📜

၁၀။ သင်္ဂီတိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၉၆။ ဧဝံမေ သုတန္တိ သင်္ဂီတိသုတ္တံ။ တတြာယမပုဗ္ဗပဒဝဏ္ဏနာ – စာရိကံ စရမာနောတိ နိဗဒ္ဓစာရိကံ စရမာနော။ တဒါ ကိရ သတ္ထာ ဒသသဟဿစက္ကဝါဠေ ဉာဏဇာလံ ပတ္ထရိတွာ လောကံ ဝေါလောကယမာနော ပါဝါနဂရဝါသိနော မလ္လရာဇာနော ဒိသွာ ဣမေ ရာဇာနော မယှံ သဗ္ဗညုတညာဏဇာလဿ အန္တော ပညာယန္တိ၊ ကိံ နု ခေါတိ အာဝဇ္ဇန္တော ‘‘ရာဇာနော ဧကံ သန္ဓာဂါရံ ကာရေသုံ၊ မယိ ဂတေ မင်္ဂလံ ဘဏာပေဿန္တိ၊ အဟံ တေသံ မင်္ဂလံ ဝတွာ ဥယျောဇေတွာ ‘ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ဓမ္မကထံ ကထေဟီ’တိ သာရိပုတ္တံ ဝက္ခာမိ၊ သာရိပုတ္တော တီဟိ ပိဋကေဟိ သမ္မသိတွာ စုဒ္ဒသပဉှာဓိကေန ပဉှသဟဿေန ပဋိမဏ္ဍေတွာ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ သင်္ဂီတိသုတ္တံ နာမ ကထေဿတိ၊ သုတ္တန္တံ အာဝဇ္ဇေတွာ ပဉ္စ ဘိက္ခုသတာနိ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒါဟိ အရဟတ္တံ ပါပုဏိဿန္တီ’’တိ ဣမမတ္ထံ ဒိသွာ စာရိကံ ပက္ကန္တော။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘မလ္လေသု စာရိကံ စရမာနော’’တိ။

ဥဗ္ဘတကနဝသန္ဓာဂါရဝဏ္ဏနာ

၂၉၇။ ဥဗ္ဘတကန္တိ တဿ နာမံ၊ ဥစ္စတ္တာ ဝါ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ သန္ဓာဂါရန္တိ နဂရမဇ္ဈေ သန္ဓာဂါရသာလာ။ သမဏေန ဝါတိ ဧတ္ထ ယသ္မာ ဃရဝတ္ထုပရိဂ္ဂဟကာလေယေဝ ဒေဝတာ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနံ ဂဏှန္တိ။ တသ္မာ ဒေဝေန ဝါတိ အဝတွာ ‘‘သမဏေန ဝါ ဗြာဟ္မဏေန ဝါ ကေနစိ ဝါ မနုဿဘူတေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသူတိ ဘဂဝတော အာဂမနံ သုတွာ ‘‘အမှေဟိ ဂန္တွာပိ န ဘဂဝါ အာနီတော၊ ဒူတံ ပေသေတွာပိ န ပက္ကောသာပိတော၊ သယမေဝ ပန မဟာဘိက္ခုသင်္ဃပရိဝါရော အမှာကံ ဝသနဋ္ဌာနံ သမ္ပတ္တော၊ အမှေဟိ စ သန္ဓာဂါရသာလာ ကာရိတာ၊ ဧတ္ထ မယံ ဒသဗလံ အာနေတွာ မင်္ဂလံ ဘဏာပေဿာမာ’’တိ စိန္တေတွာ ဥပသင်္ကမိံသု။

၂၉၈။ ယေန သန္ဓာဂါရံ တေနုပသင်္ကမိံသူတိ တံ ဒိဝသံ ကိရ သန္ဓာဂါရေ စိတ္တကမ္မံ နိဋ္ဌပေတွာ အဋ္ဋကာ မုတ္တမတ္တာ ဟောန္တိ၊ ဗုဒ္ဓါ စ နာမ အရညဇ္ဈာသယာ အရညာရာမာ၊ အန္တောဂါမေ ဝသေယျုံ ဝါ နော ဝါ။ တသ္မာ ဘဂဝတော မနံ ဇာနိတွာဝ ပဋိဇဂ္ဂိဿာမာတိ စိန္တေတွာ တေ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိံသု။ ဣဒါနိ ပန မနံ လဘိတွာ ပဋိဇဂ္ဂိတုကာမာ ယေန သန္ဓာဂါရံ တေနုပသင်္ကမိံသု ။ သဗ္ဗသန္ထရိန္တိ ယထာ သဗ္ဗံ သန္ထတံ ဟောတိ၊ ဧဝံ။ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသူတိ ဧတ္ထ ပန တေ မလ္လရာဇာနော သန္ဓာဂါရံ ပဋိဇဂ္ဂိတွာ နဂရဝီထိယောပိ သမ္မဇ္ဇာပေတွာ ဓဇေ ဥဿာပေတွာ ဂေဟဒွါရေသု ပုဏ္ဏဃဋေ စ ကဒလိယော စ ဌပါပေတွာ သကလနဂရံ ဒီပမာလာဒီဟိ ဝိပ္ပကိဏ္ဏတာရကံ ဝိယ ကတွာ ခီရပါယကေ ဒါရကေ ခီရံ ပါယျေထ၊ ဒဟရေ ကုမာရေ လဟုံ လဟုံ ဘောဇာပေတွာ သယာပေထ၊ ဥစ္စာသဒ္ဒံ မာ ကရိတ္ထ၊ အဇ္ဇ ဧကရတ္တိံ သတ္ထာ အန္တောဂါမေ ဝသိဿတိ၊ ဗုဒ္ဓါ နာမ အပ္ပသဒ္ဒကာမာ ဟောန္တီတိ ဘေရိံ စရာပေတွာ သယံ ဒဏ္ဍဒီပိကံ အာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု။

၂၉၉။ ဘဂဝန္တံယေဝ ပုရက္ခတွာတိ ဘဂဝန္တံ ပုရတော ကတွာ။ တတ္ထ ဘဂဝါ ဘိက္ခူနဉ္စေဝ ဥပါသကာနဉ္စ မဇ္ဈေ နိသိန္နော အတိဝိယ ဝိရောစတိ၊ သမန္တပါသာဒိကော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော အဘိရူပေါ ဒဿနီယော။ ပုရိမကာယတော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ ရသ္မိ ဥဋ္ဌဟိတွာ အသီတိဟတ္ထံ ဌာနံ ဂဏှာတိ။ ပစ္ဆိမကာယတော။ ဒက္ခိဏဟတ္ထတော။ ဝါမဟတ္ထတော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ ရသ္မိ ဥဋ္ဌဟိတွာ အသီတိဟတ္ထံ ဌာနံ ဂဏှာတိ။ ဥပရိ ကေသန္တတော ပဋ္ဌာယ သဗ္ဗကေသာဝဋ္ဋေဟိ မောရဂီဝဝဏ္ဏာ ရသ္မိ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဂဂနတလေ အသီတိဟတ္ထံ ဌာနံ ဂဏှာတိ။ ဟေဋ္ဌာ ပါဒတလေဟိ ပဝါဠဝဏ္ဏာ ရသ္မိ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဃနပထဝိယံ အသီတိဟတ္ထံ ဌာနံ ဂဏှာတိ။ ဧဝံ သမန္တာ အသီတိ ဟတ္ထမတ္တံ ဌာနံ ဆဗ္ဗဏ္ဏာ ဗုဒ္ဓရသ္မိယော ဝိဇ္ဇောတမာနာ ဝိပ္ဖန္ဒမာနာ ဝိဓာဝန္တိ။ သဗ္ဗေ ဒိသာဘာဂါ သုဝဏ္ဏစမ္ပကပုပ္ဖေဟိ ဝိကိရိယမာနာ ဝိယ သုဝဏ္ဏဃဋတော နိက္ခန္တသုဝဏ္ဏရသဓာရာဟိ သိဉ္စမာနာ ဝိယ ပသာရိတသုဝဏ္ဏပဋပရိက္ခိတ္တာ ဝိယ ဝေရမ္ဘဝါတသမုဋ္ဌိတကိံသုကကဏိကာရပုပ္ဖစုဏ္ဏသမာကိဏ္ဏာ ဝိယ စ ဝိပ္ပကာသန္တိ။

ဘဂဝတောပိ အသီတိအနုဗျဉ္ဇနဗျာမပ္ပဘာဒွတ္တိံသဝရလက္ခဏသမုဇ္ဇလံ သရီရံ သမုဂ္ဂတတာရကံ ဝိယ ဂဂနတလံ၊ ဝိကသိတမိဝ ပဒုမဝနံ ၊ သဗ္ဗပါလိဖုလ္လော ဝိယ ယောဇနသတိကော ပါရိစ္ဆတ္တကော ပဋိပါဋိယာ ဌပိတာနံ ဒွတ္တိံသစန္ဒာနံ ဒွတ္တိံသသူရိယာနံ ဒွတ္တိံသစက္ကဝတ္တိရာဇာနံ ဒွတ္တိံသဒေဝရာဇာနံ ဒွတ္တိံသမဟာဗြဟ္မာနံ သိရိယာ သိရိံ အဘိဘဝမာနံ ဝိယ ဝိရောစတိ။ ပရိဝါရေတွာ နိသိန္နာ ဘိက္ခူပိ သဗ္ဗေဝ အပ္ပိစ္ဆာ သန္တုဋ္ဌာ ပဝိဝိတ္တာ အသံသဋ္ဌာ အာရဒ္ဓဝီရိယာ ဝတ္တာရော ဝစနက္ခမာ စောဒကာ ပါပဂရဟိနော သီလသမ္ပန္နာ သမာဓိသမ္ပန္နာ ပညာဝိမုတ္တိ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနသမ္ပန္နာ။ တေဟိ ပရိဝါရိတော ဘဂဝါ ရတ္တကမ္ဗလပရိက္ခိတ္တော ဝိယ သုဝဏ္ဏက္ခန္ဓော ၊ ရတ္တပဒုမဝနသဏ္ဍမဇ္ဈဂတာ ဝိယ သုဝဏ္ဏနာဝါ၊ ပဝါဠဝေဒိကာပရိက္ခိတ္တော ဝိယ သုဝဏ္ဏပါသာဒေါ ဝိရောစိတ္ထ။

အသီတိမဟာထေရာပိ နံ မေဃဝဏ္ဏံ ပံသုကူလံ ပါရုပိတွာ မဏိဝမ္မဝမ္မိတာ ဝိယ မဟာနာဂါ ပရိဝါရယိံသု ဝန္တရာဂါ ဘိန္နကိလေသာ ဝိဇဋိတဇဋာ ဆိန္နဗန္ဓနာ ကုလေ ဝါ ဂဏေ ဝါ အလဂ္ဂါ။ ဣတိ ဘဂဝါ သယံ ဝီတရာဂေါ ဝီတရာဂေဟိ၊ ဝီတဒေါသော ဝီတဒေါသေဟိ၊ ဝီတမောဟော ဝီတမောဟေဟိ၊ နိတ္တဏှော နိတ္တဏှေဟိ၊ နိက္ကိလေသော နိက္ကိလေသေဟိ၊ သယံ ဗုဒ္ဓါ ဗဟုဿုတဗုဒ္ဓေဟိ ပရိဝါရိတော ပတ္တပရိဝါရိတံ ဝိယ ကေသရံ၊ ကေသရပရိဝါရိတာ ဝိယ ကဏ္ဏိကာ၊ အဋ္ဌနာဂသဟဿပရိဝါရိတော ဝိယ ဆဒ္ဒန္တော နာဂရာဇာ၊ နဝုတိဟံသသဟဿပရိဝါရိတော ဝိယ ဓတရဋ္ဌော ဟံသရာဇာ၊ သေနင်္ဂပရိဝါရိတော ဝိယ စက္ကဝတ္တိရာဇာ၊ မရုဂဏပရိဝါရိတော ဝိယ သက္ကော ဒေဝရာဇာ၊ ဗြဟ္မဂဏပရိဝါရိတော ဝိယ ဟာရိတော မဟာဗြဟ္မာ၊ အသမေန ဗုဒ္ဓဝေသေန အပရိမာဏေန ဗုဒ္ဓဝိလာသေန တဿံ ပရိသတိ နိသိန္နော ပါဝေယျကေ မလ္လေ ဗဟုဒေဝ ရတ္တိံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ ဥယျောဇေသိ။

ဧတ္ထ စ ဓမ္မိကထာ နာမ သန္ဓာဂါရအနုမောဒနပ္ပဋိသံယုတ္တာ ပကိဏ္ဏကကထာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တဒါ ဟိ ဘဂဝါ အာကာသဂင်္ဂံ ဩတာရေန္တော ဝိယ ပထဝေါဇံ အာကဍ္ဎန္တော ဝိယ မဟာဇမ္ဗုံ မတ္ထကေ ဂဟေတွာ စာလေန္တော ဝိယ ယောဇနိယမဓုဂဏ္ဍံ စက္ကယန္တေန ပီဠေတွာ မဓုပါနံ ပါယမာနော ဝိယ စ ပါဝေယျကာနံ မလ္လာနံ ဟိတသုခါဝဟံ ပကိဏ္ဏကကထံ ကထေသိ။

၃၀၀။ တုဏှီဘူတံ တုဏှီဘူတန္တိ ယံ ယံ ဒိသံ အနုဝိလောကေတိ၊ တတ္ထ တတ္ထ တုဏှီဘူတမေဝ။ အနုဝိလောကေတွာတိ မံသစက္ခုနာ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာတိ ဒွီဟိ စက္ခူဟိ တတော တတော ဝိလောကေတွာ။ မံသစက္ခုနာ ဟိ နေသံ ဗဟိဒ္ဓါ ဣရိယာပထံ ပရိဂ္ဂဟေသိ။ တတ္ထ ဧကဘိက္ခုဿာပိ နေဝ ဟတ္ထကုက္ကုစ္စံ န ပါဒကုက္ကုစ္စံ အဟောသိ၊ န ကောစိ သီသမုက္ခိပိ၊ န ကထံ ကထေသိ၊ န နိဒ္ဒါယန္တော နိသီဒိ။ သဗ္ဗေပိ တီဟိ သိက္ခာဟိ သိက္ခိတာ နိဝါတေ ပဒီပသိခါ ဝိယ နိစ္စလာ နိသီဒိံသု။ ဣတိ နေသံ ဣမံ ဣရိယာပထံ မံသစက္ခုနာ ပရိဂ္ဂဟေသိ။ အာလောကံ ပန ဝဍ္ဎယိတွာ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ဟဒယရူပံ ဒိသွာ အဗ္ဘန္တရဂတံ သီလံ ဩလောကေသိ။ သော အနေကသတာနံ ဘိက္ခူနံ အန္တောကုမ္ဘိယံ ဇလမာနံ ပဒီပံ ဝိယ အရဟတ္တုပဂံ သီလံ အဒ္ဒသ။ အာရဒ္ဓဝိပဿကာ ဟိ တေ ဘိက္ခူ။ ဣတိ နေသံ သီလံ ဒိသွာ ‘‘ဣမေပိ ဘိက္ခူ မယှံ အနုစ္ဆဝိကာ၊ အဟမ္ပိ ဣမေသံ အနုစ္ဆဝိကော’’တိ စက္ခုတလေသု နိမိတ္တံ ဌပေတွာ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ဩလောကေတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အာမန္တေသိ ‘‘ပိဋ္ဌိ မေ အာဂိလာယတီ’’တိ။ ကသ္မာ အာဂိလာယတိ? ဘဂဝတော ဟိ ဆဗ္ဗဿာနိ မဟာပဓာနံ ပဒဟန္တဿ မဟန္တံ ကာယဒုက္ခံ အဟောသိ။ အထဿ အပရဘာဂေ မဟလ္လကကာလေ ပိဋ္ဌိဝါတော ဥပ္ပဇ္ဇိ။

သင်္ဃာဋိံ ပညာပေတွာတိ သန္ဓာဂါရဿ ကိရ ဧကပဿေ တေ ရာဇာနော ကပ္ပိယမဉ္စကံ ပညပေသုံ ‘‘အပ္ပေဝ နာမ သတ္ထာ နိပဇ္ဇေယျာ’’တိ။ သတ္ထာပိ စတူဟိ ဣရိယာပထေဟိ ပရိဘုတ္တံ ဣမေသံ မဟပ္ဖလံ ဘဝိဿတီတိ တတ္ထ သင်္ဃာဋိံ ပညာပေတွာ နိပဇ္ဇိ။

ဘိန္နနိဂဏ္ဌဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ

၃၀၁။ တဿ ကာလင်္ကိရိယာယာတိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။

၃၀၂။ အာမန္တေသီတိ ဘဏ္ဍနာဒိဝူပသမကရံ သွာချာတံ ဓမ္မံ ဒေသေတုကာမော အာမန္တေသိ။

ဧကကဝဏ္ဏနာ

၃၀၃။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဓမ္မေ။ သင်္ဂါယိတဗ္ဗန္တိ သမဂ္ဂေဟိ ဂါယိတဗ္ဗံ၊ ဧကဝစနေဟိ အဝိရုဒ္ဓဝစနေဟိ ဘဏိတဗ္ဗံ။ န ဝိဝဒိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထေ ဝါ ဗျဉ္ဇနေ ဝါ ဝိဝါဒေါ န ကာတဗ္ဗော။ ဧကော ဓမ္မောတိ ဧကကဒုကတိကာဒိဝသေန ဗဟုဓာ သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေတုကာမော ပဌမံ တာဝ ‘‘ဧကော ဓမ္မော’’တိ အာဟ။ သဗ္ဗေ သတ္တာတိ ကာမဘဝါဒီသု သညာဘဝါဒီသု ဧကဝေါကာရဘဝါဒီသု စ သဗ္ဗဘဝေသု သဗ္ဗေ သတ္တာ။ အာဟာရဋ္ဌိတိကာတိ အာဟာရတော ဌိတိ ဧတေသန္တိ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ။ ဣတိ သဗ္ဗသတ္တာနံ ဌိတိ ဟေတု အာဟာရော နာမ ဧကော ဓမ္မော အမှာကံ သတ္ထာရာ ယာထာဝတော ဉတွာ သမ္မဒက္ခာတော အာဝုသောတိ ဒီပေတိ။

နနု စ ဧဝံ သန္တေ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘အသညသတ္တာ ဒေဝါ အဟေတုကာ အနာဟာရာ အဖဿကာ’’တိအာဒိ၊ (ဝိဘ။ ၁၀၁၇) တံ ဝစနံ ဝိရုဇ္ဈတီတိ၊ န ဝိရုဇ္ဈတိ။ တေသဉှိ ဈာနံ အာဟာရော ဟောတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ ‘‘စတ္တာရောမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာဟာရာ ဘူတာနံ ဝါ သတ္တာနံ ဌိတိယာ သမ္ဘဝေသီနံ ဝါ အနုဂ္ဂဟာယ။ ကတမေ စတ္တာရော? ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဩဠာရိကော ဝါ သုခုမော ဝါ၊ ဖဿော ဒုတိယော၊ မနောသဉ္စေတနာ တတိယာ၊ ဝိညာဏံ စတုတ္ထ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၁) ဣဒမ္ပိ ဝိရုဇ္ဈတီတိ၊ ဣဒမ္ပိ န ဝိရုဇ္ဈတိ။ ဧတသ္မိဉှိ သုတ္တေ နိပ္ပရိယာယေန အာဟာရလက္ခဏာဝ ဓမ္မာ အာဟာရာတိ ဝုတ္တာ။ ဣဓ ပန ပရိယာယေန ပစ္စယော အာဟာရောတိ ဝုတ္တော။ သဗ္ဗဓမ္မာနဉှိ ပစ္စယော လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတိ။ သော စ ယံ ယံ ဖလံ ဇနေတိ၊ တံ တံ အာဟရတိ နာမ၊ တသ္မာ အာဟာရောတိ ဝုစ္စတိ။ တေနေဝါဟ ‘‘အဝိဇ္ဇမ္ပာဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သာဟာရံ ဝဒါမိ၊ နော အနာဟာရံ။ ကော စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဝိဇ္ဇာယ အာဟာရော? ပဉ္စနီဝရဏာတိဿ ဝစနီယံ။ ပဉ္စနီဝရဏေပါဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သာဟာရေ ဝဒါမိ၊ နော အနာဟာရေ။ ကော စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စန္နံ နီဝရဏာနံ အာဟာရော? အယောနိသောမနသိကာရောတိဿ ဝစနီယ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၆၁)။ အယံ ဣဓ အဓိပ္ပေတော။

ဧတသ္မိဉှိ ပစ္စယာဟာရေ ဂဟိတေ ပရိယာယာဟာရောပိ နိပ္ပရိယာယာဟာရောပိ သဗ္ဗော ဂဟိတောဝ ဟောတိ။ တတ္ထ အသညဘဝေ ပစ္စယာဟာရော လဗ္ဘတိ။ အနုပ္ပန္နေ ဟိ ဗုဒ္ဓေ တိတ္ထာယတနေ ပဗ္ဗဇိတာ ဝါယောကသိဏေ ပရိကမ္မံ ကတွာ စတုတ္ထဇ္ဈာနံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ တတော ဝုဋ္ဌာယ ဓီ စိတ္တံ၊ ဓိဗ္ဗတေတံ စိတ္တံ စိတ္တဿ နာမ အဘာဝေါယေဝ သာဓု၊ စိတ္တဉှိ နိဿာယေဝ ဝဓဗန္ဓာဒိပစ္စယံ ဒုက္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ စိတ္တေ အသတိ နတ္ထေတန္တိ ခန္တိံ ရုစိံ ဥပ္ပာဒေတွာ အပရိဟီနဇ္ဈာနာ ကာလင်္ကတွာ အသညဘဝေ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ ယော ယဿ ဣရိယာပထော မနုဿလောကေ ပဏိဟိတော အဟောသိ၊ သော တေန ဣရိယာပထေန နိဗ္ဗတ္တိတွာ ပဉ္စ ကပ္ပသတာနိ ဌိတော ဝါ နိသိန္နော ဝါ နိပန္နော ဝါ ဟောတိ။ ဧဝရူပါနမ္ပိ သတ္တာနံ ပစ္စယာဟာရော လဗ္ဘတိ။ တေ ဟိ ယံ ဈာနံ ဘာဝေတွာ နိဗ္ဗတ္တာ၊ တဒေဝ နေသံ ပစ္စယော ဟောတိ။ ယထာ ဇိယာဝေဂေန ခိတ္တသရော ယာဝ ဇိယာဝေဂေါ အတ္ထိ၊ တာဝ ဂစ္ဆတိ၊ ဧဝံ ယာဝ ဈာနပစ္စယော အတ္ထိ၊ တာဝ တိဋ္ဌန္တိ။ တသ္မိံ နိဋ္ဌိတေ ခီဏဝေဂေါ သရော ဝိယ ပတန္တိ။ ယေ ပန တေ နေရယိကာ နေဝ ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝီ န ပုညဖလူပဇီဝီတိ ဝုတ္တာ၊ တေသံ ကော အာဟာရောတိ ? တေသံ ကမ္မမေဝ အာဟာရော။ ကိံ ပဉ္စ အာဟာရာ အတ္ထီတိ စေ။ ပဉ္စ၊ န ပဉ္စာတိ ဣဒံ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ နနု ပစ္စယော အာဟာရောတိ ဝုတ္တမေတံ။ တသ္မာ ယေန ကမ္မေန တေ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တာ၊ တဒေဝ တေသံ ဌိတိပစ္စယတ္တာ အာဟာရော ဟောတိ။ ယံ သန္ဓာယ ဣဒံ ဝုတ္တံ ‘‘န စ တာဝ ကာလင်္ကရောတိ၊ ယာဝ န တံ ပါပကမ္မံ ဗျန္တီ ဟောတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၂၅၀)။

ကဗဠီကာရံ အာဟာရံ အာရဗ္ဘ စေတ္ထ ဝိဝါဒေါ န ကာတဗ္ဗော။ မုခေ ဥပ္ပန္နော ခေဠောပိ ဟိ တေသံ အာဟာရကိစ္စံ သာဓေတိ။ ခေဠောပိ ဟိ နိရယေ ဒုက္ခဝေဒနိယော ဟုတွာ ပစ္စယော ဟောတိ၊ သဂ္ဂေ သုခဝေဒနိယော။ ဣတိ ကာမဘဝေ နိပ္ပရိယာယေန စတ္တာရော အာဟာရာ။ ရူပါရူပဘဝေသု ဌပေတွာ အသညံ သေသာနံ တယော။ အသညာနဉ္စေဝ အဝသေသာနဉ္စ ပစ္စယာဟာရောတိ ဣမိနာ အာဟာရေန ‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ’’တိ ဧတံ ပဉှံ ကထေတွာ ‘‘အယံ ခေါ အာဝုသော’’တိ ဧဝံ နိယျာတနမ္ပိ ‘‘အတ္ထိ ခေါ အာဝုသော’’တိ ပုန ဥဒ္ဓရဏမ္ပိ အကတွာ ‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ သင်္ခါရဋ္ဌိတိကာ’’တိ ဒုတိယပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေသိ။

ကသ္မာ ပန န နိယျာတေသိ န ဥဒ္ဓရိတ္ထ? တတ္ထ တတ္ထ နိယျာတိယမာနေပိ ဥဒ္ဓရိယမာနေပိ ပရိယာပုဏိတုံ ဝါစေတုံ ဒုက္ခံ ဟောတိ၊ တသ္မာ ဒွေ ဧကာဗဒ္ဓေ ကတွာ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ ဣမသ္မိမ္ပိ ဝိဿဇ္ဇနေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တပစ္စယောဝ အတ္တနော ဖလဿ သင်္ခရဏတော သင်္ခါရောတိ ဝုတ္တော။ ဣတိ ဟေဋ္ဌာ အာဟာရပစ္စယော ကထိတော၊ ဣဓ သင်္ခါရပစ္စယောတိ အယမေတ္ထ ဟေဋ္ဌိမတော ဝိသေသော။ ‘‘ဟေဋ္ဌာ နိပ္ပရိယာယာဟာရော ဂဟိတော၊ ဣဓ ပရိယာယာဟာရောတိ ဧဝံ ဂဟိတေ ဝိသေသော ပါကဋော ဘဝေယျ၊ နော စ ဂဏှိံသူ’တိ မဟာသီဝတ္ထေရော အာဟ။ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓဿပိ ဟိ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓဿပိ ပစ္စယော လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဝိနာ ပစ္စယေန ဓမ္မော နာမ နတ္ထိ။ တတ္ထ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓဿ တိဏရုက္ခလတာဒိနော ပထဝီရသော အာပေါရသော စ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဒေဝေ အဝဿန္တေ ဟိ တိဏာဒီနိ မိလာယန္တိ၊ ဝဿန္တေ စ ပန ဟရိတာနိ ဟောန္တိ။ ဣတိ တေသံ ပထဝီရသော အာပေါရသော စ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓဿ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ကမ္မံ အာဟာရောတိ ဧဝမာဒယော ပစ္စယာ၊ ဣတိ ဟေဋ္ဌာ ပစ္စယောယေဝ အာဟာရောတိ ကထိတော၊ ဣဓ သင်္ခါရောတိ။ အယမေဝေတ္ထ ဝိသေသော။

အယံခေါ၊ အာဝုသောတိ အာဝုသော အမှာကံ သတ္ထာရာ မဟာဗောဓိမဏ္ဍေ နိသီဒိတွာ သယံ သဗ္ဗညုတညာဏေန သစ္ဆိကတွာ အယံ ဧကဓမ္မော ဒေသိတော။ တတ္ထ ဧကဓမ္မေ တုမှေဟိ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ န ဝိဝဒိတဗ္ဗံ။ ယထယိဒံ ဗြဟ္မစရိယန္တိ ယထာ သင်္ဂါယမာနာနံ တုမှာကံ ဣဒံ သာသနဗြဟ္မစရိယံ အဒ္ဓနိယံ အဿ။ ဧကေန ဟိ ဘိက္ခုနာ ‘‘အတ္ထိ၊ ခေါ အာဝုသော၊ ဧကော ဓမ္မော သမ္မဒက္ခာတော။ ကတမော ဧကော ဓမ္မော? သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ။ သဗ္ဗေ သတ္တာ သင်္ခါရဋ္ဌိတိကာ’’တိ ကထိတေ တဿ ကထံ သုတွာ အညော ကထေဿတိ။ တဿပိ အညောတိ ဧဝံ ပရမ္ပရကထာနိယမေန ဣဒံ ဗြဟ္မစရိယံ စိရံ တိဋ္ဌမာနံ သဒေဝကဿ လောကဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ ဘဝိဿတီတိ ဧကကဝသေန ဓမ္မသေနာပတိ သာရိပုတ္တတ္ထေရော သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေသီတိ။

ဧကကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဒုကဝဏ္ဏနာ

၃၀၄။ ဣတိ ဧကကဝသေန သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဒုကဝသေန ဒဿေတုံ ပုန ဒေသနံ အာရဘိ။ တတ္ထ နာမရူပဒုကေ နာမန္တိ စတ္တာရော အရူပိနော ခန္ဓာ နိဗ္ဗာနဉ္စ။ တတ္ထ စတ္တာရော ခန္ဓာ နာမနဋ္ဌေန နာမံ။ နာမနဋ္ဌေနာတိ နာမကရဏဋ္ဌေန။ ယထာ ဟိ မဟာဇနသမ္မတတ္တာ မဟာသမ္မတဿ ‘‘မဟာသမ္မတော’’တိ နာမံ အဟောသိ၊ ယထာ မာတာပိတရော ‘‘အယံ တိဿော နာမ ဟောတု၊ ဖုဿော နာမ ဟောတူ’’တိ ဧဝံ ပုတ္တဿ ကိတ္တိမနာမံ ကရောန္တိ၊ ယထာ ဝါ ‘‘ဓမ္မကထိကော ဝိနယဓရော’’တိ ဂုဏတော နာမံ အာဂစ္ဆတိ၊ န ဧဝံ ဝေဒနာဒီနံ။ ဝေဒနာဒယော ဟိ မဟာပထဝီအာဒယော ဝိယ အတ္တနော နာမံ ကရောန္တာဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တေသု ဥပ္ပန္နေသု တေသံ နာမံ ဥပ္ပန္နမေဝ ဟောတိ။ န ဟိ ဝေဒနံ ဥပ္ပန္နံ ‘‘တွံ ဝေဒနာ နာမ ဟောဟီ’’တိ၊ ကောစိ ဘဏတိ၊ န စဿာ ယေန ကေနစိ ကာရဏေန နာမဂ္ဂဟဏကိစ္စံ အတ္ထိ၊ ယထာ ပထဝိယာ ဥပ္ပန္နာယ ‘‘တွံ ပထဝီ နာမ ဟောဟီ’’တိ နာမဂ္ဂဟဏကိစ္စံ နတ္ထိ၊ စက္ကဝါဠသိနေရုမှိ စန္ဒိမသူရိယနက္ခတ္တေသု ဥပ္ပန္နေသု ‘‘တွံ စက္ကဝါဠံ နာမ၊ တွံ နက္ခတ္တံ နာမ ဟောဟီ’’တိ နာမဂ္ဂဟဏကိစ္စံ နတ္ထိ၊ နာမံ ဥပ္ပန္နမေဝ ဟောတိ၊ ဩပပါတိကာ ပညတ္တိ နိပတတိ၊ ဧဝံ ဝေဒနာယ ဥပ္ပန္နာယ ‘‘တွံ ဝေဒနာ နာမ ဟောဟီ’’တိ နာမဂ္ဂဟဏကိစ္စံ နတ္ထိ၊ တာယ ဥပ္ပန္နာယ ဝေဒနာတိ နာမံ ဥပ္ပန္နမေဝ ဟောတိ။ သညာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော အတီတေပိ ဟိ ဝေဒနာ ဝေဒနာယေဝ။ သညာ။ သင်္ခါရာ။ ဝိညာဏံ ဝိညာဏမေဝ။ အနာဂတေပိ။ ပစ္စုပ္ပန္နေပိ။ နိဗ္ဗာနံ ပန သဒါပိ နိဗ္ဗာနမေဝါတိ။ နာမနဋ္ဌေန နာမံ။ နမနဋ္ဌေနာပိ စေတ္ထ စတ္တာရော ခန္ဓာ နာမံ။ တေ ဟိ အာရမ္မဏာဘိမုခံ နမန္တိ။ နာမနဋ္ဌေန သဗ္ဗမ္ပိ နာမံ။ စတ္တာရော ဟိ ခန္ဓာ အာရမ္မဏေ အညမညံ နာမေန္တိ ၊ နိဗ္ဗာနံ အာရမ္မဏာဓိပတိပစ္စယတာယ အတ္တနိ အနဝဇ္ဇဓမ္မေ နာမေတိ။

ရူပန္တိ စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ရူပံ၊ တံ သဗ္ဗမ္ပိ ရုပ္ပနဋ္ဌေန ရူပံ။ တဿ ဝိတ္ထာရကထာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

အဝိဇ္ဇာတိ ဒုက္ခာဒီသု အညာဏံ။ အယမ္ပိ ဝိတ္ထာရတော ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ကထိတာယေဝ။ ဘဝတဏှာတိ ဘဝပတ္ထနာ။ ယထာဟ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ဘဝတဏှာ? ယော ဘဝေသု ဘဝစ္ဆန္ဒော’’တိအာဒိ (ဓ။ သ။ ၁၃၁၉)။

ဘဝဒိဋ္ဌီတိ ဘဝေါ ဝုစ္စတိ သဿတံ၊ သဿတဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇနကဒိဋ္ဌိ။ သာ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ဘဝဒိဋ္ဌိ? ‘ဘဝိဿတိ အတ္တာ စ လောကော စာ’တိ ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတ’’န္တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၁၃၂၀) နယေန အဘိဓမ္မေ ဝိတ္ထာရိတာ။ ဝိဘဝဒိဋ္ဌီတိ ဝိဘဝေါ ဝုစ္စတိ ဥစ္ဆေဒံ၊ ဥစ္ဆေဒဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇနကဒိဋ္ဌိ။ သာပိ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိ? ‘န ဘဝိဿတိ အတ္တာ စ လောကော စာ’တိ (ဓ။ သ။ ၂၈၅)။ ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတ’’န္တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၁၃၂၁) နယေန တတ္ထေဝ ဝိတ္ထာရိတာ။

အဟိရိကန္တိ ‘‘ယံ န ဟိရီယတိ ဟိရီယိတဗ္ဗေနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၂၈) ဧဝံ ဝိတ္ထာရိတာ နိလ္လဇ္ဇတာ။ အနောတ္တပ္ပန္တိ ‘‘ယံ န ဩတ္တပ္ပတိ ဩတ္တပ္ပိတဗ္ဗေနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၂၉) ဧဝံ ဝိတ္ထာရိတော အဘာယနကအာကာရော။

ဟိရီ စ ဩတ္တပ္ပဉ္စာတိ ‘‘ယံ ဟိရီယတိ ဟိရီယိတဗ္ဗေန၊ ဩတ္တပ္ပတိ ဩတ္တပ္ပိတဗ္ဗေနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၃၀-၃၁) ဧဝံ ဝိတ္ထာရိတာနိ ဟိရိဩတ္တပ္ပာနိ။ အပိ စေတ္ထ အဇ္ဈတ္တသမုဋ္ဌာနာ ဟိရီ၊ ဗဟိဒ္ဓါသမုဋ္ဌာနံ ဩတ္တပ္ပံ။ အတ္တာဓိပတေယျာ ဟိရီ၊ လောကာဓိပတေယျံ ဩတ္တပ္ပံ။ လဇ္ဇာသဘာဝသဏ္ဌိတာ ဟိရီ၊ ဘယသဘာဝသဏ္ဌိတံ ဩတ္တပ္ပံ။ ဝိတ္ထာရကထာ ပနေတ္ထ သဗ္ဗာကာရေန ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တာ။

ဒေါဝစဿတာတိ ဒုက္ခံ ဝစော ဧတသ္မိံ ဝိပ္ပဋိကူလဂါဟိမှိ ဝိပစ္စနီကသာတေ အနာဒရေ ပုဂ္ဂလေတိ ဒုဗ္ဗစော၊ တဿ ကမ္မံ ဒေါဝစဿံ၊ တဿ ဘာဝေါ ဒေါဝစဿတာ။ ဝိတ္ထာရတော ပနေသာ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ဒေါဝစဿတာ? သဟဓမ္မိကေ ဝုစ္စမာနေ ဒေါဝစဿာယ’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၃၂) အဘိဓမ္မေ အာဂတာ။ သာ အတ္ထတော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဟောတိ။ ‘‘စတုန္နဉ္စ ခန္ဓာနံ ဧတေနာကာရေန ပဝတ္တာနံ ဧတံ အဓိဝစန’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ပါပမိတ္တတာတိ ပါပါ အဿဒ္ဓါဒယော ပုဂ္ဂလာ ဧတဿ မိတ္တာတိ ပါပမိတ္တော၊ တဿ ဘာဝေါ ပါပမိတ္တတာ။ ဝိတ္ထာရတော ပနေသာ – ‘‘တတ္ထ ကတမာ ပါပမိတ္တတာ? ယေ တေ ပုဂ္ဂလာ အဿဒ္ဓါ ဒုဿီလာ အပ္ပဿုတာ မစ္ဆရိနော ဒုပ္ပညာ။ ယာ တေသံ သေဝနာ နိသေဝနာ သံသေဝနာ ဘဇနာ သံဘဇနာ ဘတ္တိ သံဘတ္တိ တံသမ္ပဝင်္ကတာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၃၃) ဧဝံ အာဂတာ။ သာပိ အတ္ထတော ဒေါဝစဿတာ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

သောဝစဿတာ စ ကလျာဏမိတ္တတာ စ ဝုတ္တပ္ပဋိပက္ခနယေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဥဘောပိ ပနေတာ ဣဓ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကာ ကထိတာ။

အာပတ္တိကုသလတာတိ ‘‘ပဉ္စပိ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ အာပတ္တိယော၊ သတ္တပိ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ အာပတ္တိယော။ ယာ တာသံ အာပတ္တီနံ အာပတ္တိကုသလတာ ပညာ ပဇာနနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၃၆) ဧဝံ ဝုတ္တော အာပတ္တိကုသလဘာဝေါ။

အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနကုသလတာတိ ‘‘ယာ တာဟိ အာပတ္တီဟိ ဝုဋ္ဌာနကုသလတာ ပညာ ပဇာနနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၃၇) ဧဝံ ဝုတ္တာ သဟ ကမ္မဝါစာယ အာပတ္တီဟိ ဝုဋ္ဌာနပရိစ္ဆေဒဇာနနာ ပညာ။

သမာပတ္တိကုသလတာတိ ‘‘အတ္ထိ သဝိတက္ကသဝိစာရာ သမာပတ္တိ၊ အတ္ထိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ သမာပတ္တိ၊ အတ္ထိ အဝိတက္ကအဝိစာရာ သမာပတ္တိ။ ယာ တာသံ သမာပတ္တီနံ ကုသလတာ ပညာ ပဇာနနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၃၈) ဧဝံ ဝုတ္တာ သဟ ပရိကမ္မေန အပ္ပနာပရိစ္ဆေဒဇာနနာ ပညာ။ သမာပတ္တိဝုဋ္ဌာနကုသလတာတိ ‘‘ယာ တာဟိ သမာပတ္တီဟိ ဝုဋ္ဌာနကုသလတာ ပညာ ပဇာနနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၃၉) ဧဝံ ဝုတ္တာ ယထာပရိစ္ဆိန္နသမယဝသေနေဝ သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာနသမတ္ထာ ‘‘ဧတ္တကံ ဂတေ သူရိယေ ဥဋ္ဌဟိဿာမီ’’တိ ဝုဋ္ဌာနကာလပရိစ္ဆေဒကာ ပညာ။

ဓာတုကုသလတာတိ ‘‘အဋ္ဌာရသ ဓာတုယော စက္ခုဓာတု…ပေ… မနောဝိညာဏဓာတု။ ယာ တာသံ ဓာတူနံ ကုသလတာ ပညာ ပဇာနနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၄၀) ဧဝံ ဝုတ္တာ အဋ္ဌာရသန္နံ ဓာတူနံ သဘာဝပရိစ္ဆေဒကာ သဝနဓာရဏသမ္မသနပဋိဝေဓပညာ။ မနသိကာရကုသလတာတိ ‘‘ယာ တာသံ ဓာတူနံ မနသိကာရကုသလတာ ပညာ ပဇာနနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၄၁) ဧဝံ ဝုတ္တာ တာသံယေဝ ဓာတူနံ သမ္မသနပဋိဝေဓပစ္စဝေက္ခဏပညာ။

အာယတနကုသလတာတိ ‘‘ဒွါဒသာယတနာနိ စက္ခာယတနံ…ပေ… ဓမ္မာယတနံ။ ယာ တေသံ အာယတနာနံ အာယတနကုသလတာ ပညာ ပဇာနနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၄၂) ဧဝံ ဝုတ္တာ ဒွါဒသန္နံ အာယတနာနံ ဥဂ္ဂဟမနသိကာရပဇာနနာ ပညာ။ အပိစ ဓာတုကုသလတာပိ ဥဂ္ဂဟမနသိကာရသဝနသမ္မသနပဋိဝေဓပစ္စဝေက္ခဏေသု ဝတ္တတိ မနသိကာရကုသလတာပိ အာယတနကုသလတာပိ။ အယံ ပနေတ္ထ ဝိသေသော၊ သဝနဥဂ္ဂဟပစ္စဝေက္ခဏာ လောကိယာ၊ ပဋိဝေဓော လောကုတ္တရော၊ သမ္မသနမနသိကာရာ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကာ။ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒကုသလတာတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ…ပေ… သမုဒယော ဟောတီတိ ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၄၃) ဧဝံ ဝုတ္တာ ဒွါဒသန္နံ ပစ္စယာကာရာနံ ဥဂ္ဂဟာဒိဝသေန ပဝတ္တာ ပညာ။

ဌာနကုသလတာတိ ‘‘ယေ ယေ ဓမ္မာ ယေသံ ယေသံ ဓမ္မာနံ ဟေတုပစ္စယာ ဥပ္ပာဒါယ တံ တံ ဌာနန္တိ ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၄၄) ဧဝံ ဝုတ္တာ ‘‘စက္ခုံ ဝတ္ထုံ ကတွာ ရူပံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဥပ္ပန္နဿ စက္ခုဝိညာဏဿ စက္ခုရူပံ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁၃၄၄) ဌာနဉ္စေဝ ကာရဏဉ္စာ’’တိ ဧဝံ ဌာနပရိစ္ဆိန္ဒနသမတ္ထာ ပညာ။ အဋ္ဌာနကုသလတာတိ ‘‘ယေ ယေ ဓမ္မာ ယေသံ ယေသံ ဓမ္မာနံ န ဟေတူ န ပစ္စယာ ဥပ္ပာဒါယ တံ တံ အဋ္ဌာနန္တိ ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၄၅) ဧဝံ ဝုတ္တာ ‘‘စက္ခုံ ဝတ္ထုံ ကတွာ ရူပံ အာရမ္မဏံ ကတွာ သောတဝိညာဏာဒီနိ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တသ္မာ တေသံ စက္ခုရူပံ န ဌာနံ န ကာရဏ’’န္တိ ဧဝံ အဋ္ဌာနပရိစ္ဆိန္ဒနသမတ္ထာ ပညာ အပိစ ဧတသ္မိံ ဒုကေ ‘‘ကိတ္တာဝတာ ပန၊ ဘန္တေ၊ ဌာနာဌာနကုသလော ဘိက္ခူတိ အလံ ဝစနာယာတိ။ ဣဓာနန္ဒ၊ ဘိက္ခု အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော၊ ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ကဉ္စိ သင်္ခါရံ နိစ္စတော ဥပဂစ္ဆေယျ၊ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီတိ ပဇာနာတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ၊ ယံ ပုထုဇ္ဇနော ကဉ္စိ သင်္ခါရံ နိစ္စတော ဥပဂစ္ဆေယျာ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၁၂၇) ဣမိနာပိ သုတ္တေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

