။ ကွနစ္စန္တိ ‘‘ကသ္မိံ ဌာနေ နဋနာဋကာဒိနစ္စံ အတ္ထီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ယသ္မိံ ဂါမေ ဝါ နိဂမေ ဝါ တံ အတ္ထိ၊ တတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံ ဟောတိ၊ တဿ ‘‘သွေ နစ္စဒဿနံ ဂမိဿာမီ’’တိ အဇ္ဇ ဝတ္ထဂန္ဓမာလာဒီနိ ပဋိယာဒေန္တဿေဝ သကလဒိဝသမ္ပိ ကမ္မစ္ဆေဒေါ ဟောတိ၊ နစ္စဒဿနေန ဧကာဟမ္ပိ ဒွီဟမ္ပိ တီဟမ္ပိ တတ္ထေဝ ဟောတိ၊ အထ ဝုဋ္ဌိသမ္ပတ္တိယာဒီနိ လဘိတွာပိ ဝပ္ပာဒိကာလေ ဝပ္ပာဒီနိ အကရောန္တဿ အနုပ္ပန္နာ ဘောဂါ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တဿ ဗဟိ ဂတဘာဝံ ဉတွာ အနာရက္ခေ ဂေဟေ စောရာ ယံ ဣစ္ဆန္တိ၊ တံ ကရောန္တိ၊ တေနဿ ဥပ္ပန္နာပိ ဘောဂါ ဝိနဿန္တိ။ ကွ ဂီတန္တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ တေသံ နာနာကရဏံ ဗြဟ္မဇာလေ ဝုတ္တမေဝ။

၂၅၁။ ဇယံ ဝေရန္တိ ‘‘ဇိတံ မယာ’’တိ ပရိသမဇ္ဈေ ပရဿ သာဋကံ ဝါ ဝေဌနံ ဝါ ဂဏှာတိ၊ သော ‘‘ပရိသမဇ္ဈေ မေ အဝမာနံ ကရောသိ၊ ဟောတု၊ သိက္ခာပေဿာမိ န’’န္တိ တတ္ထ ဝေရံ ဗန္ဓတိ၊ ဧဝံ ဇိနန္တော သယံ ဝေရံ ပသဝတိ။ ဇိနောတိ အညေန ဇိတော သမာနော ယံ တေန တဿ ဝေဌနံ ဝါ သာဋကော ဝါ အညံ ဝါ ပန ဟိရညသုဝဏ္ဏာဒိဝိတ္တံ ဂဟိတံ၊ တံ အနုသောစတိ ‘‘အဟောသိ ဝတ မေ၊ တံ တံ ဝတ မေ နတ္ထီ’’တိ တပ္ပစ္စယာ သောစတိ။ ဧဝံ သော ဇိနော ဝိတ္တံ အနုသောစတိ။ သဘာဂတဿ ဝစနံ န ရူဟတီတိ ဝိနိစ္ဆယဋ္ဌာနေ သက္ခိပုဋ္ဌဿ သတော ဝစနံ န ရူဟတိ၊ န ပတိဋ္ဌာတိ၊ ‘‘အယံ အက္ခသောဏ္ဍော ဇူတကရော၊ မာ တဿ ဝစနံ ဂဏှိတ္ထာ’’တိ ဝတ္တာရော ဘဝန္တိ။ မိတ္တာမစ္စာနံပရိဘူတော ဟောတီတိ တဉှိ မိတာမစ္စာ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘သမ္မ၊ တွမ္ပိ နာမ ကုလပုတ္တော ဇူတကရော ဆိန္နဘိန္နကော ဟုတွာ ဝိစရသိ၊ န တေ ဣဒံ ဇာတိဂေါတ္တာနံ အနုရူပံ၊ ဣတော ပဋ္ဌာယ မာ ဧဝံ ကရေယျာသီ’’တိ။ သော ဧဝံ ဝုတ္တောပိ တေသံ ဝစနံ န ကရောတိ။ တတော တေန သဒ္ဓိံ ဧကတော န တိဋ္ဌန္တိ န နိသီဒန္တိ။ တဿ ကာရဏာ သက္ခိပုဋ္ဌာပိ န ကထေန္တိ။ ဧဝံ မိတ္တာမစ္စာနံ ပရိဘူတော ဟောတိ။

အာဝါဟဝိဝါဟကာနန္တိ အာဝါဟကာ နာမ ယေ တဿ ဃရတော ဒါရိကံ ဂဟေတုကာမာ။ ဝိဝါဟကာ နာမ ယေ တဿ ဂေဟေ ဒါရိကံ ဒါတုကာမာ။ အပတ္ထိတော ဟောတီတိ အနိစ္ဆိတော ဟောတိ။ နာလံ ဒါရဘရဏာယာတိ ဒါရဘရဏာယ န သမတ္ထော။ ဧတဿ ဂေဟေ ဒါရိကာ ဒိန္နာပိ ဧတဿ ဂေဟတော အာဂတာပိ အမှေဟိ ဧဝ ပေါသိတဗ္ဗာ ဘဝိဿတိယေဝ။

ပါပမိတ္တတာယ ဆအာဒီနဝါဒိဝဏ္ဏနာ

၂၅၂။ ဓုတ္တာတိ အက္ခဓုတ္တာ။ သောဏ္ဍာတိ ဣတ္ထိသောဏ္ဍာ ဘတ္တသောဏ္ဍာ ပူဝသောဏ္ဍာ မူလကသောဏ္ဍာ။ ပိပါသာတိ ပါနသောဏ္ဍာ။ နေကတိကာတိ ပတိရူပကေန ဝဉ္စနကာ။ ဝဉ္စနိကာတိ သမ္မုခါဝဉ္စနာဟိ ဝဉ္စနိကာ။ သာဟသိကာတိ ဧကာဂါရိကာဒိသာဟသိကကမ္မကာရိနော။ တျာဿ မိတ္တာ ဟောန္တီတိ တေ အဿ မိတ္တာ ဟောန္တိ။ အညေဟိ သပ္ပုရိသေဟိ သဒ္ဓိံ န ရမတိ ဂန္ဓမာလာဒီဟိ အလင်္ကရိတွာ ဝရသယနံ အာရောပိတသူကရော ဂူထကူပမိဝ၊ တေ ပါပမိတ္တေယေဝ ဥပသင်္ကမတိ။ တသ္မာ ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ သမ္ပရာယဉ္စ ဗဟုံ အနတ္ထံ နိဂစ္ဆတိ။

၂၅၃။ အတိသီတန္တိ ကမ္မံ န ကရောတီတိ မနုဿေဟိ ကာလဿေဝ ဝုဋ္ဌာယ ‘‘ဧထ ဘော ကမ္မန္တံ ဂစ္ဆာမာ’’တိ ဝုတ္တော ‘‘အတိသီတံ တာဝ၊ အဋ္ဌီနိ ဘိဇ္ဇန္တိ ဝိယ၊ ဂစ္ဆထ တုမှေ ပစ္ဆာ ဇာနိဿာမီ’’တိ အဂ္ဂိံ တပန္တော နိသီဒတိ။ တေ ဂန္တွာ ကမ္မံ ကရောန္တိ။ ဣတရဿ ကမ္မံ ပရိဟာယတိ။ အတိဥဏှန္တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

