📜

၄။ အဂ္ဂညသုတ္တဝဏ္ဏနာ

ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇဝဏ္ဏနာ

၁၁၁။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ပုဗ္ဗာရာမေ၊ မိဂါရမာတုပါသာဒေ’’တိ ဧတသ္မိံ ပဒဒွယေ။ ကောယံ ပုဗ္ဗာရာမော၊ ကထဉ္စ ပုဗ္ဗာရာမော၊ ကာ စ မိဂါရမာတာ၊ ကထဉ္စဿာ ပါသာဒေါ အဟောသီတိ ဧတသ္မိံ အန္တောလီနေ အနုယောဂေ။ အယံ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနာ အနုပုဗ္ဗိကထာ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ သင်္ခေပေနေဝ အနုပုဗ္ဗိကထာ။ ပဒုမုတ္တရံ ဘဂဝန္တံ ဧကံ ဥပါသိကံ အဂ္ဂုပဋ္ဌာယိကဋ္ဌာနေ ဌပေန္တိံ ဒိသွာန တတ္ထ သဉ္ဇာတဂါရဝဗဟုမာနာ တမေဝတ္ထံ ပုရက္ခတွာ ဘဂဝန္တံ နိမန္တေတွာ။ မေဏ္ဍကပုတ္တဿာတိ မေဏ္ဍကသေဋ္ဌိပုတ္တဿ။ သောတာပန္နာ အဟောသိ တထာ ကတာဓိကာရတ္တာ။

မာတုဋ္ဌာနေ ဌပေသိ အတ္တနော သီလာစာရသမ္ပတ္တိယာ ဂရုဋ္ဌာနိယတ္တာ။ ဥပယောဂန္တိ တတ္ထ တတ္ထ အပ္ပေတဗ္ဗဋ္ဌာနေ အပ္ပနာဝသေန ဝိနိယောဂံ အဂမံသု။ အညေဟိ စ ဝေဠုရိယလောဟိတင်္ကမသာရဂလ္လာဒီဟိ။ ဘဿတီတိ ဩတရတိ။ သုဒ္ဓပါသာဒေါဝ န သောဘတီတိ ကေဝလော ဧကပါသာဒေါ ဧဝ ဝိဟာရော န သောဘတိ။ နိယူဟာနိ ဗဟူနိ နီဟရိတွာ ကတ္တဗ္ဗသေနာသနာနိ ‘‘ဒုဝဍ္ဎဂေဟာနီ’’တိ ဝဒန္တိ။ မဇ္ဈေ ဂဗ္ဘော သမန္တတော အနုပရိယာယတောတိ ဧဝံ ဒွိက္ခတ္တုံ ဝဍ္ဎေတွာ ကတသေနာသနာနိ ဒုဝဍ္ဎဂေဟာနိ။ စူဠပါသာဒါတိ ခုဒ္ဒကပါသာဒါ။

ဥတ္တရဒေဝီဝိဟာရော နာမ နဂရဿ ပါစီနဒွါရသမီပေ ကတဝိဟာရော။

တိတ္ထိယလိင်္ဂဿ အဂ္ဂဟိတတ္တာ နေဝ တိတ္ထိယပရိဝါသံ ဝသန္တိ။ အနုပသမ္ပန္နဘာဝတော အာပတ္တိယာ အာပန္နာယ အဘာဝတော န အာပတ္တိပရိဝါသံ ဝသန္တိ။ ဘိက္ခုဘာဝန္တိ ဥပသမ္ပဒံ။ တေဝိဇ္ဇသုတ္တန္တိ ဣမသ္မိံ ဒီဃနိကာယေ တေဝိဇ္ဇသုတ္တံ သုတွာ။

၁၁၃။ အနုဝတ္တမာနာစင်္ကမိံသု အနနုစင်္ကမနေ ယထာဓိပ္ပေတဿ အတ္ထဿ ပုစ္ဆနာဒီနံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ။ တေသန္တိ တေသံ ဒွိန္နံ။ တေနာဟ ‘‘ပဏ္ဍိတတရော’’တိ။ အတ္ထာတိ ဘဝတ္ထ။ ကုလသမ္ပန္နာတိ သမ္ပန္နကုလာ ဥဒိတောဒိတေ ဗြာဟ္မဏကုလေ ဥပ္ပန္နာ။ ဗြာဟ္မဏကုလာတိ ကေနစိ ပါရိဇုညေန အနုပဒ္ဒုတာ ဧဝ ဗြာဟ္မဏကုလာ။ တေနာဟ ‘‘ဘောဂါဒိသမ္ပန္န’’န္တိအာဒိ။ ဣမေ ဗြာဟ္မဏာ ဥစ္စာ ဟုတွာ ‘‘ဣမံ ဝသလံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိံသူ’’တိအာဒိနာ ဇာတိအာဒီနိ ဃဋ္ဋေန္တာ အက္ကောသန္တိ။ ပရိဘာသန္တီတိ ပရိဘဝိတွာ ဘာသန္တိ။ အတ္တနော အနုရူပါယာတိ အတ္တနော အဇ္ဈာသယဿ အနုရူပါယ။ အန္တရန္တရာ ဝိစ္ဆိဇ္ဇ ပဝတ္တိယမာနာ ပရိဘာသာ ပရိပုဏ္ဏာ နာမ န ဟောတိ ခဏ္ဍဘာဝတော၊ တဗ္ဗိပရိယာယတော ပရိပုဏ္ဏာ နာမ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အန္တရာ’’တိအာဒိ။

အပ္ပတိဋ္ဌတာယာတိ အပဿယရဟိတတ္တာ။ ဝိဘိန္နောတိ ဝိနဋ္ဌော။

ဣတရေ တယော ဝဏ္ဏာတိ ခတ္တိယာဒယော ဝဏ္ဏာ ဟီနာ။ နနု ခတ္တိယာဝ သေဋ္ဌာ ဝဏ္ဏာ ယထာ ဗုဒ္ဓါ ဧတရဟိ ခတ္တိယကုလေ ဧဝ ဥပ္ပန္နာတိ? သစ္စမေတံ၊ တေ ပန အတ္တနော မိစ္ဆာဘိမာနေန၊ မိစ္ဆာဂါဟေန စ ‘‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော’’တိ ဝဒန္တိ၊ တံ တေသံ ဝစနမတ္တံ။ ‘‘သုဇ္ဈန္တီတိ သုဒ္ဓါ ဟောန္တိ၊ န နိန္ဒံ ဂရဟံ ပါပုဏန္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။ သုဇ္ဈန္တိ ဝါ သံသာရတော သုဇ္ဈန္တိ၊ န သေသာ ဝဏ္ဏာ အသုက္ကဇာတိကတ္တာ၊ မန္တဇ္ဈေနာဘာဝတော စာတိ။ ဗြဟ္မုနော မုခတော ဇာတာ ဝေဒဝစနတော ဇာတာတိ မုခတော ဇာတာ။ တတော ဧဝ ဗြဟ္မုနော မဟာဗြဟ္မုနော ဝေဒဝစနတော ဝိဇာတာတိ ဗြဟ္မဇာ။ တေန ဒုဝိဓေနာပိ နိမ္မိတာတိ ဗြဟ္မနိမ္မိတာ။ ဝေဒဝေဒင်္ဂါဒိဗြဟ္မဒါယဇ္ဇံ အရဟန္တီတိ ဗြဟ္မဒါယာဒါ။ မုဏ္ဍကေ သမဏကေတိ ဧတ္ထ က-ကာရော ဂရဟာယန္တိ အာဟ ‘‘နိန္ဒန္တာ ဇိဂုစ္ဆန္တာ ဝဒန္တီ’’တိ။ ဣဗ္ဘေတိ သုဒ္ဒေ၊ တေ ပန ဃရဗန္ဓနေန ဗဒ္ဓါ နိဟီနတရာတိ အာဟ ‘‘ဂဟပတိကေ’’တိ။ ကဏှေတိ ကဏှဇာတိကေ။ ဗန္ဓနဋ္ဌေန ဗန္ဓု၊ ကဿ ပန ဗန္ဓူတိ အာဟ ‘‘မာရဿ ဗန္ဓုဘူတေ’’တိ။ ပါဒါပစ္စေတိ ပါဒတော ဇာတာပစ္စေ။ အယံ ကိရ ဗြာဟ္မဏာနံ လဒ္ဓိ ‘‘ဗြာဟ္မဏာ ဗြဟ္မုနော မုခတော ဇာတာ၊ ခတ္တိယာ ဥရတော၊ ဦရူဟိ ဝေဿာ၊ ပါဒတော သုဒ္ဒါ’’တိ။

၁၁၄။ ယသ္မာ ပဌမကပ္ပိကကာလေ စတုဝဏ္ဏဝဝတ္ထာနံ နတ္ထိ၊ သဗ္ဗေဝ သတ္တာ ဧကသဒိသာ၊ အပရဘာဂေ ပန တေသံ ပယောဂဘေဒဝသေန အဟောသိ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ပေါရာဏံ…ပေ… အဇာနန္တာ’’တိ။ လဒ္ဓိဘိန္ဒနတ္ထာယာတိ ‘‘ဗြာဟ္မဏာ ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ’’တိ ဧဝံ ပဝတ္တာယ လဒ္ဓိယာ ဝိနိဝေဌနတ္ထံ။ ပုတ္တပ္ပဋိလာဘတ္ထာယာတိ ‘‘ဧဝံ မယံ ပေတ္တိကံ ဣဏံ သောဓေဿာမာ’’တိ လဒ္ဓိယံ ဌတွာ ပုတ္တပ္ပဋိလာဘာယ။ အယဉှေတ္ထ ဓမ္မိကာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ အဇ္ဈာသယော။ သဉ္ဇာတပုပ္ဖာတိ ရဇဿလာ။ ဣတ္ထီနဉှိ ကုမာရိဘာဝပ္ပတ္တိတော ပဋ္ဌာယ ပစ္ဆိမဝယတော ဩရံ အသတိ ဝိဗန္ဓေ အဋ္ဌမေ အဋ္ဌမေ သတ္တာဟေ ဂဗ္ဘာသယသညိတေ တတိယေ အာဝတ္တေ ကတိပယာ လောဟိတပီဠကာ သဏ္ဌဟိတွာ အဂ္ဂဟိတပုပ္ဖာ ဧဝ ဘိဇ္ဇန္တိ၊ တတော လောဟိတံ ပဂ္ဃရတိ၊ တတ္ထ ဥတုသမညာ၊ ပုပ္ဖသမညာ စ။ နေသန္တိ ဗြာဟ္မဏာနံ။ သစ္စဝစနံ သိယာတိ ‘‘ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ’’တိအာဒိဝစနံ သစ္စံ ယဒိ သိယာ၊ ဗြာဟ္မဏီနံ…ပေ… မုခံ ဘဝေယျ၊ န စေတံ အတ္ထိ။

စတုဝဏ္ဏသုဒ္ဓိဝဏ္ဏနာ

၁၁၅။ မုခစ္ဆေဒကဝါဒန္တိ ‘‘ဗြာဟ္မဏာ မဟာဗြဟ္မုနော မုခတော ဇာတာ’’တိ ဝါဒဿ ဆေဒကဝါဒံ။ အရိယဘာဝေ အသမတ္ထာတိ အနရိယဘာဝါဝဟာ။ ပကတိကာဠကာတိ သဘာဝေနေဝ န သုဒ္ဓါ။ ကဏှောတိ ကိလိဋ္ဌော ဥပတာပကော။ တေနာဟ ‘‘ဒုက္ခောတိ အတ္ထော’’တိ။

သုက္ကဘာဝေါ နာမ ပရိသုဒ္ဓတာတိ အာဟ ‘‘နိက္ကိလေသဘာဝေန ပဏ္ဍရာ’’တိ။ သုက္ကောတိ န ကိလိဋ္ဌော အနုပတာပကောတိ ဝုတ္တံ ‘‘သုခေါတိ အတ္ထော’’တိ။

၁၁၆။ ဥဘယဝေါကိဏ္ဏေတိ ဝစနဝိပလ္လာသေန ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဥဘယေသု ဝေါကိဏ္ဏေသူ’’တိ။ မိဿီဘူတေသူတိ ‘‘ကဒါစိ ကဏှာ ဓမ္မာ၊ ကဒါစိ သုက္ကာ ဓမ္မာ’’တိ ဧဝံ ဧကသ္မိံ သန္တာနေ၊ ဧကသ္မိံယေဝ စ အတ္တဘာဝေ ပဝတ္တိယာ မိဿီဘူတေသု၊ န ပန ဧကဇ္ဈံ ပဝတ္တိယာ။ ဧတ္ထာတိ အနန္တရဝုတ္တဓမ္မာဝ အနွာဓိဋ္ဌာတိ အာဟ ‘‘ကဏှသုက္ကဓမ္မေသူ’’တိ။ ယသ္မာ စ တေ ဗြာဟ္မဏာ န စေဝ တေ ဓမ္မေ အတိက္ကန္တာ၊ ယာယ စ ပဋိပဒါယ အတိက္ကမေယျုံ၊ သာပိ တေသံ ပဋိပဒါ နတ္ထိ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဝတ္တမာနာပီ’’တိ။ နာနုဇာနန္တိ အယထာဘုစ္စဝါဒဘာဝတော။ အနုဇာနနဉ္စ နာမ အဗ္ဘနုမောဒနန္တိ တဒဘာဝံ ဒဿေန္တေန ‘‘နာနုမောဒန္တိ၊ န ပသံသန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနန္တိ နိဒ္ဓါရဏေ သာမိဝစနံ။ တေသန္တိ ပန သမ္ဗန္ဓေပိ ဝါ သာမိဝစနံ။ တေ စ ဗြာဟ္မဏာ န ဧဝရူပါ န ဧဒိသာ၊ ယာဒိသော အရဟာ ဧကဒေသေနာပိ တေန တေသံ သဒိသတာဘာဝတော၊ တသ္မာ တေန ကာရဏေန နေသံ ဗြာဟ္မဏာနံ ‘‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော’’တိ ဝါဒံ ဝိညူ ယထာဘူတဝါဒိနော ဗုဒ္ဓါဒယော အရိယာ နာနုဇာနန္တိ။

အာရကတ္တာဒီဟီတိ ဧတ္ထ ကိလေသာနံ အာရကတ္တာ ပဟီနဘာဝတော ဒူရတ္တာ အရဟံ၊ ကိလေသာရီနံ ဟတတ္တာ အရဟံ၊ သံသာရစက္ကဿ အရာနံ ဟတတ္တာ အရဟံ၊ ပစ္စယာဒီနံ အရဟတ္တာ အရဟံ၊ ပါပကရဏေ ရဟာဘာဝေန အရဟန္တိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ၊ ဝိတ္ထာရော ပန ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၂၅ အာဒယော)၊ တံ သံဝဏ္ဏနာသု (ဝိသုဒ္ဓိ။ ဋီ။ ၁။၁၂၄) စ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော ။ အာသဝါနံ ခီဏတ္တာတိ စတုန္နမ္ပိ အာသဝါနံ အနဝသေသတော ပဟီနတ္တာ။ ဗြဟ္မစရိယဝါသန္တိ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဝါသံ။ တဿ ဝါသဿ ပရိယောသိတတ္တာ ဝုတ္ထဝါသော၊ ဒသန္နမ္ပိ ဝါ အရိယဝါသာနံ ဝုတ္ထတ္တာ ဝုတ္ထဝါသော။ ဝုတ္တဉှေတံ –

‘‘ဒသယိမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အရိယာဝါသာ၊ ယဒရိယာ အာဝသိံသု ဝါ အာဝသန္တိ ဝါ အာဝသိဿန္တိ ဝါ။ ကတမေ ဒသ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော ဟောတိ ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော ဧကာရက္ခော စတုရာပဿေနော ပနုဏ္ဏပစ္စေကသစ္စော သမဝယသဌေသနော အနာဝိလသင်္ကပ္ပော ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော သုဝိမုတ္တစိတ္တော သုဝိမုတ္တပညော။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒသ အရိယာဝါသာ’’တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၁၉)။

ဝုဿတီတိ ဝါ ဝုသိတံ၊ အရိယမဂ္ဂေါ၊ အရိယဖလဉ္စ၊ တံ ဧတဿ အတ္ထီတိ အတိသယဝစနိစ္ဆာဝသေန အရဟာ ‘‘ဝုသိတဝါ’’တိ ဝုတ္တော။ ကရဏီယံ နာမ ပရိညာပဟာနသစ္ဆိကိရိယာဘာဝနာ ဒုက္ခဿန္တံ ကာတုကာမေဟိ ဧကန္တတော ကတ္တဗ္ဗတ္တာ၊ တံ ပန ယသ္မာ စတူဟိ မဂ္ဂေဟိ ပစ္စေကံ စတူသု သစ္စေသု ကာတဗ္ဗံ ကတံ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘စတူဟိ…ပေ… ကတကရဏီယော’’တိ။ ဩသီဒါပနဋ္ဌေန ဘာရာ ဝိယာတိ ဘာရာ၊ ကိလေသာ၊ ခန္ဓာ စ။ ဝုတ္တဉှိ ‘‘ဘာရာ ဟဝေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၂၂) ဩဟာရိတောတိ အပနီတော။ သကော အတ္ထော သဒတ္ထောတိ ဧတ္ထ ဒ-ကာရော ပဒသန္ဓိကရော။ ကာမံ ဒိဋ္ဌိအာဒယောပိ သံယောဇနာနိ ဧဝ၊ တထာပိ တဏှာယ ဘဝသံယောဇနဋ္ဌော သာတိသယော။ ယထာဟ ‘‘အဝိဇ္ဇာနီဝရဏာနံ သတ္တာနံ တဏှာသံယောဇနာန’’န္တိ။ (သံ။ နိ။ ၂။၁၂၅၊ ၁၂၆၊ ၁၂၇၊ ၁၃၂၊ ၁၃၄၊ ၁၃၆၊ ၁၄၂၊ ၃။၅။၅၂၀၊ ကထာ။ ၇၅) တတော သာ ဧဝ သုတ္တေ (ဒီ။ နိ။ ၂။၄၀၀၊ မ။ နိ။ ၁။၉၃၊ ၁၃၃၊ ၃။၃၇၃၊ သံ။ နိ။ ၃။၁၀၈၁၊ ပဋိ။ မ။ ၁။၃၄ အာဒယော) သမုဒယသစ္စဘာဝေန ဝုတ္တာ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဘဝသံယောဇနံ ဝုစ္စတိ တဏှာ’’တိ။ သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တောတိ သမ္မာ အညာယ ဇာနနဘူတာယ အဂ္ဂမဂ္ဂပညာယ သမ္မာ ယထာဘူတံ ယံ ယထာ ဇာနိတဗ္ဗံ၊ တံ တထာ ဇာနိတွာ ဝိမုတ္တော။ ဣမသ္မိံ လောကေတိ ဣမသ္မိံ သတ္တလောကေ။ ဣဓတ္တဘာဝေတိ ဣမသ္မိံ အတ္တဘာဝေ၊ ပရတ္တဘာဝေတိ ပရသ္မိံ အတ္တဘာဝေ၊ ဣဓလောကေ၊ ပရလောကေ စာတိ အတ္ထော။

၁၁၇။ အန္တရဝိရဟိတာတိ ဝိဘာဂဝိရဟိတာ။ တေနာဟ ‘‘အတ္တနော ကုလေန သဒိသာ’’တိ။ အနုယန္တီတိ အနုယန္တာ၊ အနုယန္တာ ဧဝ အာနုယန္တာ၊ အနုဝတ္တကာ။ တေနာဟ ‘‘ဝသဝတ္တိနော’’တိ။

၁၁၈။ နိဝိဋ္ဌာတိ သဒ္ဓေယျဝတ္ထုသ္မိံ အနုပဝိသနဝသေန နိဝိဋ္ဌာ။ တတော ဧဝ တသ္မိံ အဓိကံ နိဝိသနတော အဘိနိဝိဋ္ဌာ။ အစလဋ္ဌိတာတိ အစလဘာဝေ ဌိတာ။

ယန္တိ ယံ ကထေတဗ္ဗဓမ္မံ အနုပဓာရေတွာ၊ တဒတ္ထဉ္စ အပ္ပစ္စက္ခံ ကတွာ ကထနံ၊ ဧတံ အဋ္ဌာနံ အကာရဏံ တဿ ဗောဓိမူလေယေဝ သမုစ္ဆိန္နတ္တာ။ ဝိစ္ဆိန္ဒဇနနတ္ထန္တိ ရတနတ္တယသဒ္ဓါယ ဝိစ္ဆိန္ဒဿ ဥပ္ပာဒနတ္ထံ၊ အညထတ္တာယာတိ အတ္ထော။ သောတိ မာရော။ မုသာဝါဒံ ကာတုံ နာသက္ခီတိ အာဂတဖလဿ အရိယသာဝကဿ ပုရတော မုသာ ဝတ္တုံ န ဝိသဟိ၊ တသ္မာ အာမ မာရောသ္မီတိ ပဋိဇာနိ။ သိလာပထဝိယန္တိ ရတနမယသိလာပထဝိယံ။ သိနေရုံ ကိရ ပရိဝါရေတွာ ဌိတော ဘူမိပ္ပဒေသော သတ္တရတနမယော၊ ‘‘သုဝဏ္ဏမယော’’တိ ကေစိ၊ သာ ဝိတ္ထာရတော၊ ဥဗ္ဗေဓတော အနေကယောဇနသဟဿပရိမာဏာ အတိဝိယ နိစ္စလာ။ ကိံ တွံ ဧတ္ထာတိ ကိံ ကာရဏာ တွံ ဧတ္ထ။ ‘‘ဌိတော’’တိ အစ္ဆရံ ပဟရိ။ ဌာတုံ အသက္ကောန္တောတိ အရိယသာဝကဿ ပုရတော ဌာတုံ အသက္ကောန္တော။ အယဉှိ အရိယဓမ္မာဓိဂမဿ အာနုဘာဝေါ၊ ယံ မာရောပိ နာမ မဟာနုဘာဝေါ ဥဇုကံ ပဋိပ္ပရိတုံ န သက္ကောတိ။

မဂ္ဂေါ ဧဝ မူလံ မဂ္ဂမူလံ၊ တဿ။ သဉ္ဇာတတ္တာ ဥပ္ပန္နတ္တာ။ တေန မဂ္ဂမူလေန ပတိဋ္ဌိတသန္တာနေ လဒ္ဓပတိဋ္ဌာ။ ဘဂဝတော ဒေသနာဓမ္မံ နိဿာယ အရိယာယ ဇာတိယာ ဇာတော ‘‘ဘဂဝန္တံ နိဿာယ အရိယဘူမိယံ ဇာတော’’တိ ဝုတ္တော။ ‘‘ဥရေ ဝသိတွာ’’တိ ဣဒံ ဓမ္မဃောသဿ ဥရတော သမုဋ္ဌာနတာယ ဝုတ္တံ။ ဥရေ ဝါယာမဇနိတာဘိဇာတိတာယ ဝါ ဩရသော။ မုခတော ဇာတေန ဇာတော ‘‘မုခတော ဇာတော’’တိ ဝုတ္တော။ ကာရဏကာရဏေပိ ဟိ ကာရဏေ ဝိယ ဝေါဟာရော ဟောတိ ‘‘တိဏေဟိ ဘတ္တံ သိဒ္ဓ’’န္တိ။ ကေစိ ပန ‘‘ဝိမောက္ခမုခဿ ဝသေန ဇာတတ္တာ မုခတော ဇာတော’’တိ ဝဒန္တိ၊ တတ္ထာပိ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပုရိမေနတ္ထေန ယောနိဇော၊ သေဒဇော၊ မုခဇောတိ တီသု သမ္ဗန္ဓေသု မုခဇေန သမ္ဗန္ဓေန ဘဂဝတော ပုတ္တဘာဝေါ ဝိဘာဝိတော။ အတ္ထဒွယေနာပိ ဓမ္မဇဘာဝေါယေဝ ဒီပိတော။ အရိယဓမ္မပ္ပတ္တိတော လဒ္ဓဝိသေသော ဟုတွာ ပဝတ္တော တဒုတ္တရကာလိကော ခန္ဓသန္တာနော ‘‘အရိယဓမ္မတော ဇာတော’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ အရိယဓမ္မံ ဝါ မဂ္ဂဖလံ နိဿာယ၊ ဥပနိဿာယ စ ဇာတော သဗ္ဗောပိ ဓမ္မပ္ပဗန္ဓော ‘‘အရိယဓမ္မတော ဇာတော’’တိ ဂဟေတဗ္ဗော။ တေသံ ပန အရိယဓမ္မာနံ အပရိယောသိတကိစ္စတာယ အရိယဘာဝေန အဘိနိဗ္ဗတ္တိမတ္တံ ဥပါဒါယ ‘‘အရိယဓမ္မတော ဇာတတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပရိယောသိတကိစ္စတာယ တထာ နိဗ္ဗတ္တိပါရိပူရိံ ဥပါဒါယ ‘‘နိမ္မိတတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ၊ ယတော ‘‘ဓမ္မဇော ဓမ္မနိမ္မိတော’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘နဝလောကုတ္တရဓမ္မဒါယံ အာဒိယတီတိ ဓမ္မဒါယာဒေါ’’ တိပိ ပါဌော။ အဿာတိ ‘‘ဘဂဝတောမှိပုတ္တော’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တဿ ဝါကျဿ။ အတ္ထံ ဒဿေန္တောတိ ဘာဝတ္ထံ ပကာသေန္တော။ တထာဂတဿ အနညသာဓာရဏသီလာဒိဓမ္မက္ခန္ဓဿ သမူဟနိဝေသဝသေန ဓမ္မကာယတာယ န ကိဉ္စိ ဝတ္တဗ္ဗံ အတ္ထိ၊ သတ္ထုဋ္ဌာနိယဿ ပန ဓမ္မကာယတံ ဒဿေတုံ ‘‘ကသ္မာ တထာဂတော ဓမ္မကာယောတိ ဝုတ္တော’’တိ သယမေဝ ပုစ္ဆံ သမုဋ္ဌာပေတွာ ‘‘တထာဂတော ဟီ’’တိအာဒိနာ တမတ္ထံ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ ဟဒယေန စိန္တေတွာတိ ‘‘ဣမံ ဓမ္မံ ဣမဿ ဒေသေဿာမီ’’တိ တဿ ဥပဂတဿ ဝေနေယျဇနဿ ဗောဓနတ္ထံ စိတ္တေန စိန္တေတွာ။ ဝါစာယ အဘိနီဟရီတိ သဒ္ဓမ္မဒေသနာဝါစာယ ကရဝီကရုတမဉ္ဇုနာ ဗြဟ္မဿရေန ဝေနေယျသန္တာနာဘိမုခံ တဒဇ္ဈာသယာနုရူပံ ဟိတမတ္ထံ နီဟရိ ဥပနေသိ။ တေနာတိ တေန ကာရဏေန ဧဝံသဒ္ဓမ္မာဓိမုတ္တိဘာဝေန။ အဿာတိ တထာဂတဿ။ ဓမ္မမယတ္တာတိ ဓမ္မဘူတတ္တာ။ ဣဓာဓိပ္ပေတဓမ္မော သေဋ္ဌဋ္ဌေန ဗြဟ္မဘူတောတိ အာဟ ‘‘ဓမ္မကာယတ္တာ ဧဝ ဗြဟ္မကာယော’’တိ။ သဗ္ဗသော အဓမ္မံ ပဇဟိတွာ အနဝသေသတော ဓမ္မော ဧဝ ဘူတောတိ ဓမ္မဘူတော။ တထာရူပေါ စ ယသ္မာ သဘာဝတော ဓမ္မော ဧဝါတိ ဝတ္တဗ္ဗတံ အရဟတီတိ အာဟ ‘‘ဓမ္မသဘာဝေါ’’တိ။

၁၁၉။ သေဋ္ဌစ္ဆေဒကဝါဒန္တိ ‘‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၁၁၆) ဧဝံ ဝုတ္တသေဋ္ဌဘာဝစ္ဆေဒကဝါဒံ။ အပရေနပိ နယေနာတိ ယထာဝုတ္တသေဋ္ဌစ္ဆေဒကဝါဒတော အပရေနပိ ပေါရာဏကလောကုပ္ပတ္တိဒဿနနယေန။ သေဋ္ဌစ္ဆေဒ…ပေ… ဒဿေတုန္တိ သောပိ ဟိ ‘‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော၊ ဟီနာ အညေ ဝဏ္ဏာ’’တိ၊ ‘‘ဗြာဟ္မဏာ ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ဗြဟ္မဇာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၁၁၄) စ ဧဝံ ပဝတ္တာယ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ဝိနိဝေဌနော ဇာတိဗြာဟ္မဏာနံ သေဋ္ဌဘာဝဿ ဆေဒနတော သေဋ္ဌစ္ဆေဒနဝါဒေါ နာမ ဟောတီတိ ဒဿေတုန္တိ အတ္ထော။

ဣတ္ထဘာဝန္တိ ဣမံ ပကာရတံ မနုဿဘာဝံ။ သာမညဇောတနာ ဟိ ဝိသေသေ အဝတိဋ္ဌတိ၊ ပကရဏဝသေန ဝါ အယမတ္ထော အဝစ္ဆိန္နော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ မနေနေဝနိဗ္ဗတ္တာတိ ဗာဟိရပစ္စယေန ဝိနာ ကေဝလံ ဥပစာရဈာနမနသာဝ နိဗ္ဗတ္တာ။ ယာယ ဥပစာရဇ္ဈာနစေတနာယ တေ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တာ၊ နီဝရဏဝိက္ခမ္ဘနာဒိနာ ဥဠာရော တဿာ ပဝတ္တိဝိသေသော၊ တသ္မာ ဈာနဖလကပ္ပော တဿာ ဖလဝိသေသောတိ အာဟ ‘‘ဗြဟ္မလောကေ ဝိယာ’’တိအာဒိ။ ‘‘သယံပဘာ’’တိ ပဒါနံ တတ္ထ သူရိယာလောကာဒီဟိ ဝိနာ အန္ဓကာရံ ဝိဓမန္တာ သယမေဝ ပဘာသန္တီတိ သယံပဘာ၊ အန္တလိက္ခေ အာကာသေ စရန္တီတိ အန္တလိက္ခစရာ၊ တဒညကာမာဝစရသတ္တာနံ ဝိယ သရီရဿ ဝိစရဏဋ္ဌာနဿ အသုဘတာဘာဝတော သုဘံ၊ သုဘေဝ တိဋ္ဌန္တီတိ သုဘဋ္ဌာယိနောတိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ရသပထဝိပါတုဘာဝဝဏ္ဏနာ

၁၂၀။ သဗ္ဗံ စက္ကဝါဠန္တိ အနဝသေသံ ကောဋိသတသဟဿံ စက္ကဝါဠံ။ သမတနီတိ သဉ္ဆာဒေန္တီ ဝိပ္ဖရိ၊ သာ ပန တသ္မိံ ဥဒကေ ပတိဋ္ဌိတာ အဟောသီတိ အာဟ ‘‘ပတိဋ္ဌဟီ’’တိ။ ဝဏ္ဏေနသမ္ပန္နာတိ သမ္ပန္နဝဏ္ဏာ။ မက္ခိကဏ္ဍကရဟိတန္တိ မက္ခိကာဟိ စ တာသံ အဏ္ဍကေဟိ စ ရဟိတံ။

အတီတာနန္တရေပိ ကပ္ပေ လောလောယေဝ။ ကသ္မာ? ဧဝံ စိရပရိစိတလောလတာဝသေန သဗ္ဗပဌမံ တထာ အကာသီတိ ဒဿေတိ။ ကိမေဝိဒန္တိ ‘‘ဝဏ္ဏတော၊ ဂန္ဓတော စ တာဝ ဉာတံ၊ ရသတော ပန ကိမေဝိဒံ ဘဝိဿတီ’’တိ သံသယဇာတော ဝဒတိ။ တိဋ္ဌတီတိ အဋ္ဌာသိ။

စန္ဒိမသူရိယာဒိပါတုဘာဝဝဏ္ဏနာ

၁၂၁။ အာလုပ္ပကာရကန္တိ ဧတ္ထ အာလောပပရိယာယော အာလုပ္ပ-သဒ္ဒေါတိ အာဟ ‘‘အာလောပံ ကတွာ’’တိ။ ပစ္စက္ခဘူတာနမ္ပိ စန္ဒိမသူရိယာနံ ပဝတ္တိယံ လောကိယာနံ သမ္မောဟော ဟောတိ၊ တံ ဝိဓမိတုံ ‘‘ကော ပန တေသ’’န္တိအာဒိနာ အဋ္ဌ ပဉှာဝိဿဇ္ဇနာနိ ဂဟိတာနိ။ တတ္ထ တေသန္တိ စန္ဒိမသူရိယာနံ။ ကသ္မိန္တိ ကသ္မိံ ဌာနေ။ ‘‘ကော ဥပရီ’’တိ ဧတေနေဝ ကော ဟေဋ္ဌာတိ အယမတ္ထော ဝုတ္တောယေဝ။ တထာ ‘‘ကော သီဃံ ဂစ္ဆတီ’’တိ ဣမိနာ ကော သဏိကံ ဂစ္ဆတီတိ အယမ္ပိ အတ္ထော ဝုတ္တောယေဝ။ ဝီထိယောတိ ဂမနဝီထိယော။ ဧကတောတိ ဧကသ္မိံ ခဏေ ပါတုဘဝန္တိ။ သူရိယမဏ္ဍလေ ပန အတ္ထင်္ဂတေ စန္ဒမဏ္ဍလံ ပညာယိတ္ထ။ ဆန္ဒံ ဉတွာ ဝါတိ ရုစိံ ဉတွာ ဝိယ။

ဥဘယန္တိ အန္တော၊ ဗဟိ စ။

ဥဇုကန္တိ အာယာမတော၊ ဝိတ္ထာရတော၊ ဥဗ္ဗေဓတော စ။ ပရိမဏ္ဍလတောတိ ပရိက္ခေပတော။

ဥဇုကံ သဏိကံ ဂစ္ဆတိ အမာဝါသိယံ သူရိယေန သဒ္ဓိံ ဂစ္ဆန္တော ဒိဝသေ ဒိဝသေ ထောကံ ထောကံ ဩဟီယန္တော ပုဏ္ဏမာသိယံ ဥပဍ္ဎမဂ္ဂမေဝ ဩဟီယနတော။ တိရိယံ သီဃံ ဂစ္ဆတိ ဧကသ္မိမ္ပိ မာသေ ကဒါစိ ဒက္ခိဏတော၊ ကဒါစိ ဥတ္တရတော ဒဿနတော။ ‘‘ဒွီသု ပဿေသူ’’တိ ဣဒံ ယေဘုယျဝသေန ဝုတ္တံ။ စန္ဒဿ ပုရတော၊ ပစ္ဆတော၊ သမဉ္စ တာရကာ ဂစ္ဆန္တိယေဝ။ အတ္တနော ဌာနန္တိ အတ္တနော ဂမနဋ္ဌာနံ။ န ဝိဇဟန္တိ အတ္တနော ဝီထိယာဝ ဂစ္ဆနတော။ သူရိယဿ ဥဇုကံ ဂမနဿ သီဃတာ စန္ဒဿ ဂမနံ ဥပါဒါယ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တိရိယံ ဂမနံ ဒက္ခိဏဒိသတော ဥတ္တရဒိသာယ၊ ဥတ္တရဒိသတော စ ဒက္ခိဏဒိသာယ ဂမနံ ဒန္ဓံ ဆဟိ ဆဟိ မာသေဟိ ဣဇ္ဈနတော။ သောတိ သူရိယော။ ကာဠပက္ခဥပေါသထတောတိ ကာဠပက္ခေ ဥပေါသထေ စန္ဒေန သဟေဝ ဂန္တွာ တတော ပရံ။ ပါဋိပဒဒိဝသေတိ သုက္ကပက္ခပါဋိပဒဒိဝသေ။ ဩဟာယ ဂစ္ဆတိ အတ္တနော သီဃဂါမိတာယ၊ တဿ စ ဒန္ဓဂါမိတာယ။ လေခါဝိယ ပညာယတိ ပစ္ဆိမဒိသာယံ။ ယာဝ ဥပေါသထဒိဝသာတိ ယာဝ သုက္ကပက္ခဥပေါသထဒိဝသာ။ ‘‘စန္ဒော အနုက္ကမေန ဝဍ္ဎိတွာ’’တိ ဣဒံ ဥပရိဘာဂတော ပတိတသူရိယာလောကတာယ ဟေဋ္ဌတော ပဝတ္တာယ သူရိယဿ ဒူရဘာဝေန ဒိဝသေ ဒိဝသေ အနုက္ကမေန ပရိဟာယမာနာယ အတ္တနော ဆာယာယ ဝသေန အနုက္ကမေန စန္ဒမဏ္ဍလပ္ပဒေသဿ ဝဍ္ဎမာနဿ ဝိယ ဒိဿမာနတာယ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ အနုက္ကမေန ဝဍ္ဎိတွာ ဝိယ။ ဥပေါသထဒိဝသေ ပုဏ္ဏမာယံ ပရိပုဏ္ဏော ဟောတိ၊ ပရိပုဏ္ဏမဏ္ဍလော ဟုတွာ ဒိဿတီတိ အတ္ထော။ ဓာဝိတွာ ဂဏှာတိ စန္ဒဿ ဒန္ဓဂတိတာယ၊ အတ္တနော စ သီဃဂတိတာယ။ အနုက္ကမေန ဟာယိတွာတိ ဧတ္ထ ‘‘အနုက္ကမေန ဝဍ္ဎိတွာ’’တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တနယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ပန ဆာယာယ ဟာယမာနတာယ မဏ္ဍလံ ဝဍ္ဎမာနံ ဝိယ ဒိဿတိ၊ ဣဓ ဆာယာယ ဝဍ္ဎမာနတာယ မဏ္ဍလံ ဟာယမာနံ ဝိယ ဒိဿတိ။

ယာယ ဝီထိယာ သူရိယေ ဂစ္ဆန္တေ ဝဿဝလာဟကာ ဒေဝပုတ္တာ သူရိယာဘိတာပသန္တတ္တာ အတ္တနော ဝိမာနတော န နိက္ခမန္တိ၊ ကီဠာပသုတာ ဟုတွာ န ဝိစရန္တိ၊ တဒါ ကိရ သူရိယဿ ဝိမာနံ ပကတိမဂ္ဂတော အဓော ဩတရိတွာ ဝိစရတိ၊ တဿ ဩရုယှ စရဏေနေဝ စန္ဒဝိမာနမ္ပိ အဓော ဩရုယှ စရတိ တဂ္ဂတိကတ္တာ၊ တသ္မာ သာ ဝီထိ ဥဒကာဘာဝေန အဇာနုရူပတာယ ‘‘အဇဝီထီ’’တိ သမညံ ဂတာ။ ယာယ ပန ဝီထိယာ သူရိယေ ဂစ္ဆန္တေ ဝဿဝလာဟကာ ဒေဝပုတ္တာ သူရိယာဘိတာပါဘာဝတော အဘိဏှံ အတ္တနော ဝိမာနတော ဗဟိ နိက္ခမိတွာ ကီဠာပသုတာ ဣတော စိတော စ ဝိစရန္တိ၊ တဒါ ကိရ သူရိယဝိမာနံ ပကတိမဂ္ဂတော ဥဒ္ဓံ အာရုဟိတွာ ဝိစရတိ၊ တဿ ဥဒ္ဓံ အာရုယှ စရဏေနေဝ စန္ဒဝိမာနမ္ပိ ဥဒ္ဓံ အာရုယှ စရတိ တဂ္ဂတိကတ္တာ၊ တဂ္ဂတိကတာ စ သမာနဂတိနာ ဝါတမဏ္ဍလေန ဝိမာနဿ ဖေလ္လိတဗ္ဗတ္တာ၊ တသ္မာ သာ ဝီထိ ဥဒကဗဟုဘာဝေန နာဂါနုရူပတာယ ‘‘နာဂဝီထီ’’တိ သမညံ ဂတာ။ ယဒါ သူရိယော ဥဒ္ဓမနာရုဟန္တော၊ အဓော စ အနောတရန္တော ပကတိမဂ္ဂေနေဝ ဂစ္ဆတိ၊ တဒါ ဝဿဝလာဟကာ ယထာကာလံ၊ ယထာရုစိ စ ဝိမာနတော နိက္ခမိတွာ သုခေန ဝိစရန္တိ၊ တေန ကာလေန ကာလံ ဝဿနတော လောကေ ဥတုသမတာ ဟောတိ၊ တာယ ဥတုသမတာယ ဟေတုဘူတာယ သာ စန္ဒိမသူရိယာနံ ဂတိ ဂဝါနုရူပတာယ ‘‘ဂေါဝီထီ’’တိ သမညံ ဂတာ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အဇဝီထီ’’တိအာဒိ။

ဧဝံ ‘‘ကတိ နေသံ ဝီထိယော’’တိ ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ‘‘ကထံ ဝိစရန္တီ’’တိ ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေတုံ ‘‘စန္ဒိမသူရိယာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သိနေရုတော ဗဟိ နိက္ခမန္တီတိ သိနေရုသမီပေန တံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ဂစ္ဆန္တာ တတော ဂမနဝီထိတော ဗဟိ အတ္တနော တိရိယဂမနေန စက္ကဝါဠာဘိမုခါ နိက္ခမန္တိ။ အန္တော ဝိစရန္တီတိ ဧဝံ ဆ မာသေ ခဏေ ခဏေ သိနေရုတော အပသက္ကနဝသေန တတော နိက္ခမိတွာ စက္ကဝါဠသမီပံ ပတ္တာ၊ တတောပိ ဆ မာသေ ခဏေ ခဏေ အပသက္ကနဝသေန နိက္ခမိတွာ သိနေရုသမီပံ ပါပုဏန္တာ အန္တော ဝိစရန္တိ။ ဣဒါနိ တမေဝတ္ထံ သင်္ခေပေန ဝုတ္တံ ဝိဝရိတုံ ‘‘တေဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သိနေရုဿ၊ စက္ကဝါဠဿ စ ယံ ဌာနံ ဝေမဇ္ဈံ၊ တဿ၊ သိနေရုဿ စ ယံ ဌာနံ ဝေမဇ္ဈံ၊ တေန ဂစ္ဆန္တာ ‘‘သိနေရုသမီပေနဝိစရန္တီ’’တိ ဝုတ္တာ၊ န သိနေရုဿ အဂ္ဂါဠိန္ဒအလ္လီနာ။ စက္ကဝါဠသမီပေန စရိတွာတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ မဇ္ဈေနာတိ သိနေရုဿ၊ စက္ကဝါဠဿ စ ဥဇုကံ ဝေမဇ္ဈေန မဂ္ဂေန။ စိတြမာသေ မဇ္ဈေနာတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။

ဧကပ္ပဟာရေနာတိ ဧကဝေလာယ၊ ဧကေနေဝ ဝါ အတ္တနော ဧကပ္ပဟာရေန။ မဇ္ဈနှိကောတိ ဌိတမဇ္ဈနှိကော ကာလော ဟောတိ။ တဒါ ဟိ သူရိယမဏ္ဍလံ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တံ ဟုတွာပိ ဣမသ္မိံ ဒီပေ ဌိတဿ ဥပဍ္ဎမေဝ ဒိဿတိ၊ ဥတ္တရကုရူသု ဌိတဿ ဩဂစ္ဆန္တံ ဟုတွာ။ ဧဝဉှိ ဧကဝေလာယမေဝ တီသု ဒီပေသု အာလောကကရဏံ။

ယေသု ကတ္တိကာဒိနက္ခတ္တသမညာ၊ တာနိပိ တာရကရူပါနိ ယေဝါတိ ဝုတ္တံ ‘‘သေသတာရကရူပါနိ စာ’’တိ၊ နက္ခတ္တသညိတတာရကရူပတော အဝသိဋ္ဌတာရကရူပါနီတိ အတ္ထော။ ဥဘယာနိပိ တာနိ ဒေဝတာနံ ဝသနကဝိမာနာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ရာ-သဒ္ဒေါ တိယတိ ဆိဇ္ဇတိ ဧတ္ထာတိ ရတ္တိ၊ သတ္တာနံ သဒ္ဒဿ ဝူပသမနကာလောတိ အတ္ထော။ ဒိဗ္ဗန္တိ သတ္တာ ကီဠန္တိ ဇောတန္တိ ဧတ္ထာတိ ဒိဝါ။ သတ္တာနံ အာယုံ မိနန္တော ဝိယ သိယတိ အန္တံ ကရောတီတိ မာသော။ တံ တံ ကိရိယံ အရတိ ဝတ္တေတီတိ ဥတု။ တံ တံ သတ္တံ၊ ဓမ္မပ္ပဝတ္တိဉ္စ သင်္ဂမ္မ ဝဒန္တော ဝိယ သရတိ ဝတ္တေတီတိ သံဝစ္ဆရော။

၁၂၂။ ဝိဝဇ္ဇနံ ဝိဝဇ္ဇော၊ သော ဧဝ ဝေဝဇ္ဇံ၊ ဝဏ္ဏဿ ဝေဝဇ္ဇံ ဝဏ္ဏဝေဝဇ္ဇံ၊ ဝဏ္ဏသမ္ပတ္တိယာ ဝိဂမော၊ တဿ ပန အတ္ထိတာ ‘‘ဝဏ္ဏဝေဝဇ္ဇတာ’’တိ ဝုတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘ဝိဝဇ္ဇဘာဝေါ’’တိ။ တေသန္တိ ဝဏ္ဏဝန္တာနံ သတ္တာနံ။ အတိမာနပ္ပစ္စယာတိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏဝမ္ဘနဝသေန အတိက္ကမ္မ အတ္တနော ဝဏ္ဏံ ပဋိစ္စ မာနပစ္စယာ၊ မာနသမ္ပဂ္ဂဏှနနိမိတ္တန္တိ အတ္ထော။ သာတိသယော ရသော ဧတိဿာ အတ္ထီတိ ရသာတိ လဒ္ဓမာနာယ၊ အနုဘာသိံသူတိ အနုရောဓဝသေန ဘာသိံသု။ လောကုပ္ပတ္တိဝံသကထန္တိ လောကုပ္ပတ္တိဝံသဇံ ပဝေဏီကထံ၊ အာဒိကာလေ ဥပ္ပန္နံ ပဝေဏီအာဂတကထန္တိ အတ္ထော။ ‘‘အနုပတန္တီ’’တိပိ ပါဌော၊ သော ဧဝတ္ထော။

ဘူမိပပ္ပဋကပါတုဘာဝါဒိဝဏ္ဏနာ

၁၂၃။ ဧဒိသော ဟုတွာတိ အဟိစ္ဆတ္တကသဒိသော ဟုတွာ။

၁၂၄။ ပဒါလတာတိ ‘‘ပဒါ’’တိ ဧဝံနာမာ ဧကာ လတာ၊ သာ ပန ယသ္မာ သမ္ပန္နဝဏ္ဏဂန္ဓရသာ၊ တသ္မာ ‘‘ဘဒ္ဒလတာ’’တိ ဝုတ္တာ။ နာဠိကာတိ နာဠိဝလ္လိ။ အဟာယီတိ နဿိ။

၁၂၅။ အကဋ္ဌပါကောတိ အကဋ္ဌေယေဝ ဌာနေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ပစ္စနကော၊ နီဝါရော ဝိယ သဉ္ဇာတော ဟုတွာ နိပ္ပဇ္ဇနကောတိ အတ္ထော။ ကဏော ‘‘ကုဏ္ဍက’’န္တိ စ ဝုစ္စတိ။ ထုသန္တိ တဏ္ဍုလံ ပရိယောနန္ဓိတွာ ဌိတတ္တစော၊ တဒဘာဝတော ‘‘အကဏော၊ အထုသော’’တိ သာလိ ဝုတ္တော။ ‘‘ပဋိဝိရူဠှ’’န္တိ ဣဒံ ပက္ကဘာဝဿ ကာရဏဝစနံ။ ပဋိဝိရူဠှတော ဟိ တံ ပက္ကန္တိ။ ယသ္မိံ ဌာနေ သာယံ ပက္ကော သာလိ ဂဟိတော၊ တဒေဝ ဌာနံ ဒုတိယဒိဝသေ ပါတော ပက္ကေန သာလိနာ ပရိပုဏ္ဏံ ဟုတွာ တိဋ္ဌတီတိ အာဟ ‘‘သာယံ ဂဟိတဋ္ဌာနံ ပါတော ပက္ကံ ဟောတီ’’တိအာဒိ။ အလာယိတန္တိ လာယိတဋ္ဌာနမ္ပိ တေသံ ကမ္မပ္ပစ္စယာ အလာယိတမေဝ ဟုတွာ အနူနံ ပရိပုဏ္ဏမေဝ ပညာယတိ၊ န ကေဝလံ ပညာယနမေဝ၊ အထ ခေါ တထာဘူတမေဝ ဟုတွာ တိဋ္ဌတိ။

ဣတ္ထိပုရိသလိင်္ဂါဒိပါတုဘာဝဝဏ္ဏနာ

၁၂၆။ ‘‘မနုဿကာလေ’’တိ ဣဒံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတာနံယေဝ တတ္ထ ဣဒါနိ နိကန္တိဝသေန ဥပ္ပတ္တိ ဟောတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ၊ ဒေဝတာနမ္ပိ ပုရိမဇာတိယံ ဣတ္ထိဘာဝေ ဌိတာနံ တတ္ထ ဝိရာဂါဒိပုရိသတ္တပ္ပစ္စယေ အသတိ တဒါ ဣတ္ထိလိင်္ဂမေဝ ပါတုဘဝတိ။ ပုရိသတ္တပစ္စယေတိ ‘‘အတ္တနောပိ အနိဿရတာ၊ သဗ္ဗကာလံ ပရာယတ္တဝုတ္တိတာ၊ ရဇဿလတာ ဝဉ္စတာ၊ ဂဗ္ဘဓာရဏံ၊ ပဌမာယ ပကတိယာ နိဟီနပကတိတာ၊ သူရဝီရတာဘာဝေါ၊ ‘အပ္ပကာ ဇနာ’တိ ‘ဟီဠေတဗ္ဗတာ’တိ ဧဝမာဒိ အာဒီနဝပစ္စဝေက္ခဏပုဗ္ဗကမ္ပိ ဣတ္ထိဘာဝေ ‘အလံ ဣတ္ထိဘာဝေန၊ န ဟိ ဣတ္ထိဘာဝေ ဌတွာ စက္ကဝတ္တိသိရိံ၊ န သက္ကမာရဗြဟ္မသိရိယော ပစ္စနုဘဝိတုံ၊ န ပစ္စေကဗောဓိံ၊ န သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဓိဂန္တုံ သက္ကာ’တိ ဧဝံ ဣတ္ထိဘာဝဝိရဇ္ဇနံ၊ ‘ယထာဝုတ္တအာဒီနဝဝိရဟတော ဥတ္တမပကတိဘာဝတော သမ္ပဒမိဒံ ပုရိသတ္တံ နာမ သေဋ္ဌံ ဥတ္တမံ၊ ဧတ္ထ ဌတွာ သက္ကာ ဧတာ သမ္ပတ္တိယော သမ္ပာပုဏိတု’န္တိ ဧဝံ ပုရိသတ္တဘာဝေ သမ္ဘာဝနာပုဗ္ဗကံ ပတ္ထနာဌပနံ၊ ‘တတ္ထ နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရစိတ္တတာ’တိ’’ ဧဝမာဒိကေ ပုရိသဘာဝဿ ပစ္စယဘူတေ ဓမ္မေ။ ပူရေတွာ ဝဍ္ဎေတွာ။ ပစ္စက္ခံ ဘူတံ၊ သဒိသဉ္စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကံ၊ သမ္ပရာယိကဉ္စ သုဝိပုလံ အနတ္ထံ အစိန္တေတွာ ပုရိသဿ ကာမေသု မိစ္ဆာစရဏံ ကေဝလံ ဣတ္ထိယံ အာသာပတ္တိ ဖလေနေဝါတိ အာသာအာပတ္တိ ဣတ္ထိဘာဝါဝဟာပိ ဟောတိယေဝ။ တန္နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရဘာဝေန တန္နိကန္တိယာ နိမိတ္တဘာဝါပတ္တိတောတိ ဝုတ္တံ ‘‘ပုရိသော ဣတ္ထတ္တဘာဝံ လဘန္တော ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ နိဿာယ လဘတီ’’တိ။ တဒါတိ ယထာဝုတ္တေ ပဌမကပ္ပိကကာလေ။ ပကတိယာတိ သဘာဝေန။ မာတုဂါမဿာတိ ပုရိမတ္တဘာဝေ မာတုဂါမဘူတဿ။ ပုရိသဿာတိ ဧတ္ထာပိ ‘‘ပကတိယာ’’တိ ပဒံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဥပနိဇ္ဈာယတန္တိ ဥပေစ္စ နိဇ္ဈာယန္တာနံ။ ယထာ အညမညသ္မိံ သာရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဧဝံ သာပေက္ခဘာဝေန ဩလောကေန္တာနံ။ ရာဂပရိဠာဟောတိ ရာဂဇော ပရိဠာဟော။

နိဗ္ဗုယှမာနာယာတိ ပရိဏတာ ဟုတွာ နိယျမာနာယ။

မေထုနဓမ္မသမာစာရဝဏ္ဏနာ

၁၂၇။ ဂေါမယပိဏ္ဍမတ္တမ္ပိ နာလတ္ထာတိ သမ္မဒေဝ ဝိဝါဟကမ္မံ နာလတ္ထာတိ အဓိပ္ပာယေန ဝဒန္တိ။ ပါတဗျတန္တိ တသ္မိံ အသဒ္ဓမ္မေ ကိလေသကာမေန ပိဝိတဗ္ဗတံ ကိဉ္စိ ပိဝိတဗ္ဗဝတ္ထုံ ပိဝန္တာ ဝိယ အတိဝိယ တောသေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗတံ အာပဇ္ဇိံသု၊ ပါတဗျတန္တိ ဝါ ပရိဘုဉ္ဇနကတံ အာပဇ္ဇိံသု ဥပဂစ္ဆိံသု။ ပရိဘောဂတ္ထော ဟိ အယံ ပါ-သဒ္ဒေါ၊ ကတ္တုသာဓနော စ တဗျ-သဒ္ဒေါ၊ ယထာရုစိ ပရိဘုဉ္ဇိံသူတိ အတ္ထော။

သန္နိဓိကာရကန္တိ သန္နိဓိကာရံ၊ က-ကာရော ပဒဝဍ္ဎနမတ္တန္တိ အာဟ ‘‘သန္နိဓိံ ကတွာ’’တိ။ အပဒါနန္တိ အဝခဏ္ဍနံ။ ဧကေကသ္မိံ ဌာနေတိ ယတ္ထ ယတ္ထ ဝဟိတံ၊ တသ္မိံ တသ္မိံ ဧကေကသ္မိံ ဌာနေ။ ဂုမ္ဗဂုမ္ဗာတိ ပုဉ္ဇပုဉ္ဇာ။

သာလိဝိဘာဂဝဏ္ဏနာ

၁၂၈။ သီမံ ဌပေယျာမာတိ ‘‘အယံ ဘူမိဘာဂေါ အသုကဿ၊ အယံ ဘူမိဘာဂေါ အသုကဿာ’’တိ ဧဝံ ပရိစ္ဆေဒံ ကရေယျာမ။ တံ အဂ္ဂံ ကတွာတိ တံ အာဒိံ ကတွာ။

မဟာသမ္မတရာဇဝဏ္ဏနာ

၁၃၀။ ပကာသေတဗ္ဗန္တိ ဒေါသဝသေန ပကာသေတဗ္ဗံ။ ခိပိတဗ္ဗန္တိ ခေပံ ကာတဗ္ဗံ။ တေနာဟ ‘‘ဟာရေတဗ္ဗ’’န္တိ၊ သတ္တနိကာယတော နီဟရိတဗ္ဗံ။

နေသန္တိ နိဒ္ဓါရဏေ သာမိဝစနံ။

၁၃၁။ အက္ခရန္တိ နိရုတ္တိံ။ သာ ဟိ မဟာဇနေန သမ္မတောတိ နိဒ္ဓါရေတွာ ဝတ္တဗ္ဗတော နိရုတ္တိ ၊ တသ္မိံယေဝ နိရူဠှဘာဝတော ၊ အညတ္ထ အသဉ္စရဏတော အက္ခရန္တိ စ ဝုစ္စတိ၊ တထာ သင်္ခါတဗ္ဗတော သင်္ခါ၊ သမညာယတီတိ သမညာ၊ ပညာပနတော ပညတ္တိ၊ ဝေါဟရဏတော ဝေါဟာရော။ ဥပ္ပန္နောတိ ပဝတ္တော။ န ကေဝလံ အက္ခရမေဝါတိ န ကေဝလံ သမညာကရဏမေဝ။ ခေတ္တသာမိနောတိ တံ တံ ဘူမိဘာဂံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဌိတသတ္တာ။ တီဟိ သင်္ခေဟီတိ တိဝိဓကိရိယာဘိသင်္ခတေဟိ တီဟိ သင်္ခေဟိ ခတ္တိယာဒီဟိ တီဟိ ဝဏ္ဏေဟိ ပရိဂ္ဂဟိတေဟိ။ ‘‘ခတ္တိယာနုယန္တဗြာဟ္မဏဂဟပတိကနေဂမဇာနပဒေဟိ တီဟိ ဂဟပတီဟိ ပရိဂ္ဂဟိတေဟီ’’တိ စ ဝဒန္တိ။ အဂ္ဂန္တိ ဉာတေနာတိ အဂ္ဂံ ကုလန္တိ ဉာတေန။ ခတ္တိယကုလဉှိ လောကေ သဗ္ဗသေဋ္ဌံ။ ယထာဟ ‘‘ခတ္တိယော သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ၊ ယေ ဂေါတ္တပဋိသာရိနော’’တိ၊ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၇၇၊ ၃။၁၄၀၊ မ။ နိ။ ၂။၃၀၊ သံ။ နိ။ ၁။၁၈၂၊ ၂၄၅) အဘေဒေါပစာရေန ပန အက္ခရဿ ခတ္တိယသဒ္ဒဿပိ သေဋ္ဌတာတိ ပါဠိယံ ‘‘အဂ္ဂညေန အက္ခရေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣဒါနိ အဘေဒေါပစာရေန ဝိနာ ဧဝ အတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘အဂ္ဂေ ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

ဗြာဟ္မဏမဏ္ဍလာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၃၂။ ယေန အနာရမ္ဘဘာဝေန ဗာဟိတာကုသလာ ‘‘ဗြာဟ္မဏာ’’တိ ဝုတ္တာ၊ တမေဝ တာဝ ဒဿေတုံ ပါဠိယံ ‘‘ဝီတင်္ဂါရာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ တဒတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘ပစိတွာ’’တိအာဒိမာဟ။ တမေနန္တိ ဝစနဝိပလ္လာသေန နိဒ္ဒေသောတိ အာဟ ‘‘တေ ဧတေ’’တိ။ အဘိသင်္ခရောန္တာတိ စိတ္တမန္တဘာဝေန အညမညံ အဘိဝိသိဋ္ဌေ ကရောန္တာ၊ ဗြာဟ္မဏာကပ္ပဘာဝေန သင်္ခရောန္တာ စ။ ဝါစေန္တာတိ ပရေသံ ကထေန္တာ၊ ယေ တထာ ဂန္ထေ ကာတုံ န ဇာနန္တိ။ အစ္ဆန္တီတိ အာသန္တိ၊ ဥပဝိသန္တီတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ဝသန္တီ’’တိ။ အစ္ဆေန္တီတိ ကာလံ ခေပေန္တိ။ ဟီနသမ္မတံ ဈာနဘာဝနာနုယောဂံ ဆဍ္ဍေတွာ ဂန္ထေ ပသုတတာဒီပနတော။ သေဋ္ဌသမ္မတံ ဇာတံ ‘‘ဝေဒဓရာ သောတ္တိယာ သုဗြာဟ္မဏာတိ ဧဝံ သေဋ္ဌသမ္မတံ ဇာတံ။

၁၃၃။ မေထုနဓမ္မံ သမာဒိယိတွာတိ ဇာယာပတိကဘာဝေန ဒွယံ ဒွယံ နိဝါသံ အဇ္ဈုပဂန္တွာ။ ဝါဏိဇကမ္မာဒိကေတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ကသိကမ္မာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။

၁၃၄။ လုဒ္ဒါစာရကမ္မခုဒ္ဒါစာရကမ္မုနာတိ ပရဝိဟေဌနာဒိလုဒ္ဒါစာရကမ္မုနာ၊ နဠကာရဒါရုကမ္မာဒိခုဒ္ဒါစာရကမ္မုနာ စ။ သုဒ္ဒန္တိ ဧတ္ထ သု-ဣတိ သီဃတ္ထေ နိပါတော။ ဒါ-ဣတိ ဂရဟဏတ္ထေတိ အာဟ ‘‘သုဒ္ဒံ သုဒ္ဒံ လဟုံ လဟုံ ကုစ္ဆိတံ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ။

၁၃၅။ အဟူတိ ကာလဝိပလ္လာသဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘ဟောတိ ခေါ’’တိ အာဟ။ ဣမိနာတိ ‘‘ဣမေဟိ ခေါ၊ ဝါသေဋ္ဌ၊ စတူဟိ မဏ္ဍလေဟိ သမဏမဏ္ဍလဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ဝစနေန။ ဣမံ ဒဿေတီတိ သမဏမဏ္ဍလံ နာမ…ပေ… သုဒ္ဓိံ ပါပုဏန္တီတိ ဣမံ အတ္ထဇာတံ ဒဿေတိ။ ယဒိ ဣမေဟိ…ပေ… အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ဟောတိ၊ ဧဝံ သန္တေ ဣမာနေဝ စတ္တာရိ မဏ္ဍလာနိ ပဓာနာနိ၊ သမဏမဏ္ဍလံ အပ္ပဓာနံ တတော အဘိနိဗ္ဗတ္တတ္တာတိ? နယိဒမေဝန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘ဣမာနီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သမဏမဏ္ဍလံ အနုဝတ္တန္တိ ဂုဏေဟိ ဝိသိဋ္ဌဘာဝတော။ ဂုဏော ဟိ ဝိညူနံ အနုဝတ္တနဟေတု၊ န ကောလပုတ္တိယံ၊ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာ၊ ဝါက္ကရဏမတ္တံ ဝါ။ တေနာဟ ‘‘ဓမ္မေနေဝ အနုဝတ္တန္တိ၊ နော အဓမ္မေနာ’’တိ။ သော ဓမ္မော စ လောကုတ္တရောဝ အဓိပ္ပေတော၊ ယေန သံသာရတော ဝိသုဇ္ဈတိ၊ တသ္မာ သမဏမဏ္ဍလန္တိ စ သာသနိကမေဝ သမဏဂဏံ ဝဒတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေနာဟ ‘‘သမဏမဏ္ဍလဉှီ’’တိအာဒိ။

ဒုစ္စရိတာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၃၆။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝသေန သမာဒိန္နကမ္မံ နာမ ‘‘ကော အနုဗန္ဓိတဗ္ဗော။ အဇောတဂ္ဂိသောဋ္ဌိမိသော’’တိအာဒိနာ ယညဝိဓာနာဒိဝသေန ပဝတ္တိတံ ဟိံသာဒိပါပကမ္မံ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မဿာတိ ‘‘ဧသ သဒ္ဓါဓိဂတော ဒေဝယာနော၊ ယေန ယန္တိ ပုတ္တိနော ဝိသောကာ’’တိအာဒိနာ ပဝတ္တိတဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသဟဂတကမ္မဿ။ သမာဒါနံ တဿ တထာ ပဝတ္တနံ၊ တဿာ ဝါ ဒိဋ္ဌိယာ ဥပဂမနံ။

၁၃၇။ ဒွယကာရီတိ ကုသလာကုသလဒွယဿ ကတ္တာ။ တယိဒံ ဒွယံ ယသ္မာ ဧကဇ္ဈံ နပ္ပဝတ္တတိ၊ တသ္မာ အာဟ ‘‘ကာလေနာ’’တိအာဒိ။ ဧကက္ခဏေ ဥဘယဝိပါကဒါနဋ္ဌာနံ နာမ နတ္ထိ ဧကသ္မိံ ခဏေ စိတ္တဒွယူပသဉှိတာယ သတ္တသန္တတိယာ အဘာဝတော။ ယထာ ပန ဒွယကာရိနော သုခဒုက္ခပဋိသံဝေဒိတာ သမ္ဘဝတိ၊ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ယေန ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံဘူတောတိ ဝိကလာဝယဝေါ။ ဒွေပိဟိ ကုသလာကုသလကမ္မာနိ ကတူပစိတာနိ သဘာဝတော ဗလဝန္တာနေဝ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ မရဏကာလေ ဥပဋ္ဌဟန္တိ ။ တေသု အကုသလံ ဗလဝတရံ ဟောတိ ပစ္စယလာဘတော။ နိကန္တိအာဒယော ဟိ ပစ္စယဝိသေသာ အကုသလဿေဝ သဘာဂါ၊ န ကုသလဿ၊ တသ္မာ ကတူပစိတဘာဝေန သမာနဗလေသုပိ ကုသလာကုသလေသု ပစ္စယလာဘေန ဝိပစ္စိတုံ လဒ္ဓါကာသတာယ ကုသလတော အကုသလံ ဗလဝတရံ ဟောတီတိ၊ တထာဘူတမ္ပိ တံ ယထာ ဝိပါကဒါနေ လဒ္ဓါကာသဿ ကုသလဿာပိ အဝသရော ဟောတိ၊ တထာ လဒ္ဓပစ္စယံ ပဋိသန္ဓိဒါနာဘိမုခံ ကုသလံ ပဋိဗာဟိတွာ ပဋိသန္ဓိံ ဒေန္တံ တိရစ္ဆာနယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တာပေတီတိ။ ‘‘အကုသလံ ဗလဝတရံ ဟောတီ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘အကုသလံ စေ ဗလဝတရံ ဟောတိ၊ တံ ကုသလံ ပဋိဗာဟိတွာ’’တိ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထံ ဝတွာ တေသု ကုသလံ စေ ဗလဝတရံ ဟောတိ၊ တဉ္စ အကုသလံ ပဋိဗာဟိတွာ မနုဿယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တာပေတိ၊ အကုသလံ ပဝတ္တိဝေဒနီယံ ဟောတိ၊ အထ နံ တံ ကာဏမ္ပိ ကရောတိ ခုဇ္ဇမ္ပိ ပီဌသပ္ပိမ္ပိ ကုစ္ဆိရောဂါဒီဟိ ဝါ ဥပဒ္ဒုတံ။ ဧဝံ သော ပဝတ္တိယံ နာနပ္ပကာရံ ဒုက္ခံ ပစ္စနုဘဝတီတိ ဣဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘သုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဟောတီ’’တိ။ တတြာယံ ဝိနိစ္ဆယော – ဝုတ္တကာလေ ဝါ ကာရေန သမာနဗလေသု ကုသလာကုသလကမ္မေသု ဥပဋ္ဌဟန္တေသု မရဏဿ အာသန္နဝေလာယံ ယဒိ ဗလဝတရာနိ ကုသလဇဝနာနိ ဇဝန္တိ၊ ယထာဥပဋ္ဌိတံ အကုသလံ ပဋိဗာဟိတွာ ကုသလံ ဝုတ္တနယေန ပဋိသန္ဓိံ ဒေတိ။ အထ ဗလဝတရာနိ အကုသလဇဝနာနိ ဇဝန္တိ၊ ယထာဥပဋ္ဌိတံ ကုသလံ ပဋိဗာဟိတွာ အကုသလံ ဝုတ္တနယေနေဝ ပဋိသန္ဓိံ ဒေတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဥဘိန္နံ ကမ္မာနံ သမာနဗလဝဘာဝတော၊ ပစ္စယန္တရသာပေက္ခတော စာတိ၊ သဗ္ဗံ ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။

ဗောဓိပက္ခိယဘာဝနာဝဏ္ဏနာ

၁၃၈။ ဗောဓိ ဝုစ္စတိ မဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ ဗုဇ္ဈတီတိ ကတွာ၊ သဘာဝတော၊ တံသဘာဝတော စ တဿာ ပက္ခေ ဘဝါတိ ဗောဓိပက္ခိယာ၊ သတိဝီရိယာဒယော ဓမ္မာ၊ တေသံ ဗောဓိပက္ခိယာနံ။ ပဋိပါဋိယာတိ ဗောဓိပက္ခိယဒေသနာပဋိပါဋိယာ။ ဘာဝနံ အနုဂန္တွာတိ အနုက္ကမေန ပဝတ္တံ ဘာဝနံ ပတွာ။ တေနာဟ ‘‘ပဋိပဇ္ဇိတွာ’’တိ။ သဥပါဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ဝသေန ခီဏာသဝဿ သေဋ္ဌဘာဝံ လောကဿ ပါကဋံ ကတွာ ဒဿေတုံ သက္ကာ၊ န ဣတရာယ သဗ္ဗသော အပညတ္တိဘာဝူပဂမနေ တဿ အဒဿနတောတိ ဝုတ္တံ ‘‘ပရိနိဗ္ဗာတီတိ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနေန ပရိနိဗ္ဗာယတီ’’တိ။ ဝိနိဝတ္တေတွာတိ တတော စတုဝဏ္ဏတော နီဟရိတွာ။

၁၄၀။ တမေဝတ္ထန္တိ ‘‘ခီဏာသဝေါဝ ဒေဝမနုဿေသု သေဋ္ဌော’’တိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ။

သေဋ္ဌစ္ဆေဒကဝါဒမေဝါတိ ဇာတိဗြာဟ္မဏာနံ သေဋ္ဌဘာဝသမုစ္ဆေဒကမေဝ ကထံ။ ဒဿေတွာ ဘာသိတွာ။ သုတ္တန္တံ ဝိနိဝတ္တေတွာတိ ပုဗ္ဗေ လောကိယဓမ္မသန္ဒဿနဝသေန ပဝတ္တံ အဂ္ဂညသုတ္တံ ‘‘သတ္တန္နံ ဗောဓိပက္ခိယာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနမနွာယာ’’တိအာဒိနာ တတော ဝိနိဝတ္တေတွာ နီဟရိတွာ တေန အသံသဋ္ဌံ ကတွာ။ အာဝဇ္ဇန္တာတိ သမန္နာဟရန္တာ။ အနုမဇ္ဇန္တာတိ ပုဗ္ဗေနာပရံ အတ္ထတော ဝိစရန္တာတိ။

အဂ္ဂညသုတ္တဝဏ္ဏနာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနာ။