📜

၁၁။ ဒသုတ္တရသုတ္တံ

၃၅၀။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ မဟတာ ဘိက္ခုသင်္ဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ တတြ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာဝုသော ဘိက္ခဝေ’’တိ! ‘‘အာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပစ္စဿောသုံ။ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဒသုတ္တရံ ပဝက္ခာမိ၊ ဓမ္မံ နိဗ္ဗာနပတ္တိယာ၊

ဒုက္ခဿန္တကိရိယာယ၊ သဗ္ဗဂန္ထပ္ပမောစနံ’’။

ဧကော ဓမ္မော

၃၅၁။ ‘‘ဧကော၊ အာဝုသော၊ ဓမ္မော ဗဟုကာရော၊ ဧကော ဓမ္မော ဘာဝေတဗ္ဗော၊ ဧကော ဓမ္မော ပရိညေယျော၊ ဧကော ဓမ္မော ပဟာတဗ္ဗော၊ ဧကော ဓမ္မော ဟာနဘာဂိယော၊ ဧကော ဓမ္မော ဝိသေသဘာဂိယော၊ ဧကော ဓမ္မော ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈော၊ ဧကော ဓမ္မော ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗော၊ ဧကော ဓမ္မော အဘိညေယျော၊ ဧကော ဓမ္မော သစ္ဆိကာတဗ္ဗော။

(က) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? အပ္ပမာဒေါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဗဟုကာရော။

(ခ) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဘာဝေတဗ္ဗော? ကာယဂတာသတိ သာတသဟဂတာ။ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဘာဝေတဗ္ဗော။

(ဂ) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ပရိညေယျော? ဖဿော သာသဝေါ ဥပါဒါနိယော။ အယံ ဧကော ဓမ္မော ပရိညေယျော။

(ဃ) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ပဟာတဗ္ဗော? အသ္မိမာနော။ အယံ ဧကော ဓမ္မော ပဟာတဗ္ဗော။

(င) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဟာနဘာဂိယော? အယောနိသော မနသိကာရော။ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဟာနဘာဂိယော။

(စ) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဝိသေသဘာဂိယော? ယောနိသော မနသိကာရော။ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဝိသေသဘာဂိယော။

(ဆ) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈော? အာနန္တရိကော စေတောသမာဓိ။ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈော။

(ဇ) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗော? အကုပ္ပံ ဉာဏံ။ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗော။

(ဈ) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော အဘိညေယျော? သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ။ အယံ ဧကော ဓမ္မော အဘိညေယျော။

(ဉ) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော သစ္ဆိကာတဗ္ဗော? အကုပ္ပာ စေတောဝိမုတ္တိ။ အယံ ဧကော ဓမ္မော သစ္ဆိကာတဗ္ဗော။

‘‘ဣတိ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။

ဒွေ ဓမ္မာ

၃၅၂။ ‘‘ဒွေ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ၊ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ဒွေ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ၊ ဒွေ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ ၊ ဒွေ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ၊ ဒွေ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ၊ ဒွေ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ၊ ဒွေ ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ၊ ဒွေ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ၊ ဒွေ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

(က) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။

(ခ) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။

(ဂ) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? နာမဉ္စ ရူပဉ္စ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။

(ဃ) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? အဝိဇ္ဇာ စ ဘဝတဏှာ စ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။

(င) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? ဒေါဝစဿတာ စ ပါပမိတ္တတာ စ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။

(စ) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? သောဝစဿတာ စ ကလျာဏမိတ္တတာ စ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။

(ဆ) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? ယော စ ဟေတု ယော စ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ၊ ယော စ ဟေတု ယော စ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။

(ဇ) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ? ဒွေ ဉာဏာနိ – ခယေ ဉာဏံ၊ အနုပ္ပာဒေ ဉာဏံ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ။

(ဈ) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? ဒွေ ဓာတုယော – သင်္ခတာ စ ဓာတု အသင်္ခတာ စ ဓာတု။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။

(ဉ) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? ဝိဇ္ဇာ စ ဝိမုတ္တိ စ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

‘‘ဣတိ ဣမေ ဝီသတိ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။

တယော ဓမ္မာ

၃၅၃။ ‘‘တယော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ၊ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ…ပေ… တယော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

(က) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? သပ္ပုရိသသံသေဝေါ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝနံ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပတ္တိ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။

(ခ) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? တယော သမာဓီ – သဝိတက္ကော သဝိစာရော သမာဓိ၊ အဝိတက္ကော ဝိစာရမတ္တော သမာဓိ၊ အဝိတက္ကော အဝိစာရော သမာဓိ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။

(ဂ) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? တိဿော ဝေဒနာ – သုခါ ဝေဒနာ၊ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ၊ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။

(ဃ) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? တိဿော တဏှာ – ကာမတဏှာ၊ ဘဝတဏှာ၊ ဝိဘဝတဏှာ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။

(င) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? တီဏိ အကုသလမူလာနိ – လောဘော အကုသလမူလံ၊ ဒေါသော အကုသလမူလံ၊ မောဟော အကုသလမူလံ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။

(စ) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? တီဏိ ကုသလမူလာနိ – အလောဘော ကုသလမူလံ၊ အဒေါသော ကုသလမူလံ၊ အမောဟော ကုသလမူလံ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။

(ဆ) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? တိဿော နိဿရဏိယာ ဓာတုယော – ကာမာနမေတံ နိဿရဏံ ယဒိဒံ နေက္ခမ္မံ၊ ရူပါနမေတံ နိဿရဏံ ယဒိဒံ အရူပံ၊ ယံ ခေါ ပန ကိဉ္စိ ဘူတံ သင်္ခတံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ၊ နိရောဓော တဿ နိဿရဏံ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။

(ဇ) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ? တီဏိ ဉာဏာနိ – အတီတံသေ ဉာဏံ၊ အနာဂတံသေ ဉာဏံ၊ ပစ္စုပ္ပန္နံသေ ဉာဏံ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ။

(ဈ) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? တိဿော ဓာတုယော – ကာမဓာတု၊ ရူပဓာတု၊ အရူပဓာတု။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။

(ဉ) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? တိဿော ဝိဇ္ဇာ – ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏံ ဝိဇ္ဇာ၊ သတ္တာနံ စုတူပပါတေ ဉာဏံ ဝိဇ္ဇာ၊ အာသဝါနံ ခယေ ဉာဏံ ဝိဇ္ဇာ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

‘‘ဣတိ ဣမေ တိံသ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။

စတ္တာရော ဓမ္မာ

၃၅၄။ ‘‘စတ္တာရော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ၊ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ…ပေ… စတ္တာရော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

(က) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? စတ္တာရိ စက္ကာနိ – ပတိရူပဒေသဝါသော၊ သပ္ပုရိသူပနိဿယော [သပ္ပုရိသုပဿယော (သျာ။ ကံ။)]၊ အတ္တသမ္မာပဏိဓိ၊ ပုဗ္ဗေ စ ကတပုညတာ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။

(ခ) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ – ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ ဝေဒနာသု…ပေ… စိတ္တေ… ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။

(ဂ) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? စတ္တာရော အာဟာရာ – ကဗဠီကာရော [ကဝဠီကာရော (သျာ။ ကံ။)] အာဟာရော ဩဠာရိကော ဝါ သုခုမော ဝါ၊ ဖဿော ဒုတိယော၊ မနောသဉ္စေတနာ တတိယာ၊ ဝိညာဏံ စတုတ္ထံ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။

(ဃ) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? စတ္တာရော ဩဃာ – ကာမောဃော၊ ဘဝေါဃော၊ ဒိဋ္ဌောဃော၊ အဝိဇ္ဇောဃော။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။

(င) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? စတ္တာရော ယောဂါ – ကာမယောဂေါ၊ ဘဝယောဂေါ၊ ဒိဋ္ဌိယောဂေါ၊ အဝိဇ္ဇာယောဂေါ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။

(စ) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? စတ္တာရော ဝိသညောဂါ – ကာမယောဂဝိသံယောဂေါ၊ ဘဝယောဂဝိသံယောဂေါ၊ ဒိဋ္ဌိယောဂဝိသံယောဂေါ၊ အဝိဇ္ဇာယောဂဝိသံယောဂေါ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။

(ဆ) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? စတ္တာရော သမာဓီ – ဟာနဘာဂိယော သမာဓိ၊ ဌိတိဘာဂိယော သမာဓိ၊ ဝိသေသဘာဂိယော သမာဓိ၊ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယော သမာဓိ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။

