📜

၃။ စက္ကဝတ္တိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

အတ္တဒီပသရဏတာဝဏ္ဏနာ

၈၀။ ဥတ္တာနံ ဝုစ္စတိ ပါကဋံ၊ တပ္ပဋိက္ခေပေန အနုတ္တာနံ အပါကဋံ၊ ပဋိစ္ဆန္နံ၊ အပစုရံ၊ ဒုဝိညေယျဉ္စ။ အနုတ္တာနာနံ ပဒါနံ ဝဏ္ဏနာ အနုတ္တာနပဒဝဏ္ဏနာ။ ဥတ္တာနပဒဝဏ္ဏနာယ ပယောဇနာဘာဝတော အနုတ္တာနဂ္ဂဟဏံ။ ‘‘မာတုလာ’’တိ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန လဒ္ဓနာမော ဧကော ရုက္ခော၊ တဿာ အာသန္နပ္ပဒေသေ မာပိတတ္တာ နဂရမ္ပိ ‘‘မာတုလာ’’ တွေဝ ပညာယိတ္ထ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘မာတုလာယန္တိ ဧဝံ နာမကေ နဂရေ’’တိ။ အဝိဒူရေတိ တဿ နဂရဿ အဝိဒူရေ။

ကာမဉ္စေတ္ထ သုတ္တေ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရာဇာ ဒဠှနေမိ နာမ အဟောသီ’’တိအာဒိနာ အတီတဝံသဒီပိကာ ကထာ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ အာဂတာ၊ ‘‘အဍ္ဎတေယျဝဿသတာယုကာနံ မနုဿာနံ ဝဿသတာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တီ’’တိအာဒိနာ ပန သဝိသေသံ အနာဂတတ္ထပဋိသံယုတ္တာ ကထာ အာဂတာတိ ဝုတ္တံ ‘‘အနာဂတဝံသဒီပိကာယ သုတ္တန္တကထာယာ’’တိ။ အနာဂတတ္ထဒီပနဉှိ အစ္ဆရိယံ၊ တတ္ထာပိ အနာဂတဿ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပဋိပတ္တိကိတ္တနံ အစ္ဆရိယတမံ။ သမာဂမေနာတိ သန္နိပါတေန။

‘‘ဘတ္တဂ္ဂံ အမနာပ’’န္တိအာဒိ ကေဝလံ တေသံ ပရိဝိတက္ကမတ္တံ။ အမနာပန္တိ အမနုညံ။ ဗုဒ္ဓေသု ကတော အပ္ပကောပိ အပရာဓော အပ္ပကော ကာရော ဝိယ ဂရုတရဝိပါကောတိ အာဟ ‘‘ဗုဒ္ဓေဟိ သဒ္ဓိံ…ပေ… သဒိသံ ဟောတီ’’တိ။ တတြာတိ တသ္မိံ မာတုလနဂရဿ သမီပေ၊ တဿံ ဝါ ပရိသာယံ။

အတ္တဒီပါတိ ဧတ္ထ ကာမံ ယော ပရော န ဟောတိ၊ သော အတ္တာတိ သသန္တာနော ‘‘အတ္တာ’’တိ ဝုစ္စတိ၊ ဟိတသုခေသိဘာဝေန ပန အတ္တနိဗ္ဗိသေသတ္တာ ဓမ္မော ဣဓ ‘‘အတ္တာ’’တိ အဓိပ္ပေတော။ တေနာဟ ‘‘အတ္တာ နာမ လောကိယလောကုတ္တရော ဓမ္မော’’တိ။ ဒွိဓာ အာပေါ ဂတော ဧတ္ထာတိ ဒီပေါ၊ ဩဃေန အနဇ္ဈောတ္ထတော ဘူမိဘာဂေါ။ ဣဓ ပန ကာမောဃာဒီဟိ အနဇ္ဈောတ္ထရဏီယတ္တာ ဒီပေါ ဝိယာတိ ဒီပေါ၊ အတ္တာ ဒီပေါ ပတိဋ္ဌာ ဧတေသန္တိ အတ္တဒီပါ။ တေနာဟ ‘‘အတ္တာနံ ဒီပ’’န္တိအာဒိ။ ဒီပဘာဝေါ စေတ္ထ ပဋိသရဏတာတိ အာဟ ‘‘ဣဒံ တဿေဝ ဝေဝစန’’န္တိ။ အညသရဏပဋိက္ခေပဝစနန္တိ အညသရဏဘာဝပဋိက္ခေပဝစနံ။ ဣဒဉှိ န အညံ သရဏံ ကတွာ ဝိဟရဏဿေဝ ပဋိက္ခေပဝစနံ၊ အထ ခေါ အညဿ သရဏသဘာဝဿေဝ ပဋိက္ခေပဝစနံ တပ္ပဋိက္ခေပေ စ တေန ဣတရဿာပိ ပဋိက္ခေပသိဒ္ဓိတော။ တေနာဟ ‘‘န ဟီ’’တိအာဒိ။ ဣဒါနိ တမေဝတ္ထံ သုတ္တန္တရေန သာဓေတုံ ‘‘ဝုတ္တမ္ပိ စေတ’’န္တိအာဒိ။ ယဒိ ဧတ္ထ ပါကတိကော အတ္တာ ဣစ္ဆိတော၊ ကထံ တဿ ဒီပသရဏဘာဝေါ၊ တသ္မာ အဓိပ္ပာယိကော ဧတ္ထ အတ္တာ ဘဝေယျာတိ ပုစ္ဆတိ ‘‘ကော ပနေတ္ထ အတ္တာ နာမာ’’တိ။ ဣတရော ယထာဓိပ္ပေတံ အတ္တာနံ ဒဿေန္တော ‘‘လောကိယလောကုတ္တရော ဓမ္မော’’တိ။ ဒုတိယဝါရောပိ ပဌမဝါရဿေဝ ပရိယာယဘာဝေန ဒေသိတောတိ ဒဿေတုံ ‘‘တေနာဟာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

ဂေါစရေတိ ဘိက္ခူနံ ဂေါစရဋ္ဌာနဘူတေ။ တေနာဟ ‘‘စရိတုံ ယုတ္တဋ္ဌာနေ’’တိ။ သကေတိ ကထံ ပနာယံ ဘိက္ခူနံ သကောတိ အာဟ ‘‘ပေတ္တိကေ ဝိသယေ’’တိ။ ပိတိတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓတော အာဂတတ္တာ ‘‘အယံ တုမှာကံ ဂေါစရော’’တိ တေန ဥဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ ပေတ္တိကေ ဝိသယေတိ။ စရန္တန္တိ သာမိအတ္ထေ ဥပယောဂဝစနန္တိ အာဟ ‘‘အယမေဝတ္ထော’’တိ၊ စရန္တာနန္တိ စ အတ္ထော၊ တေနာယံ ဝိဘတ္တိဝိပလ္လာသေနပိ ဝစနဝိပလ္လာသေနပီတိ ဒဿေတိ။ ကိလေသမာရဿ ဩတာရာလာဘေနေဝ ဣတရမာရာနမ္ပိ ဩတာရာလာဘော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယံ ပနတ္ထောတိ ဂေါစရေ စရဏံ သန္ဓာယာဟ၊ ဝတ္ထု ပန ဗျတိရေကမုခေန အာဂတံ။