ဟောတိ ပါနသခါ နာမာတိ ဧကစ္စော ပါနဋ္ဌာနေ သုရာဂေဟေယေဝ သဟာယော ဟောတိ။ ‘‘ပန္နသခါ’’တိပိ ပါဌော၊ အယမေဝတ္ထော။ သမ္မိယသမ္မိယောတိ သမ္မ သမ္မာတိ ဝဒန္တော သမ္မုခေယေဝ သဟာယော ဟောတိ၊ ပရမ္မုခေ ဝေရီသဒိသော ဩတာရမေဝ ဂဝေသတိ။ အတ္ထေသုဇာတေသူတိ တထာရူပေသု ကိစ္စေသု သမုပ္ပန္နေသု။ ဝေရပ္ပသဝေါတိ ဝေရဗဟုလတာ။ အနတ္ထတာတိ အနတ္ထကာရိတာ။ သုကဒရိယတာတိ သုဋ္ဌု ကဒရိယတာ ထဒ္ဓမစ္ဆရိယဘာဝေါ ။ ဥဒကမိဝ ဣဏံ ဝိဂါဟတီတိ ပါသာဏော ဥဒကံ ဝိယ သံသီဒန္တော ဣဏံ ဝိဂါဟတိ။

ရတ္တိနုဋ္ဌာနဒေဿိနာတိ ရတ္တိံ အနုဋ္ဌာနသီလေန။ အတိသာယမိဒံ အဟူတိ ဣဒံ အတိသာယံ ဇာတန္တိ ယေ ဧဝံ ဝတွာ ကမ္မံ န ကရောန္တိ။ ဣတိ ဝိဿဋ္ဌကမ္မန္တေတိ ဧဝံ ဝတွာ ပရိစ္စတ္တကမ္မန္တေ။ အတ္ထာ အစ္စေန္တိ မာဏဝေတိ ဧဝရူပေ ပုဂ္ဂလေ အတ္ထာ အတိက္ကမန္တိ၊ တေသု န တိဋ္ဌန္တိ။

တိဏာ ဘိယျောတိ တိဏတောပိ ဥတ္တရိ။ သော သုခံ န ဝိဟာယတီတိ သော ပုရိသော သုခံ န ဇဟာတိ၊ သုခသမင်္ဂီယေဝ ဟောတိ။ ဣမိနာ ကထာမဂ္ဂေန ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ ‘‘ဂိဟိဘူတေန သတာ ဧတ္တကံ ကမ္မံ န ကာတဗ္ဗံ၊ ကရောန္တဿ ဝဍ္ဎိ နာမ နတ္ထိ။ ဣဓလောကေ ပရလောကေ ဂရဟမေဝ ပါပုဏာတီ’’တိ။

မိတ္တပတိရူပကာဒိဝဏ္ဏနာ

၂၅၄။ ဣဒါနိ ယော ဧဝံ ကရောတော အနတ္ထော ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ အညာနိ ဝါ ပန ယာနိ ကာနိစိ ဘယာနိ ယေကေစိ ဥပဒ္ဒဝါ ယေကေစိ ဥပသဂ္ဂါ၊ သဗ္ဗေ တေ ဗာလံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တသ္မာ ‘‘ဧဝရူပါ ဗာလာ န သေဝိတဗ္ဗာ’’တိ ဗာလေ မိတ္တပတိရူပကေ အမိတ္တေ ဒဿေတုံ စတ္တာရောမေ၊ ဂဟပတိပုတ္တ အမိတ္တာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အညဒတ္ထုဟရောတိ သယံ တုစ္ဆဟတ္ထော အာဂန္တွာ ဧကံသေန ယံကိဉ္စိ ဟရတိယေဝ။ ဝစီပရမောတိ ဝစနပရမော ဝစနမတ္တေနေဝ ဒါယကော ကာရကော ဝိယ ဟောတိ။ အနုပ္ပိယဘာဏီတိ အနုပ္ပိယံ ဘဏတိ။ အပါယသဟာယောတိ ဘောဂါနံ အပါယေသု သဟာယော ဟောတိ။

၂၅၅။ ဧဝံ စတ္တာရော အမိတ္တေ ဒဿေတွာ ပုန တတ္ထ ဧကေကံ စတူဟိ ကာရဏေဟိ ဝိဘဇန္တော စတူဟိ ခေါ၊ ဂဟပတိပုတ္တာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အညဒတ္ထုဟရော ဟောတီတိ ဧကံသေန ဟာရကောယေဝ ဟောတိ။ သဟာယဿ ဂေဟံ ရိတ္တဟတ္ထော အာဂန္တွာ နိဝတ္ထသာဋကာဒီနံ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ၊ သော ‘‘အတိဝိယ တွံ သမ္မ ဣမဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသသီ’’တိ အညံ နိဝါသေတွာ တံ ဒေတိ။ အပ္ပေန ဗဟုမိစ္ဆတီတိ ယံကိဉ္စိ အပ္ပကံ ဒတွာ တဿ သန္တိကာ ဗဟုံ ပတ္ထေတိ။ ဘယဿကိစ္စံ ကရောတီတိ အတ္တနော ဘယေ ဥပ္ပန္နေ တဿ ဒါသော ဝိယ ဟုတွာ တံ တံ ကိစ္စံ ကရောတိ၊ အယံ သဗ္ဗဒါ န ကရောတိ၊ ဘယေ ဥပ္ပန္နေ ကရောတိ၊ န ပေမေနာတိ အမိတ္တော နာမ ဇာတော။ သေဝတိ အတ္ထကာရဏာတိ မိတ္တသန္ထဝဝသေန န သေဝတိ၊ အတ္တနော အတ္ထမေဝ ပစ္စာသီသန္တော သေဝတိ။

၂၅၆။ အတီတေန ပဋိသန္ထရတီတိ သဟာယေ အာဂတေ ‘‘ဟိယျော ဝါ ပရေ ဝါ န အာဂတောသိ၊ အမှာကံ ဣမသ္မိံ ဝါရေ သဿံ အတိဝိယ နိပ္ဖန္နံ၊ ဗဟူနိ သာလိယဝဗီဇာဒီနိ ဌပေတွာ မဂ္ဂံ ဩလောကေန္တာ နိသီဒိမှ၊ အဇ္ဇ ပန သဗ္ဗံ ခီဏ’’န္တိ ဧဝံ အတီတေန သင်္ဂဏှာတိ။ အနာဂတေနာတိ ‘‘ဣမသ္မိံ ဝါရေ အမှာကံ သဿံ မနာပံ ဘဝိဿတိ၊ ဖလဘာရဘရိတာ သာလိအာဒယော၊ သဿသင်္ဂဟေ ကတေ တုမှာကံ သင်္ဂဟံ ကာတုံ သမတ္ထာ ဘဝိဿာမာ’’တိ ဧဝံ အနာဂတေန သင်္ဂဏှာတိ။ နိရတ္ထကေနာတိ ဟတ္ထိက္ခန္ဓေ ဝါ အဿပိဋ္ဌေ ဝါ နိသိန္နော သဟာယံ ဒိသွာ ‘‘ဧဟိ၊ ဘော၊ ဣဓ နိသီဒါ’’တိ ဝဒတိ။ မနာပံ သာဋကံ နိဝါသေတွာ ‘‘သဟာယကဿ ဝတ မေ အနုစ္ဆဝိကော အညော ပန မယှံ နတ္ထီ’’တိ ဝဒတိ၊ ဧဝံ နိရတ္ထကေန သင်္ဂဏှာတိ နာမ။ ပစ္စုပ္ပန္နေသု ကိစ္စေသု ဗျသနံ ဒဿေတီတိ ‘‘သကဋေန မေ အတ္ထော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘စက္ကမဿ ဘိန္နံ၊ အက္ခော ဆိန္နော’’တိအာဒီနိ ဝဒတိ။