(ဇ) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ? စတ္တာရိ ဉာဏာနိ – ဓမ္မေ ဉာဏံ၊ အနွယေ ဉာဏံ၊ ပရိယေ ဉာဏံ၊ သမ္မုတိယာ ဉာဏံ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ။

(ဈ) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ – ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ၊ ဒုက္ခသမုဒယံ [ဒုက္ခသမုဒယော (သျာ။ ကံ။)] အရိယသစ္စံ၊ ဒုက္ခနိရောဓံ [ဒုက္ခနိရောဓော (သျာ။ ကံ။)] အရိယသစ္စံ၊ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစ္စံ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။

(ဉ) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? စတ္တာရိ သာမညဖလာနိ – သောတာပတ္တိဖလံ၊ သကဒါဂါမိဖလံ၊ အနာဂါမိဖလံ၊ အရဟတ္တဖလံ ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

‘‘ဣတိ ဣမေ စတ္တာရီသဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။

ပဉ္စ ဓမ္မာ

၃၅၅။ ‘‘ပဉ္စ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ…ပေ… ပဉ္စ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

(က) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? ပဉ္စ ပဓာနိယင်္ဂါနိ – ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု သဒ္ဓါ ဟောတိ၊ သဒ္ဒဟတိ တထာဂတဿ ဗောဓိံ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓါ ဘဂဝါ’တိ။ အပ္ပာဗာဓော ဟောတိ အပ္ပာတင်္ကော သမဝေပါကိနိယာ ဂဟဏိယာ သမန္နာဂတော နာတိသီတာယ နာစ္စုဏှာယ မဇ္ဈိမာယ ပဓာနက္ခမာယ။ အသဌော ဟောတိ အမာယာဝီ ယထာဘူတမတ္တာနံ အာဝီကတ္တာ သတ္ထရိ ဝါ ဝိညူသု ဝါ သဗြဟ္မစာရီသု။ အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ၊ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒါယ၊ ထာမဝါ ဒဠှပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ ပညဝါ ဟောတိ ဥဒယတ္ထဂါမိနိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော အရိယာယ နိဗ္ဗေဓိကာယ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာ။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။

(ခ) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? ပဉ္စင်္ဂိကော သမ္မာသမာဓိ – ပီတိဖရဏတာ၊ သုခဖရဏတာ၊ စေတောဖရဏတာ ၊ အာလောကဖရဏတာ၊ ပစ္စဝေက္ခဏနိမိတ္တံ [ပစ္စဝေက္ခဏာနိမိတ္တံ (သျာ။ ကံ။)]။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။

(ဂ) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ [သေယျထီဒံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ သညုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။

(ဃ) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? ပဉ္စ နီဝရဏာနိ – ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ၊ ဗျာပါဒနီဝရဏံ၊ ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏံ၊ ဥဒ္ဓစ္စကုကုစ္စနီဝရဏံ၊ ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏံ။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။

(င) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? ပဉ္စ စေတောခိလာ – ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု သတ္ထရိ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ။ ယော သော၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု သတ္ထရိ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ၊ တဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပာယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ။ ယဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပာယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ ။ အယံ ပဌမော စေတောခိလော။ ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဓမ္မေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ…ပေ… သင်္ဃေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ…ပေ… သိက္ခာယ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ…ပေ… သဗြဟ္မစာရီသု ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော၊ ယော သော၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု သဗြဟ္မစာရီသု ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော၊ တဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပာယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ။ ယဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပာယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ။ အယံ ပဉ္စမော စေတောခိလော။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။

(စ) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ – သဒ္ဓိန္ဒြိယံ၊ ဝီရိယိန္ဒြိယံ၊ သတိန္ဒြိယံ၊ သမာဓိန္ဒြိယံ၊ ပညိန္ဒြိယံ။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။

(ဆ) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? ပဉ္စ နိဿရဏိယာ ဓာတုယော – ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော ကာမေ မနသိကရောတော ကာမေသု စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ နေက္ခမ္မံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော နေက္ခမ္မေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ ကာမေဟိ။ ယေ စ ကာမပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ၊ မုတ္တော သော တေဟိ။ န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ကာမာနံ နိဿရဏံ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော ဗျာပါဒံ မနသိကရောတော ဗျာပါဒေ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ အဗျာပါဒံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော အဗျာပါဒေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ ဗျာပါဒေန။ ယေ စ ဗျာပါဒပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ၊ မုတ္တော သော တေဟိ။ န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ဗျာပါဒဿ နိဿရဏံ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော ဝိဟေသံ မနသိကရောတော ဝိဟေသာယ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ အဝိဟေသံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော အဝိဟေသာယ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ ဝိဟေသာယ။ ယေ စ ဝိဟေသာပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ၊ မုတ္တော သော တေဟိ။ န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ဝိဟေသာယ နိဿရဏံ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော ရူပေ မနသိကရောတော ရူပေသု စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ အရူပံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော အရူပေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ ရူပေဟိ။ ယေ စ ရူပပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ၊ မုတ္တော သော တေဟိ။ န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ရူပါနံ နိဿရဏံ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော သက္ကာယံ မနသိကရောတော သက္ကာယေ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ သက္ကာယနိရောဓံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော သက္ကာယနိရောဓေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ သက္ကာယေန။ ယေ စ သက္ကာယပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ၊ မုတ္တော သော တေဟိ။ န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ဣဒမက္ခာတံ သက္ကာယဿ နိဿရဏံ။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။

(ဇ) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ? ပဉ္စ ဉာဏိကော သမ္မာသမာဓိ – ‘အယံ သမာဓိ ပစ္စုပ္ပန္နသုခေါ စေဝ အာယတိဉ္စ သုခဝိပါကော’တိ ပစ္စတ္တံယေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ‘အယံ သမာဓိ အရိယော နိရာမိသော’တိ ပစ္စတ္တညေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ‘အယံ သမာဓိ အကာပုရိသသေဝိတော’တိ ပစ္စတ္တံယေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ‘အယံ သမာဓိ သန္တော ပဏီတော ပဋိပ္ပဿဒ္ဓလဒ္ဓါ ဧကောဒိဘာဝါဓိဂတော၊ န သသင်္ခါရနိဂ္ဂယှဝါရိတဂတော’တိ [န စ သသင်္ခါရနိဂ္ဂယှ ဝါရိတဝတောတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)၊ န သသင်္ခါရနိဂ္ဂယှဝါရိဝါဝတော (က။)၊ န သသင်္ခါရနိဂ္ဂယှဝါရိယာဓိဂတော (?)] ပစ္စတ္တံယေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ‘သော ခေါ ပနာဟံ ဣမံ သမာဓိံ သတောဝ သမာပဇ္ဇာမိ သတော ဝုဋ္ဌဟာမီ’တိ ပစ္စတ္တံယေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ။

(ဈ) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? ပဉ္စ ဝိမုတ္တာယတနာနိ – ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ။ ယထာ ယထာ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ၊ အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ၊ တထာ တထာ သော [ဘိက္ခု (သျာ။ ကံ။)] တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ။ တဿ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ၊ ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ၊ ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ၊ ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ၊ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ ပဌမံ ဝိမုတ္တာယတနံ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခေါ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ၊ အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ၊ အပိ စ ခေါ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ ယထာ ယထာ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ။ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ။ တဿ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ၊ ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ၊ ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ၊ ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ၊ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ ဒုတိယံ ဝိမုတ္တာယတနံ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခေါ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ၊ အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ၊ နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ။ အပိ စ ခေါ၊ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ။ ယထာ ယထာ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ။ တဿ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ၊ ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ၊ ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ၊ ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ၊ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ တတိယံ ဝိမုတ္တာယတနံ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခေါ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ၊ အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ၊ နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ၊ နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ။ အပိ စ ခေါ၊ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ။ ယထာ ယထာ ၊ အာဝုသော ၊ ဘိက္ခု ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ။ တဿ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ၊ ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ၊ ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ၊ ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ၊ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ စတုတ္ထံ ဝိမုတ္တာယတနံ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခေါ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ၊ အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ၊ နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ၊ နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ၊ နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ၊ အပိ စ ခွဿ အညတရံ သမာဓိနိမိတ္တံ သုဂ္ဂဟိတံ ဟောတိ သုမနသိကတံ သူပဓာရိတံ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓံ ပညာယ။ ယထာ ယထာ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော အညတရံ သမာဓိနိမိတ္တံ သုဂ္ဂဟိတံ ဟောတိ သုမနသိကတံ သူပဓာရိတံ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓံ ပညာယ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပ္ပဋိသံဝေဒီ စ။ တဿ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပ္ပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ၊ ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ၊ ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ၊ ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ၊ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ ပဉ္စမံ ဝိမုတ္တာယတနံ။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။

(ဉ) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? ပဉ္စ ဓမ္မက္ခန္ဓာ – သီလက္ခန္ဓော ၊ သမာဓိက္ခန္ဓော၊ ပညာက္ခန္ဓော၊ ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓော၊ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓော။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

‘‘ဣတိ ဣမေ ပညာသ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။

ဆ ဓမ္မာ

၃၅၆။ ‘‘ဆ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ…ပေ… ဆ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

(က) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? ဆ သာရဏီယာ ဓမ္မာ။ ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော မေတ္တံ ကာယကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိ စေဝ ရဟော စ၊ အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော ပိယကရဏော ဂရုကရဏော သင်္ဂဟာယ အဝိဝါဒါယ သာမဂ္ဂိယာ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော မေတ္တံ ဝစီကမ္မံ…ပေ… ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော မေတ္တံ မနောကမ္မံ…ပေ… ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ယေ တေ လာဘာ ဓမ္မိကာ ဓမ္မလဒ္ဓါ အန္တမသော ပတ္တပရိယာပန္နမတ္တမ္ပိ၊ တထာရူပေဟိ လာဘေဟိ အပ္ပဋိဝိဘတ္တဘောဂီ ဟောတိ သီလဝန္တေဟိ သဗြဟ္မစာရီဟိ သာဓာရဏဘောဂီ၊ အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော…ပေ… ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု၊ ယာနိ တာနိ သီလာနိ အခဏ္ဍာနိ အစ္ဆိဒ္ဒါနိ အသဗလာနိ အကမ္မာသာနိ ဘုဇိဿာနိ ဝိညုပ္ပသတ္ထာနိ အပရာမဋ္ဌာနိ သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ၊ တထာရူပေသု သီလေသု သီလသာမညဂတော ဝိဟရတိ သဗြဟ္မစာရီဟိ အာဝိ စေဝ ရဟော စ၊ အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော…ပေ… ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ယာယံ ဒိဋ္ဌိ အရိယာ နိယျာနိကာ နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ၊ တထာရူပါယ ဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိ သာမညဂတော ဝိဟရတိ သဗြဟ္မစာရီဟိ အာဝိ စေဝ ရဟော စ၊ အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော ပိယကရဏော ဂရုကရဏော၊ သင်္ဂဟာယ အဝိဝါဒါယ သာမဂ္ဂိယာ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။

(ခ) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? ဆ အနုဿတိဋ္ဌာနာနိ – ဗုဒ္ဓါနုဿတိ၊ ဓမ္မာနုဿတိ၊ သင်္ဃာနုဿတိ၊ သီလာနုဿတိ၊ စာဂါနုဿတိ၊ ဒေဝတာနုဿတိ။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။

(ဂ) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? ဆ အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနိ – စက္ခာယတနံ၊ သောတာယတနံ၊ ဃာနာယတနံ၊ ဇိဝှာယတနံ၊ ကာယာယတနံ၊ မနာယတနံ။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။

(ဃ) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? ဆ တဏှာကာယာ – ရူပတဏှာ၊ သဒ္ဒတဏှာ၊ ဂန္ဓတဏှာ၊ ရသတဏှာ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာ၊ ဓမ္မတဏှာ။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။

(င) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? ဆ အဂါရဝါ – ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု သတ္ထရိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော။ ဓမ္မေ…ပေ… သင်္ဃေ… သိက္ခာယ… အပ္ပမာဒေ… ပဋိသန္ထာရေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။

(စ) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? ဆ ဂါရဝါ – ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု သတ္ထရိ သဂါရဝေါ ဝိဟရတိ သပ္ပတိဿော ဓမ္မေ…ပေ… သင်္ဃေ… သိက္ခာယ… အပ္ပမာဒေ… ပဋိသန္ထာရေ သဂါရဝေါ ဝိဟရတိ သပ္ပတိဿော။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။

(ဆ) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? ဆ နိဿရဏိယာ ဓာတုယော – ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘မေတ္တာ ဟိ ခေါ မေ၊ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ၊ အထ စ ပန မေ ဗျာပါဒေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ၊ မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ။ န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ၊ န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အဋ္ဌာနမေတံ အာဝုသော အနဝကာသော ယံ မေတ္တာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ဘာဝိတာယ ဗဟုလီကတာယ ယာနီကတာယ ဝတ္ထုကတာယ အနုဋ္ဌိတာယ ပရိစိတာယ သုသမာရဒ္ဓါယ။ အထ စ ပနဿ ဗျာပါဒေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌဿတီတိ၊ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ နိဿရဏံ ဟေတံ၊ အာဝုသော၊ ဗျာပါဒဿ၊ ယဒိဒံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တီ’တိ။

‘‘ဣဓ ပနာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ကရုဏာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ။ အထ စ ပန မေ ဝိဟေသာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော – ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော၊ ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ၊ မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ…ပေ… နိဿရဏံ ဟေတံ၊ အာဝုသော၊ ဝိဟေသာယ၊ ယဒိဒံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တီ’တိ။

‘‘ဣဓ ပနာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘မုဒိတာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ…ပေ… အထ စ ပန မေ အရတိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော – ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ…ပေ… နိဿရဏံ ဟေတံ၊ အာဝုသော အရတိယာ၊ ယဒိဒံ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တီ’တိ။

‘‘ဣဓ ပနာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဥပေက္ခာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ…ပေ… အထ စ ပန မေ ရာဂေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော – ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ…ပေ… နိဿရဏံ ဟေတံ၊ အာဝုသော၊ ရာဂဿ ယဒိဒံ ဥပေက္ခာစေတောဝိမုတ္တီ’တိ။

‘‘ဣဓ ပနာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အနိမိတ္တာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ…ပေ… အထ စ ပန မေ နိမိတ္တာနုသာရိ ဝိညာဏံ ဟောတီ’တိ။ သော – ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ…ပေ… နိဿရဏံ ဟေတံ၊ အာဝုသော၊ သဗ္ဗနိမိတ္တာနံ ယဒိဒံ အနိမိတ္တာ စေတောဝိမုတ္တီ’တိ။

‘‘ဣဓ ပနာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အသ္မီတိ ခေါ မေ ဝိဂတံ၊ အယမဟမသ္မီတိ န သမနုပဿာမိ၊ အထ စ ပန မေ ဝိစိကိစ္ဆာကထံကထာသလ္လံ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော – ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ၊ မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ၊ န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ၊ န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အဋ္ဌာနမေတံ၊ အာဝုသော၊ အနဝကာသော ယံ အသ္မီတိ ဝိဂတေ အယမဟမသ္မီတိ အသမနုပဿတော။ အထ စ ပနဿ ဝိစိကိစ္ဆာကထံကထာသလ္လံ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌဿတိ၊ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ နိဿရဏံ ဟေတံ၊ အာဝုသော၊ ဝိစိကိစ္ဆာကထံကထာသလ္လဿ၊ ယဒိဒံ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃာဋော’တိ။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။

(ဇ) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ? ဆ သတတဝိဟာရာ။ ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော၊ ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ… ဇိဝှာယ ရသံ သာယိတွာ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော၊ ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ။

(ဈ) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? ဆ အနုတ္တရိယာနိ – ဒဿနာနုတ္တရိယံ၊ သဝနာနုတ္တရိယံ၊ လာဘာနုတ္တရိယံ၊ သိက္ခာနုတ္တရိယံ၊ ပါရိစရိယာနုတ္တရိယံ၊ အနုဿတာနုတ္တရိယံ။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။

(ဉ) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? ဆ အဘိညာ – ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောတိ – ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓာ ဟောတိ ၊ ဗဟုဓာပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောတိ။ အာဝိဘာဝံ တိရောဘာဝံ။ တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပါကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆတိ သေယျထာပိ အာကာသေ ။ ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောတိ သေယျထာပိ ဥဒကေ။ ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂစ္ဆတိ သေယျထာပိ ပထဝိယံ။ အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမတိ သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော။ ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရာမသတိ ပရိမဇ္ဇတိ။ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတိ။

‘‘ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏာတိ ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ၊ ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စ။

‘‘ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ [ဇာနာတိ (သျာ။ ကံ။)]၊ သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ သရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ …ပေ… အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ။

‘‘သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ၊ သေယျထိဒံ ဧကမ္ပိ ဇာတိံ…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။

‘‘ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ …ပေ…

‘‘အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

‘‘ဣတိ ဣမေ သဋ္ဌိ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။

သတ္တ ဓမ္မာ

၃၅၇။ ‘‘သတ္တ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ…ပေ… သတ္တ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

(က) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? သတ္တ အရိယဓနာနိ – သဒ္ဓါဓနံ၊ သီလဓနံ၊ ဟိရိဓနံ၊ ဩတ္တပ္ပဓနံ၊ သုတဓနံ၊ စာဂဓနံ၊ ပညာဓနံ။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။

(ခ) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? သတ္တ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂါ – သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။

(ဂ) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? သတ္တ ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော – သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ နာနတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော၊ သေယျထာပိ မနုဿာ ဧကစ္စေ စ ဒေဝါ ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ။ အယံ ပဌမာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။

‘‘သန္တာဝုသော ၊ သတ္တာ နာနတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော၊ သေယျထာပိ ဒေဝါ ဗြဟ္မကာယိကာ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တာ။ အယံ ဒုတိယာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။

‘‘သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော၊ သေယျထာပိ ဒေဝါ အာဘဿရာ။ အယံ တတိယာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။

‘‘သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော၊ သေယျထာပိ ဒေဝါ သုဘကိဏှာ။ အယံ စတုတ္ထီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။

‘‘သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ…ပေ… ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါ။ အယံ ပဉ္စမီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။

‘‘သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂါ။ အယံ ဆဋ္ဌီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။

‘‘သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနူပဂါ။ အယံ သတ္တမီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။

(ဃ) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? သတ္တာနုသယာ – ကာမရာဂါနုသယော၊ ပဋိဃာနုသယော၊ ဒိဋ္ဌာနုသယော၊ ဝိစိကိစ္ဆာနုသယော၊ မာနာနုသယော၊ ဘဝရာဂါနုသယော ၊ အဝိဇ္ဇာနုသယော။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။

(င) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? သတ္တ အသဒ္ဓမ္မာ – ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု အဿဒ္ဓါ ဟောတိ၊ အဟိရိကော ဟောတိ၊ အနောတ္တပ္ပီ ဟောတိ၊ အပ္ပဿုတော ဟောတိ၊ ကုသီတော ဟောတိ၊ မုဋ္ဌဿတိ ဟောတိ၊ ဒုပ္ပညော ဟောတိ။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။

(စ) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? သတ္တ သဒ္ဓမ္မာ – ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု သဒ္ဓါ ဟောတိ၊ ဟိရိမာ [ဟိရိကော (သျာ။ ကံ။)] ဟောတိ၊ ဩတ္တပ္ပီ ဟောတိ၊ ဗဟုဿုတော ဟောတိ၊ အာရဒ္ဓဝီရိယော ဟောတိ၊ ဥပဋ္ဌိတဿတိ ဟောတိ၊ ပညဝါ ဟောတိ။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။

(ဆ) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? သတ္တ သပ္ပုရိသဓမ္မာ – ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဓမ္မညူ စ ဟောတိ အတ္ထညူ စ အတ္တညူ စ မတ္တညူ စ ကာလညူ စ ပရိသညူ စ ပုဂ္ဂလညူ စ။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။

(ဇ) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ? သတ္တ သညာ – အနိစ္စသညာ၊ အနတ္တသညာ၊ အသုဘသညာ၊ အာဒီနဝသညာ၊ ပဟာနသညာ၊ ဝိရာဂသညာ၊ နိရောဓသညာ။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ။

(ဈ) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? သတ္တ နိဒ္ဒသဝတ္ထူနိ – ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု သိက္ခာသမာဒါနေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ၊ အာယတိဉ္စ သိက္ခာသမာဒါနေ အဝိဂတပေမော။ ဓမ္မနိသန္တိယာ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ၊ အာယတိဉ္စ ဓမ္မနိသန္တိယာ အဝိဂတပေမော။ ဣစ္ဆာဝိနယေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ၊ အာယတိဉ္စ ဣစ္ဆာဝိနယေ အဝိဂတပေမော။ ပဋိသလ္လာနေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ၊ အာယတိဉ္စ ပဋိသလ္လာနေ အဝိဂတပေမော။ ဝီရိယာရမ္မေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ၊ အာယတိဉ္စ ဝီရိယာရမ္မေ အဝိဂတပေမော။ သတိနေပက္ကေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ၊ အာယတိဉ္စ သတိနေပက္ကေ အဝိဂတပေမော။ ဒိဋ္ဌိပဋိဝေဓေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ၊ အာယတိဉ္စ ဒိဋ္ဌိပဋိဝေဓေ အဝိဂတပေမော။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။

(ဉ) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? သတ္တ ခီဏာသဝဗလာနိ – ဣဓာဝုသော၊ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အနိစ္စတော သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ယံပါဝုသော၊ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အနိစ္စတော သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ၊ ဣဒမ္ပိ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဗလံ ဟောတိ၊ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယံ ပဋိဇာနာတိ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အင်္ဂါရကာသူပမာ ကာမာ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ယံပါဝုသော…ပေ… ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဝိဝေကနိန္နံ စိတ္တံ ဟောတိ ဝိဝေကပေါဏံ ဝိဝေကပဗ္ဘာရံ ဝိဝေကဋ္ဌံ နေက္ခမ္မာဘိရတံ ဗျန္တီဘူတံ သဗ္ဗသော အာသဝဋ္ဌာနိယေဟိ ဓမ္မေဟိ။ ယံပါဝုသော…ပေ… ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ ဘာဝိတာ ဟောန္တိ သုဘာဝိတာ ။ ယံပါဝုသော…ပေ… ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ ဘာဝိတာနိ ဟောန္တိ သုဘာဝိတာနိ။ ယံပါဝုသော…ပေ… ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ ဟောန္တိ သုဘာဝိတာ။ ယံပါဝုသော…ပေ… ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော ဟောတိ သုဘာဝိတော။ ယံပါဝုသော၊ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော ဟောတိ သုဘာဝိတော၊ ဣဒမ္ပိ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဗလံ ဟောတိ၊ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယံ ပဋိဇာနာတိ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

‘‘ဣတိမေ သတ္တတိ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။

ပဌမဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။

အဋ္ဌ ဓမ္မာ

၃၅၈။ ‘‘အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ…ပေ… အဋ္ဌ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

(က) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? အဋ္ဌ ဟေတူ အဋ္ဌ ပစ္စယာ အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ အဋ္ဌ? ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု သတ္ထာရံ [သတ္ထာရံ ဝါ (သျာ။ က။)] ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ အညတရံ ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယံ သဗြဟ္မစာရိံ၊ ယတ္ထဿ တိဗ္ဗံ ဟိရောတ္တပ္ပံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ ပေမဉ္စ ဂါရဝေါ စ။ အယံ ပဌမော ဟေတု ပဌမော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ ။ ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။

‘‘တံ ခေါ ပန သတ္ထာရံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ အညတရံ ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယံ သဗြဟ္မစာရိံ ၊ ယတ္ထဿ တိဗ္ဗံ ဟိရောတ္တပ္ပံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ ပေမဉ္စ ဂါရဝေါ စ။ တေ ကာလေန ကာလံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပရိပုစ္ဆတိ ပရိပဉှတိ – ‘ဣဒံ၊ ဘန္တေ၊ ကထံ? ဣမဿ ကော အတ္ထော’တိ? တဿ တေ အာယသ္မန္တော အဝိဝဋဉ္စေဝ ဝိဝရန္တိ၊ အနုတ္တာနီကတဉ္စ ဥတ္တာနီ [အနုတ္တာနိကတဉ္စ ဥတ္တာနိံ (က။)] ကရောန္တိ၊ အနေကဝိဟိတေသု စ ကင်္ခါဋ္ဌာနိယေသု ဓမ္မေသု ကင်္ခံ ပဋိဝိနောဒေန္တိ။ အယံ ဒုတိယော ဟေတု ဒုတိယော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ၊ ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ၊ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။

‘‘တံ ခေါ ပန ဓမ္မံ သုတွာ ဒွယေန ဝူပကာသေန သမ္ပာဒေတိ – ကာယဝူပကာသေန စ စိတ္တဝူပကာသေန စ။ အယံ တတိယော ဟေတု တတိယော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ၊ ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော၊ အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ အယံ စတုတ္ထော ဟေတု စတုတ္ထော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ၊ ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဗဟုဿုတော ဟောတိ သုတဓရော သုတသန္နိစယော။ ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ မဇ္ဈေကလျာဏာ ပရိယောသာနကလျာဏာ သာတ္ထာ သဗျဉ္ဇနာ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ၊ တထာရူပါဿ ဓမ္မာ ဗဟုဿုတာ ဟောန္တိ ဓာတာ ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ။ အယံ ပဉ္စမော ဟေတု ပဉ္စမော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ၊ ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ၊ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒါယ၊ ထာမဝါ ဒဠှပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ အယံ ဆဋ္ဌော ဟေတု ဆဋ္ဌော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ၊ ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု သတိမာ ဟောတိ ပရမေန သတိနေပက္ကေန သမန္နာဂတော။ စိရကတမ္ပိ စိရဘာသိတမ္ပိ သရိတာ အနုဿရိတာ။ အယံ သတ္တမော ဟေတု သတ္တမော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ၊ ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု၊ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿီ ဝိဟရတိ – ‘ဣတိ ရူပံ ဣတိ ရူပဿ သမုဒယော ဣတိ ရူပဿ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ ဝေဒနာ ဣတိ ဝေဒနာယ သမုဒယော ဣတိ ဝေဒနာယ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ သညာ ဣတိ သညာယ သမုဒယော ဣတိ သညာယ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ သင်္ခါရာ ဣတိ သင်္ခါရာနံ သမုဒယော ဣတိ သင်္ခါရာနံ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ ဝိညာဏံ ဣတိ ဝိညာဏဿ သမုဒယော ဣတိ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’တိ။ အယံ အဋ္ဌမော ဟေတု အဋ္ဌမော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ၊ ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။

(ခ) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ သမ္မာသင်္ကပ္ပော၊ သမ္မာဝါစာ၊ သမ္မာကမ္မန္တော၊ သမ္မာအာဇီဝေါ၊ သမ္မာဝါယာမော၊ သမ္မာသတိ၊ သမ္မာသမာဓိ။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။

(ဂ) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? အဋ္ဌ လောကဓမ္မာ – လာဘော စ၊ အလာဘော စ၊ ယသော စ၊ အယသော စ၊ နိန္ဒာ စ၊ ပသံသာ စ၊ သုခဉ္စ၊ ဒုက္ခဉ္စ။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။

(ဃ) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? အဋ္ဌ မိစ္ဆတ္တာ – မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော၊ မိစ္ဆာဝါစာ၊ မိစ္ဆာကမ္မန္တော၊ မိစ္ဆာအာဇီဝေါ၊ မိစ္ဆာဝါယာမော၊ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။

(င) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? အဋ္ဌ ကုသီတဝတ္ထူနိ။ ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ၊ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကမ္မံ ခေါ မေ ကာတဗ္ဗံ ဘဝိဿတိ၊ ကမ္မံ ခေါ ပန မေ ကရောန္တဿ ကာယော ကိလမိဿတိ၊ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ၊ န ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ ပဌမံ ကုသီတဝတ္ထု။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကတံ ဟောတိ ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ကမ္မံ အကာသိံ၊ ကမ္မံ ခေါ ပန မေ ကရောန္တဿ ကာယော ကိလန္တော၊ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ၊ န ဝီရိယံ အာရဘတိ…ပေ… ဣဒံ ဒုတိယံ ကုသီတဝတ္ထု။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂန္တဗ္ဗော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘မဂ္ဂေါ ခေါ မေ ဂန္တဗ္ဗော ဘဝိဿတိ၊ မဂ္ဂံ ခေါ ပန မေ ဂစ္ဆန္တဿ ကာယော ကိလမိဿတိ၊ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ၊ န ဝီရိယံ အာရဘတိ…ပေ… ဣဒံ တတိယံ ကုသီတဝတ္ထု။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂတော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ မဂ္ဂံ အဂမာသိံ၊ မဂ္ဂံ ခေါ ပန မေ ဂစ္ဆန္တဿ ကာယော ကိလန္တော၊ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ၊ န ဝီရိယံ အာရဘတိ…ပေ… ဣဒံ စတုတ္ထံ ကုသီတဝတ္ထု။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော န လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော နာလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ၊ တဿ မေ ကာယော ကိလန္တော အကမ္မညော၊ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ…ပေ… ဣဒံ ပဉ္စမံ ကုသီတဝတ္ထု။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော အလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ ၊ တဿ မေ ကာယော ဂရုကော အကမ္မညော၊ မာသာစိတံ မညေ၊ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ…ပေ… ဣဒံ ဆဋ္ဌံ ကုသီတဝတ္ထု။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော၊ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဥပ္ပန္နော ခေါ မေ အယံ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော အတ္ထိ ကပ္ပော နိပဇ္ဇိတုံ၊ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ…ပေ… ဣဒံ သတ္တမံ ကုသီတဝတ္ထု။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဂိလာနာဝုဋ္ဌိတော ဟောတိ အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂိလာနာဝုဋ္ဌိတော အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ။ တဿ မေ ကာယော ဒုဗ္ဗလော အကမ္မညော၊ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ…ပေ… ဣဒံ အဋ္ဌမံ ကုသီတဝတ္ထု။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။

(စ) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? အဋ္ဌ အာရမ္ဘဝတ္ထူနိ။ ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ၊ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကမ္မံ ခေါ မေ ကာတဗ္ဗံ ဘဝိဿတိ၊ ကမ္မံ ခေါ ပန မေ ကရောန္တေန န သုကရံ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိကာတုံ၊ ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’တိ။ သော ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ ပဌမံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကတံ ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ကမ္မံ အကာသိံ၊ ကမ္မံ ခေါ ပနာဟံ ကရောန္တော နာသက္ခိံ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိကာတုံ၊ ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… ဣဒံ ဒုတိယံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂန္တဗ္ဗော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘မဂ္ဂေါ ခေါ မေ ဂန္တဗ္ဗော ဘဝိဿတိ၊ မဂ္ဂံ ခေါ ပန မေ ဂစ္ဆန္တေန န သုကရံ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိကာတုံ၊ ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… ဣဒံ တတိယံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂတော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ မဂ္ဂံ အဂမာသိံ၊ မဂ္ဂံ ခေါ ပနာဟံ ဂစ္ဆန္တော နာသက္ခိံ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိကာတုံ၊ ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… ဣဒံ စတုတ္ထံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော န လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော နာလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ ၊ တဿ မေ ကာယော လဟုကော ကမ္မညော၊ ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… ဣဒံ ပဉ္စမံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော အလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ မေ ကာယော ဗလဝါ ကမ္မညော၊ ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… ဣဒံ ဆဋ္ဌံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဥပ္ပန္နော ခေါ မေ အယံ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော ဌာနံ ခေါ ပနေတံ ဝိဇ္ဇတိ၊ ယံ မေ အာဗာဓော ပဝဍ္ဎေယျ၊ ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… ဣဒံ သတ္တမံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဂိလာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဟောတိ အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂိလာနာ ဝုဋ္ဌိတော အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ၊ ဌာနံ ခေါ ပနေတံ ဝိဇ္ဇတိ၊ ယံ မေ အာဗာဓော ပစ္စုဒါဝတ္တေယျ၊ ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’တိ။ သော ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ အဋ္ဌမံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။

(ဆ) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? အဋ္ဌ အက္ခဏာ အသမယာ ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။ ဣဓာဝုသော၊ တထာဂတော စ လောကေ ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ၊ ဓမ္မော စ ဒေသိယတိ ဩပသမိကော ပရိနိဗ္ဗာနိကော သမ္ဗောဓဂါမီ သုဂတပ္ပဝေဒိတော။ အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော နိရယံ ဥပပန္နော ဟောတိ။ အယံ ပဌမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ တထာဂတော စ လောကေ ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ၊ ဓမ္မော စ ဒေသိယတိ ဩပသမိကော ပရိနိဗ္ဗာနိကော သမ္ဗောဓဂါမီ သုဂတပ္ပဝေဒိတော၊ အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော တိရစ္ဆာနယောနိံ ဥပပန္နော ဟောတိ။ အယံ ဒုတိယော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။

‘‘ပုန စပရံ…ပေ… ပေတ္တိဝိသယံ ဥပပန္နော ဟောတိ။ အယံ တတိယော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။

‘‘ပုန စပရံ…ပေ… အညတရံ ဒီဃာယုကံ ဒေဝနိကာယံ ဥပပန္နော ဟောတိ။ အယံ စတုတ္ထော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။

‘‘ပုန စပရံ…ပေ… ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာတော ဟောတိ မိလက္ခေသု အဝိညာတာရေသု၊ ယတ္ထ နတ္ထိ ဂတိ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ။ အယံ ပဉ္စမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။

‘‘ပုန စပရံ…ပေ… အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာတော ဟောတိ၊ သော စ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဝိပရီတဒဿနော – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ၊ နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ၊ နတ္ထိ ဟုတံ၊ နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော၊ နတ္ထိ အယံ လောကော၊ နတ္ထိ ပရော လောကော၊ နတ္ထိ မာတာ၊ နတ္ထိ ပိတာ၊ နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ၊ နတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ အယံ ဆဋ္ဌော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။

‘‘ပုန စပရံ…ပေ… အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာတော ဟောတိ ၊ သော စ ဟောတိ ဒုပ္ပညော ဇဠော ဧဠမူဂေါ၊ နပ္ပဋိဗလော သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတာနမတ္ထမညာတုံ။ အယံ သတ္တမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။

‘‘ပုန စပရံ…ပေ… အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာတော ဟောတိ၊ သော စ ဟောတိ ပညဝါ အဇဠော အနေဠမူဂေါ၊ ပဋိဗလော သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတာနမတ္ထမညာတုံ။ အယံ အဋ္ဌမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။

(ဇ) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ? အဋ္ဌ မဟာပုရိသဝိတက္ကာ – အပ္ပိစ္ဆဿာယံ ဓမ္မော၊ နာယံ ဓမ္မော မဟိစ္ဆဿ။ သန္တုဋ္ဌဿာယံ ဓမ္မော၊ နာယံ ဓမ္မော အသန္တုဋ္ဌဿ။ ပဝိဝိတ္တဿာယံ ဓမ္မော၊ နာယံ ဓမ္မော သင်္ဂဏိကာရာမဿ။ အာရဒ္ဓဝီရိယဿာယံ ဓမ္မော၊ နာယံ ဓမ္မော ကုသီတဿ။ ဥပဋ္ဌိတသတိဿာယံ ဓမ္မော၊ နာယံ ဓမ္မော မုဋ္ဌဿတိဿ။ သမာဟိတဿာယံ ဓမ္မော၊ နာယံ ဓမ္မော အသမာဟိတဿ ။ ပညဝတော [ပညာဝတော (သီ။ ပီ။)] အယံ ဓမ္မော၊ နာယံ ဓမ္မော ဒုပ္ပညဿ။ နိပ္ပပဉ္စဿာယံ ဓမ္မော၊ နာယံ ဓမ္မော ပပဉ္စာရာမဿာတိ [နိပ္ပပဉ္စာရာမဿ အယံ ဓမ္မော နိပ္ပပဉ္စရတိနော၊ နာယံ ဓမ္မော ပပဉ္စာရာမဿ ပပဉ္စရတိနောတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။) အင်္ဂုတ္တရေပိ တထေဝ ဒိဿတိ။ အဋ္ဌကထာဋီကာ ပန ဩလောကေတဗ္ဗာ] ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ။

(ဈ) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? အဋ္ဌ အဘိဘာယတနာနိ – အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ ၊ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ – ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ပဌမံ အဘိဘာယတနံ။

‘‘အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ အပ္ပမာဏာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ၊ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ – ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ဒုတိယံ အဘိဘာယတနံ။

‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ၊ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ တတိယံ အဘိဘာယတနံ။

‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ အပ္ပမာဏာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ၊ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ စတုတ္ထံ အဘိဘာယတနံ။

‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ နီလာနိ နီလဝဏ္ဏာနိ နီလနိဒဿနာနိ နီလနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ဥမာပုပ္ဖံ နီလံ နီလဝဏ္ဏံ နီလနိဒဿနံ နီလနိဘာသံ။ သေယျထာ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ နီလံ နီလဝဏ္ဏံ နီလနိဒဿနံ နီလနိဘာသံ၊ ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ နီလာနိ နီလဝဏ္ဏာနိ နီလနိဒဿနာနိ နီလနိဘာသာနိ၊ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ပဉ္စမံ အဘိဘာယတနံ။

‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပီတာနိ ပီတဝဏ္ဏာနိ ပီတနိဒဿနာနိ ပီတနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ကဏိကာရပုပ္ဖံ ပီတံ ပီတဝဏ္ဏံ ပီတနိဒဿနံ ပီတနိဘာသံ။ သေယျထာ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ ပီတံ ပီတဝဏ္ဏံ ပီတနိဒဿနံ ပီတနိဘာသံ ၊ ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပီတာနိ ပီတဝဏ္ဏာနိ ပီတနိဒဿနာနိ ပီတနိဘာသာနိ၊ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ဆဋ္ဌံ အဘိဘာယတနံ။

‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ လောဟိတကာနိ လောဟိတကဝဏ္ဏာနိ လောဟိတကနိဒဿနာနိ လောဟိတကနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ဗန္ဓုဇီဝကပုပ္ဖံ လောဟိတကံ လောဟိတကဝဏ္ဏံ လောဟိတကနိဒဿနံ လောဟိတကနိဘာသံ၊ သေယျထာ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ လောဟိတကံ လောဟိတကဝဏ္ဏံ လောဟိတကနိဒဿနံ လောဟိတကနိဘာသံ၊ ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ လောဟိတကာနိ လောဟိတကဝဏ္ဏာနိ လောဟိတကနိဒဿနာနိ လောဟိတကနိဘာသာနိ၊ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ သတ္တမံ အဘိဘာယတနံ။

‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ဩဒါတာနိ ဩဒါတဝဏ္ဏာနိ ဩဒါတနိဒဿနာနိ ဩဒါတနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ဩသဓိတာရကာ ဩဒါတာ ဩဒါတဝဏ္ဏာ ဩဒါတနိဒဿနာ ဩဒါတနိဘာသာ၊ သေယျထာ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ ဩဒါတံ ဩဒါတဝဏ္ဏံ ဩဒါတနိဒဿနံ ဩဒါတနိဘာသံ၊ ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ဩဒါတာနိ ဩဒါတဝဏ္ဏာနိ ဩဒါတနိဒဿနာနိ ဩဒါတနိဘာသာနိ၊ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ အဋ္ဌမံ အဘိဘာယတနံ။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။

(ဉ) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? အဋ္ဌ ဝိမောက္ခာ – ရူပီ ရူပါနိ ပဿတိ။ အယံ ပဌမော ဝိမောက္ခော။

‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ။ အယံ ဒုတိယော ဝိမောက္ခော။

‘‘သုဘန္တေဝ အဓိမုတ္တော ဟောတိ။ အယံ တတိယော ဝိမောက္ခော။

‘‘သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ စတုတ္ထော ဝိမောက္ခော။

‘‘သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ပဉ္စမော ဝိမောက္ခော။

‘‘သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဆဋ္ဌော ဝိမောက္ခော။

‘‘သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ သတ္တမော ဝိမောက္ခော။

‘‘သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ အဋ္ဌမော ဝိမောက္ခော။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

‘‘ဣတိ ဣမေ အသီတိ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။

နဝ ဓမ္မာ

၃၅၉။ ‘‘နဝ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ…ပေ… နဝ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

(က) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? နဝ ယောနိသောမနသိကာရမူလကာ ဓမ္မာ၊ ယောနိသောမနသိကရောတော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ၊ ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ၊ ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ၊ ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ၊ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ၊ သမာဟိတေ စိတ္တေ ယထာဘူတံ ဇာနာတိ ပဿတိ၊ ယထာဘူတံ ဇာနံ ပဿံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ၊ ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။

(ခ) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? နဝ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂါနိ – သီလဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ၊ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ၊ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ၊ ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ၊ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿန – ဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ၊ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ၊ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ၊ ပညာဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ၊ ဝိမုတ္တိဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။

(ဂ) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? နဝ သတ္တာဝါသာ – သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ နာနတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော၊ သေယျထာပိ မနုဿာ ဧကစ္စေ စ ဒေဝါ ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ။ အယံ ပဌမော သတ္တာဝါသော။

‘‘သန္တာဝုသော ၊ သတ္တာ နာနတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော၊ သေယျထာပိ ဒေဝါ ဗြဟ္မကာယိကာ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တာ။ အယံ ဒုတိယော သတ္တာဝါသော။

‘‘သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော၊ သေယျထာပိ ဒေဝါ အာဘဿရာ။ အယံ တတိယော သတ္တာဝါသော။

‘‘သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော၊ သေယျထာပိ ဒေဝါ သုဘကိဏှာ။ အယံ စတုတ္ထော သတ္တာဝါသော။

‘‘သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ အသညိနော အပ္ပဋိသံဝေဒိနော၊ သေယျထာပိ ဒေဝါ အသညသတ္တာ။ အယံ ပဉ္စမော သတ္တာဝါသော။

‘‘သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါ။ အယံ ဆဋ္ဌော သတ္တာဝါသော။

‘‘သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂါ။ အယံ သတ္တမော သတ္တာဝါသော။

‘‘သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနူပဂါ။ အယံ အဋ္ဌမော သတ္တာဝါသော။

‘‘သန္တာဝုသော၊ သတ္တာ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနူပဂါ။ အယံ နဝမော သတ္တာဝါသော။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။

(ဃ) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? နဝ တဏှာမူလကာ ဓမ္မာ – တဏှံ ပဋိစ္စ ပရိယေသနာ၊ ပရိယေသနံ ပဋိစ္စ လာဘော၊ လာဘံ ပဋိစ္စ ဝိနိစ္ဆယော၊ ဝိနိစ္ဆယံ ပဋိစ္စ ဆန္ဒရာဂေါ ၊ ဆန္ဒရာဂံ ပဋိစ္စ အဇ္ဈောသာနံ၊ အဇ္ဈောသာနံ ပဋိစ္စ ပရိဂ္ဂဟော၊ ပရိဂ္ဂဟံ ပဋိစ္စ မစ္ဆရိယံ၊ မစ္ဆရိယံ ပဋိစ္စ အာရက္ခော၊ အာရက္ခာဓိကရဏံ [အာရက္ခာဓိကရဏံ ပဋိစ္စ (သျာ။ ပီ။ က။)] ဒဏ္ဍာဒါနသတ္ထာဒါနကလဟဝိဂ္ဂဟဝိဝါဒတုဝံတုဝံပေသုညမုသာဝါဒါ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။

(င) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? နဝ အာဃာတဝတ္ထူနိ – ‘အနတ္ထံ မေ အစရီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ၊ ‘အနတ္ထံ မေ စရတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ၊ ‘အနတ္ထံ မေ စရိဿတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ၊ ‘ပိယဿ မေ မနာပဿ အနတ္ထံ အစရီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ…ပေ… ‘အနတ္ထံ စရတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ…ပေ… ‘အနတ္ထံ စရိဿတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ၊ ‘အပ္ပိယဿ မေ အမနာပဿ အတ္ထံ အစရီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ…ပေ… ‘အတ္ထံ စရတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ…ပေ… ‘အတ္ထံ စရိဿတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။

(စ) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? နဝ အာဃာတပဋိဝိနယာ – ‘အနတ္ထံ မေ အစရိ၊ တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ၊ ‘အနတ္ထံ မေ စရတိ၊ တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ၊ ‘အနတ္ထံ မေ စရိဿတိ၊ တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ၊ ‘ပိယဿ မေ မနာပဿ အနတ္ထံ အစရိ…ပေ… အနတ္ထံ စရတိ…ပေ… အနတ္ထံ စရိဿတိ၊ တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ၊ ‘အပ္ပိယဿ မေ အမနာပဿ အတ္ထံ အစရိ…ပေ… အတ္ထံ စရတိ…ပေ… အတ္ထံ စရိဿတိ၊ တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။

(ဆ) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? နဝ နာနတ္တာ – ဓာတုနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဖဿနာနတ္တံ၊ ဖဿနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒနာနာနတ္တံ၊ ဝေဒနာနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သညာနာနတ္တံ၊ သညာနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သင်္ကပ္ပနာနတ္တံ၊ သင်္ကပ္ပနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဆန္ဒနာနတ္တံ၊ ဆန္ဒနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပရိဠာဟနာနတ္တံ၊ ပရိဠာဟနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပရိယေသနာနာနတ္တံ၊ ပရိယေသနာနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ လာဘနာနတ္တံ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။

(ဇ) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ? နဝ သညာ – အသုဘသညာ၊ မရဏသညာ၊ အာဟာရေပဋိကူလသညာ ၊ သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိသညာ [အနဘိရတသညာ (သျာ။ က။)]၊ အနိစ္စသညာ၊ အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ၊ ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ၊ ပဟာနသညာ၊ ဝိရာဂသညာ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ။

(ဈ) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? နဝ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရာ – ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ …ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ…ပေ… အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။

(ဉ) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? နဝ အနုပုဗ္ဗနိရောဓာ – ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ကာမသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ၊ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ဝိတက္ကဝိစာရာ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ၊ တတိယံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ပီတိ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ၊ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အဿာသပဿာဿာ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ၊ အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ ရူပသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ၊ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ အာကာသာနဉ္စာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ၊ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပန္နဿ ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ၊ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပန္နဿ အာကိဉ္စညာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ၊ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပန္နဿ သညာ စ ဝေဒနာ စ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

‘‘ဣတိ ဣမေ နဝုတိ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။

ဒသ ဓမ္မာ

၃၆၀။ ‘‘ဒသ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ…ပေ… ဒသ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

(က) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? ဒသ နာထကရဏာဓမ္မာ – ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော၊ အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု၊ ယံပါဝုသော၊ ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ…ပေ… သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဗဟုဿုတော …ပေ… ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ၊ ယံပါဝုသော၊ ဘိက္ခု ဗဟုဿုတော…ပေ… အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ကလျာဏမိတ္တော ဟောတိ ကလျာဏသဟာယော ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကော။ ယံပါဝုသော၊ ဘိက္ခု…ပေ… ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကော။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု သုဝစော ဟောတိ သောဝစဿကရဏေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော၊ ခမော ပဒက္ခိဏဂ္ဂါဟီ အနုသာသနိံ။ ယံပါဝုသော၊ ဘိက္ခု…ပေ… အနုသာသနိံ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ယာနိ တာနိ သဗြဟ္မစာရီနံ ဥစ္စာဝစာနိ ကိံကရဏီယာနိ တတ္ထ ဒက္ခော ဟောတိ အနလသော တတြုပါယာယ ဝီမံသာယ သမန္နာဂတော၊ အလံ ကာတုံ၊ အလံ သံဝိဓာတုံ။ ယံပါဝုသော၊ ဘိက္ခု…ပေ… အလံ သံဝိဓာတုံ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဓမ္မကာမော ဟောတိ ပိယသမုဒါဟာရော အဘိဓမ္မေ အဘိဝိနယေ ဥဠာရပါမောဇ္ဇော။ ယံပါဝုသော၊ ဘိက္ခု…ပေ… ဥဠာရပါမောဇ္ဇော။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ဣတရီတရေဟိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေဟိ။ ယံပါဝုသော၊ ဘိက္ခု …ပေ… အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ…ပေ… ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ ယံပါဝုသော၊ ဘိက္ခု…ပေ… အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု သတိမာ ဟောတိ၊ ပရမေန သတိနေပက္ကေန သမန္နာဂတော၊ စိရကတမ္ပိ စိရဘာသိတမ္ပိ သရိတာ အနုဿရိတာ။ ယံပါဝုသော၊ ဘိက္ခု…ပေ… အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။

‘‘ပုန စပရံ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ပညဝါ ဟောတိ ဥဒယတ္ထဂါမိနိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော၊ အရိယာယ နိဗ္ဗေဓိကာယ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာ။ ယံပါဝုသော၊ ဘိက္ခု…ပေ… အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။

(ခ) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? ဒသ ကသိဏာယတနာနိ – ပထဝီကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယံ အဒွယံ အပ္ပမာဏံ။ အာပေါကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ…ပေ… တေဇောကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… ဝါယောကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… နီလကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… ပီတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… လောဟိတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… ဩဒါတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… အာကာသကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… ဝိညာဏကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယံ အဒွယံ အပ္ပမာဏံ ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။

(ဂ) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? ဒသာယတနာနိ – စက္ခာယတနံ၊ ရူပါယတနံ၊ သောတာယတနံ၊ သဒ္ဒါယတနံ၊ ဃာနာယတနံ၊ ဂန္ဓာယတနံ၊ ဇိဝှာယတနံ၊ ရသာယတနံ၊ ကာယာယတနံ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။

(ဃ) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? ဒသ မိစ္ဆတ္တာ – မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော၊ မိစ္ဆာဝါစာ၊ မိစ္ဆာကမ္မန္တော၊ မိစ္ဆာအာဇီဝေါ၊ မိစ္ဆာဝါယာမော၊ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ၊ မိစ္ဆာဉာဏံ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။

(င) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? ဒသ အကုသလကမ္မပထာ – ပါဏာတိပါတော၊ အဒိန္နာဒါနံ၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော၊ မုသာဝါဒေါ၊ ပိသုဏာ ဝါစာ၊ ဖရုသာ ဝါစာ၊ သမ္ဖပ္ပလာပေါ၊ အဘိဇ္ဈာ၊ ဗျာပါဒေါ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။

(စ) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? ဒသ ကုသလကမ္မပထာ – ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ၊ အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ၊ မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ၊ ပိသုဏာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ၊ ဖရုသာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ၊ သမ္ဖပ္ပလာပါ ဝေရမဏီ၊ အနဘိဇ္ဈာ၊ အဗျာပါဒေါ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။

(ဆ) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? ဒသ အရိယဝါသာ – ဣဓာဝုသော ၊ ဘိက္ခု ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော ဟောတိ၊ ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော၊ ဧကာရက္ခော၊ စတုရာပဿေနော၊ ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော၊ သမဝယသဋ္ဌေသနော၊ အနာဝိလသင်္ကပ္ပော၊ ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော၊ သုဝိမုတ္တစိတ္တော၊ သုဝိမုတ္တပညော။

‘‘ကထဉ္စာဝုသော ၊ ဘိက္ခု ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော ကာမစ္ဆန္ဒော ပဟီနော ဟောတိ၊ ဗျာပါဒေါ ပဟီနော ဟောတိ၊ ထိနမိဒ္ဓံ ပဟီနံ ဟောတိ၊ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟီနံ ဟောတိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ ပဟီနာ ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော၊ ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ… ဇိဝှာယ ရသံ သာယိတွာ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော၊ ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ ဧဝံ ခေါ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဧကာရက္ခော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု သတာရက္ခေန စေတသာ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ဧကာရက္ခော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စာဝုသော၊ ဘိက္ခု စတုရာပဿေနော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု သင်္ခါယေကံ ပဋိသေဝတိ၊ သင်္ခါယေကံ အဓိဝါသေတိ၊ သင်္ခါယေကံ ပရိဝဇ္ဇေတိ၊ သင်္ခါယေကံ ဝိနောဒေတိ။ ဧဝံ ခေါ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု စတုရာပဿေနော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စာဝုသော၊ ဘိက္ခု ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော ယာနိ တာနိ ပုထုသမဏဗြာဟ္မဏာနံ ပုထုပစ္စေကသစ္စာနိ၊ သဗ္ဗာနိ တာနိ နုန္နာနိ ဟောန္တိ ပဏုန္နာနိ စတ္တာနိ ဝန္တာနိ မုတ္တာနိ ပဟီနာနိ ပဋိနိဿဋ္ဌာနိ။ ဧဝံ ခေါ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စာဝုသော၊ ဘိက္ခု သမဝယသဋ္ဌေသနော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော ကာမေသနာ ပဟီနာ ဟောတိ၊ ဘဝေသနာ ပဟီနာ ဟောတိ၊ ဗြဟ္မစရိယေသနာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါ။ ဧဝံ ခေါ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု သမဝယသဋ္ဌေသနော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စာဝုသော ၊ ဘိက္ခု အနာဝိလသင်္ကပ္ပာ ဟောတိ? ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော ကာမသင်္ကပ္ပော ပဟီနော ဟောတိ၊ ဗျာပါဒသင်္ကပ္ပော ပဟီနော ဟောတိ၊ ဝိဟိံသာသင်္ကပ္ပော ပဟီနော ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု အနာဝိလသင်္ကပ္ပော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စာဝုသော၊ ဘိက္ခု ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဧဝံ ခေါ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စာဝုသော၊ ဘိက္ခု သုဝိမုတ္တစိတ္တော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခုနော ရာဂါ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ၊ ဒေါသာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ၊ မောဟာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု သုဝိမုတ္တစိတ္တော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စာဝုသော၊ ဘိက္ခု သုဝိမုတ္တပညော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော၊ ဘိက္ခု ‘ရာဂေါ မေ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝံကတော အာယတိံ အနုပ္ပာဒဓမ္မော’တိ ပဇာနာတိ။ ‘ဒေါသော မေ ပဟီနော…ပေ… အာယတိံ အနုပ္ပာဒဓမ္မော’တိ ပဇာနာတိ။ ‘မောဟော မေ ပဟီနော …ပေ… အာယတိံ အနုပ္ပာဒဓမ္မော’တိ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ခေါ၊ အာဝုသော၊ ဘိက္ခု သုဝိမုတ္တပညော ဟောတိ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။

(ဇ) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ? ဒသ သညာ – အသုဘသညာ၊ မရဏသညာ၊ အာဟာရေပဋိကူလသညာ၊ သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိသညာ၊ အနိစ္စသညာ၊ အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ၊ ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ၊ ပဟာနသညာ၊ ဝိရာဂသညာ၊ နိရောဓသညာ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ။

(ဈ) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? ဒသ နိဇ္ဇရဝတ္ထူနိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတိ။ ယေ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ၊ တေ စဿ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ။ သမ္မာသင်္ကပ္ပဿ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပော…ပေ… သမ္မာဝါစဿ မိစ္ဆာဝါစာ… သမ္မာကမ္မန္တဿ မိစ္ဆာကမ္မန္တော… သမ္မာအာဇီဝဿ မိစ္ဆာအာဇီဝေါ… သမ္မာဝါယာမဿ မိစ္ဆာဝါယာမော… သမ္မာသတိဿ မိစ္ဆာသတိ… သမ္မာသမာဓိဿ မိစ္ဆာသမာဓိ… သမ္မာဉာဏဿ မိစ္ဆာဉာဏံ နိဇ္ဇိဏ္ဏံ ဟောတိ။ သမ္မာဝိမုတ္တိဿ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတိ။ ယေ စ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ၊ တေ စဿ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။

(ဉ) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? ဒသ အသေက္ခာ ဓမ္မာ – အသေက္ခာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ အသေက္ခော သမ္မာသင်္ကပ္ပော၊ အသေက္ခာ သမ္မာဝါစာ၊ အသေက္ခော သမ္မာကမ္မန္တော၊ အသေက္ခော သမ္မာအာဇီဝေါ၊ အသေက္ခော သမ္မာဝါယာမော၊ အသေက္ခာ သမ္မာသတိ၊ အသေက္ခော သမ္မာသမာဓိ၊ အသေက္ခံ သမ္မာဉာဏံ၊ အသေက္ခာ သမ္မာဝိမုတ္တိ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

‘‘ဣတိ ဣမေ သတဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ’’တိ။ ဣဒမဝေါစာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။

ဒသုတ္တရသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဧကာဒသမံ။

ပါထိကဝဂ္ဂေါ [ပါဋိကဝဂ္ဂေါ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ပါထိကော စ [ပါဋိကဉ္စ (သျာ။ ကံ။)] ဥဒုမ္ဗရံ [ပါဋိကောဒုမ္ဗရီစေဝ (သီ။ ပီ။)]၊ စက္ကဝတ္တိ အဂ္ဂညကံ၊

သမ္ပသာဒနပါသာဒံ [သမ္ပသာဒဉ္စ ပါသာဒံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊ မဟာပုရိသလက္ခဏံ။

သိင်္ဂါလာဋာနာဋိယကံ ၊ သင်္ဂီတိ စ ဒသုတ္တရံ၊

ဧကာဒသဟိ သုတ္တေဟိ၊ ပါထိကဝဂ္ဂေါတိ ဝုစ္စတိ။

ပါထိကဝဂ္ဂပါဠိ နိဋ္ဌိတာ။

တီဟိ ဝဂ္ဂေဟိ ပဋိမဏ္ဍိတော သကလော

ဒီဃနိကာယော သမတ္တော။