အဇ္ဇဝန္တိ ဂေါမုတ္တဝင်္ကတာ စန္ဒဝင်္ကတာ နင်္ဂလကောဋိဝင်္ကတာတိ တယော အနဇ္ဇဝါ။ ဧကစ္စော ဟိ ဘိက္ခု ပဌမဝယေ ဧကဝီသတိယာ အနေသနာသု ဆသု စ အဂေါစရေသု စရတိ၊ မဇ္ဈိမပစ္ဆိမဝယေသု လဇ္ဇီ ကုက္ကုစ္စကော သိက္ခာကာမော ဟောတိ၊ အယံ ဂေါမုတ္တဝင်္ကတာ နာမ။ ဧကော ပဌမဝယေပိ ပစ္ဆိမဝယေပိ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလံ ပူရေတိ၊ လဇ္ဇီ ကုက္ကုစ္စကော သိက္ခာကာမော ဟောတိ၊ မဇ္ဈိမဝယေ ပုရိမသဒိသော၊ အယံ စန္ဒဝင်္ကတာ နာမ။ ဧကော ပဌမဝယေပိ မဇ္ဈိမဝယေပိ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလံ ပူရေတိ၊ လဇ္ဇီ ကုက္ကုစ္စကော သိက္ခာကာမော ဟောတိ၊ ပစ္ဆိမဝယေ ပုရိမသဒိသော အယံ နင်္ဂလကောဋိဝင်္ကတာ နာမ။ ဧကော သဗ္ဗမေတံ ဝင်္ကတံ ပဟာယ တီသုပိ ဝယေသု ပေသလော လဇ္ဇီ ကုက္ကုစ္စကော သိက္ခာကာမော ဟောတိ။ တဿ ယော သော ဥဇုဘာဝေါ၊ ဣဒံ အဇ္ဇဝံ နာမ။ အဘိဓမ္မေပိ ဝုတ္တံ – ‘‘တတ္ထ ကတမော အဇ္ဇဝေါ။ ယာ အဇ္ဇဝတာ အဇိမှတာ အဝင်္ကတာ အကုဋိလတာ၊ အယံ ဝုစ္စတိ အဇ္ဇဝေါ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၄၆)။ လဇ္ဇဝန္တိ ‘‘တတ္ထ ကတမော လဇ္ဇဝေါ? ယော ဟိရီယတိ ဟိရီယိတဗ္ဗေန ဟိရီယတိ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာပတ္တိယာ။ အယံ ဝုစ္စတိ လဇ္ဇဝေါ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တော လဇ္ဇီဘာဝေါ။

ခန္တီတိ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ခန္တိ? ယာ ခန္တိ ခမနတာ အဓိဝါသနတာ အစဏ္ဍိက္ကံ အနဿုရောပေါ အတ္တမနတာ စိတ္တဿာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၄၈) ဧဝံ ဝုတ္တာ အဓိဝါသနခန္တိ။ သောရစ္စန္တိ ‘‘တတ္ထ ကတမံ သောရစ္စံ? ယော ကာယိကော အဝီတိက္ကမော၊ ဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော၊ ကာယိကဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ သောရစ္စံ။ သဗ္ဗောပိ သီလသံဝရော သောရစ္စ’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၄၉) ဧဝံ ဝုတ္တော သုရတဘာဝေါ။

သာခလျန္တိ ‘‘တတ္ထ ကတမံ သာခလျံ? ယာ သာ ဝါစာ အဏ္ဍကာ ကက္ကသာ ပရကဋုကာ ပရာဘိသဇ္ဇနီ ကောဓသာမန္တာ အသမာဓိသံဝတ္တနိကာ၊ တထာရူပိံ ဝါစံ ပဟာယ ယာ သာ ဝါစာ နေဠာ ကဏ္ဏသုခါ ပေမနီယာ ဟဒယင်္ဂမာ ပေါရီ ဗဟုဇနကန္တာ ဗဟုဇနမနာပါ၊ တထာရူပိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ။ ယာ တတ္ထ သဏှဝါစတာ သခိလဝါစတာ အဖရုသဝါစတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ သာခလျ’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၅၀) ဧဝံ ဝုတ္တော သမ္မောဒကမုဒုကဘာဝေါ။ ပဋိသန္ထာရောတိ အယံ လောကသန္နိဝါသော အာမိသေန ဓမ္မေန စာတိ ဒွီဟိ ဆိဒ္ဒေါ၊ တဿ တံ ဆိဒ္ဒံ ယထာ န ပညာယတိ၊ ဧဝံ ပီဌဿ ဝိယ ပစ္စတ္ထရဏေန အာမိသေန ဓမ္မေန စ ပဋိသန္ထရဏံ။ အဘိဓမ္မေပိ ဝုတ္တံ ‘‘တတ္ထ ကတမော ပဋိသန္ထာရော ? အာမိသပဋိသန္ထာရော စ ဓမ္မပဋိသန္ထာရော စ။ ဣဓေကစ္စော ပဋိသန္ထာရကော ဟောတိ အာမိသပဋိသန္ထာရေန ဝါ ဓမ္မပဋိသန္ထာရေန ဝါ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပဋိသန္ထာရော’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၅၁)။ ဧတ္ထ စ အာမိသေန သင်္ဂဟော အာမိသပဋိသန္ထာရော နာမ။ တံ ကရောန္တေန မာတာပိတူနံ ဘိက္ခုဂတိကဿ ဝေယျာဝစ္စကရဿ ရညော စောရာနဉ္စ အဂ္ဂံ အဂ္ဂဟေတွာပိ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အာမသိတွာ ဒိန္နေ ဟိ ရာဇာနော စ စောရာ စ အနတ္ထမ္ပိ ကရောန္တိ ဇီဝိတက္ခယမ္ပိ ပါပေန္တိ၊ အနာမသိတွာ ဒိန္နေ အတ္တမနာ ဟောန္တိ။ စောရနာဂဝတ္ထုအာဒီနိ စေတ္ထ ဝတ္ထူနိ ကထေတဗ္ဗာနိ။ တာနိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယဋ္ဌကထာယံ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၁၈၅-၇) ဝိတ္ထာရိတာနိ။ သက္ကစ္စံ ဥဒ္ဒေသဒါနံ ပါဠိဝဏ္ဏနာ ဓမ္မကထာကထနန္တိ ဧဝံ ဓမ္မေန သင်္ဂဟော ဓမ္မပဋိသန္ထာရော နာမ။

အဝိဟိံသာတိ ကရုဏာပိ ကရုဏာပုဗ္ဗဘာဂေါပိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ – ‘‘တတ္ထ ကတမာ အဝိဟိံသာ? ယာ သတ္တေသု ကရုဏာ ကရုဏာယနာ ကရုဏာယိတတ္တံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ၊ အယံ ဝုစ္စတိ အဝိဟိံသာ’’တိ။ သောစေယျန္တိ မေတ္တာယ စ မေတ္တာပုဗ္ဗဘာဂဿ စ ဝသေန သုစိဘာဝေါ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ – ‘‘တတ္ထ ကတမံ သောစေယျံ? ယာ သတ္တေသု မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ၊ ဣဒံ ဝုစ္စတိ သောစေယျ’’န္တိ။

မုဋ္ဌဿစ္စန္တိ သတိဝိပ္ပဝါသော၊ ယထာဟ ‘‘တတ္ထ ကတမံ မုဋ္ဌဿစ္စံ? ယာ အသတိ အနနုဿတိ အပ္ပဋိဿတိ အဿရဏတာ အဓာရဏတာ ပိလာပနတာ သမ္မုဿနတာ၊ ဣဒံ ဝုစ္စတိ မုဋ္ဌဿစ္စံ’’ (ဓ။ သ။ ၁၃၅၆)။ အသမ္ပဇညန္တိ၊ ‘‘တတ္ထ ကတမံ အသမ္ပဇညံ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလ’’န္တိ ဧဝံ ဝုတ္တာ အဝိဇ္ဇာယေဝ။ သတိ သတိယေဝ။ သမ္ပဇညံ ဉာဏံ။

ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာတိ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ? ဣဓေကစ္စော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတီ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၁၃၅၂) နယေန ဝိတ္ထာရိတော ဣန္ဒြိယသံဝရဘေဒေါ။ ဘောဇနေ အမတ္တညုတာတိ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ? ဣဓေကစ္စော အပ္ပဋိသင်္ခါ အယောနိသော အာဟာရံ အာဟာရေတိ ဒဝါယ မဒါယ မဏ္ဍနာယ ဝိဘူသနာယ။ ယာ တတ္ထ အသန္တုဋ္ဌိတာ အမတ္တညုတာ အပ္ပဋိသင်္ခါ ဘောဇနေ’’တိ ဧဝံ အာဂတော ဘောဇနေ အမတ္တညုဘာဝေါ။ အနန္တရဒုကော ဝုတ္တပ္ပဋိပက္ခနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။

ပဋိသင်္ခါနဗလန္တိ ‘‘တတ္ထ ကတမံ ပဋိသင်္ခါနဗလံ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ’’တိ ဧဝံ ဝိတ္ထာရိတံ အပ္ပဋိသင်္ခါယ အကမ္ပနဉာဏံ။ ဘာဝနာဗလန္တိ ဘာဝေန္တဿ ဥပ္ပန္နံ ဗလံ။ အတ္ထတော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသီသေန သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဟောန္တိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ – ‘‘တတ္ထ ကတမံ ဘာဝနာဗလံ? ယာ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အာသေဝနာ ဘာဝနာ ဗဟုလီကမ္မံ၊ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဘာဝနာဗလံ။ သတ္တဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝနာဗလ’’န္တိ။

သတိဗလန္တိ အဿတိယာ အကမ္ပနဝသေန သတိယေဝ။ သမာဓိဗလန္တိ ဥဒ္ဓစ္စေ အကမ္ပနဝသေန သမာဓိယေဝ။ သမထော သမာဓိ။ ဝိပဿနာ ပညာ။ သမထောဝ တံ အာကာရံ ဂဟေတွာ ပုန ပဝတ္တေတဗ္ဗဿ သမထဿ နိမိတ္တဝသေန သမထနိမိတ္တံ ပဂ္ဂါဟနိမိတ္တေပိ ဧသေဝ နယော။ ပဂ္ဂါဟော ဝီရိယံ။ အဝိက္ခေပေါ ဧကဂ္ဂတာ။ ဣမေဟိ ပန သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ ပဋိသင်္ခါနဗလဉ္စ ဘာဝနာဗလဉ္စ သတိဗလဉ္စ သမာဓိဗလဉ္စ သမထော စ ဝိပ္ပဿနာ စ သမထနိမိတ္တဉ္စ ပဂ္ဂါဟနိမိတ္တဉ္စ ပဂ္ဂါဟော စ အဝိက္ခေပေါ စာတိ ဆဟိ ဒုကေဟိ ပရတော သီလဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါဒုကေန စ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကာ ဓမ္မာ ကထိတာ။

သီလဝိပတ္တီတိ ‘‘တတ္ထ ကတမာ သီလဝိပတ္တိ? ကာယိကော ဝီတိက္ကမော…ပေ… သဗ္ဗမ္ပိ ဒုဿီလျံ သီလဝိပတ္တီ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တော သီလဝိနာသကော အသံဝရော။ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တီတိ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ? နတ္ထိ ဒိန္နံ နတ္ထိ ယိဋ္ဌ’’န္တိ ဧဝံ အာဂတာ သမ္မာဒိဋ္ဌိဝိနာသိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။

သီလသမ္ပဒါတိ ‘‘တတ္ထ ကတမာ သီလသမ္ပဒါ? ကာယိကော အဝီတိက္ကမော’’တိ ဧဝံ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တသောရစ္စမေဝ သီလဿ သမ္ပာဒနတော ပရိပူရဏတော ‘‘သီလသမ္ပဒါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ စ ‘‘သဗ္ဗောပိ သီလသံဝရော သီလသမ္ပဒါ’’တိ ဣဒံ မာနသိကပရိယာဒါနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါတိ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ? အတ္ထိ ဒိန္နံ အတ္ထိ ယိဋ္ဌံ…ပေ… သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီတိ ယာ ဧဝရူပါ ပညာ ပဇာနနာ’’တိ ဧဝံ အာဂတံ ဒိဋ္ဌိပါရိပူရိဘူတံ ဉာဏံ။

သီလဝိသုဒ္ဓီတိ ဝိသုဒ္ဓိံ ပါပေတုံ သမတ္ထံ သီလံ။ အဘိဓမ္မေ ပနာယံ ‘‘တတ္ထ ကတမာ သီလဝိသုဒ္ဓိ? ကာယိကော အဝီတိက္ကမော ဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော ကာယိကဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော၊ အယံ ဝုစ္စတိ သီလဝိသုဒ္ဓီ’’တိ ဧဝံ ဝိဘတ္တာ။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓီတိ ဝိသုဒ္ဓိံ ပါပေတုံ သမတ္ထံ ဒဿနံ။ အဘိဓမ္မေ ပနာယံ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ? ကမ္မဿကတဉာဏံ သစ္စာနုလောမိကဉာဏံ မဂ္ဂသမင်္ဂိဿဉာဏံ ဖလသမင်္ဂိဿဉာဏ’’န္တိ ဧဝံ ဝုတ္တာ။ ဧတ္ထ စ တိဝိဓံ ဒုစ္စရိတံ အတ္တနာ ကတမ္ပိ ပရေန ကတမ္ပိ သကံ နာမ န ဟောတိ အတ္ထဘဉ္ဇနတော။ သုစရိတံ သကံ နာမ အတ္ထဇနနတောတိ ဧဝံ ဇာနနံ ကမ္မဿကတဉာဏံ နာမ။ တသ္မိံ ဌတွာ ဗဟုံ ဝဋ္ဋဂါမိကမ္မံ အာယူဟိတွာ သုခတော သုခေနေဝ အရဟတ္တံ ပတ္တာ ဂဏနပထံ ဝီတိဝတ္တာ။ ဝိပဿနာဉာဏံ ပန ဝစီသစ္စဉ္စ အနုလောမေတိ၊ ပရမတ္ထသစ္စဉ္စ န ဝိလောမေတီတိ သစ္စာနုလောမိကံ ဉာဏန္တိ ဝုတ္တံ။

‘‘ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ ခေါ ပန ယထာဒိဋ္ဌိဿ စ ပဓာန’’န္တိ ဧတ္ထ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓီတိ ဉာဏဒဿနံ ကထိတံ။ ယထာဒိဋ္ဌိဿ စ ပဓာနန္တိ တံသမ္ပယုတ္တမေဝ ဝီရိယံ။ အပိ စ ပုရိမပဒေန စတုမဂ္ဂဉာဏံ။ ပစ္ဆိမပဒေန တံသမ္ပယုတ္တံ ဝီရိယံ။ အဘိဓမ္မေ ပန ‘‘ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ ခေါ ပနာတိ ယာ ပညာ ပဇာနနာ အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ ယထာဒိဋ္ဌိဿ စ ပဓာနန္တိ ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော သမ္မာဝါယာမော’’တိ ဧဝံ အယံ ဒုကော ဝိဘတ္တော။

‘‘သံဝေဂေါ စ သံဝေဇနီယေသု ဌာနေသူ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘သံဝေဂေါတိ ဇာတိဘယံ ဇရာဘယံ ဗျာဓိဘယံ မရဏဘယ’’န္တိ ဧဝံ ဇာတိအာဒီနိ ဘယတော ဒဿနဉာဏံ။ သံဝေဇနီယံ ဌာနန္တိ ဇာတိဇရာဗျာဓိမရဏံ။ ဧတာနိ ဟိ စတ္တာရိ ဇာတိ ဒုက္ခာ၊ ဇရာ ဒုက္ခာ၊ ဗျာဓိ ဒုက္ခော၊ မရဏံ ဒုက္ခန္တိ ဧဝံ သံဝေဂုပ္ပတ္တိကာရဏတ္တာ သံဝေဇနီယံ ဌာနန္တိ ဝုတ္တာနိ။ သံဝိဂ္ဂဿ စ ယောနိသော ပဓာနန္တိ ဧဝံ သံဝေဂဇာတဿ ဥပါယပဓာနံ။ ‘‘ဣဓ ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပာဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတီ’’တိ ဧဝံ အာဂတဝီရိယဿေတံ အဓိဝစနံ။

အသန္တုဋ္ဌိတာ စ ကုသလေသု ဓမ္မေသူတိ ယာ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနာယ အသန္တုဋ္ဌဿ ဘိယျောကမျတာ၊ တာယ ဟိ သမင်္ဂီဘူတော ပုဂ္ဂလော သီလံ ပူရေတွာ ဈာနံ ဥပ္ပာဒေတိ။ ဈာနံ လဘိတွာ ဝိပဿနံ အာရဘတိ။ အာရဒ္ဓဝိပဿကော အရဟတ္တံ အဂဟေတွာ အန္တရာ ဝေါသာနံ နာပဇ္ဇတိ။ အပ္ပဋိဝါနိတာ စ ပဓာနသ္မိန္တိ ‘‘ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနာယ သက္ကစ္စကိရိယတာ သာတစ္စကိရိယတာ အဋ္ဌိတကိရိယတာ အနောလီနဝုတ္တိတာ အနိက္ခိတ္တဆန္ဒတာ အနိက္ခိတ္တဓုရတာ အာသေဝနာ ဘာဝနာ ဗဟုလီကမ္မ’’န္တိ ဧဝံ ဝုတ္တာ ရတ္တိန္ဒိဝံ ဆ ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ ဇာဂရိယာနုယောဂဝသေန အာရဒ္ဓေ ပဓာနသ္မိံ အရဟတ္တံ အပတွာ အနိဝတ္တနတာ။

ဝိဇ္ဇာတိ တိဿော ဝိဇ္ဇာ။ ဝိမုတ္တီတိ ဒွေ ဝိမုတ္တိယော၊ စိတ္တဿ စ အဓိမုတ္တိ၊ နိဗ္ဗာနဉ္စ။ ဧတ္ထ စ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော နီဝရဏာဒီဟိ သုဋ္ဌု မုတ္တတ္တာ အဓိမုတ္တိ နာမ။ နိဗ္ဗာနံ သဗ္ဗသင်္ခတတော မုတ္တတ္တာ ဝိမုတ္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ခယေ ဉာဏန္တိ ကိလေသက္ခယကရေ အရိယမဂ္ဂေ ဉာဏံ။ အနုပ္ပာဒေ ဉာဏန္တိ ပဋိသန္ဓိဝသေန အနုပ္ပာဒဘူတေ တံတံမဂ္ဂဝဇ္ဈကိလေသာနံ ဝါ အနုပ္ပာဒပရိယောသာနေ ဥပ္ပန္နေ အရိယဖလေ ဉာဏံ။ တေနေဝါဟ ‘‘ခယေ ဉာဏန္တိ မဂ္ဂသမင်္ဂိဿ ဉာဏံ။ အနုပ္ပာဒေ ဉာဏန္တိ ဖလသမင်္ဂိဿ ဉာဏ’’န္တိ။ ဣမေ ခေါ၊ အာဝုသောတိအာဒိ ဧကကေ ဝုတ္တနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣတိ ပဉ္စတိံသာယ ဒုကာနံ ဝသေန ထေရော သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေသီတိ။

ဒုကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

တိကဝဏ္ဏနာ

၃၀၅။ ဣတိ ဒုကဝသေန သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တိကဝသေန ဒဿေတုံ ပုန အာရဘိ။ တတ္ထ လုဗ္ဘတီတိ လောဘော။ အကုသလဉ္စ တံ မူလဉ္စ၊ အကုသလာနံ ဝါ မူလန္တိ အကုသလမူလံ။ ဒုဿတီတိ ဒေါသော။ မုယှတီတိ မောဟော။ တေသံ ပဋိပက္ခနယေန အလောဘာဒယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဒုဋ္ဌု စရိတာနိ၊ ဝိရူပါနိ ဝါ စရိတာနီတိ ဒုစ္စရိတာနိ။ ကာယေန ဒုစ္စရိတံ၊ ကာယတော ဝါ ပဝတ္တံ ဒုစ္စရိတန္တိ ကာယဒုစ္စရိတံ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ သုဋ္ဌု စရိတာနိ၊ သုန္ဒရာနိ ဝါ စရိတာနီတိ သုစရိတာနိ။ ဒွေပိ စေတေ တိကာ ပဏ္ဏတ္တိယာ ဝါ ကမ္မပထေဟိ ဝါ ကထေတဗ္ဗာ။ ပညတ္တိယာ တာဝ ကာယဒွါရေ ပညတ္တသိက္ခာပဒဿ ဝီတိက္ကမော ကာယဒုစ္စရိတံ။ အဝီတိက္ကမော ကာယသုစရိတံ။ ဝစီဒွါရေ ပညတ္တသိက္ခာပဒဿ ဝီတိက္ကမော ဝစီဒုစ္စရိတံ၊ အဝီတိက္ကမော ဝစီသုစရိတံ။ ဥဘယတ္ထ ပညတ္တဿ သိက္ခာပဒဿ ဝီတိက္ကမောဝ မနောဒုစ္စရိတံ၊ အဝီတိက္ကမော မနောသုစရိတံ။ အယံ ပဏ္ဏတ္တိကထာ။ ပါဏာတိပါတာဒယော ပန တိဿော စေတနာ ကာယဒွါရေပိ ဝစီဒွါရေပိ ဥပ္ပန္နာ ကာယဒုစ္စရိတံ။ စတဿော မုသာဝါဒါဒိစေတနာ ဝစီဒုစ္စရိတံ။ အဘိဇ္ဈာ ဗျာပါဒေါ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီတိ တယော စေတနာသမ္ပယုတ္တဓမ္မာ မနောဒုစ္စရိတံ။ ပါဏာတိပါတာဒီဟိ ဝိရမန္တဿ ဥပ္ပန္နာ တိဿော စေတနာပိ ဝိရတိယောပိ ကာယသုစရိတံ။ မုသာဝါဒါဒီဟိ ဝိရမန္တဿ စတဿော စေတနာပိ ဝိရတိယောပိ ဝစီသုစရိတံ။ အနဘိဇ္ဈာ အဗျာပါဒေါ သမ္မာဒိဋ္ဌီတိ တယော စေတနာသမ္ပယုတ္တဓမ္မာ မနောသုစရိတန္တိ အယံ ကမ္မပထကထာ။

ကာမပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော ကာမဝိတက္ကော။ ဗျာပါဒပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော ဗျာပါဒဝိတက္ကော။ ဝိဟိံသာပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော ဝိဟိံသာဝိတက္ကော။ တေသု ဒွေ သတ္တေသုပိ သင်္ခါရေသုပိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ကာမဝိတက္ကော ဟိ ပိယေ မနာပေ သတ္တေ ဝါ သင်္ခါရေ ဝါ ဝိတက္ကေန္တဿ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဗျာပါဒဝိတက္ကော အပ္ပိယေ အမနာပေ သတ္တေ ဝါ သင်္ခါရေ ဝါ ကုဇ္ဈိတွာ ဩလောကနကာလတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဝိနာသနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဝိဟိံသာဝိတက္ကော သင်္ခါရေသု နုပ္ပဇ္ဇတိ။ သင်္ခါရော ဟိ ဒုက္ခာပေတဗ္ဗော နာမ နတ္ထိ။ ဣမေ သတ္တာ ဟညန္တု ဝါ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တု ဝါ ဝိနဿန္တု ဝါ မာ ဝါ အဟေသုန္တိ စိန္တနကာလေ ပန သတ္တေသု ဥပ္ပဇ္ဇတိ။

နေက္ခမ္မပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော နေက္ခမ္မဝိတက္ကော။ သော အသုဘပုဗ္ဗဘာဂေ ကာမာဝစရော ဟောတိ။ အသုဘဇ္ဈာနေ ရူပါဝစရော။ တံ ဈာနံ ပါဒကံ ကတွာ ဥပ္ပန္နမဂ္ဂဖလကာလေ လောကုတ္တရော။ အဗျာပါဒပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော အဗျာပါဒဝိတက္ကော။ သော မေတ္တာပုဗ္ဗဘာဂေ ကာမာဝစရော ဟောတိ။ မေတ္တာဈာနေ ရူပါဝစရော။ တံ ဈာနံ ပါဒကံ ကတွာ ဥပ္ပန္နမဂ္ဂဖလကာလေ လောကုတ္တရော။ အဝိဟိံသာပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော အဝိဟိံသာဝိတက္ကော။ သော ကရုဏာပုဗ္ဗဘာဂေ ကာမာဝစရော။ ကရုဏာဈာနေ ရူပါဝစရော။ တံ ဈာနံ ပါဒကံ ကတွာ ဥပ္ပန္နမဂ္ဂဖလကာလေ လောကုတ္တရော။ ယဒါ အလောဘော သီသံ ဟောတိ၊ တဒါ ဣတရေ ဒွေ တဒနွာယိကာ ဘဝန္တိ။ ယဒါ မေတ္တာ သီသံ ဟောတိ၊ တဒါ ဣတရေ ဒွေ တဒနွာယိကာ ဘဝန္တိ။ ယဒါ ကရုဏာ သီသံ ဟောတိ၊ တဒါ ဣတရေ ဒွေ တဒနွာယိကာ ဘဝန္တီတိ။ ကာမသင်္ကပ္ပာဒယော ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒေသနာမတ္တမေဝ ဟေတံ။ အတ္ထတော ပန ကာမဝိတက္ကာဒီနဉ္စ ကာမသင်္ကပ္ပာဒီနဉ္စ နာနာကရဏံ နတ္ထိ။

ကာမပဋိသံယုတ္တာ သညာ ကာမသညာ။ ဗျာပါဒပဋိသံယုတ္တာ သညာ ဗျာပါဒသညာ။ ဝိဟိံသာပဋိသံယုတ္တာ သညာ ဝိဟိံသာသညာ။ တာသမ္ပိ ကာမဝိတက္ကာဒီနံ ဝိယ ဥပ္ပဇ္ဇနာကာရော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တံသမ္ပယုတ္တာယေဝ ဟိ ဧတာ။ နေက္ခမ္မသညာဒယောပိ နေက္ခမ္မဝိတက္ကာဒိသမ္ပယုတ္တာယေဝ။ တသ္မာ တာသမ္ပိ တထေဝ ကာမာဝစရာဒိဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ကာမဓာတုအာဒီသု ‘‘ကာမပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော။ အယံ ဝုစ္စတိ ကာမဓာတု။ သဗ္ဗေပိ အကုသလာ ဓမ္မာ ကာမဓာတူ’’တိ အယံ ကာမဓာတု။ ‘‘ဗျာပါဒပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော။ အယံ ဝုစ္စတိ ဗျာပါဒဓာတု။ ဒသသု အာဃာတဝတ္ထူသု စိတ္တဿ အာဃာတော ပဋိဃာတော အနတ္တမနတာ စိတ္တဿာ’’တိ အယံ ဗျာပါဒဓာတု။ ‘‘ဝိဟိံသာ ပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော။ အယံ ဝုစ္စတိ ဝိဟိံသာဓာတု။ ဣဓေကစ္စော ပါဏိနာ ဝါ လေဍ္ဍုနာ ဝါ ဒဏ္ဍေန ဝါ သတ္ထေန ဝါ ရဇ္ဇုယာ ဝါ အညတရညတရေန ဝါ သတ္တေ ဝိဟေဌေတီ’’တိ အယံ ဝိဟိံသာဓာတု။ တတ္ထ ဒွေ ကထာ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကာ စ အသမ္ဘိန္နာ စ။ တတ္ထ ကာမဓာတုယာ ဂဟိတာယ ဣတရာ ဒွေ ဂဟိတာဝ ဟောန္တိ၊ တတော ပန နီဟရိတွာ အယံ ဗျာပါဒဓာတု အယံ ဝိဟိံသာဓာတူတိ ဒဿေတီတိ အယံ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကကထာ နာမ။ ကာမဓာတုံ ကထေန္တော ပန ဘဂဝါ ဗျာပါဒဓာတုံ ဗျာပါဒဓာတုဋ္ဌာနေ ၊ ဝိဟိံသာဓာတုံ ဝိဟိံသာဓာတုဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ အဝသေသံ ကာမဓာတု နာမာတိ ကထေသီတိ အယံ အသမ္ဘိန္နကထာ နာမ။

နေက္ခမ္မဓာတုအာဒီသု ‘‘နေက္ခမ္မပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော သမ္မာသင်္ကပ္ပော။ အယံ ဝုစ္စတိ နေက္ခမ္မဓာတု။ သဗ္ဗေပိ ကုသလာ ဓမ္မာ နေက္ခမ္မဓာတူ’’တိ အယံ နေက္ခမ္မဓာတု။ ‘‘အဗျာပါဒပဋိသံယုတ္တော တက္ကော…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ အဗျာပါဒဓာတု။ ယာ သတ္တေသု မေတ္တိ…ပေ… မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တီ’’တိ အယံ အဗျာပါဒဓာတု။ ‘‘အဝိဟိံသာပဋိသံယုတ္တော တက္ကော…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ အဝိဟိံသာဓာတု။ ယာ သတ္တေသု ကရုဏာ…ပေ… ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တီ’’တိ အယံ အဝိဟိံသာဓာတု။ ဣဓာပိ ဝုတ္တနယေနေဝ ဒွေ ကထာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

အပရာပိ တိဿော ဓာတုယောတိ အညာပိ သုညတဋ္ဌေန တိဿော ဓာတုယော။ တာသု ‘‘တတ္ထ ကတမာ ကာမဓာတု? ဟေဋ္ဌတော အဝီစိနိရယံ ပရိယန္တံ ကရိတွာ’’တိ ဧဝံ ဝိတ္ထာရိတော ကာမဘဝေါ ကာမဓာတု နာမ။ ‘‘ဟေဋ္ဌတော ဗြဟ္မလောကံ ပရိယန္တံ ကရိတွာ အာကာသာနဉ္စာယတနုပဂေ ဒေဝေ ပရိယန္တံ ကရိတွာ’’တိ ဧဝံ ဝိတ္ထာရိတာ ပန ရူပါရူပဘဝါ ဣတရာ ဒွေ ဓာတုယော။ ဓာတုယာ အာဂတဋ္ဌာနမှိ ဟိ ဘဝေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗာ။ ဘဝဿ အာဂတဋ္ဌာနေ ဓာတုယာ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗာ။ ဣဓ ဘဝေန ပရိစ္ဆေဒေါ ကထိတော။ ရူပဓာတုအာဒီသု ရူပါရူပဓာတုယော ရူပါရူပဘဝါယေဝ။ နိရောဓဓာတုယာ နိဗ္ဗာနံ ကထိတံ။

ဟီနာဒီသု ဟီနာ ဓာတူတိ ဒွါဒသ အကုသလစိတ္တုပ္ပာဒါ။ အဝသေသာ တေဘူမကဓမ္မာ မဇ္ဈိမဓာတု။ နဝ လောကုတ္တရဓမ္မာ ပဏီတဓာတု။

ကာမတဏှာတိ ပဉ္စကာမဂုဏိကော ရာဂေါ။ ရူပါရူပဘဝေသု ပန ရာဂေါ ဈာနနိကန္တိသဿတဒိဋ္ဌိသဟဂတော ရာဂေါ ဘဝဝသေန ပတ္ထနာ ဘဝတဏှာ။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိသဟဂတော ရာဂေါ ဝိဘဝတဏှာ။ အပိစ ဌပေတွာ ပစ္ဆိမံ တဏှာဒွယံ သေသတဏှာ ကာမတဏှာ နာမ။ ယထာဟ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ဘဝတဏှာ? ဘဝဒိဋ္ဌိသဟဂတော ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ။ အယံ ဝုစ္စတိ ဘဝတဏှာ။ တတ္ထ ကတမာ ဝိဘဝတဏှာ? ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိသဟဂတော ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ဝိဘဝတဏှာ။ အဝသေသာ တဏှာ ကာမတဏှာ’’တိ။ ပုန ကာမတဏှာဒီသု ပဉ္စကာမဂုဏိကော ရာဂေါ ကာမတဏှာ။ ရူပါရူပဘဝေသု ဆန္ဒရာဂေါ ဣတရာ ဒွေ တဏှာ။ အဘိဓမ္မေ ပနေတာ ‘‘ကာမဓာတုပဋိသံယုတ္တော…ပေ… အရူပဓာတုပဋိသံယုတ္တော’’တိ ဧဝံ ဝိတ္ထာရိတာ။ ဣမိနာ ဝါရေန ကိံ ဒဿေတိ? သဗ္ဗေပိ တေဘူမကာ ဓမ္မာ ရဇနီယဋ္ဌေန တဏှာဝတ္ထုကာတိ သဗ္ဗတဏှာ ကာမတဏှာယ ပရိယာဒိယိတွာ တတော နီဟရိတွာ ဣတရာ ဒွေ တဏှာ ဒဿေတိ။ ရူပတဏှာဒီသု ရူပဘဝေ ဆန္ဒရာဂေါ ရူပတဏှာ။ အရူပဘဝေ ဆန္ဒရာဂေါ အရူပတဏှာ။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိသဟဂတော ရာဂေါ နိရောဓတဏှာ။

သံယောဇနတ္တိကေ ဝဋ္ဋသ္မိံ သံယောဇယန္တိ ဗန္ဓန္တီတိ သံယောဇနာနိ။ သတိ ရူပါဒိဘေဒေ ကာယေ ဒိဋ္ဌိ၊ ဝိဇ္ဇမာနာ ဝါ ကာယေ ဒိဋ္ဌီတိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ။ ဝိစိနန္တော ဧတာယ ကိစ္ဆတိ၊ န သက္ကောတိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကာတုန္တိ ဝိစိကိစ္ဆာ။ သီလဉ္စ ဝတဉ္စ ပရာမသတီတိ သီလဗ္ဗတပရာမာသော။ အတ္ထတော ပန ‘‘ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတီ’’တိအာဒိနာ နယေန အာဂတာ ဝီသတိဝတ္ထုကာ ဒိဋ္ဌိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ နာမ။ ‘‘သတ္ထရိ ကင်္ခတီ’’တိအာဒိနာ နယေန အာဂတာ အဋ္ဌဝတ္ထုကာ ဝိမတိ ဝိစိကိစ္ဆာ နာမ။ ‘‘ဣဓေကစ္စော သီလေန သုဒ္ဓိ ဝတေန သုဒ္ဓိ သီလဗ္ဗတေန သုဒ္ဓီတိ သီလံ ပရာမသတိ၊ ဝတံ ပရာမသတိ၊ သီလဗ္ဗတံ ပရာမသတိ။ ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတ’’န္တိအာဒိနာ နယေန အာဂတော ဝိပရိယေသဂ္ဂါဟော သီလဗ္ဗတပရာမာသော နာမ။

တယောအာသဝါတိ ဧတ္ထ စိရပါရိဝါသိယဋ္ဌေန ဝါ အာသဝနဋ္ဌေန ဝါ အာသဝါ။ တတ္ထ ‘‘ပုရိမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ကောဋိ န ပညာယတိ အဝိဇ္ဇာယ၊ ဣတော ပုဗ္ဗေ အဝိဇ္ဇာ နာဟောသိ၊ အထ ပစ္ဆာ သမဘဝီ’’တိ၊ ‘‘ပုရိမာ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ကောဋိ န ပညာယတိ ဘဝတဏှာယ ဘဝဒိဋ္ဌိယာ၊ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဘဝဒိဋ္ဌိ နာဟောသိ၊ အထ ပစ္ဆာ သမဘဝီ’’တိ ဧဝံ တာဝ စိရပါရိဝါသိယဋ္ဌေန အာသဝါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ စက္ခုတော ရူပေ သဝတိ အာသဝတိ သန္ဒတိ ပဝတ္တတိ။ သောတတော သဒ္ဒေ။ ဃာနတော ဂန္ဓေ။ ဇိဝှာတော ရသေ။ ကာယတော ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ။ မနတော ဓမ္မေ သဝတိ အာသဝတိ သန္ဒတိ ပဝတ္တတီတိ ဧဝံ အာသဝနဋ္ဌေန အာသဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ပါဠိယံ ပန ကတ္ထစိ ဒွေ အာသဝါ အာဂတာ ‘‘ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ စ အာသဝါ သမ္ပရာယိကာ စ အာသဝါ’’တိ၊ ကတ္ထစိ ‘‘တယောမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာသဝါ။ ကာမာသဝေါ ဘဝါသဝေါ အဝိဇ္ဇာသဝေါ’’တိ တယော။ အဘိဓမ္မေ တေယေဝ ဒိဋ္ဌာသဝေန သဒ္ဓိံ စတ္တာရော။ နိဗ္ဗေဓိကပရိယာယေ ‘‘အတ္ထိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာသဝါ နိရယဂါမိနိယာ၊ အတ္ထိ အာသဝါ တိရစ္ဆာနယောနိဂါမိနိယာ၊ အတ္ထိ အာသဝါ ပေတ္တိဝိသယဂါမိနိယာ၊ အတ္ထိ အာသဝါ မနုဿလောကဂါမိနိယာ အတ္ထိ အာသဝါ ဒေဝလောကဂါမိနိယာ’’တိ ဧဝံ ပဉ္စ။ ဆက္ကနိပါတေ အာဟုနေယျသုတ္တေ ‘‘အတ္ထိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာသဝါ သံဝရာ ပဟာတဗ္ဗာ၊ အတ္ထိ အာသဝါ ပဋိသေဝနာ ပဟာတဗ္ဗာ၊ အတ္ထိ အာသဝါ ပရိဝဇ္ဇနာ ပဟာတဗ္ဗာ၊ အတ္ထိ အာသဝါ အဓိဝါသနာ ပဟာတဗ္ဗာ၊ အတ္ထိ အာသဝါ ဝိနောဒနာ ပဟာတဗ္ဗာ၊ အတ္ထိ အာသဝါ ဘာဝနာ ပဟာတဗ္ဗာ’’တိ ဧဝံ ဆ။ သဗ္ဗာသဝပရိယာယေ တေယေဝ ဒဿနာပဟာတဗ္ဗေဟိ သဒ္ဓိံ သတ္တ။ ဣမသ္မိံ ပန သင်္ဂီတိသုတ္တေ တယော။ တတ္ထ ‘‘ယော ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တော ပဉ္စကာမဂုဏိကော ရာဂေါ ကာမာသဝေါ နာမ။ ‘‘ယော ဘဝေသု ဘဝစ္ဆန္ဒော’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တော သဿတဒိဋ္ဌိသဟဂတော ရာဂေါ၊ ဘဝဝသေန ဝါ ပတ္ထနာ ဘဝါသဝေါ နာမ။ ‘‘ဒုက္ခေ အညာဏ’’န္တိအာဒိနာ နယေန အာဂတာ အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇာသဝေါ နာမာတိ။ ကာမဘဝါဒယော ကာမဓာတုအာဒိဝသေန ဝုတ္တာယေဝ။

ကာမေသနာဒီသု ‘‘တတ္ထ ကတမာ ကာမေသနာ? ယော ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော ကာမဇ္ဈောသာနံ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ကာမေသနာ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တော ကာမဂဝေသနရာဂေါ ကာမေသနာ နာမ။ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ဘဝေသနာ? ယော ဘဝေသု ဘဝစ္ဆန္ဒော ဘဝဇ္ဈောသာနံ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ဘဝေသနာ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တော ဘဝဂဝေသနရာဂေါ ဘဝေသနာ နာမ။ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ဗြဟ္မစရိယေသနာ? သဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န နဟောတိ တထာဂတော ပရမ္မရဏာတိ ဝါ၊ ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဝိပရိယေသဂ္ဂါဟော ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ဗြဟ္မစရိယေသနာ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တာ ဒိဋ္ဌိဂတိကသမ္မတဿ ဗြဟ္မစရိယဿ ဂဝေသနဒိဋ္ဌိ ဗြဟ္မစရိယေသနာ နာမ။ န ကေဝလဉ္စ ဘဝရာဂဒိဋ္ဌိယောဝ၊ တဒေကဋ္ဌံ ကမ္မမ္ပိ ဧသနာယေဝ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ကာမေသနာ? ကာမရာဂေါ တဒေကဋ္ဌံ အကုသလံ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ မနောကမ္မံ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ကာမေသနာ။ တတ္ထ ကတမာ ဘဝေသနာ? ဘဝရာဂေါ တဒေကဋ္ဌံ အကုသလံ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ မနောကမ္မံ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ဘဝေသနာ။ တတ္ထ ကတမာ ဗြဟ္မစရိယေသနာ? အန္တဂ္ဂါဟိကာ ဒိဋ္ဌိ တဒေကဋ္ဌံ အကုသလံ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ မနောကမ္မံ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ဗြဟ္မစရိယေသနာ’’တိ။

ဝိဓာသု ‘‘ကထံဝိဓံ သီလဝန္တံ ဝဒန္တိ၊ ကထံဝိဓံ ပညဝန္တံ ဝဒန္တီ’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၁။၉၅) အာကာရသဏ္ဌာနံ ဝိဓာ နာမ။ ‘‘ဧကဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု ဒုဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထူ’’တိအာဒီသု (ဝိဘ။ ၇၅၁) ကောဋ္ဌာသော။ ‘‘သေယျောဟမသ္မီတိ ဝိဓာ’’တိအာဒီသု (ဝိဘ။ ၉၂၀) မာနော ဝိဓာ နာမ။ ဣဓ သော အဓိပ္ပေတော။ မာနော ဟိ သေယျာဒိဝသေန ဝိဒဟနတော ဝိဓာတိ ဝုစ္စတိ။ သေယျောဟမသ္မီတိ ဣမိနာ သေယျသဒိသဟီနာနံ ဝသေန တယော မာနာ ဝုတ္တာ။ သဒိသဟီနေသုပိ ဧသေဝ နယော။

အယဉှိ မာနော နာမ သေယျဿ တိဝိဓော၊ သဒိသဿ တိဝိဓော၊ ဟီနဿ တိဝိဓောတိ နဝဝိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘သေယျဿ သေယျောဟမသ္မီ’’တိ မာနော ရာဇူနဉ္စေဝ ပဗ္ဗဇိတာနဉ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။

ရာဇာ ဟိ ရဋ္ဌေန ဝါ ဓနဝါဟနေဟိ ဝါ ‘‘ကော မယာ သဒိသော အတ္ထီ’’တိ ဧတံ မာနံ ကရောတိ ။ ပဗ္ဗဇိတောပိ သီလဓုတင်္ဂါဒီဟိ ‘‘ကော မယာ သဒိသော အတ္ထီ’’တိ ဧတံ မာနံ ကရောတိ။ ‘‘သေယျဿ သဒိသောဟမသ္မီ’’တိ မာနောပိ ဧတေသံယေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ရာဇာ ဟိ ရဋ္ဌေန ဝါ ဓနဝါဟနေဟိ ဝါ အညရာဇူဟိ သဒ္ဓိံ မယှံ ကိံ နာနာကရဏန္တိ ဧတံ မာနံ ကရောတိ။ ပဗ္ဗဇိတောပိ သီလဓုတင်္ဂါဒီဟိပိ အညေန ဘိက္ခုနာ မယှံ ကိံ နာနာကရဏန္တိ ဧတံ မာနံ ကရောတိ။ ‘‘သေယျဿ ဟီနောဟမသ္မီ’’တိ မာနောပိ ဧတေသံယေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယဿ ဟိ ရညော ရဋ္ဌံ ဝါ ဓနဝါဟနာဒီနိ ဝါ နာတိသမ္ပန္နာနိ ဟောန္တိ၊ သော မယှံ ရာဇာတိ ဝေါဟာရမုခမတ္တမေဝ၊ ကိံ ရာဇာ နာမ အဟန္တိ ဧတံ မာနံ ကရောတိ။ ပဗ္ဗဇိတောပိ အပ္ပလာဘသက္ကာရော အဟံ ဓမ္မကထိကော ဗဟုဿုတော မဟာထေရောတိ ကထာမတ္တကမေဝ၊ ကိံ ဓမ္မကထိကော နာမာဟံ ကိံ ဗဟုဿုတော ကိံ မဟာထေရော ယဿ မေ လာဘသက္ကာရော နတ္ထီတိ ဧတံ မာနံ ကရောတိ။

‘‘သဒိသဿ သေယျောဟမသ္မီ’’တိ မာနာဒယော အမစ္စာဒီနံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ အမစ္စော ဝါ ဟိ ရဋ္ဌိယော ဝါ ဘောဂယာနဝါဟနာဒီဟိ ကော မယာ သဒိသော အညော ရာဇပုရိသော အတ္ထီတိ ဝါ မယှံ အညေဟိ သဒ္ဓိံ ကိံ နာနာကရဏန္တိ ဝါ အမစ္စောတိ နာမမေဝ မယှံ၊ ဃာသစ္ဆာဒနမတ္တမ္ပိ မေ နတ္ထိ၊ ကိံ အမစ္စော နာမာဟန္တိ ဝါ ဧတေ မာနေ ကရောတိ။

‘‘ဟီနဿ သေယျောဟမသ္မီ’’တိ မာနာဒယော ဒါသာဒီနံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဒါသော ဟိ မာတိတော ဝါ ပိတိတော ဝါ ကော မယာ သဒိသော အညော ဒါသော နာမ အတ္ထိ၊ အညေ ဇီဝိတုံ အသက္ကောန္တာ ကုစ္ဆိဟေတု ဒါသာ ဇာတာ၊ အဟံ ပန ပဝေဏီအာဂတတ္တာ သေယျောတိ ဝါ ပဝေဏီအာဂတဘာဝေန ဥဘတောသုဒ္ဓိကဒါသတ္တေန အသုကဒါသေန နာမ သဒ္ဓိံ ကိံ မယှံ နာနာကရဏန္တိ ဝါ ကုစ္ဆိဝသေနာဟံ ဒါသဗျ ဥပဂတော၊ မာတာပိတုကောဋိယာ ပန မေ ဒါသဋ္ဌာနံ နတ္ထိ၊ ကိံ ဒါသော နာမ အဟန္တိ ဝါ ဧတေ မာနေ ကရောတိ။ ယထာ စ ဒါသော၊ ဧဝံ ပုက္ကုသစဏ္ဍာလာဒယောပိ ဧတေ မာနေ ကရောန္တိယေဝ။

ဧတ္ထ စ သေယျဿ သေယျောဟမသ္မီတိ၊ စ သဒိသဿ သဒိသောဟမသ္မီတိ စ ဟီနဿ ဟီနောဟမသ္မီတိ စ ဣမေ တယော မာနာ ယာထာဝမာနာ နာမ အရဟတ္တမဂ္ဂဝဇ္ဈာ။ သေသာ ဆ မာနာ အယာထာဝမာနာ နာမ ပဌမမဂ္ဂဝဇ္ဈာ။

တယော အဒ္ဓါတိ တယော ကာလာ။ အတီတော အဒ္ဓါတိအာဒီသု ဒွေပရိယာယာ သုတ္တန္တပရိယာယော စ အဘိဓမ္မပရိယာယော စ။ သုတ္တန္တပရိယာယေန ပဋိသန္ဓိတော ပုဗ္ဗေ အတီတော အဒ္ဓါ နာမ။ စုတိတော ပစ္ဆာ အနာဂတော အဒ္ဓါ နာမ။ သဟ စုတိပဋိသန္ဓီဟိ တဒန္တရံ ပစ္စုပ္ပန္နော အဒ္ဓါ နာမ။ အဘိဓမ္မပရိယာယေန တီသု ခဏေသု ဘင်္ဂတော ဥဒ္ဓံ အတီတော အဒ္ဓါ နာမ။ ဥပ္ပာဒတော ပုဗ္ဗေ အနာဂတောအဒ္ဓါ နာမ။ ခဏတ္တယေ ပစ္စုပ္ပန္နော အဒ္ဓါ နာမ။ အတီတာဒိဘေဒေါ စ နာမ အယံ ဓမ္မာနံ ဟောတိ၊ န ကာလဿ။ အတီတာဒိဘေဒေ ပန ဓမ္မေ ဥပါဒါယ ဣဓ ပရမတ္ထတော အဝိဇ္ဇမာနောပိ ကာလော တေနေဝ ဝေါဟာရေန ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

တယော အန္တာတိ တယော ကောဋ္ဌာသာ။ ‘‘ကာယဗန္ဓနဿ အန္တော ဇီရတီ’’တိအာဒီသု (စူဠဝ။ ၂၇၈) ဟိ အန္တောယေဝ အန္တော။ ‘‘ဧသေဝန္တော ဒုက္ခဿာ’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၂။၅၁) ပရဘာဂေါ အန္တော။ ‘‘အန္တမိဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဇီဝိကာန’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၃။၈၀) ဧတ္ထ လာမကဘာဝေါ အန္တော။ ‘‘သက္ကာယော ခေါ၊ အာဝုသော၊ ပဌမော အန္တော’’တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၆။၆၁) ကောဋ္ဌာသော အန္တော။ ဣဓ ကောဋ္ဌာသော အဓိပ္ပေတော။ သက္ကာယောတိ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ။ သက္ကာယသမုဒယောတိ တေသံ နိဗ္ဗတ္တိကာ ပုရိမတဏှာ။ သက္ကာယနိရောဓောတိ ဥဘိန္နံ အပ္ပဝတ္တိဘူတံ နိဗ္ဗာနံ။ မဂ္ဂေါ ပန နိရောဓာဓိဂမဿ ဥပါယတ္တာ နိရောဓေ ဂဟိတေ ဂဟိတောဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဒုက္ခဒုက္ခတာတိ ဒုက္ခဘူတာ ဒုက္ခတာ။ ဒုက္ခဝေဒနာယေတံ နာမံ။ သင်္ခါရဒုက္ခတာတိ သင်္ခါရဘာဝေန ဒုက္ခတာ။ အဒုက္ခမသုခါဝေဒနာယေတံ နာမံ။ သာ ဟိ သင်္ခတတ္တာ ဥပ္ပာဒဇရာဘင်္ဂပီဠိတာ၊ တသ္မာ အညဒုက္ခသဘာဝဝိရဟတော သင်္ခါရဒုက္ခတာတိ ဝုတ္တာ။ ဝိပရိဏာမဒုက္ခတာတိ ဝိပရိဏာမေ ဒုက္ခတာ။ သုခဝေဒနာယေတံ နာမံ။ သုခဿ ဟိ ဝိပရိဏာမေ ဒုက္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တသ္မာ သုခံ ဝိပရိဏာမဒုက္ခတာတိ ဝုတ္တံ။ အပိစ ဌပေတွာ ဒုက္ခဝေဒနံ သုခဝေဒနဉ္စ သဗ္ဗေပိ တေဘူမကာ ဓမ္မာ ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ဒုက္ခာ’’တိ ဝစနတော သင်္ခါရဒုက္ခတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

မိစ္ဆတ္တနိယတောတိ မိစ္ဆာသဘာဝေါ ဟုတွာ နိယတော။ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ သဒ္ဓိံ အာနန္တရိယကမ္မဿေတံ နာမံ။ သမ္မာသဘာဝေ နိယတော သမ္မတ္တနိယတော။ စတုန္နံ အရိယမဂ္ဂါနမေတံ နာမံ။ န နိယတောတိ အနိယတော။ အဝသေသာနံ ဓမ္မာနမေတံ နာမံ။

တယော တမာတိ ‘‘တမန္ဓကာရော သမ္မောဟော အဝိဇ္ဇောဃော မဟာဘယော’’တိ ဝစနတော အဝိဇ္ဇာ တမော နာမ။ ဣဓ ပန အဝိဇ္ဇာသီသေန ဝိစိကိစ္ဆာ ဝုတ္တာ။ အာရဗ္ဘာတိ အာဂမ္မ။ ကင်္ခတီတိ ကင်္ခံ ဥပ္ပာဒေတိ။ ဝိစိကိစ္ဆတီတိ ဝိစိနန္တော ကိစ္ဆံ အာပဇ္ဇတိ၊ သန္နိဋ္ဌာတုံ န သက္ကောတိ။ နာဓိမုစ္ဆတီတိ တတ္ထ အဓိမုစ္ဆိတုံ န သက္ကောတိ။ န သမ္ပသီဒတီတိ တံ အာရဗ္ဘ ပသာဒံ အာရောပေတုံ န သက္ကောတိ။

အရက္ခေယျာနီတိ န ရက္ခိတဗ္ဗာနိ။ တီသု ဒွါရေသု ပစ္စေကံ ရက္ခဏကိစ္စံ နတ္ထိ၊ သဗ္ဗာနိ သတိယာ ဧဝ ရက္ခိတာနီတိ ဒီပေတိ။ နတ္ထိ တထာဂတဿာတိ။ ‘‘ဣဒံ နာမ မေ သဟသာ ဥပ္ပန္နံ ကာယဒုစ္စရိတံ၊ ဣမာဟံ ယထာ မေ ပရော န ဇာနာတိ ၊ တထာ ရက္ခာမိ၊ ပဋိစ္ဆာဒေမီ’’တိ ဧဝံ ရက္ခိတဗ္ဗံ နတ္ထိ တထာဂတဿ ကာယဒုစ္စရိတံ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကိံ ပန သေသခီဏာသဝါနံ ကာယသမာစာရာဒယော အပရိသုဒ္ဓါတိ? နော အပရိသုဒ္ဓါ။ န ပန တထာဂတဿ ဝိယ ပရိသုဒ္ဓါ။ အပ္ပဿုတခီဏာသဝေါ ဟိ ကိဉ္စာပိ လောကဝဇ္ဇံ နာပဇ္ဇတိ၊ ပဏ္ဏတ္တိယံ ပန အကောဝိဒတ္တာ ဝိဟာရကာရံ ကုဋိကာရံ သဟဂါရံ သဟသေယျန္တိ ဧဝရူပါ ကာယဒွါရေ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတိ။ သဉ္စရိတ္တံ ပဒသောဓမ္မံ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစံ ဘူတာရောစနန္တိ ဧဝရူပါ ဝစီဒွါရေ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတိ။ ဥပနိက္ခိတ္တသာဒိယနဝသေန မနောဒွါရေ ရူပိယပ္ပဋိဂ္ဂါဟဏာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ၊ ဓမ္မသေနာပတိသဒိသဿာပိ ဟိ ခီဏာသဝဿ မနောဒွါရေ သဥပါရမ္ဘဝသေန မနောဒုစ္စရိတံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဧဝ။

စာတုမဝတ္ထုသ္မိဉှိ ပဉ္စဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သဒ္ဓိံ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာနံ ပဏာမိတကာလေ တေသံ အတ္ထာယ စာတုမေယျကေဟိ သကျေဟိ ဘဂဝတိ ခမာပိတေ ထေရော ဘဂဝတာ ‘‘ကိန္တိ တေ သာရိပုတ္တ အဟောသိ မယာ ဘိက္ခုသင်္ဃေ ပဏာမိတေ’’တိ ပုဋ္ဌော အဟံ ပရိသာယ အဗျတ္တဘာဝေန သတ္ထာရာ ပဏာမိတော။ ဣတော ဒါနိ ပဋ္ဌာယ ပရံ န ဩဝဒိဿာမီတိ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒေတွာ အာဟ ‘‘ဧဝံ ခေါ မေ၊ ဘန္တေ၊ အဟောသိ ဘဂဝတာ ဘိက္ခုသင်္ဃော ပဏာမိတော၊ အပ္ပောဿုက္ကော ဒါနိ ဘဂဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ အနုယုတ္တော ဝိဟရိဿတိ၊ မယမ္ပိ ဒါနိ အပ္ပောဿုက္ကာ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ အနုယုတ္တာ ဝိဟရိဿာမာ’’တိ။

အထဿ တသ္မိံ မနောဒုစ္စရိတေ ဥပါရမ္ဘံ အာရောပေန္တော သတ္ထာ အာဟ – ‘‘အာဂမေဟိ တွံ၊ သာရိပုတ္တ န ခေါ တေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ပုနပိ ဧဝရူပံ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဧဝံ ပရံ န ဩဝဒိဿာမိ နာနုသာသိဿာမီတိ ဝိတက္ကိတမတ္တမ္ပိ ထေရဿ မနောဒုစ္စရိတံ နာမ ဇာတံ။ ဘဂဝတော ပန ဧတ္တကံ နာမ နတ္ထိ၊ အနစ္ဆရိယဉ္စေတံ။ သဗ္ဗညုတံ ပတ္တဿ ဒုစ္စရိတံ န ဘဝေယျ။ ဗောဓိသတ္တဘူမိယံ ဌိတဿ ဆဗ္ဗဿာနိ ပဓာနံ အနုယုဉ္ဇန္တဿာပိ ပနဿ နာဟောသိ။ ဥဒရစ္ဆဝိယာ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ အလ္လီနာယ ‘‘ကာလင်္ကတော သမဏော ဂေါတမော’’တိ ဒေဝတာနံ ဝိမတိယာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာယပိ ‘‘သိဒ္ဓတ္ထ ကသ္မာ ကိလမသိ? သက္ကာ ဘောဂေ စ ဘုဉ္ဇိတုံ ပုညာနိ စ ကာတု’’န္တိ မာရေန ပါပိမတာ ဝုစ္စမာနဿ ‘‘ဘောဂေ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ဝိတက္ကမတ္တမ္ပိ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ အထ နံ မာရော ဗောဓိသတ္တကာလေ ဆဗ္ဗဿာနိ ဗုဒ္ဓကာလေ ဧကံ ဝဿံ အနုဗန္ဓိတွာ ကိဉ္စိ ဝဇ္ဇံ အပဿိတွာ ဣဒံ ဝတွာ ပက္ကာမိ –

‘‘သတ္တဝဿာနိ ဘဂဝန္တံ၊ အနုဗန္ဓိံ ပဒါပဒံ၊

ဩတာရံ နာဓိဂစ္ဆိဿံ၊ သမ္ဗုဒ္ဓဿ သတီမတော’’တိ။ (သု။ နိ။ ၄၄၈)၊

အပိစ အဋ္ဌာရသန္နံ ဗုဒ္ဓဓမ္မာနံ ဝသေနာပိ ဘဂဝတော ဒုစ္စရိတာဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဋ္ဌာရသ ဗုဒ္ဓဓမ္မာ နာမ နတ္ထိ တထာဂတဿ ကာယဒုစ္စရိတံ၊ နတ္ထိ ဝစီဒုစ္စရိတံ၊ နတ္ထိ မနောဒုစ္စရိတံ၊ အတီတေ ဗုဒ္ဓဿ အပ္ပဋိဟတဉာဏံ၊ အနာဂတေ၊ ပစ္စုပ္ပန္နေ ဗုဒ္ဓဿ အပ္ပဋိဟတဉာဏံ၊ သဗ္ဗံ ကာယကမ္မံ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဉာဏာနုပရိဝတ္တိ၊ သဗ္ဗံ ဝစီကမ္မံ၊ သဗ္ဗံ မနောကမ္မံ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဉာဏာနုပရိဝတ္တိ၊ နတ္ထိ ဆန္ဒဿ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ဝီရိယဿ ဟာနိ၊ နတ္ထိ သတိယာ ဟာနိ၊ နတ္ထိ ဒဝါ၊ နတ္ထိ ရဝါ၊ နတ္ထိ စလိတံ နတ္ထိ သဟသာ၊ နတ္ထိ အဗျာဝဋော မနော၊ နတ္ထိ အကုသလစိတ္တန္တိ။

ကိဉ္စနာတိ ပလိဗောဓာ။ ရာဂေါ ကိဉ္စနန္တိ ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော သတ္တေ ဗန္ဓတိ ပလိဗုန္ဓတိ တသ္မာ ကိဉ္စနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဣတရေသုပိ ဒွီသု ဧသေဝ နယော။

အဂ္ဂီတိ အနုဒဟနဋ္ဌေန အဂ္ဂိ။ ရာဂဂ္ဂီတိ ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော သတ္တေ အနုဒဟတိ ဈာပေတိ၊ တသ္မာ အဂ္ဂီတိ ဝုစ္စတိ။ ဣတရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ တတ္ထ ဝတ္ထူနိ ဧကာ ဒဟရဘိက္ခုနီ စိတ္တလပဗ္ဗတဝိဟာရေ ဥပေါသထာဂါရံ ဂန္တွာ ဒွါရပါလရူပကံ ဩလောကယမာနာ ဌိတာ။ အထဿာ အန္တော ရာဂေါ ဥပ္ပန္နော။ သာ တေနေဝ ဈာယိတွာ ကာလမကာသိ။ ဘိက္ခုနိယော ဂစ္ဆမာနာ ‘‘အယံ ဒဟရာ ဌိတာ၊ ပက္ကောသထ၊ န’’န္တိ အာဟံသု။ ဧကာ ဂန္တွာ ကသ္မာ ဌိတာသီတိ ဟတ္ထေ ဂဏှိ။ ဂဟိတမတ္တာ ပရိဝတ္တိတွာ ပပတာ။ ဣဒံ တာဝ ရာဂဿ အနုဒဟနတာယ ဝတ္ထု။ ဒေါသဿ ပန အနုဒဟနတာယ မနောပဒေါသိကာ ဒေဝါ။ မောဟဿ အနုဒဟနတာယ ခိဍ္ဍာပဒေါသိကာ ဒေဝါ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ မောဟဝသေန ဟိ တာသံ သတိသမ္မောသော ဟောတိ။ တသ္မာ ခိဍ္ဍာဝသေန အာဟာရကာလံ အတိဝတ္တိတွာ ကာလင်္ကရောန္တိ။

အာဟုနေယျဂ္ဂီတိအာဒီသု အာဟုနံ ဝုစ္စတိ သက္ကာရော၊ အာဟုနံ အရဟန္တီတိ အာဟုနေယျာ။ မာတာပိတရော ဟိ ပုတ္တာနံ ဗဟူပကာရတာယ အာဟုနံ အရဟန္တိ။ တေသု ဝိပ္ပဋိပဇ္ဇမာနာ ပုတ္တာ နိရယာဒီသု နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ တသ္မာ ကိဉ္စာပိ မာတာပိတရော နာနုဒဟန္တိ၊ အနုဒဟနဿ ပန ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ဣတိ အနုဒဟနဋ္ဌေန အာဟုနေယျဂ္ဂီတိ ဝုစ္စန္တိ။ သွာယမတ္ထော မိတ္တဝိန္ဒကဝတ္ထုနာ ဒီပေတဗ္ဗော –

မိတ္တဝိန္ဒကော ဟိ မာတရာ ‘‘တာတ၊ အဇ္ဇ ဥပေါသထိကော ဟုတွာ ဝိဟာရေ သဗ္ဗရတ္တိံ ဓမ္မဿဝနံ သုဏ၊ သဟဿံ တေ ဒဿာမီ’’တိ ဝုတ္တော ဓနလောဘေန ဥပေါသထံ သမာဒါယ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ဣဒံ ဌာနံ အကုတောဘယန္တိ သလ္လက္ခေတွာ ဓမ္မာသနဿ ဟေဋ္ဌာ နိပန္နော သဗ္ဗရတ္တိံ နိဒ္ဒါယိတွာ ဃရံ အဂမာသိ။ မာတာ ပါတောဝ ယာဂုံ ပစိတွာ ဥပနာမေသိ။ သော သဟဿံ ဂဟေတွာဝ ပိဝိ။ အထဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဓနံ သံဟရိဿာမီ’’တိ။ သော နာဝါယ သမုဒ္ဒံ ပက္ခန္ဒိတုကာမော အဟောသိ။ အထ နံ မာတာ ‘‘တာတ၊ ဣမသ္မိံ ကုလေ စတ္တာလီသကောဋိဓနံ အတ္ထိ၊ အလံ ဂမနေနာ’’တိ နိဝါရေသိ။ သော တဿာ ဝစနံ အနာဒိယိတွာ ဂစ္ဆတိ ဧဝ။ မာတာ ပုရတော အဋ္ဌာသိ။ အထ နံ ကုဇ္ဈိတွာ ‘‘အယံ မယှံ ပုရတော တိဋ္ဌတီ’’တိ ပါဒေန ပဟရိတွာ ပတိတံ အန္တရံ ကတွာ အဂမာသိ။

မာတာ ဥဋ္ဌဟိတွာ ‘‘မာဒိသာယ မာတရိ ဧဝရူပံ ကမ္မံ ကတွာ ဂတဿ တေ ဂတဋ္ဌာနေ သုခံ ဘဝိဿတီတိ ဧဝံသညီ နာမ တွံ ပုတ္တာ’’တိ အာဟ။ တဿ နာဝံ အာရုယှ ဂစ္ဆတော သတ္တမေ ဒိဝသေ နာဝါ အဋ္ဌာသိ။ အထ တေ မနုဿာ ‘‘အဒ္ဓါ ဧတ္ထ ပါပပုရိသော အတ္ထိ သလာကံ ဒေထာ’’တိ အာဟံသု။ သလာကာ ဒိယျမာနာ တဿေဝ တိက္ခတ္တုံ ပါပုဏာတိ။ တေ တဿ ဥဠုမ္ပံ ဒတွာ တံ သမုဒ္ဒေ ပက္ခိပိံသု။ သော ဧကံ ဒီပံ ဂန္တွာ ဝိမာနပေတီဟိ သဒ္ဓိံ သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝန္တော တာဟိ ‘‘ပုရတော ပုရတော မာ အဂမာသီ’’တိ ဝုစ္စမာနောပိ တဒ္ဒိဂုဏံ တဒ္ဒိဂုဏံ သမ္ပတ္တိံ ပဿန္တော အနုပုဗ္ဗေန ခုရစက္ကဓရံ ဧကံ အဒ္ဒသ။ တဿ တံ စက္ကံ ပဒုမပုပ္ဖံ ဝိယ ဥပဋ္ဌာသိ။ သော တံ အာဟ – ‘‘အမ္ဘော၊ ဣဒံ တယာ ပိဠန္ဓိတံ ပဒုမံ မယှံ ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘န ဣဒံ သာမိ ပဒုမံ၊ ခုရစက္ကံ ဧတ’’န္တိ။ သော ‘‘ဝဉ္စေသိ မံ၊ တွံ ကိံ မယာ ပဒုမံ အဒိဋ္ဌပုဗ္ဗ’’န္တိ ဝတွာ တွံ လောဟိတစန္ဒနံ ဝိလိမ္ပိတွာ ပိဠန္ဓနံ ပဒုမပုပ္ဖံ မယှံ န ဒါတုကာမောတိ အာဟ။ သော စိန္တေသိ ‘‘အယမ္ပိ မယာ ကတသဒိသံ ကမ္မံ ကတွာ တဿ ဖလံ အနုဘဝိတုကာမော’’တိ။ အထ နံ ‘‘ဟန္ဒ ရေ’’တိ ဝတွာ တဿ မတ္ထကေ စက္ကံ ပက္ခိပိ။ တေန ဝုတ္တံ –

‘‘စတုဗ္ဘိ အဋ္ဌဇ္ဈဂမာ၊ အဋ္ဌာဟိပိ စ သောဠသ၊

သောဠသာဟိ စ ဗာတ္တိံသ၊ အတြိစ္ဆံ စက္ကမာသဒေါ၊

ဣစ္ဆာဟတဿ ပေါသဿ၊ စက္ကံ ဘမတိ မတ္ထကေ’’တိ။ (ဇာ။ ၁။၁။၁၀၄)။

ဂဟပတီတိ ပန ဂေဟသာမိကော ဝုစ္စတိ။ သော မာတုဂါမဿ သယနဝတ္ထာလင်္ကာရာဒိအနုပ္ပဒါနေန ဗဟူပကာရော။ တံ အတိစရန္တော မာတုဂါမော နိရယာဒီသု နိဗ္ဗတ္တတိ၊ တသ္မာ သောပိ ပုရိမနယေနေဝ အနုဒဟနဋ္ဌေန ဂဟပတဂ္ဂီတိ ဝုတ္တော။

တတ္ထ ဝတ္ထု – ကဿပဗုဒ္ဓဿ ကာလေ သောတာပန္နဿ ဥပါသကဿ ဘရိယာ အတိစာရိနီ အဟောသိ ။ သော တံ ပစ္စက္ခတော ဒိသွာ ‘‘ကသ္မာ တွံ ဧဝံ ကရောသီ’’တိ အာဟ။ သာ ‘‘သစာဟံ ဧဝရူပံ ကရောမိ၊ အယံ မေ သုနခေါ ဝိလုပ္ပမာနော ခါဒတူ’’တိ ဝတွာ ကာလင်္ကတွာ ကဏ္ဏမုဏ္ဍကဒဟေ ဝေမာနိကပေတီ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တာ။ ဒိဝါ သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝတိ၊ ရတ္တိံ ဒုက္ခံ။ တဒါ ဗာရာဏသီရာဇာ မိဂဝံ စရန္တော အရညံ ပဝိသိတွာ အနုပုဗ္ဗေန ကဏ္ဏမုဏ္ဍကဒဟံ သမ္ပတ္တော တာယ သဒ္ဓိံ သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝတိ။ သာ တံ ဝဉ္စေတွာ ရတ္တိံ ဒုက္ခံ အနုဘဝတိ။ သော ဉတွာ ‘‘ကတ္ထ နု ခေါ ဂစ္ဆတီ’’တိ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော ဂန္တွာ အဝိဒူရေ ဌိတော ကဏ္ဏမုဏ္ဍကဒဟတော နိက္ခမိတွာ တံ ‘‘ပဋပဋ’’န္တိ ခါဒမာနံ ဧကံ သုနခံ ဒိသွာ အသိနာ ဒွိဓာ ဆိန္ဒိ။ ဒွေ အဟေသုံ။ ပုန ဆိန္နေ စတ္တာရော။ ပုန ဆိန္နေ အဋ္ဌ။ ပုန ဆိန္နေ သောဠသ အဟေသုံ။ သာ ‘‘ကိံ ကရောသိ သာမီ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘ကိံ ဣဒ’’န္တိ အာဟ။ သာ ‘‘ဧဝံ အကတွာ ခေဠပိဏ္ဍံ ဘူမိယံ နိဋ္ဌုဘိတွာ ပါဒေန ဃံသာဟီ’’တိ အာဟ။ သော တထာ အကာသိ။ သုနခါ အန္တရဓာယိံသု။ တံ ဒိဝသံ တဿာ ကမ္မံ ခီဏံ။ ရာဇာ ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟုတွာ ဂန္တုံ အာရဒ္ဓါ။ သာ ‘‘မယှံ၊ သာမိ၊ ကမ္မံ ခီဏံ မာ အဂမာ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ အသုတွာဝ ဂတော။

ဒက္ခိဏေယျဂ္ဂီတိ ဧတ္ထ ပန ဒက္ခိဏာတိ စတ္တာရော ပစ္စယာ၊ ဘိက္ခုသင်္ဃော ဒက္ခိဏေယျော။ သော ဂိဟီနံ တီသု သရဏေသု ပဉ္စသု သီလေသု ဒသသု သီလေသု မာတာပိတုဥပဋ္ဌာနေ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏဥပဋ္ဌာနေတိ ဧဝမာဒီသု ကလျာဏဓမ္မေသု နိယောဇနေန ဗဟူပကာရော၊ တသ္မိံ မိစ္ဆာပဋိပန္နာ ဂိဟီ ဘိက္ခုသင်္ဃံ အက္ကောသိတွာ ပရိဘာသိတွာ နိရယာဒီသု နိဗ္ဗတ္တန္တိ၊ တသ္မာ သောပိ ပုရိမနယေနေဝ အနုဒဟနဋ္ဌေန ဒက္ခိဏေယျဂ္ဂီတိ ဝုတ္တော။ ဣမဿ ပနတ္ထဿ ဝိဘာဝနတ္ထံ ဝိမာနဝတ္ထုသ္မိံ ရေဝတီဝတ္ထု ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။

‘‘တိဝိဓေန ရူပသင်္ဂဟော’’တိ ဧတ္ထ တိဝိဓေနာတိ တီဟိ ကောဋ္ဌာသေဟိ။ သင်္ဂဟောတိ ဇာတိသဉ္ဇာတိကိရိယဂဏနဝသေန စတုဗ္ဗိဓော သင်္ဂဟော။ တတ္ထ သဗ္ဗေ ခတ္တိယာ အာဂစ္ဆန္တူတိအာဒိကော (မ။ နိ။ ၁။၄၆၂) ဇာတိသင်္ဂဟော။ သဗ္ဗေ ကောသလကာတိအာဒိကော သဉ္ဇာတိသင်္ဂဟော။ သဗ္ဗေ ဟတ္ထာရောဟာတိအာဒိကော ကိရိယသင်္ဂဟော။ စက္ခာယတနံ ကတမံ ခန္ဓဂဏနံ ဂစ္ဆတီတိ? စက္ခာယတနံ ရူပက္ခန္ဓဂဏနံ ဂစ္ဆတီတိ။ ဟဉ္စိ စက္ခာယတနံ ရူပက္ခန္ဓေန သင်္ဂဟိတန္တိ အယံ ဂဏနသင်္ဂဟော၊ သော ဣဓ အဓိပ္ပေတော။ တသ္မာ တိဝိဓေန ရူပသင်္ဂဟောတိ တီဟိ ကောဋ္ဌာသေဟိ ရူပဂဏနာတိ အတ္ထော။

သနိဒဿနာဒီသု အတ္တာနံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တေန စက္ခုဝိညာဏသင်္ခါတေန သဟ နိဒဿနေနာတိ သနိဒဿနံ။ စက္ခုပဋိဟနနသမတ္ထတော သဟ ပဋိဃေနာတိ သပ္ပဋိဃံ။ တံ အတ္ထတော ရူပါယတနမေဝ။ စက္ခုဝိညာဏသင်္ခါတံ နာဿ နိဒဿနန္တိ အနိဒဿနံ။ သောတာဒိပဋိဟနနသမတ္ထတော သဟ ပဋိဃေနာတိ သပ္ပဋိဃံ။ တံ အတ္ထတော စက္ခာယတနာဒီနိ နဝ အာယတနာနိ။ ဝုတ္တပ္ပကာရံ နာဿ နိဒဿနန္တိ အနိဒဿနံ။ နာဿ ပဋိဃောတိ အပ္ပဋိဃံ။ တံ အတ္ထတော ဌပေတွာ ဒသာယတနာနိ အဝသေသံ သုခုမရူပံ။

တယော သင်္ခါရာတိ သဟဇာတဓမ္မေ စေဝ သမ္ပရာယေ ဖလဓမ္မေ စ သင်္ခရောန္တိ ရာသီ ကရောန္တီတိ သင်္ခါရာ။ အဘိသင်္ခရောတီတိ အဘိသင်္ခါရော။ ပုညော အဘိသင်္ခါရော ပုညာဘိသင်္ခါရော။

‘‘တတ္ထ ကတမော ပုညာဘိသင်္ခါရော? ကုသလာ စေတနာ ကာမာဝစရာ ရူပါဝစရာ ဒါနမယာ သီလမယာ ဘာဝနာမယာ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တာနံ အဋ္ဌန္နံ ကာမာဝစရကုသလမဟာစိတ္တစေတနာနံ၊ ပဉ္စန္နံ ရူပါဝစရကုသလစေတနာနဉ္စေတံ အဓိဝစနံ။ ဧတ္ထ စ ဒါနသီလမယာ အဋ္ဌေဝ စေတနာ ဟောန္တိ။ ဘာဝနာမယာ တေရသာပိ။ ယထာ ဟိ ပဂုဏံ ဓမ္မံ သဇ္ဈာယမာနော ဧကံ ဒွေ အနုသန္ဓိံ ဂတောပိ န ဇာနာတိ၊ ပစ္ဆာ အာဝဇ္ဇန္တော ဇာနာတိ၊ ဧဝမေဝ ကသိဏပရိကမ္မံ ကရောန္တဿ ပဂုဏဇ္ဈာနံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာပိ ဘာဝနာ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဘာဝနာမယာ တေရသာပီ’’တိ။

တတ္ထ ဒါနမယာဒီသု ‘‘ဒါနံ အာရဗ္ဘ ဒါနမဓိကိစ္စ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စေတနာ သဉ္စေတနာ စေတယိတတ္တံ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ဒါနမယော ပုညာဘိသင်္ခါရော။ သီလံ အာရဗ္ဘ၊ ဘာဝနံ အာရဗ္ဘ၊ ဘာဝနမဓိကိစ္စ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စေတနာ သဉ္စေတနာ စေတယိတတ္တံ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ဘာဝနာမယော ပုညာဘိသင်္ခါရော’’တိ အယံ သင်္ခေပဒေသနာ။

စီဝရာဒီသု ပန စတူသု ပစ္စယေသု ရူပါဒီသု ဝါ ဆသု အာရမ္မဏေသု အန္နာဒီသု ဝါ ဒသသု ဒါနဝတ္ထူသု တံ တံ ဒေန္တဿ တေသံ ဥပ္ပာဒနတော ပဋ္ဌာယ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ပရိစ္စာဂကာလေ၊ ပစ္ဆာ သောမနဿစိတ္တေန အနုဿရဏေ စာတိ တီသု ကာလေသု ပဝတ္တာ စေတနာ ဒါနမယာ နာမ။ သီလပူရဏတ္ထာယ ပန ပဗ္ဗဇိဿာမီတိ ဝိဟာရံ ဂစ္ဆန္တဿ၊ ပဗ္ဗဇန္တဿ မနောရထံ မတ္ထကံ ပါပေတွာ ပဗ္ဗဇိတော ဝတမှိ သာဓု သာဓူတိ အာဝဇ္ဇန္တဿ၊ ပါတိမောက္ခံ သံဝရန္တဿ၊ စီဝရာဒယော ပစ္စယေ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ၊ အာပါထဂတေသု ရူပါဒီသု စက္ခုဒွါရာဒီနိ သံဝရန္တဿ၊ အာဇီဝံ သောဓေန္တဿ စ ပဝတ္တာ စေတနာ သီလမယာ နာမ။

ပဋိသမ္ဘိဒါယံ ဝုတ္တေန ဝိပဿနာမဂ္ဂေန ‘‘စက္ခုံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ဘာဝေန္တဿ…ပေ… မနံ။ ရူပေ။ ဓမ္မေ။ စက္ခုဝိညာဏံ…ပေ… မနောဝိညာဏံ။ စက္ခုသမ္ဖဿံ…ပေ… မနောသမ္ဖဿံ။ စက္ခုသမ္ဖဿဇံ ဝေဒနံ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇံ ဝေဒနံ။ ရူပသညံ ၊ ဇရာမရဏံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ဘာဝေန္တဿ ပဝတ္တာ စေတနာ ဘာဝနာမယာ နာမာ’’တိ အယံ ဝိတ္ထာရကထာ။

အပုညော စ သော အဘိသင်္ခါရော စာတိ အပုညာဘိသင်္ခါရော။ ဒွါဒသအကုသလစိတ္တသမ္ပယုတ္တာနံ စေတနာနံ ဧတံ အဓိဝစနံ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ‘‘တတ္ထ ကတမော အပုညာဘိသင်္ခါရော? အကုသလစေတနာ ကာမာဝစရာ၊ အယံ ဝုစ္စတိ အပုညာဘိသင်္ခါရော’’တိ။ အာနေဉ္ဇံ နိစ္စလံ သန္တံ ဝိပါကဘူတံ အရူပမေဝ အဘိသင်္ခရောတီတိ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော။ စတုန္နံ အရူပါဝစရကုသလစေတနာနံ ဧတံ အဓိဝစနံ။ ယထာဟ ‘‘တတ္ထ ကတမော အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော? ကုသလစေတနာ အရူပါဝစရာ၊ အယံ ဝုစ္စတိ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော’’တိ။

ပုဂ္ဂလတ္တိကေ သတ္တဝိဓော ပုရိသပုဂ္ဂလော၊ တိဿော သိက္ခာ သိက္ခတီတိ သေက္ခော။ ခီဏာသဝေါ သိက္ခိတသိက္ခတ္တာ ပုန န သိက္ခိဿတီတိ အသေက္ခော။ ပုထုဇ္ဇနော သိက္ခာဟိ ပရိဗာဟိယတ္တာ နေဝသေက္ခော နာသေက္ခော။

ထေရတ္တိကေ ဇာတိမဟလ္လကော ဂိဟီ ဇာတိတ္ထေရော နာမ။ ‘‘စတ္တာရောမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ထေရကရဏာ ဓမ္မာ။ ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ထေရော သီလဝါ ဟောတိ၊ ဗဟုဿုတော ဟောတိ၊ စတုန္နံ ဈာနာနံ လာဘီ ဟောတိ၊ အာသဝါနံ ခယာ ဗဟုဿုတော ဟောတိ၊ စတုန္နံ ဈာနာနံ လာဘီ ဟောတိ၊ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စတ္တာရော ထေရကရဏာ ဓမ္မာ’’တိ (အ။ နိ။ ၄။၂၂)။ ဧဝံ ဝုတ္တေသု ဓမ္မေသု ဧကေန ဝါ အနေကေဟိ ဝါ သမန္နာဂတော ဓမ္မထေရော နာမ။ အညတရော ထေရနာမကော ဘိက္ခူတိ ဧဝံ ထေရနာမကော ဝါ၊ ယံ ဝါ ပန မဟလ္လကကာလေ ပဗ္ဗဇိတံ သာမဏေရာဒယော ဒိသွာ ထေရော ထေရောတိ ဝဒန္တိ၊ အယံ သမ္မုတိထေရော နာမ။

ပုညကိရိယဝတ္ထူသု ဒါနမေဝ ဒါနမယံ။ ပုညကိရိယာ စ သာ တေသံ တေသံ အာနိသံသာနံ ဝတ္ထု စာတိ ပုညကိရိယဝတ္ထု။ ဣတရေသုပိ ဒွီသု ဧသေဝ နယော။ အတ္ထတော ပန ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တဒါနမယစေတနာဒိဝသေနေဝ သဒ္ဓိံ ပုဗ္ဗဘာဂအပရဘာဂစေတနာဟိ ဣမာနိ တီဏိ ပုညကိရိယဝတ္ထူနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧကမေကဉ္စေတ္ထ ပုဗ္ဗဘာဂတော ပဋ္ဌာယ ကာယေန ကရောန္တဿ ကာယကမ္မံ ဟောတိ။ တဒတ္ထံ ဝါစံ နိစ္ဆာရေန္တဿ ဝစီကမ္မံ။ ကာယင်္ဂဝါစင်္ဂံ အစောပေတွာ မနသာ စိန္တေန္တဿ မနောကမ္မံ။ အန္နာဒီနိ ဒေန္တဿ စာပိ အန္နဒါနာဒီနိ ဒေမီတိ ဝါ ဒါနပါရမိံ အာဝဇ္ဇေတွာ ဝါ ဒါနကာလေ ဒါနမယံ ပုညကိရိယဝတ္ထု ဟောတိ။ ဝတ္တသီသေ ဌတွာ ဒဒတော သီလမယံ။ ခယတော ဝယတော သမ္မသနံ ပဋ္ဌပေတွာ ဒဒတော ဘာဝနာမယံ ပုညကိရိယဝတ္ထု ဟောတိ။

အပရာနိပိ သတ္တ ပုညကိရိယဝတ္ထူနိ အပစိတိသဟဂတံ ပုညကိရိယဝတ္ထု၊ ဝေယျာဝစ္စသဟဂတံ၊ ပတ္တာနုပ္ပဒါနံ၊ ပတ္တဗ္ဘနုမောဒနံ၊ ဒေသနာမယံ၊ သဝနမယံ၊ ဒိဋ္ဌိဇုဂတံ ပုညကိရိယဝတ္ထူတိ။ တတ္ထ မဟလ္လကံ ဒိသွာ ပစ္စုဂ္ဂမနပတ္တစီဝရပ္ပဋိဂ္ဂဟဏအဘိဝါဒနမဂ္ဂသမ္ပဒါနာဒိဝသေန အပစိတိသဟဂတံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝုဍ္ဎတရာနံ ဝတ္တပ္ပဋိပတ္တိကရဏဝသေန၊ ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌံ ဘိက္ခုံ ဒိသွာ ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဂါမေ ဘိက္ခံ သမာဒပေတွာ ဥပသံဟရဏဝသေန၊ ‘‘ဂစ္ဆ ဘိက္ခူနံ ပတ္တံ အာဟရာ’’တိ သုတွာ ဝေဂေန ဂန္တွာ ပတ္တာဟရဏာဒိဝသေန စ ဝေယျာဝစ္စသဟဂတံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ စတ္တာရော ပစ္စယေ ဒတွာ သဗ္ဗသတ္တာနံ ပတ္တိ ဟောတူတိ ပဝတ္တနဝသေန ပတ္တာနုပ္ပဒါနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပရေဟိ ဒိန္နာယ ပတ္တိယာ သာဓု သုဋ္ဌူတိ အနုမောဒနာဝသေန ပတ္တဗ္ဘနုမောဒနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧကော ‘‘ဧဝံ မံ ‘ဓမ္မကထိကော’တိ ဇာနိဿန္တီ’’တိ ဣစ္ဆာယ ဌတွာ လာဘဂရုကော ဟုတွာ ဒေသေတိ၊ တံ န မဟပ္ဖလံ။ ဧကော အတ္တနော ပဂုဏဓမ္မံ အပစ္စာသီသမာနော ပရေသံ ဒေသေတိ၊ ဣဒံ ဒေသနာမယံ ပုညကိရိယဝတ္ထု နာမ။ ဧကော သုဏန္တော ‘‘ဣတိ မံ ‘သဒ္ဓါ’တိ ဇာနိဿန္တီ’’တိ သုဏာတိ၊ တံ န မဟပ္ဖလံ။ ဧကော ‘‘ဧဝံ မေ မဟပ္ဖလံ ဘဝိဿတီ’’တိ ဟိတပ္ဖရဏေန မုဒုစိတ္တေန ဓမ္မံ သုဏာတိ၊ ဣဒံ သဝနမယံ ပုညကိရိယဝတ္ထု။ ဒိဋ္ဌိဇုဂတံ ပန သဗ္ဗေသံ နိယမလက္ခဏံ။ ယံကိဉ္စိ ပုညံ ကရောန္တဿ ဟိ ဒိဋ္ဌိယာ ဥဇုဘာဝေနေဝ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ။

ဣတိ ဣမေသံ သတ္တန္နံ ပုညကိရိယဝတ္ထူနံ ပုရိမေဟေဝ တီဟိ သင်္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ ဟိ အပစိတိဝေယျာဝစ္စာနိ သီလမယေ။ ပတ္တိဒါနပတ္တဗ္ဘနုမောဒနာနိ ဒါနမယေ။ ဒေသနာသဝနာနိ ဘာဝနာမယေ။ ဒိဋ္ဌိဇုဂတံ တီသုပိ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။

စောဒနာဝတ္ထူနီတိ စောဒနာကာရဏာနိ။ ဒိဋ္ဌေနာတိ မံသစက္ခုနာ ဝါ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ဝါ ဝီတိက္ကမံ ဒိသွာ စောဒေတိ။ သုတေနာတိ ပကတိသောတေန ဝါ ဒိဗ္ဗသောတေန ဝါ ပရဿ သဒ္ဒံ သုတွာ စောဒေတိ။ ပရိသင်္ကာယ ဝါတိ ဒိဋ္ဌပရိသင်္ကိတေန ဝါ သုတပရိသင်္ကိတေန ဝါ မုတပရိသင်္ကိတေန ဝါ စောဒေတိ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ၊ ဝိတ္ထာရော ပန သမန္တပါသာဒိကာယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ကာမူပပတ္တိယောတိ ကာမူပသေဝနာ ကာမပ္ပဋိလာဘာ ဝါ။ ပစ္စုပဋ္ဌိတကာမာတိ နိဗဒ္ဓကာမာ နိဗဒ္ဓါရမ္မဏာ။ သေယျထာပိ မနုဿာတိ ယထာ မနုဿာ။ မနုဿာ ဟိ နိဗဒ္ဓေယေဝ ဝတ္ထုသ္မိံ ဝသံ ဝတ္တေန္တိ ။ ယတ္ထ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ ဟောန္တိ၊ သတမ္ပိ သဟဿမ္ပိ ဒတွာ မာတုဂါမံ အာနေတွာ နိဗဒ္ဓဘောဂံ ဘုဉ္ဇန္တိ။ ဧကစ္စေ ဒေဝါ နာမ စတုဒေဝလောကဝါသိနော။ တေပိ နိဗဒ္ဓဝတ္ထုသ္မိံယေဝ ဝသံ ဝတ္တေန္တိ။ ဧကစ္စေ ဝိနိပါတိကာ နာမ နေရယိကေ ဌပေတွာ အဝသေသာ မစ္ဆကစ္ဆပါဒယောပိ ဟိ နိဗဒ္ဓဝတ္ထုသ္မိံယေဝ ဝသံ ဝတ္တေန္တိ။ မစ္ဆော အတ္တနော မစ္ဆိယာ ကစ္ဆပေါ ကစ္ဆပိယာတိ ။ နိမ္မိနိတွာ နိမ္မိနိတွာတိ နီလပီတာဒိဝသေန ယာဒိသံ ယာဒိသံ အတ္တနော ရူပံ ဣစ္ဆန္တိ၊ တာဒိသံ တာဒိသံ နိမ္မိနိတွာ အာယသ္မတော အနုရုဒ္ဓဿ ပုရတော မနာပကာယိကာ ဒေဝတာ ဝိယ။ နိမ္မာနရတီတိ ဧဝံ သယံ နိမ္မိတေ နိမ္မိတေ နိမ္မာနေ ရတိ ဧတေသန္တိ နိမ္မာနရတီ။ ပရနိမ္မိတကာမာတိ ပရေဟိ နိမ္မိတကာမာ။ တေသဉှိ မနံ ဉတွာ ပရေ ယထာရုစိတံ ကာမဘောဂံ နိမ္မိနန္တိ၊ တေ တတ္ထ ဝသံ ဝတ္တေန္တိ။ ကထံ ပရဿ မနံ ဇာနန္တီတိ? ပကတိသေဝနဝသေန။ ယထာ ဟိ ကုသလော သူဒေါ ရညော ဘုဉ္ဇန္တဿ ယံ ယံ သော ဗဟုံ ဂဏှာတိ၊ တံ တံ တဿ ရုစ္စတီတိ ဇာနာတိ၊ ဧဝံ ပကတိယာ အဘိရုစိတာရမ္မဏံ ဉတွာ တာဒိသကံယေဝ နိမ္မိနန္တိ။ တေ တတ္ထ ဝသံ ဝတ္တေန္တိ၊ မေထုနံ သေဝန္တိ။ ကေစိ ပန ထေရာ ‘‘ဟသိတမတ္တေန ဩလောကိတမတ္တေန အာလိင်္ဂိတမတ္တေန စ တေသံ ကာမကိစ္စံ ဣဇ္ဈတီ’’တိ ဝဒန္တိ၊ တံ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဧတံ ပန နတ္ထီ’’တိ ပဋိက္ခိတ္တံ။ န ဟိ ကာယေန အဖုသန္တဿ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ကာမကိစ္စံ သာဓေတိ။ ဆန္နမ္ပိ ဟိ ကာမာဝစရာနံ ကာမာ ပါကတိကာ ဧဝ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ –

‘‘ဆ ဧတေ ကာမာဝစရာ၊ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနော၊

သဗ္ဗေသံ ဧကသင်္ခါတံ၊ အာယု ဘဝတိ ကိတ္တက’’န္တိ။ (ဝိဘ။ ၁၀၂၃)၊

သုခူပပတ္တိယောတိ သုခပ္ပဋိလာဘာ။ ဥပ္ပာဒေတွာ ဥပ္ပာဒေတွာ သုခံ ဝိဟရန္တီတိ တေ ဟေဋ္ဌာ ပဌမဇ္ဈာနသုခံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဥပရိ ဝိပါကဇ္ဈာနသုခံ အနုဘဝန္တီတိ အတ္ထော။ သုခေန အဘိသန္နာတိ ဒုတိယဇ္ဈာနသုခေန တိန္တာ။ ပရိသန္နာတိ သမန္တတော တိန္တာ။ ပရိပူရာတိ ပရိပုဏ္ဏာ။ ပရိပ္ဖုဋာတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဣဒမ္ပိ ဝိပါကဇ္ဈာနသုခမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အဟောသုခံ အဟောသုခန္တိ တေသံ ကိရ ဘဝလောဘော မဟာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ ကဒါစိ ကရဟစိ ဧဝံ ဥဒါနံ ဥဒါနေန္တိ။ သန္တမေဝါတိ ပဏီတမေဝ။ တုသိတာတိ တတော ဥတ္တရိံ သုခဿ အပတ္ထနတော သန္တုဋ္ဌာ ဟုတွာ။ သုခံ ပဋိဝေဒေန္တီတိ တတိယဇ္ဈာနသုခံ အနုဘဝန္တိ။

သေက္ခာ ပညာတိ သတ္တ အရိယပညာ။ အရဟတော ပညာ အသေက္ခာ။ အဝသေသာ ပညာ နေဝသေက္ခာနာသေက္ခာ။

စိန္တာမယာဒီသု အယံ ဝိတ္ထာရော – ‘‘တတ္ထ ကတမာ စိန္တာမယာ ပညာ? ယောဂဝိဟိတေသု ဝါ ကမ္မာယတနေသု ယောဂဝိဟိတေသု ဝါ သိပ္ပာယတနေသု ယောဂဝိဟိတေသု ဝါ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေသု ကမ္မဿကတံ ဝါ သစ္စာနုလောမိကံ ဝါ ရူပံ အနိစ္စန္တိ ဝါ…ပေ… ဝိညာဏံ အနိစ္စန္တိ ဝါ ယံ ဧဝရူပံ အနုလောမိကံ ခန္တိံ ဒိဋ္ဌိံ ရုစိံ မုတ္တိံ ပေက္ခံ ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိံ ပရတော အသုတွာ ပဋိလဘတိ၊ အယံ ဝုစ္စတိ စိန္တာမယာ ပညာ။ တတ္ထ ကတမာ သုတမယာ ပညာ? ယောဂဝိဟိတေသု ဝါ ကမ္မာယတနေသု…ပေ… ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိံ ပရတော သုတွာ ပဋိလဘတိ၊ အယံ ဝုစ္စတိ သုတမယာ ပညာ။ (တတ္ထ ကတမာ ဘာဝနာမယာ ပညာ?) သဗ္ဗာပိ သမာပန္နဿ ပညာ ဘာဝနာမယာ ပညာ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၆၈-၆၉)။

သုတာဝုဓန္တိ သုတမေဝ အာဝုဓံ။ တံ အတ္ထတော တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ။ တဉှိ နိဿာယ ဘိက္ခု ပညာဝုဓံ နိဿာယ သူရော ယောဓော အဝိကမ္ပမာနော မဟာကန္တာရံ ဝိယ သံသာရကန္တာရံ အတိက္ကမတိ အဝိဟညမာနော။ တေနေဝ ဝုတ္တံ – ‘‘သုတာဝုဓော၊ ဘိက္ခဝေ၊ အရိယသာဝကော အကုသလံ ပဇဟတိ၊ ကုသလံ ဘာဝေတိ၊ သာဝဇ္ဇံ ပဇဟတိ၊ အနဝဇ္ဇံ ဘာဝေတိ၊ သုဒ္ဓမတ္တာနံ ပရိဟရတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၇။၆၇)။

ပဝိဝေကာဝုဓန္တိ ‘‘ကာယဝိဝေကော စိတ္တဝိဝေကော ဥပဓိဝိဝေကော’’တိ အယံ တိဝိဓောပိ ဝိဝေကောဝ အာဝုဓံ။ တဿ နာနာကရဏံ ကာယဝိဝေကော ဝိဝေကဋ္ဌကာယာနံ နေက္ခမ္မာဘိရတာနံ။ စိတ္တဝိဝေကော စ ပရိသုဒ္ဓစိတ္တာနံ ပရမဝေါဒါနပ္ပတ္တာနံ။ ဥပဓိဝိဝေကော စ နိရုပဓီနံ ပုဂ္ဂလာနံ။ ဣမသ္မိဉှိ တိဝိဓေ ဝိဝေကေ အဘိရတော၊ န ကုတောစိ ဘာယတိ။ တသ္မာ အယမ္ပိ အဝဿယဋ္ဌေန အာဝုဓန္တိ ဝုတ္တော။ လောကိယလောကုတ္တရပညာဝ အာဝုဓံ ပညာဝုဓံ။ ယဿ သာ အတ္ထိ၊ သော န ကုတောစိ ဘာယတိ၊ န စဿ ကောစိ ဘာယတိ။ တသ္မာ သာပိ အဝဿယဋ္ဌေနေဝ အာဝုဓန္တိ ဝုတ္တာ။

အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယန္တိ ဣတော ပုဗ္ဗေ အနညာတံ အဝိဒိတံ ဓမ္မံ ဇာနိဿာမီတိ ပဋိပန္နဿ ဥပ္ပန္နံ ဣန္ဒြိယံ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဉာဏဿေတံ အဓိဝစနံ။ အညိန္ဒြိယန္တိ အညာဘူတံ အာဇာနနဘူတံ ဣန္ဒြိယံ။ သောတာပတ္တိဖလတော ပဋ္ဌာယ ဆသု ဌာနေသု ဉာဏဿေတံ အဓိဝစနံ။ အညာတာဝိန္ဒြိယန္တိ အညာတာဝီသု ဇာနနကိစ္စပရိယောသာနပ္ပတ္တေသု ဓမ္မေသု ဣန္ဒြိယံ။ အရဟတ္တဖလဉာဏဿေတံ အဓိဝစနံ။

မံသစက္ခု စက္ခုပသာဒေါ။ ဒိဗ္ဗစက္ခု အာလောကနိဿိတံ ဉာဏံ။ ပညာစက္ခု လောကိယလောကုတ္တရပညာ။

အဓိသီလသိက္ခာဒီသု အဓိသီလဉ္စ တံ သိက္ခိတဗ္ဗတော သိက္ခာ စာတိ အဓိသီလသိက္ခာ။ ဣတရသ္မိံ ဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ တတ္ထ သီလံ အဓိသီလံ၊ စိတ္တံ အဓိစိတ္တံ၊ ပညာ အဓိပညာတိ အယံ ပဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော –

သီလံ နာမ ပဉ္စသီလဒသသီလာနိ၊ ပါတိမောက္ခသံဝရော အဓိသီလံ နာမ။ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော စိတ္တံ၊ ဝိပဿနာပါဒကဇ္ဈာနံ အဓိစိတ္တံ။ ကမ္မဿကတဉာဏံ ပညာ၊ ဝိပဿနာပညာ အဓိပညာ။ အနုပ္ပန္နေပိ ဟိ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ ပဝတ္တတီတိ ပဉ္စသီလဒသသီလာနိ သီလမေဝ၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေယေဝ ပဝတ္တတီတိ အဓိသီလံ။ စိတ္တပညာသုပိ ဧသေဝ နယော။ အပိစ နိဗ္ဗာနံ ပတ္ထယန္တေန သမာဒိန္နံ ပဉ္စသီလမ္ပိ ဒသသီလမ္ပိ အဓိသီလမေဝ။ သမာပန္နာ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယောပိ အဓိစိတ္တမေဝ။ သဗ္ဗံ ဝါ လောကိယံ သီလမေဝ၊ လောကုတ္တရံ အဓိသီလံ။ စိတ္တပညာသုပိ ဧသေဝ နယော။

ဘာဝနာသု ခီဏာသဝဿ ပဉ္စဒွါရိကကာယော ကာယဘာဝနာ နာမ။ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော စိတ္တဘာဝနာ နာမ။ အရဟတ္တဖလပညာ ပညာဘာဝနာ နာမ။ ခီဏာသဝဿ ဟိ ဧကန္တေနေဝ ပဉ္စဒွါရိကကာယော သုဘာဝိတော ဟောတိ။ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော စဿ န အညေသံ ဝိယ ဒုဗ္ဗလာ၊ တဿေဝ စ ပညာ ဘာဝိတာ နာမ ဟောတိ ပညာဝေပုလ္လပတ္တိယာ။ တသ္မာ ဧဝံ ဝုတ္တံ။

အနုတ္တရိယေသု ဝိပဿနာ ဒဿနာနုတ္တရိယံ မဂ္ဂေါ ပဋိပဒါနုဿရိယံ။ ဖလံ ဝိမုတ္တာနုတ္တရိယံ။ ဖလံ ဝါ ဒဿနာနုတ္တရိယံ။ မဂ္ဂေါ ပဋိပဒါနုတ္တရိယံ။ နိဗ္ဗာနံ ဝိမုတ္တာနုတ္တရိယံ။ နိဗ္ဗာနံ ဝါ ဒဿနာနုတ္တရိယံ၊ တတော ဥတ္တရိဉှိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ နာမ နတ္ထိ။ မဂ္ဂေါ ပဋိပဒါနုတ္တရိယံ။ ဖလံ ဝိမုတ္တာနုတ္တရိယံ။ အနုတ္တရိယန္တိ ဥတ္တမံ ဇေဋ္ဌကံ။

သမာဓီသု ပဌမဇ္ဈာနသမာဓိ သဝိတက္ကသဝိစာရော။ ပဉ္စကနယေန ဒုတိယဇ္ဈာနသမာဓိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော။ သေသော အဝိတက္ကအဝိစာရော။

သုညတာဒီသု တိဝိဓာ ကထာ အာဂမနတော၊ သဂုဏတော၊ အာရမ္မဏတောတိ။ အာဂမနတော နာမ ဧကော ဘိက္ခု အနတ္တတော အဘိနိဝိသိတွာ အနတ္တတော ဒိသွာ အနတ္တတော ဝုဋ္ဌာတိ၊ တဿ ဝိပဿနာ သုညတာ နာမ ဟောတိ။ ကသ္မာ? အသုညတတ္တကာရကာနံ ကိလေသာနံ အဘာဝါ။ ဝိပဿနာဂမနေန မဂ္ဂသမာဓိ သုညတော နာမ ဟောတိ။ မဂ္ဂါဂမနေန ဖလသမာဓိ သုညတော နာမ။ အပရော အနိစ္စတော အဘိနိဝိသိတွာ အနိစ္စတော ဒိသွာ အနိစ္စတော ဝုဋ္ဌာတိ။ တဿ ဝိပဿနာ အနိမိတ္တာ နာမ ဟောတိ။ ကသ္မာ? နိမိတ္တကာရကကိလေသာဘာဝါ။ ဝိပဿနာဂမနေန မဂ္ဂသမာဓိ အနိမိတ္တော နာမ ဟောတိ။ မဂ္ဂါဂမနေန ဖလံ အနိမိတ္တံ နာမ။ အပရော ဒုက္ခတော အဘိနိဝိသိတွာ ဒုက္ခတော ဒိသွာ ဒုက္ခတော ဝုဋ္ဌာတိ၊ တဿ ဝိပဿနာ အပ္ပဏိဟိတာ နာမ ဟောတိ။ ကသ္မာ? ပဏိဓိကာရကကိလေသာဘာဝါ။ ဝိပဿနာဂမနေန မဂ္ဂသမာဓိ အပ္ပဏိဟိတော နာမ။ မဂ္ဂါဂမနေန ဖလံ အပ္ပဏိဟိတံ နာမာတိ အယံ အာဂမနတော ကထာ။ မဂ္ဂသမာဓိ ပန ရာဂါဒီဟိ သုညတတ္တာ သုညတော၊ ရာဂနိမိတ္တာဒီနံ အဘာဝါ အနိမိတ္တော၊ ရာဂပဏိဓိအာဒီနံ အဘာဝါ အပ္ပဏိဟိတောတိ အယံ သဂုဏတော ကထာ။ နိဗ္ဗာနံ ရာဂါဒီဟိ သုညတတ္တာ ရာဂါဒိနိမိတ္တပဏိဓီနဉ္စ အဘာဝါ သုညတဉ္စေဝ အနိမိတ္တဉ္စ အပ္ပဏိဟိတဉ္စ။ တဒါရမ္မဏော မဂ္ဂသမာဓိ သုညတော အနိမိတ္တော အပ္ပဏိဟိတော။ အယံ အာရမ္မဏတော ကထာ။

သောစေယျာနီတိ သုစိဘာဝကရာ သောစေယျပ္ပဋိပဒါ ဓမ္မာ။ ဝိတ္ထာရော ပနေတ္ထ ‘‘တတ္ထ ကတမံ ကာယသောစေယျံ? ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တာနံ တိဏ္ဏံ သုစရိတာနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။

မောနေယျာနီတိ မုနိဘာဝကရာ မောနေယျပ္ပဋိပဒါ ဓမ္မာ။ တေသံ ဝိတ္ထာရော ‘‘တတ္ထ ကတမံ ကာယမောနေယျံ? တိဝိဓကာယဒုစ္စရိတဿ ပဟာနံ ကာယမောနေယျံ၊ တိဝိဓံ ကာယသုစရိတံ ကာယမောနေယျံ၊ ကာယာရမ္မဏေ ဉာဏံ ကာယမောနေယျံ၊ ကာယပရိညာ ကာယမောနေယျံ၊ ကာယပရိညာသဟဂတော မဂ္ဂေါ ကာယမောနေယျံ၊ ကာယသ္မိံ ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ ကာယမောနေယျံ၊ ကာယသင်္ခါရနိရောဓာ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာပတ္တိ ကာယမောနေယျံ။ တတ္ထ ကတမံ ဝစီမောနေယျံ? စတုဗ္ဗိဓဝစီဒုစ္စရိတဿ ပဟာနံ ဝစီမောနေယျံ၊ စတုဗ္ဗိဓံ ဝစီသုစရိတံ ဝစီမောနေယျံ၊ ဝါစာရမ္မဏေ ဉာဏံ ဝစီမောနေယျံ ဝါစာပရိညာ ဝစီမောနေယျံ ပရိညာသဟဂတော မဂ္ဂေါ၊ ဝါစာယ ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ၊ ဝစီသင်္ခါရနိရောဓာ ဒုတိယဇ္ဈာနသမာပတ္တိ ဝစီမောနေယျံ။ တတ္ထ ကတမံ မနောမောနေယျံ? တိဝိဓမနောဒုစ္စရိတဿ ပဟာနံ မနောမောနေယျံ ၊ တိဝိဓံ မနောသုစရိတံ မနောမောနေယျံ၊ မနာရမ္မဏေ ဉာဏံ မနောမောနေယျံ၊ မနောပရိညာ မနောမောနေယျံ။ ပရိညာသဟဂတော မဂ္ဂေါ၊ မနသ္မိံ ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ ၊ စိတ္တသင်္ခါရနိရောဓာ သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိ မနောမောနေယျ’’န္တိ (မဟာနိ။ ၁၄)။

ကောသလ္လေသု အာယောတိ ဝုဍ္ဎိ။ အပါယောတိ အဝုဍ္ဎိ။ တဿ တဿ ကာရဏံ ဥပါယော။ တေသံ ပဇာနနာ ကောသလ္လံ။ ဝိတ္ထာရော ပန ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တောယေဝ။

ဝုတ္တဉှေတံ – ‘‘တတ္ထ ကတမံ အာယကောသလ္လံ? ဣမေ ဓမ္မေ မနသိကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဥပ္ပန္နာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ ဣမေ ဝါ ပန မေ ဓမ္မေ မနသိကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တန္တီတိ၊ ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ အာယကောသလ္လံ။ တတ္ထ ကတမံ အပါယကောသလ္လံ? ဣမေ ဓမ္မေ မနသိကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ ဣမေ ဝါ ပန မေ ဓမ္မေ မနသိကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဥပ္ပန္နာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တန္တီတိ၊ ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ အပါယကောသလ္လံ။ သဗ္ဗာပိ တတြုပါယာ ပညာ ဥပါယကောသလ္လ’’န္တိ (ဝိဘ။ ၇၇၁)။ ဣဒံ ပန အစ္စာယိကကိစ္စေ ဝါ ဘယေ ဝါ ဥပ္ပန္နေ တဿ တိကိစ္ဆနတ္ထံ ဌာနုပ္ပတ္တိယာ ကာရဏဇာနနဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

မဒါတိ မဇ္ဇနာကာရဝသေန ပဝတ္တမာနာ။ တေသု ‘‘အဟံ နိရောဂေါ သဋ္ဌိ ဝါ သတ္တတိ ဝါ ဝဿာနိ အတိက္ကန္တာနိ၊ န မေ ဟရီတကီခဏ္ဍမ္ပိ ခါဒိတပုဗ္ဗံ၊ ဣမေ ပနညေ အသုကံ နာမ ဌာနံ ရုဇ္ဇတိ၊ ဘေသဇ္ဇံ ခါဒါမာတိ ဝိစရန္တိ၊ ကော အညော မာဒိသော နိရောဂေါ နာမာ’’တိ ဧဝံ မာနကရဏံ အာရောဂျမဒေါ။ ‘‘မဟလ္လကကာလေ ပုညံ ကရိဿာမ၊ ဒဟရမှ တာဝါ’’တိ ယောဗ္ဗနေ ဌတွာ မာနကရဏံ ယောဗ္ဗနမဒေါ။ ‘‘စိရံ ဇီဝိံ၊ စိရံ ဇီဝါမိ၊ စိရံ ဇီဝိဿာမိ၊ သုခံ ဇီဝိံ၊ သုခံ ဇီဝါမိ၊ သုခံ ဇီဝိဿာမီ’’တိ ဧဝံ မာနကရဏံ ဇီဝိတမဒေါ။

အာဓိပတေယျေသု အဓိပတိတော အာဂတံ အာဓိပတေယျံ။ ‘‘ဧတ္တကောမှိ သီလေန သမာဓိနာ ပညာယ ဝိမုတ္တိယာ၊ န မေ ဧတံ ပတိရူပ’’န္တိ ဧဝံ အတ္တာနံ အဓိပတ္တိံ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ ပါပဿ အကရဏံ အတ္တာဓိပတေယျံ နာမ။ လောကံ အဓိပတိံ ကတွာ အကရဏံ လောကာဓိပတေယျံ နာမ။ လောကုတ္တရဓမ္မံ အဓိပတိံ ကတွာ အကရဏံ ဓမ္မာဓိပတေယျံ နာမ။

ကထာဝတ္ထူနီတိ ကထာကာရဏာနိ။ အတီတံ ဝါ အဒ္ဓါနန္တိ အတီတံ ဓမ္မံ၊ အတီတက္ခန္ဓေတိ အတ္ထော။ အပိစ ‘‘ယံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရူပံ အတီတံ နိရုဒ္ဓံ ဝိပရိဏတံ၊ ‘အဟောသီ’တိ တဿ သင်္ခါ၊ ‘အဟောသီ’တိ တဿ ပညတ္တိ ‘အဟောသီ’တိ တဿ သမညာ၊ န တဿ သင်္ခါ ‘အတ္ထီ’တိ၊ န တဿ သင်္ခါ ‘ဘဝိဿတီ’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၆၂) ဧဝံ အာဂတေန နိရုတ္တိပထသုတ္တေနပေတ္ထ အတ္ထော ဒီပေတဗ္ဗော။

ဝိဇ္ဇာတိ တမဝိဇ္ဈနဋ္ဌေန ဝိဇ္ဇာ။ ဝိဒိတကရဏဋ္ဌေနာပိ ဝိဇ္ဇာ။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဉှိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ ဆာဒေတွာ ဌိတံ တမံ ဝိဇ္ဈတိ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉ္စ ဝိဒိတံ ကရောတီတိ ဝိဇ္ဇာ။ စုတူပပါတဉာဏံ စုတိပဋိသန္ဓိစ္ဆာဒကံ တမံ ဝိဇ္ဈတိ၊ တဉ္စ ဝိဒိတံ ကရောတီတိ ဝိဇ္ဇာ။ အာသဝါနံ ခယေ ဉာဏံ စတုသစ္စစ္ဆာဒကံ တမံ ဝိဇ္ဈတိ၊ စတုသစ္စဓမ္မဉ္စ ဝိဒိတံ ကရောတီတိ ဝိဇ္ဇာ။

ဝိဟာရေသု အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော ဒိဗ္ဗော ဝိဟာရော။ စတဿော အပ္ပမညာ ဗြဟ္မာ ဝိဟာရော။ ဖလသမာပတ္တိ အရိယော ဝိဟာရော။

ပါဋိဟာရိယာနိ ကေဝဋ္ဋသုတ္တေ ဝိတ္ထာရိတာနေဝ။

‘‘ဣမေ ခေါ၊ အာဝုသော’’တိအာဒီသု ဝုတ္တနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣတိ သမသဋ္ဌိယာ တိကာနံ ဝသေန အသီတိသတပဉှေ ကထေန္တော ထေရော သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေသီတိ။

တိကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

စတုက္ကဝဏ္ဏနာ

၃၀၆။ ဣတိ တိကဝသေန သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ စတုက္ကဝသေန ဒဿေတုံ ပုန ဒေသနံ အာရဘိ။ တတ္ထ ‘‘သတိပဋ္ဌာနစတုက္ကံ’’ ပုဗ္ဗေ ဝိတ္ထာရိတမေဝ။

သမ္မပ္ပဓာနစတုက္ကေ ဆန္ဒံ ဇနေတီတိ ‘‘ယော ဆန္ဒော ဆန္ဒိကတာ ကတ္တုကမျတာ ကုသလော ဓမ္မစ္ဆန္ဒော’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တံ ကတ္တုကမျတံ ဇနေတိ။ ဝါယမတီတိ ဝါယာမံ ကရောတိ။ ဝီရိယံ အာရဘတီတိ ဝီရိယံ ဇနေတိ။ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတီတိ စိတ္တံ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ ။ ဝိတ္ထာရော ပန သမ္မပ္ပဓာနဝိဘင်္ဂေ အာဂတောယေဝ။

ဣဒ္ဓိပါဒေသု ဆန္ဒံ နိဿာယ ပဝတ္တော သမာဓိ ဆန္ဒသမာဓိ။ ပဓာနဘူတာ သင်္ခါရာ ပဓာနသင်္ခါရာ။ သမန္နာဂတန္တိ တေဟိ ဓမ္မေဟိ ဥပေတံ။ ဣဒ္ဓိယာ ပါဒံ၊ ဣဒ္ဓိဘူတံ ဝါ ပါဒန္တိ ဣဒ္ဓိပါဒံ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ၊ ဝိတ္ထာရော ပန ဣဒ္ဓိပါဒဝိဘင်္ဂေ အာဂတော ဧဝ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ပနဿ အတ္ထော ဒီပိတော။ ဈာနကထာပိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝိတ္ထာရိတာဝ။

၃၀၇။ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာယာတိ ဣမသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ သုခဝိဟာရတ္ထာယ။ ဣဓ ဖလသမာပတ္တိဈာနာနိ၊ ခီဏာသဝဿ အပရဘာဂေ နိဗ္ဗတ္တိတဈာနာနိ စ ကထိတာနိ။

အာလောကသညံ မနသိကရောတီတိ ဒိဝါ ဝါ ရတ္တိံ ဝါ သူရိယစန္ဒပဇ္ဇောတမဏိအာဒီနံ အာလောကံ အာလောကောတိ မနသိကရောတိ။ ဒိဝါသညံ အဓိဋ္ဌာတီတိ ဧဝံ မနသိ ကတွာ ဒိဝါတိသညံ ဌပေတိ။ ယထာ ဒိဝါ တထာ ရတ္တိန္တိ ယထာ ဒိဝါ ဒိဋ္ဌော အာလောကော၊ တထေဝ တံ ရတ္တိံ မနသိကရောတိ။ ယထာ ရတ္တိံ တထာ ဒိဝါတိ ယထာ ရတ္တိံ အာလောကော ဒိဋ္ဌော၊ ဧဝမေဝ ဒိဝါ မနသိကရောတိ။ ဣတိ ဝိဝဋေန စေတသာတိ ဧဝံ အပိဟိတေန စိတ္တေန။ အပရိယောနဒ္ဓေနာတိ သမန္တတော အနဒ္ဓေန။ သပ္ပဘာသန္တိ သဩဘာသံ။ ဉာဏဒဿနပဋိလာဘာယာတိ ဉာဏဒဿနပဋိလာဘတ္ထာယ။ ဣမိနာ ကိံ ကထိတံ? မိဒ္ဓဝိနောဒနအာလောကော ကထိတော ပရိကမ္မအာလောကော ဝါ။ ဣမိနာ ကိံ ကထိတံ ဟောတိ? ခီဏာသဝဿ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏံ။ တသ္မိံ ဝါ အာဂတေပိ အနာဂတေပိ ပါဒကဇ္ဈာနသမာပတ္တိမေဝ သန္ဓာယ ‘‘သပ္ပဘာသံ စိတ္တံ ဘာဝေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။

သတိသမ္ပဇညာယာတိ သတ္တဋ္ဌာနိကဿ သတိသမ္ပဇညဿ အတ္ထာယ။ ဝိဒိတာ ဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိအာဒီသု ခီဏာသဝဿ ဝတ္ထု ဝိဒိတံ ဟောတိ အာရမ္မဏံ ဝိဒိတံ ဝတ္ထာရမ္မဏံ ဝိဒိတံ။ ဝတ္ထာရမ္မဏဝိဒိတတာယ ဧဝံ ဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဧဝံ တိဋ္ဌန္တိ၊ ဧဝံ နိရုဇ္ဈန္တိ။ န ကေဝလဉ္စ ဝေဒနာ ဧဝ ဣဓ ဝုတ္တာ သညာဒယောပိ ၊ အဝုတ္တာ စေတနာဒယောပိ၊ ဝိဒိတာ စ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စေဝ တိဋ္ဌန္တိ စ နိရုဇ္ဈန္တိ စ။ အပိ စ ဝေဒနာယ ဥပ္ပာဒေါ ဝိဒိတော ဟောတိ၊ ဥပဋ္ဌာနံ ဝိဒိတံ ဟောတိ။ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ ဝေဒနာသမုဒယော၊ တဏှာသမုဒယာ ကမ္မသမုဒယော၊ ဖဿသမုဒယာ ဝေဒနာယသမုဒယော။ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏံ ပဿန္တောပိ ဝေဒနာက္ခန္ဓဿ သမုဒယံ ပဿတိ။ ဧဝံ ဝေဒနာယ ဥပ္ပာဒေါ ဝိဒိတော ဟောတိ။ ကထံ ဝေဒနာယ ဥပဋ္ဌာနံ ဝိဒိတံ ဟောတိ? အနိစ္စတော မနသိကရောတော ခယတူပဋ္ဌာနံ ဝိဒိတံ ဟောတိ။ ဒုက္ခတော မနသိကရောတော ဘယတူပဋ္ဌာနံ ဝိဒိတံ ဟောတိ။ အနတ္တတော မနသိကရောတော သုညတူပဋ္ဌာနံ ဝိဒိတံ ဟောတိ။ ဧဝံ ဝေဒနာယ ဥပဋ္ဌာနံ ဝိဒိတံ ဟောတိ၊ ခယတော ဘယတော သုညတော ဇာနာတိ။ ကထံ ဝေဒနာယ အတ္ထင်္ဂမော ဝိဒိတော ဟောတိ? အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓော။…ပေ… ဧဝံ ဝေဒနာယ အတ္ထင်္ဂမော ဝိဒိတော ဟောတိ။ ဣမိနာပိ နယေနေတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဣတိရူပန္တိအာဒိ ဝုတ္တနယမေဝ။ အယံ အာဝုသော သမာဓိဘာဝနာတိ အယံ အာသဝါနံ ခယဉာဏဿ ပါဒကဇ္ဈာနသမာဓိဘာဝနာ။

၃၀၈။ အပ္ပမညာတိ ပမာဏံ အဂဟေတွာ အနဝသေသဖရဏဝသေန အပ္ပမညာဝ။ အနုပဒဝဏ္ဏနာ ပန ဘာဝနာသမာဓိဝိဓာနဉ္စ ဧတာသံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ အရူပကထာပိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝိတ္ထာရိတာဝ။

အပဿေနာနီတိ အပဿယာနိ။ သင်္ခါယာတိ ဉာဏေန ဉတွာ။ ပဋိသေဝတီတိ ဉာဏေန ဉတွာ သေဝိတဗ္ဗယုတ္တကမေဝ သေဝတိ။ တဿ စ ဝိတ္ထာရော ‘‘ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော စီဝရံ ပရိဘုဉ္ဇတီ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ သင်္ခါယေကံ အဓိဝါသေတီတိ ဉာဏေန ဉတွာ အဓိဝါသေတဗ္ဗယုတ္တကမေဝ အဓိဝါသေတိ။ ဝိတ္ထာရော ပနေတ္ထ ‘‘ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော ခမော ဟောတိ သီတဿာ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပရိဝဇ္ဇေတီတိ ဉာဏေန ဉတွာ ပရိဝဇ္ဇေတုံ ယုတ္တမေဝ ပရိဝဇ္ဇေတိ။ တဿ ဝိတ္ထာရော ‘‘ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော စဏ္ဍံ ဟတ္ထိံ ပရိဝဇ္ဇေတီ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝိနောဒေတီတိ ဉာဏေန ဉတွာ ဝိနောဒေတဗ္ဗမေဝ ဝိနောဒေတိ၊ နုဒတိ နီဟရတိ အန္တော ပဝိသိတုံ န ဒေတိ။ တဿ ဝိတ္ထာရော ‘‘ဥပ္ပန္နံ ကာမဝိတက္ကံ နာဓိဝါသေတီ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။

အရိယဝံသစတုက္ကဝဏ္ဏနာ

၃၀၉။ အရိယဝံသာတိ အရိယာနံ ဝံသာ။ ယထာ ဟိ ခတ္တိယဝံသော၊ ဗြာဟ္မဏဝံသော၊ ဝေဿဝံသော၊ သုဒ္ဒဝံသော၊ သမဏဝံသော၊ ကုလဝံသော၊ ရာဇဝံသော၊ ဧဝံ အယမ္ပိ အဋ္ဌမော အရိယဝံသော အရိယတန္တိ အရိယပဝေဏီ နာမ ဟောတိ။ သော ခေါ ပနာယံ အရိယဝံသော ဣမေသံ ဝံသာနံ မူလဂန္ဓာဒီနံ ကာဠာနုသာရိတဂန္ဓာဒယော ဝိယ အဂ္ဂမက္ခာယတိ။ ကေ ပန တေ အရိယာ ယေသံ ဧတေ ဝံသာတိ? အရိယာ ဝုစ္စန္တိ ဗုဒ္ဓါ စ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ စ တထာဂတသာဝကာ စ၊ ဧတေသံ အရိယာနံ ဝံသာတိ အရိယဝံသာ။ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဟိ သတသဟဿကပ္ပာဓိကာနံ စတုန္နံ အသင်္ချေယျာနံ မတ္ထကေ တဏှင်္ကရော မေဓင်္ကရော သရဏင်္ကရော ဒီပင်္ကရောတိ စတ္တာရော ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပန္နာ၊ တေ အရိယာ၊ တေသံ အရိယာနံ ဝံသာတိ အရိယဝံသာ။ တေသံ ဗုဒ္ဓါနံ ပရိနိဗ္ဗာနတော အပရဘာဂေ အသင်္ချေယျံ အတိက္ကမိတွာ ကောဏ္ဍညော နာမ ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပန္နော…ပေ… ဣမသ္မိံ ကပ္ပေ ကကုသန္ဓော၊ ကောဏာဂမနော၊ ကဿပေါ၊ အမှာကံ ဘဂဝါ ဂေါတမောတိ စတ္တာရော ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပန္နာ။ တေသံ အရိယာနံ ဝံသာတိ အရိယဝံသာ။ အပိစ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ သဗ္ဗဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓဗုဒ္ဓသာဝကာနံ အရိယာနံ ဝံသာတိ အရိယဝံသာ။ တေ ခေါ ပနေတေ အဂ္ဂညာ အဂ္ဂါတိ ဇာနိတဗ္ဗာ။ ရတ္တညာ ဒီဃရတ္တံ ပဝတ္တာတိ ဇာနိတဗ္ဗာ။ ဝံသညာ ဝံသာတိ ဇာနိတဗ္ဗာ။

ပေါရာဏာတိ န အဓုနုပ္ပတ္တိကာ။ အသံကိဏ္ဏာ အဝိကိဏ္ဏာ အနပနီတာ။ အသံကိဏ္ဏပုဗ္ဗာ အတီတဗုဒ္ဓေဟိ န သံကိဏ္ဏပုဗ္ဗာ။ ‘‘ကိံ ဣမေဟီ’’တိ န အပနီတပုဗ္ဗာ? န သင်္ကီယန္တီတိ ဣဒါနိပိ န အပနီယန္တိ။ န သင်္ကီယိဿန္တီတိ အနာဂတဗုဒ္ဓေဟိပိ န အပနီယိဿန္တိ၊ ယေ လောကေ ဝိညူ သမဏဗြာဟ္မဏာ၊ တေဟိ အပ္ပဋိကုဋ္ဌာ၊ သမဏေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိညူဟိ အနိန္ဒိတာ အဂရဟိတာ။

သန္တုဋ္ဌော ဟောတီတိ ပစ္စယသန္တောသဝသေန သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ။ ဣတရီတရေန စီဝရေနာတိ ထူလသုခုမလူခပဏီတထိရဇိဏ္ဏာနံ ယေန ကေနစိ။ အထ ခေါ ယထာလဒ္ဓါဒီနံ ဣတရီတရေန ယေန ကေနစိ သန္တုဋ္ဌော ဟောတီတိ အတ္ထော။ စီဝရသ္မိဉှိ တယော သန္တောသာ – ယထာလာဘသန္တောသော၊ ယထာဗလသန္တောသော၊ ယထာသာရုပ္ပသန္တောသောတိ။ ပိဏ္ဍပါတာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ တေသံ ဝိတ္ထာရကထာ သာမညဖလေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣမေ တယော သန္တောသေ သန္ဓာယ ‘‘သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ၊ ဣတရီတရေန ယထာလဒ္ဓါဒီသု ယေန ကေနစိ စီဝရေန သန္တုဋ္ဌော ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။

ဧတ္ထ စ စီဝရံ ဇာနိတဗ္ဗံ၊ စီဝရက္ခေတ္တံ ဇာနိတဗ္ဗံ၊ ပံသုကူလံ ဇာနိတဗ္ဗံ၊ စီဝရသန္တောသော ဇာနိတဗ္ဗော၊ စီဝရပဋိသံယုတ္တာနိ ဓုတင်္ဂါနိ ဇာနိတဗ္ဗာနိ။ တတ္ထ စီဝရံ ဇာနိတဗ္ဗန္တိ ခေါမာဒီနိ ဆ စီဝရာနိ ဒုကူလာဒီနိ ဆ အနုလောမစီဝရာနိ ဇာနိတဗ္ဗာနိ။ ဣမာနိ ဒွါဒသ ကပ္ပိယစီဝရာနိ။ ကုသစီရံ ဝါကစီရံ ဖလကစီရံ ကေသကမ္ဗလံ ဝါဠကမ္ဗလံ ပေါတ္ထကော စမ္မံ ဥလူကပက္ခံ ရုက္ခဒုဿံ လတာဒုဿံ ဧရကဒုဿံ ကဒလိဒုဿံ ဝေဠုဒုဿန္တိ ဧဝမာဒီနိ ပန အကပ္ပိယစီဝရာနိ။ စီဝရက္ခေတ္တန္တိ ‘‘သင်္ဃတော ဝါ ဂဏတော ဝါ ဉာတိတော ဝါ မိတ္တတော ဝါ အတ္တနော ဝါ ဓနေန ပံသုကူလံ ဝါ’’တိ ဧဝံ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ဆ ခေတ္တာနိ၊ အဋ္ဌန္နဉ္စ မာတိကာနံ ဝသေန အဋ္ဌ ခေတ္တာနိ ဇာနိတဗ္ဗာနိ။ ပံသုကူလန္တိ သောသာနိကံ၊ ပါပဏိကံ၊ ရထိယံ သင်္ကာရကူဋကံ၊ သောတ္ထိယံ၊ သိနာနံ၊ တိတ္ထံ၊ ဂတပစ္စာဂတံ၊ အဂ္ဂိဒဍ္ဎံ၊ ဂေါခါယိတံ ဥပစိကခါယိတံ၊ ဥန္ဒူရခါယိတံ၊ အန္တစ္ဆိန္နံ၊ ဒသာစ္ဆိန္နံ၊ ဓဇာဟဋံ၊ ထူပံ၊ သမဏစီဝရံ၊ သာမုဒ္ဒိယံ၊ အာဘိသေကိယံ၊ ပန္ထိကံ၊ ဝါတာဟဋံ၊ ဣဒ္ဓိမယံ၊ ဒေဝဒတ္တိယန္တိ တေဝီသတိ ပံသုကူလာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

ဧတ္ထ စ သောတ္ထိယန္တိ ဂဗ္ဘမလဟရဏံ။ ဂတပစ္စာဂတန္တိ မတကသရီရံ ပါရုပိတွာ သုသာနံ နေတွာ အာနီတစီဝရံ။ ဓဇာဟဋန္တိ ဓဇံ ဥဿာပေတွာ တတော အာနီတံ။ ထူပန္တိ ဝမ္မိကေ ပူဇိတစီဝရံ ။ သာမုဒ္ဒိယန္တိ သမုဒ္ဒဝီစီဟိ ထလံ ပါပိတံ။ ပန္ထိကန္တိ ပန္ထံ ဂစ္ဆန္တေဟိ စောရဘယေန ပါသာဏေဟိ ကောဋ္ဋေတွာ ပါရုတစီဝရံ။ ဣဒ္ဓိမယန္တိ ဧဟိဘိက္ခုစီဝရံ။ သေသံ ပါကဋမေဝ။

စီဝရသန္တောသောတိ ဝီသတိ စီဝရသန္တောသာ၊ ဝိတက္ကသန္တောသော၊ ဂမနသန္တောသော၊ ပရိယေသနသန္တောသော၊ ပဋိလာဘသန္တောသော၊ မတ္တပ္ပဋိဂ္ဂဟဏသန္တောသော၊ လောလုပ္ပဝိဝဇ္ဇနသန္တောသော၊ ယထာလာဘသန္တောသော၊ ယထာဗလသန္တောသော၊ ယထာသာရုပ္ပသန္တောသော၊ ဥဒကသန္တောသော၊ ဓောဝနသန္တောသော၊ ကရဏသန္တောသော၊ ပရိမာဏသန္တောသော၊ သုတ္တသန္တောသော၊ သိဗ္ဗနသန္တောသော၊ ရဇနသန္တောသော၊ ကပ္ပသန္တောသော၊ ပရိဘောဂသန္တောသော၊ သန္နိဓိပရိဝဇ္ဇနသန္တောသော၊ ဝိဿဇ္ဇနသန္တောသောတိ။

တတ္ထ သာဒကဘိက္ခုနာ တေမာသံ နိဗဒ္ဓဝါသံ ဝသိတွာ ဧကမာသမတ္တံ ဝိတက္ကေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သော ဟိ ပဝါရေတွာ စီဝရမာသေ စီဝရံ ကရောတိ။ ပံသုကူလိကော အဍ္ဎမာသေနေဝ ကရောတိ။ ဣတိ မာသဍ္ဎမာသမတ္တံ ဝိတက္ကနံ ဝိတက္ကသန္တောသော။ ဝိတက္ကသန္တောသေန ပန သန္တုဋ္ဌေန ဘိက္ခုနာ ပါစီနက္ခဏ္ဍရာဇိဝါသိကပံသုကူလိကတ္ထေရသဒိသေန ဘဝိတဗ္ဗံ။

ထေရော ကိရ စေတိယပဗ္ဗတဝိဟာရေ စေတိယံ ဝန္ဒိဿာမီတိ အာဂတော စေတိယံ ဝန္ဒိတွာ စိန္တေသိ ‘‘မယှံ စီဝရံ ဇိဏ္ဏံ ဗဟူနံ ဝသနဋ္ဌာနေ လဘိဿာမီ’’တိ။ သော မဟာဝိဟာရံ ဂန္တွာ သင်္ဃတ္ထေရံ ဒိသွာ ဝသနဋ္ဌာနံ ပုစ္ဆိတွာ တတ္ထ ဝုတ္ထော ပုနဒိဝသေ စီဝရံ အာဒါယ အာဂန္တွာ ထေရံ ဝန္ဒိ။ ထေရော ကိံ အာဝုသောတိ အာဟ။ ဂါမဒွါရံ၊ ဘန္တေ၊ ဂမိဿာမီတိ။ အဟမ္ပာဝုသော၊ ဂမိဿာမီတိ။ သာဓု၊ ဘန္တေတိ ဂစ္ဆန္တော မဟာဗောဓိဒွါရကောဋ္ဌကေ ဌတွာ ပုညဝန္တာနံ ဝသနဋ္ဌာနေ မနာပံ လဘိဿာမီတိ စိန္တေတွာ အပရိသုဒ္ဓါ မေ ဝိတက္ကောတိ တတောဝ ပဋိနိဝတ္တိ။ ပုနဒိဝသေ အမ္ဗင်္ဂဏသမီပတော၊ ပုနဒိဝသေ မဟာစေတိယဿ ဥတ္တရဒွါရတော၊ တထေဝ ပဋိနိဝတ္တိတွာ စတုတ္ထဒိဝသေ ထေရဿ သန္တိကံ အဂမာသိ။ ထေရော ဣမဿ ဘိက္ခုနော ဝိတက္ကော န ပရိသုဒ္ဓါ ဘဝိဿတီတိ စီဝရံ ဂဟေတွာ တေန သဒ္ဓိံယေဝ ပဉှံ ပုစ္ဆမာနော ဂါမံ ပါဝိသိ။ တဉ္စ ရတ္တိံ ဧကော မနုဿော ဥစ္စာရပလိဗုဒ္ဓါ သာဋကေယေဝ ဝစ္စံ ကတွာ တံ သင်္ကာရဋ္ဌာနေ ဆဍ္ဍေသိ။ ပံသုကူလိကတ္ထေရော တံ နီလမက္ခိကာဟိ သမ္ပရိကိဏ္ဏံ ဒိသွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေသိ။ မဟာထေရော ‘‘ကိံ၊ အာဝုသော၊ သင်္ကာရဋ္ဌာနဿ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဏှာသီ’’တိ? ‘‘နာဟံ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ကာရဋ္ဌာနဿ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဏှာမိ၊ မယှံ ပိတု ဒသဗလဿ ပဂ္ဂဏှာမိ၊ ပုဏ္ဏဒါသိယာ သရီရံ ပါရုပိတွာ ဆဍ္ဍိတံ ပံသုကူလံ တုမ္ဗမတ္တေ ပါဏကေ ဝိဓုနိတွာ သုသာနတော ဂဏှန္တေန ဒုက္ကရံ ကတံ၊ ဘန္တေ’’တိ။ မဟာထေရော ‘‘ပရိသုဒ္ဓါ ဝိတက္ကော ပံသုကူလိကဿာ’’တိ စိန္တေသိ။ ပံသုကူလိကတ္ထေရောပိ တသ္မိံယေဝ ဌာနေ ဌိတော ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ တီဏိ ဖလာနိ ပတ္တော တံ သာဋကံ ဂဟေတွာ စီဝရံ ကတွာ ပါရုပိတွာ ပါစီနက္ခဏ္ဍရာဇိံ ဂန္တွာ အဂ္ဂဖလံ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။

စီဝရတ္ထာယ ဂစ္ဆန္တဿ ပန ‘‘ကတ္ထ လဘိဿာမီ’’တိ အစိန္တေတွာ ကမ္မဋ္ဌာနသီသေနေဝ ဂမနံ ဂမနသန္တောသော နာမ။

ပရိယေသန္တဿ ပန ယေန ဝါ တေန ဝါ သဒ္ဓိံ အပရိယေသိတွာ လဇ္ဇိံ ပေသလံ ဘိက္ခုံ ဂဟေတွာ ပရိယေသနံ ပရိယေသနသန္တောသော နာမ။

ဧဝံ ပရိယေသန္တဿ အာဟရိယမာနံ စီဝရံ ဒူရတော ဒိသွာ ‘‘ဧတံ မနာပံ ဘဝိဿတိ၊ ဧတံ အမနာပ’’န္တိ ဧဝံ အဝိတက္ကေတွာ ထူလသုခုမာဒီသု ယထာလဒ္ဓေနေဝ သန္တုဿနံ ပဋိလာဘသန္တောသော နာမ။

ဧဝံ လဒ္ဓံ ဂဏှန္တဿာပိ ‘‘ဧတ္တကံ ဒုပဋ္ဋဿ ဘဝိဿတိ၊ ဧတ္တကံ ဧကပဋ္ဋဿာ’’တိ အတ္တနော ပဟောနကမတ္တေနေဝ သန္တုဿနံ မတ္တပ္ပဋိဂ္ဂဟဏသန္တောသော နာမ။

စီဝရံ ပရိယေသန္တဿ ပန ‘‘အသုကဿ ဃရဒွါရေ မနာပံ လဘိဿာမီ’’တိ အစိန္တေတွာ ဒွါရပဋိပါဋိယာ စရဏံ လောလုပ္ပဝိဝဇ္ဇနသန္တောသော နာမ။

လူခပဏီတေသု ယေန ကေနစိ ယာပေတုံ သက္ကောန္တဿ ယထာလဒ္ဓေနေဝ ယာပနံ ယထာလာဘသန္တောသော နာမ။

အတ္တနော ထာမံ ဇာနိတွာ ယေန ယာပေတုံ သက္ကောတိ၊ တေန ယာပနံ ယထာဗလသန္တောသော နာမ။

မနာပံ အညဿ ဒတွာ အတ္တနော ယေန ကေနစိ ယာပနံ ယထာသာရုပ္ပသန္တောသော နာမ။

‘‘ကတ္ထ ဥဒကံ မနာပံ၊ ကတ္ထ အမနာပ’’န္တိ အဝိစာရေတွာ ယေန ကေနစိ ဓောဝနုပဂေန ဥဒကေန ဓောဝနံ ဥဒကသန္တောသော နာမ။ ပဏ္ဍုမတ္တိကဂေရုကပူတိပဏ္ဏရသကိလိဋ္ဌာနိ ပန ဥဒကာနိ ဝဇ္ဇေတုံ ဝဋ္ဋတိ။

ဓောဝန္တဿ ပန မုဂ္ဂရာဒီဟိ အပဟရိတွာ ဟတ္ထေဟိ မဒ္ဒိတွာ ဓောဝနံ ဓောဝနသန္တောသော နာမ။ တထာ အသုဇ္ဈန္တံ ပဏ္ဏာနိ ပက္ခိပိတွာ တာပိတဥဒကေနာပိ ဓောဝိတုံ ဝဋ္ဋတိ။

ဧဝံ ဓောဝိတွာ ကရောန္တဿ ဣဒံ ထူလံ၊ ဣဒံ သုခုမန္တိ အကောပေတွာ ပဟောနကနီဟာရေနေဝ ကရဏံ ကရဏသန္တောသော နာမ။

တိမဏ္ဍလပ္ပဋိစ္ဆာဒနမတ္တဿေဝ ကရဏံ ပရိမာဏသန္တောသော နာမ။

စီဝရကရဏတ္ထာယ ပန မနာပသုတ္တံ ပရိယေသိဿာမီတိ အဝိစာရေတွာ ရထိကာဒီသု ဝါ ဒေဝဋ္ဌာနေ ဝါ အာဟရိတွာ ပါဒမူလေ ဝါ ဌပိတံ ယံကိဉ္စိဒေဝ သုတ္တံ ဂဟေတွာ ကရဏံ သုတ္တသန္တောသော နာမ။

ကုသိဗန္ဓနကာလေ ပန အင်္ဂုလမတ္တေ သတ္တဝါရေ န ဝိဇ္ဈိတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ ကရောန္တဿ ဟိ ယော ဘိက္ခု သဟာယော န ဟောတိ၊ တဿ ဝတ္တဘေဒေါပိ နတ္ထိ။ တိဝင်္ဂုလမတ္တေ ပန သတ္တဝါရေ ဝိဇ္ဈိတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ ကရောန္တဿ မဂ္ဂပဋိပန္နေနာပိ သဟာယေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ယော န ဟောတိ၊ တဿ ဝတ္တဘေဒေါ။ အယံ သိဗ္ဗနသန္တောသော နာမ။

ရဇန္တေန ပန ကာဠကစ္ဆကာဒီနိ ပရိယေသန္တေန န ရဇိတဗ္ဗံ။ သောမဝက္ကလာဒီသု ယံ လဘတိ၊ တေန ရဇိတဗ္ဗံ။ အလဘန္တေန ပန မနုဿေဟိ အရညေ ဝါကံ ဂဟေတွာ ဆဍ္ဍိတရဇနံ ဝါ ဘိက္ခူဟိ ပစိတွာ ဆဍ္ဍိတကသဋံ ဝါ ဂဟေတွာ ရဇိတဗ္ဗံ၊ အယံ ရဇနသန္တောသော နာမ။

နီလကဒ္ဒမကာဠသာမေသု ယံကိဉ္စိ ဂဟေတွာ ဟတ္ထိပိဋ္ဌေ နိသိန္နဿ ပညာယမာနကပကရဏံ ကပ္ပသန္တောသော နာမ။

ဟိရိကောပီနပဋိစ္ဆာဒနမတ္တဝသေန ပရိဘုဉ္ဇနံ ပရိဘောဂသန္တောသော နာမ။

ဒုဿံ ပန လဘိတွာ သုတ္တံ ဝါ သူစိံ ဝါ ကာရကံ ဝါ အလဘန္တေန ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ လဘန္တေန န ဝဋ္ဋတိ။ ကတမ္ပိ သစေ အန္တေဝါသိကာဒီနံ ဒါတုကာမော ဟောတိ၊ တေ စ အသန္နိဟိတာ ယာဝ အာဂမနာ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အာဂတမတ္တေသု ဒါတဗ္ဗံ။ ဒါတုံ အသက္ကောန္တေန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ အညသ္မိံ စီဝရေ သတိ ပစ္စတ္ထရဏမ္ပိ အဓိဋ္ဌာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အနဓိဋ္ဌိတမေဝ ဟိ သန္နိဓိ ဟောတိ။ အဓိဋ္ဌိတံ န ဟောတီတိ မဟာသီဝတ္ထေရော အာဟ။ အယံ သန္နိဓိပရိဝဇ္ဇနသန္တောသော နာမ။

ဝိဿဇ္ဇန္တေန ပန န မုခံ ဩလောကေတွာ ဒါတဗ္ဗံ။ သာရဏီယဓမ္မေ ဌတွာ ဝိဿဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ အယံ ဝိဿဇ္ဇနသန္တောသော နာမ။

စီဝရပဋိသံယုတ္တာနိ ဓုတင်္ဂါနိ နာမ ပံသုကူလိကင်္ဂဉ္စေဝ တေစီဝရိကင်္ဂဉ္စ။ တေသံ ဝိတ္ထာရကထာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂတော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣတိ စီဝရသန္တောသမဟာအရိယဝံသံ ပူရယမာနော ဘိက္ခု ဣမာနိ ဒွေ ဓုတင်္ဂါနိ ဂေါပေတိ။ ဣမာနိ ဂေါပေန္တော စီဝရသန္တောသမဟာအရိယဝံသေန သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ။

ဝဏ္ဏဝါဒီတိ ဧကော သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ၊ သန္တောသဿ ဝဏ္ဏံ န ကထေတိ၊ ဧကော န သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ၊ သန္တောသဿ ဝဏ္ဏံ ကထေတိ၊ ဧကော နေဝ သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ၊ န သန္တောသဿ ဝဏ္ဏံ ကထေတိ၊ ဧကော သန္တုဋ္ဌော စေဝ ဟောတိ၊ သန္တောသဿ စ ဝဏ္ဏံ ကထေတိ၊ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ဣတရီတရစီဝရသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’’တိ ဝုတ္တံ။

အနေသနန္တိ ဒူတေယျပဟိနဂမနာနုယောဂပ္ပဘေဒံ နာနပ္ပကာရံ အနေသနံ။ အပ္ပတိရူပန္တိ အယုတ္တံ။ အလဒ္ဓါ စာတိ အလဘိတွာ။ ယထာ ဧကစ္စော ‘‘ကထံ နု ခေါ စီဝရံ လဘိဿာမီ’’တိ။ ပုညဝန္တေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဧကတော ဟုတွာ ကောဟညံ ကရောန္တော ဥတ္တသတိ ပရိတသတိ၊ သန္တုဋ္ဌော ဘိက္ခု ဧဝံ အလဒ္ဓါ စီဝရံ န ပရိတသတိ။ လဒ္ဓါ စာတိ ဓမ္မေန သမေန လဘိတွာ။ အဂဓိတောတိ ဝိဂတလောဘဂိဒ္ဓါ။ အမုစ္ဆိတောတိ အဓိမတ္တတဏှာယ မုစ္ဆံ အနာပန္နော။ အနဇ္ဈာပန္နောတိ တဏှာယ အနောတ္ထတော အပရိယောနဒ္ဓါ။ အာဒီနဝဒဿာဝီတိ အနေသနာပတ္တိယဉ္စ ဂေဓိတပရိဘောဂေ စ အာဒီနဝံ ပဿမာနော။ နိဿရဏပညောတိ ‘‘ယာဝဒေဝ သီတဿ ပဋိဃာတာယာ’’တိ ဝုတ္တံ နိဿရဏမေဝ ပဇာနန္တော။

ဣတရီတရစီဝရသန္တုဋ္ဌိယာတိ ယေန ကေနစိ စီဝရေန သန္တုဋ္ဌိယာ။ နေဝတ္တာနုက္ကံသေတီတိ ‘‘အဟံ ပံသုကူလိကော မယာ ဥပသမ္ပဒမာဠေယေဝ ပံသုကူလိကင်္ဂံ ဂဟိတံ၊ ကော မယာ သဒိသော အတ္ထီ’’တိ အတ္တုက္ကံသနံ န ကရောတိ။ န ပရံ ဝမ္ဘေတီတိ ‘‘ဣမေ ပနညေ ဘိက္ခူ န ပံသုကူလိကာ’’တိ ဝါ ‘‘ပံသုကူလိကင်္ဂမတ္တမ္ပိ ဧတေသံ နတ္ထီ’’တိ ဝါ ဧဝံ ပရံ န ဝမ္ဘေတိ။ ယော ဟိ တတ္ထ ဒက္ခောတိ ယော တသ္မိံ စီဝရသန္တောသေ၊ ဝဏ္ဏဝါဒါဒီသု ဝါ ဒက္ခော ဆေကော ဗျတ္တော။ အနလသောတိ သာတစ္စကိရိယာယ အာလသိယဝိရဟိတော။ သမ္ပဇာနော ပဋိဿတောတိ သမ္ပဇာနပညာယ စေဝ သတိယာ စ ယုတ္တော။ အရိယဝံသေ ဌိတောတိ အရိယဝံသေ ပတိဋ္ဌိတော။

ဣတရီတရေန ပိဏ္ဍပါတေနာတိ ယေန ကေနစိ ပိဏ္ဍပါတေန။ ဧတ္ထာပိ ပိဏ္ဍပါတော ဇာနိတဗ္ဗော။ ပိဏ္ဍပါတက္ခေတ္တံ ဇာနိတဗ္ဗံ၊ ပိဏ္ဍပါတသန္တောသော ဇာနိတဗ္ဗော၊ ပိဏ္ဍပါတပဋိသံယုတ္တံ ဓုတင်္ဂံ ဇာနိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ပိဏ္ဍပါတောတိ ‘‘ဩဒနော၊ ကုမ္မာသော၊ သတ္တု၊ မစ္ဆော၊ မံသံ၊ ခီရံ၊ ဒဓိ၊ သပ္ပိ၊ နဝနီတံ၊ တေလံ၊ မဓု၊ ဖာဏိတံ၊ ယာဂု၊ ခါဒနီယံ၊ သာယနီယံ၊ လေဟနီယ’’န္တိ သောဠသ ပိဏ္ဍပါတာ။

ပိဏ္ဍပါတက္ခေတ္တန္တိ သင်္ဃဘတ္တံ၊ ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ၊ နိမန္တနံ၊ သလာကဘတ္တံ၊ ပက္ခိကံ၊ ဥပေါသထိကံ၊ ပါဋိပဒိကံ၊ အာဂန္တုကဘတ္တံ၊ ဂမိကဘတ္တံ၊ ဂိလာနဘတ္တံ၊ ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ၊ ဓုရဘတ္တံ၊ ကုဋိဘတ္တံ၊ ဝါရဘတ္တံ၊ ဝိဟာရဘတ္တန္တိ ပန္နရသ ပိဏ္ဍပါတက္ခေတ္တာနိ။

ပိဏ္ဍပါတသန္တောသောတိ ပိဏ္ဍပါတေ ဝိတက္ကသန္တောသော၊ ဂမနသန္တောသော၊ ပရိယေသနသန္တောသော ပဋိလာဘသန္တောသော၊ ပဋိဂ္ဂဟဏသန္တောသော၊ မတ္တပ္ပဋိဂ္ဂဟဏသန္တောသော၊ လောလုပ္ပဝိဝဇ္ဇနသန္တောသော၊ ယထာလာဘသန္တောသော၊ ယထာဗလသန္တောသော၊ ယထာသာရုပ္ပသန္တောသော၊ ဥပကာရသန္တောသော၊ ပရိမာဏသန္တောသော၊ ပရိဘောဂသန္တောသော၊ သန္နိဓိပရိဝဇ္ဇနသန္တောသော၊ ဝိဿဇ္ဇနသန္တောသောတိ ပန္နရသ သန္တောသာ။

တတ္ထ သာဒကော ဘိက္ခု မုခံ ဓောဝိတွာ ဝိတက္ကေတိ။ ပိဏ္ဍပါတိကေန ပန ဂဏေန သဒ္ဓိံ စရတာ သာယံ ထေရူပဋ္ဌာနကာလေ ‘‘သွေ ကတ္ထ ပိဏ္ဍာယ စရိဿာမာတိ အသုကဂါမေ၊ ဘန္တေ’’တိ၊ ဧတ္တကံ စိန္တေတွာ တတော ပဋ္ဌာယ န ဝိတက္ကေတဗ္ဗံ။ ဧကစာရိကေန ဝိတက္ကမာဠကေ ဌတွာ ဝိတက္ကေတဗ္ဗံ။ တတော ပရံ ဝိတက္ကေန္တော အရိယဝံသာ စုတော ဟောတိ ပရိဗာဟိရော။ အယံ ဝိတက္ကသန္တောသော နာမ။

ပိဏ္ဍာယ ပဝိသန္တေန ‘‘ကုဟိံ လဘိဿာမီ’’တိ အစိန္တေတွာ ကမ္မဋ္ဌာနသီသေန ဂန္တဗ္ဗံ။ အယံ ဂမနသန္တောသော နာမ။

ပရိယေသန္တေန ယံ ဝါ တံ ဝါ အဂဟေတွာ လဇ္ဇိံ ပေသလမေဝ ဂဟေတွာ ပရိယေသိတဗ္ဗံ။ အယံ ပရိယေသနသန္တောသော နာမ။

ဒူရတောဝ အာဟရိယမာနံ ဒိသွာ ‘‘ဧတံ မနာပံ၊ ဧတံ အမနာပ’’န္တိ စိတ္တံ န ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗံ။ အယံ ပဋိလာဘသန္တောသော နာမ။

‘‘ဣမံ မနာပံ ဂဏှိဿာမိ၊ ဣမံ အမနာပံ န ဂဏှိဿာမီ’’တိ အစိန္တေတွာ ယံကိဉ္စိ ယာပနမတ္တံ ဂဟေတဗ္ဗမေဝ၊ အယံ ပဋိဂ္ဂဟဏသန္တောသော နာမ။

ဧတ္ထ ပန ဒေယျဓမ္မော ဗဟု၊ ဒါယကော အပ္ပံ ဒါတုကာမော၊ အပ္ပံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဒေယျဓမ္မော ဗဟု၊ ဒါယကောပိ ဗဟုံ ဒါတုကာမော၊ ပမာဏေနေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဒေယျဓမ္မော န ဗဟု၊ ဒါယကောပိ အပ္ပံ ဒါတုကာမော၊ အပ္ပံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဒေယျဓမ္မော န ဗဟု၊ ဒါယကော ပန ဗဟုံ ဒါတုကာမော၊ ပမာဏေန ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပဋိဂ္ဂဟဏသ္မိဉှိ မတ္တံ အဇာနန္တော မနုဿာနံ ပသာဒံ မက္ခေတိ၊ သဒ္ဓါဒေယျံ ဝိနိပါတေတိ၊ သာသနံ န ကရောတိ၊ ဝိဇာတမာတုယာပိ စိတ္တံ ဂဟေတုံ န သက္ကောတိ။ ဣတိ မတ္တံ ဇာနိတွာဝ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗန္တိ အယံ မတ္တပ္ပဋိဂ္ဂဟဏသန္တောသော နာမ။

သဒ္ဓကုလာနိယေဝ အဂန္တွာ ဒွါရပ္ပဋိပါဋိယာ ဂန္တဗ္ဗံ။ အယံ လောလုပ္ပဝိဝဇ္ဇနသန္တောသော နာမ။ ယထာလာဘသန္တောသာဒယော စီဝရေ ဝုတ္တနယာ ဧဝ။

ပိဏ္ဍပါတံ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ သမဏဓမ္မံ အနုပါလေဿာမီတိ ဧဝံ ဥပကာရံ ဉတွာ ပရိဘုဉ္ဇနံ ဥပကာရသန္တောသော နာမ။

ပတ္တံ ပူရေတွာ အာနီတံ န ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ အနုပသမ္ပန္နေ သတိ တေန ဂါဟာပေတဗ္ဗံ၊ အသတိ ဟရာပေတွာ ပဋိဂ္ဂဟဏမတ္တံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အယံ ပရိမာဏသန္တောသော နာမ။

‘‘ဇိဃစ္ဆာယ ပဋိဝိနောဒနံ ဣဒမေတ္ထ နိဿရဏ’’န္တိ ဧဝံ ပရိဘုဉ္ဇနံ ပရိဘောဂသန္တောသော နာမ။

နိဒဟိတွာ န ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ အယံ သန္နိဓိပရိဝဇ္ဇနသန္တောသော နာမ။

မုခံ အနောလောကေတွာ သာရဏီယဓမ္မေ ဌိတေန ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗံ။ အယံ ဝိဿဇ္ဇနသန္တောသော နာမ။

ပိဏ္ဍပါတပဋိသံယုတ္တာနိ ပန ပဉ္စ ဓုတင်္ဂါနိ – ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂံ၊ သပဒါနစာရိကင်္ဂံ၊ ဧကာသနိကင်္ဂံ ၊ ပတ္တပိဏ္ဍိကင်္ဂံ၊ ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကင်္ဂန္တိ။ တေသံ ဝိတ္ထာရကထာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တာ။ ဣတိ ပိဏ္ဍပါတသန္တောသမဟာအရိယဝံသံ ပူရယမာနော ဘိက္ခု ဣမာနိ ပဉ္စ ဓုတင်္ဂါနိ ဂေါပေတိ။ ဣမာနိ ဂေါပေန္တော ပိဏ္ဍပါတသန္တောသမဟာအရိယဝံသေန သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ။ ‘‘ဝဏ္ဏဝါဒီ’’တိအာဒီနိ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

သေနာသနေနာတိ ဣဓ သေနာသနံ ဇာနိတဗ္ဗံ၊ သေနာသနက္ခေတ္တံ ဇာနိတဗ္ဗံ၊ သေနာသနသန္တောသော ဇာနိတဗ္ဗော၊ သေနာသနပဋိသံယုတ္တံ ဓုတင်္ဂံ ဇာနိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ သေနာသနန္တိ မဉ္စော၊ ပီဌံ၊ ဘိသိ၊ ဗိမ္ဗောဟနံ၊ ဝိဟာရော၊ အဍ္ဎယောဂေါ၊ ပါသာဒေါ၊ ဟမ္မိယံ၊ ဂုဟာ၊ လေဏံ၊ အဋ္ဋော၊ မာဠော ၊ ဝေဠုဂုမ္ဗော၊ ရုက္ခမူလံ၊ ယတ္ထ ဝါ ပန ဘိက္ခူ ပဋိက္ကမန္တီတိ ဣမာနိ ပန္နရသ သေနာသနာနိ။

သေနာသနက္ခေတ္တန္တိ ‘‘သင်္ဃတော ဝါ ဂဏတော ဝါ ဉာတိတော ဝါ မိတ္တတော ဝါ အတ္တနော ဝါ ဓနေန ပံသုကူလံ ဝါ’’တိ ဆ ခေတ္တာနိ။

သေနာသနသန္တောသောတိ သေနာသနေ ဝိတက္ကသန္တောသာဒယော ပန္နရသ သန္တောသာ။ တေ ပိဏ္ဍပါတေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သေနာသနပဋိသံယုတ္တာနိ ပန ပဉ္စ ဓုတင်္ဂါနိ – အာရညိကင်္ဂံ၊ ရုက္ခမူလိကင်္ဂံ၊ အဗ္ဘောကာသိကင်္ဂံ၊ သောသာနိကင်္ဂံ၊ ယထာသန္တတိကင်္ဂန္တိ။ တေသံ ဝိတ္ထာရကထာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တာ။ ဣတိ သေနာသနသန္တောသမဟာအရိယဝံသံ ပူရယမာနော ဘိက္ခု ဣမာနိ ပဉ္စ ဓုတင်္ဂါနိ ဂေါပေတိ။ ဣမာနိ ဂေါပေန္တော သေနာသနသန္တောသမဟာအရိယဝံသေန သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ။

ဂိလာနပစ္စယော ပန ပိဏ္ဍပါတေယေဝ ပဝိဋ္ဌော။ တတ္ထ ယထာလာဘယထာဗလယထာသာရုပ္ပသန္တောသေနေဝ သန္တုဿိတဗ္ဗံ။ နေသဇ္ဇိကင်္ဂံ ဘာဝနာရာမအရိယဝံသံ ဘဇတိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ –

‘‘ပဉ္စ သေနာသနေ ဝုတ္တာ၊ ပဉ္စ အာဟာရနိဿိတာ၊

ဧကော ဝီရိယသံယုတ္တော၊ ဒွေ စ စီဝရနိဿိတာ’’တိ။

ဣတိ အာယသ္မာ ဓမ္မသေနာပတိ သာရိပုတ္တတ္ထေရော ပထဝိံ ပတ္ထရမာနော ဝိယ သာဂရကုစ္ဆိံ ပူရယမာနော ဝိယ အာကာသံ ဝိတ္ထာရယမာနော ဝိယ စ ပဌမံ စီဝရသန္တောသံ အရိယဝံသံ ကထေတွာ စန္ဒံ ဥဋ္ဌာပေန္တော ဝိယ သူရိယံ ဥလ္လင်္ဃေန္တော ဝိယ စ ဒုတိယံ ပိဏ္ဍပါတသန္တောသံ ကထေတွာ သိနေရုံ ဥက္ခိပေန္တော ဝိယ တတိယံ သေနာသနသန္တောသံ အရိယဝံသံ ကထေတွာ ဣဒါနိ သဟဿနယပ္ပဋိမဏ္ဍိတံ စတုတ္ထံ ဘာဝနာရာမံ အရိယဝံသံ ကထေတုံ ပုန စပရံ အာဝုသော ဘိက္ခု ပဟာနာရာမော ဟောတီတိ ဒေသနံ အာရဘိ။

တတ္ထ အာရမနံ အာရာမော၊ အဘိရတီတိ အတ္ထော။ ပဉ္စဝိဓေ ပဟာနေ အာရာမော အဿာတိ ပဟာနာရာမော။ ကာမစ္ဆန္ဒံ ပဇဟန္တော ရမတိ၊ နေက္ခမ္မံ ဘာဝေန္တော ရမတိ၊ ဗျာပါဒံ ပဇဟန္တော ရမတိ…ပေ… သဗ္ဗကိလေသေ ပဇဟန္တော ရမတိ၊ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဘာဝေန္တော ရမတီတိ ဧဝံ ပဟာနေ ရတောတိ ပဟာနရတော။ ဝုတ္တနယေနေဝ ဘာဝနာယ အာရာမော အဿာတိ ဘာဝနာရာမော။ ဘာဝနာယ ရတောတိ ဘာဝနာရတော။

ဣမေသု ပန စတူသု အရိယဝံသေသု ပုရိမေဟိ တီဟိ တေရသန္နံ ဓုတင်္ဂါနံ စတုပစ္စယသန္တောသဿ စ ဝသေန သကလံ ဝိနယပိဋကံ ကထိတံ ဟောတိ။ ဘာဝနာရာမေန အဝသေသံ ပိဋကဒွယံ။ ဣမံ ပန ဘာဝနာရာမတံ အရိယဝံသံ ကထေန္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ နေက္ခမ္မပါဠိယာ ကထေတဗ္ဗော။ ဒီဃနိကာယေ ဒသုတ္တရသုတ္တန္တပရိယာယေန ကထေတဗ္ဗော။ မဇ္ဈိမနိကာယေ သတိပဋ္ဌာနသုတ္တန္တပရိယာယေန ကထေတဗ္ဗော။ အဘိဓမ္မေ နိဒ္ဒေသပရိယာယေန ကထေတဗ္ဗော။

တတ္ထ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ နေက္ခမ္မပါဠိယာတိ သော နေက္ခမ္မံ ဘာဝေန္တော ရမတိ၊ ကာမစ္ဆန္ဒံ ပဇဟန္တော ရမတိ။ အဗျာပါဒံ ဗျာပါဒံ။ အာလောကသညံ၊ ထိနမိဒ္ဓံ။ အဝိက္ခေပံ ဥဒ္ဓစ္စံ။ ဓမ္မဝဝတ္ထာနံ၊ ဝိစိကိစ္ဆံ။ ဉာဏံ၊ အဝိဇ္ဇံ။ ပါမောဇ္ဇံ၊ အရတိံ။ ပဌမံ ဈာနံ၊ ပဉ္စ နီဝရဏေ။ ဒုတိယံ ဈာနံ၊ ဝိတက္ကဝိစာရေ။ တတိယံ ဈာနံ၊ ပီတိံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ၊ သုခဒုက္ခေ။ အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိံ ဘာဝေန္တော ရမတိ၊ ရူပသညံ ပဋိဃသညံ နာနတ္တသညံ ပဇဟန္တော ရမတိ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနသမာပတ္တိံ…ပေ… နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိံ ဘာဝေန္တော ရမတိ၊ အာကိဉ္စညာယတနသညံ ပဇဟန္တော ရမတိ။

အနိစ္စာနုပဿနံ ဘာဝေန္တော ရမတိ၊ နိစ္စသညံ ပဇဟန္တော ရမတိ။ ဒုက္ခာနုပဿနံ၊ သုခသညံ။ အနတ္တာနုပဿနံ၊ အတ္တသညံ။ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနံ၊ နန္ဒိံ။ ဝိရာဂါနုပဿနံ၊ ရာဂံ။ နိရောဓာနုပဿနံ၊ သမုဒယံ။ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနံ၊ အာဒါနံ။ ခယာနုပဿနံ၊ ဃနသညံ။ ဝယာနုပဿနံ၊ အာယူဟနံ။ ဝိပရိဏာမာနုပဿနံ၊ ဓုဝသညံ။ အနိမိတ္တာနုပဿနံ၊ နိမိတ္တံ။ အပဏိဟိတာနုပဿနံ၊ ပဏိဓိံ။ သုညတာနုပဿနံ အဘိနိဝေသံ။ အဓိပညာဓမ္မဝိပဿနံ၊ သာရာဒါနာဘိနိဝေသံ။ ယထာဘူတဉာဏဒဿနံ၊ သမ္မောဟာဘိနိဝေသံ။ အာဒီနဝါနုပဿနံ၊ အာလယာဘိနိဝေသံ။ ပဋိသင်္ခါနုပဿနံ၊ အပ္ပဋိသင်္ခံ။ ဝိဝဋ္ဋာနုပဿနံ၊ သံယောဂါဘိနိဝေသံ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂံ ၊ ဒိဋ္ဌေကဋ္ဌေ ကိလေသေ။ သကဒါဂါမိမဂ္ဂံ၊ ဩဠာရိကေ ကိလေသေ။ အနာဂါမိမဂ္ဂံ၊ အဏုသဟဂတေ ကိလေသေ။ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဘာဝေန္တော ရမတိ၊ သဗ္ဗကိလေသေ ပဇဟန္တော ရမတီတိ ဧဝံ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ နေက္ခမ္မပါဠိယာ ကထေတဗ္ဗော။

ဒီဃနိကာယေဒသုတ္တရသုတ္တန္တပရိယာယေနာတိ ဧကံ ဓမ္မံ ဘာဝေန္တော ရမတိ၊ ဧကံ ဓမ္မံ ပဇဟန္တော ရမတိ…ပေ… ဒသ ဓမ္မေ ဘာဝေန္တော ရမတိ၊ ဒသ ဓမ္မေ ပဇဟန္တော ရမတိ။ ကတမံ ဧကံ ဓမ္မံ ဘာဝေန္တော ရမတိ? ကာယဂတာသတိံ သာတသဟဂတံ။ ဣမံ ဧကံ ဓမ္မံ ဘာဝေန္တော ရမတိ။ ကတမံ ဧကံ ဓမ္မံ ပဇဟန္တော ရမတိ? အသ္မိမာနံ။ ဣမံ ဧကံ ဓမ္မံ ပဇဟန္တော ရမတိ။ ကတမေ ဒွေ ဓမ္မေ…ပေ… ကတမေ ဒသ ဓမ္မေ ဘာဝေန္တော ရမတိ? ဒသ ကသိဏာယတနာနိ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မေ ဘာဝေန္တော ရမတိ။ ကတမေ ဒသ ဓမ္မေ ပဇဟန္တော ရမတိ? ဒသ မိစ္ဆတ္တေ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မေ ပဇဟန္တော ရမတိ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဘာဝနာရာမော ဟောတီတိ ဧဝံ ဒီဃနိကာယေ ဒသုတ္တရသုတ္တန္တပရိယာယေန ကထေတဗ္ဗော။

မဇ္ဈိမနိကာယေ သတိပဋ္ဌာနသုတ္တန္တပရိယာယေနာတိ ဧကာယနော၊ ဘိက္ခဝေ၊ မဂ္ဂေါ သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ၊ သောကပရိဒေဝါနံ သမတိက္ကမာယ၊ ဒုက္ခဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာယ၊ ဉာယဿ အဓိဂမာယ၊ နိဗ္ဗာနဿ သစ္ဆိကိရိယာယ ယဒိဒံ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ… ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ… စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ… ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ… ‘အတ္ထိ ဓမ္မာ’တိ ဝါ ပနဿ သတိ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဟောတိ ယာဝဒေဝ ဉာဏမတ္တာယ ပဋိဿတိမတ္တာယ အနိဿိတော စ ဝိဟရတိ န စ ကိဉ္စိ လောကေ ဥပါဒိယတိ။ ဧဝမ္ပိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဘာဝနာရာမော ဟောတိ ဘာဝနာရတော၊ ပဟာနာရာမော ဟောတိ ပဟာနရတော။ ပုန စပရံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဂစ္ဆန္တော ဝါ ဂစ္ဆာမီတိ ပဇာနာတိ…ပေ… ပုန စပရံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု သေယျထာပိ ပဿေယျ သရီရံ သိဝထိကာယ ဆဍ္ဍိတံ…ပေ… ပူတီနိ စုဏ္ဏကဇာတာနိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ဥပသံဟရတိ၊ အယမ္ပိ ခေါ ကာယော ဧဝံဓမ္မော ဧဝံဘာဝီ ဧဝံအနတီတောတိ။ ဣတိ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ…ပေ… ဧဝမ္ပိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဘာဝနာရာမော ဟောတီတိ ဧဝံ မဇ္ဈိမနိကာယေ သတိပဋ္ဌာနသုတ္တန္တပရိယာယေန ကထေတဗ္ဗော။

အဘိဓမ္မေ နိဒ္ဒေသပရိယာယေနာတိ သဗ္ဗေပိ သင်္ခတေ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော ရောဂတော ဂဏ္ဍတော…ပေ… သံကိလေသိကဓမ္မတော ပဿန္တော ရမတိ။ အယံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဘာဝနာရာမော ဟောတီတိ ဧဝံ နိဒ္ဒေသပရိယာယေန ကထေတဗ္ဗော။

နေဝအတ္တာနုက္ကံသေတီတိ အဇ္ဇ မေ သဋ္ဌိ ဝါ သတ္တတိ ဝါ ဝဿာနိ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ အနတ္တာတိ ဝိပဿနာယ ကမ္မံ ကရောန္တဿ၊ ကော မယာ သဒိသော အတ္ထီတိ ဧဝံ အတ္တုက္ကံသနံ န ကရောတိ။ န ပရံ ဝမ္ဘေတီတိ အနိစ္စံ ဒုက္ခန္တိ ဝိပဿနာမတ္တကမ္ပိ နတ္ထိ၊ ကိံ ဣမေ ဝိဿဋ္ဌကမ္မဋ္ဌာနာ စရန္တီတိ ဧဝံ ပရံ ဝမ္ဘနံ န ကရောတိ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။

၃၁၀။ ပဓာနာနီတိ ဥတ္တမဝီရိယာနိ။ သံဝရပဓာနန္တိ စက္ခာဒီနိ သံဝရန္တဿ ဥပ္ပန္နဝီရိယံ။ ပဟာနပဓာနန္တိ ကာမဝိတက္ကာဒယော ပဇဟန္တဿ ဥပ္ပန္နဝီရိယံ။ ဘာဝနာပဓာနန္တိ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ဘာဝေန္တဿ ဥပ္ပန္နဝီရိယံ။ အနုရက္ခဏာပဓာနန္တိ သမာဓိနိမိတ္တံ အနုရက္ခန္တဿ ဥပ္ပန္နဝီရိယံ။

ဝိဝေကနိဿိတန္တိအာဒီသု ဝိဝေကော ဝိရာဂေါ နိရောဓောတိ တီဏိပိ နိဗ္ဗာနဿ နာမာနိ။ နိဗ္ဗာနဉှိ ဥပဓိဝိဝေကတ္တာ ဝိဝေကော။ တံ အာဂမ္မ ရာဂါဒယော ဝိရဇ္ဇန္တီတိ ဝိရာဂေါ။ နိရုဇ္ဈန္တီတိ နိရောဓော။ တသ္မာ ‘‘ဝိဝေကနိဿိတ’’န္တိအာဒီသု အာရမ္မဏဝသေန အဓိဂန္တဗ္ဗဝသေန ဝါ နိဗ္ဗာနနိဿိတန္တိ အတ္ထော။ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိန္တိ ဧတ္ထ ဒွေ ဝေါဿဂ္ဂါ ပရိစ္စာဂဝေါဿဂ္ဂေါ စ ပက္ခန္ဒနဝေါဿဂ္ဂေါ စ။ တတ္ထ ဝိပဿနာ တဒင်္ဂဝသေန ကိလေသေ စ ခန္ဓေ စ ပရိစ္စဇတီတိ ပရိစ္စာဂဝေါဿဂ္ဂေါ။ မဂ္ဂေါ အာရမ္မဏဝသေန နိဗ္ဗာနံ ပက္ခန္ဒတီတိ ပက္ခန္ဒနဝေါဿဂ္ဂေါ။ တသ္မာ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိန္တိ ယထာ ဘာဝိယမာနော သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ဝေါဿဂ္ဂတ္ထာယ ပရိဏမတိ၊ ဝိပဿနာဘာဝဉ္စ မဂ္ဂဘာဝဉ္စ ပါပုဏာတိ၊ ဧဝံ ဘာဝေတီတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။

ဘဒြကန္တိ ဘဒ္ဒကံ။ သမာဓိနိမိတ္တံ ဝုစ္စတိ အဋ္ဌိကသညာဒိဝသေန အဓိဂတော သမာဓိယေဝ။ အနုရက္ခတီတိ သမာဓိပရိဗန္ဓကဓမ္မေ ရာဂဒေါသမောဟေ သောဓေန္တော ရက္ခတိ။ ဧတ္ထ စ အဋ္ဌိကသညာဒိကာ ပဉ္စေဝ သညာ ဝုတ္တာ။ ဣမသ္မိံ ပန ဌာနေ ဒသပိ အသုဘာနိ ဝိတ္ထာရေတွာ ကထေတဗ္ဗာနိ။ တေသံ ဝိတ္ထာရော ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တောယေဝ။

ဓမ္မေ ဉာဏန္တိ ဧကပဋိဝေဓဝသေန စတုသစ္စဓမ္မေ ဉာဏံ စတုသစ္စဗ္ဘန္တရေ နိရောဓသစ္စေ ဓမ္မေ ဉာဏဉ္စ ။ ယထာဟ – ‘‘တတ္ထ ကတမံ ဓမ္မေ ဉာဏံ? စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ဉာဏ’’န္တိ (ဝိဘ။ ၇၉၆)။ အနွယေ ဉာဏန္တိ စတ္တာရိ သစ္စာနိ ပစ္စက္ခတော ဒိသွာ ယထာ ဣဒါနိ၊ ဧဝံ အတီတေပိ အနာဂတေပိ ဣမေဝ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ဒုက္ခသစ္စံ၊ အယမေဝ တဏှာ သမုဒယသစ္စံ၊ အယမေဝ နိရောဓော နိရောဓသစ္စံ၊ အယမေဝ မဂ္ဂေါ မဂ္ဂသစ္စန္တိ ဧဝံ တဿ ဉာဏဿ အနုဂတိယံ ဉာဏံ။ တေနာဟ – ‘‘သော ဣမိနာ ဓမ္မေန ဉာတေန ဒိဋ္ဌေန ပတ္တေန ဝိဒိတေန ပရိယောဂါဠှေန အတီတာနာဂတေန နယံ နေတီ’’တိ။ ပရိယေ ဉာဏန္တိ ပရေသံ စိတ္တပရိစ္ဆေဒေ ဉာဏံ။ ယထာဟ – ‘‘တတ္ထ ကတမံ ပရိယေ ဉာဏံ? ဣဓ ဘိက္ခု ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဇာနာတီ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၉၆) ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။ ဌပေတွာ ပန ဣမာနိ တီဏိ ဉာဏာနိ အဝသေသံ သမ္မုတိဉာဏံ နာမ။ ယထာဟ – ‘‘တတ္ထ ကတမံ သမ္မုတိဉာဏံ? ဌပေတွာ ဓမ္မေ ဉာဏံ ဌပေတွာ အနွယေ ဉာဏံ ဌပေတွာ ပရိစ္ဆေဒေ ဉာဏံ အဝသေသံ သမ္မုတိဉာဏ’’န္တိ (ဝိဘ။ ၇၉၆)။

ဒုက္ခေ ဉာဏာဒီဟိ အရဟတ္တံ ပါပေတွာ ဧကဿ ဘိက္ခုနော နိဂ္ဂမနံ စတုသစ္စကမ္မဋ္ဌာနံ ကထိတံ။ တတ္ထ ဒွေ သစ္စာနိ ဝဋ္ဋံ၊ ဒွေ ဝိဝဋ္ဋံ၊ ဝဋ္ဋေ အဘိနိဝေသော ဟောတိ၊ နော ဝိဝဋ္ဋေ။ ဒွီသု သစ္စေသု အာစရိယသန္တိကေ ပရိယတ္တိံ ဥဂ္ဂဟေတွာ ကမ္မံ ကရောတိ၊ ဒွီသု သစ္စေသု ‘‘နိရောဓသစ္စံ နာမ ဣဋ္ဌံ ကန္တံ မနာပံ၊ မဂ္ဂသစ္စံ နာမ ဣဋ္ဌံ ကန္တံ မနာပ’’န္တိ သဝနဝသေန ကမ္မံ ကရောတိ။ ဒွီသု သစ္စေသု ဥဂ္ဂဟပရိပုစ္ဆာသဝနဓာရဏသမ္မသနပဋိဝေဓော ဝဋ္ဋတိ၊ ဒွီသု သဝနပဋိဝေဓော ဝဋ္ဋတိ။ တီဏိ ကိစ္စဝသေန ပဋိဝိဇ္ဈတိ၊ ဧကံ အာရမ္မဏဝသေန။ ဒွေ သစ္စာနိ ဒုဒ္ဒသတ္တာ ဂမ္ဘီရာနိ၊ ဒွေ ဂမ္ဘီရတ္တာ ဒုဒ္ဒသာနိ။

သောတာပတ္တိယင်္ဂါဒိစတုက္ကဝဏ္ဏနာ

၃၁၁။ သောတာပတ္တိယင်္ဂါနီတိ သောတာပတ္တိယာ အင်္ဂါနိ၊ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဿ ပဋိလာဘကာရဏာနီတိ အတ္ထော။ သပ္ပုရိသသံသေဝေါတိ ဗုဒ္ဓါဒီနံ သပ္ပုရိသာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ သေဝနံ။ သဒ္ဓမ္မဿဝနန္တိ သပ္ပာယဿ တေပိဋကဓမ္မဿ သဝနံ။ ယောနိသောမနသိကာရောတိ အနိစ္စာဒိဝသေန မနသိကာရော။ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပတ္တီတိ လောကုတ္တရဓမ္မဿ အနုဓမ္မဘူတာယ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပတ္တိယာ ပဋိပဇ္ဇနံ။

အဝေစ္စပ္ပသာဒေနာတိ အစလပ္ပသာဒေန။ ‘‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ’’တိအာဒီနိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝိတ္ထာရိတာနိ။ ဖလဓာတုအာဟာရစတုက္ကာနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။ အပိစေတ္ထ လူခပဏီတဝတ္ထုဝသေန ဩဠာရိကသုခုမတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဝိညာဏဋ္ဌိတိယောတိ ဝိညာဏံ ဧတာသု တိဋ္ဌတီတိ ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော။ အာရမ္မဏဋ္ဌိတိဝသေနေတံ ဝုတ္တံ။ ရူပူပါယန္တိ ရူပံ ဥပဂတံ ဟုတွာ။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝသ္မိဉှိ အဘိသင်္ခါရဝိညာဏံ ရူပက္ခန္ဓံ နိဿာယ တိဋ္ဌတိ။ တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ ရူပါရမ္မဏန္တိ ရူပက္ခန္ဓဂေါစရံ ရူပပတိဋ္ဌိတံ ဟုတွာ။ နန္ဒူပသေစနန္တိ လောဘသဟဂတံ သမ္ပယုတ္တနန္ဒိယာဝ ဥပသိတ္တံ ဟုတွာ။ ဣတရံ ဥပနိဿယကောဋိယာ။ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇတီတိ သဋ္ဌိပိ သတ္တတိပိ ဝဿာနိ ဧဝံ ပဝတ္တမာနံ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇတိ။ ဝေဒနူပါယာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဣမေဟိ ပန တီဟိ ပဒေဟိ စတုဝေါကာရဘဝေ အဘိသင်္ခါရဝိညာဏံ ဝုတ္တံ။ တဿ ယာဝတာယုကံ ပဝတ္တနဝသေန ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ စတုက္ကဝသေန ပန ဒေသနာယ အာဂတတ္တာ ဝိညာဏူပါယန္တိ န ဝုတ္တံ။ ဧဝံ ဝုစ္စမာနေ စ ‘‘ကတမံ နု ခေါ ဧတ္ထ ကမ္မဝိညာဏံ၊ ကတမံ ဝိပါကဝိညာဏ’’န္တိ သမ္မောဟော ဘဝေယျ၊ တသ္မာပိ န ဝုတ္တံ။ အဂတိဂမနာနိ ဝိတ္ထာရိတာနေဝ။

စီဝရဟေတူတိ တတ္ထ မနာပံ စီဝရံ လဘိဿာမီတိ စီဝရကာရဏာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣတိ ဘဝါဘဝဟေတူတိ ဧတ္ထ ဣတီတိ နိဒဿနတ္ထေ နိပါတော။ ယထာ စီဝရာဒိဟေတု၊ ဧဝံ ဘဝါဘဝဟေတူပီတိ အတ္ထော။ ဘဝါဘဝေါတိ စေတ္ထ ပဏီတပဏီတတရာနိ တေလမဓုဖာဏိတာဒီနိ အဓိပ္ပေတာနိ။ ဣမေသံ ပန စတုန္နံ တဏှုပ္ပာဒါနံ ပဟာနတ္ထာယ ပဋိပါဋိယာဝ စတ္တာရော အရိယဝံသာ ဒေသိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပဋိပဒါစတုက္ကံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ အက္ခမာဒီသု ပဓာနကရဏကာလေ သီတာဒီနိ န ခမတီတိ အက္ခမာ။ ခမတီတိ ခမာ။ ဣန္ဒြိယဒမနံ ဒမာ။ ‘‘ဥပ္ပန္နံ ကာမဝိတက္ကံ နာဓိဝါသေတီ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝိတက္ကသမနံ သမာ။

ဓမ္မပဒါနီတိ ဓမ္မကောဋ္ဌာသာနိ။ အနဘိဇ္ဈာ ဓမ္မပဒံ နာမ အလောဘော ဝါ အလောဘသီသေန အဓိဂတဇ္ဈာနဝိပဿနာမဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနာနိ ဝါ။ အဗျာပါဒေါ ဓမ္မပဒံ နာမ အကောပေါ ဝါ မေတ္တာသီသေန အဓိဂတဇ္ဈာနာဒီနိ ဝါ။ သမ္မာသတိ ဓမ္မပဒံ နာမ သုပ္ပဋ္ဌိတသတိ ဝါ သတိသီသေန အဓိဂတဇ္ဈာနာဒီနိ ဝါ။ သမ္မာသမာဓိ ဓမ္မပဒံ နာမ သမာပတ္တိ ဝါ အဋ္ဌသမာပတ္တိဝသေန အဓိဂတဇ္ဈာနဝိပဿနာမဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနာနိ ဝါ။ ဒသာသုဘဝသေန ဝါ အဓိဂတဇ္ဈာနာဒီနိ အနဘိဇ္ဈာ ဓမ္မပဒံ။ စတုဗြဟ္မဝိဟာရဝသေန အဓိဂတာနိ အဗျာပါဒေါ ဓမ္မပဒံ။ ဒသာနုဿတိအာဟာရေပဋိကူလသညာဝသေန အဓိဂတာနိ သမ္မာသတိ ဓမ္မပဒံ။ ဒသကသိဏအာနာပါနဝသေန အဓိဂတာနိ သမ္မာသမာဓိ ဓမ္မပဒန္တိ။

ဓမ္မသမာဒါနေသု ပဌမံ အစေလကပဋိပဒါ။ ဒုတိယံ တိဗ္ဗကိလေသဿ အရဟတ္တံ ဂဟေတုံ အသက္ကောန္တဿ အဿုမုခဿာပိ ရုဒတော ပရိသုဒ္ဓဗြဟ္မစရိယစရဏံ။ တတိယံ ကာမေသု ပါတဗျတာ။ စတုတ္ထံ စတ္တာရော ပစ္စယေ အလဘမာနဿာပိ ဈာနဝိပဿနာဝသေန သုခသမင်္ဂိနော သာသနဗြဟ္မစရိယံ။

ဓမ္မက္ခန္ဓာတိ ဧတ္ထ ဂုဏဋ္ဌော ခန္ဓဋ္ဌော။ သီလက္ခန္ဓောတိ သီလဂုဏော။ ဧတ္ထ စ ဖလသီလံ အဓိပ္ပေတံ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဣတိ စတူသုပိ ဌာနေသု ဖလမေဝ ဝုတ္တံ။

ဗလာနီတိ ဥပတ္ထမ္ဘနဋ္ဌေန အကမ္ပိယဋ္ဌေန စ ဗလာနိ။ တေသံ ပဋိပက္ခေဟိ ကောသဇ္ဇာဒီဟိ အကမ္ပနိယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သဗ္ဗာနိပိ သမထဝိပဿနာမဂ္ဂဝသေန လောကိယလောကုတ္တရာနေဝ ကထိတာနိ။

အဓိဋ္ဌာနာနီတိ ဧတ္ထ အဓီတိ ဥပသဂ္ဂမတ္တံ။ အတ္ထတော ပန တေန ဝါ တိဋ္ဌန္တိ၊ တတ္ထ ဝါ တိဋ္ဌန္တိ၊ ဌာနမေဝ ဝါ တံတံဂုဏာဓိကာနံ ပုရိသာနံ အဓိဋ္ဌာနံ၊ ပညာဝ အဓိဋ္ဌာနံ ပညာဓိဋ္ဌာနံ။ ဧတ္ထ စ ပဌမေန အဂ္ဂဖလပညာ။ ဒုတိယေန ဝစီသစ္စံ။ တတိယေန အာမိသပရိစ္စာဂေါ။ စတုတ္ထေန ကိလေသူပသမော ကထိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပဌမေန စ ကမ္မဿကတပညံ ဝိပဿနာပညံ ဝါ အာဒိံ ကတွာ ဖလပညာ ကထိတာ။ ဒုတိယေန ဝစီသစ္စံ အာဒိံ ကတွာ ပရမတ္ထသစ္စံ နိဗ္ဗာနံ။ တတိယေန အာမိသပရိစ္စာဂံ အာဒိံ ကတွာ အဂ္ဂမဂ္ဂေန ကိလေသပရိစ္စာဂေါ။ စတုတ္ထေန သမာပတ္တိဝိက္ခမ္ဘိတေ ကိလေသေ အာဒိံ ကတွာ အဂ္ဂမဂ္ဂေန ကိလေသဝူပသမော။ ပညာဓိဋ္ဌာနေန ဝါ ဧကေန အရဟတ္တဖလပညာ ကထိတာ။ သေသေဟိ ပရမတ္ထသစ္စံ။ သစ္စာဓိဋ္ဌာနေန ဝါ ဧကေန ပရမတ္ထသစ္စံ ကထိတံ။ သေသေဟိ အရဟတ္တပညာတိ မူသိကာဘယတ္ထေရော အာဟ။

ပဉှဗျာကရဏာဒိစတုက္ကဝဏ္ဏနာ

၃၁၂။ ပဉှဗျာကရဏာနိ မဟာပဒေသကထာယ ဝိတ္ထာရိတာနေဝ။

ကဏှန္တိ ကာဠကံ ဒသအကုသလကမ္မပထကမ္မံ။ ကဏှဝိပါကန္တိ အပါယေ နိဗ္ဗတ္တနတော ကာဠကဝိပါကံ။ သုက္ကန္တိ ပဏ္ဍရံ ကုသလကမ္မပထကမ္မံ။ သုက္ကဝိပါကန္တိ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တနတော ပဏ္ဍရဝိပါကံ။ ကဏှသုက္ကန္တိ မိဿကကမ္မံ။ ကဏှသုက္ကဝိပါကန္တိ သုခဒုက္ခဝိပါကံ။ မိဿကကမ္မဉှိ ကတွာ အကုသလေန တိရစ္ဆာနယောနိယံ မင်္ဂလဟတ္ထိဋ္ဌာနာဒီသု ဥပ္ပန္နော ကုသလေန ပဝတ္တေ သုခံ ဝေဒယတိ။ ကုသလေန ရာဇကုလေပိ နိဗ္ဗတ္တော အကုသလေန ပဝတ္တေ ဒုက္ခံ ဝေဒယတိ။ အကဏှအသုက္ကန္တိ ကမ္မက္ခယကရံ စတုမဂ္ဂဉာဏံ အဓိပ္ပေတံ။ တဉှိ ယဒိ ကဏှံ ဘဝေယျ၊ ကဏှဝိပါကံ ဒဒေယျ။ ယဒိ သုက္ကံ ဘဝေယျ၊ သုက္ကဝိပါကံ ဒဒေယျ။ ဥဘယဝိပါကဿ ပန အဒါနတော အကဏှာသုက္ကဝိပါကတ္တာ အကဏှံ အသုက္ကန္တိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။

သစ္ဆိကရဏီယာတိ ပစ္စက္ခကရဏေန စေဝ ပဋိလာဘေန စ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။ စက္ခုနာတိ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ။ ကာယေနာတိ သဟဇာတနာမကာယေန။ ပညာယာတိ အရဟတ္တဖလဉာဏေန။

ဩဃာတိ ဝဋ္ဋသ္မိံ သတ္တေ ဩဟနန္တိ ဩသီဒါပေန္တီတိ ဩဃာ။ တတ္ထ ပဉ္စကာမဂုဏိကော ရာဂေါ ကာမောဃော။ ရူပါရူပဘဝေသု ဆန္ဒရာဂေါ ဘဝေါဃော။ တထာ ဈာနနိကန္တိ သဿတဒိဋ္ဌိသဟဂတော စ ရာဂေါ။ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိယော ဒိဋ္ဌောဃော။

ဝဋ္ဋသ္မိံ ယောဇေန္တီတိ ယောဂါ။ တေ ဩဃာ ဝိယ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဝိသံယောဇေန္တီတိ ဝိသညောဂါ။ တတ္ထ အသုဘဇ္ဈာနံ ကာမယောဂဝိသံယောဂေါ။ တံ ပါဒကံ ကတွာ အဓိဂတော အနာဂါမိမဂ္ဂေါ ဧကန္တေနေဝ ကာမယောဂဝိသညောဂေါ နာမ။ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ ဘဝယောဂဝိသညောဂေါ နာမ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ ဒိဋ္ဌိယောဂဝိသညောဂေါ နာမ။ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ အဝိဇ္ဇာယောဂဝိသညောဂေါ နာမ။

ဂန္ထနဝသေန ဂန္ထာ။ ဝဋ္ဋသ္မိံ နာမကာယဉ္စေဝ ရူပကာယဉ္စ ဂန္ထတိ ဗန္ဓတိ ပလိဗုန္ဓတီတိ ကာယဂန္ထော။ဣဒံသစ္စာဘိနိဝေသောတိ ဣဒမေဝ သစ္စံ၊ မောဃမညန္တိ ဧဝံ ပဝတ္တော ဒိဋ္ဌာဘိနိဝေသော။

ဥပါဒါနာနီတိ အာဒါနဂ္ဂဟဏာနိ။ ကာမောတိ ရာဂေါ၊ သောယေဝ ဂဟဏဋ္ဌေန ဥပါဒါနန္တိ ကာမုပါဒါနံ။ ဒိဋ္ဌီတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ သာပိ ဂဟဏဋ္ဌေန ဥပါဒါနန္တိ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ။ ဣမိနာ သုဒ္ဓီတိ ဧဝံ သီလဝတာနံ ဂဟဏံ သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ။ အတ္တာတိ ဧတေန ဝဒတိ စေဝ ဥပါဒိယတိ စာတိ အတ္တဝါဒုပါဒါနံ။

ယောနိယောတိ ကောဋ္ဌာသာ။ အဏ္ဍေ ဇာတာတိ အဏ္ဍဇာ။ ဇလာဗုမှိ ဇာတာတိ ဇလာဗုဇာ။ သံသေဒေ ဇာတာတိ သံသေဒဇာ။ သယနသ္မိံ ပူတိမစ္ဆာဒီသု စ နိဗ္ဗတ္တာနမေတံ အဓိဝစနံ။ ဝေဂေန အာဂန္တွာ ဥပပတိတာ ဝိယာတိ ဩပပါတိကာ။ တတ္ထ ဒေဝမနုဿေသု သံသေဒဇဩပပါတိကာနံ အယံ ဝိသေသော။ သံသေဒဇာ မန္ဒာ ဒဟရာ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ ဩပပါတိကာ သောဠသဝဿုဒ္ဒေသိကာ ဟုတွာ။ မနုဿေသု ဟိ ဘုမ္မဒေဝေသု စ ဣမာ စတဿောပိ ယောနိယော လဗ္ဘန္တိ။ တထာ တိရစ္ဆာနေသု သုပဏ္ဏနာဂါဒီသု။ ဝုတ္တဉှေတံ – ‘‘တတ္ထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဏ္ဍဇာ သုပဏ္ဏာ အဏ္ဍဇေဝ နာဂေ ဟရန္တိ၊ န ဇလာဗုဇေ န သံသေဒဇေ န ဩပပါတိကေ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၃၉၃)။ စာတုမဟာရာဇိကတော ပဋ္ဌာယ ဥပရိဒေဝါ ဩပပါတိကာယေဝ ။ တထာ နေရယိကာ။ ပေတေသု စတဿောပိ လဗ္ဘန္တိ။ ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိယော သမ္ပသာဒနီယေ ကထိတာ ဧဝ။

အတ္တဘာဝပဋိလာဘေသု ပဌမော ခိဍ္ဍာပဒေါသိကဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဒုတိယော ဩရဗ္ဘိကာဒီဟိ ဃာတိယမာနဥရဗ္ဘာဒိဝသေန။ တတိယော မနောပဒေါသိကာဝသေန။ စတုတ္ထော စာတုမဟာရာဇိကေ ဥပါဒါယ ဥပရိသေသဒေဝတာဝသေန။ တေ ဟိ ဒေဝါ နေဝ အတ္တသဉ္စေတနာယ မရန္တိ၊ န ပရသဉ္စေတနာယ။

ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓါဒိစတုက္ကဝဏ္ဏနာ

၃၁၃။ ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိယောတိ ဒါနသင်္ခါတာ ဒက္ခိဏာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ မဟပ္ဖလာ ဟောန္တိ ဧတာဟီတိ ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိယော။

ဒါယကတော ဝိသုဇ္ဈတိ၊ နော ပဋိဂ္ဂါဟကတောတိ ယတ္ထ ဒါယကော သီလဝါ ဟောတိ၊ ဓမ္မေနုပ္ပန္နံ ဒေယျဓမ္မံ ဒေတိ၊ ပဋိဂ္ဂါဟကော ဒုဿီလော။ အယံ ဒက္ခိဏာ ဝေဿန္တရမဟာရာဇဿ ဒက္ခိဏာသဒိသာ။ ပဋိဂ္ဂါဟကတောဝိသုဇ္ဈတိ၊ နော ဒါယကတောတိ ယတ္ထ ပဋိဂ္ဂါဟကော သီလဝါ ဟောတိ၊ ဒါယကော ဒုဿီလော၊ အဓမ္မေနုပ္ပန္နံ ဒေတိ၊ အယံ ဒက္ခိဏာ စောရဃာတကဿ ဒက္ခိဏာသဒိသာ။ နေဝ ဒါယကတော ဝိသုဇ္ဈတိ၊ နော ပဋိဂ္ဂါဟကတောတိ ယတ္ထ ဥဘောပိ ဒုဿီလာ ဒေယျဓမ္မောပိ အဓမ္မေန နိဗ္ဗတ္တော။ ဝိပရိယာယေန စတုတ္ထာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

သင်္ဂဟဝတ္ထူနီတိ သင်္ဂဟကာရဏာနိ။ တာနိ ဟေဋ္ဌာ ဝိဘတ္တာနေဝ။

အနရိယဝေါဟာရာတိ အနရိယာနံ လာမကာနံ ဝေါဟာရာ။

အရိယဝေါဟာရာတိ အရိယာနံ သပ္ပုရိသာနံ ဝေါဟာရာ။

ဒိဋ္ဌဝါဒိတာတိ ဒိဋ္ဌံ မယာတိ ဧဝံ ဝါဒိတာ။ ဧတ္ထ စ တံတံသမုဋ္ဌာပကစေတနာဝသေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

အတ္တန္တပါဒိစတုက္ကဝဏ္ဏနာ

၃၁၄။ အတ္တန္တပါဒီသု ပဌမော အစေလကော။ ဒုတိယော ဩရဗ္ဘိကာဒီသု အညတရော။ တတိယော ယညယာဇကော။ စတုတ္ထော သာသနေ သမ္မာပဋိပန္နော။

အတ္တဟိတာယ ပဋိပန္နာဒီသု ပဌမော ယော သယံ သီလာဒိသမ္ပန္နော၊ ပရံ သီလာဒီသု န သမာဒပေတိ အာယသ္မာ ဝက္ကလိတ္ထေရော ဝိယ။ ဒုတိယော ယော အတ္တနာ န သီလာဒိသမ္ပန္နော၊ ပရံ သီလာဒီသု သမာဒပေတိ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော ဝိယ။ တတိယော ယော နေဝတ္တနာ သီလာဒိသမ္ပန္နော၊ ပရံ သီလာဒီသု န သမာဒပေတိ ဒေဝဒတ္တော ဝိယ။ စတုတ္ထော ယော အတ္တနာ စ သီလာဒိသမ္ပန္နော ပရဉ္စ သီလာဒီသု သမာဒပေတိ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ဝိယ။

တမာဒီသု တမောတိ အန္ဓကာရဘူတော။ တမပရာယဏောတိ တမမေဝ ပရံ အယနံ ဂတိ အဿာတိ တမပရာယဏော။ ဧဝံ သဗ္ဗပဒေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ စ ပဌမော နီစေ စဏ္ဍာလာဒိကုလေ ဒုဇ္ဇီဝိတေ ဟီနတ္တဘာဝေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ တီဏိ ဒုစ္စရိတာနိ ပရိပူရေတိ။ ဒုတိယော တထာဝိဓော ဟုတွာ တီဏိ သုစရိတာနိ ပရိပူရေတိ။ တတိယော ဥဠာရေ ခတ္တိယကုလေ ဗဟုအန္နပါနေ သမ္ပန္နတ္တဘာဝေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ တီဏိ ဒုစ္စရိတာနိ ပရိပူရေတိ။ စတုတ္ထော တာဒိသောဝ ဟုတွာ တီဏိ သုစရိတာနိ ပရိပူရေတိ။

သမဏမစလောတိ သမဏအစလော။ မ-ကာရော ပဒသန္ဓိမတ္တံ။ သော သောတာပန္နော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သောတာပန္နော ဟိ စတူဟိ ဝါတေဟိ ဣန္ဒခီလော ဝိယ ပရပ္ပဝါဒေဟိ အကမ္ပိယော။ အစလသဒ္ဓါယ သမန္နာဂတောတိ သမဏမစလော။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ – ‘‘ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သမဏမစလော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ’’တိ (ပု။ ပ။ ၁၉၀) ဝိတ္ထာရော။ ရာဂဒေါသာနံ ပန တနုဘူတတ္တာ သကဒါဂါမီ သမဏပဒုမော နာမ။ တေနာဟ – ‘‘ကတမော ပန ပုဂ္ဂလော သမဏပဒုမော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတိ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော သမဏပဒုမော’’တိ (ပု။ ပ။ ၁၉၀)။ ရာဂဒေါသာနံ အဘာဝါ ခိပ္ပမေဝ ပုပ္ဖိဿတီတိ အနာဂါမီ သမဏပုဏ္ဍရီကော နာမ။ တေနာဟ – ‘‘ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သမဏပုဏ္ဍရီကော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော သမဏပုဏ္ဍရီကော’’တိ (ပု။ ပ။ ၁၉၀)။ အရဟာ ပန သဗ္ဗေသမ္ပိ ဂန္ထကာရကိလေသာနံ အဘာဝါ သမဏေသု သမဏသုခုမာလော နာမ။ တေနာဟ – ‘‘ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သမဏေသု သမဏသုခုမာလော? ဣဓေကစ္စော အာသဝါနံ ခယာ…ပေ… ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော သမဏေသု သမဏသုခုမာလော’’တိ။

‘‘ဣမေ ခေါ ၊ အာဝုသော’’တိအာဒိ ဝုတ္တနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣတိ သမပညာသာယ စတုက္ကာနံ ဝသေန ဒွေပဉှသတာနိ ကထေန္တော ထေရော သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေသီတိ။

စတုက္ကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပဉ္စကဝဏ္ဏနာ

၃၁၅။ ဣတိ စတုက္ကဝသေန သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပဉ္စကဝသေန ဒဿေတုံ ပုန ဒေသနံ အာရဘိ။ တတ္ထ ပဉ္စသု ခန္ဓေသု ရူပက္ခန္ဓော လောကိယော။ သေသာ လောကိယလောကုတ္တရာ။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ လောကိယာဝ။ ဝိတ္ထာရတော ပန ခန္ဓကထာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တာ။ ကာမဂုဏာ ဟေဋ္ဌာ ဝိတ္ထာရိတာဝ။

သုကတဒုက္ကဋာဒီဟိ ဂန္တဗ္ဗာတိ ဂတိယော။ နိရယောတိ နိရဿာဒေါ။ သဟောကာသေန ခန္ဓာ ကထိတာ။ တတော ပရေသု တီသု နိဗ္ဗတ္တာ ခန္ဓာဝ ဝုတ္တာ။ စတုတ္ထေ ဩကာသောပိ။

အာဝါသေ မစ္ဆရိယံ အာဝါသမစ္ဆရိယံ။ တေန သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဂန္တုကံ ဒိသွာ ‘‘ဧတ္ထ စေတိယဿ ဝါ သင်္ဃဿ ဝါ ပရိက္ခာရော ဌပိတော’’တိအာဒီနိ ဝတွာ သင်္ဃိကမ္ပိ အာဝါသံ နိဝါရေတိ။ သော ကာလင်္ကတွာ ပေတော ဝါ အဇဂရော ဝါ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တတိ။ ကုလေ မစ္ဆရိယံ ကုလမစ္ဆရိယံ။ တေန သမန္နာဂတော ဘိက္ခု တေဟိ ကာရဏေဟိ အတ္တနော ဥပဋ္ဌာကကုလေ အညေသံ ပဝေသနမ္ပိ နိဝါရေတိ။ လာဘေ မစ္ဆရိယံ လာဘမစ္ဆရိယံ။ တေန သမန္နာဂတော ဘိက္ခု သင်္ဃိကမ္ပိ လာဘံ မစ္ဆရာယန္တော ယထာ အညေ န လဘန္တိ၊ ဧဝံ ကရောတိ။ ဝဏ္ဏေ မစ္ဆရိယံ ဝဏ္ဏမစ္ဆရိယံ။ ဝဏ္ဏောတိ စေတ္ထ သရီရဝဏ္ဏောပိ ဂုဏဝဏ္ဏောပိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပရိယတ္တိဓမ္မေ မစ္ဆရိယံ ဓမ္မမစ္ဆရိယံ။ တေန သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ‘‘ဣမံ ဓမ္မံ ပရိယာပုဏိတွာ ဧသော မံ အဘိဘဝိဿတီ’’တိ အညဿ န ဒေတိ။ ယော ပန ဓမ္မာနုဂ္ဂဟေန ဝါ ပုဂ္ဂလာနုဂ္ဂဟေန ဝါ န ဒေတိ၊ န တံ မစ္ဆရိယံ။

စိတ္တံ နိဝါရေန္တိ ပရိယောနန္ဓန္တီတိ နီဝရဏာနိ။ ကာမစ္ဆန္ဒော နီဝရဏပတ္တော အရဟတ္တမဂ္ဂဝဇ္ဈော။ ကာမရာဂါနုသယော ကာမရာဂသံယောဇနပတ္တော အနာဂါမိမဂ္ဂဝဇ္ဈော။ ထိနံ စိတ္တဂေလညံ ။ မိဒ္ဓံ ခန္ဓတ္တယဂေလညံ။ ဥဘယမ္ပိ အရဟတ္တမဂ္ဂဝဇ္ဈံ။ တထာ ဥဒ္ဓစ္စံ။ ကုက္ကုစ္စံ အနာဂါမိမဂ္ဂဝဇ္ဈံ။ ဝိစိကိစ္ဆာ ပဌမမဂ္ဂဝဇ္ဈာ။

သံယောဇနာနီတိ ဗန္ဓနာနိ။ တေဟိ ပန ဗဒ္ဓေသု ပုဂ္ဂလေသု ရူပါရူပဘဝေ နိဗ္ဗတ္တာ သောတာပန္နသကဒါဂါမိနော အန္တောဗဒ္ဓါ ဗဟိသယိတာ နာမ။ တေသဉှိ ကာမဘဝေ ဗန္ဓနံ။ ကာမဘဝေ အနာဂါမိနော ဗဟိဗဒ္ဓါ အန္တောသယိတာ နာမ။ တေသဉှိ ရူပါရူပဘဝေ ဗန္ဓနံ။ ကာမဘဝေ သောတာပန္နသကဒါဂါမိနော အန္တောဗဒ္ဓါ အန္တောသယိတာ နာမ။ ရူပါရူပဘဝေ အနာဂါမိနော ဗဟိဗဒ္ဓါ ဗဟိသယိတာ နာမ။ ခီဏာသဝေါ သဗ္ဗတ္ထ အဗန္ဓနော။

သိက္ခိတဗ္ဗံ ပဒံ သိက္ခာပဒံ၊ သိက္ခာကောဋ္ဌာသောတိ အတ္ထော။ သိက္ခာယ ဝါ ပဒံ သိက္ခာပဒံ၊ အဓိစိတ္တအဓိပညာသိက္ခာယ အဓိဂမုပါယောတိ အတ္ထော။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ။ ဝိတ္ထာရတော ပန သိက္ခာပဒကထာ ဝိဘင်္ဂပ္ပကရဏေ သိက္ခာပဒဝိဘင်္ဂေ အာဂတာ ဧဝ။

အဘဗ္ဗဋ္ဌာနာဒိပဉ္စကဝဏ္ဏနာ

၃၁၆။ ‘‘အဘဗ္ဗော၊ အာဝုသော၊ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သဉ္စိစ္စ ပါဏ’’န္တိအာဒိ ဒေသနာသီသမေဝ၊ သောတာပန္နာဒယောပိ ပန အဘဗ္ဗာ။ ပုထုဇ္ဇနခီဏာသဝါနံ နိန္ဒာပသံသတ္ထမ္ပိ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ပုထုဇ္ဇနော နာမ ဂါရယှော၊ မာတုဃာတာဒီနိပိ ကရောတိ ။ ခီဏာသဝေါ ပန ပါသံသော၊ ကုန္ထကိပိလ္လိကဃာတာဒီနိပိ န ကရောတီတိ။

ဗျသနေသု ဝိယဿတီတိ ဗျသနံ၊ ဟိတသုခံ ခိပတိ ဝိဒ္ဓံသေတီတိ အတ္ထော။ ဉာတီနံ ဗျသနံ ဉာတိဗျသနံ၊ စောရရောဂဘယာဒီဟိ ဉာတိဝိနာသောတိ အတ္ထော။ ဘောဂါနံ ဗျသနံ ဘောဂဗျသနံ၊ ရာဇစောရာဒိဝသေန ဘောဂဝိနာသောတိ အတ္ထော။ ရောဂေါ ဧဝ ဗျသနံ ရောဂဗျသနံ။ ရောဂေါ ဟိ အာရောဂျံ ဗျသတိ ဝိနာသေတီတိ ဗျသနံ၊ သီလဿ ဗျသနံ သီလဗျသနံ။ ဒုဿီလျဿေတံ နာမံ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ဝိနာသယမာနာ ဥပ္ပန္နာ ဒိဋ္ဌိ ဧဝ ဗျသနံ ဒိဋ္ဌိဗျသနံ။ ဧတ္ထ စ ဉာတိဗျသနာဒီနိ တီဏိ နေဝ အကုသလာနိ န တိလက္ခဏာဟတာနိ။ သီလဒိဋ္ဌိဗျသနဒွယံ အကုသလံ တိလက္ခဏာဟတံ။ တေနေဝ ‘‘နာဝုသော၊ သတ္တာ ဉာတိဗျသနဟေတု ဝါ’’တိအာဒိမာဟ။

ဉာတိသမ္ပဒါတိ ဉာတီနံ သမ္ပဒါ ပါရိပူရီ ဗဟုဘာဝေါ။ ဘောဂသမ္ပဒါယပိ ဧသေဝ နယော။ အာရောဂျဿ သမ္ပဒါ အာရောဂျသမ္ပဒါ။ ပါရိပူရီ ဒီဃရတ္တံ အရောဂတာ။ သီလဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါသုပိ ဧသေဝ နယော ။ ဣဓာပိ ဉာတိသမ္ပဒါဒယော နော ကုသလာ၊ န တိလက္ခဏာဟတာ။ သီလဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ ကုသလာ၊ တိလက္ခဏာဟတာ။ တေနေဝ ‘‘နာဝုသော၊ သတ္တာ ဉာတိသမ္ပဒါဟေတု ဝါ’’တိအာဒိမာဟ။

သီလဝိပတ္တိသီလသမ္ပတ္တိကထာ မဟာပရိနိဗ္ဗာနေ ဝိတ္ထာရိတာဝ။

စောဒကေနာတိ ဝတ္ထုသံသန္ဒဿနာ၊ အာပတ္တိသံသန္ဒဿနာ၊ သံဝါသပ္ပဋိက္ခေပေါ၊ သာမီစိပ္ပဋိက္ခေပေါတိ စတူဟိ စောဒနာဝတ္ထူဟိ စောဒယမာနေန။ ကာလေန ဝက္ခာမိ နော အကာလေနာတိ ဧတ္ထ စုဒိတကဿ ကာလော ကထိတော၊ န စောဒကဿ။ ပရံ စောဒေန္တေန ဟိ ပရိသမဇ္ဈေ ဝါ ဥပေါသထပဝါရဏဂ္ဂေ ဝါ အာသနသာလာဘောဇနသာလာဒီသု ဝါ န စောဒေတဗ္ဗံ။ ဒိဝါဋ္ဌာနေ နိသိန္နကာလေ ‘‘ကရောတာယသ္မာ ဩကာသံ၊ အဟံ အာယသ္မန္တံ ဝတ္တုကာမော’’တိ ဧဝံ ဩကာသံ ကာရေတွာ စောဒေတဗ္ဗံ။ ပုဂ္ဂလံ ပန ဥပပရိက္ခိတွာ ယော လောလပုဂ္ဂလော အဘူတံ ဝတွာ ဘိက္ခူနံ အယသံ အာရောပေတိ၊ သော ဩကာသကမ္မံ ဝိနာပိ စောဒေတဗ္ဗော။ ဘူတေနာတိ တစ္ဆေန သဘာဝေန။ သဏှေနာတိ မဋ္ဌေန မုဒုကေန။ အတ္ထသဉှိတေနာတိ အတ္ထကာမတာယ ဟိတကာမတာယ ဥပေတေန။

ပဓာနိယင်္ဂပဉ္စကဝဏ္ဏနာ

၃၁၇။ ပဓာနိယင်္ဂါနီတိ ပဓာနံ ဝုစ္စတိ ပဒဟနံ၊ ပဓာနမဿ အတ္ထီတိ ပဓာနိယော၊ ပဓာနိယဿ ဘိက္ခုနော အင်္ဂါနိ ပဓာနိယင်္ဂါနိ။ သဒ္ဓါတိ သဒ္ဓါယ သမန္နာဂတော။ သဒ္ဓါ ပနေသာ အာဂမနသဒ္ဓါ၊ အဓိဂမနသဒ္ဓါ၊ ဩကပ္ပနသဒ္ဓါ၊ ပသာဒသဒ္ဓါတိ စတုဗ္ဗိဓာ။ တတ္ထ သဗ္ဗညုဗောဓိသတ္တာနံ သဒ္ဓါ အဘိနီဟာရတော အာဂတတ္တာ အာဂမနသဒ္ဓါ နာမ။ အရိယသာဝကာနံ ပဋိဝေဓေန အဓိဂတတ္တာ အဓိဂမနသဒ္ဓါ နာမ။ ဗုဒ္ဓါ ဓမ္မော သင်္ဃောတိ ဝုတ္တေ အစလဘာဝေန ဩကပ္ပနံ ဩကပ္ပနသဒ္ဓါ နာမ။ ပသာဒုပ္ပတ္တိ ပသာဒသဒ္ဓါ နာမ။ ဣဓ ဩကပ္ပနသဒ္ဓါ အဓိပ္ပေတာ။ ဗောဓိန္တိ စတုတ္ထမဂ္ဂဉာဏံ။ တံ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓံ တထာဂတေနာတိ သဒ္ဒဟတိ။ ဒေသနာသီသမေဝ စေတံ၊ ဣမိနာ ပန အင်္ဂေန တီသုပိ ရတနေသု သဒ္ဓါ အဓိပ္ပေတာ။ ယဿ ဟိ ဗုဒ္ဓါဒီသု ပသာဒေါ ဗလဝါ၊ တဿ ပဓာနဝီရိယံ ဣဇ္ဈတိ။ အပ္ပာဗာဓောတိ အရောဂေါ။ အပ္ပာတင်္ကောတိ နိဒ္ဒုက္ခော။ သမဝေပါကိနိယာတိ သမဝိပါစနီယာ။ ဂဟဏိယာတိ ကမ္မဇတေဇောဓာတုယာ။ နာတိသီတာယ နာစ္စုဏှာယာတိ အတိသီတဂဟဏိကော သီတဘီရူ ဟောတိ၊ အစ္စုဏှဂဟဏိကော ဥဏှဘီရူ ဟောတိ၊ တေသံ ပဓာနံ န ဣဇ္ဈတိ။ မဇ္ဈိမဂဟဏိကဿ ဣဇ္ဈတိ။ တေနာဟ – ‘‘မဇ္ဈိမာယ ပဓာနက္ခမာယာ’’တိ။ ယထာဘူတံ အတ္တာနံ အာဝိကတ္တာတိ ယထာဘူတံ အတ္တနော အဂုဏံ ပကာသေတာ။ ဥဒယတ္ထဂါမိနိယာတိ ဥဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ ဂန္တုံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတုံ သမတ္ထာယ၊ ဧတေန ပညာသလက္ခဏပရိဂ္ဂါဟကံ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ ဝုတ္တံ ။ အရိယာယာတိ ပရိသုဒ္ဓါယ။ နိဗ္ဗေဓိကာယာတိ အနိဗ္ဗိဒ္ဓပုဗ္ဗေ လောဘက္ခန္ဓာဒယော နိဗ္ဗိဇ္ဈိတုံ သမတ္ထာယ။ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာတိ တဒင်္ဂဝသေန ကိလေသာနံ ပဟီနတ္တာ ယံ ယံ ဒုက္ခံ ခီယတိ၊ တဿ တဿ ဒုက္ခဿ ခယဂါမိနိယာ။ ဣတိ သဗ္ဗေဟိ ဣမေဟိ ပဒေဟိ ဝိပဿနာပညာဝ ကထိတာ။ ဒုပ္ပညဿ ဟိ ပဓာနံ န ဣဇ္ဈတိ။

သုဒ္ဓါဝါသာဒိပဉ္စကဝဏ္ဏနာ

၃၁၈။ သုဒ္ဓါဝါသာတိ သုဒ္ဓါ ဣဓ အာဝသိံသု အာဝသန္တိ အာဝသိဿန္တိ ဝါတိ သုဒ္ဓါဝါသာ။ သုဒ္ဓါတိ ကိလေသမလရဟိတာ အနာဂါမိခီဏာသဝါ။ အဝိဟာတိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ မဟာပဒါနေ ဝုတ္တမေဝ။

အနာဂါမီသု အာယုနော မဇ္ဈံ အနတိက္ကမိတွာ အန္တရာဝ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနံ အရဟတ္တံ ပတ္တော အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ နာမ။ မဇ္ဈံ ဥပဟစ္စ အတိက္ကမိတွာ ပတ္တော ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ နာမ။ အသင်္ခါရေန အပ္ပယောဂေန အကိလမန္တော သုခေန ပတ္တော အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ နာမ။ သသင်္ခါရေန သပ္ပယောဂေန ကိလမန္တော ဒုက္ခေန ပတ္တော သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ နာမ။ ဣမေ စတ္တာရော ပဉ္စသုပိ သုဒ္ဓါဝါသေသု လဗ္ဘန္တိ။ ဥဒ္ဓံသောတောအကနိဋ္ဌဂါမီတိ ဧတ္ထ ပန စတုက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယော ဟိ အဝိဟာတော ပဋ္ဌာယ စတ္တာရော ဒေဝလောကေ သောဓေတွာ အကနိဋ္ဌံ ဂန္တွာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ၊ အယံ ဥဒ္ဓံသောတော အကနိဋ္ဌဂါမီ နာမ။ ယော အဝိဟာတော ဒုတိယံ ဝါ တတိယံ ဝါ စတုတ္ထံ ဝါ ဒေဝလောကံ ဂန္တွာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ၊ အယံ ဥဒ္ဓံသောတော န အကနိဋ္ဌဂါမီ နာမ။ ယော ကာမဘဝတော အကနိဋ္ဌေသု နိဗ္ဗတ္တိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ၊ အယံ န ဥဒ္ဓံသောတော အကနိဋ္ဌဂါမီ နာမ။ ယော ဟေဋ္ဌာ စတူသု ဒေဝလောကေသု တတ္ထ တတ္ထေဝ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ၊ အယံ န ဥဒ္ဓံသောတော န အကနိဋ္ဌဂါမီ နာမာတိ။

စေတောခိလပဉ္စကဝဏ္ဏနာ

၃၁၉။ စေတောခိလာတိ စိတ္တဿ ထဒ္ဓဘာဝါ။ သတ္ထရိ ကင်္ခတီတိ သတ္ထု သရီရေ ဝါ ဂုဏေ ဝါ ကင်္ခတိ။ သရီရေ ကင်္ခမာနော ‘‘ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသဝရလက္ခဏပဋိမဏ္ဍိတံ နာမ သရီရံ အတ္ထိ နု ခေါ နတ္ထီ’’တိ ကင်္ခတိ။ ဂုဏေ ကင်္ခမာနော ‘‘အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နဇာနနသမတ္ထံ သဗ္ဗညုတဉာဏံ အတ္ထိ နု ခေါ နတ္ထီ’’တိ ကင်္ခတိ။ အာတပ္ပာယာတိ ဝီရိယကရဏတ္ထာယ။ အနုယောဂါယာတိ ပုနပ္ပုနံ ယောဂါယ။ သာတစ္စာယာတိ သတတကိရိယာယ။ ပဓာနာယာတိ ပဒဟနတ္ထာယ။ အယံ ပဌမော စေတောခိလောတိ အယံ သတ္ထရိ ဝိစိကိစ္ဆာသင်္ခါတော ပဌမော စိတ္တဿ ထဒ္ဓဘာဝေါ။ ဓမ္မေတိ ပရိယတ္တိဓမ္မေ စ ပဋိဝေဓဓမ္မေ စ။ ပရိယတ္တိဓမ္မေ ကင်္ခမာနော ‘‘တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ စတုရာသီတိဓမ္မက္ခန္ဓသဟဿာနီတိ ဝဒန္တိ၊ အတ္ထိ နု ခေါ ဧတံ နတ္ထီ’’တိ ကင်္ခတိ။ ပဋိဝေဓဓမ္မေ ကင်္ခမာနော ‘‘ဝိပဿနာနိဿန္ဒော မဂ္ဂေါ နာမ၊ မဂ္ဂနိဿန္ဒော ဖလံ နာမ၊ သဗ္ဗသင်္ခါရပဋိနိဿဂ္ဂေါ နိဗ္ဗာနံ နာမာတိ ဝဒန္တိ၊ တံ အတ္ထိ နု ခေါ နတ္ထီ’’တိ ကင်္ခတိ။ သင်္ဃေ ကင်္ခတီတိ ‘‘ဥဇုပ္ပဋိပန္နောတိအာဒီနံ ပဒါနံ ဝသေန ဧဝရူပံ ပဋိပဒံ ပဋိပန္နော စတ္တာရော မဂ္ဂဋ္ဌာ စတ္တာရော ဖလဋ္ဌာတိ အဋ္ဌန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ သမူဟဘူတော သင်္ဃော နာမ အတ္ထိ နု ခေါ နတ္ထီ’’တိ ကင်္ခတိ။ သိက္ခာယ ကင်္ခမာနော ‘‘အဓိသီလသိက္ခာ နာမ၊ အဓိစိတ္တအဓိပညာသိက္ခာ နာမာတိ ဝဒန္တိ ၊ သာ အတ္ထိ နု ခေါ နတ္ထီ’’တိ ကင်္ခတိ။ အယံ ပဉ္စမောတိ အယံ သဗြဟ္မစာရီသု ကောပသင်္ခါတော ပဉ္စမော စိတ္တဿ ထဒ္ဓဘာဝေါ ကစဝရဘာဝေါ ခါဏုကဘာဝေါ။

စေတသောဝိနိဗန္ဓာဒိပဉ္စကဝဏ္ဏနာ

၃၂၀။ စေတသောဝိနိဗန္ဓာတိ စိတ္တံ ဗန္ဓိတွာ မုဋ္ဌိယံ ကတွာ ဝိယ ဂဏှန္တီတိ စေတသောဝိနိဗန္ဓာ။ ကာမေတိ ဝတ္ထုကာမေပိ ကိလေသကာမေပိ။ ကာယေတိ အတ္တနော ကာယေ။ ရူပေတိ ဗဟိဒ္ဓါရူပေ။ ယာဝဒတ္ထန္တိ ယတ္တကံ ဣစ္ဆတိ၊ တတ္တကံ။ ဥဒရာဝဒေဟကန္တိ ဥဒရပူရံ။ တဉှိ ဥဒရံ အဝဒေဟနတော ‘‘ဥဒရာဝဒေဟက’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ သေယျသုခန္တိ မဉ္စပီဌသုခံ။ ပဿသုခန္တိ ယထာ သမ္ပရိဝတ္တကံ သယန္တဿ ဒက္ခိဏပဿဝါမပဿာနံ သုခံ ဟောတိ၊ ဧဝံ ဥပ္ပန္နံ သုခံ။ မိဒ္ဓသုခန္တိ နိဒ္ဒါသုခံ။ အနုယုတ္တောတိ ယုတ္တပ္ပယုတ္တော ဝိဟရတိ။ ပဏိဓာယာတိ ပတ္ထယိတွာ။ ဗြဟ္မစရိယေနာတိ မေထုနဝိရတိဗြဟ္မစရိယေန။ ဒေဝေါ ဝါ ဘဝိဿာမီတိ မဟေသက္ခဒေဝေါ ဝါ ဘဝိဿာမိ။ ဒေဝညတရော ဝါတိ အပ္ပေသက္ခဒေဝေသု ဝါ အညတရော။

ဣန္ဒြိယေသု ပဌမပဉ္စကေ လောကိယာနေဝ ကထိတာနိ။ ဒုတိယပဉ္စကေ ပဌမဒုတိယစတုတ္ထာနိ လောကိယာနိ၊ တတိယပဉ္စမာနိ လောကိယလောကုတ္တရာနိ။ တတိယပဉ္စကေ သမထဝိပဿနာမဂ္ဂဝသေန လောကိယလောကုတ္တရာနိ။

နိဿရဏိယပဉ္စကဝဏ္ဏနာ

၃၂၁။ နိဿရဏိယာတိ နိဿဋာ ဝိသညုတ္တာ။ ဓာတုယောတိ အတ္တသုညသဘာဝါ။ ကာမေ မနသိကရောတောတိ ကာမေ မနသိကရောန္တဿ၊ အသုဘဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌာယ အဂဒံ ဂဟေတွာ ဝိသံ ဝီမံသန္တော ဝိယ ဝီမံသနတ္ထံ ကာမာဘိမုခံ စိတ္တံ ပေသေန္တဿာတိ အတ္ထော။ န ပက္ခန္ဒတီတိ န ပဝိသတိ။ န ပသီဒတီတိ ပသာဒံ နာပဇ္ဇတိ။ နသန္တိဋ္ဌတီတိ န ပတိဋ္ဌတိ။ န ဝိမုစ္စတီတိ နာဓိမုစ္စတိ။ ယထာ ပန ကုက္ကုဋပတ္တံ ဝါ နှာရုဒဒ္ဒုလံ ဝါ အဂ္ဂိမှိ ပက္ခိတ္တံ ပတိလီယတိ ပတိကုဋတိ ပတိဝတ္တတိ န သမ္ပသာရိယတိ၊ ဧဝံ ပတိလီယတိ န ပသာရိယတိ။ နေက္ခမ္မံ ခေါ ပနာတိ ဣဓ နေက္ခမ္မံ နာမ ဒသသု အသုဘေသု ပဌမဇ္ဈာနံ၊ တဒဿ မနသိကရောတော စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ။ တဿ တံ စိတ္တန္တိ တဿ တံ အသုဘဇ္ဈာနစိတ္တံ။ သုဂတန္တိ ဂေါစရေ ဂတတ္တာ သုဋ္ဌု ဂတံ။ သုဘာဝိတန္တိ အဟာနဘာဂိယတ္တာ သုဋ္ဌု ဘာဝိတံ။ သုဝုဋ္ဌိတန္တိ ကာမတော သုဋ္ဌု ဝုဋ္ဌိတံ။ သုဝိမုတ္တန္တိ ကာမေဟိ သုဋ္ဌု ဝိမုတ္တံ။ ကာမပစ္စယာ အာသဝါ နာမ ကာမဟေတုကာ စတ္တာရော အာသဝါ။ ဝိဃာတာတိ ဒုက္ခာ။ ပရိဠာဟာတိ ကာမရာဂပရိဠာဟာ။ န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတီတိ သော တံ ကာမဝေဒနံ ဝိဃာတပရိဠာဟဝေဒနဉ္စ န ဝေဒယတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ကာမာနံ နိဿရဏန္တိ ဣဒံ အသုဘဇ္ဈာနံ ကာမေဟိ နိဿဋတ္တာ ကာမာနံ နိဿရဏန္တိ အက္ခာတံ။ ယော ပန တံ ဈာနံ ပါဒကံ ကတွာ သင်္ခါရေ သမ္မသန္တော တတိယံ မဂ္ဂံ ပတွာ အနာဂါမိဖလေန နိဗ္ဗာနံ ဒိသွာ ပုန ကာမာ နာမ နတ္ထီတိ ဇာနာတိ၊ တဿ စိတ္တံ အစ္စန္တနိဿရဏမေဝ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။

အယံ ပန ဝိသေသော၊ ဒုတိယဝါရေ မေတ္တာဈာနာနိ ဗျာပါဒဿ နိဿရဏံ နာမ။ တတိယဝါရေ ကရုဏာဈာနာနိ ဝိဟိံသာယ နိဿရဏံ နာမ။ စတုတ္ထဝါရေ အရူပဇ္ဈာနာနိ ရူပါနံ နိဿရဏံ နာမ။ အစ္စန္တနိဿရဏေ စေတ္ထ အရဟတ္တဖလံ ယောဇေတဗ္ဗံ။

ပဉ္စမဝါရေ သက္ကာယံ မနသိကရောတောတိ သုဒ္ဓသင်္ခါရေ ပရိဂ္ဂဏှိတွာ အရဟတ္တံ ပတ္တဿ သုက္ခဝိပဿကဿ ဖလသမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ ဝီမံသနတ္ထံ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာဘိမုခံ စိတ္တံ ပေသေန္တဿ။ ဣဒမက္ခာတံ သက္ကာယနိဿရဏန္တိ ဣဒံ အရဟတ္တမဂ္ဂေန စ ဖလေန စ နိဗ္ဗာနံ ဒိသွာ ဌိတဿ ဘိက္ခုနော ပုန သက္ကာယော နတ္ထီတိ ဥပ္ပန္နံ အရဟတ္တဖလသမာပတ္တိစိတ္တံ သက္ကာယဿ နိဿရဏန္တိ အက္ခာတံ။

ဝိမုတ္တာယတနပဉ္စကဝဏ္ဏနာ

၃၂၂။ ဝိမုတ္တာယတနာနီတိ ဝိမုစ္စနကာရဏာနိ။ အတ္ထပဋိသံဝေဒိနောတိ ပါဠိအတ္ထံ ဇာနန္တဿ။ ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနောတိ ပါဠိံ ဇာနန္တဿ။ ပါမောဇ္ဇန္တိ တရုဏပီတိ။ ပီတီတိ တုဋ္ဌာကာရဘူတာ ဗလဝပီတိ။ ကာယောတိ နာမကာယော ပဋိပဿမ္ဘတိ။ သုခံ ဝေဒယတီတိ သုခံ ပဋိလဘတိ။ စိတ္တံ သမာဓိယတီတိ အရဟတ္တဖလသမာဓိနာ သမာဓိယတိ။ အယဉှိ တံ ဓမ္မံ သုဏန္တော အာဂတာဂတဋ္ဌာနေ ဈာနဝိပဿနာမဂ္ဂဖလာနိ ဇာနာတိ၊ တဿ ဧဝံ ဇာနတော ပီတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော တဿာ ပီတိယာ အန္တရာ ဩသက္ကိတုံ န ဒေန္တော ဥပစာရကမ္မဋ္ဌာနိကော ဟုတွာ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ‘‘စိတ္တံ သမာဓိယတီ’’တိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော ။ အယံ ပန ဝိသေသော၊ သမာဓိနိမိတ္တန္တိ အဋ္ဌတိံသာယ အာရမ္မဏေသု အညတရော သမာဓိယေဝ သမာဓိနိမိတ္တံ။ သုဂ္ဂဟိတံ ဟောတီတိအာဒီသု အာစရိယသန္တိကေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဥဂ္ဂဏှန္တေန သုဋ္ဌု ဂဟိတံ ဟောတိ။ သုဋ္ဌု မနသိကတန္တိ သုဋ္ဌု ဥပဓာရိတံ။ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓံ ပညာယာတိ ပညာယ သုဋ္ဌု ပစ္စက္ခံ ကတံ။ တသ္မိံ ဓမ္မေတိ တသ္မိံ ကမ္မဋ္ဌာနပါဠိဓမ္မေ။

ဝိမုတ္တိပရိပါစနီယာတိ ဝိမုတ္တိ ဝုစ္စတိ အရဟတ္တံ၊ တံ ပရိပါစေန္တီတိ ဝိမုတ္တိပရိပါစနီယာ။ အနိစ္စသညာတိ အနိစ္စာနုပဿနာဉာဏေ ဥပ္ပန္နသညာ။ အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာတိ ဒုက္ခာနုပဿနာဉာဏေ ဥပ္ပန္နသညာ။ ဒုက္ခေ အနတ္တသညာတိ အနတ္တာနုပဿနာဉာဏေ ဥပ္ပန္နသညာ။ ပဟာနသညာတိ ပဟာနာနုပဿနာဉာဏေ ဥပ္ပန္နသညာ။ ဝိရာဂသညာတိ ဝိရာဂါနုပဿနာဉာဏေ ဥပ္ပန္နသညာ။

‘‘ဣမေ ခေါ အာဝုသော’’တိအာဒိ ဝုတ္တနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣတိ ဆဗ္ဗီသတိယာ ပဉ္စကာနံ ဝသေန တိံသသတပဉှေ ကထေန္တော ထေရော သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေသီတိ။

ပဉ္စကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဆက္ကဝဏ္ဏနာ

၃၂၃။ ဣတိ ပဉ္စကဝသေန သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဆက္ကဝသေန ဒဿေတုံ ပုန ဒေသနံ အာရဘိ။ တတ္ထ အဇ္ဈတ္တိကာနီတိ အဇ္ဈတ္တဇ္ဈတ္တိကာနိ။ ဗာဟိရာနီတိ တတော အဇ္ဈတ္တဇ္ဈတ္တတော ဗဟိဘူတာနိ။ ဝိတ္ထာရတော ပန အာယတနကထာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ကထိတာဝ။ ဝိညာဏကာယာတိ ဝိညာဏသမူဟာ။ စက္ခုဝိညာဏန္တိ စက္ခုပသာဒနိဿိတံ ကုသလာကုသလဝိပါကဝိညာဏံ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ စက္ခုသမ္ဖဿောတိ စက္ခုနိဿိတော သမ္ဖဿော။ သောတသမ္ဖဿာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ မနောသမ္ဖဿောတိ ဣမေ ဒသ သမ္ဖဿေ ဌပေတွာ သေသော သဗ္ဗော မနောသမ္ဖဿော နာမ။ ဝေဒနာဆက္ကမ္ပိ ဧတေနေဝ နယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ရူပသညာတိ ရူပံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဥပ္ပန္နာ သညာ။ ဧတေနုပါယေန သေသာပိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ စေတနာဆက္ကေပိ ဧသေဝ နယော။ တထာ တဏှာဆက္ကေ။

အဂါရဝေါတိ ဂါရဝဝိရဟိတော။ အပ္ပတိဿောတိ အပ္ပတိဿယော အနီစဝုတ္တိ။ ဧတ္ထ ပန ယော ဘိက္ခု သတ္ထရိ ဓရမာနေ တီသု ကာလေသု ဥပဋ္ဌာနံ န ယာတိ။ သတ္ထရိ အနုပါဟနေ စင်္ကမန္တေ သဥပါဟနော စင်္ကမတိ၊ နီစေ စင်္ကမန္တေ ဥစ္စေ စင်္ကမတိ၊ ဟေဋ္ဌာ ဝသန္တေ ဥပရိ ဝသတိ၊ သတ္ထုဒဿနဋ္ဌာနေ ဥဘော အံသေ ပါရုပတိ၊ ဆတ္တံ ဓာရေတိ၊ ဥပါဟနံ ဓာရေတိ၊ နဟာယတိ၊ ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ ကရောတိ။ ပရိနိဗ္ဗုတေ ပန စေတိယံ ဝန္ဒိတုံ န ဂစ္ဆတိ၊ စေတိယဿ ပညာယနဋ္ဌာနေ သတ္ထုဒဿနဋ္ဌာနေ ဝုတ္တံ သဗ္ဗံ ကရောတိ၊ အယံ သတ္ထရိ အဂါရဝေါ နာမ။ ယော ပန ဓမ္မဿဝနေ သံဃုဋ္ဌေ သက္ကစ္စံ န ဂစ္ဆတိ၊ သက္ကစ္စံ ဓမ္မံ န သုဏာတိ၊ သမုလ္လပန္တော နိသီဒတိ၊ သက္ကစ္စံ န ဂဏှာတိ၊ န ဝါစေတိ၊ အယံ ဓမ္မေ အဂါရဝေါ နာမ။ ယော ပန ထေရေန ဘိက္ခုနာ အနဇ္ဈိဋ္ဌော ဓမ္မံ ဒေသေတိ၊ နိသီဒတိ၊ ပဉှံ ကထေတိ၊ ဝုဍ္ဎေ ဘိက္ခူ ဃဋ္ဋေန္တော ဂစ္ဆတိ၊ တိဋ္ဌတိ၊ နိသီဒတိ၊ ဒုဿပလ္လတ္ထိကံ ဝါ ဟတ္ထပလ္လတ္ထိကံ ဝါ ကရောတိ၊ သင်္ဃမဇ္ဈေ ဥဘော အံသေ ပါရုပတိ၊ ဆတ္တုပါဟနံ ဓာရေတိ၊ အယံ သင်္ဃေ အဂါရဝေါ နာမ။ ဧကဘိက္ခုသ္မိမ္ပိ ဟိ အဂါရဝေ ကတေ သင်္ဃေ အဂါရဝေါ ကတောဝ ဟောတိ။ တိဿော သိက္ခာ ပန အပူရယမာနောဝ သိက္ခာယ အဂါရဝေါ နာမ။ အပ္ပမာဒလက္ခဏံ အနနုဗြူဟယမာနော အပ္ပမာဒေ အဂါရဝေါ နာမ။ ဒုဝိဓမ္ပိ ပဋိသန္ထာရံ အကရောန္တော ပဋိသန္ထာရေ အဂါရဝေါ နာမ။ ဆ ဂါရဝါ ဝုတ္တပ္ပဋိပက္ခဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။

သောမနဿူပဝိစာရာတိ သောမနဿသမ္ပယုတ္တာ ဝိစာရာ။ သောမနဿဋ္ဌာနိယန္တိ သောမနဿကာရဏဘူတံ။ ဥပဝိစရတီတိ ဝိတက္ကေန ဝိတက္ကေတွာ ဝိစာရေန ပရိစ္ဆိန္ဒတိ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ ဒေါမနဿူပဝိစာရာပိ ဧဝမေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ ဥပေက္ခူပဝိစာရာ။ သာရဏီယဓမ္မာ ဟေဋ္ဌာ ဝိတ္ထာရိတာ။ ဒိဋ္ဌိသာမညဂတောတိ ဣမိနာ ပန ပဒေန ကောသမ္ဗကသုတ္တေ ပဌမမဂ္ဂေါ ကထိတော။ ဣဓ စတ္တာရောပိ မဂ္ဂါ။

ဝိဝါဒမူလဆက္ကဝဏ္ဏနာ

၃၂၅။ ဝိဝါဒမူလာနီတိ ဝိဝါဒဿ မူလာနိ။ ကောဓနောတိ ကုဇ္ဈနလက္ခဏေန ကောဓေန သမန္နာဂတော။ ဥပနာဟီတိ ဝေရအပ္ပဋိနိဿဂ္ဂလက္ခဏေန ဥပနာဟေန သမန္နာဂတော။ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနန္တိ ဒွိန္နံ ဘိက္ခူနံ ဝိဝါဒေါ ကထံ ဒေဝမနုဿာနံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ သံဝတ္တတိ။ ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကေ ဝိယ ဒွီသု ဘိက္ခူသု ဝိဝါဒံ အာပန္နေသု တသ္မိံ ဝိဟာရေ တေသံ အန္တေဝါသိကာ ဝိဝဒန္တိ။ တေသံ ဩဝါဒံ ဂဏှန္တော ဘိက္ခုနိသင်္ဃော ဝိဝဒတိ။ တတော တေသံ ဥပဋ္ဌာကာ ဝိဝဒန္တိ။ အထ မနုဿာနံ အာရက္ခဒေဝတာ ဒွေ ကောဋ္ဌာသာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဓမ္မဝါဒီနံ အာရက္ခဒေဝတာ ဓမ္မဝါဒိနိယော ဟောန္တိ အဓမ္မဝါဒီနံ အဓမ္မဝါဒိနိယော။ တတော အာရက္ခဒေဝတာနံ မိတ္တာ ဘုမ္မာ ဒေဝတာ ဘိဇ္ဇန္တိ။ ဧဝံ ပရမ္ပရာ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာ ဌပေတွာ အရိယသာဝကေ သဗ္ဗေ ဒေဝမနုဿာ ဒွေ ကောဋ္ဌာသာ ဟောန္တိ။ ဓမ္မဝါဒီဟိ ပန အဓမ္မဝါဒိနောဝ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ။ တတော ‘‘ယံ ဗဟုကေဟိ ဂဟိတံ၊ တံ တစ္ဆ’’န္တိ ဓမ္မံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဗဟုတရာဝ အဓမ္မံ ဂဏှန္တိ။ တေ အဓမ္မံ ပုရက္ခတွာ ဝဒန္တာ အပါယေသု နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ ဧဝံ ဒွိန္နံ ဘိက္ခူနံ ဝိဝါဒေါ ဒေဝမနုဿာနံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဟောတိ။

အဇ္ဈတ္တံ ဝါတိ တုမှာကံ အဗ္ဘန္တရပရိသာယ။ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါတိ ပရေသံ ပရိသာယ။

မက္ခီတိ ပရေသံ ဂုဏမက္ခနလက္ခဏေန မက္ခေန သမန္နာဂတော။ ပဠာသီတိ ယုဂဂ္ဂါဟလက္ခဏေန ပဠာသေန သမန္နာဂတော။ ဣဿုကီတိ ပရသက္ကာရာဒီနိ ဣဿာယနလက္ခဏာယ ဣဿာယ သမန္နာဂတော။ မစ္ဆရီတိ အာဝါသမစ္ဆရိယာဒီဟိ သမန္နာဂတော။ သဌောတိ ကေရာဋိကော။ မာယာဝီတိ ကတပါပပဋိစ္ဆာဒကော။ ပါပိစ္ဆောတိ အသန္တသမ္ဘာဝနိစ္ဆကော ဒုဿီလော။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီတိ နတ္ထိကဝါဒီ အဟေတုကဝါဒီ အကိရိယဝါဒီ။ သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီတိ သယံ ဒိဋ္ဌိမေဝ ပရာမသတိ။ အာဓာနဂ္ဂါဟီတိ ဒဠှဂ္ဂါဟီ။ ဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီတိ န သက္ကာ ဟောတိ ဂဟိတံ ဝိဿဇ္ဇာပေတုံ။

ပထဝီဓာတူတိ ပတိဋ္ဌာဓာတု။ အာပေါဓာတူတိ အာဗန္ဓနဓာတု။ တေဇောဓာတူတိ ပရိပါစနဓာတု။ ဝါယောဓာတူတိ ဝိတ္ထမ္ဘနဓာတု။ အာကာသဓာတူတိ အသမ္ဖုဋ္ဌဓာတု။ ဝိညာဏဓာတူတိ ဝိဇာနနဓာတု။

နိဿရဏိယဆက္ကဝဏ္ဏနာ

၃၂၆။ နိဿရဏိယာ ဓာတုယောတိ နိဿဋဓာတုယောဝ။ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီတိ ပရိယာဒိယိတွာ ဟာပေတွာ တိဋ္ဌတိ။ ‘မာ ဟေဝန္တိဿ ဝစနီယော’တိ ယသ္မာ အဘူတံ ဗျာကရဏံ ဗျာကရောတိ၊ တသ္မာ မာ ဧဝံ ဘဏီတိ ဝတ္တဗ္ဗော။ ယဒိဒံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တီတိ ယာ အယံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ၊ ဣဒံ နိဿရဏံ ဗျာပါဒဿ၊ ဗျာပါဒတော နိဿဋာတိ အတ္ထော။ ယော ပန မေတ္တာယ တိကစတုက္ကဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌိတော သင်္ခါရေ သမ္မသိတွာ တတိယမဂ္ဂံ ပတွာ ‘‘ပုန ဗျာပါဒေါ နတ္ထီ’’တိ တတိယဖလေန နိဗ္ဗာနံ ပဿတိ၊ တဿ စိတ္တံ အစ္စန္တံ နိဿရဏံ ဗျာပါဒဿ။ ဧတေနုပါယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

အနိမိတ္တာစေတောဝိမုတ္တီတိ အရဟတ္တဖလသမာပတ္တိ။ သာ ဟိ ရာဂနိမိတ္တာဒီနဉ္စေဝ ရူပနိမိတ္တာဒီနဉ္စ နိစ္စနိမိတ္တာဒီနဉ္စ အဘာဝါ ‘‘အနိမိတ္တာ’’တိ ဝုတ္တာ။ နိမိတ္တာနုသာရီတိ ဝုတ္တပ္ပဘေဒံ နိမိတ္တံ အနုသရတီတိ နိမိတ္တာနုသာရီ။

အသ္မီတိ အသ္မိမာနော။ အယမဟမသ္မီတိ ပဉ္စသု ခန္ဓေသု အယံ နာမ အဟံ အသ္မီတိ ဧတ္တာဝတာ အရဟတ္တံ ဗျာကတံ ဟောတိ။ ဝိစိကိစ္ဆာကထံကထာသလ္လန္တိ ဝိစိကိစ္ဆာဘူတံ ကထံကထာသလ္လံ။ ‘မာ ဟေဝန္တိဿ ဝစနီယော’တိ သစေ တေ ပဌမမဂ္ဂဝဇ္ဈာ ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ အရဟတ္တဗျာကရဏံ မိစ္ဆာ ဟောတိ၊ တသ္မာ မာ အဘူတံ ဘဏီတိ ဝါရေတဗ္ဗော။ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃာတောတိ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ။ အရဟတ္တမဂ္ဂဖလဝသေန ဟိ နိဗ္ဗာနေ ဒိဋ္ဌေ ပုန အသ္မိမာနော နတ္ထီတိ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃာတောတိ ဝုတ္တော။

အနုတ္တရိယာဒိဆက္ကဝဏ္ဏနာ

၃၂၇။ အနုတ္တရိယာနီတိ အနုတ္တရာနိ ဇေဋ္ဌကာနိ။ ဒဿနေသု အနုတ္တရိယံ ဒဿနာနုတ္တရိယံ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ တတ္ထ ဟတ္ထိရတနာဒီနံ ဒဿနံ န ဒဿနာနုတ္တရိယံ၊ နိဝိဋ္ဌသဒ္ဓဿ ပန နိဝိဋ္ဌပေမဝသေန ဒသဗလဿ ဝါ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ဝါ ကသိဏာသုဘနိမိတ္တာဒီနံ ဝါ အညတရဿ ဒဿနံ ဒဿနာနုတ္တရိယံ နာမ။ ခတ္တိယာဒီနံ ဂုဏကထာသဝနံ န သဝနာနုတ္တရိယံ၊ နိဝိဋ္ဌသဒ္ဓဿ ပန နိဝိဋ္ဌပေမဝသေန တိဏ္ဏံ ဝါ ရတနာနံ ဂုဏကထာသဝနံ တေပိဋကဗုဒ္ဓဝစနသဝနံ ဝါ သဝနာနုတ္တရိယံ နာမ။ မဏိရတနာဒိလာဘော န လာဘာနုတ္တရိယံ၊ သတ္တဝိဓအရိယဓနလာဘော ပန လာဘာနုတ္တရိယံ နာမ။ ဟတ္ထိသိပ္ပာဒိသိက္ခနံ န သိက္ခာနုတ္တရိယံ၊ သိက္ခတ္တယပူရဏံ ပန သိက္ခာနုတ္တရိယံ နာမ။ ခတ္တိယာဒီနံ ပါရိစရိယာ န ပါရိစရိယာနုတ္တရိယံ၊ တိဏ္ဏံ ပန ရတနာနံ ပါရိစရိယာ ပါရိစရိယာနုတ္တရိယံ နာမ။ ခတ္တိယာဒီနံ ဂုဏာနုဿရဏံ နာနုဿတာနုတ္တရိယံ၊ တိဏ္ဏံ ပန ရတနာနံ ဂုဏာနုဿရဏံ အနုဿတာနုတ္တရိယံ နာမ။

အနုဿတိယောဝ အနုဿတိဋ္ဌာနာနိ နာမ။ ဗုဒ္ဓါနုဿတီတိ ဗုဒ္ဓဿ ဂုဏာနုဿရဏံ။ ဧဝံ အနုဿရတော ဟိ ပီတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော တံ ပီတိံ ခယတော ဝယတော ပဋ္ဌပေတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ။ ဥပစာရကမ္မဋ္ဌာနံ နာမေတံ ဂိဟီနမ္ပိ လဗ္ဘတိ၊ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ ဝိတ္ထာရကထာ ပနေတ္ထ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

သတတဝိဟာရဆက္ကဝဏ္ဏနာ

၃၂၈။ သတတဝိဟာရာတိ ခီဏာသဝဿ နိစ္စဝိဟာရာ။ စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာတိ စက္ခုဒွါရာရမ္မဏေ အာပါထဂတေ တံ ရူပံ စက္ခုဝိညာဏေန ဒိသွာ ဇဝနက္ခဏေ ဣဋ္ဌေ အရဇ္ဇန္တော နေဝ သုမနော ဟောတိ၊ အနိဋ္ဌေ အဒုဿန္တော န ဒုမ္မနော။ အသမပေက္ခနေ မောဟံ အနုပ္ပာဒေန္တော ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ မဇ္ဈတ္တော၊ သတိယာ ယုတ္တတ္တာ သတော၊ သမ္ပဇညေန ယုတ္တတ္တာ သမ္ပဇာနော။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဣတိ ဆသုပိ ဒွါရေသု ဥပေက္ခကော ဝိဟရတီတိ ဣမိနာ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ ကထိတာ။ သမ္ပဇာနောတိ ဝစနတော ပန စတ္တာရိ ဉာဏသမ္ပယုတ္တစိတ္တာနိ လဗ္ဘန္တိ။ သတတဝိဟာရာတိ ဝစနတော အဋ္ဌပိ မဟာစိတ္တာနိ လဗ္ဘန္တိ အရဇ္ဇန္တော အဒုဿန္တောတိ ဝစနတော ဒသပိ စိတ္တာနိ လဗ္ဘန္တိ။ သောမနဿံ ကထံ လဗ္ဘတီတိ စေ အာသေဝနတော လဗ္ဘတိ။

အဘိဇာတိဆက္ကဝဏ္ဏနာ

၃၂၉။ အဘိဇာတိယောတိ ဇာတိယော။ ကဏှာဘိဇာတိကော သမာနောတိ ကဏှေ နီစကုလေ ဇာတော ဟုတွာ။ ကဏှံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတီတိ ကာဠကံ ဒသဒုဿီလျဓမ္မံ ပသဝတိ ကရောတိ။ သော တံ အဘိဇာယိတွာ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တတိ။ သုက္ကံ ဓမ္မန္တိ အဟံ ပုဗ္ဗေပိ ပုညာနံ အကတတ္တာ နီစကုလေ နိဗ္ဗတ္တော။ ဣဒါနိ ပုညံ ကရောမီတိ ပုညသင်္ခါတံ ပဏ္ဍရံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ။ သော တေန သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တတိ။ အကဏှံ အသုက္ကံ နိဗ္ဗာနန္တိ နိဗ္ဗာနဉှိ သစေ ကဏှံ ဘဝေယျ၊ ကဏှဝိပါကံ ဒဒေယျ။ သစေ သုက္ကံ၊ သုက္ကဝိပါကံ ဒဒေယျ။ ဒွိန္နမ္ပိ အပ္ပဒါနတော ပန ‘‘အကဏှံ အသုက္က’’န္တိ ဝုတ္တံ။ နိဗ္ဗာနဉ္စ နာမ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အရဟတ္တံ အဓိပ္ပေတံ။ တဉှိ ကိလေသနိဗ္ဗာနန္တေ ဇာတတ္တာ နိဗ္ဗာနံ နာမ။ တံ ဧသ အဘိဇာယတိ ပသဝတိ ကရောတိ။ သုက္ကာဘိဇာတိကော သမာနောတိ သုက္ကေ ဥစ္စကုလေ ဇာတော ဟုတွာ။ သေသံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

နိဗ္ဗေဓဘာဂိယဆက္ကဝဏ္ဏနာ

နိဗ္ဗေဓဘာဂိယာတိ နိဗ္ဗေဓော ဝုစ္စတိ နိဗ္ဗာနံ၊ တံ ဘဇန္တိ ဥပဂစ္ဆန္တီတိ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယာ။ အနိစ္စသညာဒယော ပဉ္စကေ ဝုတ္တာ။ နိရောဓာနုပဿနာဉာဏေ သညာ နိရောဓသညာ နာမ။

‘‘ဣမေ ခေါ၊ အာဝုသော’’တိအာဒိ ဝုတ္တနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣတိ ဒွါဝီသတိယာ ဆက္ကာနံ ဝသေန ဗာတ္တိံသသတပဉှေ ကထေန္တော ထေရော သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေသီတိ။

ဆက္ကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သတ္တကဝဏ္ဏနာ

၃၃၀။ ဣတိ ဆက္ကဝသေန သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ သတ္တကဝသေန ဒဿေတုံ ပုန ဒေသနံ အာရဘိ။

တတ္ထ သမ္ပတ္တိပဋိလာဘဋ္ဌေန သဒ္ဓါဝ ဓနံ သဒ္ဓါဓနံ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ ပညာဓနံ ပနေတ္ထ သဗ္ဗသေဋ္ဌံ။ ပညာယ ဟိ ဌတွာ တီဏိ သုစရိတာနိ ပဉ္စသီလာနိ ဒသသီလာနိ ပူရေတွာ သဂ္ဂူပဂါ ဟောန္တိ၊ သာဝကပါရမီဉာဏံ၊ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏံ၊ သဗ္ဗညုတညာဏဉ္စ ပဋိဝိဇ္ဈန္တိ။ ဣမာသံ သမ္ပတ္တီနံ ပဋိလာဘကာရဏတော ပညာ ‘‘ဓန’’န္တိ ဝုတ္တာ။ သတ္တပိ စေတာနိ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကာနေဝ ကထိတာနိ။ ဗောဇ္ဈင်္ဂကထာ ကထိတာဝ။

သမာဓိပရိက္ခာရာတိ သမာဓိပရိဝါရာ။ သမ္မာဒိဋ္ဌာဒီနိ ဝုတ္တတ္ထာနေဝ။ ဣမေပိ သတ္တ ပရိက္ခာရာ လောကိယလောကုတ္တရာဝ ကထိတာ။

အသတံ ဓမ္မာ အသန္တာ ဝါ ဓမ္မာ လာမကာ ဓမ္မာတိ အသဒ္ဓမ္မာ။ ဝိပရိယာယေန သဒ္ဓမ္မာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ သဒ္ဓမ္မေသု ပန သဒ္ဓါဒယော သဗ္ဗေပိ ဝိပဿကဿေဝ ကထိတာ။ တေသုပိ ပညာ လောကိယလောကုတ္တရာ။ အယံ ဝိသေသော။

သပ္ပုရိသာနံ ဓမ္မာတိ သပ္ပုရိသဓမ္မာ။ တတ္ထ သုတ္တဂေယျာဒိကံ ဓမ္မံ ဇာနာတီတိ ဓမ္မညူ။ တဿ တဿေဝ ဘာသိတဿ အတ္ထံ ဇာနာတီတိ အတ္ထညူ။ ‘‘ဧတ္တကောမှိ သီလေန သမာဓိနာ ပညာယာ’’တိ ဧဝံ အတ္တာနံ ဇာနာတီတိ အတ္တညူ။ ပဋိဂ္ဂဟဏပရိဘောဂေသု မတ္တံ ဇာနာတီတိ မတ္တညူ။ အယံ ကာလော ဥဒ္ဒေသဿ၊ အယံ ကာလော ပရိပုစ္ဆာယ၊ အယံ ကာလော ယောဂဿ အဓိဂမာယာတိ ဧဝံ ကာလံ ဇာနာတီတိ ကာလညူ။ ဧတ္ထ စ ပဉ္စ ဝဿာနိ ဥဒ္ဒေသဿ ကာလော။ ဒသ ပရိပုစ္ဆာယ။ ဣဒံ အတိသမ္ဗာဓံ။ ဒသ ဝဿာနိ ပန ဥဒ္ဒေသဿ ကာလော။ ဝီသတိ ပရိပုစ္ဆာယ။ တတော ပရံ ယောဂေ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ အဋ္ဌဝိဓံ ပရိသံ ဇာနာတီတိ ပရိသညူ။ သေဝိတဗ္ဗာသေဝိတဗ္ဗံ ပုဂ္ဂလံ ဇာနာတီတိ ပုဂ္ဂလညူ။

၃၃၁။ နိဒ္ဒသဝတ္ထူနီတိ နိဒ္ဒသာဒိဝတ္ထူနိ။ နိဒ္ဒသော ဘိက္ခု၊ နိဗ္ဗီသော၊ နိတ္တိံသော၊ နိစ္စတ္တာလီသော၊ နိပ္ပညာသော ဘိက္ခူတိ ဧဝံ ဝစနကာရဏာနိ။ အယံ ကိရ ပဉှော တိတ္ထိယသမယေ ဥပ္ပန္နော။ တိတ္ထိယာ ဟိ ဒသဝဿကာလေ မတံ နိဂဏ္ဌံ နိဒ္ဒသောတိ ဝဒန္တိ။ သော ကိရ ပုန ဒသဝဿော န ဟောတိ။ န ကေဝလဉ္စ ဒသဝဿောဝ။ နဝဝဿောပိ…ပေ… ဧကဝဿောပိ န ဟောတိ။ ဧတေနေဝ နယေန ဝီသတိဝဿာဒိကာလေပိ မတံ နိဗ္ဗီသော၊ နိတ္တိံသော၊ နိစ္စတ္တာလီသော၊ နိပ္ပညာသောတိ ဝဒန္တိ။ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဂါမေ ဝိစရန္တော တံ ကထံ သုတွာ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ဘဂဝတော အာရောစေသိ။ ဘဂဝါ အာဟ –

‘‘န ဣဒံ၊ အာနန္ဒ၊ တိတ္ထိယာနံ အဓိဝစနံ မမ သာသနေ ခီဏာသဝဿေတံ အဓိဝစနံ။ ခီဏာသဝေါ ဟိ ဒသဝဿကာလေ ပရိနိဗ္ဗုတော ပုန ဒသဝဿော န ဟောတိ။ န ကေဝလဉ္စ ဒသဝဿောဝ၊ နဝဝဿောပိ…ပေ… ဧကဝဿောပိ။ န ကေဝလဉ္စ ဧကဝဿောဝ၊ ဒသမာသိကောပိ…ပေ… ဧကမာသိကောပိ။ ဧကဒိဝသိကောပိ။ ဧကမုဟုတ္တောပိ န ဟောတိ ဧဝ။ ကသ္မာ? ပုန ပဋိသန္ဓိယာ အဘာဝါ။ နိဗ္ဗီသာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဣတိ ဘဂဝါ မမ သာသနေ ခီဏာသဝဿေတံ အဓိဝစန’’န္တိ –

ဝတွာ ယေဟိ ကာရဏေဟိ သော နိဒ္ဒသော ဟောတိ၊ တာနိ ဒဿေတုံ သတ္တ နိဒ္ဒသဝတ္ထူနိ ဒေသေတိ။ ထေရောပိ တမေဝ ဒေသနံ ဥဒ္ဓရိတွာ သတ္တ နိဒ္ဒသဝတ္ထူနိ ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု၊ သိက္ခာသမာဒါနေတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ။ သိက္ခာသမာဒါနေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတီတိ သိက္ခတ္တယပူရဏေ ဗဟလစ္ဆန္ဒော ဟောတိ။ အာယတိဉ္စ သိက္ခာသမာဒါနေ အဝိဂတပေမောတိ အနာဂတေ ပုနဒိဝသာဒီသုပိ သိက္ခာပူရဏေ အဝိဂတပေမေန သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ဓမ္မနိသန္တိယာတိ ဓမ္မနိသာမနာယ။ ဝိပဿနာယေတံ အဓိဝစနံ။ ဣစ္ဆာဝိနယေတိ တဏှာဝိနယနေ။ ပဋိသလ္လာနေတိ ဧကီဘာဝေ။ ဝီရိယာရမ္ဘေတိ ကာယိကစေတသိကဿ ဝီရိယဿ ပူရဏေ။ သတိနေပက္ကေတိ သတိယဉ္စေဝ နေပက္ကဘာဝေ စ။ ဒိဋ္ဌိပဋိဝေဓေတိ မဂ္ဂဒဿနေ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

သညာသု အသုဘာနုပဿနာဉာဏေ သညာ အသုဘသညာ။ အာဒီနဝါနုပဿနာဉာဏေ သညာ အာဒီနဝသညာ နာမ။ သေသာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာ ဧဝ။ ဗလသတ္တကဝိညာဏဋ္ဌိတိသတ္တကပုဂ္ဂလသတ္တကာနိ ဝုတ္တနယာနေဝ ။ အပ္ပဟီနဋ္ဌေန အနုသယန္တီတိ အနုသယာ။ ထာမဂတော ကာမရာဂေါ ကာမရာဂါနုသယော။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ သံယောဇနသတ္တကံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

အဓိကရဏသမထသတ္တကဝဏ္ဏနာ

အဓိကရဏသမထေသု အဓိကရဏာနိ သမေန္တိ ဝူပသမေန္တီတိ အဓိကရဏသမထာ။ ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နာနန္တိ ဥပ္ပန္နာနံ ဥပ္ပန္နာနံ။ အဓိကရဏာနန္တိ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ အနုဝါဒါဓိကရဏံ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကိစ္စာဓိကရဏန္တိ ဣမေသံ စတုန္နံ။ သမထာယ ဝူပသမာယာတိ သမထတ္ထဉ္စေဝ ဝူပသမနတ္ထဉ္စ။ သမ္မုခါဝိနယော ဒါတဗ္ဗော…ပေ… တိဏဝတ္ထာရကောတိ ဣမေ သတ္တ သမထာ ဒါတဗ္ဗာ။

တတြာယံ ဝိနိစ္ဆယနယော။ အဓိကရဏေသု တာဝ ဓမ္မောတိ ဝါ အဓမ္မောတိ ဝါ အဋ္ဌာရသဟိ ဝတ္ထူဟိ ဝိဝဒန္တာနံ ဘိက္ခူနံ ယော ဝိဝါဒေါ၊ ဣဒံ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ နာမ။ သီလဝိပတ္တိယာ ဝါ အာစာရဒိဋ္ဌိအာဇီဝဝိပတ္တိယာ ဝါ အနုဝဒန္တာနံ အနုဝါဒေါ ဥပဝဒနာ စေဝ စောဒနာ စ၊ ဣဒံ အနုဝါဒါဓိကရဏံ နာမ။ မာတိကာယ အာဂတာ ပဉ္စ၊ ဝိဘင်္ဂေ ဒွေတိ သတ္တပိ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ၊ ဣဒံ အာပတ္တာဓိကရဏံ နာမ။ သင်္ဃဿ အပလောကနာဒီနံ စတုန္နံ ကမ္မာနံ ကရဏံ၊ ဣဒံ ကိစ္စာဓိကရဏံ နာမ။

တတ္ထ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဒွီဟိ သမထေဟိ သမ္မတိ သမ္မုခါဝိနယေန စ ယေဘုယျသိကာယ စ။ သမ္မုခါဝိနယေနေဝ သမ္မမာနံ ယသ္မိံ ဝိဟာရေ ဥပ္ပန္နံ တသ္မိံယေဝ ဝါ အညတ္ထ ဝူပသမေတုံ ဂစ္ဆန္တာနံ အန္တရာမဂ္ဂေ ဝါ ယတ္ထ ဂန္တွာ သင်္ဃဿ နိယျာတိတံ တတ္ထ သင်္ဃေန ဝါ သင်္ဃေ ဝူပသမေတုံ အသက္ကောန္တေ တတ္ထေဝ ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မတပုဂ္ဂလေဟိ ဝါ ဝိနိစ္ဆိတံ သမ္မတိ။ ဧဝံ သမ္မမာနေ စ ပနေတသ္မိံ ယာ သင်္ဃသမ္မုခတာ ဓမ္မသမ္မုခတာ ဝိနယသမ္မုခတာ ပုဂ္ဂလသမ္မုခတာ၊ အယံ သမ္မုခါဝိနယော နာမ။

တတ္ထ စ ကာရကသင်္ဃဿ သင်္ဃသာမဂ္ဂိဝသေန သမ္မုခီဘာဝေါ သင်္ဃသမ္မုခတာ။ သမေတဗ္ဗဿ ဝတ္ထုနော ဘူတတာ ဓမ္မသမ္မုခတာ။ ယထာ တံ သမေတဗ္ဗံ၊ တထေဝ သမ္မနံ ဝိနယသမ္မုခတာ။ ယော စ ဝိဝဒတိ၊ ယေန စ ဝိဝဒတိ၊ တေသံ ဥဘိန္နံ အတ္ထပစ္စတ္ထိကာနံ သမ္မုခီဘာဝေါ ပုဂ္ဂလသမ္မုခတာ။ ဥဗ္ဗာဟိကာယ ဝူပသမေ ပနေတ္ထ သင်္ဃသမ္မုခတာ ပရိဟာယတိ။ ဧဝံ တာဝ သမ္မုခါဝိနယေနေဝ သမ္မတိ။

သစေ ပနေဝမ္ပိ န သမ္မတိ၊ အထ နံ ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မတာ ဘိက္ခူ ‘‘န မယံ သက္ကောမ ဝူပသမေတု’’န္တိ သင်္ဃဿေဝ နိယျာတေန္တိ၊ တတော သင်္ဃော ပဉ္စင်္ဂသမန္နာဂတံ ဘိက္ခုံ သလာကဂ္ဂါဟာပကံ သမ္မန္နတိ။ တေန ဂုဠှကဝိဝဋကသကဏ္ဏဇပ္ပကေသု တီသု သလာကဂ္ဂါဟေသု အညတရဝသေန သလာကံ ဂါဟာပေတွာ သန္နိပတိတပရိသာယ ဓမ္မဝါဒီနံ ယေဘုယျတာယ ယထာ တေ ဓမ္မဝါဒိနော ဝဒန္တိ၊ ဧဝံ ဝူပသန္တံ အဓိကရဏံ သမ္မုခါဝိနယေန စ ယေဘုယျသိကာယ စ ဝူပသန္တံ ဟောတိ။

တတ္ထ သမ္မုခါဝိနယော ဝုတ္တနယော ဧဝ။ ယံ ပန ယေဘုယျသိကာကမ္မဿ ကရဏံ၊ အယံ ယေဘုယျသိကာ နာမ။ ဧဝံ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဒွီဟိ သမထေဟိ သမ္မတိ။ အနုဝါဒါဓိကရဏံ စတူဟိ သမထေဟိ သမ္မတိ – သမ္မုခါဝိနယေန စ သတိဝိနယေန စ အမူဠှဝိနယေန စ တဿပါပိယသိကာယ စ။ သမ္မုခါဝိနယေနေဝ သမ္မမာနံ ယော စ အနုဝဒတိ၊ ယဉ္စ အနုဝဒတိ၊ တေသံ ဝစနံ သုတွာ သစေ ကာစိ အာပတ္တိ နတ္ထိ၊ ဥဘော ခမာပေတွာ၊ သစေ အတ္ထိ၊ အယံ နာမေတ္ထ အာပတ္တီတိ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆိတံ ဝူပသမ္မတိ။ တတ္ထ သမ္မုခါဝိနယလက္ခဏံ ဝုတ္တနယမေဝ။ ယဒါ ပန ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အမူလိကာယ သီလဝိပတ္တိယာ အနုဒ္ဓံသိတဿ သတိဝိနယံ ယာစမာနဿ သင်္ဃော ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန သတိဝိနယံ ဒေတိ၊ တဒါ သမ္မုခါဝိနယေန စ သတိဝိနယေန စ ဝူပသန္တံ ဟောတိ။ ဒိန္နေ ပန သတိဝိနယေ ပုန တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ကဿစိ အနုဝါဒေါ န ရုဟတိ။

ယဒါ ဥမ္မတ္တကော ဘိက္ခု ဥမ္မာဒဝသေန အဿာမဏကေ အဇ္ဈာစာရေ ‘‘သရတာယသ္မာ ဧဝရူပိံ အာပတ္တိ’’န္တိ ဘိက္ခူဟိ စောဒိယမာနော ‘‘ဥမ္မတ္တကေန မေ ၊ အာဝုသော၊ ဧတံ ကတံ၊ နာဟံ တံ သရာမီ’’တိ ဘဏန္တောပိ ဘိက္ခူဟိ စောဒိယမာနောဝ ပုန အစောဒနတ္ထာယ အမူဠှဝိနယံ ယာစတိ၊ သင်္ဃော စဿ ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန အမူဠှဝိနယံ ဒေတိ၊ တဒါ သမ္မုခါဝိနယေန စ အမူဠှဝိနယေန စ ဝူပသန္တံ ဟောတိ။ ဒိန္နေ ပန အမူဠှဝိနယေ ပုန တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ကဿစိ တပ္ပစ္စယာ အနုဝါဒေါ န ရုဟတိ။

ယဒါ ပန ပါရာဇိကေန ဝါ ပါရာဇိကသာမန္တေန ဝါ စောဒိယမာနဿ အညေနညံ ပဋိစရတော ပါပုဿန္နတာယ ပါပိယဿ ပုဂ္ဂလဿ ‘‘သစာယံ အစ္ဆိန္နမူလော ဘဝိဿတိ၊ သမ္မာ ဝတ္တိတွာ ဩသာရဏံ လဘိဿတိ။ သစေ ဆိန္နမူလော အယမေဝဿ နာသနာ ဘဝိဿတီ’’တိ မညမာနော သင်္ဃော ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန တဿပါပိယသိကံ ကရောတိ၊ တဒါ သမ္မုခါဝိနယေန စ တဿပါပိယသိကာယ စ ဝူပသန္တံ ဟောတီတိ။ ဧဝံ အနုဝါဒါဓိကရဏံ စတူဟိ သမထေဟိ သမ္မတိ။ အာပတ္တာဓိကရဏံ တီဟိ သမထေဟိ သမ္မတိ သမ္မုခါဝိနယေန စ ပဋိညာတကရဏေန စ တိဏဝတ္ထာရကေန စ။ တဿ သမ္မုခါဝိနယေနေဝ ဝူပသမော နတ္ထိ။ ယဒါ ပန ဧကဿ ဝါ ဘိက္ခုနော သန္တိကေ သင်္ဃဂဏမဇ္ဈေသု ဝါ ဘိက္ခု လဟုကံ အာပတ္တိံ ဒေသေတိ၊ တဒါ အာပတ္တာဓိကရဏံ သမ္မုခါဝိနယေန စ ပဋိညာတကရဏေန စ ဝူပသမ္မတိ။

တတ္ထ သမ္မုခါဝိနယေ တာဝ ယော စ ဒေသေတိ၊ ယဿ စ ဒေသေတိ၊ တေသံ သမ္မုခီဘာဝေါ ပုဂ္ဂလသမ္မုခတာ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။

ပုဂ္ဂလဿ ဂဏဿ စ ဒေသနာကာလေ သင်္ဃသမ္မုခတာ ပရိဟာယတိ။ ယာ ပနေတ္ထ အဟံ၊ ဘန္တေ၊ ဣတ္ထန္နာမံ အာပတ္တိံ အာပန္နောတိ စ အာမ၊ ပဿာမီတိ စ ပဋိညာ၊ တာယ ပဋိညာယ ‘‘အာယတိံ သံဝရေယျာသီ’’တိ ကရဏံ၊ တံ ပဋိညာတကရဏံ နာမ။ သင်္ဃာဒိသေသေ ဟိ ပရိဝါသာဒိယာစနာ ပဋိညာ။ ပရိဝါသာဒီနံ ဒါနံ ပဋိညာတကရဏံ နာမ။ ဒွေ ပက္ခဇာတာ ပန ဘဏ္ဍနကာရကာ ဘိက္ခူ ဗဟုံ အဿာမဏကံ အဇ္ဈာစရိတွာ ပုန လဇ္ဇိဓမ္မေ ဥပ္ပန္နေ သစေ မယံ ဣမာဟိ အာပတ္တီဟိ အညမညံ ကာရေဿာမ၊ သိယာပိ တံ အဓိကရဏံ ကက္ခဠတ္တာယ သံဝတ္တေယျာတိ အညမညံ အာပတ္တိယာ ကာရာပနေ ဒေါသံ ဒိသွာ ယဒါ တိဏဝတ္ထာရကကမ္မံ ကရောန္တိ၊ တဒါ အာပတ္တာဓိကရဏံ သမ္မုခါဝိနယေန စ တိဏဝတ္ထာရကေန စ သမ္မတိ။

တတ္ထ ဟိ ယတ္တကာ ဟတ္ထပါသူပဂတာ ‘‘န မေတံ ခမတီ’’တိ ဧဝံ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မံ အကတွာ နိဒ္ဒမ္ပိ ဩက္ကန္တာ ဟောန္တိ၊ သဗ္ဗေသံ ဌပေတွာ ထုလ္လဝဇ္ဇဉ္စ ဂိဟိပဋိသံယုတ္တဉ္စ သဗ္ဗာပတ္တိယော ဝုဋ္ဌဟန္တိ၊ ဧဝံ အာပတ္တာဓိကရဏံ တီဟိ သမထေဟိ သမ္မတိ။ ကိစ္စာဓိကရဏံ ဧကေန သမထေန သမ္မတိ သမ္မုခါဝိနယေနေဝ။ ဣမာနိ စတ္တာရိ အဓိကရဏာနိ ယထာနုရူပံ ဣမေဟိ သတ္တဟိ သမထေဟိ သမ္မန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ – ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နာနံ အဓိကရဏာနံ သမထာယ ဝူပသမာယ သမ္မုခါဝိနယော ဒါတဗ္ဗော…ပေ… တိဏဝတ္ထာရကောတိ။ အယမေတ္ထ ဝိနိစ္ဆယနယော။ ဝိတ္ထာရော ပန သမထက္ခန္ဓကေ အာဂတောယေဝ။ ဝိနိစ္ဆယောပိဿ သမန္တပါသာဒိကာယံ ဝုတ္တော။

‘‘ဣမေ ခေါ၊ အာဝုသော’’တိအာဒိ ဝုတ္တနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣတိ စုဒ္ဒသန္နံ သတ္တကာနံ ဝသေန အဋ္ဌနဝုတိ ပဉှေ ကထေန္တော ထေရော သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေသီတိ။

သတ္တကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အဋ္ဌကဝဏ္ဏနာ

၃၃၃။ ဣတိ သတ္တကဝသေန သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အဋ္ဌကဝသေန ဒဿေတုံ ပုန ဒေသနံ အာရဘိ။ တတ္ထ မိစ္ဆတ္တာတိ အယာထာဝါ မိစ္ဆာသဘာဝါ။ သမ္မတ္တာတိ ယာထာဝါ သမ္မာသဘာဝါ။

၃၃၄။ ကုသီတဝတ္ထူနီတိ ကုသီတဿ အလသဿ ဝတ္ထူနိ ပတိဋ္ဌာ ကောသဇ္ဇကာရဏာနီတိ အတ္ထော။ ကမ္မံ ကတ္တဗ္ဗံ ဟောတီတိ စီဝရဝိစာရဏာဒိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ။ န ဝီရိယံ အာရဘတီတိ ဒုဝိဓမ္ပိ ဝီရိယံ နာရဘတိ။ အပ္ပတ္တဿာတိ ဈာနဝိပဿနာမဂ္ဂဖလဓမ္မဿ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ။ အနဓိဂတဿာတိ တဿေဝ အနဓိဂတဿ အဓိဂမတ္ထာယ။ အသစ္ဆိကတဿာတိ တဿေဝ အပစ္စက္ခကတဿ သစ္ဆိကရဏတ္ထာယ။ ဣဒံ ပဌမန္တိ ဣဒံ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီတိ ဧဝံ ဩသီဒနံ ပဌမံ ကုသီတဝတ္ထု။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ‘‘မာသာစိတံ မညေ’’တိ ဧတ္ထ ပန မာသာစိတံ နာမ တိန္တမာသော။ ယထာ တိန္တမာသော ဂရုကော ဟောတိ၊ ဧဝံ ဂရုကောတိ အဓိပ္ပာယော။ ဂိလာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဟောတီတိ ဂိလာနော ဟုတွာ ပစ္ဆာ ဝုဋ္ဌိတော ဟောတိ။

၃၃၅။ အာရမ္ဘဝတ္ထူနီတိ ဝီရိယကာရဏာနိ။ တေသမ္ပိ ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

၃၃၆။ ဒါနဝတ္ထူနီတိ ဒါနကာရဏာနိ။ အာသဇ္ဇ ဒါနံ ဒေတီတိ ပတွာ ဒါနံ ဒေတိ။ အာဂတံ ဒိသွာဝ မုဟုတ္တံယေဝ နိသီဒါပေတွာ သက္ကာရံ ကတွာ ဒါနံ ဒေတိ၊ ဒဿာမိ ဒဿာမီတိ န ကိလမေတိ။ ဣတိ ဧတ္ထ အာသာဒနံ ဒါနကာရဏံ နာမ ဟောတိ။ ဘယာ ဒါနံ ဒေတီတိအာဒီသုပိ ဘယာဒီနိ ဒါနကာရဏာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ တတ္ထ ဘယံ နာမ အယံ အဒါယကော အကာရကောတိ ဂရဟာဘယံ ဝါ အပါယဘယံ ဝါ။ အဒါသိ မေတိ မယှံ ပုဗ္ဗေ ဧသ ဣဒံ နာမ အဒါသီတိ ဒေတိ။ ဒဿတိ မေတိ အနာဂတေ ဣဒံ နာမ ဒဿတီတိ ဒေတိ။ သာဟု ဒါနန္တိ ဒါနံ နာမ သာဓု သုန္ဒရံ၊ ဗုဒ္ဓါဒီဟိ ပဏ္ဍိတေဟိ ပသတ္ထန္တိ ဒေတိ။ စိတ္တာလင်္ကာရစိတ္တပရိက္ခာရတ္ထံ ဒါနံ ဒေတီတိ သမထဝိပဿနာစိတ္တဿ အလင်္ကာရတ္ထဉ္စေဝ ပရိဝါရတ္ထဉ္စ ဒေတိ။ ဒါနဉှိ စိတ္တံ မုဒုကံ ကရောတိ။ ယေန လဒ္ဓံ ဟောတိ၊ သောပိ လဒ္ဓံ မေတိ မုဒုစိတ္တော ဟောတိ၊ ယေန ဒိန္နံ၊ သောပိ ဒိန္နံ မယာတိ မုဒုစိတ္တော ဟောတိ၊ ဣတိ ဥဘိန္နမ္ပိ စိတ္တံ မုဒုကံ ကရောတိ၊ တေနေဝ ‘‘အဒန္တဒမနံ ဒါန’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ယထာဟ –

‘‘အဒန္တဒမနံ ဒါနံ၊ အဒါနံ ဒန္တဒူသကံ၊

ဒါနေန ပိယဝါစာယ၊ ဥန္နမန္တိ နမန္တိ စာ’’တိ။

ဣမေသု ပန အဋ္ဌသု ဒါနေသု စိတ္တာလင်္ကာရဒါနမေဝ ဥတ္တမံ။

၃၃၇။ ဒါနူပပတ္တိယောတိ ဒါနပစ္စယာ ဥပပတ္တိယော။ ဒဟတီတိ ဌပေတိ။ အဓိဋ္ဌာတီတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဘာဝေတီတိ ဝဍ္ဎေတိ။ ဟီနေ ဝိမုတ္တန္တိ ဟီနေသု ပဉ္စကာမဂုဏေသု ဝိမုတ္တံ။ ဥတ္တရိ အဘာဝိတန္တိ တတော ဥတ္တရိ မဂ္ဂဖလတ္ထာယ အဘာဝိတံ။ တတြူပပတ္တိယာ သံဝတ္တတီတိ ယံ ပတ္ထေတွာ ကုသလံ ကတံ၊ တတ္ထ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ။

ဝီတရာဂဿာတိ မဂ္ဂေန ဝါ သမုစ္ဆိန္နရာဂဿ သမာပတ္တိယာ ဝါ ဝိက္ခမ္ဘိတရာဂဿ။ ဒါနမတ္တေနေဝ ဟိ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တိတုံ န သက္ကာ။ ဒါနံ ပန သမာဓိဝိပဿနာစိတ္တဿ အလင်္ကာရော ပရိဝါရော ဟောတိ။ တတော ဒါနေန မုဒုစိတ္တော ဗြဟ္မဝိဟာရေ ဘာဝေတွာ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဝီတရာဂဿ နော သရာဂဿာ’’တိ။

ခတ္တိယာနံ ပရိသာ ခတ္တိယပရိသာ၊ သမူဟောတိ အတ္ထော။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။

လောကဿ ဓမ္မာ လောကဓမ္မာ။ ဧတေဟိ မုတ္တော နာမ နတ္ထိ၊ ဗုဒ္ဓါနမ္ပိ ဟောန္တိယေဝ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ – ‘‘အဋ္ဌိမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ လောကဓမ္မာ လောကံ အနုပရိဝတ္တန္တိ၊ လောကော စ အဋ္ဌ လောကဓမ္မေ အနုပရိဝတ္တတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၈။၅)။ လာဘော အလာဘောတိ လာဘေ အာဂတေ အလာဘော အာဂတော ဧဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယသာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

၃၃၈။ အဘိဘာယတနဝိမောက္ခကထာ ဟေဋ္ဌာ ကထိတာ ဧဝ။

‘‘ဣမေ ခေါ၊ အာဝုသော’’တိအာဒိ ဝုတ္တနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣတိ ဧကာဒသန္နံ အဋ္ဌကာနံ ဝသေန အဋ္ဌာသီတိ ပဉှေ ကထေန္တော ထေရော သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေသီတိ။

အဋ္ဌကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

နဝကဝဏ္ဏနာ

၃၄၀။ ဣတိ အဋ္ဌကဝသေန သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ နဝကဝသေန ဒဿေတုံ ပုန ဒေသနံ အာရဘိ။ တတ္ထ အာဃာတဝတ္ထူနီတိ အာဃာတကာရဏာနိ။ အာဃာတံ ဗန္ဓတီတိ ကောပံ ဗန္ဓတိ ကရောတိ ဥပ္ပာဒေတိ။

တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာတိ တံ အနတ္ထစရဏံ မာ အဟောသီတိ ဧတသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ကုတော လဗ္ဘာ၊ ကေန ကာရဏေန သက္ကာ လဒ္ဓုံ ? ပရော နာမ ပရဿ အတ္တနော စိတ္တရုစိယာ အနတ္ထံ ကရောတီတိ ဧဝံ စိန္တေတွာ အာဃာတံ ပဋိဝိနောဒေတိ။ အထ ဝါ သစာဟံ ပဋိကောပံ ကရေယျံ၊ တံ ကောပကရဏံ ဧတ္ထ ပုဂ္ဂလေ ကုတော လဗ္ဘာ၊ ကေန ကာရဏေန လဒ္ဓဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ကုတော လာဘာတိပိ ပါဌော၊ သစာဟံ ဧတ္ထ ကောပံ ကရေယျံ၊ တသ္မိံ မေ ကောပကရဏေ ကုတော လာဘာ၊ လာဘာ နာမ ကေ သိယုန္တိ အတ္ထော။ ဣမသ္မိဉ္စ အတ္ထေ တန္တိ နိပါတမတ္တမေဝ ဟောတိ။

၃၄၁။ သတ္တာဝါသာတိ သတ္တာနံ အာဝါသာ၊ ဝသနဋ္ဌာနာနီတိ အတ္ထော။ တတ္ထ သုဒ္ဓါဝါသာပိ သတ္တာဝါသောဝ၊ အသဗ္ဗကာလိကတ္တာ ပန န ဂဟိတာ။ သုဒ္ဓါဝါသာ ဟိ ဗုဒ္ဓါနံ ခန္ဓာဝါရသဒိသာ။ အသင်္ချေယျကပ္ပေ ဗုဒ္ဓေသု အနိဗ္ဗတ္တန္တေသု တံ ဌာနံ သုညံ ဟောတီတိ အသဗ္ဗကာလိကတ္တာ န ဂဟိတာ။ သေသမေတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။

၃၄၂။ အက္ခဏေသု ဓမ္မော စ ဒေသိယတီတိ စတုသစ္စဓမ္မော ဒေသိယတိ။ ဩပသမိကောတိ ကိလေသူပသမကရော။ ပရိနိဗ္ဗာနိကောတိ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနေန ပရိနိဗ္ဗာနာဝဟော။ သမ္ဗောဓဂါမီတိ စတုမဂ္ဂဉာဏပဋိဝေဓဂါမီ။ အညတရန္တိ အသညဘဝံ ဝါ အရူပဘဝံ ဝါ။

၃၄၃။ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရာတိ အနုပဋိပါဋိယာ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗဝိဟာရာ။

၃၄၄။ အနုပုဗ္ဗနိရောဓာတိ အနုပဋိပါဋိယာ နိရောဓာ။

‘‘ဣမေ၊ ခေါ အာဝုသော’’တိအာဒိ ဝုတ္တနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣတိ ဆန္နံ နဝကာနံ ဝသေန စတုပဏ္ဏာသ ပဉှေ ကထေန္တော ထေရော သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေသီတိ။

နဝကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဒသကဝဏ္ဏနာ

၃၄၅။ ဣတိ နဝကဝသေန သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဒသကဝသေန ဒဿေတုံ ပုန ဒေသနံ အာရဘိ။ တတ္ထ နာထကရဏာတိ ‘‘သနာထာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝိဟရထ မာ အနာထာ၊ ဒသ ဣမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ နာထကရဏာ’’တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၁၈) ဧဝံ အက္ခာတာ အတ္တနော ပတိဋ္ဌာကရာ ဓမ္မာ။

ကလျာဏမိတ္တောတိအာဒီသု သီလာဒိဂုဏသမ္ပန္နာ ကလျာဏာ အဿ မိတ္တာတိ ကလျာဏမိတ္တော။ တေ စဿ ဌာနနိသဇ္ဇာဒီသု သဟ အယနတော သဟာယာတိ ကလျာဏသဟာယော။ စိတ္တေန စေဝ ကာယေန စ ကလျာဏမိတ္တေသု ဧဝ သမ္ပဝင်္ကော ဩနတောတိ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကော။ သုဝစောဟောတီတိ သုခေန ဝတ္တဗ္ဗော ဟောတိ သုခေန အနုသာသိတဗ္ဗော။ ခမောတိ ဂါဠှေန ဖရုသေန ကက္ခဠေန ဝုစ္စမာနော ခမတိ၊ န ကုပ္ပတိ။ ပဒက္ခိဏဂ္ဂါဟီ အနုသာသနိန္တိ ယထာ ဧကစ္စော ဩဝဒိယမာနော ဝါမတော ဂဏှာတိ၊ ပဋိပ္ဖရတိ ဝါ အသုဏန္တော ဝါ ဂစ္ဆတိ၊ ဧဝံ အကတွာ ‘‘ဩဝဒထ၊ ဘန္တေ ၊ အနုသာသထ၊ တုမှေသု အနောဝဒန္တေသု ကော အညော ဩဝဒိဿတီ’’တိ ပဒက္ခိဏံ ဂဏှာတိ။

ဥစ္စာဝစာနီတိ ဥစ္စာနိ စ အဝစာနိ စ။ ကိံ ကရဏီယာနီတိ ကိံ ကရောမီတိ ဧဝံ ဝတွာ ကတ္တဗ္ဗကမ္မာနိ။ တတ္ထ ဥစ္စကမ္မာနိ နာမ စီဝရဿ ကရဏံ ရဇနံ စေတိယေ သုဓာကမ္မံ ဥပေါသထာဂါရစေတိယဃရဗောဓိယဃရေသု ကတ္တဗ္ဗန္တိ ဧဝမာဒိ။ အဝစကမ္မံ နာမ ပါဒဓောဝနမက္ခနာဒိခုဒ္ဒကကမ္မံ။ တတြုပါယာယာတိ တတြုပဂမနီယာ။ အလံ ကာတုန္တိ ကာတုံ သမတ္ထော ဟောတိ။ အလံ သံဝိဓာတုန္တိ ဝိစာရေတုံ သမတ္ထော။

ဓမ္မေ အဿ ကာမော သိနေဟောတိ ဓမ္မကာမော၊ တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ ပိယာယတီတိ အတ္ထော။ ပိယသမုဒါဟာရောတိ ပရသ္မိံ ကထေန္တေ သက္ကစ္စံ သုဏာတိ၊ သယဉ္စ ပရေသံ ဒေသေတုကာမော ဟောတီတိ အတ္ထော။ ‘‘အဘိဓမ္မေ အဘိဝိနယေ’’တိ ဧတ္ထ ဓမ္မော အဘိဓမ္မော၊ ဝိနယော အဘိဝိနယောတိ စတုက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဓမ္မောတိ သုတ္တန္တပိဋကံ။ အဘိဓမ္မောတိ သတ္တ ပကရဏာနိ။ ဝိနယောတိ ဥဘတောဝိဘင်္ဂါ။ အဘိဝိနယောတိ ခန္ဓကပရိဝါရာ။ အထ ဝါ သုတ္တန္တပိဋကမ္ပိ အဘိဓမ္မပိဋကမ္ပိ ဓမ္မော ဧဝ။ မဂ္ဂဖလာနိ အဘိဓမ္မော။ သကလံ ဝိနယပိဋကံ ဝိနယော။ ကိလေသဝူပသမကာရဏံ အဘိဝိနယော။ ဣတိ သဗ္ဗသ္မိမ္ပိ ဧတ္ထ ဓမ္မေ အဘိဓမ္မေ ဝိနယေ အဘိဝိနယေ စ။ ဥဠာရပါမောဇ္ဇောတိ ဗဟုလပါမောဇ္ဇော ဟောတီတိ အတ္ထော။

ကုသလေသုဓမ္မေသူတိ ကာရဏတ္ထေ ဘုမ္မံ၊ စတုဘူမကကုသလဓမ္မကာရဏာ၊ တေသံ အဓိဂမတ္ထာယ အနိက္ခိတ္တဓုရော ဟောတီတိ အတ္ထော။

၃၄၆။ ကသိဏဒသကေ သကလဋ္ဌေန ကသိဏာနိ။ တဒါရမ္မဏာနံ ဓမ္မာနံ ခေတ္တဋ္ဌေန ဝါ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန ဝါ အာယတနာနိ။ ဥဒ္ဓန္တိ ဥပရိ ဂဂနတလာဘိမုခံ။ အဓောတိ ဟေဋ္ဌာ ဘူမိတလာဘိမုခံ။ တိရိယန္တိ ခေတ္တမဏ္ဍလမိဝ သမန္တာ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ။ ဧကစ္စော ဟိ ဥဒ္ဓမေဝ ကသိဏံ ဝဍ္ဎေတိ၊ ဧကစ္စော အဓော၊ ဧကစ္စော သမန္တတော။ တေန တေန ဝါ ကာရဏေန ဧဝံ ပသာရေတိ အာလောကမိဝ ရူပဒဿနကာမော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပထဝီကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယ’’န္တိ။ အဒွယန္တိ ဣဒံ ပန ဧကဿ အညဘာဝါနုပဂမနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ယထာ ဟိ ဥဒကံ ပဝိဋ္ဌဿ သဗ္ဗဒိသာသု ဥဒကမေဝ ဟောတိ၊ န အညံ၊ ဧဝမေဝ ပထဝီကသိဏံ ပထဝီကသိဏမေဝ ဟောတိ ၊ နတ္ထိ တဿ အညော ကသိဏသမ္ဘေဒေါတိ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ အပ္ပမာဏန္တိ ဣဒံ တဿ တဿ ဖရဏအပ္ပမာဏဝသေန ဝုတ္တံ။ တဉှိ စေတသာ ဖရန္တော သကလမေဝ ဖရတိ၊ န ‘‘အယမဿ အာဒိ၊ ဣဒံ မဇ္ဈ’’န္တိ ပမာဏံ ဂဏှာတီတိ။ ဝိညာဏကသိဏန္တိ စေတ္ထ ကသိဏုဂ္ဃာဋိမာကာသေ ပဝတ္တဝိညာဏံ။ တတ္ထ ကသိဏဝသေန ကသိဏုဂ္ဃာဋိမာကာသေ ကသိဏုဂ္ဃာဋိမာကာသဝသေန တတ္ထ ပဝတ္တဝိညာဏေ ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ။ ကမ္မဋ္ဌာနဘာဝနာနယေန ပနေတာနိ ပထဝီကသိဏာဒီနိ ဝိတ္ထာရတော ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တာနေဝ။

အကုသလကမ္မပထဒသကဝဏ္ဏနာ

၃၄၇။ ကမ္မပထေသု ကမ္မာနေဝ သုဂတိဒုဂ္ဂတီနံ ပထဘူတတ္တာ ကမ္မပထာ နာမ။ တေသု ပါဏာတိပါတော အဒိန္နာဒါနံ မုသာဝါဒါဒယော စ စတ္တာရော ဗြဟ္မဇာလေ ဝိတ္ထာရိတာ ဧဝ။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရောတိ ဧတ္ထ ပန ကာမေသူတိ မေထုနသမာစာရေသု မေထုနဝတ္ထူသု ဝါ။ မိစ္ဆာစာရောတိ ဧကန္တနိန္ဒိတော လာမကာစာရော။ လက္ခဏတော ပန အသဒ္ဓမ္မာဓိပ္ပာယေန ကာယဒွါရပ္ပဝတ္တာ အဂမနီယဋ္ဌာနဝီတိက္ကမစေတနာ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော။

တတ္ထ အဂမနီယဋ္ဌာနံ နာမ ပုရိသာနံ တာဝ မာတုရက္ခိတာ၊ ပိတုရက္ခိတာ၊ မာတာပိတုရက္ခိတာ၊ ဘာတုရက္ခိတာ၊ ဘဂိနိရက္ခိတာ၊ ဉာတိရက္ခိတာ၊ ဂေါတ္တရက္ခိတာ၊ ဓမ္မရက္ခိတာ၊ သာရက္ခာ၊ သပရိဒဏ္ဍာတိ မာတုရက္ခိတာဒယော ဒသ။ ဓနက္ကီတာ၊ ဆန္ဒဝါသိနီ၊ ဘောဂဝါသိနီ၊ ပဋဝါသိနီ၊ ဩဒပတ္တကိနီ၊ ဩဘတစုမ္ဗဋာ၊ ဒါသီ စ ဘရိယာ စ၊ ကမ္မကာရီ စ ဘရိယာ စ၊ ဓဇာဟဋာ၊ မုဟုတ္တိကာတိ ဧတာ ဓနက္ကီတာဒယော ဒသာတိ ဝီသတိ။ ဣတ္ထီသု ပန ဒွိန္နံ သာရက္ခသပရိဒဏ္ဍာနံ ဒသန္နဉ္စ ဓနက္ကီတာဒီနန္တိ ဒွါဒသန္နံ ဣတ္ထီနံ အညေ ပုရိသာ။ ဣဒံ အဂမနီယဋ္ဌာနံ နာမ။ သော ပနေသ မိစ္ဆာစာရော သီလာဒိဂုဏရဟိတေ အဂမနီယဋ္ဌာနေ အပ္ပသာဝဇ္ဇော။ သီလာဒိဂုဏသမ္ပန္နေ မဟာသာဝဇ္ဇော။ တဿ စတ္တာရော သမ္ဘာရာ အဂမနီယဝတ္ထု၊ တသ္မိံ သေဝနစိတ္တံ၊ သေဝနပ္ပယောဂေါ၊ မဂ္ဂေနမဂ္ဂပ္ပဋိပတ္တိအဓိဝါသနန္တိ။ ဧကော ပယောဂေါ သာဟတ္ထိကော ဧဝ။

အဘိဇ္ဈာယတီတိ အဘိဇ္ဈာ၊ ပရဘဏ္ဍာဘိမုခီ ဟုတွာ တန္နိန္နတာယ ပဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ သာ ‘‘အဟော ဝတ ဣဒံ မမဿာ’’တိ ဧဝံ ပရဘဏ္ဍာဘိဇ္ဈာယနလက္ခဏာ အဒိန္နာဒါနံ ဝိယ အပ္ပသာဝဇ္ဇာ မဟာသာဝဇ္ဇာ စ။ တဿာ ဒွေ သမ္ဘာရာ ပရဘဏ္ဍံ၊ အတ္တနော ပရိဏာမနဉ္စ။ ပရဘဏ္ဍဝတ္ထုကေ ဟိ လောဘေ ဥပ္ပန္နေပိ န တာဝ ကမ္မပထဘေဒေါ ဟောတိ၊ ယာဝ ‘‘အဟော ဝတီဒံ မမဿာ’’တိ အတ္တနော န ပရိဏာမေတိ။

ဟိတသုခံ ဗျာပါဒယတီတိ ဗျာပါဒေါ။ သော ပရံ ဝိနာသာယ မနောပဒေါသလက္ခဏော ဖရုသာဝါစာ ဝိယ အပ္ပသာဝဇ္ဇော မဟာသာဝဇ္ဇော စ။ တဿ ဒွေ သမ္ဘာရာ ပရသတ္တော စ၊ တဿ ဝိနာသစိန္တာ စ။ ပရသတ္တဝတ္ထုကေ ဟိ ကောဓေ ဥပ္ပန္နေပိ န တာဝ ကမ္မပထဘေဒေါ ဟောတိ၊ ယာဝ ‘‘အဟော ဝတာယံ ဥစ္ဆိဇ္ဈေယျ ဝိနဿေယျာ’’တိ တဿ ဝိနာသံ န စိန္တေတိ။

ယထာဘုစ္စဂဟဏာဘာဝေန မိစ္ဆာ ပဿတီတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ သာ ‘‘နတ္ထိ ဒိန္န’’န္တိအာဒိနာ နယေန ဝိပရီတဒဿနလက္ခဏာ။ သမ္ဖပ္ပလာပေါ ဝိယ အပ္ပသာဝဇ္ဇာ မဟာသာဝဇ္ဇာ စ။ အပိစ အနိယတာ အပ္ပသာဝဇ္ဇာ၊ နိယတာ မဟာသာဝဇ္ဇာ။ တဿာ ဒွေ သမ္ဘာရာ ဝတ္ထုနော စ ဂဟိတာကာရဝိပရီတတာ၊ ယထာ စ တံ ဂဏှာတိ၊ တထာဘာဝေန တဿူပဋ္ဌာနန္တိ။

ဣမေသံ ပန ဒသန္နံ အကုသလကမ္မပထာနံ ဓမ္မတော ကောဋ္ဌာသတော အာရမ္မဏတော ဝေဒနာတော မူလတောတိ ပဉ္စဟာကာရေဟိ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတ္ထ ဓမ္မတောတိ ဧတေသု ဟိ ပဋိပါဋိယာ သတ္တ စေတနာဓမ္မာဝ ဟောန္တိ။ အဘိဇ္ဈာဒယော တယော စေတနာသမ္ပယုတ္တာ။

ကောဋ္ဌာသတောတိ ပဋိပါဋိယာ သတ္တ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ စာတိ ဣမေ အဋ္ဌ ကမ္မပထာ ဧဝ ဟောန္တိ၊ နော မူလာနိ။ အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒါ ကမ္မပထာ စေဝ မူလာနိ စ။ အဘိဇ္ဈာ ဟိ မူလံ ပတွာ လောဘော အကုသလမူလံ ဟောတိ။ ဗျာပါဒေါ ဒေါသော အကုသလမူလံ ဟောတိ။

အာရမ္မဏတောတိ ပါဏာတိပါတော ဇီဝိတိန္ဒြိယာရမ္မဏတော သင်္ခါရာရမ္မဏော ဟောတိ။ အဒိန္နာဒါနံ သတ္တာရမ္မဏံ ဝါ သင်္ခါရာရမ္မဏံ ဝါ၊ မိစ္ဆာစာရော ဖောဋ္ဌဗ္ဗဝသေန သင်္ခါရာရမ္မဏော။ ‘‘သတ္တာရမ္မဏော’’တိပိ ဧကေ။ မုသာဝါဒေါ သတ္တာရမ္မဏော ဝါ သင်္ခါရာရမ္မဏော ဝါ၊ တထာ ပိသုဏဝါစာ။ ဖရုသဝါစာ သတ္တာရမ္မဏာဝ။ သမ္ဖပ္ပလာပေါ ဒိဋ္ဌသုတမုတဝိညာတဝသေန သတ္တာရမ္မဏော ဝါ သင်္ခါရာရမ္မဏော ဝါ။ တထာ အဘိဇ္ဈာ။ ဗျာပါဒေါ သတ္တာရမ္မဏောဝ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ တေဘူမကဓမ္မဝသေန သင်္ခါရာရမ္မဏာ။

ဝေဒနာတောတိ ပါဏာတိပါတော ဒုက္ခဝေဒနော ဟောတိ။ ကိဉ္စာပိ ဟိ ရာဇာနော စောရံ ဒိသွာ ဟသမာနာပိ ‘‘ဂစ္ဆထ နံ ဃာတေထာ’’တိ ဝဒန္တိ၊ သန္နိဋ္ဌာပကစေတနာ ပန ဒုက္ခသမ္ပယုတ္တာဝ ဟောတိ။ အဒိန္နာဒါနံ တိဝေဒနံ။ မိစ္ဆာစာရော သုခမဇ္ဈတ္တဝသေန ဒွိဝေဒနော။ သန္နိဋ္ဌာပကစိတ္တေ ပန မဇ္ဈတ္တဝေဒနော န ဟောတိ။ မုသာဝါဒေါ တိဝေဒနော။ တထာ ပိသုဏဝါစာ။ ဖရုသဝါစာ ဒုက္ခဝေဒနာ။ သမ္ဖပ္ပလာပေါ တိဝေဒနော။ အဘိဇ္ဈာ သုခမဇ္ဈတ္တဝသေန ဒွိဝေဒနာ တထာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ ဗျာပါဒေါ ဒုက္ခဝေဒနော။

မူလတောတိ ပါဏာတိပါတော ဒေါသမောဟဝသေန ဒွိမူလကော ဟောတိ။ အဒိန္နာဒါနံ ဒေါသမောဟဝသေန ဝါ လောဘမောဟဝသေန ဝါ။ မိစ္ဆာစာရော လောဘမောဟဝသေန။ မုသာဝါဒေါ ဒေါသမောဟဝသေန ဝါ လောဘမောဟဝသေန ဝါ တထာ ပိသုဏဝါစာ သမ္ဖပ္ပလာပေါ စ။ ဖရုသဝါစာ ဒေါသမောဟဝသေန။ အဘိဇ္ဈာ မောဟဝသေန ဧကမူလာ။ တထာ ဗျာပါဒေါ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ လောဘမောဟဝသေန ဒွိမူလာတိ။

ကုသလကမ္မပထဒသကဝဏ္ဏနာ

ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိအာဒီနိ သမာဒါနသမ္ပတ္တသမုစ္ဆေဒဝိရတိဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

ဓမ္မတော ပန ဧတေသုပိ ပဋိပါဋိယာ သတ္တ စေတနာပိ ဝတ္တန္တိ ဝိရတိယောပိ။ အန္တေ တယော စေတနာသမ္ပယုတ္တာဝ။

ကောဋ္ဌာသတောတိ ပဋိပါဋိယာ သတ္တ ကမ္မပထာ ဧဝ၊ နော မူလာနိ။ အန္တေ တယော ကမ္မပထာ စေဝ မူလာနိ စ။ အနဘိဇ္ဈာ ဟိ မူလံ ပတွာ အလောဘော ကုသလမူလံ ဟောတိ။ အဗျာပါဒေါ အဒေါသော ကုသလမူလံ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ အမောဟော ကုသလမူလံ။

အာရမ္မဏတောတိ ပါဏာတိပါတာဒီနံ အာရမ္မဏာနေဝ ဧတေသံ အာရမ္မဏာနိ။ ဝီတိက္ကမိတဗ္ဗတောယေဝ ဟိ ဝေရမဏီ နာမ ဟောတိ။ ယထာ ပန နိဗ္ဗာနာရမ္မဏော အရိယမဂ္ဂေါ ကိလေသေ ပဇဟတိ၊ ဧဝံ ဇီဝိတိန္ဒြိယာဒိအာရမ္မဏာပေတေ ကမ္မပထာ ပါဏာတိပါတာဒီနိ ဒုဿီလျာနိ ပဇဟန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဝေဒနာတောတိ သဗ္ဗေ သုခဝေဒနာ ဟောန္တိ မဇ္ဈတ္တဝေဒနာ ဝါ။ ကုသလံ ပတွာ ဟိ ဒုက္ခဝေဒနာ နာမ နတ္ထိ။

မူလတောတိ ပဋိပါဋိယာ သတ္တ ဉာဏသမ္ပယုတ္တစိတ္တေန ဝိရမန္တဿ အလောဘအဒေါသအမောဟဝသေန တိမူလာနိ ဟောန္တိ၊ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တေန ဝိရမန္တဿ ဒွိမူလာနိ။ အနဘိဇ္ဈာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တစိတ္တေန ဝိရမန္တဿ ဒွိမူလာ၊ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တေန ဧကမူလာ။ အလောဘော ပန အတ္တနာဝ အတ္တနော မူလံ န ဟောတိ။ အဗျာပါဒေပိ ဧသေဝ နယော။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ အလောဘာဒေါသဝသေန ဒွိမူလာ ဧဝါတိ။

အရိယဝါသဒသကဝဏ္ဏနာ

၃၄၈။ အရိယဝါသာတိ အရိယာ ဧဝ ဝသိံသု ဝသန္တိ ဝသိဿန္တိ ဧတေသူတိ အရိယဝါသာ။ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနောတိ ပဉ္စဟိ အင်္ဂေဟိ ဝိပ္ပယုတ္တောဝ ဟုတွာ ခီဏာသဝေါ အဝသိ ဝသတိ ဝသိဿတီတိ တသ္မာ အယံ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနတာ၊ အရိယဿ ဝါသတ္တာ အရိယဝါသောတိ ဝုတ္တော။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။

ဧဝံ ခေါ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော ဟောတီတိ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ နာမ ကေတိ? ဉာဏာဒယော။ ‘‘ဉာဏ’’န္တိ ဝုတ္တေ ကိရိယတော စတ္တာရိ ဉာဏသမ္ပယုတ္တစိတ္တာနိ လဗ္ဘန္တိ။ ‘‘သတတဝိဟာရော’’တိ ဝုတ္တေ အဋ္ဌ မဟာစိတ္တာနိ။ ‘‘ရဇ္ဇနဒုဿနံ နတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တေ ဒသ စိတ္တာနိ လဗ္ဘန္တိ။ သောမနဿံ အာသေဝနဝသေန လဗ္ဘတိ။

သတာရက္ခေန စေတသာတိ ခီဏာသဝဿ ဟိ တီသု ဒွါရေသု သဗ္ဗကာလံ သတိ အာရက္ခကိစ္စံ သာဓေတိ ။ တေနေဝဿ ‘‘စရတော စ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတီ’’တိ ဝုစ္စတိ။

ပုထုသမဏဗြာဟ္မဏာနန္တိ ဗဟူနံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ။ ဧတ္ထ စ သမဏာတိ ပဗ္ဗဇ္ဇုပဂတာ။ ဗြာဟ္မဏာတိ ဘောဝါဒိနော။ ပုထုပစ္စေကသစ္စာနီတိ ဗဟူနိ ပါဋေက္ကသစ္စာနိ၊ ဣဒမေဝ ဒဿနံ သစ္စံ၊ ဣဒမေဝ ဒဿနံ သစ္စန္တိ ဧဝံ ပါဋိယေက္ကံ ဂဟိတာနိ ဗဟူနိ သစ္စာနီတိ အတ္ထော။ နုန္နာနီတိ နိဟတာနိ။ ပဏုန္နာနီတိ သုဋ္ဌု နိဟတာနိ။ စတ္တာနီတိ ဝိဿဋ္ဌာနိ။ ဝန္တာနီတိ ဝမိတာနိ။ မုတ္တာနီတိ ဆိန္နဗန္ဓနာနိ ကတာနိ။ ပဟီနာနီတိ ပဇဟိတာနိ။ ပဋိနိဿဋ္ဌာနီတိ ယထာ န ပုန စိတ္တံ အာရုဟန္တိ၊ ဧဝံ ပဋိနိဿဇ္ဇိတာနိ။ သဗ္ဗာနေဝ တာနိ ဂဟိတဂ္ဂဟဏဿ ဝိဿဋ္ဌဘာဝဝေဝစနာနိ။

သမဝယသဋ္ဌေသနောတိ ဧတ္ထ အဝယာတိ အနူနာ။ သဋ္ဌာတိ ဝိဿဋ္ဌာ။ သမ္မာ အဝယာ သဋ္ဌာ ဧသနာ အဿာတိ သမဝယသဋ္ဌေသနော။ သမ္မာ ဝိဿဋ္ဌသဗ္ဗဧသနောတိ အတ္ထော။ ရာဂါ စိတ္တံ ဝိမုတ္တန္တိအာဒီဟိ မဂ္ဂဿ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိ ကထိတာ။

ရာဂေါမေ ပဟီနောတိအာဒီဟိ ပစ္စဝေက္ခဏာယ ဖလံ ကထိတံ။

အသေက္ခဓမ္မဒသကဝဏ္ဏနာ

အသေက္ခာ သမ္မာဒိဋ္ဌီတိအာဒယော သဗ္ဗေပိ ဖလသမ္ပယုတ္တဓမ္မာ ဧဝ။ ဧတ္ထ စ သမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ သမ္မာဉာဏန္တိ ဒွီသု ဌာနေသု ပညာဝ ကထိတာ။ သမ္မာဝိမုတ္တီတိ ဣမိနာ ပဒေန ဝုတ္တာဝသေသာ။ ဖလသမာပတ္တိဓမ္မာ သင်္ဂဟိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

‘‘ဣမေ ခေါ၊ အာဝုသော’’တိအာဒိ ဝုတ္တနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣတိ ဆန္နံ ဒသကာနံ ဝသေန သမသဋ္ဌိ ပဉှေ ကထေန္တော ထေရော သာမဂ္ဂိရသံ ဒဿေသီတိ။

ဒသကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပဉှသမောဓာနဝဏ္ဏနာ

၃၄၉။ ဣဓ ပန ဌတွာ ပဉှာ သမောဓာနေတဗ္ဗာ။ ဣမသ္မိဉှိ သုတ္တေ ဧကကဝသေန ဒွေ ပဉှာ ကထိတာ။ ဒုကဝသေန သတ္တတိ။ တိကဝသေန အသီတိသတံ။ စတုက္ကဝသေန ဒွေသတာနိ။ ပဉ္စကဝသေန တိံသသတံ။ ဆက္ကဝသေန ဗာတ္တိံသသတံ။ သတ္တကဝသေန အဋ္ဌနဝုတိ။ အဋ္ဌကဝသေန အဋ္ဌာသီတိ။ နဝကဝသေန စတုပဏ္ဏာသ။ ဒသကဝသေန သမသဋ္ဌီတိ ဧဝံ သဟဿံ စုဒ္ဒသ ပဉှာ ကထိတာ။

ဣမဉှိ သုတ္တန္တံ ဌပေတွာ တေပိဋကေ ဗုဒ္ဓဝစနေ အညော သုတ္တန္တော ဧဝံ ဗဟုပဉှပဋိမဏ္ဍိတော နတ္ထိ။ ဘဂဝါ ဣမံ သုတ္တန္တံ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ သကလံ သုတွာ စိန္တေသိ – ‘‘ဓမ္မသေနာပတိ သာရိပုတ္တော ဗုဒ္ဓဗလံ ဒီပေတွာ အပ္ပဋိဝတ္တိယံ သီဟနာဒံ နဒတိ။ သာဝကဘာသိတောတိ ဝုတ္တေ ဩကပ္ပနာ န ဟောတိ၊ ဇိနဘာသိတောတိ ဝုတ္တေ ဟောတိ၊ တသ္မာ ဇိနဘာသိတံ ကတွာ ဒေဝမနုဿာနံ ဩကပ္ပနံ ဣမသ္မိံ သုတ္တန္တေ ဥပ္ပာဒေဿာမီ’’တိ။ တတော ဝုဋ္ဌာယ သာဓုကာရံ အဒါသိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝုဋ္ဌဟိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အာမန္တေသိ၊ သာဓု၊ သာဓု၊ သာရိပုတ္တ၊ သာဓု ခေါ တွံ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခူနံ သင်္ဂီတိပရိယာယံ အဘာသီ’’တိ။

တတ္ထ သင်္ဂီတိပရိယာယန္တိ သာမဂ္ဂိယာ ကာရဏံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘သာဓု၊ ခေါ တွံ၊ သာရိပုတ္တ၊ မမ သဗ္ဗညုတညာဏေန သံသန္ဒိတွာ ဘိက္ခူနံ သာမဂ္ဂိရသံ အဘာသီ’’တိ။ သမနုညော သတ္ထာ အဟောသီတိ အနုမောဒနေန သမနုညော အဟောသိ။ ဧတ္တကေန အယံ သုတ္တန္တော ဇိနဘာသိတော နာမ ဇာတော။ ဒေသနာပရိယောသာနေ ဣမံ သုတ္တန္တံ မနသိကရောန္တာ တေ ဘိက္ခူ အရဟတ္တံ ပါပုဏိံသူတိ။

သုမင်္ဂလဝိလာသိနိယာ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယ

သင်္ဂီတိသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။