📜

၁၂။ လောဟိစ္စသုတ္တဝဏ္ဏနာ

လောဟိစ္စဗြာဟ္မဏဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ

၅၀၁။ ဧဝံ ကေဝဋ္ဋသုတ္တံ သံဝဏ္ဏေတွာ ဣဒါနိ လောဟိစ္စသုတ္တံ သံဝဏ္ဏေန္တော ယထာနုပုဗ္ဗံ သံဝဏ္ဏနောကာသဿ ပတ္တဘာဝံ ဝိဘာဝေတုံ၊ ကေဝဋ္ဋသုတ္တဿာနန္တရံ သင်္ဂီတဿ သုတ္တဿ လောဟိစ္စသုတ္တဘာဝံ ဝါ ပကာသေတုံ ‘‘ဧဝံ မေ သုတံ…ပေ… ကောသလေသူတိ လောဟိစ္စသုတ္တ’’န္တိ အာဟ။ သာလဝတိကာတိ ကာရဏမန္တရေန ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန တဿ ဂါမဿ နာမံ။ ဂါမဏိကာဘာဝေနာတိ ကေစိ။ ဝတိယာတိ ကဏ္ဋကသာခါဒိဝတိယာ။ လောဟိတော နာမ တဿ ကုလေ ပုဗ္ဗပုရိသော၊ တဗ္ဗံသဝသေန လောဟိတဿ အပစ္စံ လောဟိစ္စောတိ ဗြာဟ္မဏဿ ဂေါတ္တတော အာဂတနာမံ။

၅၀၂။ ‘‘ကိဉှိ ပရော ပရဿ ကရိဿတီ’’တိ ပရာနုကမ္ပာ ဝိရဟိတတ္တာ လာမကံ။ န တု ဥစ္ဆေဒသဿတာနံ အညတရဿာတိ အာဟ ‘‘န ပနာ’’တိအာဒိ။ ဒိဋ္ဌိဂတန္တိ ဟိ လဒ္ဓိမတ္တံ အဓိပ္ပေတံ၊ အညထာ ဥစ္ဆေဒသဿတဂ္ဂါဟဝိနိမုတ္တော ကောစိ ဒိဋ္ဌိဂ္ဂါဟော နာမ နတ္ထီတိ တေသမညတရံ သိယာ။ ‘‘ဥပ္ပန္နံ ဟောတီ’’တိ ဣဒံ မနသိ၊ ဝစသိ စ ဥပ္ပန္နတာသာဓာရဏဝစနန္တိ ဒဿေတိ ‘‘န ကေဝလဉ္စာ’’တိအာဒိနာ။ သော ကိရ…ပေ… ဘာသတိယေဝါတိ စ တဿာ လဒ္ဓိယာ လောကေ ပါကဋဘာဝံ ဝဒတိ။ ယသ္မာ ပန အတ္တတော အညော ပရော ဟောတိ၊ တသ္မာ ယထာ အနုသာသကတော အနုသာသိတဗ္ဗော ပရော၊ ဧဝံ အနုသာသိတဗ္ဗတောပိ အနုသာသကောတိ ဒဿေတုံ ‘‘ပရော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကိံ-သဒ္ဒါပေက္ခာယ စေတ္ထ ‘‘ကရိဿတီ’’တိ အနာဂတကာလဝစနံ၊ အနာဂတေပိ ဝါ တေန တဿ ကာတဗ္ဗံ နတ္ထီတိ ဒဿနတ္ထံ။ ကုသလံ ဓမ္မန္တိ အနဝဇ္ဇဓမ္မံ နိက္ကိလေသဓမ္မံ၊ ဝိမောက္ခဓမ္မန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ပရေသံ ဓမ္မံ ကထေဿာမီ’’တိ တေဟိ အတ္တာနံ ပရိဝါရာပေတွာ ဝိစရဏံ ကိမတ္ထိယံ၊ အာသယဝုဒ္ဓဿပိ အနုရောဓေန ဝိနာ တံ န ဟောတိ၊ တသ္မာ အတ္တနာ…ပေ… ဝိဟာတဗ္ဗန္တိ ဝဒတိ။ တေနာဟ ‘‘ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ ပါပကံ လောဘဓမ္မံ ဝဒါမီ’’တိ။

၅၀၄။ ‘‘ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေနာ’’တိ ဣမိနာ ပုလ္လိင်္ဂိကဿပိ အတ္ထဿ ဣတ္ထိလိင်္ဂသမညာတိ ဒဿေတိ။ သောတိ လောဟိစ္စဗြာဟ္မဏော။ ဘာရောတိ ဘဂဝတော ပရိသဗာဟုလ္လတ္တာ၊ အတ္တနော စ ဗဟုကိစ္စကရဏီယတ္တာ ဂရု ဒုက္ကရံ။

၅၀၈။ ကထာဖာသုကတ္ထန္တိ ကထာသုခတ္ထံ၊ သုခေန ကထံ ကထေတုဉ္စေဝ သောတုဉ္စာတိ အတ္ထော။ အယံ ဥပါသကောတိ ရောသိကနှာပိတံ အာဟ။ အပ္ပေဝ နာမ သိယာတိ ဧတ္ထ ပီတိဝသေန အာမေဍိတံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ တံ ‘‘ဗုဒ္ဓဂဇ္ဇိတ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ဘဂဝါ ဟိ ဤဒိသေသု ဌာနေသု ဝိသေသတော ပီတိသောမနဿဇာတော ဟောတိ၊ တသ္မာ ပီတိဝသေန ပဌမံ ဂဇ္ဇတိ၊ ဒုတိယမ္ပိ အနုဂဇ္ဇတိ။ ကိံ ဝိသေသံ ဂဇ္ဇနမနုဂဇ္ဇနန္တိ ဝုတ္တံ ‘‘အယ’’န္တိအာဒိ။ အာဒေါ ဘာသနံ အလ္လာပေါ၊ သညောဂေ ပရေ ရဿော။ တဒုတ္တရိ သဟ ဘာသနံ သလ္လာပေါ။

လောဟိစ္စဗြာဟ္မဏာနုယောဂဝဏ္ဏနာ

၅၀၉။ သမုဒယသဉ္ဇာတီတိ အာယုပ္ပာဒေါတိ အာဟ ‘‘ဘောဂုပ္ပာဒေါ’’တိ။ တတောတိ သာလဝတိကာယ။ လာဘန္တရာယကရောတိ ဓနဓညလာဘဿ အန္တရာယကရော။ အနုပုဗ္ဗော ကပိ-သဒ္ဒေါ အာကင်္ခနတ္ထောတိ ဒဿေတိ ‘‘ဣစ္ဆတီ’’တိ ဣမိနာ။ အယံ အဋ္ဌကထာတော အပရော နယော – သာတိသယေန ဟိတေန အနုကမ္ပကော အနုဂ္ဂဏှနကော ဟိတာနုကမ္ပီတိ။ သမ္ပဇ္ဇတီတိ အာသေဝနလာဘေန နိပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဗလဝတီ ဟောတိ အဝဂ္ဂဟာတိ အတ္ထော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နိယတာ ဟောတီ’’တိ။

၅၁၀-၅၁၁။ ဒုတိယံ ဥပပတ္တိန္တိ ‘‘နနု ရာဇာ ပသေနဒိကောသလော’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တံ ဒုတိယံ ဥပပတ္တိံ ဌာနံ ယုတ္တိံ။ ကာရဏဉှိ ဘဂဝါ ဥပမာမုခေန ဒဿေတိ၊ ဣမာယ စ ဥပပတ္တိယာ တုမှေ စေဝ အညေ စာတိ လောဟိစ္စမ္ပိ အန္တောကတွာ သံဝေဇနံ ကတံ ဟောတိ။ ယေ စ ဣမေ ကုလပုတ္တာ ဒိဗ္ဗာ ဂဗ္ဘာ ပရိပါစေန္တီတိ ယောဇနာ။ ဥပနိဿယသမ္ပတ္တိယာ၊ ဉာဏပရိပါကဿ ဝါ အဘာဝေန အသက္ကောန္တာ။ ကမ္မပဒေန အတုလျာဓိကရဏတ္တာ ပရိပါစေန္တိ ကိရိယာယ ဝိဘတ္တိဝိပလ္လာသေန ဥပယောဂတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစနံ။ ယေ ပန ‘‘ပရိပစ္စန္တီ’’တိ ကမ္မရူပေန ပဌန္တိ၊ တေသံ မတေ ဝိဘတ္တိဝိပလ္လာသေန ပယောဇနံ နတ္ထိ ကမ္မကတ္တုဘာဝတော၊ အတ္ထော ပနဿ ဒုတိယဝိကပ္ပေ ဝုတ္တနယေန ဒါနာဒိပုညဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဟိတာနုကမ္ပာဒိတာ စ တဿ တံသမင်္ဂီသတ္တဝသေန ဟောတိ။ ဒိဝိ ဘဝါတိ ဒိဗ္ဗာ။ ဂဗ္ဘေန္တိ ပရိပစ္စနဝသေန အတ္တနိ ပဗန္ဓေန္တီတိ ဂဗ္ဘာ၊ ဒေဝလောကာ။ ‘‘ဆန္နံ ဒေဝလောကာန’’န္တိ နိဒဿနဝစနမေတံ။ ဗြဟ္မလောကဿာပိ ဟိ ဒိဗ္ဗဂဗ္ဘဘာဝေါ လဗ္ဘတေဝ ဒိဗ္ဗဝိဟာရဟေတုကတ္တာ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ‘‘ဘာဝနံ ဘာဝယမာနာ’’တိ ဣဒမ္ပိ ဝစနံ သမတ္ထိတံ ဟောတိ ။ ‘‘ဒေဝလောကဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပူရယမာနာ’’တိ ဝတွာ တံ ပဋိပဒံ သရူပတော ဒဿေတုံ ‘‘ဒါနံ ဒဒမာနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဘဝန္တိ ဧတ္ထ ယထာရုစိ သုခသမပ္ပိတာတိ ဘဝါ၊ ဝိမာနာနိ။ ဒေဝဘာဝါဝဟတ္တာ ဒိဗ္ဗာ။ ဝုတ္တနယေနေဝ ဂဗ္ဘာ။ဒါနာဒယော ဒေဝလောကသံဝတ္တနိက ပုညဝိသေသာ။ ဒိဗ္ဗာ ဘဝါတိ ဣဓ ဒေဝလောကပရိယာပန္နာ ဥပပတ္တိဘဝါ အဓိပ္ပေတာ။ တဒါဝဟော ဟိ ကမ္မဘဝေါ ပုဗ္ဗေ ဂဟိတောတိ အာဟ ‘‘ဒေဝလောကေ ဝိပါကက္ခန္ဓာ’’တိ။

တယောစောဒနာရဟဝဏ္ဏနာ

၅၁၃။ အနိယာမိတေနေဝါတိ အနိယမိတေနေဝ၊ ‘‘တွံ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိကော၊ ဧဝံ သတ္တာနံ အနတ္ထဿ ကာရကော’’တိ ဧဝံ အနုဒ္ဒေသိကေနေဝ။ သဗ္ဗလောကပတ္ထဋာယ လဒ္ဓိယာ သမုပ္ပဇ္ဇနတော ယာဝ ဘဝဂ္ဂါ ဥဂ္ဂတံ။ မာနန္တိ ‘‘အဟမေတံ ဇာနာမိ၊ အဟမေတံ ပဿာမီ’’တိ ဧဝံ ပဝတ္တံ ပဏ္ဍိတမာနံ။ ဘိန္ဒိတွာတိ ဝိဓမေတွာ၊ ဇဟာပေတွာတိ အတ္ထော။ တယော သတ္ထာရေတိ အသမ္ပာဒိတအတ္တဟိတော အနောဝါဒကရသာဝကော စ အသမ္ပာဒိတအတ္တဟိတော ဩဝါဒကရသာဝကော စ သမ္ပာဒိတအတ္တဟိတော အနောဝါဒကရသာဝကော စေတိ ဣမေ တယော သတ္ထာရေ။ စတုတ္ထော ပန သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ န စောဒနာရဟော၊ တသ္မာ ‘‘တံ တေန ပုစ္ဆိတော ဧဝ ကထေဿာမီ’’တိ စောဒနာရဟေဝ တယော သတ္ထာရေ ပဌမံ ဒဿေတိ၊ ပစ္ဆာ စတုတ္ထံ သတ္ထာရံ။ ကာမဉ္စေတ္ထ စတုတ္ထော သတ္ထာ ဧကော အဒုတိယော အနညသာဓာရဏော၊ တထာပိ သော ယေသံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာနံ ဝသေန ‘‘ဓမ္မမယော ကာယော’’တိ ဝုစ္စတိ၊ တေသံ သမုဒါယဘူတောပိ တေ ဂုဏာဝယဝေ သတ္ထုဋ္ဌာနိယေ ကတွာ ဒဿေန္တော ဘဂဝါ ‘‘အယမ္ပိ ခေါ လောဟိစ္စ သတ္ထာ’’တိ အဘာသိ။

အညာတိ ယ-ကာရလောပနိဒ္ဒေသော ‘‘သယံ အဘိညာ’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၈၊ ၃၇၊ မ။ နိ။ ၁။၁၅၄၊ ၄၄၄) ဝိယ၊ တဒတ္ထေ စေတံ သမ္ပဒါနဝစနန္တိ ဒဿေတိ ‘‘အညာယာ’’တိအာဒိနာ။ သာဝကတ္တံ ပဋိဇာနိတွာ ဌိတတ္တာ ဧကဒေသေနဿ သာသနံ ကရောန္တီတိ အာဟ ‘‘နိရန္တရံ တဿ သာသနံ အကတွာ’’တိ။ ဥက္ကမိတွာ ဥက္ကမိတွာတိ ကဒါစိ တထာ ကရဏံ၊ ကဒါစိ တထာ အကရဏဉ္စ သန္ဓာယ ဝိစ္ဆာဝစနံ၊ ယဒိစ္ဆိတံ ကရောန္တီတိ အဓိပ္ပာယော ။ ပဋိက္ကမန္တိယာတိ အနဘိရတိယာ အဂါရဝေန အပဂစ္ဆန္တိယာ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အနိစ္ဆန္တိယာ’’တိအာဒိ။ ဧကာယာတိ အဒုတိယာယ ဣတ္ထိယာ၊ သမ္ပယောဂန္တိ မေထုနဓမ္မသမာယောဂံ။ ဧကော ဣစ္ဆေယျာတိ အဒုတိယော ပုရိသော သမ္ပယောဂံ ဣစ္ဆေယျာတိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓော။ ဩသက္ကနာဒိမုခေန ဣတ္ထိပုရိသသမ္ဗန္ဓနိဒဿနံ ဂေဟဿိတာဂေဟဿိတအပေက္ခဝသေန တဿ သတ္ထုနော သာဝကေသု ပဋိပတ္တိဒဿနတ္ထံ။ အတိဝိရတ္တဘာဝတော ဒဋ္ဌုမ္ပိ အနိစ္ဆမာနံ ပရမ္မုခိံ ဌိတံ ဣတ္ထိံ။ လောဘေနာတိ ပရိဝါရံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကလာဘသက္ကာရလောဘေန။ ဤဒိသောတိ ဧဝံသဘာဝေါ သတ္ထာ။ ယေနာတိ လောဘဓမ္မေန။ တတ္ထ သမ္ပာဒေဟီတိ တသ္မိံ ပဋိပတ္တိဓမ္မေ ပတိဋ္ဌိတံ ကတွာ သမ္ပာဒေဟိ။ ကာယဝင်္ကာဒိဝိဂမေန ဥဇုံ ကရောဟိ။

၅၁၄။ သဿရူပကာနိ တိဏာနီတိ သဿသဒိသာနိ နီဝါရာဒိတိဏာနိ။

၅၁၅။ ဧဝံ စောဒနံ အရဟတီတိ ဝုတ္တနယေန သာဝကေသု အပ္ပောဿုက္ကဘာဝါပါဒနေ နိယောဇနဝသေန စောဒနံ အရဟတိ၊ န ပဌမော ဝိယ ‘‘ဧဝရူပေါ တဝ လောဘဓမ္မော’’တိအာဒိနာ၊ န စ ဒုတိယော ဝိယ ‘‘အတ္တာနမေဝ တာဝ တတ္ထ သမ္ပာဒေဟီ’’တိအာဒိနာ။ ကသ္မာ? သမ္ပာဒိတအတ္တဟိတတာယ တတိယဿ။

နစောဒနာရဟသတ္ထုဝဏ္ဏနာ

၅၁၆။ န စောဒနာရဟောတိ ဧတ္ထ ယသ္မာ စောဒနာရဟတာ နာမ သတ္ထုဝိပ္ပဋိပတ္တိယာ ဝါ သာဝကဝိပ္ပဋိပတ္တိယာ ဝါ ဥဘယဝိပ္ပဋိပတ္တိယာ ဝါ ဟောတိ၊ တယိဒံ သဗ္ဗမ္ပိ ဣမသ္မိံ သတ္ထရိ နတ္ထိ၊ တသ္မာ န စောဒနာရဟောတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘အယဉှီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အဿဝါတိ ပဋိဿဝါ။

၅၁၇။ မယာ ဂဟိတာယ ဒိဋ္ဌိယာတိ သဗ္ဗသော အနဝဇ္ဇေ အနုပဝဇ္ဇေ သမ္မာပဋိပန္နေ၊ ပရေသဉ္စ သမ္မဒေဝ သမ္မာပဋိပတ္တိံ ဒဿေန္တေ သတ္ထရိ အဘူတဒေါသာရောပနဝသေန မိစ္ဆာဂဟိတာယ နိရယဂါမိနိယာ ပါပဒိဋ္ဌိယာ။ နရကပပါတန္တိ နရကသင်္ခါတံ မဟာပပါတံ။ ပပတန္တိ ဧတ္ထာတိ ဟိ ပပါတော။ ဓမ္မဒေသနာဟတ္ထေနာတိ ဓမ္မဒေသနာသင်္ခါတေန ဟတ္ထေန။ သဂ္ဂမဂ္ဂထလေတိ သဂ္ဂဂါမိမဂ္ဂဘူတေ ပုညဓမ္မထလေ၊ စာတုမဟာရာဇိကာဒိသဂ္ဂသောတာပတ္တိအာဒိမဂ္ဂသင်္ခါတေ ဝါ ထလေ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

ဣတိ သုမင်္ဂလဝိလာသိနိယာ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယ ပရမသုခုမဂမ္ဘီရဒုရနုဗောဓတ္ထပရိဒီပနာယ သုဝိမလဝိပုလပညာဝေယျတ္တိယဇနနာယ သာဓုဝိလာသိနိယာ နာမ လီနတ္ထပကာသနိယာ လောဟိစ္စသုတ္တဝဏ္ဏနာယ လီနတ္ထပကာသနာ။

လောဟိစ္စသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။