၂၅၇။ ပါပကမ္ပိဿ အနုဇာနာတီတိ ပါဏာတိပါတာဒီသု ယံကိဉ္စိ ကရောမာတိ ဝုတ္တေ ‘‘သာဓု သမ္မ ကရောမာ’’တိ အနုဇာနာတိ။ ကလျာဏေပိ ဧသေဝ နယော။ သဟာယော ဟောတီတိ ‘‘အသုကဋ္ဌာနေ သုရံ ပိဝန္တိ၊ ဧဟိ တတ္ထ ဂစ္ဆာမာ’’တိ ဝုတ္တေ သာဓူတိ ဂစ္ဆတိ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ ဣတိ ဝိညာယာတိ ‘‘မိတ္တပတိရူပကာ ဧတေ’’တိ ဧဝံ ဇာနိတွာ။

သုဟဒမိတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၂၆၀။ ဧဝံ န သေဝိတဗ္ဗေ ပါပမိတ္တေ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ သေဝိတဗ္ဗေ ကလျာဏမိတ္တေ ဒဿေန္တော ပုန စတ္တာရောမေ၊ ဂဟပတိပုတ္တာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သုဟဒါတိ သုန္ဒရဟဒယာ။

၂၆၁။ ပမတ္တံ ရက္ခတီတိ မဇ္ဇံ ပိဝိတွာ ဂါမမဇ္ဈေ ဝါ ဂါမဒွါရေ ဝါ မဂ္ဂေ ဝါ နိပန္နံ ဒိသွာ ‘‘ဧဝံနိပန္နဿ ကောစိဒေဝ နိဝါသနပါရုပနမ္ပိ ဟရေယျာ’’တိ သမီပေ နိသီဒိတွာ ပဗုဒ္ဓကာလေ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆတိ။ ပမတ္တဿသာပတေယျန္တိ သဟာယော ဗဟိဂတော ဝါ ဟောတိ သုရံ ပိဝိတွာ ဝါ ပမတ္တော၊ ဂေဟံ အနာရက္ခံ ‘‘ကောစိဒေဝ ယံကိဉ္စိ ဟရေယျာ’’တိ ဂေဟံ ပဝိသိတွာ တဿ ဓနံ ရက္ခတိ။ ဘီတဿာတိ ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ ဘယေ ဥပ္ပန္နေ ‘‘မာ ဘာယိ၊ မာဒိသေ သဟာယေ ဌိတေ ကိံ ဘာယသီ’’တိ တံ ဘယံ ဟရန္တော ပဋိသရဏံ ဟောတိ။ တဒ္ဒိဂုဏံ ဘောဂန္တိ ကိစ္စကရဏီယေ ဥပ္ပန္နေ သဟာယံ အတ္တနော သန္တိကံ အာဂတံ ဒိသွာ ဝဒတိ ‘‘ကသ္မာ အာဂတောသီ’’တိ? ရာဇကုလေ ကမ္မံ အတ္ထီတိ။ ကိံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီတိ? ဧကော ကဟာပဏောတိ။ ‘‘နဂရေ ကမ္မံ နာမ န ဧကကဟာပဏေန နိပ္ဖဇ္ဇတိ၊ ဒွေ ဂဏှာဟီ’’တိ ဧဝံ ယတ္တကံ ဝဒတိ၊ တတော ဒိဂုဏံ ဒေတိ။

၂၆၂။ ဂုယှမဿ အာစိက္ခတီတိ အတ္တနော ဂုယှံ နိဂူဟိတုံ ယုတ္တကထံ အညဿ အကထေတွာ တဿေဝ အာစိက္ခတိ။ ဂုယှမဿ ပရိဂူဟတီတိ တေန ကထိတံ ဂုယှံ ယထာ အညော န ဇာနာတိ၊ ဧဝံ ရက္ခတိ။ အာပဒါသု န ဝိဇဟတီတိ ဥပ္ပန္နေ ဘယေ န ပရိစ္စဇတိ။ ဇီဝိတမ္ပိဿ အတ္ထာယာတိ အတ္တနော ဇီဝိတမ္ပိ တဿ သဟာယဿ အတ္ထာယ ပရိစ္စတ္တမေဝ ဟောတိ၊ အတ္တနော ဇီဝိတံ အဂဏေတွာပိ တဿ ကမ္မံ ကရောတိယေဝ။

၂၆၃။ ပါပါ နိဝါရေတီတိ အမှေသု ပဿန္တေသု ပဿန္တေသု တွံ ဧဝံ ကာတုံ န လဘသိ၊ ပဉ္စ ဝေရာနိ ဒသ အကုသလကမ္မပထေ မာ ကရောဟီတိ နိဝါရေတိ။ ကလျာဏေ နိဝေသေတီတိ ကလျာဏကမ္မေ တီသု သရဏေသု ပဉ္စသီလေသု ဒသကုသလကမ္မပထေသု ဝတ္တဿု၊ ဒါနံ ဒေဟိ ပုညံ ကရောဟိ ဓမ္မံ သုဏာဟီတိ ဧဝံ ကလျာဏေ နိယောဇေတိ။ အဿုတံ သာဝေတီတိ အဿုတပုဗ္ဗံ သုခုမံ နိပုဏံ ကာရဏံ သာဝေတိ။ သဂ္ဂဿ မဂ္ဂန္တိ ဣဒံ ကမ္မံ ကတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တန္တီတိ ဧဝံ သဂ္ဂဿ မဂ္ဂံ အာစိက္ခတိ။

၂၆၄။ အဘဝေနဿ န နန္ဒတီတိ တဿ အဘဝေန အဝုဍ္ဎိယာ ပုတ္တဒါရဿ ဝါ ပရိဇနဿ ဝါ တထာရူပံ ပါရိဇုညံ ဒိသွာ ဝါ သုတွာ ဝါ န နန္ဒတိ၊ အနတ္တမနော ဟောတိ။ ဘဝေနာတိ ဝုဍ္ဎိယာ တထာရူပဿ သမ္ပတ္တိံ ဝါ ဣဿရိယပ္ပဋိလာဘံ ဝါ ဒိသွာ ဝါ သုတွာ ဝါ နန္ဒတိ၊ အတ္တမနော ဟောတိ။ အဝဏ္ဏံ ဘဏမာနံ နိဝါရေတီတိ ‘‘အသုကော ဝိရူပေါ န ပါသာဒိကော ဒုဇ္ဇာတိကော ဒုဿီလော’’တိ ဝါ ဝုတ္တေ ‘‘ဧဝံ မာ ဘဏိ၊ ရူပဝါ စ သော ပါသာဒိကော စ သုဇာတော စ သီလသမ္ပန္နော စာ’’တိအာဒီဟိ ဝစနေဟိ ပရံ အတ္တနော သဟာယဿ အဝဏ္ဏံ ဘဏမာနံ နိဝါရေတိ။ ဝဏ္ဏံ ဘဏမာနံ ပသံသတီတိ ‘‘အသုကော ရူပဝါ ပါသာဒိကော သုဇာတော သီလသမ္ပန္နော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အဟော သုဋ္ဌု ဝဒသိ၊ သုဘာသိတံ တယာ၊ ဧဝမေတံ၊ ဧသ ပုရိသော ရူပဝါ ပါသာဒိကော သုဇာတော သီလသမ္ပန္နော’’တိ ဧဝံ အတ္တနော သဟာယကဿ ပရံ ဝဏ္ဏံ ဘဏမာနံ ပသံသတိ။

၂၆၅။ ဇလံ အဂ္ဂီဝ ဘာသတီတိ ရတ္တိံ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ ဇလမာနော အဂ္ဂိ ဝိယ ဝိရောစတိ။

ဘောဂေ သံဟရမာနဿာတိ အတ္တာနမ္ပိ ပရမ္ပိ အပီဠေတွာ ဓမ္မေန သမေန ဘောဂေ သမ္ပိဏ္ဍေန္တဿ ရာသိံ ကရောန္တဿ။ ဘမရဿေဝ ဣရီယတောတိ ယထာ ဘမရော ပုပ္ဖာနံ ဝဏ္ဏဂန္ဓံ အပေါထယံ တုဏ္ဍေနပိ ပက္ခေဟိပိ ရသံ အာဟရိတွာ အနုပုဗ္ဗေန စက္ကပ္ပမာဏံ မဓုပဋလံ ကရောတိ၊ ဧဝံ အနုပုဗ္ဗေန မဟန္တံ ဘောဂရာသိံ ကရောန္တဿ။ ဘောဂါ သန္နိစယံ ယန္တီတိ တဿ ဘောဂါ နိစယံ ဂစ္ဆန္တိ။ ကထံ? အနုပုဗ္ဗေန ဥပစိကာဟိ သံဝဍ္ဎိယမာနော ဝမ္မိကော ဝိယ။ တေနာဟ ‘‘ဝမ္မိကောဝုပစီယတီ’’တိ။ ယထာ ဝမ္မိကော ဥပစိယတိ၊ ဧဝံ နိစယံ ယန္တီတိ အတ္ထော။

သမာဟတွာတိ သမာဟရိတွာ။ အလမတ္ထောတိ ယုတ္တသဘာဝေါ သမတ္ထော ဝါ ပရိယတ္တရူပေါ ဃရာဝါသံ သဏ္ဌာပေတုံ။

ဣဒါနိ ယထာ ဝါ ဃရာဝါသော သဏ္ဌပေတဗ္ဗော၊ တထာ ဩဝဒန္တော စတုဓာ ဝိဘဇေ ဘောဂေတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သ ဝေ မိတ္တာနိ ဂန္ထတီတိ သော ဧဝံ ဝိဘဇန္တော မိတ္တာနိ ဂန္ထတိ နာမ အဘေဇ္ဇမာနာနိ ဌပေတိ။ ယဿ ဟိ ဘောဂါ သန္တိ၊ သော ဧဝ မိတ္တေ ဌပေတုံ သက္ကောတိ၊ န ဣတရော။

ဧကေနဘောဂေ ဘုဉ္ဇေယျာတိ ဧကေန ကောဋ္ဌာသေန ဘောဂေ ဘုဉ္ဇေယျ။ ဒွီဟိ ကမ္မံ ပယောဇယေတိ ဒွီဟိ ကောဋ္ဌာသေဟိ ကသိဝါဏိဇ္ဇာဒိကမ္မံ ပယောဇေယျ။ စတုတ္ထဉ္စ နိဓာပေယျာတိ စတုတ္ထံ ကောဋ္ဌာသံ နိဓာပေတွာ ဌပေယျ။ အာပဒါသု ဘဝိဿတီတိ ကုလာနဉှိ န သဗ္ဗကာလံ ဧကသဒိသံ ဝတ္တတိ၊ ကဒါစိ ရာဇာဒိဝသေန အာပဒါပိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တသ္မာ ဧဝံ အာပဒါသု ဥပ္ပန္နာသု ဘဝိဿတီတိ ‘‘ဧကံ ကောဋ္ဌာသံ နိဓာပေယျာ’’တိ အာဟ ။ ဣမေသု ပန စတူသု ကောဋ္ဌာသေသု ကတရကောဋ္ဌာသံ ဂဟေတွာ ကုသလံ ကာတဗ္ဗန္တိ? ‘‘ဘောဂေ ဘုဉ္ဇေယျာ’’တိ ဝုတ္တကောဋ္ဌာသံ။ တတော ဂဏှိတွာ ဘိက္ခူနမ္ပိ ကပဏဒ္ဓိကာဒီနမ္ပိ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေသကာရနှာပိတာဒီနမ္ပိ ဝေတနံ ဒါတဗ္ဗံ။

ဆဒ္ဒိသာပဋိစ္ဆာဒနကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ

၂၆၆။ ဣတိ ဘဂဝါ ဧတ္တကေန ကထာမဂ္ဂေန ဧဝံ ဂဟပတိပုတ္တဿ အရိယသာဝကော စတူဟိ ကာရဏေဟိ အကုသလံ ပဟာယ ဆဟိ ကာရဏေဟိ ဘောဂါနံ အပါယမုခံ ဝဇ္ဇေတွာ သောဠသ မိတ္တာနိ သေဝန္တော ဃရာဝါသံ သဏ္ဌပေတွာ ဒါရဘရဏံ ကရောန္တော ဓမ္မိကေန အာဇီဝေန ဇီဝတိ၊ ဒေဝမနုဿာနဉ္စ အန္တရေ အဂ္ဂိက္ခန္ဓော ဝိယ ဝိရောစတီတိ ဝဇ္ဇနီယဓမ္မဝဇ္ဇနတ္ထံ သေဝိတဗ္ဗဓမ္မသေဝနတ္ထဉ္စ ဩဝါဒံ ဒတွာ ဣဒါနိ နမဿိတဗ္ဗာ ဆ ဒိသာ ဒဿေန္တော ကထဉ္စ ဂဟပတိပုတ္တာတိအာဒိမာဟ။

တတ္ထ ဆဒ္ဒိသာပဋိစ္ဆာဒီတိ ယထာ ဆဟိ ဒိသာဟိ အာဂမနဘယံ န အာဂစ္ဆတိ၊ ခေမံ ဟောတိ နိဗ္ဘယံ ဧဝံ ဝိဟရန္တော ‘‘ဆဒ္ဒိသာပဋိစ္ဆာဒီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ပုရတ္ထိမာ ဒိသာ မာတာပိတရော ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိအာဒီသု မာတာပိတရော ပုဗ္ဗုပကာရိတာယ ပုရတ္ထိမာ ဒိသာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အာစရိယာ ဒက္ခိဏေယျတာယ ဒက္ခိဏာ ဒိသာတိ။ ပုတ္တဒါရာ ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓနဝသေန ပစ္ဆိမာ ဒိသာတိ။ မိတ္တာမစ္စာ ယသ္မာ သော မိတ္တာမစ္စေ နိဿာယ တေ တေ ဒုက္ခဝိသေသေ ဥတ္တရတိ၊ တသ္မာ ဥတ္တရာ ဒိသာတိ။ ဒါသကမ္မကရာ ပါဒမူလေ ပတိဋ္ဌာနဝသေန ဟေဋ္ဌိမာ ဒိသာတိ။ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဂုဏေဟိ ဥပရိ ဌိတဘာဝေန ဥပရိမာ ဒိသာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၂၆၇။ ဘတော နေ ဘရိဿာမီတိ အဟံ မာတာပိတူဟိ ထညံ ပါယေတွာ ဟတ္ထပါဒေ ဝဍ္ဎေတွာ မုခေန သိင်္ဃာဏိကံ အပနေတွာ နဟာပေတွာ မဏ္ဍေတွာ ဘတော ဘရိတော ဇဂ္ဂိတော၊ သွာဟံ အဇ္ဇ တေ မဟလ္လကေ ပါဒဓောဝနနှာပနယာဂုဘတ္တဒါနာဒီဟိ ဘရိဿာမိ။

ကိစ္စံ နေသံ ကရိဿာမီတိ အတ္တနော ကမ္မံ ဌပေတွာ မာတာပိတူနံ ရာဇကုလာဒီသု ဥပ္ပန္နံ ကိစ္စံ ဂန္တွာ ကရိဿာမိ။ ကုလဝံသံ သဏ္ဌပေဿာမီတိ မာတာပိတူနံ သန္တကံ ခေတ္တဝတ္ထုဟိရညသုဝဏ္ဏာဒိံ အဝိနာသေတွာ ရက္ခန္တောပိ ကုလဝံသံ သဏ္ဌပေတိ နာမ။ မာတာပိတရော အဓမ္မိကဝံသတော ဟာရေတွာ ဓမ္မိကဝံသေ ဌပေန္တောပိ၊ ကုလဝံသေန အာဂတာနိ သလာကဘတ္တာဒီနိ အနုပစ္ဆိန္ဒိတွာ ပဝတ္တေန္တောပိ ကုလဝံသံ သဏ္ဌပေတိ နာမ။ ဣဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ‘‘ကုလဝံသံ သဏ္ဌပေဿာမီ’’တိ။

ဒါယဇ္ဇံ ပဋိပဇ္ဇာမီတိ မာတာပိတရော အတ္တနော ဩဝါဒေ အဝတ္တမာနေ မိစ္ဆာပဋိပန္နေ ဒါရကေ ဝိနိစ္ဆယံ ပတွာ အပုတ္တေ ကရောန္တိ၊ တေ ဒါယဇ္ဇာရဟာ န ဟောန္တိ။ ဩဝါဒေ ဝတ္တမာနေ ပန ကုလသန္တကဿ သာမိကေ ကရောန္တိ၊ အဟံ ဧဝံ ဝတ္တိဿာမီတိ အဓိပ္ပာယေန ‘‘ဒါယဇ္ဇံ ပဋိပဇ္ဇာမီ’’တိ ဝုတ္တံ။

ဒက္ခိဏံ အနုပ္ပဒဿာမီတိ တေသံ ပတ္တိဒါနံ ကတွာ တတိယဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဒါနံ အနုပ္ပဒဿာမိ။ ပါပါ နိဝါရေန္တီတိ ပါဏာတိပါတာဒီနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသမ္ပရာယိကံ အာဒီနဝံ ဝတွာ၊ ‘‘တာတ၊ မာ ဧဝရူပံ ကရီ’’တိ နိဝါရေန္တိ၊ ကတမ္ပိ ဂရဟန္တိ။ ကလျာဏေ နိဝေသေန္တီတိ အနာထပိဏ္ဍိကော ဝိယ လဉ္ဇံ ဒတွာပိ သီလသမာဒါနာဒီသု နိဝေသေန္တိ။ သိပ္ပံ သိက္ခာပေန္တီတိ အတ္တနော ဩဝါဒေ ဌိတဘာဝံ ဉတွာ ဝံသာနုဂတံ မုဒ္ဒါဂဏနာဒိသိပ္ပံ သိက္ခာပေန္တိ။ ပတိရူပေနာတိ ကုလသီလရူပါဒီဟိ အနုရူပေန။

သမယေ ဒါယဇ္ဇံ နိယျာဒေန္တီတိ သမယေ ဓနံ ဒေန္တိ။ တတ္ထ နိစ္စသမယော ကာလသမယောတိ ဒွေ သမယာ။ နိစ္စသမယေ ဒေန္တိ နာမ ‘‘ဥဋ္ဌာယ သမုဋ္ဌာယ ဣမံ ဂဏှိတဗ္ဗံ ဂဏှ၊ အယံ တေ ပရိဗ္ဗယော ဟောတု၊ ဣမိနာ ကုသလံ ကရောဟီ’’တိ ဒေန္တိ။ ကာလသမယေ ဒေန္တိ နာမ သိခါဌပနအာဝါဟဝိဝါဟာဒိသမယေ ဒေန္တိ။ အပိစ ပစ္ဆိမေ ကာလေ မရဏမဉ္စေ နိပန္နဿ ‘‘ဣမိနာ ကုသလံ ကရောဟီ’’တိ ဒေန္တာပိ သမယေ ဒေန္တိ နာမ။ ပဋိစ္ဆန္နာ ဟောတီတိ ယံ ပုရတ္ထိမဒိသတော ဘယံ အာဂစ္ဆေယျ၊ ယထာ တံ နာဂစ္ဆတိ၊ ဧဝံ ပိဟိတာ ဟောတိ။ သစေ ဟိ ပုတ္တာ ဝိပ္ပဋိပန္နာ၊ အဿု၊ မာတာပိတရော ဒဟရကာလတော ပဋ္ဌာယ ဇဂ္ဂနာဒီဟိ သမ္မာ ပဋိပန္နာ၊ ဧတေ ဒါရကာ၊ မာတာပိတူနံ အပ္ပတိရူပါတိ ဧတံ ဘယံ အာဂစ္ဆေယျ။ ပုတ္တာ သမ္မာ ပဋိပန္နာ၊ မာတာပိတရော ဝိပ္ပဋိပန္နာ၊ မာတာပိတရော ပုတ္တာနံ နာနုရူပါတိ ဧတံ ဘယံ အာဂစ္ဆေယျ။ ဥဘောသု ဝိပ္ပဋိပန္နေသု ဒုဝိဓမ္ပိ တံ ဘယံ ဟောတိ။ သမ္မာ ပဋိပန္နေသု သဗ္ဗံ န ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ပဋိစ္ဆန္နာ ဟောတိ ခေမာ အပ္ပဋိဘယာ’’တိ။

ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ဘဂဝါ သိင်္ဂါလကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ တေ၊ ဂဟပတိပုတ္တ၊ ပိတာ လောကသမ္မတံ ပုရတ္ထိမံ ဒိသံ နမဿာပေတိ။ မာတာပိတရော ပန ပုရတ္ထိမဒိသာသဒိသေ ကတွာ နမဿာပေတိ။ အယဉှိ တေ ပိတရာ ပုရတ္ထိမာ ဒိသာ အက္ခာတာ၊ နော အညာ’’တိ။

၂၆၈။ ဥဋ္ဌာနေနာတိ အာသနာ ဥဋ္ဌာနေန။ အန္တေဝါသိကေန ဟိ အာစရိယံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ အာသနာ ဝုဋ္ဌာယ ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကတွာ ဟတ္ထတော ဘဏ္ဍကံ ဂဟေတွာ အာသနံ ပညပေတွာ နိသီဒါပေတွာ ဗီဇနပါဒဓောဝနပါဒမက္ခနာနိ ကာတဗ္ဗာနိ။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဥဋ္ဌာနေနာ’’တိ။ ဥပဋ္ဌာနေနာတိ ဒိဝသဿ တိက္ခတ္တုံ ဥပဋ္ဌာနဂမနေန။ သိပ္ပုဂ္ဂဟဏကာလေ ပန အဝဿကမေဝ ဂန္တဗ္ဗံ ဟောတိ။ သုဿူသာယာတိ သဒ္ဒဟိတွာ သဝနေန။ အသဒ္ဒဟိတွာ သုဏန္တော ဟိ ဝိသေသံ နာဓိဂစ္ဆတိ။ ပါရိစရိယာယာတိ အဝသေသခုဒ္ဒကပါရိစရိယာယ။ အန္တေဝါသိကေန ဟိ အာစရိယဿ ပါတောဝ ဝုဋ္ဌာယ မုခေါဒကဒန္တကဋ္ဌံ ဒတွာ ဘတ္တကိစ္စကာလေပိ ပါနီယံ ဂဟေတွာ ပစ္စုပဋ္ဌာနာဒီနိ ကတွာ ဝန္ဒိတွာ ဂန္တဗ္ဗံ။ ကိလိဋ္ဌဝတ္ထာဒီနိ ဓောဝိတဗ္ဗာနိ၊ သာယံ နဟာနောဒကံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတဗ္ဗံ။ အဖာသုကာလေ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ ပဗ္ဗဇိတေနပိ သဗ္ဗံ အန္တေဝါသိကဝတ္တံ ကာတဗ္ဗံ။ ဣဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ‘‘ပါရိစရိယာယာ’’တိ။ သက္ကစ္စံ သိပ္ပပဋိဂ္ဂဟဏေနာတိ သက္ကစ္စံ ပဋိဂ္ဂဟဏံ နာမ ထောကံ ဂဟေတွာ ဗဟုဝါရေ သဇ္ဈာယကရဏံ၊ ဧကပဒမ္ပိ ဝိသုဒ္ဓမေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ။

သုဝိနီတံ ဝိနေန္တီတိ ‘‘ဧဝံ တေ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ ဌာတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ ခါဒိတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ပါပမိတ္တာ ဝဇ္ဇေတဗ္ဗာ၊ ကလျာဏမိတ္တာ သေဝိတဗ္ဗာ’’တိ ဧဝံ အာစာရံ သိက္ခာပေန္တိ ဝိနေန္တိ။ သုဂ္ဂဟိတံ ဂါဟာပေန္တီတိ ယထာ သုဂ္ဂဟိတံ ဂဏှာတိ၊ ဧဝံ အတ္ထဉ္စ ဗျဉ္ဇနဉ္စ သောဓေတွာ ပယောဂံ ဒဿေတွာ ဂဏှာပေန္တိ။ မိတ္တာမစ္စေသု ပဋိယာဒေန္တီတိ ‘‘အယံ အမှာကံ အန္တေဝါသိကော ဗျတ္တော ဗဟုဿုတော မယာ သမသမော၊ ဧတံ သလ္လက္ခေယျာထာ’’တိ ဧဝံ ဂုဏံ ကထေတွာ မိတ္တာမစ္စေသု ပတိဋ္ဌပေန္တိ။

ဒိသာသု ပရိတ္တာဏံ ကရောန္တီတိ သိပ္ပသိက္ခာပနေနေဝဿ သဗ္ဗဒိသာသု ရက္ခံ ကရောန္တိ။ ဥဂ္ဂဟိတသိပ္ပော ဟိ ယံ ယံ ဒိသံ ဂန္တွာ သိပ္ပံ ဒဿေတိ၊ တတ္ထ တတ္ထဿ လာဘသက္ကာရော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော အာစရိယေန ကတော နာမ ဟောတိ၊ ဂုဏံ ကထေန္တောပိဿ မဟာဇနော အာစရိယပါဒေ ဓောဝိတွာ ဝသိတအန္တေဝါသိကော ဝတ အယန္တိ ပဌမံ အာစရိယဿေဝ ဂုဏံ ကထေန္တိ၊ ဗြဟ္မလောကပ္ပမာဏောပိဿ လာဘော ဥပ္ပဇ္ဇမာနော အာစရိယသန္တကောဝ ဟောတိ။ အပိစ ယံ ဝိဇ္ဇံ ပရိဇပ္ပိတွာ ဂစ္ဆန္တံ အဋဝိယံ စောရာ န ပဿန္တိ၊ အမနုဿာ ဝါ ဒီဃဇာတိအာဒယော ဝါ န ဝိဟေဌေန္တိ၊ တံ သိက္ခာပေန္တာပိ ဒိသာသု ပရိတ္တာဏံ ကရောန္တိ။ ယံ ဝါ သော ဒိသံ ဂတော ဟောတိ၊ တတော ကင်္ခံ ဥပ္ပာဒေတွာ အတ္တနော သန္တိကံ အာဂတမနုဿေ ‘‘ဧတိဿံ ဒိသာယံ အမှာကံ အန္တေဝါသိကော ဝသတိ၊ တဿ စ မယှဉ္စ ဣမသ္မိံ သိပ္ပေ နာနာကရဏံ နတ္ထိ၊ ဂစ္ဆထ တမေဝ ပုစ္ဆထာ’’တိ ဧဝံ အန္တေဝါသိကံ ပဂ္ဂဏှန္တာပိ တဿ တတ္ထ လာဘသက္ကာရုပ္ပတ္တိယာ ပရိတ္တာဏံ ကရောန္တိ နာမ၊ ပတိဋ္ဌံ ကရောန္တီတိ အတ္ထော။ သေသမေတ္ထ ပုရိမနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။

၂၆၉။ တတိယဒိသာဝါရေ သမ္မာနနာယာတိ ဒေဝမာတေ တိဿမာတေတိ ဧဝံ သမ္ဘာဝိတကထာကထနေန။ အနဝမာနနာယာတိ ယထာ ဒါသကမ္မကရာဒယော ပေါထေတွာ ဝိဟေဌေတွာ ကထေန္တိ၊ ဧဝံ ဟီဠေတွာ ဝိမာနေတွာ အကထနေန။ အနတိစရိယာယာတိ တံ အတိက္ကမိတွာ ဗဟိ အညာယ ဣတ္ထိယာ သဒ္ဓိံ ပရိစရန္တော တံ အတိစရတိ နာမ၊ တထာ အကရဏေန။ ဣဿရိယဝေါဿဂ္ဂေနာတိ ဣတ္ထိယော ဟိ မဟာလတာသဒိသမ္ပိ အာဘရဏံ လဘိတွာ ဘတ္တံ ဝိစာရေတုံ အလဘမာနာ ကုဇ္ဈန္တိ၊ ကဋစ္ဆုံ ဟတ္ထေ ဌပေတွာ တဝ ရုစိယာ ကရောဟီတိ ဘတ္တဂေဟေ ဝိဿဋ္ဌေ သဗ္ဗံ ဣဿရိယံ ဝိဿဋ္ဌံ နာမ ဟောတိ၊ ဧဝံ ကရဏေနာတိ အတ္ထော။ အလင်္ကာရာနုပ္ပဒါနေနာတိ အတ္တနော ဝိဘဝါနုရူပေန အလင်္ကာရဒါနေန။ သုသံဝိဟိတကမ္မန္တာတိ ယာဂုဘတ္တပစနကာလာဒီနိ အနတိက္ကမိတွာ တဿ တဿ သာဓုကံ ကရဏေန သုဋ္ဌု သံဝိဟိတကမ္မန္တာ။ သင်္ဂဟိတပရိဇနာတိ သမ္မာနနာဒီဟိ စေဝ ပဟေဏကပေသနာဒီဟိ စ သင်္ဂဟိတပရိဇနာ။ ဣဓ ပရိဇနော နာမ သာမိကဿ စေဝ အတ္တနော စ ဉာတိဇနော။ အနတိစာရိနီတိ သာမိကံ မုဉ္စိတွာ အညံ မနသာပိ န ပတ္ထေတိ။ သမ္ဘတန္တိ ကသိဝါဏိဇ္ဇာဒီနိ ကတွာ အာဘတဓနံ။ ဒက္ခာစ ဟောတီတိ ယာဂုဘတ္တသမ္ပာဒနာဒီသု ဆေကာ နိပုဏာ ဟောတိ။ အနလသာတိ နိက္ကောသဇ္ဇာ။ ယထာ အညာ ကုသီတာ နိသိန္နဋ္ဌာနေ နိသိန္နာဝ ဟောန္တိ ဌိတဋ္ဌာနေ ဌိတာဝ၊ ဧဝံ အဟုတွာ ဝိပ္ဖာရိတေန စိတ္တေန သဗ္ဗကိစ္စာနိ နိပ္ဖာဒေတိ။ သေသမိဓာပိ ပုရိမနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။

၂၇၀။ စတုတ္ထဒိသာဝါရေ အဝိသံဝါဒနတာယာတိ ယဿ ယဿ နာမံ ဂဏှာတိ၊ တံ တံ အဝိသံဝါဒေတွာ ဣဒမ္ပိ အမှာကံ ဂေဟေ အတ္ထိ၊ ဣဒမ္ပိ အတ္ထိ၊ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆာဟီတိ ဧဝံ အဝိသံဝါဒေတွာ ဒါနေန။ အပရပဇာ စဿ ပဋိပူဇေန္တီတိ သဟာယဿ ပုတ္တဓီတရော ပဇာ နာမ၊ တေသံ ပန ပုတ္တဓီတရော စ နတ္တုပနတ္တကာ စ အပရပဇာ နာမ။ တေ ပဋိပူဇေန္တိ ကေဠာယန္တိ မမာယန္တိ မင်္ဂလကာလာဒီသု တေသံ မင်္ဂလာဒီနိ ကရောန္တိ။ သေသမိဓာပိ ပုရိမနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၂၇၁။ ယထာဗလံ ကမ္မန္တသံဝိဓာနေနာတိ ဒဟရေဟိ ကာတဗ္ဗံ မဟလ္လကေဟိ၊ မဟလ္လကေဟိ ဝါ ကာတဗ္ဗံ ဒဟရေဟိ၊ ဣတ္ထီဟိ ကာတဗ္ဗံ ပုရိသေဟိ၊ ပုရိသေဟိ ဝါ ကာတဗ္ဗံ ဣတ္ထီဟိ အကာရေတွာ တဿ တဿ ဗလာနုရူပေနေဝ ကမ္မန္တသံဝိဓာနေန။ ဘတ္တဝေတနာနုပ္ပဒါနေနာတိ အယံ ခုဒ္ဒကပုတ္တော၊ အယံ ဧကဝိဟာရီတိ တဿ တဿ အနုရူပံ သလ္လက္ခေတွာ ဘတ္တဒါနေန စေဝ ပရိဗ္ဗယဒါနေန စ။ ဂိလာနုပဋ္ဌာနေနာတိ အဖာသုကကာလေ ကမ္မံ အကာရေတွာ သပ္ပာယဘေသဇ္ဇာဒီနိ ဒတွာ ပဋိဇဂ္ဂနေန။ အစ္ဆရိယာနံ ရသာနံ သံဝိဘာဂေနာတိ အစ္ဆရိယေ မဓုရရသေ လဘိတွာ သယမေဝ အခါဒိတွာ တေသမ္ပိ တတော သံဝိဘာဂကရဏေန။ သမယေ ဝေါဿဂ္ဂေနာတိ နိစ္စသမယေ စ ကာလသမယေ စ ဝေါဿဇ္ဇနေန။ နိစ္စသမယေ ဝေါဿဇ္ဇနံ နာမ သကလဒိဝသံ ကမ္မံ ကရောန္တာ ကိလမန္တိ။ တသ္မာ ယထာ န ကိလမန္တိ၊ ဧဝံ ဝေလံ ဉတွာ ဝိဿဇ္ဇနံ။ ကာလသမယေ ဝေါဿဂ္ဂေါ နာမ ဆဏနက္ခတ္တကီဠာဒီသု အလင်္ကာရဘဏ္ဍခါဒနီယဘောဇနီယာဒီနိ ဒတွာ ဝိဿဇ္ဇနံ။ ဒိန္နာဒါယိနောတိ စောရိကာယ ကိဉ္စိ အဂဟေတွာ သာမိကေဟိ ဒိန္နဿေဝ အာဒါယိနော။ သုကတကမ္မကရာတိ ‘‘ကိံ ဧတဿ ကမ္မေန ကတေန၊ န မယံ ကိဉ္စိ လဘာမာ’’တိ အနုဇ္ဈာယိတွာ တုဋ္ဌဟဒယာ ယထာ တံ ကမ္မံ သုကတံ ဟောတိ၊ ဧဝံ ကာရကာ။ ကိတ္တိဝဏ္ဏဟရာတိ ပရိသမဇ္ဈေ ကထာယ သမ္ပတ္တာယ ‘‘ကော အမှာကံ သာမိကေဟိ သဒိသော အတ္ထိ၊ မယံ အတ္တနော ဒါသဘာဝမ္ပိ န ဇာနာမ၊ တေသံ သာမိကဘာဝမ္ပိ န ဇာနာမ၊ ဧဝံ နော အနုကမ္ပန္တီ’’တိ ဂုဏကထာဟာရကာ။ သေသမိဓာပိ ပုရိမနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။

၂၇၂။ မေတ္တေန ကာယကမ္မေနာတိအာဒီသု မေတ္တစိတ္တံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတွာ ကတာနိ ကာယကမ္မာဒီနိ မေတ္တာနိ နာမ ဝုစ္စန္တိ။ တတ္ထ ဘိက္ခူ နိမန္တေဿာမီတိ ဝိဟာရဂမနံ ၊ ဓမကရဏံ ဂဟေတွာ ဥဒကပရိဿာဝနံ၊ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မပါဒပရိကမ္မာဒိကရဏဉ္စ မေတ္တံ ကာယကမ္မံ နာမ။ ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌေ ဒိသွာ ‘‘သက္ကစ္စံ ယာဂုံ ဒေထ၊ ဘတ္တံ ဒေထာ’’တိအာဒိဝစနဉ္စေဝ၊ သာဓုကာရံ ဒတွာ ဓမ္မသဝနဉ္စ သက္ကစ္စံ ပဋိသန္ထာရကရဏာဒီနိ စ မေတ္တံ ဝစီကမ္မံ နာမ။ ‘‘အမှာကံ ကုလူပကတ္ထေရာ အဝေရာ ဟောန္တု အဗျာပဇ္ဇာ’’တိ ဧဝံ စိန္တနံ မေတ္တံ မနောကမ္မံ နာမ။ အနာဝဋဒွါရတာယာတိ အပိဟိတဒွါရတာယ။ တတ္ထ သဗ္ဗဒွါရာနိ ဝိဝရိတွာပိ သီလဝန္တာနံ အဒါယကော အကာရကော ပိဟိတဒွါရောယေဝ။ သဗ္ဗဒွါရာနိ ပန ပိဒဟိတွာပိ တေသံ ဒါယကော ကာရကော ဝိဝဋဒွါရောယေဝ။ ဣတိ သီလဝန္တေသု ဂေဟဒွါရံ အာဂတေသု သန္တံယေဝ နတ္ထီတိ အဝတွာ ဒါတဗ္ဗံ။ ဧဝံ အနာဝဋဒွါရတာ နာမ ဟောတိ။

အာမိသာနုပ္ပဒါနေနာတိ ပုရေဘတ္တံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗကံ အာမိသံ နာမ၊ တသ္မာ သီလဝန္တာနံ ယာဂုဘတ္တသမ္ပဒါနေနာတိ အတ္ထော။ ကလျာဏေန မနသာ အနုကမ္ပန္တီတိ ‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ သုခိတာ ဟောန္တု အဝေရာ အရောဂါ အဗျာပဇ္ဇာ’’တိ ဧဝံ ဟိတဖရဏေန။ အပိစ ဥပဋ္ဌာကာနံ ဂေဟံ အညေ သီလဝန္တေ သဗြဟ္မစာရီ ဂဟေတွာ ပဝိသန္တာပိ ကလျာဏေန စေတသာ အနုကမ္ပန္တိ နာမ။ သုတံ ပရိယောဒါပေန္တီတိ ယံ တေသံ ပကတိယာ သုတံ အတ္ထိ၊ တဿ အတ္ထံ ကထေတွာ ကင်္ခံ ဝိနောဒေန္တိ၊ တထတ္တာယ ဝါ ပဋိပဇ္ဇာပေန္တိ။ သေသမိဓာပိ ပုရိမနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။

၂၇၃။ အလမတ္တောတိ ပုတ္တဒါရဘရဏံ ကတွာ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသနသမတ္ထော။ ပဏ္ဍိတောတိ ဒိသာနမဿနဋ္ဌာနေ ပဏ္ဍိတော ဟုတွာ။ သဏှောတိ သုခုမတ္ထဒဿနေန သဏှဝါစာဘဏနေန ဝါ သဏှော ဟုတွာ။ ပဋိဘာနဝါတိ ဒိသာနမဿနဋ္ဌာနေ ပဋိဘာနဝါ ဟုတွာ နိဝါတဝုတ္တီတိ နီစဝုတ္တိ။ အတ္ထဒ္ဓါတိ ထမ္ဘရဟိတော။ ဥဋ္ဌာနကောတိ ဥဋ္ဌာနဝီရိယသမ္ပန္နော။ အနလသောတိ နိက္ကောသဇ္ဇော။ အစ္ဆိန္နဝုတ္တီတိ နိရန္တရကရဏဝသေန အခဏ္ဍဝုတ္တိ။ မေဓာဝီတိ ဌာနုပ္ပတ္တိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော။

သင်္ဂါဟကောတိ စတူဟိ သင်္ဂဟဝတ္ထူဟိ သင်္ဂဟကရော။ မိတ္တကရောတိ မိတ္တဂဝေသနော။ ဝဒညူတိ ပုဗ္ဗကာရိနာ၊ ဝုတ္တဝစနံ ဇာနာတိ။ သဟာယကဿ ဃရံ ဂတကာလေ ‘‘မယှံ သဟာယကဿ ဝေဌနံ ဒေထ၊ သာဋကံ ဒေထ၊ မနုဿာနံ ဘတ္တဝေတနံ ဒေထာ’’တိ ဝုတ္တဝစနမနုဿရန္တော တဿ အတ္တနော ဂေဟံ အာဂတဿ တတ္တကံ ဝါ တတော အတိရေကံ ဝါ ပဋိကတ္တာတိ အတ္ထော။ အပိစ သဟာယကဿ ဃရံ ဂန္တွာ ဣမံ နာမ ဂဏှိဿာမီတိ အာဂတံ သဟာယကံ လဇ္ဇာယ ဂဏှိတုံ အသက္ကောန္တံ အနိစ္ဆာရိတမ္ပိ တဿ ဝါစံ ဉတွာ ယေန အတ္ထေန သော အာဂတော၊ တံ နိပ္ဖာဒေန္တော ဝဒညူ နာမ။ ယေန ယေန ဝါ ပန သဟာယကဿ ဦနံ ဟောတိ၊ ဩလောကေတွာ တံ တံ ဒေန္တောပိ ဝဒညူယေဝ။ နေတာတိ တံ တံ အတ္ထံ ဒဿေန္တော ပညာယ နေတာ။ ဝိဝိဓာနိ ကာရဏာနိ ဒဿေန္တော နေတီတိ ဝိနေတာ။ ပုနပ္ပုနံ နေတီတိ အနုနေတာ။

တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ။ ရထဿာဏီဝ ယာယတောတိ ယထာ အာဏိယာ သတိယေဝ ရထော ယာတိ၊ အသတိ န ယာတိ၊ ဧဝံ ဣမေသု သင်္ဂဟေသု သတိယေဝ လောကော ဝတ္တတိ၊ အသတိ န ဝတ္တတိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ဧတေ ခေါ သင်္ဂဟာ လောကေ၊ ရထဿာဏီဝ ယာယတော’’တိ။

န မာတာ ပုတ္တကာရဏာတိ ယဒိ မာတာ ဧတေ သင်္ဂဟေ ပုတ္တဿ န ကရေယျ၊ ပုတ္တကာရဏာ မာနံ ဝါ ပူဇံ ဝါ န လဘေယျ။

သင်္ဂဟာ ဧတေတိ ဥပယောဂဝစနေ ပစ္စတ္တံ။ ‘‘သင်္ဂဟေ ဧတေ’’တိ ဝါ ပါဌော။ သမ္မပေက္ခန္တီတိ သမ္မာ ပေက္ခန္တိ။ ပါသံသာ စ ဘဝန္တီတိ ပသံသနီယာ စ ဘဝန္တိ။

၂၇၄။ ဣတိ ဘဂဝါ ယာ ဒိသာ သန္ဓာယ တေ ဂဟပတိပုတ္တ ပိတာ အာဟ ‘‘ဒိသာ နမဿေယျာသီ’’တိ၊ ဣမာ တာ ဆ ဒိသာ။ ယဒိ တွံ ပိတု ဝစနံ ကရောသိ၊ ဣမာ ဒိသာ နမဿာတိ ဒဿေန္တော သိင်္ဂါလဿ ပုစ္ဆာယ ဌတွာ ဒေသနံ မတ္ထကံ ပါပေတွာ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ ။ သိင်္ဂါလကောပိ သရဏေသု ပတိဋ္ဌာယ စတ္တာလီသကောဋိဓနံ ဗုဒ္ဓသာသနေ ဝိကိရိတွာ ပုညကမ္မံ ကတွာ သဂ္ဂပရာယဏော အဟောသိ။ ဣမသ္မိဉ္စ ပန သုတ္တေ ယံ ဂိဟီဟိ ကတ္တဗ္ဗံ ကမ္မံ နာမ၊ တံ အကထိတံ နတ္ထိ၊ ဂိဟိဝိနယော နာမာယံ သုတ္တန္တော။ တသ္မာ ဣမံ သုတွာ ယထာနုသိဋ္ဌံ ပဋိပဇ္ဇမာနဿ ဝုဒ္ဓိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနီတိ။

သုမင်္ဂလဝိလာသိနိယာ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယ

သိင်္ဂါလသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။