သကုဏေ ဟန္တီတိ သကုဏဂ္ဃိ၊ မဟာသေနသကုဏော။ အဇ္ဈပ္ပတ္တာတိ အဘိဘဝနဝသေန ပတ္တာ ဥပဂတာ။ န မျာယန္တိ မေ အယံ သကုဏဂ္ဃိ နာလံ အဘဝိဿ။ နင်္ဂလကဋ္ဌကရဏန္တိ နင်္ဂလေန ကသိတပ္ပဒေသော။ လေဍ္ဍုဋ္ဌာနန္တိ လေဍ္ဍူနံ ဥဋ္ဌပိတဋ္ဌာနံ။ သကေ ဗလေတိ အတ္တနော ဗလဟေတု။ အပတ္ထဒ္ဓါတိ အဝဂါဠှတ္ထမ္ဘာ သဉ္ဇာတတ္ထမ္ဘာ။ အဿရမာနာတိ အဝှာယန္တီ။

မဟန္တံ လေဍ္ဍုန္တိ နင်္ဂလေန ဘိန္နဋ္ဌာနေ သုက္ခတာယ တိခိဏသိင်္ဂအယောဃနသဒိသံ မဟန္တံ လေဍ္ဍုံ။ အဘိရုဟိတွာတိ တဿ အဓောဘာဂေန အတ္တနာ ပဝိသိတွာ နိလီနယောဂ္ဂပ္ပဒေသံ သလ္လက္ခေတွာ တဿုပရိ စင်္ကမန္တော အဿရမာနော အဋ္ဌာသိ။ ‘‘ဧဟိ ခေါ’’တိအာဒိ တဿ အဿရမာနာကာရဒဿနံ။ သန္နယှာတိ ဝါတဂ္ဂဟဏဝသေန ဥဘော ပက္ခေ သမံ ဌပေတွာ။ ပစ္စုပါဒီတိ ပါဝိသိ။ တတ္ထေဝါတိ ယတ္ထ ပုဗ္ဗေ လာပေါ ဌိတော၊ တတ္ထေဝ လေဍ္ဍုမှိ ။ ဥရန္တိ အတ္တနော ဥရပ္ပဒေသံ။ ပစ္စတာဠေသီတိ ပတိ အတာဠေသိ သာရမ္ဘဝသေန ဝေဂေန ဂန္တွာ ပဟရဏတော ဝိဓာရေန္တီ ပတာဠေသိ။ အာရမ္မဏန္တိ ပစ္စယံ။ ‘‘အဝသရ’’န္တိ ကေစိ။

‘‘ကုသလာန’’န္တိ ဧဝံ ပဝတ္တာယ ဒေသနာယ ကော အနုသန္ဓိ? ယထာအနုသန္ဓိ ဧဝ။ အာဒိတော ဟိ ‘‘အတ္တဒီပါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝိဟရထာ’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၃။၈၀) ယေဝ အတ္တဓမ္မပရိယာယေန လောကိယလောကုတ္တရဓမ္မာ ဂဟိတာ၊ တေ ယေဝေတ္ထ ကုသလဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတာတိ။ အနဝဇ္ဇလက္ခဏာနန္တိ အဝဇ္ဇပဋိပက္ခသဘာဝါနံ။ ‘‘အဝဇ္ဇရဟိတသဘာဝါန’’န္တိ ကေစိ။ တတ္ထ ပုရိမေ အတ္ထဝိကပ္ပေ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ ဧဝ ဂဟိတာ၊ ဒုတိယေ ပန ဝိပါကဓမ္မာပိ။ ယဒိ ဧဝံ၊ ကထံ တေသံ သမာဒါယ ဝတ္တနန္တိ? န ခေါ ပနေတံ ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ‘‘ဝိပါကဓမ္မာ သီလာဒိ ဝိယ သမာဒါယ ဝတ္တိတဗ္ဗာ’’တိ။ သမာဒါနန္တိ ပန အတ္တနော သန္တာနေ သမ္မာ အာဒါနံ ပစ္စယဝသေန ပဝတ္တိ ယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝိပါကဓမ္မာ ဟိ ပစ္စယဝိသေသေဟိ သတ္တသန္တာနေ သမ္မဒေဝ အာဟိတာ အာယုအာဒိသမ္ပတ္တိဝိသေသဘူတာ ဥပရူပရိကုသလဝိသေသုပ္ပတ္တိယာ ဥပနိဿယာ ဟောန္တီတိ ဝဒန္တိ။ ပုညံ ပဝဍ္ဎတီတိ ဧတ္ထ ပုညန္တိ ဥတ္တရပဒလောပေနာယံ နိဒ္ဒေသောတိ အာဟ ‘‘ပုညဖလံ ဝဍ္ဎတီ’’တိ။ ပုညဖလန္တိ စ ဧကဒေသသရူပေကသေသေန ဝုတ္တံ ‘‘ပုညဉ္စ ပုညဖလဉ္စ ပုညဖလ’’န္တိ အာဟ ‘‘ဥပရူပရိ ပုညမ္ပိ ပုညဝိပါကောပိ ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ။

‘‘မာတာပိတူန’’န္တိအာဒိ နိဒဿနမတ္တံ၊ တသ္မာ အညမ္ပိ ဧဝရူပံ ဟေတူပနိဿယံ ကုသလံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သိနေဟဝသေနာတိ ဥပနိဿယဘူတဿ သိနေဟဿ ဝသေန၊ န သမ္ပယုတ္တဿ။ န ဟိ သိနေဟသမ္ပယုတ္တံ နာမ ကုသလံ အတ္ထိ။ မုဒုမဒ္ဒဝစိတ္တန္တိ မေတ္တာဝသေန အတိဝိယ မဒ္ဒဝန္တံ စိတ္တံ။ ယထာ မတ္ထကပ္ပတ္တံ ဝဋ္ဋဂါမိကုသလံ ဒဿေတုံ ‘‘မာတာပိတူနံ …ပေ… မုဒုမဒ္ဒဝစိတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ၊ ဧဝံ မတ္ထကပ္ပတ္တမေဝ ဝိဝဋ္ဋဂါမိကုသလံ ဒဿေတုံ ‘‘စတ္တာရော သတိ…ပေ… ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တဒညေပိ ပန ဒါနသီလာဒိဓမ္မာ ဝဋ္ဋဿ ဥပနိဿယဘူတာ ဝဋ္ဋဂါမိကုသလံ ဝိဝဋ္ဋဿ ဥပနိဿယဘူတာ ဝိဝဋ္ဋဂါမိကုသလန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပရိယောသာနန္တိ ဖလဝိသေသာဝဟတာယ ဖလဒါယ ကောဋိ သိခါပ္ပတ္တိ၊ ဒေဝလောကေ စ ပဝတ္တိသိရိဝိဘဝေါတိ ပရိယောသာနံ ‘‘မနုဿလောကေ’’တိ ဝိသေသိတံ၊ မနုဿလောကဝသေနေဝ စာယံ ဒေသနာ အာဂတာတိ။ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနသမ္ပတ္တိ ပရိယောသာနန္တိ ယောဇနာ။ ဝိဝဋ္ဋဂါမိကုသလဿ ဝိပါကံ သုတ္တပရိယောသာနေ ဒဿိဿတိ ‘‘အထ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သင်္ခေါ နာမ ရာဇာ’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၃။၁၀၈)။

ဒဠှနေမိစက္ကဝတ္တိရာဇကထာဝဏ္ဏနာ

၈၁။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ ‘‘ကုသလာနံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာန’’န္တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၃။၁၁၀) သုတ္တဒေသနာယ အာရဒ္ဓဋ္ဌာနေ ဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋဂါမိဘာဝေန သာဓာရဏေ ကုသလဂ္ဂဟဏေ။ တတ္ထ ဝဋ္ဋဂါမိကုသလာနုသန္ဓိဝသေန ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ ဘိက္ခဝေ’’တိ ဒေသနံ အာရဘိ၊ အာရဘန္တော စ ဒေသိယမာနမတ္တံ ။ ဓမ္မပဋိဂ္ဂါဟကာနံ ဘိက္ခူနံ သင်္ခေပတော ဧဝံ ဒီပေတွာ အာရဘီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ၊ ပဌမံ တထာ အဒီပေန္တောပိ ဘဂဝါ အတ္ထတော ဒီပေတိ ဝိယာတိ အဓိပ္ပာယော။

၈၂။ ဤသကမ္ပီတိ အပ္ပမတ္တကမ္ပိ။ အဝသက္ကိတန္တိ ဩဂတဘဋ္ဌံ။ နေမိအဘိမုခန္တိ နေမိပ္ပဒေသဿ သမ္မုခါ။ ဗန္ဓိံသု စက္ကရတနဿ ဩသက္ကိတာနောသက္ကိတဘာဝံ ဇာနိတုံ။ တဒေတန္တိ ယထာဝုတ္တဋ္ဌာနာ စဝနံ။ အတိဗလဝဒေါသေတိ ရညော ဗလဝတိ အနတ္ထေ ဥပဋ္ဌိတေ သတိ။

အပ္ပမတ္တောတိ ရညော အာဏာယ ပမာဒံ အကရောန္တော။

ဧကသမုဒ္ဒပရိယန္တမေဝါတိ ဇမ္ဗုဒီပမေဝ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ သော ဥတ္တရတော အဿကဏ္ဏပဗ္ဗတေန ပရိစ္ဆိန္နံ ဟုတွာ အတ္တာနံ ပရိက္ခိပိတွာ ဌိတဧကသမုဒ္ဒပရိယန္တော။ ပုညိဒ္ဓိဝသေနာတိ စက္ကဝတ္တိဘာဝါဝဟာယ ပုညိဒ္ဓိယာ ဝသေန။

၈၃။ ဧဝံ ကတွာတိ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ။ သုကတံ ကမ္မန္တိ ဒသကုသလကမ္မပထမေဝ ဝဒတိ။

‘‘ဒသဝိဓံ၊ ဒွါဒသဝိဓ’’န္တိ စ ဝုတ္တဝိဘာဂေါ ပရတော အာဂမိဿတိ။ ပူရေန္တေနေဝါတိ ပူရေတွာ ဌိတေနေဝ။ နိဒ္ဒေါသေတိ စက္ကဝတ္တိဝတ္တဿ ပဋိပက္ခဘူတာနံ ဒေါသာနံ အပဂမနေ နိဒ္ဒေါသေ။ စက္ကဝတ္တီနံ ဝတ္တေတိ စက္ကဝတ္တိရာဇူဟိ ဝတ္တိတဗ္ဗဝတ္တေ။ ဘာဝိနိ ဘူတေ ဝိယ ဟိ ဥပစာရော ယထာ ‘‘အဂမာ ရာဇဂဟံ ဗုဒ္ဓါ’’တိ (သု။ နိ။ ၄၁၀)။ အဓိဂတစက္ကဝတ္တိဘာဝါပိ ဟိ တေ တတ္ထ ဝတ္တန္တေဝါတိ တထာ ဝုတ္တံ။

စက္ကဝတ္တိအရိယဝတ္တဝဏ္ဏနာ

၈၄။ အညထာ ဝတ္တိတုံ အဒေန္တော သော ဓမ္မော အဓိဋ္ဌာနံ ဧတဿာတိ တဒဓိဋ္ဌာနံ၊ တေန တဒဓိဋ္ဌာနေန စေတသာ။ သက္ကရောန္တောတိ အာဒရကိရိယာဝသေန ကရောန္တော။ တေနာဟ ‘‘ယထာ’’တိအာဒိ။ ဂရုံ ကရောန္တောတိ ပါသာဏစ္ဆတ္တံ ဝိယ ဂရုကရဏဝသေန ဂရုံ ကရောန္တော။ တေနေဝါဟ ‘‘တသ္မိံ ဂါရဝုပ္ပတ္တိယာ’’တိ။ မာနေန္တောတိ သမ္ဘာဝနာဝသေန မနေန ပိယာယန္တော။ တေနာဟ ‘‘တမေဝါ’’တိအာဒိ။ ဧဝံ ပူဇယတော အပစာယတော ဧဝဉ္စ ယထာဝုတ္တသက္ကာရာဒိသမ္ဘဝေါတိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘တံ အပဒိသိတွာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဓမ္မာဓိပတိဘူတော အာဂတဘာဝေနာ’’တိ ဣမိနာ ယထာဝုတ္တဓမ္မဿ ဇေဋ္ဌကဘာဝေန ပုရိမပုရိမတရအတ္တဘာဝေသု သက္ကစ္စ သမုပစိတဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဓမ္မဝသေနေဝ သဗ္ဗကိရိယာနံ ကရဏေနာ’’တိ ဧတေန ဌာနနိသဇ္ဇာဒီသု ယထာဝုတ္တဓမ္မနိန္နပေါဏပဗ္ဘာရဘာဝံ ဒဿေတိ။ အဿာတိ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိယာ။ ပရံ ရက္ခန္တော အညံ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာဒိအနတ္ထတော ရက္ခန္တော တေနေဝ ပရတ္ထသာဓနေန ခန္တိအာဒိဂုဏေန အတ္တာနံ တတော ဧဝ ရက္ခတိ။ မေတ္တစိတ္တတာတိ မေတ္တစိတ္တတာယ။ နိဝါသနပါရုပနဂေဟာဒီနံ သီတုဏှာဒိပဋိဗာဟနေန အာဝရဏံ။ အန္တော ဇနသ္မိန္တိ အဗ္ဘန္တရဘူတေ ပုတ္တဒါရာဒိဇနေ။

‘‘သီလသံဝရေ ပတိဋ္ဌာပေဟီ’’တိ ဣမိနာ ရက္ခံ ဒဿေတိ၊ ‘‘ဝတ္ထဂန္ဓမာလာဒီနိ ဒေဟီ’’တိ ဣမိနာ အာဝရဏံ၊ ဣတရေန ဂုတ္တိံ။ ဘတ္တဝေတနသမ္ပဒါနေနပီတိ ပိ-သဒ္ဒေန သီလသံဝရေ ပတိဋ္ဌာပနာဒီနိ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ ဧသေဝ နယော ဣတော ပရေသုပိ ပိ-သဒ္ဒဂ္ဂဟဏေသု။ နိဂမော နိဝါသော ဧတေသန္တိ နေဂမာ၊ ဧဝံ ဇာနပဒါတိ အာဟ ‘‘နိဂမဝါသိနော’’တိအာဒိ။

နဝဝိဓာ မာနမဒါတိ ‘‘သေယျောဟမသ္မီ’’တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၄။၁၀၈၊ ဓ။ သ။ ၁၁၂၁၊ ဝိဘ။ ၈၆၆၊ မဟာနိ။ ၂၁၊ ၁၇၈) နယပ္ပဝတ္တိယာ နဝဝိဓာ မာနသင်္ခါတာ မဒါ။ မာနော ဧဝ ဟေတ္ထ ပမဇ္ဇနာကာရေန ပဝတ္တိယာ မာနမဒေါ။ သောဘနေ ကာယိကဝါစသိကကမ္မေ ရတောတိ သူရတော ဥ-ကာရဿ ဒီဃံ ကတွာ၊ တဿ ဘာဝေါ သောရစ္စံ၊ ကာယိကဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော၊ သဗ္ဗံ ဝါ ကာယဝစီသုစရိတံ။ သုဋ္ဌု ဩရတောတိ သောရတော၊ တဿ ဘာဝေါ သောရစ္စံ၊ ယထာဝုတ္တမေဝ သုစရိတံ။ ရာဂါဒီနန္တိ ရာဂဒေါသမောဟမာနာဒီနံ။ ဒမနာဒီဟီတိ ဒမနသမနပရိနိဗ္ဗာပနေဟိ။ ဧကမတ္တာနန္တိ ဧကံ စိတ္တံ၊ ဧကစ္စံ အတ္တနော စိတ္တန္တိ အတ္ထော။ ရာဂါဒီနဉှိ ပုဗ္ဗဘာဂိယံ ဒမနာဒိပစ္စေကံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ န မဂ္ဂက္ခဏေ ဝိယ ဧကဇ္ဈံ ပဋိသင်္ခါနမုခေန ပဇဟနတော။ ဧကမတ္တာနန္တိ ဝါ ဝိဝေကဝသေန ဧကံ ဧကာကိနံ အတ္တာနံ။ ကာလေ ကာလေတိ တေသံ သန္တိကံ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗေ ကာလေ ကာလေ။

ဣဓ ဌတွာတိ ‘‘ဣဒံ ခေါ၊ တာတ၊ တ’’န္တိ ဧဝံ နိဂမနဝသေန ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ဌတွာ။ ဝတ္တန္တိ အရိယစက္ကဝတ္တိဝတ္တံ။ သမာနေတဗ္ဗန္တိ ‘‘ဒသဝိဓံ၊ ဒွါဒသဝိဓ’’န္တိ စ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တဂဏနာယ စ သမာနံ ကာတဗ္ဗံ အနူနံ အနဓိကံ ကတွာ ဒဿေတဗ္ဗံ။ အဓမ္မရာဂဿာတိ အယုတ္တဋ္ဌာနေ ရာဂဿ။ ဝိသမလောဘဿာတိ ယုတ္တဋ္ဌာနေပိ အတိဝိယ ဗလဝဘာဝေန ပဝတ္တလောဘဿ။

စက္ကရတနပါတုဘာဝဝဏ္ဏနာ

၈၅။ ဝတ္တမာနဿာတိ ပရိပုဏ္ဏေ စက္ကဝတ္တိဝတ္တေ ဝတ္တမာနဿ၊ နော အပရိပုဏ္ဏေတိ အာဟ ‘‘ပူရေတွာ ဝတ္တမာနဿာ’’တိ။ ကိတ္တာဝတာ ပနဿ ပါရိပူရီ ဟောတီတိ? တတ္ထ ‘‘ကတာဓိကာရဿ တာဝ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေန ဒွါဒသဟိပိ သံဝစ္ဆရေဟိ ပူရတိ၊ ပဉ္စဝီသတိယာ၊ ပညာသာယ ဝါ သံဝစ္ဆရေဟိ။ အယဉ္စ ဘေဒေါ ဓမ္မစ္ဆန္ဒဿပိ တိက္ခမဇ္ဈမုဒုတာဝသေန၊ ဣတရဿ တတော ဘိယျောပီ’’တိ ဝဒန္တိ။

ဒုတိယာဒိစက္ကဝတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ

၉၀။ အတ္တနော မတိယာတိ ပရမ္ပရာဂတံ ပုရာဏံ တန္တိံ ပဝေဏိံ လင်္ဃိတွာ အတ္တနော ဣစ္ဆိတာကာရေန။ တေနာဟ ‘‘ပေါရာဏက’’န္တိအာဒိ။

နပဗ္ဗန္တီတိ သမိဒ္ဓိယာ န ပူရေန္တိ၊ ဖီတာ န ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘န ဝဍ္ဎန္တီ’’တိ။ တထာ စာဟ ‘‘ကတ္ထစိ သုညာ ဟောန္တီ’’တိ။ တတ္ထ တတ္ထ ရာဇကိစ္စေ ရညာ အမာ သဟ ဝတ္တန္တီတိ အမစ္စာ၊ ယေဟိ ဝိနာ ရာဇကိစ္စံ နပ္ပဝတ္တတိ။ ပရမ္ပရာဂတာ ဟုတွာ ရညော ပရိသာယ ဘဝါတိ ပါရိသဇ္ဇာ။ တေနာဟ ‘‘ပရိသာဝစရာ’’တိ။ တသ္မိံ ဌာနန္တရေ ဌပိတာ ဟုတွာ ရညော အာယံ၊ ဝယဉ္စ ယာထာဝတော ဂဏေန္တီတိ ဂဏကာ။ ဇာတိကုလသုတာစာရာဒိဝသေန ပုထုတ္တံ ဂတတ္တာ မဟတီ မတ္တာ ဧတေသန္တိ မဟာမတ္တာ၊ တေ ပန မဟာနုဘာဝါ အမစ္စာ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘မဟာအမစ္စာ’’တိ။ ယေ ရညော ဟတ္ထာနီကာဒီသု အဝဋ္ဌိတာ၊ တေ အနီကဋ္ဌာတိ အာဟ ‘‘ဟတ္ထိအာစရိယာဒယော’’တိ ။ မန္တံ ပညံ အသိတာ ဟုတွာ ဇီဝန္တီတိ မန္တဿာဇီဝိနော၊ မတိသဇီဝါတိ အတ္ထော၊ ယေ တတ္ထ တတ္ထ ရာဇကိစ္စေ ဥပဒေသဒါယိနော။ တေနာဟ ‘‘မန္တာ ဝုစ္စတိ ပညာ’’တိအာဒိ။

အာယုဝဏ္ဏာဒိပရိဟာနိကထာဝဏ္ဏနာ

၉၁။ ဗလဝလောဘတ္တာတိ ‘‘ဣမသ္မိံ လောကေ ဣဒါနိ ဒလိဒ္ဒမနုဿာ နာမ ဗဟူ၊ တေသံ သဗ္ဗေသံ ဓနေ အနုပ္ပဒိယမာနေ မယှံ ကောသဿ ပရိက္ခယော ဟောတီ’’တိ ဧဝံ ဥပ္ပန္နဗလဝလောဘတ္တာ။ ဥပရူပရိဘူမီသူတိ ဆကာမသဂ္ဂသင်္ခါတာသု ဥပရူပရိကာမဘူမီသု။ ကမ္မဿ ဖလံ အဂ္ဂံ နာမ၊ တံ ပနေတ္ထ ဥဒ္ဓဂါမီတိ အာဟ ‘‘ဥဒ္ဓံ အဂ္ဂံ အဿာ’’တိ။ သဂ္ဂေ နိယုတ္တာ၊ သဂ္ဂပ္ပယောဇနာတိ ဝါ သောဝဂ္ဂိကာ။ ဒသန္နံ ဝိသေသာနန္တိ ဒိဗ္ဗအာယုဝဏ္ဏယသသုခအာဓိပတေယျာနဉ္စေဝ ဒိဗ္ဗရူပါဒီနဉ္စ ဖလဝိသေသာနံ ။ ဝဏ္ဏဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ သကော အတ္တဘာဝဝဏ္ဏော ဂဟိတော၊ ရူပဂ္ဂဟဏေန ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါရမ္မဏံ။

၉၂။ သုဋ္ဌုနိသိဒ္ဓန္တိ ယထာယံ ဣမိနာ အတ္တဘာဝေန အဒိန္နံ အာဒါတုံ န သက္ကောတိ၊ ဧဝံ သမ္မဒေဝ တတော နိသေဓိတံ ကတွာ။ မူလဟတန္တိ ဇီဝိတာ ဝေါရောပနေန မူလေ ဧဝ ဟတံ။

၉၆။ ရာဂဝသေန စရဏံ စရိတ္တံ၊ စရိတ္တမေဝ စာရိတ္တံ၊ မေထုနန္တိ အဓိပ္ပာယော၊ တံ ပန ‘‘ပရေသံ ဒါရေသူ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘မိစ္ဆာစာရ’’န္တိ အာဟ။

၁၀၀။ ပစ္စနီကဒိဋ္ဌီတိ ‘‘အတ္ထိ ဒိန္န’’န္တိအာဒိကာယ (မ။ နိ။ ၁။၄၄၁၊ ၂။၉၄၊ ဝိဘ။ ၇၉၃) သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ပဋိပက္ခဘူတာ ဒိဋ္ဌိ။

၁၀၁။ မာတုစ္ဆာဒိကာ ဥပရိ သယမေဝ ဝက္ခတိ။ အတိဗလဝလောဘောတိ အတိဝိယ ဗလဝါ ဗဟလကိလေသော၊ ယေန အကာလေ၊ အဒေသေ စ ပဝတ္တတိ။ မိစ္ဆာဓမ္မောတိ မိစ္ဆာ ဝိပရီတော အဝိသဘာဂဝတ္ထုကော လောဘဓမ္မော။ တေနာဟ ‘‘ပုရိသာန’’န္တိအာဒိ။

တဿ ဘာဝေါတိ ယေန မေတ္တာကရုဏာပုဗ္ဗင်္ဂမေန စိတ္တေန ပုဂ္ဂလော ‘‘မတ္တေယျော’’တိ ဝုစ္စတိ၊ သော တဿ ယထာဝုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒေါ၊ တံသမုဋ္ဌာနာ စ ကိရိယာ မတ္တေယျတာ။ တေနာဟ ‘‘မာတရိ သမ္မာ ပဋိပတ္တိယာ ဧတံ နာမ’’န္တိ ။ ယာ သမ္မာ ပဇ္ဇိတဗ္ဗေ သမ္မာ အပ္ပဋိပတ္တိ၊ သောပိ ဒေါသော အဂါရဝကိရိယာဒိဘာဝတော။ ဝိပ္ပဋိပတ္တိယံ ပန ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘တဿာ အဘာဝေါ စေဝ တပ္ပဋိပက္ခတာ စ အမတ္တေယျတာ’’တိ။ ကုလေ ဇေဋ္ဌာနန္တိ အတ္တနော ကုလေ ဝုဒ္ဓါနံ မဟာပိတုစူဠပိတုဇေဋ္ဌကဘာတိကာဒီနံ။

ဒသဝဿာယုကသမယဝဏ္ဏနာ

၁၀၃။ ‘‘ယ’’န္တိ ဣမိနာ သမယော အာမဋ္ဌော၊ ဘုမ္မတ္ထေ စေတံ ပစ္စတ္တဝစနန္တိ အာဟ ‘‘ယသ္မိံ သမယေ’’တိ။ အလံ ပတိနောတိ အလံပတေယျာ။ တဿာ ပရိယတ္တတာ ဘရိယာဘာဝေနာတိ အာဟ ‘‘ဒါတုံ ယုတ္တာ’’တိ။ အဂ္ဂရသာနီတိ မဓုရဘာဝေန၊ ဘေသဇ္ဇဘာဝေန စ အဂ္ဂဘူတရသာနိ။

ဒိပ္ပိဿန္တီတိ ပဋိပက္ခဘာဝေန သမုဇ္ဇလိဿန္တိ။ တေနာဟ ‘‘ကုသလန္တိပိ န ဘဝိဿတီ’’တိ ။ အဟော ပုရိသောတိ မာတာဒီသုပိ ဤဒိသော၊ အညေသံ ကေသံ ကိံ ဝိဿဇ္ဇေဿတိ၊ အဟော တေဇဝပုရိသောတိ။

ဂေဟေ မာတုဂါမံ ဝိယာတိ အတ္တနော ဂေဟေ ဒါသိဘရိယာဘူတမာတုဂါမံ ဝိယ။ မိဿီဘာဝန္တိ မာတာဒီသု ဘရိယာယ ဝိယ စာရိတ္တသင်္ကရံ။

ဗလဝကောပေါတိ ဟန္တုကာမတာဝသေန ဥပ္ပတ္တိယာ ဗလဝကောပေါ။ အာဃာတေတီတိ အာဟနတိ၊ အတ္တနော ကက္ခဠဖရုသဘာဝေန စိတ္တံ ဝိဗာဓတီတိ အတ္ထော။ နိဿယဒဟနရသော ဟိ ဒေါသော။ ဗျာပါဒေတီတိ ဝိနာသေတိ၊ မနောပဒူသနတော မနဿ ပကောပနတော။ တိဗ္ဗန္တိ တိက္ခံ၊ သာ ပနဿ တိက္ခတာ သရီရေ အဝဟန္တေပိ သိနေဟဝတ္ထုံ လင်္ဃိတွာပိ ပဝတ္တိယာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘ပိယမာနဿပီ’’တိအာဒိ။

၁၀၄။ ကပ္ပဝိနာသော ကပ္ပော ဥတ္တရပဒလောပေန၊ အန္တရာဝ ကပ္ပော အန္တရကပ္ပော။ တဏှာဒိဘေဒေါ ကပ္ပော ဧတဿ အတ္ထီတိ ကပ္ပော၊ သတ္တလောကောတိ အာဟ ‘‘အန္တရာဝ လောကဝိနာသော’’တိ။ သွာယံ အန္တရကပ္ပော ကတိဝိဓော၊ ကထဉ္စဿ သမ္ဘဝေါ၊ ကိံ ဂတိကောတိ အန္တောဂဓံ စောဒနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘အန္တရကပ္ပော စ နာမာ’’တိအာဒိ။ လောဘုဿဒါယာတိ လောဘာဓိကာယ ပဇာယ ဝတ္တမာနာယ။

ဧဝံ စိန္တယိံသူတိ ပုဗ္ဗေ ယထာနုဿဝါနုဿရဏေန၊ အတ္တနော စ အာယုဝိသေသဿ လဘနတော။ ဂုမ္ဗလတာဒီဟိ ဂဟနံ ဌာနန္တိ ဂုမ္ဗလတာဒီဟိ သဉ္ဆန္နတာယ ဂဟနဘူတံ ဌာနံ။ ရုက္ခေဟိဂဟနန္တိ ရုက္ခေဟိ နိရန္တရနိစိတေဟိ ဂဟနဘူတံ ။ နဒီဝိဒုဂ္ဂန္တိ ဆိန္နတဋာဟိ နဒီဟိ ဩရတော၊ ပါရတော စ ဝိဒုဂ္ဂံ။ တေနာဟ ‘‘နဒီန’’န္တိအာဒိ။ ပဗ္ဗတေဟိ ဝိသမံ ပဗ္ဗတန္တရံ။ ပဗ္ဗတေသု ဝါ ဆိန္နတဋေသု ဒုရာရောဟံ ဝိသမဋ္ဌာနံ။ သဘာဂေတိ ဇီဝနဝသေန သမာနဘာဂေ သဒိသေ ကရိဿန္တိ။

အာယုဝဏ္ဏာဒိဝဍ္ဎနကထာဝဏ္ဏနာ

၁၀၅။ အာယတန္တိ ဝါ ဒီဃံ စိရကာလိကံ။ မရဏဝသေန ဟိ ဉာတိက္ခယော အာယတော အပုနရာဝတ္တနတော၊ န ရာဇဘယာဒိနာ ဥက္ကမနဝသေန ပုနရာဝတ္တိယာပိ တဿ လဗ္ဘနတော။ ဩသက္ကေယျာမာတိ ဩရမေယျာမ။ ဝိရမဏမ္ပိ အတ္ထတော ပဇဟနမေဝ ပရိစ္စဇနဘာဝတောတိ အာဟ ‘‘ပဇဟေယျာမာတိ အတ္ထော’’တိ။ သီလဂဗ္ဘေ ဝဍ္ဎိတတ္တာတိ မာတု၊ ပိတု စ သီလဝန္တတာယ တဒဝယဝဘူတေ ဂဗ္ဘေ ဝဍ္ဎိ ‘‘သီလဂဗ္ဘေ ဝဍ္ဎိတာ’’တိ ဝုတ္တာ၊ ဧတေန ဥတုအာဟာရဿ ဝိယ တဒညဿာပိ ဗာဟိရဿ ပစ္စယဿ ဝသေန သတ္တသန္တာနဿ ဝိသေသာဓာနံ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ ဗြဟ္မဇာလဋီကာယံ (ဒီ။ နိ။ ဋီ။ ၁။၇) ဝုတ္တမေဝ။ ခေတ္တဝိသုဒ္ဓိယာတိ အဓိဋ္ဌာနဘူတဝတ္ထုဝိသုဒ္ဓိယာ။ နနု စ တံ ဝိသေသာဓာနံ ဇာယမာနံ ရူပသန္တတိယာ ဧဝ ဘဝေယျာတိ? သစ္စမေတံ၊ ရူပသန္တတိယာ ပန တထာ အာဟိတဝိသေသာယ အရူပသန္တတိပိ လဒ္ဓူပကာရာ ဧဝ ဟောတိ တပ္ပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိဘာဝတော။ ယထာ ကဗဠီကာရာဟာရေန ဥပတ္ထမ္ဘိတေ ရူပကာယေ သဗ္ဗောပိ အတ္တဘာဝေါ အနုဂ္ဂဟိတော ဧဝ နာမ ဟောတိ၊ ယထာ ပန ရညော စက္ကဝတ္တိနော ပုညဝိသေသံ ဥပနိဿာယ တဿ ဣတ္ထိရတနာဒီနံ အနညသာဓာရဏာ တေ တေ ဝိသေသာ သမ္ဘဝန္တိ တဗ္ဘာဝေ ဘာဝတော၊ တဒဘာဝေ စ အဘာဝတော၊ ဧဝမေဝ တသ္မိံ ကာလေ မာတာပိတူနံ ယထာဝုတ္တပုညဝိသေသံ ဥပနိဿာယ တေသံ ပုတ္တာနံ ဇာယမာနာနံ ဒီဃာယုကတာ ခေတ္တဝိသုဒ္ဓိယာဝ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ သံဝေဂဓမ္မဆန္ဒာဒိသမုပဗြူဟိတာယ တဒါ တေသံ ကုသလစေတနာယ တထာ ဥဠာရဘာဝေန သမုပ္ပဇ္ဇနတော။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ မနုဿလောကေ၊ တတ္ထာတိ ယထာဝုတ္တံ ကုသလဓမ္မံ သမာဒါယ ဝတ္တမာနေ သတ္တနိကာယေ။ တတ္ထေဝါတိ တသ္မိံယေဝ သတ္တနိကာယေ။ ‘‘အတ္တနောဝ သီလသမ္ပတ္တိယာ’’တိ ဝုတ္တံ သသန္တတိပရိယာပန္နဿ ဓမ္မဿ တတ္ထ ဝိသေသပ္ပစ္စယဘာဝတော။ ခေတ္တဝိသုဒ္ဓိပိ ပန ဣဓာပိ ပဋိက္ခိပိတုံ န သက္ကာ။

ကောဋ္ဌာသာတိ စတ္တာရီသဝဿာယုကာတိအာဒယော အသီတိဝဿသဟဿာယုကပရိယောသာနာ ဧကာဒသ ကောဋ္ဌာသာ။ အဒိန္နာဒါနာဒီဟီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိကာပရိယောသာနာနံ ဒသန္နံ ပါပကောဋ္ဌာသာနံ ဂဟဏံ။

သင်္ခရာဇဥပ္ပတ္တိဝဏ္ဏနာ

၁၀၆။ ဧဝံ ဥပ္ပဇ္ဇနကတဏှာတိ ဧဝံ ဝစီဘေဒံ ပါပနဝသေန ပဝတ္တာ ဘုဉ္ဇိတုကာမတာ။ အနသနန္တိ ကာယိကကိရိယာအသမတ္ထတာဟေတုဘူတော သရီရသင်္ကောစော။ တေနာဟ ‘‘အဝိပ္ဖာရိကဘာဝေါ’’တိအာဒိ။ ဃနနိဝါသတန္တိ ဂါမနိဂမရာဇဓာနီနံ ဃနနိဝိဋ္ဌတံ အညမညဿ နာတိဒူရဝတ္တိတံ။ နိရန္တရပူရိတောတိ နိရန္တရံ ဝိယ ပုဏ္ဏော တတြုပဂါနံ သတ္တာနံ ဗဟုဘာဝတော။

မေတ္တေယျဗုဒ္ဓုပ္ပာဒဝဏ္ဏနာ

၁၀၇။ ကိဉ္စာပိ ပုဗ္ဗေ ဝဍ္ဎမာနကဝသေန ဒေသနာ အာဂတံ၊ ဣဒံ ပန န ဝဍ္ဎမာနကဝသေန ဝုတ္တံ။ ကသ္မာတိ စေ အာဟ ‘‘န ဟီ’’တိအာဒိ။ သတ္တာနံ ဝဍ္ဎမာနာယုကကာလေ ဗုဒ္ဓါ န နိဗ္ဗတ္တန္တိ သံသာရေ သံဝေဂဿ ဒုဗ္ဗိဘာဝနီယတ္တာ ။ တတော ဝဿသတသဟဿတော ဩရမေဝ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒကာလော။

၁၀၈။ သမုဿိတဋ္ဌေန ယူပေါ ဝိယာတိ ယူပေါ၊ ယူပန္တိ ဧတ္ထ သတ္တာ အနေကဘူမိကူဋာဂါရောဝရကာဒိဝန္တတာယာတိ ယူပေါ၊ ပါသာဒေါ။ ရညော ဟေတုဘူတေနာတိ ဟေတုအတ္ထေ ကရဏဝစနန္တိဒဿေတိဥဿာဟသမ္ပတ္တိအာဒိနာ။ မဟတာ ရာဇာနုဘာဝေန၊ မဟတာ စ ကိတ္တိသဒ္ဒေန သမန္နာဂတတ္တာ စတူဟိ သင်္ဂဟဝတ္ထူဟိ မဟာဇနဿ ရဉ္ဇနတော မဟာပနာဒေါ နာမ ရာဇာ ဇာတော။ ဇာတကေတိ မဟာပနာဒဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၃။၄၀ မဟာပနာဒဇာတကေ)။

ပနာဒေါ နာမ သော ရာဇာတိ ‘‘အတီတေ ပနာဒေါ နာမ သော ရာဇာ အဿောသီ’’တိ အတ္တဘာဝန္တရတာယ အတ္တာနံ ပရံ ဝိယ နိဒ္ဒိသတိ။ အာယသ္မာ ဟိ ဘဒ္ဒဇိတ္ထေရော အတ္တနာ အဇ္ဈာဝုတ္ထပုဗ္ဗံ သုဝဏ္ဏပါသာဒံ ဒဿေတွာ ဧဝမာဟ။ ယဿ ယူပေါ သုဝဏ္ဏယောတိ ယဿ ရညော အယံ ယူပေါ ပါသာဒေါ သုဝဏ္ဏယော သုဝဏ္ဏမယော။ တိရိယံ သောဠသုဗ္ဗေဓောတိ ဝိတ္ထာရတော သောဠသသရပါတပ္ပမာဏော၊ သော ပန အဍ္ဎယောဇနပ္ပမာဏော ဟောတိ။ ဥဗ္ဘမာဟုသဟဿဓာတိ ဥဗ္ဘံ ဥစ္စဘာဝံ အဿ ပါသာဒဿ သဟဿဓာ သဟဿကဏ္ဍပ္ပမာဏံ အာဟု၊ သော ပန ယောဇနတော ပဉ္စဝီသတိယောဇနပ္ပမာဏော ဟောတိ။ ကေစိ ပနေတ္ထ ဂါထာသုခတ္ထံ ‘‘အာဟူ’’တိ ဒီဃံ ကတံ၊ အဟု အဟောသီတိ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။

သဟဿကဏ္ဍောတိ သဟဿဘူမိကော၊ ‘‘သဟဿခဏ္ဍော’’ တိပိ ပါဌော၊ သော ဧဝ အတ္ထော။ သတဂေဏ္ဍူတိ အနေကသတနိယူဟကော။ ဓဇာလူတိ တတ္ထ တတ္ထ နိယူဟသိခရာဒီသု ပတိဋ္ဌပိတေဟိ သတ္တိဓဇဝီရင်္ဂဓဇာဒီဟိ ဓဇေဟိ သမ္ပန္နော။ ဟရိတာမယောတိ စာမီကရသုဝဏ္ဏမယော။ ကေစိ ပန ဟရိတာမယောတိ ‘‘ဟရိတမဏိပရိက္ခဋော’’တိ ဝဒန္တိ။ ဂန္ဓဗ္ဗာတိ နဋာ။ ဆသဟဿာနိ သတ္တဓာတိ ဆမတ္တာနိ ဂန္ဓဗ္ဗသဟဿာနိ သတ္တဓာ တဿ ပါသာဒဿ သတ္တသု ဌာနေသု ရညော အဘိရမာပနတ္ထံ နစ္စိံသူတိ အတ္ထော။ တေ ဧဝံ နစ္စန္တာပိ ကိရ ရာဇာနံ ဟာသေတုံ နာသက္ခိံသု။ အထ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ဒေဝနဋံ ပေသေတွာ သမဇ္ဇံ ကာရေသိ၊ တဒါ ရာဇာ ဟသီတိ။

ကောဋိဂါမော နာမ မာပိတော။ ဝတ္ထူတိ ဘဒ္ဒဇိတ္ထေရဿ ဝတ္ထု။ တံ ထေရဂါထာဝဏ္ဏနာယံ (ထေရဂါ။ အဋ္ဌ။ ဘဒ္ဒဇိတ္ထေရဂါထာဝဏ္ဏနာယ) ဝိတ္ထာရတော အာဂတမေဝ။ ဣတရဿာတိ နဠကာရဒေဝပုတ္တဿ။ အာနုဘာဝါတိ ပုညာနုဘာဝနိမိတ္တံ။

ဒါနဝသေန ဒတွာတိ တံ ပါသာဒံ အတ္တနော ပရိဂ္ဂဟဘာဝဝိယောဇနေန ဒါနမုခေ နိယောဇေတွာ။ ဝိဿဇ္ဇေတွာတိ စိတ္တေနေဝ ပရိစ္စဇနဝသေန ဒတွာ ပုန ဒက္ခိဏေယျာနံ သန္တကဘာဝကရဏေန နိရပေက္ခပရိစ္စာဂဝသေန ဝိဿဇ္ဇေတွာ။ ဧတ္တကေနာတိ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ ဘိက္ခဝေ’’တိ အာဒိံ ကတွာ ယာဝ ‘‘ပဗ္ဗဇိဿတီ’’တိ ပဒံ ဧတ္တကေန ဒေသနာမဂ္ဂေန။

ဘိက္ခုနော အာယုဝဏ္ဏာဒိဝဍ္ဎနကထာဝဏ္ဏနာ

၁၁၀။ ဣဒံဘိက္ခုနော အာယုသ္မိန္တိ အာယုသ္မိံ သာဓေတဗ္ဗေ ဣဒံ ဘိက္ခုနော ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ စိရဇီဝိတာယ ဟေတုဘာဝတောတိ။ တေနာဟ ‘‘ဣဒံ အာယုကာရဏ’’န္တိ။

သမ္ပန္နသီလဿ အဝိပ္ပဋိသာရပါမောဇ္ဇပီတိပဿဒ္ဓိသုခသမာဓိယထာဘူတဉာဏာဒိသမ္ဘဝတော တံသမုဋ္ဌာနပဏီတရူပေဟိ ကာယဿ ဖုဋတ္တာ သရီရေ ဝဏ္ဏဓာတု ဝိပ္ပသန္နာ ဟောတိ၊ ကလျာဏော စ ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတီတိ အာဟ ‘‘သီလဝတော ဟီ’’တိအာဒိ။

ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခါဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ၊ အပီတိဇံ ကာယသုခံ၊ သတိပါရိသုဒ္ဓိဇံ ဥပေက္ခာသုခဉ္စ သင်္ဂဏှာတိ။

အပ္ပဋိက္ကူလတာဝဟောတိ အပ္ပမာဏာနံ သတ္တာနံ၊ အတ္တနော စ တေသု အပ္ပဋိက္ကူလဘာဝတော။ ဟိတူပသံဟာရာဒိဝသေန ပဝတ္တိယာ သဗ္ဗဒိသာသု ဖရဏအပ္ပမာဏဝသေန သဗ္ဗဒိသာသု ဝိပ္ဖာရိကတာ။

‘‘အရဟတ္တဖလသင်္ခါတံ ဗလ’’န္တိ ဝုတ္တံ တဿ အကုပ္ပဓမ္မတာယ ကေနစိ အနဘိဘဝနီယဘာဝတော။

‘‘လောကေ’’တိ ဣဒံ ယထာ ‘‘ဧကဗလမ္ပီ’’တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓီယတိ၊ ဧဝံ ‘‘ဒုပ္ပသဟံ ဒုရဘိသမ္ဘဝ’’န္တိ ဣမေဟိပိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ လောကပရိယာပန္နေဟေဝ ဟိ ဓမ္မေဟိ တေသံ ဗလဿ ဒုပ္ပသဟတာ၊ ဒုရဘိသမ္ဘဝတာ၊ န လောကုတ္တရေဟီတိ။ ဧတ္ထေဝါတိ ဧတသ္မိံ အရဟတ္တဖလေ ဧဝ၊ တဒတ္ထန္တိ အတ္ထော။

လောကုတ္တရပုညမ္ပီတိ လောကုတ္တရပုညမ္ပိ ပုညဖလမ္ပိ။ ယာဝ အာသဝက္ခယာ ပဝဍ္ဎတိ ဝိဝဋ္ဋဂါမိကုသလဓမ္မာနံ သမာဒါနဟေတူတိ ယောဇနာ။ အမတပါနံ ပိဝိံသု ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂဖလသမဓိဂမဝသေနာတိ အဓိပ္ပာယော။

စက္ကဝတ္တိသုတ္တဝဏ္ဏနာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနာ။