📜

၅။ ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂေါ

၁။ ဗြဟ္မာယုသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၈၃။ ဧဝံမေ သုတန္တိ ဗြဟ္မာယုသုတ္တံ။ တတ္ထ မဟတာ ဘိက္ခုသင်္ဃေန သဒ္ဓိန္တိ မဟတာတိ ဂုဏမဟတ္တေနပိ မဟတာ၊ သင်္ချာမဟတ္တေနပိ။ သော ဟိ ဘိက္ခုသင်္ဃေ ဂုဏေဟိပိ မဟာ အဟောသိ အပ္ပိစ္ဆတာဒိဂုဏသမန္နာဂတတ္တာ၊ သင်္ချာယပိ မဟာ ပဉ္စသတသင်္ချတ္တာ။ ဘိက္ခူနံ သင်္ဃေန ဘိက္ခုသင်္ဃေန၊ ဒိဋ္ဌိသီလသာမညသင်္ဃာတသင်္ခါတေန သမဏဂဏေနာတိ အတ္ထော။ သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟီတိ ပဉ္စ မတ္တာ ဧတေသန္တိ ပဉ္စမတ္တာနိ။ မတ္တာတိ ပမာဏံ ဝုစ္စတိ၊ တသ္မာ ယထာ ဘောဇနေ မတ္တညူတိ ဝုတ္တေ ဘောဇနေ မတ္တံ ဇာနာတိ ပမာဏံ ဇာနာတီတိ အတ္ထော ဟောတိ၊ ဧဝမိဓာပိ တေသံ ဘိက္ခုသတာနံ ပဉ္စမတ္တာ ပဉ္စပမာဏန္တိ ဧဝမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဘိက္ခူနံ သတာနိ ဘိက္ခုသတာနိ။ တေဟိ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။

ဝီသဝဿသတိကောတိ ဝီသာဓိကဝဿသတိကော။ တိဏ္ဏံ ဝေဒါနန္တိ ဣရုဝေဒယဇုဝေဒသာမဝေဒါနံ။ ဩဋ္ဌပဟတကရဏဝသေန ပါရံ ဂတောတိ ပါရဂူ။ သဟ နိဃဏ္ဍုနာ စ ကေဋုဘေန စ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ၊ နိဃဏ္ဍူတိ နာမနိဃဏ္ဋုရုက္ခာဒီနံ ဝေဝစနပ္ပကာသကံ သတ္ထံ။ ကေဋုဘန္တိ ကိရိယာကပ္ပဝိကပ္ပော ကဝီနံ ဥပကာရာယ သတ္ထံ။ သဟ အက္ခရပ္ပဘေဒေန သက္ခရပ္ပဘေဒါနံ။ အက္ခရပ္ပဘေဒေါတိ သိက္ခာ စ နိရုတ္တိ စ။ ဣတိဟာသပဉ္စမာနန္တိ အာထဗ္ဗဏဝေဒံ စတုတ္ထံ ကတွာ ‘‘ဣတိဟ အာသ ဣတိဟ အာသာ’’တိ ဤဒိသဝစနပ္ပဋိသံယုတ္တော ပုရာဏကထာသင်္ခါတော ဣတိဟာသော ပဉ္စမော ဧတေသန္တိ ဣတိဟာသပဉ္စမာ၊ တေသံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ။ ပဒဉ္စ တဒဝသေသဉ္စ ဗျာကရဏံ အဓီယတိ ပဝေဒေတိ စာတိ ပဒကော ဝေယျာကရဏော။ လောကာယတံ ဝုစ္စတိ ဝိတဏ္ဍဝါဒသတ္ထံ။ မဟာပုရိသလက္ခဏန္တိ မဟာပုရိသာနံ ဗုဒ္ဓါဒီနံ လက္ခဏဒီပကံ ဒွါဒသသဟဿဂန္ထပ္ပမာဏံ သတ္ထံ၊ ယတ္ထ သောဠသသဟဿဂါထာပရိမာဏာယ ဗုဒ္ဓမန္တာ နာမ အဟေသုံ၊ ယေသံ ဝသေန ‘‘ဣမိနာ လက္ခဏေန သမန္နာဂတာ ဗုဒ္ဓါ နာမ ဟောန္တိ၊ ဣမိနာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ နာမ ဟောန္တိ၊ ဣမိနာ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ၊ အသီတိမဟာသာဝကာ၊ ဗုဒ္ဓမာတာ၊ ဗုဒ္ဓပိတာ၊ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော၊ အဂ္ဂုပဋ္ဌာယိကာ၊ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ’’တိ အယံ ဝိသေသော ဉာယတိ။ အနဝယောတိ ဣမေသု လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနူနော ပရိပူရကာရီ၊ အဝယော န ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အဝယော နာမ ယော တာနိ အတ္ထတော စ ဂန္ထတော စ သန္ဓာရေတုံ န သက္ကောတိ။ အဿောသိ ခေါတိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ၊ တံ သာလေယျကသုတ္တေ (မ။ နိ။ ၁။၄၃၉ အာဒယော) ဝုတ္တမေဝ။

၃၈၄။ အယံ တာတာတိ အယံ မဟလ္လကတာယ ဂန္တုံ အသက္ကောန္တော မာဏဝံ အာမန္တေတွာ ဧဝမာဟ။ အပိစ ဧသ ဗြာဟ္မဏော စိန္တေသိ ‘‘ဣမသ္မိံ လောကေ ‘အဟံ ဗုဒ္ဓါ အဟံ ဗုဒ္ဓါ’တိ ဥဂ္ဂတဿ နာမံ ဂဟေတွာ ဗဟူ ဇနာ ဝိစရန္တိ၊ တသ္မာ န မေ အနုဿဝမတ္တေနေဝ ဥပသင်္ကမိတုံ ယုတ္တံ။ ဧကစ္စဉှိ ဥပသင်္ကမန္တဿ အပက္ကမနမ္ပိ ဂရု ဟောတိ၊ အနတ္ထောပိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယံနူနာဟံ မမ အန္တေဝါသိကံ ပေသေတွာ ‘ဗုဒ္ဓါ ဝါ နော ဝါ’တိ ဇာနိတွာ ဥပသင်္ကမေယျ’’န္တိ တသ္မာ မာဏဝံ အာမန္တေတွာ ‘‘အယံ တာတာ’’တိအာဒိမာဟ။ တံ ဘဝန္တန္တိ တဿ ဘဝတော။ တထာ သန္တံယေဝါတိ တထာ သတောယေဝ။ ဣဒဉှိ ဣတ္ထမ္ဘူတာချာနတ္ထေ ဥပယောဂဝစနံ။ ယထာကထံ ပနာဟံ၊ ဘောတိ ဧတ္ထ ကထံ ပနာဟံ၊ ဘော၊ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဇာနိဿာမိ၊ ယထာ သက္ကာ သော ဉာတုံ၊ တထာ မေ အာစိက္ခာတိ အတ္ထော။ ယထာတိ ဝါ နိပါတမတ္တမေဝေတံ။ ကထန္တိ အယံ အာကာရပုစ္ဆာ၊ ကေနာကာရေနာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဇာနိဿာမီတိ အတ္ထော။

ဧဝံ ဝုတ္တေ ကိရ နံ ဥပဇ္ဈာယော – ‘‘ကိံ တွံ၊ တာတ၊ ပထဝိယံ ဌိတော ပထဝိံ န ပဿာမီတိ ဝိယ စန္ဒိမသူရိယာနံ ဩဘာသေ ဌိတော စန္ဒိမသူရိယေ န ပဿာမီတိ ဝိယ ဝဒသီ’’တိအာဒီနိ ဝတွာ ဇာနနာကာရံ ဒဿေန္တော အာဂတာနိ ခေါ တာတာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ မန္တေသူတိ ဝေဒေသု။ တထာဂတော ကိရ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ ပဋိကစ္စေဝ သုဒ္ဓါဝါသာ ဒေဝါ ဝေဒေသု လက္ခဏာနိ ပက္ခိပိတွာ ‘‘ဗုဒ္ဓမန္တာ နာမ ဧတေ’’တိ ဗြာဟ္မဏဝေသေန ဝေဒေ ဝါစေန္တိ ‘‘တဒနုသာရေန မဟေသက္ခာ သတ္တာ တထာဂတံ ဇာနိဿန္တီ’’တိ။ တေန ပုဗ္ဗေ ဝေဒေသု မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ အာဂစ္ဆန္တိ။ ပရိနိဗ္ဗုတေ ပန တထာဂတေ အနုက္ကမေန အန္တရဓာယန္တိ၊ တေန ဧတရဟိ နတ္ထိ။ မဟာပုရိသဿာတိ ပဏိဓိသမာဒါနဉာဏကရုဏာဒိဂုဏမဟတော ပုရိသဿ။ ဒွေယေဝ ဂတိယောတိ ဒွေ ဧဝ နိဋ္ဌာ ။ ကာမဉ္စာယံ ဂတိသဒ္ဒေါ – ‘‘ပဉ္စ ခေါ ဣမာ ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဂတိယော’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၁၅၃) ဘဝဘေဒေ ဝတ္တတိ၊ ‘‘ဂတိ မိဂါနံ ပဝန’’န္တိအာဒီသု (ပရိ။ ၃၃၉) နိဝါသဋ္ဌာနေ၊ ‘‘ဧဝံ အဓိမတ္တဂတိမန္တော’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၁၆၁) ပညာယ၊ ‘‘ဂတိဂတ’’န္တိအာဒီသု ဝိသဋဘာဝေ၊ ဣဓ ပန နိဋ္ဌာယံ ဝတ္တတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ယေဟိ သမန္နာဂတော ရာဇာ ဟောတိ၊ န တေဟေဝ ဗုဒ္ဓါ ဟောတိ၊ ဇာတိသာမညတော ပန တာနိယေဝ တာနီတိ ဝုစ္စန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ယေဟိ သမန္နာဂတဿာ’’တိ။ သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတီတိ ယဒိ အဂါရေ ဝသတိ၊ ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ။ စတူဟိ အစ္ဆရိယဓမ္မေဟိ သင်္ဂဟဝတ္ထူဟိ စ လောကံ ရဉ္ဇနတော ရာဇာ။ စက္ကရတနံ ဝတ္တေတိ၊ စတူဟိ သမ္ပတ္တိစက္ကေဟိ ဝတ္တေတိ၊ တေဟိ စ ပရံ ဝတ္တေတိ၊ ပရဟိတာယ စ ဣရိယာပထစက္ကာနံ ဝတ္တော ဧတသ္မိံ အတ္ထီတိ စက္ကဝတ္တီ။ ဧတ္ထ စ ရာဇာတိ သာမညံ၊ စက္ကဝတ္တီတိ ဝိသေသနံ။ ဓမ္မေန စရတီတိ ဓမ္မိကော၊ ဉာယေန သမေန ဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ လဘိတွာ ရာဇာ ဇာတောတိ ဓမ္မရာဇာ။ ပရဟိတဓမ္မကရဏေန ဝါ ဓမ္မိကော၊ အတ္တဟိတဓမ္မကရဏေန ဓမ္မရာဇာ။ စတုရန္တာယ ဣဿရောတိ စာတုရန္တော၊ စတုသမုဒ္ဒန္တာယ စတုဗ္ဗိဓဒီပဘူသိတာယ စ ပထဝိယာ ဣဿရောတိ အတ္ထော။ အဇ္ဈတ္တံ ကောပါဒိပစ္စတ္ထိကေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗရာဇာနော ဝိဇေသီတိ ဝိဇိတာဝီ။ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တောတိ ဇနပဒေ ထာဝရဘာဝံ ဓုဝဘာဝံ ပတ္တော၊ န သက္ကာ ကေနစိ စာလေတုံ၊ ဇနပဒေါ ဝါ တမှိ ထာဝရိယပ္ပတ္တော အနုဿုက္ကော သကမ္မနိရတော အစလော အသမ္ပဝေဓီတိ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော။ သေယျထိဒန္တိ နိပါတော၊ တဿ တာနိ ကတမာနီတိ အတ္ထော။ စက္ကရတနန္တိအာဒီသု စက္ကဉ္စ တံ ရတိဇနနတ္ထေန ရတနဉ္စာတိ စက္ကရတနံ။ ဧသေဝ နယော သဗ္ဗတ္ထ။

ဣမေသု ပန ရတနေသု အယံ စက္ကဝတ္တိရာဇာ စက္ကရတနေန အဇိတံ ဇိနာတိ၊ ဟတ္ထိအဿရတနေဟိ ဝိဇိတေ ယထာသုခံ အနုဝိစရတိ၊ ပရိဏာယကရတနေန ဝိဇိတမနုရက္ခတိ၊ သေသေဟိ ဥပဘောဂသုခမနုဘဝတိ။ ပဌမေန စဿ ဥဿာဟသတ္တိယောဂေါ၊ ဟတ္ထိအဿဂဟပတိရတနေဟိ ပဘုသတ္တိယောဂေါ၊ ပစ္ဆိမေန မန္တသတ္တိယောဂေါ သုပရိပုဏ္ဏော ဟောတိ၊ ဣတ္ထိမဏိရတနေဟိ တိဝိဓသတ္တိယောဂဖလံ။ သော ဣတ္ထိမဏိရတနေဟိ ဘောဂသုခမနုဘဝတိ၊ သေသေဟိ ဣဿရိယသုခံ။ ဝိသေသတော စဿ ပုရိမာနိ တီဏိ အဒေါသကုသလမူလဇနိတကမ္မာနုဘာဝေန သမ္ပဇ္ဇန္တိ၊ မဇ္ဈိမာနိ အလောဘကုသလမူလဇနိတကမ္မာနုဘာဝေန၊ ပစ္ဆိမမေကံ အမောဟကုသလမူလဇနိတကမ္မာနုဘာဝေနာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ၊ ဝိတ္ထာရော ပန ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တေ ရတနသုတ္တဿ (သံ။ နိ။ ၅။၂၂၂-၂၂၃) ဥပဒေသတော ဂဟေတဗ္ဗော။ အပိစ ဗာလပဏ္ဍိတသုတ္တေပိ (မ။ နိ။ ၃။၂၅၅) ဣမေသံ ရတနာနံ ဥပ္ပတ္တိက္ကမေန သဒ္ဓိံ ဝဏ္ဏနာ အာဂမိဿတိ။

ပရောသဟဿန္တိ အတိရေကသဟဿံ။ သူရာတိ အဘီရုကဇာတိကာ။ ဝီရင်္ဂရူပါတိ ဒေဝပုတ္တသဒိသကာယာ၊ ဧဝံ တာဝ ဧကေ ဝဏ္ဏယန္တိ၊ အယံ ပနေတ္ထ သဘာဝေါ – ဝီရာတိ ဥတ္တမသူရာ ဝုစ္စန္တိ။ ဝီရာနံ အင်္ဂံ ဝီရင်္ဂံ၊ ဝီရကာရဏံ ဝီရိယန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဝီရင်္ဂံ ရူပံ ဧတေသန္တိ ဝီရင်္ဂရူပါ၊ ဝီရိယမယသရီရာ ဝိယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာတိ သစေ ပဋိမုခံ တိဋ္ဌေယျ ပရသေနာ၊ တံ မဒ္ဒိတုံ သမတ္ထာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဓမ္မေနာတိ ‘‘ပါဏော န ဟန္တဗ္ဗော’’တိအာဒိနာ ပဉ္စသီလဓမ္မေန။

အရဟံ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ လောကေ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါတိ ဧတ္ထ ရာဂဒေါသမောဟမာနဒိဋ္ဌိအဝိဇ္ဇာဒုစ္စရိတဆဒနေဟိ သတ္တဟိ ပဋိစ္ဆန္နေ ကိလေသန္ဓကာရလောကေ တံ ဆဒနံ ဝိဝဋ္ဋေတွာ သမန္တတော သဉ္ဇာတာလောကော ဟုတွာ ဌိတောတိ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ။ တတ္ထ ပဌမေန ပဒေန ပူဇာရဟတာ၊ ဒုတိယေန တဿာ ဟေတု ယသ္မာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါတိ၊ တတိယေန ဗုဒ္ဓတ္တဟေတုဘူတာ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒတာ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အထ ဝါ ဝိဝဋ္ဋော စ ဝိစ္ဆဒေါ စာတိ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ၊ ဝဋ္ဋရဟိတော ဆဒနရဟိတော စာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေန အရဟံ ဝဋ္ဋာဘာဝေန၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဆဒနာဘာဝေနာတိ ဧဝံ ပုရိမပဒဒွယဿေဝ ဟေတုဒွယံ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဒုတိယဝေသာရဇ္ဇေန စေတ္ထ ပုရိမသိဒ္ဓိ၊ ပဌမေန ဒုတိယသိဒ္ဓိ၊ တတိယစတုတ္ထေဟိ တတိယသိဒ္ဓိ ဟောတိ။ ပုရိမဉ္စ ဓမ္မစက္ခုံ၊ ဒုတိယံ ဗုဒ္ဓစက္ခုံ၊ တတိယံ သမန္တစက္ခုံ သာဓေတီတိပိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တွံ မန္တာနံ ပဋိဂ္ဂဟေတာတိ ဣမိနာဿ သူရဘာဝံ ဇနေတိ။

၃၈၅။ သောပိ တာယ အာစရိယကထာယ လက္ခဏေသု ဝိဂတသမ္မောဟော ဧကောဘာသဇာတော ဝိယ ဗုဒ္ဓမန္တေ သမ္ပဿမာနော ဧဝံ၊ ဘောတိ အာဟ။ တဿတ္ထော – ယထာ၊ ဘော၊ မံ တွံ ဝဒသိ၊ ဧဝံ ကရိဿာမီတိ။ သမန္နေသီတိ ဂဝေသိ၊ ဧကံ ဒွေတိ ဝါ ဂဏယန္တော သမာနယိ။ အဒ္ဒသာ ခေါတိ ကထံ အဒ္ဒသ? ဗုဒ္ဓါနဉှိ နိသိန္နာနံ ဝါ နိပန္နာနံ ဝါ ကောစိ လက္ခဏံ ပရိယေသိတုံ န သက္ကောတိ၊ ဌိတာနံ ပန စင်္ကမန္တာနံ ဝါ သက္ကောတိ။ တသ္မာ လက္ခဏပရိယေသနတ္ထံ အာဂတံ ဒိသွာ ဗုဒ္ဓါ ဥဋ္ဌာယာသနာ တိဋ္ဌန္တိ ဝါ စင်္ကမံ ဝါ အဓိဋ္ဌဟန္တိ။ ဣတိ လက္ခဏဒဿနာနုရူပေ ဣရိယာပထေ ဝတ္တမာနဿ အဒ္ဒသ။ ယေဘုယျေနာတိ ပါယေန၊ ဗဟုကာနိ အဒ္ဒသ၊ အပ္ပာနိ န အဒ္ဒသာတိ အတ္ထော။ တတော ယာနိ န အဒ္ဒသ၊ တေသံ ဒီပနတ္ထံ ဝုတ္တံ ဌပေတွာ ဒွေတိ။ ကင်္ခတီတိ ‘‘အဟော ဝတ ပဿေယျ’’န္တိ ပတ္ထနံ ဥပ္ပာဒေတိ။ ဝိစိကိစ္ဆတီတိ တတော တတော တာနိ ဝိစိနန္တော ကိစ္ဆတိ န သက္ကောတိ ဒဋ္ဌုံ။ နာဓိမုစ္စတီတိ တာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ သန္နိဋ္ဌာနံ န ဂစ္ဆတိ။ န သမ္ပသီဒတီတိ တတော ‘‘ပရိပုဏ္ဏလက္ခဏော အယ’’န္တိ ဘဂဝတိ ပသာဒံ နာပဇ္ဇတိ။ ကင်္ခါယ ဝါ ဒုဗ္ဗလာ ဝိမတိ ဝုတ္တာ၊ ဝိစိကိစ္ဆာယ မဇ္ဈိမာ၊ အနဓိမုစ္စနတာယ ဗလဝတီ၊ အသမ္ပသာဒေန တေဟိ တီဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တဿ ကာလုဿိယဘာဝေါ။ ကောသောဟိတေတိ ဝတ္ထိကောသေန ပဋိစ္ဆန္နေ။ ဝတ္ထဂုယှေတိ အင်္ဂဇာတေ။ ဘဂဝတော ဟိ ဝါရဏဿေဝ ကောသောဟိတဝတ္ထဂုယှံ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ ပဒုမဂဗ္ဘသမာနံ၊ တံ သော ဝတ္ထပဋိစ္ဆန္နတ္တာ၊ အန္တောမုခဂတာယ စ ဇိဝှာယ ပဟူတဘာဝံ အသလ္လက္ခေန္တော တေသု ဒွီသု လက္ခဏေသု ကင်္ခီ အဟောသိ ဝိစိကိစ္ဆီ။

အထ ခေါ ဘဂဝါတိ အထ ဘဂဝါ စိန္တေသိ – ‘‘သစာဟံ ဣမဿ ဧတာနိ ဒွေ လက္ခဏာနိ န ဒဿေဿာမိ၊ နိက္ကင်္ခေါ န ဘဝိဿတိ။ ဧတဿ ကင်္ခါယ သတိ အာစရိယောပိဿ နိက္ကင်္ခေါ န ဘဝိဿတိ၊ အထ မံ ဒဿနာယ န အာဂမိဿတိ၊ အနာဂတော ဓမ္မံ န သောဿတိ၊ ဓမ္မံ အသုဏန္တော တီဏိ သာမညဖလာနိ န သစ္ဆိကရိဿတိ။ ဧတသ္မိံ ပန နိက္ကင်္ခေ အာစရိယောပိဿ နိက္ကင်္ခေါ မံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဓမ္မံ သုတွာ တီဏိ သာမညဖလာနိ သစ္ဆိကရိဿတိ။ ဧတဒတ္ထံယေဝ စ မယာ ပါရမိယော ပူရိတာ။ ဒဿေဿာမိဿ တာနိ လက္ခဏာနီ’’တိ။

တထာရူပံ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရမကာသိ။ ကထံရူပံ? ကိမေတ္ထ အညေန ဝတ္တဗ္ဗံ? ဝုတ္တမေတံ နာဂသေနတ္ထေရေနေဝ မိလိန္ဒရညာ ပုဋ္ဌေန –

အာဟ စ ဒုက္ကရံ၊ ဘန္တေ နာဂသေန၊ ဘဂဝတာ ကတန္တိ။ ကိံ မဟာရာဇာတိ? မဟာဇနေန ဟိရိကရဏောကာသံ ဗြဟ္မာယုဗြာဟ္မဏဿ စ အန္တေဝါသိဥတ္တရဿ စ ဗာဝရိယဿ အန္တေဝါသီနံ သောဠသဗြာဟ္မဏာနဉ္စ သေလဿ စ ဗြာဟ္မဏဿ အန္တေဝါသီနံ တိသတမာဏဝါနဉ္စ ဒဿေသိ၊ ဘန္တေတိ။ န၊ မဟာရာဇ၊ ဘဂဝါ ဂုယှံ ဒဿေတိ၊ ဆာယံ ဘဂဝါ ဒဿေတိ၊ ဣဒ္ဓိယာ အဘိသင်္ခရိတွာ နိဝါသနနိဝတ္ထံ ကာယဗန္ဓနဗဒ္ဓံ စီဝရပါရုတံ ဆာယာရူပကမတ္တံ ဒဿေသိ မဟာရာဇာတိ။ ဆာယံ ဒိဋ္ဌေ သတိ ဒိဋ္ဌောယေဝ။ နနု၊ ဘန္တေတိ? တိဋ္ဌတေတံ၊ မဟာရာဇ၊ ဟဒယရူပံ ဒိသွာ ဗုဇ္ဈနကသတ္တော ဘဝေယျ၊ ဟဒယမံသံ နီဟရိတွာ ဒဿေယျ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါတိ။ ကလ္လောသိ၊ ဘန္တေ နာဂသေနာတိ။

နိန္နာမေတွာတိ နီဟရိတွာ။ အနုမသီတိ ကထိနသူစိံ ဝိယ ကတွာ အနုမဇ္ဇိ။ တထာ ကရဏေန စေတ္ထ မုဒုဘာဝေါ၊ ကဏ္ဏသောတာနုမသနေန ဒီဃဘာဝေါ၊ နာသိကသောတာနုမသနေန တနုဘာဝေါ၊ နလာဋစ္ဆာဒနေန ပုထုလဘာဝေါ ပကာသိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဥဘောပိ ကဏ္ဏသောတာနီတိအာဒီသု စေတ္ထ ဗုဒ္ဓါနံ ကဏ္ဏသောတေသု မလံ ဝါ ဇလ္လိကာ ဝါ နတ္ထိ၊ ဓောဝိတွာ ဌပိတရဇတပနာဠိကာ ဝိယ ဟောန္တိ၊ တထာ နာသိကသောတေသု၊ တာနိပိ ဟိ သုပရိကမ္မကတကဉ္စနပနာဠိကာ ဝိယ စ မဏိပနာဠိကာ ဝိယ စ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဇိဝှံ နီဟရိတွာ ကထိနသူစိံ ဝိယ ကတွာ မုခပရိယန္တေ ဥပသံဟရန္တော ဒက္ခိဏကဏ္ဏသောတံ ပဝေသေတွာ တတော နီဟရိတွာ ဝါမကဏ္ဏသောတံ ပဝေသေသိ၊ တတော နီဟရိတွာ ဒက္ခိဏနာသိကသောတံ ပဝေသေတွာ တတော နီဟရိတွာ ဝါမနာသိကသောတံ ပဝေသေသိ၊ တတော နီဟရိတွာ ပုထုလဘာဝံ ဒဿေန္တော ရတ္တဝလာဟကေန အဍ္ဎစန္ဒံ ဝိယ စ သုဝဏ္ဏပတ္တံ ဝိယ စ ရတ္တကမ္ဗလပဋလေန ဝိဇ္ဇုဇောတသဒိသာယ ဇိဝှာယ ကေဝလကပ္ပံ နလာဋမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေသိ။

ယံနူနာဟန္တိ ကသ္မာ စိန္တေသိ? အဟဉှိ မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ သမန္နေသိတွာ ဂတော ‘‘ဒိဋ္ဌာနိ တေ၊ တာတ၊ မဟာပုရိသလက္ခဏာနီ’’တိ အာစရိယေန ပုစ္ဆိတော ‘‘အာမ၊ အာစရိယာ’’တိ ဝတ္တုံ သက္ခိဿာမိ။ သစေ ပန မံ ‘‘ကိရိယာကရဏမဿ ကီဒိသ’’န္တိ ပုစ္ဆိဿတိ ၊ တံ ဝတ္တုံ န သက္ခိဿာမိ၊ န ဇာနာမီတိ ဝုတ္တေ ပန အာစရိယော ကုဇ္ဈိဿတိ ‘‘နနု တွံ မယာ သဗ္ဗမ္ပေတံ ဇာနနတ္ထာယ ပေသိတော၊ ကသ္မာ အဇာနိတွာ အာဂတောသီ’’တိ၊ တသ္မာ ယန္နူနာဟန္တိ စိန္တေတွာ အနုဗန္ဓိ။ ဘဂဝါ နှာနဋ္ဌာနံ မုခဓောဝနဋ္ဌာနံ သရီရပဋိဇဂ္ဂနဋ္ဌာနံ ရာဇရာဇမဟာမတ္တာဒီနံ ဩရောဓေဟိ သဒ္ဓိံ ပရိဝါရေတွာ နိသိန္နဋ္ဌာနန္တိ ဣမာနိ စတ္တာရိ ဌာနာနိ ဌပေတွာ သေသဋ္ဌာနေသု အန္တမသော ဧကဂန္ဓကုဋိယမ္ပိ ဩကာသမကာသိ။

ဂစ္ဆန္တေ ဂစ္ဆန္တေ ကာလေ – ‘‘အယံ ကိရ ဗြဟ္မာယုဗြာဟ္မဏဿ မာဏဝေါ ဥတ္တရော နာမ ‘ဗုဒ္ဓါ ဝါ နော ဝါ’တိ တထာဂတဿ ဗုဒ္ဓဘာဝံ ဝီမံသန္တော စရတိ၊ ဗုဒ္ဓဝီမံသကော နာမာယ’’န္တိ ပါကဋော ဇာတော။ ယမှိ ယမှိ ဌာနေ ဗုဒ္ဓါ ဝသန္တိ၊ ပဉ္စ ကိစ္စာနိ ကတာနေဝ ဟောန္တိ၊ တာနိ ဟေဋ္ဌာ ဒဿိတာနေဝ ။ တတ္ထ ပစ္ဆာဘတ္တံ အလင်္ကတဓမ္မာသနေ နိသီဒိတွာ ဒန္တခစိတံ စိတ္တဗီဇနိံ ဂဟေတွာ မဟာဇနဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တေ ဘဂဝတိ ဥတ္တရောပိ အဝိဒူရေ နိသီဒတိ။ ဓမ္မဿဝနပရိယောသာနေ သဒ္ဓါ မနုဿာ သွာတနာယ ဘဂဝန္တံ နိမန္တေတွာ မာဏဝမ္ပိ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘တာတ၊ အမှေဟိ ဘဂဝါ နိမန္တိတော၊ တွမ္ပိ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ အာဂန္တွာ အမှာကံ ဂေဟေ ဘတ္တံ ဂဏှေယျာသီ’’တိ။ ပုနဒိဝသေ တထာဂတော ဘိက္ခုသင်္ဃပရိဝုတော ဂါမံ ပဝိသတိ၊ ဥတ္တရောပိ ပဒဝါရေ ပဒဝါရေ ပရိဂ္ဂဏှန္တော ပဒါနုပဒိကော အနုဗန္ဓတိ။ ကုလဂေဟံ ပဝိဋ္ဌကာလေ ဒက္ခိဏောဒကဂ္ဂဟဏံ အာဒိံ ကတွာ သဗ္ဗံ ဩလောကေန္တော နိသီဒတိ။ ဘတ္တကိစ္စာဝသာနေ တထာဂတဿ ပတ္တံ ဘူမိယံ ဌပေတွာ နိသိန္နကာလေ မာဏဝကဿ ပါတရာသဘတ္တံ သဇ္ဇေန္တိ။ သော ဧကမန္တေ နိသိန္နော ဘုဉ္ဇိတွာ ပုန အာဂန္တွာ သတ္ထု သန္တိကေ ဌတွာ ဘတ္တာနုမောဒနံ သုတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံယေဝ ဝိဟာရံ ဂစ္ဆတိ။

တတ္ထ ဘဂဝါ ဘိက္ခူနံ ဘတ္တကိစ္စပရိယောသာနံ အာဂမေန္တော ဂန္ဓမဏ္ဍလမာဠေ နိသီဒတိ။ ဘိက္ခူဟိ ဘတ္တကိစ္စံ ကတွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိသာမေတွာ အာဂမ္မ ဝန္ဒိတွာ ကာလေ အာရောစိတေ ဘဂဝါ ဂန္ဓကုဋိံ ပဝိသတိ၊ မာဏဝေါပိ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံယေဝ ဂစ္ဆတိ။ ဘဂဝါ ပရိဝါရေတွာ အာဂတံ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ဂန္ဓကုဋိပ္ပမုခေ ဌိတော ဩဝဒိတွာ ဥယျောဇေတွာ ဂန္ဓကုဋိံ ပဝိသတိ၊ မာဏဝေါပိ ပဝိသတိ။ ဘဂဝါ ခုဒ္ဒကမဉ္စေ အပ္ပမတ္တကံ ကာလံ နိသီဒတိ၊ မာဏဝေါပိ အဝိဒူရေ ဩလောကေန္တော နိသီဒတိ။ ဘဂဝါ မုဟုတ္တံ နိသီဒိတွာ သီသောက္ကမနံ ဒဿေတိ၊ – ‘‘ဘောတော ဂေါတမဿ ဝိဟာရဝေလာ ဘဝိဿတီ’’တိ မာဏဝေါ ဂန္ဓကုဋိဒွါရံ ပိဒဟန္တော နိက္ခမိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒတိ။ မနုဿာ ပုရေဘတ္တံ ဒါနံ ဒတွာ ဘုတ္တပါတရာသာ သမာဒိန္နဥပေါသထင်္ဂါ သုဒ္ဓုတ္တရာသင်္ဂါ မာလာဂန္ဓာဒိဟတ္ထာ ဓမ္မံ သုဏိဿာမာတိ ဝိဟာရံ အာဂစ္ဆန္တိ၊ စက္ကဝတ္တိနော ခန္ဓာဝါရဋ္ဌာနံ ဝိယ ဟောတိ။

ဘဂဝါ မုဟုတ္တံ သီဟသေယျံ ကပ္ပေတွာ ဝုဋ္ဌာယ ပုဗ္ဗဘာဂေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ သမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇတိ။ သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ မဟာဇနဿ အာဂတဘာဝံ ဉတွာ ဂန္ဓကုဋိတော နိက္ခမ္မ မဟာဇနပရိဝုတော ဂန္ဓမဏ္ဍလမာဠံ ဂန္တွာ ပညတ္တဝရဗုဒ္ဓါသနဂတော ပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ မာဏဝေါပိ အဝိဒူရေ နိသီဒိတွာ – ‘‘ကိံ နု ခေါ သမဏော ဂေါတမော ဂေဟဿိတဝသေန ပရိသံ ဥဿာဒေန္တော ဝါ အပသာဒေန္တော ဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ၊ ဥဒါဟု နော’’တိ အက္ခရက္ခရံ ပဒံ ပဒံ ပရိဂ္ဂဏှာတိ။ ဘဂဝါ တထာဝိဓံ ကထံ အကထေတွာဝ ကာလံ ဉတွာ ဒေသနံ နိဋ္ဌာပေသိ။ မာဏဝေါ ဣမိနာ နိယာမေန ပရိဂ္ဂဏှန္တော သတ္တ မာသေ ဧကတော ဝိစရိတွာ ဘဂဝတော ကာယဒွါရာဒီသု အဏုမတ္တမ္ပိ အဝက္ခလိတံ န အဒ္ဒသ။ အနစ္ဆရိယဉ္စေတံ၊ ယံ ဗုဒ္ဓဘူတဿ မနုဿဘူတော မာဏဝေါ န ပဿေယျ၊ ယဿ ဗောဓိသတ္တဘူတဿ ဆဗ္ဗဿာနိ ပဓာနဘူမိယံ အမနုဿဘူတော မာရော ဒေဝပုတ္တော ဂေဟဿိတဝိတက္ကမတ္တမ္ပိ အဒိသွာ ဗုဒ္ဓဘူတံ ဧကသံဝစ္ဆရံ အနုဗန္ဓိတွာ ကိဉ္စိ အပဿန္တော –

‘‘သတ္တ ဝဿာနိ ဘဂဝန္တံ၊ အနုဗန္ဓိံ ပဒါပဒံ၊

ဩတာရံ နာဓိဂစ္ဆိဿံ၊ သမ္ဗုဒ္ဓဿ သတီမတော’’တိ။ (သု။ နိ။ ၄၄၈) –

အာဒိဂါထာယော ဝတွာ ပက္ကာမိ။ တတော မာဏဝေါ စိန္တေသိ – ‘‘အဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သတ္တ မာသေ အနုဗန္ဓမာနော ကိဉ္စိ ဝဇ္ဇံ န ပဿာမိ။ သစေ ပနာဟံ အညေပိ သတ္တ မာသေ သတ္တ ဝါ ဝဿာနိ ဝဿသတံ ဝါ ဝဿသဟဿံ ဝါ အနုဗန္ဓေယျံ၊ နေဝဿ ဝဇ္ဇံ ပဿေယျံ။ အာစရိယော ခေါ ပနဿ မေ မဟလ္လကော၊ ယောဂက္ခေမံ နာမ န သက္ကာ ဇာနိတုံ။ သမဏဿ ဂေါတမဿ သဘာဝဂုဏေနေဝ ဗုဒ္ဓဘာဝံ ဝတွာ မယှံ အာစရိယဿ အာရောစေဿာမီ’’တိ ဘဂဝန္တံ အာပုစ္ဆိတွာ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ဝန္ဒိတွာ နိက္ခမိ။

အာစရိယဿ သန္တိကဉ္စ ပန ဂန္တွာ – ‘‘ကစ္စိ၊ တာတ ဥတ္တရ၊ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ တထာသန္တံယေဝ သဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော’’တိ ပုစ္ဆိတော၊ ‘‘အာစရိယ၊ ကိံ ဝဒေသိ? စက္ကဝါဠံ အတိသမ္ဗာဓံ၊ ဘဝဂ္ဂံ အတိနီစံ၊ တဿ ဟိ၊ ဘောတော ဂေါတမဿ အာကာသံ ဝိယ အပရိယန္တော ဂုဏဂဏော။ တထာသန္တံယေဝ၊ ဘော၊ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမ’’န္တိအာဒီနိ ဝတွာ ယထာဒိဋ္ဌာနိ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ ပဋိပါဋိယာ အာစိက္ခိတွာ ကိရိယသမာစာရံ အာစိက္ခိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘အထ ခေါ ဥတ္တရော မာဏဝေါ…ပေ… ဧဒိသော စ ဧဒိသော စ ဘဝံ ဂေါတမော တတော စ ဘိယျော’’တိ။

၃၈၆။ တတ္ထ သုပ္ပတိဋ္ဌိတပါဒေါတိ ယထာ ဟိ အညေသံ ဘူမိယံ ပါဒံ ဌပေန္တာနံ အဂ္ဂတလံ ဝါ ပဏှိ ဝါ ပဿံ ဝါ ပဌမံ ဖုသတိ၊ ဝေမဇ္ဈံ ဝါ ပန ဆိဒ္ဒံ ဟောတိ၊ ဥက္ခိပန္တာနမ္ပိ အဂ္ဂတလာဒီသု ဧကကောဋ္ဌာသောဝ ပဌမံ ဥဋ္ဌဟတိ၊ န ဧဝံ တဿ။ တဿ ပန သုဝဏ္ဏပါဒုကတလံ ဝိယ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ သကလံ ပါဒတလံ ဘူမိံ ဖုသတိ၊ ဘူမိတော ဥဋ္ဌဟတိ။ တသ္မာ ‘‘သုပ္ပတိဋ္ဌိတပါဒေါ ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ ဝဒတိ။

တတြိဒံ ဘဂဝတော သုပ္ပတိဋ္ဌိတပါဒတာယ – သစေပိ ဟိ ဘဂဝါ အနေကသတပေါရိသံ နရကံ အက္ကမိဿာမီတိ ပါဒံ နီဟရတိ၊ တာဝဒေဝ နိန္နဋ္ဌာနံ ဝါတပူရိတံ ဝိယ ကမ္မာရဘသ္တံ ဥန္နမိတွာ ပထဝီသမံ ဟောတိ၊ ဥန္နတဋ္ဌာနမ္ပိ အန္တော ပဝိသတိ။ ဒူရေ အက္ကမိဿာမီတိ အဘိနီဟရန္တဿ သိနေရုပ္ပမာဏောပိ ပဗ္ဗတော သေဒိတဝေတ္တင်္ကုရော ဝိယ နမိတွာ ပါဒသမီပံ အာဂစ္ဆတိ။ တထာ ဟိဿ ယမကပါဋိဟာရိယံ ကတွာ ယုဂန္ဓရပဗ္ဗတံ အက္ကမိဿာမီတိ ပါဒေ အဘိနီဟရတော ပဗ္ဗတော နမိတွာ ပါဒသမီပံ အာဂတော၊ သော တံ အက္ကမိတွာ ဒုတိယပါဒေန တာဝတိံသဘဝနံ အက္ကမိ။ န ဟိ စက္ကလက္ခဏေန ပတိဋ္ဌာတဗ္ဗဋ္ဌာနံ ဝိသမံ ဘဝိတုံ သက္ကောတိ။ ခါဏု ဝါ ကဏ္ဍကော ဝါ သက္ခရကထလာ ဝါ ဥစ္စာရပဿာဝေါ ဝါ ခေဠသိင်္ဃာဏိကာဒီနိ ဝါ ပုရိမတရာဝ အပဂစ္ဆန္တိ၊ တတ္ထ တတ္ထေဝ စ ပထဝိံ ပဝိသန္တိ။ တထာဂတဿ ဟိ သီလတေဇေန ပညာတေဇေန ဓမ္မတေဇေန ဒသန္နံ ပါရမီနံ အာနုဘာဝေန အယံ မဟာပထဝီ သမာ မုဒု ပုပ္ဖာဘိကိဏ္ဏာ ဟောတိ။ တတြ တထာဂတော သမံ ပါဒံ နိက္ခိပတိ၊ သမံ ဥဒ္ဓရတိ၊ သဗ္ဗာဝန္တေဟိ ပါဒတလေဟိ ဘူမိံ ဖုသတိ။

စက္ကာနီတိ ဒွီသု ပါဒေသု ဒွေ စက္ကာနိ။ တေသံ အရာ စ နေမိ စ နာဘိ စ ပါဠိယံ ဝုတ္တာဝ။ သဗ္ဗာကာရပရိပူရာနီတိ ဣမိနာ ပန အယံ ဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော – တေသံ ကိရ စက္ကာနံ ပါဒတလဿ မဇ္ဈေ နာဘိ ဒိဿတိ၊ နာဘိပရိစ္ဆိန္နာ ဝဋ္ဋလေခါ ဒိဿတိ၊ နာဘိမုခပရိက္ခေပပဋ္ဋော ဒိဿတိ၊ ပနာဠိမုခံ ဒိဿတိ၊ အရာ ဒိဿန္တိ၊ အရေသု ဝဋ္ဋလေခါ ဒိဿန္တိ၊ နေမီ ဒိဿန္တိ၊ နေမိမဏိကာ ဒိဿန္တိ။ ဣဒံ တာဝ ပါဠိအာဂတမေဝ။

သမ္ဗဟုလဝါရော ပန အနာဂတော၊ သော ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗော – သတ္တိ သိရိ ဝစ္ဆော နန္ဒိ သောဝတ္တိကော ဝဋံသကော ဝဍ္ဎမာနကံ မစ္ဆယုဂလံ ဘဒ္ဒပီဌံ အင်္ကုသံ တောမရော ပါသာဒေါ တောရဏံ သေတစ္ဆတ္တံ ခဂ္ဂေါ တာလဝဏ္ဋံ မောရဟတ္ထကော ဝါဠဗီဇနီ ဥဏှီသံ ပတ္တော မဏိ ကုသုမဒါမံ နီလုပ္ပလံ ရတ္တုပ္ပလံ သေတုပ္ပလံ ပဒုမံ ပုဏ္ဍရီကံ ပုဏ္ဏဃဋော ပုဏ္ဏပါတိ သမုဒ္ဒေါ စက္ကဝါဠော ဟိမဝါ သိနေရု စန္ဒိမသူရိယာ နက္ခတ္တာနိ စတ္တာရော မဟာဒီပါ ဒွေပရိတ္တဒီပသဟဿာနိ၊ အန္တမသော စက္ကဝတ္တိရညော ပရိသံ ဥပါဒါယ သဗ္ဗော စက္ကလက္ခဏဿေဝ ပရိဝါရော။

အာယတပဏှီတိ ဒီဃပဏှိ၊ ပရိပုဏ္ဏပဏှီတိ အတ္ထော။ ယထာ ဟိ အညေသံ အဂ္ဂပါဒေါ ဒီဃော ဟောတိ၊ ပဏှိမတ္ထကေ ဇင်္ဃာ ပတိဋ္ဌာတိ၊ ပဏှိ တစ္ဆေတွာ ဌပိတာ ဝိယ ဟောတိ၊ န ဧဝံ တထာဂတဿ ။ တထာဂတဿ ပန စတူသု ကောဋ္ဌာသေသု ဒွေ ကောဋ္ဌာသာ အဂ္ဂပါဒေါ ဟောတိ၊ တတိယေ ကောဋ္ဌာသေ ဇင်္ဃာ ပတိဋ္ဌာတိ၊ စတုတ္ထေ ကောဋ္ဌာသေ အာရဂ္ဂေန ဝဋ္ဋေတွာ ဌပိတာ ဝိယ ရတ္တကမ္ဗလေ ဂေဏ္ဍုကသဒိသာ ပဏှိ ဟောတိ။

ဒီဃင်္ဂုလီတိ ယထာ အညေသံ ကာစိ အင်္ဂုလိ ဒီဃာ ဟောတိ၊ ကာစိ ရဿာ၊ န ဧဝံ တထာဂတဿ။ တထာဂတဿ ပန မက္ကဋဿေဝ ဒီဃဟတ္ထပါဒင်္ဂုလိယော မူလေ ထူလာ အနုပုဗ္ဗေန ဂန္တွာ အဂ္ဂေ တနုကာ နိယျာသတေလေန မဒ္ဒိတွာ ဝဋ္ဋိတဟရိတာလဝဋ္ဋိသဒိသာ ဟောန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဒီဃင်္ဂုလီ’’တိ။

မုဒုတလုနဟတ္ထပါဒေါတိ သပ္ပိမဏ္ဍေ ဩသာဒေတွာ ဌပိတံ သတဝါရဝိဟတကပ္ပာသပဋလံ ဝိယ မုဒူ၊ ဇာတမတ္တကုမာရဿ ဝိယ စ နိစ္စကာလံ တလုနာ စ ဟတ္ထပါဒါ အဿာတိ မုဒုတလုနဟတ္ထပါဒေါ။

ဇာလဟတ္ထပါဒေါတိ န စမ္မေန ပဋိဗဒ္ဓအင်္ဂုလန္တရော။ ဧဒိသော ဟိ ဖဏဟတ္ထကော ပုရိသဒေါသေန ဥပဟတော ပဗ္ဗဇ္ဇမ္ပိ န လဘတိ။ တထာဂတဿ ပန စတဿော ဟတ္ထင်္ဂုလိယော ပဉ္စပိ ပါဒင်္ဂုလိယော ဧကပ္ပမာဏာ ဟောန္တိ၊ တာသံ ဧကပ္ပမာဏတ္တာယ ယဝလက္ခဏံ အညမညံ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ တိဋ္ဌတိ။ အထဿ ဟတ္ထပါဒါ ကုသလေန ဝဍ္ဎကိနာ ယောဇိတဇာလဝါတပါနသဒိသာ ဟောန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဇာလဟတ္ထပါဒေါ’’တိ။

ဥဒ္ဓံ ပတိဋ္ဌိတဂေါပ္ဖကတ္တာ ဥဿင်္ခါ ပါဒါ အဿာတိ ဥဿင်္ခပါဒေါ။ အညေသဉှိ ပိဋ္ဌိပါဒေ ဂေါပ္ဖကာ ဟောန္တိ။ တေန တေသံ ပါဒါ အာဏိဗဒ္ဓါ ဝိယ ထဒ္ဓါ ဟောန္တိ၊ န ယထာသုခံ ပရိဝတ္တန္တိ၊ ဂစ္ဆန္တာနံ ပါဒတလာနိ န ဒိဿန္တိ ။ တထာဂတဿ ပန အဘိရုဟိတွာ ဥပရိ ဂေါပ္ဖကာ ပတိဋ္ဌဟန္တိ။ တေနဿ နာဘိတော ပဋ္ဌာယ ဥပရိမကာယော နာဝါယ ဌပိတသုဝဏ္ဏပဋိမာ ဝိယ နိစ္စလော ဟောတိ၊ အဓောကာယောဝ ဣဉ္ဇတိ။ သုခေန ပါဒါ ပရိဝတ္တန္တိ။ ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ ဥဘယပဿေသုပိ ဌတွာ ပဿန္တာနံ ပါဒတလာနိ ပညာယန္တိ၊ န ဟတ္ထီနံ ဝိယ ပစ္ဆတောယေဝ။

ဧဏိဇင်္ဃောတိ ဧဏိမိဂသဒိသဇင်္ဃော မံသုဿဒေန ပရိပုဏ္ဏဇင်္ဃော၊ န ဧကတော ဗဒ္ဓပိဏ္ဍိကမံသော ၊ သမန္တတော သမသဏ္ဌိတေန မံသေန ပရိက္ခိတ္တာဟိ သုဝဋ္ဋိတာဟိ သာလိဂဗ္ဘသဒိသာဟိ ဇင်္ဃာဟိ သမန္နာဂတောတိ အတ္ထော။

အနောနမန္တောတိ အနမန္တော။ ဧတေနဿ အခုဇ္ဇအဝါမနဘာဝေါ ဒီပိတော။ အဝသေသဇနာ ဟိ ခုဇ္ဇာ ဝါ ဟောန္တိ ဝါမနာ ဝါ၊ ခုဇ္ဇာနံ ဥပရိမကာယော အပရိပုဏ္ဏော ဟောတိ၊ ဝါမနာနံ ဟေဋ္ဌိမကာယော။ တေ အပရိပုဏ္ဏကာယတ္တာ န သက္ကောန္တိ အနောနမန္တာ ဇဏ္ဏုကာနိ ပရိမဇ္ဇိတုံ။ တထာဂတော ပန ပရိပုဏ္ဏဥဘယကာယတ္တာ သက္ကောတိ။

ဥသဘဝါရဏာဒီနံ ဝိယ သုဝဏ္ဏပဒုမကဏ္ဏိကသဒိသေ ကောသေ ဩဟိတံ ပဋိစ္ဆန္နံ ဝတ္ထဂုယှံ အဿာတိ ကောသောဟိတဝတ္ထဂုယှော။ ဝတ္ထဂုယှန္တိ ဝတ္ထေန ဂူဟိတဗ္ဗံ အင်္ဂဇာတံ ဝုစ္စတိ။

သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏောတိ ဇာတိဟိင်္ဂုလကေန မဇ္ဇိတွာ ဒီပိဒါဌာယ ဃံသိတွာ ဂေရုကပရိကမ္မံ ကတွာ ဌပိတဃနသုဝဏ္ဏရူပကသဒိသောတိ အတ္ထော။ ဧတေနဿ ဃနသိနိဒ္ဓသဏှသရီရတံ ဒဿေတွာ ဆဝိဝဏ္ဏဒဿနတ္ထံ ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစောတိ ဝုတ္တံ၊ ပုရိမဿ ဝါ ဝေဝစနမေဝ ဧတံ။

ရဇောဇလ္လန္တိ ရဇော ဝါ မလံ ဝါ။ န ဥပလိမ္ပတီတိ န လဂ္ဂတိ၊ ပဒုမပလာသတော ဥဒကဗိန္ဒု ဝိယ ဝိဝဋ္ဋတိ။ ဟတ္ထဓောဝနပါဒဓောဝနာဒီနိ ပန ဥတုဂ္ဂဟဏတ္ထာယ စေဝ ဒါယကာနံ ပုညဖလတ္ထာယ စ ဗုဒ္ဓါ ကရောန္တိ၊ ဝတ္တသီသေနာပိ စ ကရောန္တိယေဝ။ သေနာသနံ ပဝိသန္တေန ဟိ ဘိက္ခုနာ ပါဒေ ဓောဝိတွာ ပဝိသိတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တမေတံ။

ဥဒ္ဓဂ္ဂလောမောတိ အာဝဋ္ဋပရိယောသာနေ ဥဒ္ဓဂ္ဂါနိ ဟုတွာ မုခသောဘံ ဥလ္လောကယမာနာနိ ဝိယ ဌိတာနိ လောမာနိ အဿာတိ ဥဒ္ဓဂ္ဂလောမော။

ဗြဟ္မုဇုဂတ္တောတိ ဗြဟ္မာ ဝိယ ဥဇုဂတ္တော၊ ဥဇုမေဝ ဥဂ္ဂတဒီဃသရီရော။ ယေဘုယျေန ဟိ သတ္တာ ခန္ဓေ ကဋိယံ ဇာဏူသူတိ တီသု ဌာနေသု နမန္တိ။ တေ ကဋိယံ နမန္တာ ပစ္ဆတော နမန္တိ၊ ဣတရေသု ဒွီသု ဌာနေသု ပုရတော။ ဒီဃသရီရာ ပနေကေ ပဿဝင်္ကာ ဟောန္တိ၊ ဧကေ မုခံ ဥန္နာမေတွာ နက္ခတ္တာနိ ဂဏယန္တာ ဝိယ စရန္တိ၊ ဧကေ အပ္ပမံသလောဟိတာ သူလသဒိသာ ဟောန္တိ၊ ပဝေဓမာနာ ဂစ္ဆန္တိ။ တထာဂတော ပန ဥဇုမေဝ ဥဂ္ဂန္တွာ ဒီဃပ္ပမာဏော ဒေဝနဂရေ ဥဿိတသုဝဏ္ဏတောရဏံ ဝိယ ဟောတိ။

သတ္တုဿဒေါတိ ဒွေ ဟတ္ထပိဋ္ဌိယော ဒွေ ပါဒပိဋ္ဌိယော ဒွေ အံသကူဋာနိ ခန္ဓောတိ ဣမေသု သတ္တသု ဌာနေသု ပရိပုဏ္ဏမံသုဿဒေါ အဿာတိ သတ္တုဿဒေါ။ အညေသံ ပန ဟတ္ထပါဒပိဋ္ဌီသု နှာရုဇာလာ ပညာယန္တိ၊ အံသကူဋခန္ဓေသု အဋ္ဌိကောဋိယော၊ တေ မနုဿပေတာ ဝိယ ခါယန္တိ၊ န တထာဂတော။ တထာဂတော ပန သတ္တသု ဌာနေသု ပရိပုဏ္ဏမံသုဿဒတ္တာ နိဂူဠှနှာရုဇာလေဟိ ဟတ္ထပိဋ္ဌာဒီဟိ ဝဋ္ဋေတွာ ဌပိတသုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာလိင်္ဂသဒိသေန ခန္ဓေန သိလာရူပကံ ဝိယ စိတ္တကမ္မရူပကံ ဝိယ စ ခါယတိ။

သီဟဿ ပုဗ္ဗဒ္ဓံ ဝိယ ကာယော အဿာတိ သီဟပုဗ္ဗဒ္ဓကာယော။ သီဟဿ ဟိ ပုရတ္ထိမကာယောဝ ပရိပုဏ္ဏော ဟောတိ၊ ပစ္ဆိမကာယော အပရိပုဏ္ဏော။ တထာဂတဿ ပန သီဟဿ ပုဗ္ဗဒ္ဓကာယောဝ သဗ္ဗော ကာယော ပရိပုဏ္ဏော။ သောပိ သီဟဿေဝ န တတ္ထ တတ္ထ ဝိနတုန္နတာဒိဝသေန ဒုဿဏ္ဌိတဝိသဏ္ဌိတော၊ ဒီဃယုတ္တဌာနေ ပန ဒီဃော၊ ရဿကိသထူလအနုဝဋ္ဋိတယုတ္တဋ္ဌာနေသု တထာဝိဓောဝ ဟောတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ –

‘‘မနာပိယေ စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ကမ္မဝိပါကေ ပစ္စုပဋ္ဌိတေ ယေဟိ အင်္ဂေဟိ ဒီဃေဟိ သောဘတိ၊ တာနိ အင်္ဂါနိ ဒီဃာနိ သဏ္ဌဟန္တိ။ ယေဟိ အင်္ဂေဟိ ရဿေဟိ သောဘတိ၊ တာနိ အင်္ဂါနိ ရဿာနိ သဏ္ဌဟန္တိ။ ယေဟိ အင်္ဂေဟိ ထူလေဟိ သောဘတိ၊ တာနိ အင်္ဂါနိ ထူလာနိ သဏ္ဌဟန္တိ။ ယေဟိ အင်္ဂေဟိ ကိသေဟိ သောဘတိ၊ တာနိ အင်္ဂါနိ ကိသာနိ သဏ္ဌဟန္တိ။ ယေဟိ အင်္ဂေဟိ ဝဋ္ဋေဟိ သောဘတိ၊ တာနိ အင်္ဂါနိ ဝဋ္ဋာနိ သဏ္ဌဟန္တီ’’တိ။

ဣတိ နာနာစိတ္တေန ပုညစိတ္တေန စိတ္တိတော ဒသဟိ ပါရမီဟိ သဇ္ဇိတော တထာဂတဿ အတ္တဘာဝေါ၊ တဿ လောကေ သဗ္ဗသိပ္ပိနော ဝါ ဣဒ္ဓိမန္တော ဝါ ပဋိရူပကမ္ပိ ကာတုံ န သက္ကောန္တိ။

စိတန္တရံသောတိ အန္တရံသံ ဝုစ္စတိ ဒွိန္နံ ကောဋ္ဋာနမန္တရံ၊ တံ စိတံ ပရိပုဏ္ဏမဿာတိ စိတန္တရံသော။ အညေသဉှိ တံ ဌာနံ နိန္နံ ဟောတိ၊ ဒွေ ပိဋ္ဌိကောဋ္ဋာ ပါဋိယေက္ကံ ပညာယန္တိ။ တထာဂတဿ ပန ကဋိတော ပဋ္ဌာယ မံသပဋလံ ယာဝ ခန္ဓာ ဥဂ္ဂမ္မ သမုဿိတသုဝဏ္ဏဖလကံ ဝိယ ပိဋ္ဌိံ ဆာဒေတွာ ပတိဋ္ဌိတံ။

နိဂြောဓပရိမဏ္ဍလောတိ နိဂြောဓော ဝိယ ပရိမဏ္ဍလော။ ယထာ ပဏ္ဏာသဟတ္ထတာယ ဝါ သတဟတ္ထတာယ ဝါ သမက္ခန္ဓသာခေါ နိဂြောဓော ဒီဃတောပိ ဝိတ္ထာရတောပိ ဧကပ္ပမာဏောဝ ဟောတိ၊ ဧဝံ ကာယတောပိ ဗျာမတောပိ ဧကပ္ပမာဏော။ ယထာ အညေသံ ကာယော ဝါ ဒီဃော ဟောတိ ဗျာမော ဝါ၊ န ဧဝံ ဝိသမပ္ပမာဏောတိ အတ္ထော။ တေနေဝ ‘‘ယာဝတကွဿ ကာယော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယာဝတကော အဿာတိ ယာဝတကွဿ။

သမဝဋ္ဋက္ခန္ဓောတိ သမဝဋ္ဋိတက္ခန္ဓော။ ယထာ ဧကေ ကောဉ္စာ ဝိယ ဗကာ ဝိယ ဝရာဟာ ဝိယ စ ဒီဃဂလာ ဝင်္ကဂလာ ပုထုလဂလာ စ ဟောန္တိ၊ ကထနကာလေ သိရာဇာလံ ပညာယတိ၊ မန္ဒော သရော နိက္ခမတိ၊ န ဧဝံ တဿ။ တထာဂတဿ ပန သုဝဋ္ဋိတသုဝဏ္ဏာလိင်္ဂသဒိသော ခန္ဓော ဟောတိ၊ ကထနကာလေ သိရာဇာလံ န ပညာယတိ၊ မေဃဿ ဝိယ ဂဇ္ဇတော သရော မဟာ ဟောတိ။

ရသဂ္ဂသဂ္ဂီတိ ဧတ္ထ ရသံ ဂသန္တီတိ ရသဂ္ဂသာ ၊ ရသဟရဏီနမေတံ အဓိဝစနံ၊ တာ အဂ္ဂါ အဿာတိ ရသဂ္ဂသဂ္ဂီ။ တထာဂတဿ ဟိ သတ္တ ရသဟရဏိသဟဿာနိ ဥဒ္ဓဂ္ဂါနိ ဟုတွာ ဂီဝါယမေဝ ပဋိမုက္ကာနိ။ တိလဖလမတ္တောပိ အာဟာရော ဇိဝှဂ္ဂေ ဌပိတော သဗ္ဗံ ကာယံ အနုဖရတိ၊ တေနေဝ မဟာပဓာနံ ပဒဟန္တဿ ဧကတဏ္ဍုလာဒီဟိပိ ကာဠာယယူသပသတေနာပိ ကာယဿ ယာပနံ အဟောသိ။ အညေသံ ပန တထာ အဘာဝါ န သကလကာယံ ဩဇာ ဖရတိ၊ တေန တေ ဗဟွာဗာဓာ ဟောန္တိ။ ဣဒံ လက္ခဏံ အပ္ပာဗာဓတာသင်္ခါတဿ နိဿန္ဒဖလဿ ဝသေန ပါကဋံ ဟောတိ။

သီဟဿေဝ ဟနု အဿာတိ သီဟဟနု။ တတ္ထ သီဟဿ ဟေဋ္ဌိမဟနုမေဝ ပရိပုဏ္ဏံ ဟောတိ၊ န ဥပရိမံ။ တထာဂတဿ ပန သီဟဿ ဟေဋ္ဌိမံ ဝိယ ဒွေပိ ပရိပုဏ္ဏာနိ ဒွါဒသိယံ ပက္ခဿ စန္ဒသဒိသာနိ ဟောန္တိ။

စတ္တာလီသဒန္တောတိအာဒီသု ဥပရိမဟနုကေ ပတိဋ္ဌိတာ ဝီသတိ၊ ဟေဋ္ဌိမေ ဝီသတီတိ စတ္တာလီသ ဒန္တာ အဿာတိ စတ္တာလီသဒန္တော။ အညေသဉှိ ပရိပုဏ္ဏဒန္တာနမ္ပိ ဒွတ္တိံသ ဒန္တာ ဟောန္တိ၊ တထာဂတဿ စတ္တာလီသံ။

အညေသဉ္စ ကေစိ ဒန္တာ ဥစ္စာ ကေစိ နီစာတိ ဝိသမာ ဟောန္တိ၊ တထာဂတဿ ပန အယပဋ္ဋဆိန္နသင်္ခပဋလံ ဝိယ သမာ။

အညေသံ ကုမ္ဘီလာနံ ဝိယ ဒန္တာ ဝိရဠာ ဟောန္တိ၊ မစ္ဆမံသာဒီနိ ခါဒန္တာနံ ဒန္တန္တရံ ပူရတိ။ တထာဂတဿ ပန ကနကလတာယ သမုဿာပိတဝဇိရပန္တိ ဝိယ အဝိရဠာ တုလိကာယ ဒဿိတပရိစ္ဆေဒါ ဝိယ ဒန္တာ ဟောန္တိ။

သုသုက္ကဒါဌောတိ အညေသဉ္စ ပူတိဒန္တာ ဥဋ္ဌဟန္တိ၊ တေန ကာစိ ဒါဌာ ကာဠာပိ ဝိဝဏ္ဏာပိ ဟောန္တိ။ တထာဂတော သုသုက္ကဒါဌော ဩသဓိတာရကမ္ပိ အတိက္ကမ္မ ဝိရောစမာနာယ ပဘာယ သမန္နာဂတဒါဌော၊ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သုသုက္ကဒါဌော’’တိ။

ပဟူတဇိဝှောတိ အညေသံ ဇိဝှာ ထူလာပိ ဟောတိ ကိသာပိ ရဿာပိ ထဒ္ဓါပိ ဝိသမာပိ၊ တထာဂတဿ ပန မုဒု ဒီဃာ ပုထုလာ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နာ ဟောတိ။ သော တံ လက္ခဏံ ပရိယေသိတုံ အာဂတာနံ ကင်္ခါဝိနောဒနတ္ထံ မုဒုကတ္တာ တံ ဇိဝှံ ကထိနသူစိံ ဝိယ ဝဋ္ဋေတွာ ဥဘော နာသိကသောတာနိ ပရာမသတိ၊ ဒီဃတ္တာ ဥဘော ကဏ္ဏသောတာနိ ပရာမသတိ၊ ပုထုလတ္တာ ကေသန္တပရိယောသာနံ ကေဝလမ္ပိ နလာဋံ ပဋိစ္ဆာဒေတိ။ ဧဝံ တဿာ မုဒုဒီဃပုထုလဘာဝံ ပကာသေန္တော ကင်္ခံ ဝိနောဒေတိ။ ဧဝံ တိလက္ခဏသမ္ပန္နံ ဇိဝှံ သန္ဓာယ ‘‘ပဟူတဇိဝှော’’တိ ဝုတ္တံ။

ဗြဟ္မဿရောတိ အညေ ဆိန္နဿရာပိ ဘိန္နဿရာပိ ကာကဿရာပိ ဟောန္တိ၊ တထာဂတော ပန မဟာဗြဟ္မုနော သရသဒိသေန သရေန သမန္နာဂတော။ မဟာဗြဟ္မုနော ဟိ ပိတ္တသေမှေဟိ အပလိဗုဒ္ဓတ္တာ သရော ဝိသုဒ္ဓါ ဟောတိ။ တထာဂတေနာပိ ကတကမ္မံ ဝတ္ထုံ သောဓေတိ၊ ဝတ္ထုဿ သုဒ္ဓတ္တာ နာဘိတော ပဋ္ဌာယ သမုဋ္ဌဟန္တော သရော ဝိသုဒ္ဓါ အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတောဝ သမုဋ္ဌာတိ။ ကရဝိကော ဝိယ ဘဏတီတိ ကရဝိကဘာဏီ၊ မတ္တကရဝိကရုတမဉ္ဇုဃောသောတိ အတ္ထော။

တတြိဒံ ကရဝိကရုတဿ မဉ္ဇုတာယ – ကရဝိကသကုဏေ ကိရ မဓုရရသံ အမ္ဗပက္ကံ မုခတုဏ္ဍကေန ပဟရိတွာ ပဂ္ဃရိတံ ရသံ သာယိတွာ ပက္ခေန တာလံ ဒတွာ ဝိကူဇမာနေ စတုပ္ပဒါဒီနိ မတ္တာနိ ဝိယ လဠိတုံ အာရဘန္တိ။ ဂေါစရပ္ပသုတာပိ စတုပ္ပဒါ မုခဂတာနိပိ တိဏာနိ ဆဍ္ဍေတွာ တံ သဒ္ဒံ သုဏန္တိ၊ ဝါဠမိဂါ ခုဒ္ဒကမိဂေ အနုဗန္ဓမာနာ ဥက္ခိတ္တပါဒံ အနုက္ခိပိတွာဝ တိဋ္ဌန္တိ၊ အနုဗဒ္ဓမိဂါပိ မရဏဘယံ ဟိတွာပိ တိဋ္ဌန္တိ၊ အာကာသေ ပက္ခန္ဒပက္ခိနောပိ ပက္ခေ ပသာရေတွာ တိဋ္ဌန္တိ၊ ဥဒကေ မစ္ဆာပိ ကဏ္ဏပဋလံ အပ္ဖောဋေန္တာ တံ သဒ္ဒံ သုဏမာနာဝ တိဋ္ဌန္တိ။ ဧဝံ မဉ္ဇုရုတာ ကရဝိကာ။

အသန္ဓိမိတ္တာပိ ဓမ္မာသောကဿ ဒေဝီ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ၊ ဘန္တေ၊ ဗုဒ္ဓသဒ္ဒေန သဒိသော ကဿစိ သဒ္ဒေါ’’တိ သင်္ဃံ ပုစ္ဆိ။ အတ္ထိ ကရဝိကသကုဏဿာတိ။ ကုဟိံ၊ ဘန္တေ၊ သကုဏာတိ? ဟိမဝန္တေတိ။ သာ ရာဇာနံ အာဟ၊ – ‘‘ဒေဝ၊ ကရဝိကသကုဏံ ဒဋ္ဌုကာမာ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘ဣမသ္မိံ ပဉ္ဇရေ နိသီဒိတွာ ကရဝိကော အာဂစ္ဆတူ’’တိ သုဝဏ္ဏပဉ္ဇရံ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ ပဉ္ဇရော ဂန္တွာ ဧကဿ ကရဝိကဿ ပုရတော အဋ္ဌာသိ။ သော ‘‘ရာဇာဏာယ အာဂတော ပဉ္ဇရော၊ န သက္ကာ အဂန္တု’’န္တိ တတ္ထ နိသီဒိ။ ပဉ္ဇရော အာဂန္တွာ ရညော ပုရတောဝ အဋ္ဌာသိ။ ကရဝိကံ သဒ္ဒံ ကာရာပေတုံ န သက္ကောန္တိ။ အထ ရာဇာ ‘‘ကထံ ဘဏေ ဣမေ သဒ္ဒံ ကရောန္တီ’’တိ အာဟ? ဉာတကေ ဒိသွာ ဒေဝါတိ။ အထ နံ ရာဇာ အာဒါသေဟိ ပရိက္ခိပါပေသိ။ သော အတ္တနောဝ ဆာယံ ဒိသွာ ‘‘ဉာတကာ မေ အာဂတာ’’တိ မညမာနော ပက္ခေန တာဠံ ဒတွာ မဉ္ဇုဿရေန မဏိဝံသံ ဓမမာနော ဝိယ ဝိရဝိ။ သကလနဂရေ မနုဿာ မတ္တာ ဝိယ လဠိံသု။ အသန္ဓိမိတ္တာ စိန္တေသိ – ‘‘ဣမဿ တာဝ တိရစ္ဆာနဿ ဧဝံ မဓုရော သဒ္ဒေါ၊ ကီဒိသော နု ခေါ သဗ္ဗညုတညာဏသိရိပ္ပတ္တဿ ဘဂဝတော အဟောသီ’’တိ ပီတိံ ဥပ္ပာဒေတွာ တံ ပီတိံ အဝိဇဟိတွာ သတ္တဟိ ဇင်္ဃသတေဟိ သဒ္ဓိံ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌာသိ။ ဧဝံ မဓုရော ကရဝိကသဒ္ဒေါ။ တတော သတဘာဂေန သဟဿဘာဂေန စ မဓုရတရော တထာဂတဿ သဒ္ဒေါ၊ လောကေ ပန ကရဝိကတော အညဿ မဓုရရဿ အဘာဝတော ‘‘ကရဝိကဘာဏီ’’တိ ဝုတ္တံ။

အဘိနီလနေတ္တောတိ န သကလနီလနေတ္တောဝ၊ နီလယုတ္တဋ္ဌာနေ ပနဿ ဥမာပုပ္ဖသဒိသေန အတိဝိသုဒ္ဓေန နီလဝဏ္ဏေန သမန္နာဂတာနိ အက္ခီနိ ဟောန္တိ။ ပီတယုတ္တဋ္ဌာနေ ကဏိကာရပုပ္ဖသဒိသေန ပီတဝဏ္ဏေန၊ လောဟိတယုတ္တဋ္ဌာနေ ဗန္ဓုဇီဝကပုပ္ဖသဒိသေန လောဟိတဝဏ္ဏေန၊ သေတယုတ္တဋ္ဌာနေ ဩသဓိတာရကသဒိသေန သေတဝဏ္ဏေန၊ ကာဠယုတ္တဋ္ဌာနေ အဒ္ဒါရိဋ္ဌကသဒိသေန ကာဠဝဏ္ဏေန သမန္နာဂတာနိ သုဝဏ္ဏဝိမာနေ ဥဂ္ဃာဋိတမဏိသီဟပဉ္ဇရသဒိသာနိ ခါယန္တိ။

ဂေါပခုမောတိ ဧတ္ထ ပခုမန္တိ သကလံ စက္ခုဘဏ္ဍံ အဓိပ္ပေတံ။ တံ ကာဠဝစ္ဆကဿ ဗဟလဓာတုကံ ဟောတိ၊ ရတ္တဝစ္ဆကဿ ဝိပ္ပသန္နံ၊ တံမုဟုတ္တဇာတရတ္တဝစ္ဆသဒိသစက္ခုဘဏ္ဍောတိ အတ္ထော။ အညေသဉှိ အက္ခိဘဏ္ဍာ အပရိပုဏ္ဏာ ဟောန္တိ၊ ဟတ္ထိမူသိကကာကာဒီနံ အက္ခိသဒိသေဟိ ဝိနိဂ္ဂတေဟိ ဂမ္ဘီရေဟိပိ အက္ခီဟိ သမန္နာဂတာ ဟောန္တိ။ တထာဂတဿ ပန ဓောဝိတွာ မဇ္ဇိတွာ ဌပိတမဏိဂုဠိကာ ဝိယ မုဒုသိနိဒ္ဓနီလသုခုမပခုမာစိတာနိ အက္ခီနိ။

ဥဏ္ဏာတိ ဥဏ္ဏလောမံ။ ဘမုကန္တရေတိ ဒွိန္နံ ဘမုကာနံ ဝေမဇ္ဈေ နာသိကမတ္ထကေယေဝ ဇာတာ။ ဥဂ္ဂန္တွာ ပန နလာဋမဇ္ဈဇာတာ။ ဩဒါတာတိ ပရိသုဒ္ဓါ ဩသဓိတာရကဝဏ္ဏာ။ မုဒူတိ သပ္ပိမဏ္ဍေ ဩသာဒေတွာ ဌပိတသတဝါရဝိဟတကပ္ပာသပဋလသဒိသာ။ တူလသန္နိဘာတိ သိမ္ဗလိတူလလတာတူလသမာနာ၊ အယမဿာ ဩဒါတတာယ ဥပမာ။ သာ ပနေသာ ကောဋိယံ ဂဟေတွာ အာကဍ္ဎိယမာနာ ဥပဍ္ဎဗာဟုပ္ပမာဏာ ဟောတိ၊ ဝိဿဋ္ဌာ ဒက္ခိဏာဝဋ္ဋဝသေန အာဝဋ္ဋိတွာ ဥဒ္ဓဂ္ဂါ ဟုတွာ သန္တိဋ္ဌတိ၊ သုဝဏ္ဏဖလကမဇ္ဈေ ဌပိတရဇတပုပ္ဖုဠကာ ဝိယ သုဝဏ္ဏဃဋတော နိက္ခမမာနာ ခီရဓာရာ ဝိယ အရုဏပ္ပဘာရဉ္ဇိတေ ဂမနတလေ ဩသဓိတာရကာ ဝိယ စ အတိမနောဟရာယ သိရိယာ ဝိရောစတိ။

ဥဏှီသသီသောတိ ဣဒံ ပရိပုဏ္ဏနလာဋတဉ္စေဝ ပရိပုဏ္ဏသီသတဉ္စာတိ ဒွေ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။ တထာဂတဿ ဟိ ဒက္ခိဏကဏ္ဏစူဠိကတော ပဋ္ဌာယ မံသပဋလံ ဥဋ္ဌဟိတွာ သကလံ နလာဋံ ဆာဒယမာနံ ပူရယမာနံ ဂန္တွာ ဝါမကဏ္ဏစူဠိကာယ ပတိဋ္ဌိတံ၊ ရညော ဗဒ္ဓဥဏှီသပဋ္ဋော ဝိယ ဝိရောစတိ။ ပစ္ဆိမဘဝိကဗောဓိသတ္တာနံ ကိရ ဣမံ လက္ခဏံ ဝိဒိတွာ ရာဇူနံ ဥဏှီသပဋ္ဋံ အကံသု၊ အယံ တာဝ ဧကော အတ္ထော။ အညေ ပန ဇနာ အပရိပုဏ္ဏသီသာ ဟောန္တိ၊ ကေစိ ကပ္ပသီသာ၊ ကေစိ ဖလသီသာ၊ ကေစိ အဋ္ဌိသီသာ၊ ကေစိ တုမ္ဗသီသာ၊ ကေစိ ပဗ္ဘာရသီသာ။ တထာဂတဿ ပန အာရဂ္ဂေန ဝဋ္ဋေတွာ ဌပိတံ ဝိယ သုပရိပုဏ္ဏံ ဥဒကပုပ္ဖုဠသဒိသံ သီသံ ဟောတိ။ တတ္ထ ပုရိမနယေန ဥဏှီသဝေဌိတသီသော ဝိယာတိ ဥဏှီသသီသော။ ဒုတိယနယေန ဥဏှီသံ ဝိယ သဗ္ဗတ္ထ ပရိမဏ္ဍလသီသောတိ ဥဏှီသသီသော။

ဣမာနိ ပန မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ ကမ္မံ ကမ္မသရိက္ခကံ လက္ခဏံ လက္ခဏာနိသံသန္တိ ဣမေ စတ္တာရော ကောဋ္ဌာသေ ဧကေကသ္မိံ လက္ခဏေ ဒဿေတွာ ကထိတာနိ သုကထိတာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဘဂဝတာ လက္ခဏသုတ္တေ (ဒီ။ နိ။ ၃။၂၀၀-၂၀၂) ဝုတ္တာနိ ဣမာနိ ကမ္မာဒီနိ ဒဿေတွာ ကထေတဗ္ဗာနိ ။ သုတ္တဝသေန ဝိနိစ္ဆိတုံ အသက္ကောန္တေန သုမင်္ဂလဝိလာသိနိယာ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယ တဿေဝ သုတ္တဿ ဝဏ္ဏနာယ ဝုတ္တနယေန ဂဟေတဗ္ဗာနိ။

ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘော၊ သော ဘဝံ ဂေါတမောတိ၊ ဘော အာစရိယ၊ ဣမေဟိ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ သော ဘဝံ ဂေါတမော သမန္နာဂတော ဒေဝနဂရေ သမုဿိတရတနဝိစိတ္တံ သုဝဏ္ဏတောရဏံ ဝိယ ယောဇနသတုဗ္ဗေဓော သဗ္ဗပါလိဖုလ္လော ပါရိစ္ဆတ္တကော ဝိယ သေလန္တရမှိ သုပုပ္ဖိတသာလရုက္ခော ဝိယ တာရာဂဏပဋိမဏ္ဍိတဂဂနတလမိဝ စ အတ္တနော သိရိဝိဘဝေန လောကံ အာလောကံ ကုရုမာနော ဝိယ စရတီတိ ဣမတ္ထမ္ပိ ဒီပေတွာ ကိရိယာစာရံ အာစိက္ခိတုံ ဂစ္ဆန္တော ခေါ ပနာတိအာဒိမာဟ။

၃၈၇။ ဒက္ခိဏေနာတိ ဗုဒ္ဓါနဉှိ ဌတွာ ဝါ နိသီဒိတွာ ဝါ နိပဇ္ဇိတွာ ဝါ ဂမနံ အဘိနီဟရန္တာနံ ဒက္ခိဏပါဒေါဝ ပုရတော ဟောတိ။ သတတပါဋိဟာရိယံ ကိရေတံ။ နာတိဒူရေပါဒံ ဥဒ္ဓရတီတိ တံ ဒက္ခိဏပါဒံ န အတိဒူရေ ဌပေဿာမီတိ ဥဒ္ဓရတိ။ အတိဒူရဉှိ အဘိဟရိယမာနေ ဒက္ခိဏပါဒေန ဝါမပါဒေါ အာကဍ္ဎိယမာနော ဂစ္ဆေယျ၊ ဒက္ခိဏပါဒေါပိ ဒူရံ ဂန္တုံ န သက္ကုဏေယျ၊ အာသန္နေယေဝ ပတိဋ္ဌဟေယျ၊ ဧဝံ သတိ ပဒဝိစ္ဆေဒေါ နာမ ဟောတိ။ ဒက္ခိဏပါဒေ ပန ပမာဏေနေဝ ဥဒ္ဓတေ ဝါမပါဒေါပိ ပမာဏေနေဝ ဥဒ္ဓရိယတိ၊ ပမာဏေန ဥဒ္ဓတော ပတိဋ္ဌဟန္တောပိ ပမာဏေယေဝ ပတိဋ္ဌာတိ။ ဧဝမနေန တထာဂတဿ ဒက္ခိဏပါဒကိစ္စံ ဝါမပါဒေန နိယမိတံ၊ ဝါမပါဒကိစ္စံ ဒက္ခိဏပါဒေန နိယမိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

နာတိသီဃန္တိ ဒိဝါ ဝိဟာရဘတ္တတ္ထာယ ဂစ္ဆန္တော ဘိက္ခု ဝိယ န အတိသီဃံ ဂစ္ဆတိ။ နာတိသဏိကန္တိ ယထာ ပစ္ဆတော အာဂစ္ဆန္တော ဩကာသံ န လဘတိ၊ ဧဝံ န အတိသဏိကံ ဂစ္ဆတိ။ အဒ္ဒုဝေန အဒ္ဒုဝန္တိ ဇဏ္ဏုကေန ဇဏ္ဏုကံ၊ နသတ္ထိံ ဥန္နာမေတီတိ ဂမ္ဘီရေ ဥဒကေ ဂစ္ဆန္တော ဝိယ န ဦရုံ ဥန္နာမေတိ။ န ဩနာမေတီတိ ရုက္ခသာခါဆေဒနဒဏ္ဍင်္ကုသပါဒေါ ဝိယ န ပစ္ဆတော ဩသက္ကာပေတိ။ န သန္နာမေတီတိ ဩဗဒ္ဓါနာဗဒ္ဓဋ္ဌာနေဟိ ပါဒံ ကောဋ္ဋေန္တော ဝိယ န ထဒ္ဓံ ကရောတိ။ နဝိနာမေတီတိ ယန္တရူပကံ ကီဠာပေန္တော ဝိယ န ဣတော စိတော စ စာလေတိ။ အဓရကာယောဝါတိ ဟေဋ္ဌိမကာယောဝ ဣဉ္ဇတိ၊ ဥပရိမကာယော နာဝါယ ဌပိတသုဝဏ္ဏပဋိမာ ဝိယ နိစ္စလော ဟောတိ။ ဒူရေ ဌတွာ ဩလောကေန္တော ဟိ ဗုဒ္ဓါနံ ဌိတဘာဝံ ဝါ ဂမနဘာဝံ ဝါ န ဇာနာတိ ။ ကာယဗလေနာတိ ဗာဟာ ခိပန္တော သရီရတော သေဒေဟိ မုစ္စန္တေဟိ န ကာယဗလေန ဂစ္ဆတိ။ သဗ္ဗကာယေနေဝါတိ ဂီဝံ အပရိဝတ္တေတွာ ရာဟုလောဝါဒေ ဝုတ္တနာဂါပလောကိတဝသေနေဝ အပလောကေတိ။

န ဥဒ္ဓန္တိအာဒီသု နက္ခတ္တာနိ ဂဏေန္တော ဝိယ န ဥဒ္ဓံ ဥလ္လောကေတိ၊ နဋ္ဌံ ကာကဏိကံ ဝါ မာသကံ ဝါ ပရိယေသန္တော ဝိယ န အဓော ဩလောကေတိ၊ န ဟတ္ထိအဿာဒယော ပဿန္တော ဝိယ ဣတော စိတော စ ဝိပေက္ခမာနော ဂစ္ဆတိ။ ယုဂမတ္တန္တိ နဝဝိဒတ္ထိမတ္တေ စက္ခူနိ ဌပေတွာ ဂစ္ဆန္တော ယုဂမတ္တံ ပေက္ခတိ နာမ၊ ဘဂဝါပိ ယုဂေ ယုတ္တော သုဒန္တအာဇာနီယော ဝိယ ဧတ္တကံ ပဿန္တော ဂစ္ဆတိ။ တတော စဿ ဥတ္တရီတိ ယုဂမတ္တတော ပရံ န ပဿတီတိ န ဝတ္တဗ္ဗော။ န ဟိ ကုဋ္ဋံ ဝါ ကဝါဋံ ဝါ ဂစ္ဆော ဝါ လတာ ဝါ အာဝရိတုံ သက္ကောတိ၊ အထ ခွဿ အနာဝရဏဉာဏဿ အနေကာနိ စက္ကဝါဠသဟဿာနိ ဧကင်္ဂဏာနေဝ ဟောန္တိ။ အန္တရဃရန္တိ ဟေဋ္ဌာ မဟာသကုလုဒါယိသုတ္တေ ဣန္ဒခီလတော ပဋ္ဌာယ အန္တရဃရံ၊ ဣဓ ဃရဥမ္မာရတော ပဋ္ဌာယ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ နကာယန္တိအာဒိ ပကတိဣရိယပထေနေဝ ပဝိသတီတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဒလိဒ္ဒမနုဿာနံ နီစဃရကံ ပဝိသန္တေပိ ဟိ တထာဂတေ ဆဒနံ ဝါ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ၊ ပထဝီ ဝါ ဩဂစ္ဆတိ၊ ဘဂဝါ ပန ပကတိဂမနေနေဝ ဂစ္ဆတိ။ နာတိဒူရေတိ အတိဒူရေ ပရိဝတ္တန္တေန ဟိ ဧကံ ဒွေ ပဒဝါရေ ပိဋ္ဌိဘာဂေန ဂန္တွာ နိသီဒိတဗ္ဗံ ဟောတိ။ နာစ္စာသန္နေတိ အစ္စာသန္နေ ပရိဝတ္တန္တေန ဧကံ ဒွေ ပဒဝါရေ ပုရတော ဂန္တွာ နိသီဒိတဗ္ဗံ ဟောတိ။ တသ္မာ ယသ္မိံ ပဒဝါရေ ဌိတေန ပုရတော ဝါ ပစ္ဆတော ဝါ အဂန္တွာ နိသီဒိတဗ္ဗံ ဟောတိ၊ တတ္ထ ပရိဝတ္တတိ။

ပါဏိနာတိ ကဋိဝါတာဗာဓိကော ဝိယ န အာသနံ ဟတ္ထေဟိ ဂဟေတွာ နိသီဒတိ။ ပက္ခိပတီတိ ယော ကိဉ္စိ ကမ္မံ ကတွာ ကီဠန္တော ဌိတကောဝ ပတတိ၊ ယောပိ ဩရိမံ အင်္ဂံ နိဿာယ နိသိန္နော ဃံသန္တော ယာဝ ပါရိမင်္ဂါ ဂစ္ဆတိ၊ ပါရိမင်္ဂံ ဝါ နိဿာယ နိသိန္နော တထေဝ ယာဝ ဩရိမင်္ဂါ အာဂစ္ဆတိ၊ သဗ္ဗော သော အာသနေ ကာယံ ပက္ခိပတိ နာမ။ ဘဂဝါ ပန ဧဝံ အကတွာ အာသနဿ မဇ္ဈေ ဩလမ္ဗကံ ဓာရေန္တော ဝိယ တူလပိစုံ ဌပေန္တော ဝိယ သဏိကံ နိသီဒတိ။ ဟတ္ထကုက္ကုစ္စန္တိ ပတ္တမုခဝဋ္ဋိယံ ဥဒကဗိန္ဒုဌပနံ မက္ခိကဗီဇနိယာ ပဏ္ဏစ္ဆေဒနဖာလနာဒိ ဟတ္ထေန အသံယတကရဏံ။ ပါဒကုက္ကုစ္စန္တိ ပါဒေန ဘူမိဃံသနာဒိ အသံယတကရဏံ။

န ဆမ္ဘတီတိ န ဘာယတိ။ န ကမ္ပတီတိ န ဩသီဒတိ။ န ဝေဓတီတိ န စလတိ။ နပရိတဿတီတိ ဘယပရိတဿနာယပိ တဏှာပရိတဿနာယပိ န ပရိတဿတိ။ ဧကစ္စော ဟိ ဓမ္မကထာဒီနံ အတ္ထာယ အာဂန္တွာ မနုဿေသု ဝန္ဒိတွာ ဌိတေသု ‘‘သက္ခိဿာမိ နု ခေါ တေသံ စိတ္တံ ဂဏှန္တော ဓမ္မံ ဝါ ကထေတုံ၊ ပဉှံ ဝါ ပုစ္ဆိတော ဝိဿဇ္ဇေတုံ၊ ဘတ္တာနုမောဒနံ ဝါ ကာတု’’န္တိ ဘယပရိတဿနာယ ပရိတဿတိ။ ဧကစ္စော ‘‘မနာပါ နု ခေါ မေ ယာဂု အာဂစ္ဆိဿတိ၊ မနာပံ အန္တရခဇ္ဇက’’န္တိ ဝါ တဏှာပရိတဿနာယ ပရိတဿတိ။ တဒုဘယမ္ပိ တဿ နတ္ထီတိ န ပရိတဿတိ။ ဝိဝေကာဝဋ္ဋောတိ ဝိဝေကေ နိဗ္ဗာနေ အာဝဋ္ဋမာနသော ဟုတွာ။ ဝိဝေကဝတ္တောတိပိ ပါဌော၊ ဝိဝေကဝတ္တယုတ္တော ဟုတွာတိ အတ္ထော။ ဝိဝေကဝတ္တံ နာမ ကတဘတ္တကိစ္စဿ ဘိက္ခုနော ဒိဝါဝိဟာရေ သမထဝိပဿနာဝသေန မူလကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ နိသီဒနံ။ ဧဝံ နိသိန္နဿ ဟိ ဣရိယာပထော ဥပသန္တော ဟောတိ။

န ပတ္တံ ဥန္နာမေတီတိအာဒီသု ဧကစ္စော ပတ္တမုခဝဋ္ဋိယာ ဥဒကဒါနံ အာဟရန္တော ဝိယ ပတ္တံ ဥန္နာမေတိ၊ ဧကော ပါဒပိဋ္ဌိယံ ဌပေန္တော ဝိယ ဩနာမေတိ၊ ဧကော ဗဒ္ဓံ ကတွာ ဂဏှာတိ၊ ဧကော ဣတော စိတော စ ဖန္ဒာပေတိ၊ ဧဝံ အကတွာ ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ ဂဟေတွာ ဤသကံ နာမေတွာ ဥဒကံ ပဋိဂ္ဂဏှာတီတိ အတ္ထော။ န သမ္ပရိဝတ္တကန္တိ ပရိဝတ္တေတွာ ပဌမမေဝ ပတ္တပိဋ္ဌိံ န ဓောဝတိ။ နာတိဒူရေတိ ယထာ နိသိန္နာသနတော ဒူရေ ပတတိ၊ န ဧဝံ ဆဍ္ဍေတိ။ နာစ္စာသန္နေတိ ပါဒမူလေယေဝ န ဆဍ္ဍေတိ။ ဝိစ္ဆဍ္ဍယမာနောတိ ဝိကိရန္တော၊ ယထာ ပဋိဂ္ဂါဟကော တေမတိ၊ န ဧဝံ ဆဍ္ဍေတိ။

နာတိထောကန္တိ ယထာ ဧကစ္စော ပါပိစ္ဆော အပ္ပိစ္ဆတံ ဒဿေန္တော မုဋ္ဌိမတ္တမေဝ ဂဏှာတိ၊ န ဧဝံ။ အတိဗဟုန္တိ ယာပနမတ္တတော အတိရေကံ။ ဗျဉ္ဇနမတ္တာယာတိ ဗျဉ္ဇနဿ မတ္တာ နာမ ဩဒနတော စတုတ္ထော ဘာဂေါ။ ဧကစ္စော ဟိ ဘတ္တေ မနာပေ ဘတ္တံ ဗဟုံ ဂဏှာတိ၊ ဗျဉ္ဇနေ မနာပေ ဗျဉ္ဇနံ ဗဟုံ။ သတ္ထာ ပန တထာ န ဂဏှာတိ။ န စ ဗျဉ္ဇနေနာတိ အမနာပဉှိ ဗျဉ္ဇနံ ဌပေတွာ ဘတ္တမေဝ ဘုဉ္ဇန္တော၊ ဘတ္တံ ဝါ ဌပေတွာ ဗျဉ္ဇနမေဝ ခါဒန္တော ဗျဉ္ဇနေန အာလောပံ အတိနာမေတိ နာမ။ သတ္ထာ ဧကန္တရိကံ ဗျဉ္ဇနံ ဂဏှာတိ၊ ဘတ္တမ္ပိ ဗျဉ္ဇနမ္ပိ ဧကတောဝ နိဋ္ဌန္တိ။ ဒွတ္တိက္ခတ္တုန္တိ တထာဂတဿ ဟိ ပုထုဇိဝှာယ ဒန္တာနံ ဥပနီတဘောဇနံ ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ ဒန္တေဟိ ဖုဋ္ဌမတ္တမေဝ သဏှကရဏီယပိဋ္ဌဝိလေပနံ ဝိယ ဟောတိ၊ တသ္မာ ဧဝမာဟ။ န မုခေ အဝသိဋ္ဌာတိ ပေါက္ခရပတ္တေ ပတိတဥဒကဗိန္ဒု ဝိယ ဝိနိဝတ္တိတွာ ပရဂလမေဝ ယာတိ၊ တသ္မာ အဝသိဋ္ဌာ န ဟောတိ။ ရသပဋိသံဝေဒီတိ မဓုရတိတ္တကဒုကာဒိရသံ ဇာနာတိ။ ဗုဒ္ဓါနဉှိ အန္တမသော ပါနီယေပိ ဒိဗ္ဗောဇာ ပက္ခိတ္တာဝ ဟောတိ၊ တေန နေသံ သဗ္ဗတ္ထေဝ ရသော ပါကဋော ဟောတိ၊ ရသဂေဓော ပန နတ္ထိ။

အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတန္တိ ‘‘နေဝ ဒဝါယာ’’တိ ဝုတ္တေဟိ အဋ္ဌဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ပနဿ ဝိနိစ္ဆယော အာဂတောတိ သဗ္ဗာသဝသုတ္တေ ဝုတ္တမေတံ။ ဟတ္ထေသု ဓောတေသူတိ သတ္ထာ ကိံ ကရောတိ? ပဌမံ ပတ္တဿ ဂဟဏဋ္ဌာနံ ဓောဝတိ။ တတ္ထ ပတ္တံ ဂဟေတွာ သုခုမဇာလဟတ္ထံ ပေသေတွာ ဒွေ ဝါရေ သဉ္စာရေတိ။ ဧတ္တာဝတာ ပေါက္ခရပတ္တေ ပတိတဥဒကံ ဝိယ ဝိနိဝတ္တိတွာ ဂစ္ဆတိ။ န စ အနတ္ထိကောတိ ယထာ ဧကစ္စော ပတ္တံ အာဓာရကေ ဌပေတွာ ပတ္တေ ဥဒကံ န ပုဉ္ဆတိ၊ ရဇေ ပတန္တေ အဇ္ဈုပေက္ခတိ၊ န ဧဝံ ကရောတိ။ န စ အတိဝေလာနုရက္ခီတိ ယထာ ဧကစ္စော ပမာဏာတိက္ကန္တံ အာရက္ခံ ဌပေတိ၊ ဘုဉ္ဇိတွာ ဝါ ပတ္တေ ဥဒကံ ပုဉ္ဆိတွာ စီဝရဘောဂန္တရံ ပဝေသေတွာ ပတ္တံ ဥဒရေန အက္ကမိတွာ ဂဏှာတိ၊ န ဧဝံ ကရောတိ။

န စ အနုမောဒနဿာတိ ယော ဟိ ဘုတ္တမတ္တောဝ ဒါရကေသု ဘတ္တတ္ထာယ ရောဒန္တေသု ဆာတဇ္ဈတ္တေသု မနုဿေသု ဘုဉ္ဇိတွာ အနာဂတေသွေဝ အနုမောဒနံ အာရဘတိ၊ တတော သဗ္ဗကမ္မာနိ ဆဍ္ဍေတွာ ဧကစ္စေ အာဂစ္ဆန္တိ၊ ဧကစ္စေ အနာဂတာဝ ဟောန္တိ၊ အယံ ကာလံ အတိနာမေတိ။ ယောပိ မနုဿေသု အာဂန္တွာ အနုမောဒနတ္ထာယ ဝန္ဒိတွာ နိသိန္နေသု အနုမောဒနံ အကတွာဝ ‘‘ကထံ တိဿ၊ ကထံ ဖုဿ၊ ကထံ သုမန၊ ကထံ တိဿေ၊ ကထံ ဖုဿေ၊ ကထံ သုမနေ၊ ကစ္စိတ္ထ အရောဂါ၊ သဿံ သမ္ပန္န’’န္တိအာဒိံ ပါဋိယေက္ကံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ အယံ အနုမောဒနဿ ကာလံ အတိနာမေတိ၊ မနုဿာနံ ပန ဩကာသံ ဉတွာ အာယာစိတကာလေ ကရောန္တော နာတိနာမေတိ နာမ၊ သတ္ထာ တထာ ကရောတိ။

န တံ ဘတ္တန္တိ ကိံ ဘတ္တံ နာမေတံ ဥတ္တဏ္ဍုလံ အတိကိလိန္နန္တိအာဒီနိ ဝတွာ န ဂရဟတိ။ နအညံ ဘတ္တန္တိ သွာတနာယ ဝါ ပုနဒိဝသာယ ဝါ ဘတ္တံ ဥပ္ပာဒေဿာမီတိ ဟိ အနုမောဒနံ ကရောန္တော အညံ ဘတ္တံ ပဋိကင်္ခတိ။ ယော ဝါ – ‘‘ယာဝ မာတုဂါမာနံ ဘတ္တံ ပစ္စတိ၊ တာဝ အနုမောဒနံ ကရိဿာမိ၊ အထ မေ အနုမောဒနာဝသာနေ အတ္တနော ပက္ကဘတ္တတောပိ ထောကံ ဒဿန္တီ’’တိ အနုမောဒနံ ဝဍ္ဎေတိ၊ အယမ္ပိ ပဋိကင်္ခတိ နာမ။ သတ္ထာ န ဧဝံ ကရောတိ။ န စ မုစ္စိတုကာမောတိ ဧကစ္စော ဟိ ပဋိသံမုဉ္စိတွာ ဂစ္ဆတိ၊ ဝေဂေန အနုဗန္ဓိတဗ္ဗော ဟောတိ။ သတ္ထာ ပန န ဧဝံ ဂစ္ဆတိ၊ ပရိသာယ မဇ္ဈေ ဌိတောဝ ဂစ္ဆတိ။ အစ္စုက္ကဋ္ဌန္တိ ယော ဟိ ယာဝ ဟနုကဋ္ဌိတော ဥက္ခိပိတွာ ပါရုပတိ၊ တဿ အစ္စုက္ကဋ္ဌံ နာမ ဟောတိ။ ယော ယာဝ ဂေါပ္ဖကာ ဩတာရေတွာဝ ပါရုပတိ၊ တဿ အစ္စုက္ကဋ္ဌံ ဟောတိ။ ယောပိ ဥဘတော ဥက္ခိပိတွာ ဥဒရံ ဝိဝရိတွာ ယာတိ၊ တဿပိ အစ္စုက္ကဋ္ဌံ ဟောတိ။ ယော ဧကံသံ ကတွာ ထနံ ဝိဝရိတွာ ယာတိ၊ တဿပိ အစ္စုက္ကဋ္ဌံ။ သတ္ထာ တံ သဗ္ဗံ န ကရောတိ။

အလ္လီနန္တိ ယထာ အညေသံ သေဒေန တိန္တံ အလ္လီယတိ၊ န ဧဝံ သတ္ထု။ အပကဋ္ဌန္တိ ခလိသာဋကော ဝိယ ကာယတော မုစ္စိတွာပိ န တိဋ္ဌတိ။ ဝါတောတိ ဝေရမ္ဘဝါတောပိ ဥဋ္ဌဟိတွာ စာလေတုံ န သက္ကောတိ။ ပါဒမဏ္ဍနာနုယောဂန္တိ ဣဋ္ဌကာယ ဃံသနာဒီဟိ ပါဒသောဘာနုယောဂံ။ ပက္ခာလေတွာတိ ပါဒေနေဝ ပါဒံ ဓောဝိတွာ။ သော နေဝ အတ္တဗျာဗာဓာယာတိအာဒီနိ န ပုဗ္ဗေနိဝါသစေတောပရိယဉာဏာနံ အတ္ထိတာယ ဝဒတိ၊ ဣရိယာပထသန္တတံ ပန ဒိသွာ အနုမာနေန ဝဒတိ။ ဓမ္မန္တိ ပရိယတ္တိဓမ္မံ။ န ဥဿာဒေတီတိ ကိံ မဟာရဋ္ဌိက၊ ကိံ မဟာကုဋုမ္ဗိကာတိအာဒီနိ ဝတွာ ဂေဟဿိတဝသေန န ဥဿာဒေတိ။ န အပသာဒေတီတိ ‘‘ကိံ၊ ဥပါသက၊ ကထံ တေ ဝိဟာရမဂ္ဂေါ ဉာတော? ကိံ ဘယေန နာဂစ္ဆသိ? န ဟိ ဘိက္ခူ ကိဉ္စိ အစ္ဆိန္ဒိတွာ ဂဏှန္တိ၊ မာ ဘာယီ’’တိ ဝါ ‘‘ကိံ တုယှံ ဧဝံ မစ္ဆရိယဇီဝိတံ နာမာ’’တိ ဝါ အာဒီနိ ဝတွာ ဂေဟဿိတပေမေန န အပသာဒေတိ။

ဝိဿဋ္ဌောတိ သိနိဒ္ဓါ အပလိဗုဒ္ဓါ။ ဝိညေယျောတိ ဝိညာပနီယော ပါကဋော၊ ဝိဿဋ္ဌတ္တာယေဝ စေသ ဝိညေယျော ဟောတိ။ မဉ္ဇူတိ မဓုရော။ သဝနီယောတိ သောတသုခေါ၊ မဓုရတ္တာယေဝ စေသ သဝနီယော ဟောတိ။ ဗိန္ဒူတိ သမ္ပိဏ္ဍိတော။ အဝိသာရီတိ အဝိသဋော၊ ဗိန္ဒုတ္တာယေဝ စေသ အဝိသာရီ ဟောတိ။ ဂမ္ဘီရောတိ ဂမ္ဘီရသမုဋ္ဌိတော။ နိန္နာဒီတိ နိန္နာဒဝါ၊ ဂမ္ဘီရတ္တာယေဝ စေသ နိန္နာဒီ ဟောတိ။ ယထာပရိသန္တိ စက္ကဝါဠပရိယန္တမ္ပိ ဧကာဗဒ္ဓပရိသံ ဝိညာပေတိ။ ဗဟိဒ္ဓါတိ အင်္ဂုလိမတ္တမ္ပိ ပရိသတော ဗဟိဒ္ဓါ န ဂစ္ဆတိ။ တသ္မာ? သော ဧဝရူပေါ မဓုရဿရော အကာရဏာ မာ နဿီတိ။ ဣတိ ဘဂဝတော ဃောသော ပရိသာယ မတ္ထကေနေဝ စရတိ။

အဝလောကယမာနာတိ သိရသ္မိံ အဉ္ဇလိံ ဌပေတွာ ဘဂဝန္တံ ဩလောကေန္တာဝ ပစ္စောသက္ကိတွာ ဒဿနဝိဇဟနဋ္ဌာနေ ဝန္ဒိတွာ ဂစ္ဆန္တိ။ အဝိဇဟိတတ္တာတိ ယော ဟိ ကထံ သုတွာ ဝုဋ္ဌိတော အညံ ဒိဋ္ဌသုတာဒိကံ ကထံ ကထေန္တော ဂစ္ဆတိ၊ ဧသ သဘာဝေန ဝိဇဟတိ နာမ။ ယော ပန သုတဓမ္မကထာယ ဝဏ္ဏံ ကထေန္တောဝ ဂစ္ဆတိ၊ အယံ န ဝိဇဟတိ နာမ၊ ဧဝံ အဝိဇဟန္တဘာဝေန ပက္ကမန္တိ။ ဂစ္ဆန္တန္တိ ရဇ္ဇုယန္တဝသေန ရတနသတ္တုဗ္ဗေဓံ သုဝဏ္ဏဂ္ဃိကံ ဝိယ ဂစ္ဆန္တံ။ အဒ္ဒသာမ ဌိတန္တိ သမုဿိတကဉ္စနပဗ္ဗတံ ဝိယ ဌိတံ အဒ္ဒသာမ။ တတော စ ဘိယျောတိ ဝိတ္ထာရေတွာ ဂုဏေ ကထေတုံ အသက္ကောန္တော အဝသေသေ ဂုဏေ သံခိပိတွာ ကလာပံ ဝိယ သုတ္တကဗဒ္ဓံ ဝိယ စ ကတွာ ဝိဿဇ္ဇေန္တော ဧဝမာဟ။ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပာယော – မယာ ကထိတဂုဏေဟိ အကထိတာဝ ဗဟုတရာ။ မဟာပထဝိမဟာသမုဒ္ဒါဒယော ဝိယ ဟိ တဿ ဘောတော အနန္တာ အပ္ပမေယျာ ဂုဏာ အာကာသမိဝ ဝိတ္ထာရိတာတိ။

၃၉၀။ အပ္ပဋိသံဝိဒိတောတိ အဝိညာတအာဂမနော။ ပဗ္ဗဇိတေ ဥပသင်္ကမန္တေန ဟိ စီဝရပရိကမ္မာဒိသမယေ ဝါ ဧကံ နိဝါသေတွာ သရီရဘဉ္ဇနသမယေ ဝါ ဥပသင်္ကမိတွာ တတောဝ ပဋိနိဝတ္တိတဗ္ဗံ ဟောတိ၊ ပဋိသန္ထာရမတ္တမ္ပိ န ဇာယတိ။ ပုရေတရံ ပန ဩကာသေ ကာရိတေ ဒိဝါဋ္ဌာနံ သမ္မဇ္ဇိတွာ စီဝရံ ပါရုပိတွာ ဘိက္ခု ဝိဝိတ္တေ ဌာနေ နိသီဒတိ၊ တံ အာဂန္တွာ ပဿန္တာ ဒဿနေနပိ ပသီဒန္တိ၊ ပဋိသန္ထာရော ဇာယတိ၊ ပဉှဗျာကရဏံ ဝါ ဓမ္မကထာ ဝါ လဗ္ဘတိ။ တသ္မာ ပဏ္ဍိတာ ဩကာသံ ကာရေန္တိ။ သော စ နေသံ အညတရော၊ တေနဿ ဧတဒဟောသိ။ ဇိဏ္ဏော ဝုဍ္ဎောတိ အတ္တနော ဥဂ္ဂတဘာဝံ အကထေတွာ ကသ္မာ ဧဝမာဟ? ဗုဒ္ဓါ နာမ အနုဒ္ဒယသမ္ပန္နာ ဟောန္တိ၊ မဟလ္လကဘာဝံ ဉတွာ သီဃံ ဩကာသံ ကရိဿတီတိ ဧဝမာဟ။

၃၉၁။ ဩရမိယ ဩကာသမကာသီတိ ဝေဂေန ဥဋ္ဌာယ ဒွိဓာ ဘိဇ္ဇိတွာ ဩကာသမကာသိ။

ယေ မေတိ ယေ မယာ။ နာရီသမာနသဝှယာတိ နာရီသမာနနာမံ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ၊ တေန အဝှာတဗ္ဗာတိ နာရီသမာနသဝှယာ၊ ဣတ္ထိလိင်္ဂေန ဝတ္တဗ္ဗာတိ ဝေါဟာရကုသလတာယ ဧဝံ ဝဒတိ။ ပဟူတဇိဝှောတိ ပုထုလဇိဝှော။ နိန္နာမယေတန္တိ နီဟရ ဧတံ။

၃၉၃။ ကေဝလီတိ သကလဂုဏသမ္ပန္နော။

၃၉၄။ ပစ္စဘာသီတိ ဧကပ္ပဟာရေန ပုစ္ဆိတေ အဋ္ဌ ပဉှေ ဗျာကရောန္တော ပတိအဘာသိ။ ယော ဝေဒီတိ ယော ဝိဒတိ ဇာနာတိ၊ ယဿ ပုဗ္ဗေနိဝါသော ပါကဋော။ သဂ္ဂါပါယဉ္စ ပဿတီတိ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏံ ကထိတံ။ ဇာတိက္ခယံပတ္တောတိ အရဟတ္တံ ပတ္တော။ အဘိညာ ဝေါသိတောတိ တံ အရဟတ္တံ အဘိဇာနိတွာ ဝေါသိတော ဝေါသာနပ္ပတ္တော။ မုနီတိ အရဟတ္တဉာဏမောနေယျေန သမန္နာဂတော။

ဝိသုဒ္ဓန္တိ ပဏ္ဍရံ။ မုတ္တံ ရာဂေဟီတိ ကိလေသရာဂေဟိ မုတ္တံ။ ပဟီနဇာတိမရဏောတိ ဇာတိက္ခယပ္ပတ္တတ္တာ ပဟီနဇာတိကော၊ ဇာတိပဟာနေနေဝ ပဟီနမရဏော။ ဗြဟ္မစရိယဿ ကေဝလီတိ ယံ ဗြဟ္မစရိယဿ ကေဝလီ သကလဘာဝေါ၊ တေန သမန္နာဂတော၊ သကလစတုမဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဝါသောတိ အတ္ထော။ ပါရဂူ သဗ္ဗဓမ္မာနန္တိ သဗ္ဗေသံ လောကိယလောကုတ္တရဓမ္မာနံ အဘိညာယ ပါရံ ဂတော၊ သဗ္ဗဓမ္မေ အဘိဇာနိတွာ ဌိတောတိ အတ္ထော။ ပါရဂူတိ ဝါ ဧတ္တာဝတာ ပရိညာပါရဂူ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ၊ ပဟာနပါရဂူ သဗ္ဗကိလေသာနံ ၊ ဘာဝနာပါရဂူ စတုန္နံ မဂ္ဂါနံ၊ သစ္ဆိကိရိယာပါရဂူ နိရောဓဿ၊ သမာပတ္တိပါရဂူ သဗ္ဗသမာပတ္တီနန္တိ အယမတ္ထော ဝုတ္တော။ ပုန သဗ္ဗဓမ္မာနန္တိ ဣမိနာ အဘိညာပါရဂူ ဝုတ္တောတိ။ ဗုဒ္ဓါ တာဒီ ပဝုစ္စတီတိ တာဒိသော ဆဟိ အာကာရေဟိ ပါရံ ဂတော သဗ္ဗာကာရေန စတုန္နံ သစ္စာနံ ဗုဒ္ဓတ္တာ ဗုဒ္ဓါတိ ပဝုစ္စတီတိ။

ကိံ ပန ဧတ္တာဝတာ သဗ္ဗေ ပဉှာ ဝိဿဇ္ဇိတာ ဟောန္တီတိ? အာမ ဝိဿဇ္ဇိတာ၊ စိတ္တံ ဝိသုဒ္ဓံ ဇာနာတိ၊ မုတ္တံ ရာဂေဟီတိ ဣမိနာ တာဝ ဗာဟိတပါပတ္တာ ဗြာဟ္မဏောတိ ပဌမပဉှော ဝိဿဇ္ဇိတော ဟောတိ။ ပါရဂူတိ ဣမိနာ ဝေဒေဟိ ဂတတ္တာ ဝေဒဂူတိ ဒုတိယပဉှော ဝိဿဇ္ဇိတော ဟောတိ။ ပုဗ္ဗေနိဝါသန္တိအာဒီဟိ ဣမာသံ တိဿန္နံ ဝိဇ္ဇာနံ အတ္ထိတာယ တေဝိဇ္ဇောတိ တတိယပဉှော ဝိဿဇ္ဇိတော ဟောတိ။ မုတ္တံ ရာဂေဟိ သဗ္ဗသောတိ ဣမိနာဝ နိဿဋတ္တာ ပါပဓမ္မာနံ သောတ္တိယောတိ စတုတ္ထပဉှော ဝိဿဇ္ဇိတော ဟောတိ။ ဇာတိက္ခယံ ပတ္တောတိ ဣမိနာ ပန အရဟတ္တဿေဝ ဝုတ္တတ္တာ ပဉ္စမပဉှော ဝိဿဇ္ဇိတော ဟောတိ။ ဝေါသိတောတိ စ ဗြဟ္မစရိယဿ ကေဝလီတိ စ ဣမေဟိ ဆဋ္ဌပဉှော ဝိဿဇ္ဇိတော ဟောတိ။ အဘိညာ ဝေါသိတော မုနီတိ ဣမိနာ သတ္တမပဉှော ဝိဿဇ္ဇိတော ဟောတိ။ ပါရဂူ သဗ္ဗဓမ္မာနံ၊ ဗုဒ္ဓါ တာဒီ ပဝုစ္စတီတိ ဣမိနာ အဋ္ဌမပဉှော ဝိဿဇ္ဇိတော ဟောတိ။

၃၉၅။ ဒါနကထန္တိအာဒီနိ ဟေဋ္ဌာ သုတ္တေ ဝိတ္ထာရိတာနေဝ။ ပစ္စပါဒီတိ ပဋိပဇ္ဇိ။ ဓမ္မဿာနုဓမ္မန္တိ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ ဓမ္မော နာမ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ၊ အနုဓမ္မော နာမ ဟေဋ္ဌိမာ တယော မဂ္ဂါ တီဏိ စ သာမညဖလာနိ၊ တာနိ ပဋိပါဋိယာ ပဋိလဘီတိ အတ္ထော။ န စ မံ ဓမ္မာဓိကရဏံ ဝိဟေသေသီတိ မဉ္စ ဓမ္မကာရဏာ န ကိလမေသိ၊ န ပုနပ္ပုနံ ကထာပေသီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ ပန ပဒေန ဒေသနာယ အရဟတ္တေနေဝ ကူဋံ ဂဟိတန္တိ။

ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ

ဗြဟ္မာယုသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၂။ သေလသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၉၆။ ဧဝံမေ သုတန္တိ သေလသုတ္တံ။ တတ္ထ အင်္ဂုတ္တရာပေသူတိအာဒိ ပေါတလိယသုတ္တေ ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ အဍ္ဎတေဠသေဟီတိ အဍ္ဎေန တေဠသေဟိ၊ ဒွါဒသဟိ သတေဟိ ပညာသာယ စ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေ ပန သာဝကသန္နိပါတေ သန္နိပတိတာ ဘိက္ခူယေဝ သဗ္ဗေ ဧဟိဘိက္ခုပဗ္ဗဇ္ဇာယ ပဗ္ဗဇိတာ ခီဏာသဝါ။ ကေဏိယောတိ တဿ နာမံ၊ ဇဋိလောတိ တာပသော။ သော ကိရ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလော၊ ဓနရက္ခဏတ္ထာယ ပန တာပသပဗ္ဗဇ္ဇံ သမာဒါယ ရညော ပဏ္ဏာကာရံ ဒတွာ ဘူမိဘာဂံ ဂဟေတွာ တတ္ထ အဿမံ ကာရေတွာ ဝသတိ ပဉ္စဟိ သကဋသတေဟိ ဝဏိဇ္ဇံ ပယောဇေတွာ ကုလသဟဿဿ နိဿယော ဟုတွာ၊ အဿမေပိ စဿ ဧကော တာလရုက္ခော ဒိဝသေ ဒိဝသေ ဧကံ သောဝဏ္ဏမယံ တာလဖလံ မုဉ္စတီတိ ဝဒန္တိ။ သော ဒိဝါ ကာသာယာနိ ဓာရေတိ၊ ဇဋာ စ ဗန္ဓတိ၊ ရတ္တိံ ကာမသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝတိ။ ဓမ္မိယာ ကထာယာတိ ပါနကာနိသံသပဋိသံယုတ္တာယ ဓမ္မိယာ ကထာယ။ အယဉှိ ကေဏိယော တုစ္ဆဟတ္ထော ဘဂဝတော ဒဿနာယ ဂန္တုံ လဇ္ဇာယမာနော – ‘‘ဝိကာလဘောဇနာ ဝိရတာနမ္ပိ ပါနကံ ကပ္ပတီ’’တိ စိန္တေတွာ သုသင်္ခတဗဒရပါနံ ပဉ္စဟိ ကာဇသတေဟိ ဂါဟာပေတွာ အဂမာသိ။ ဧဝံ ဂတဘာဝေါ စဿ – ‘‘အထ ခေါ ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ ကိံ နု ခေါ အဟံ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဟရာပေယျ’’န္တိ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကေ (မဟာဝ။ ၃၀၀) ပါဠိအာရုဠှောယေဝ။

ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါတိ ကသ္မာ ပုနပ္ပုနံ ပဋိက္ခိပိ? တိတ္ထိယာနံ ပဋိက္ခေပပသန္နတာယ၊ အကာရဏမေတံ၊ နတ္ထိ ဗုဒ္ဓါနံ ပစ္စယဟေတု ဧဝရူပံ ကောဟညံ။ အယံ ပန အဍ္ဎတေဠသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ ဒိသွာ ဧတ္တကာနံယေဝ ဘိက္ခံ ပဋိယာဒေဿတိ၊ သွေဝ သေလော တီဟိ ပုရိသသတေဟိ သဒ္ဓိံ ပဗ္ဗဇိဿတိ။ အယုတ္တံ ခေါ ပန နဝကေ အညတော ပေသေတွာ ဣမေဟေဝ သဒ္ဓိံ ဂန္တုံ၊ ဣမေ ဝါ အညတော ပေသေတွာ နဝကေဟိ သဒ္ဓိံ ဂန္တုံ။ အထာပိ သဗ္ဗေ ဂဟေတွာ ဂမိဿာမိ၊ ဘိက္ခာဟာရော နပ္ပဟောဿတိ။ တတော ဘိက္ခူသု ပိဏ္ဍာယ စရန္တေသု မနုဿာ ဥဇ္ဈာယိဿန္တိ – ‘‘စိရဿာပိ ကေဏိယော သမဏံ ဂေါတမံ နိမန္တေတွာ ယာပနမတ္တံ ဒါတုံ နာသက္ခီ’’တိ၊ သယမ္ပိ ဝိပ္ပဋိသာရီ ဘဝိဿတိ။ ပဋိက္ခေပေ ပန ကတေ ‘‘သမဏော ဂေါတမော ပုနပ္ပုနံ ‘တွဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော’တိ ဗြာဟ္မဏာနံ နာမံ ဂဏှာတီ’’တိ စိန္တေတွာ ဗြာဟ္မဏေပိ နိမန္တေတုကာမော ဘဝိဿတိ၊ တတော ဗြာဟ္မဏေ ပါဋိယေက္ကံ နိမန္တေဿတိ ၊ တေ တေန နိမန္တိတာ ဘိက္ခူ ဟုတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ။ ဧဝမဿ သဒ္ဓါ အနုရက္ခိတာ ဘဝိဿတီတိ ပုနပ္ပုနံ ပဋိက္ခိပိ။ ကိဉ္စာပိ ခေါ၊ ဘောတိ ဣမိနာ ဣဒံ ဒီပေတိ၊ – ‘‘ဘော ဂေါတမ၊ ကိံ ဇာတံ ယဒိ အဟံ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော၊ အဓိဝါသေတု ဘဝံ ဂေါတမော၊ အဟံ ဗြာဟ္မဏာနမ္ပိ ဒါတုံ သက္ကောမိ တုမှာကမ္ပီ’’တိ။

ကာယဝေယျာဝဋိကန္တိ ကာယဝေယျာဝစ္စံ။ မဏ္ဍလမာဠန္တိ ဒုဿမဏ္ဍပံ။

၃၉၇။ အာဝါဟောတိ ကညာဂဟဏံ။ ဝိဝါဟောတိ ကညာဒါနံ။ သော မေ နိမန္တိတောတိ သော မယာ နိမန္တိတော။ အထ ဗြာဟ္မဏော ပရိပက္ကောပနိဿယတ္တာ ဗုဒ္ဓသဒ္ဒံ သုတွာဝ အမတေနေဝါဘိသိတ္တော ပသာဒံ အာဝိကရောန္တော ဗုဒ္ဓါတိ၊ ဘော ကေဏိယ၊ ဝဒေသီတိ အာဟ။ ကေဏိယော ယထာဘူတံ အာစိက္ခန္တော ဗုဒ္ဓါတိ၊ ဘော သေလ၊ ဝဒါမီတိ အာဟ။ တတော နံ ပုနပိ ဒဠှီကရဏတ္ထံ ပုစ္ဆိ၊ ဣတရောပိ တထေဝ အာရောစေသိ။

၃၉၈။ အထဿ ကပ္ပသတသဟဿေဟိပိ ဗုဒ္ဓသဒ္ဒဿေဝ ဒုလ္လဘဘာဝံ သမ္ပဿတော။ ဧတဒဟောသီတိ။ ဧတံ ‘‘ဃောသောပိ ခေါ’’တိအာဒိ အဟောသိ။ နီလဝနရာဇီတိ နီလဝဏ္ဏရုက္ခပန္တိ။ ပဒေ ပဒန္တိ ပဒပ္ပမာဏေ ပဒံ။ အစ္စာသန္နေ ဟိ အတိဒူရေ ဝါ ပါဒေ နိက္ခိပမာနေ သဒ္ဒေါ ဥဋ္ဌာတိ၊ တံ ပဋိသေဓေန္တော ဧဝမာဟ။ သီဟာဝ ဧကစရာတိ ဂဏဝါသီ သီဟော သီဟပေါတကာဒီဟိ သဒ္ဓိံ ပမာဒံ အာပဇ္ဇတိ၊ ဧကစရော အပ္ပမတ္တော ဟောတိ။ ဣတိ အပ္ပမာဒဝိဟာရံ ဒဿေန္တော ဧကစရသီဟေန ဩပမ္မံ ကရောတိ။ မာ မေ ဘောန္တောတိ အာစာရံ သိက္ခာပေန္တော အာဟ။ အယဉှေတ္ထ အဓိပ္ပာယော – သစေ တုမှေ ကထာဝါရံ အလဘိတွာ မမ ကထာယ အန္တရေ ကထံ ပဝေသေဿထ၊ ‘‘အန္တေဝါသိကေ သိက္ခာပေတုံ နာသက္ခီ’’တိ မယှံ ဂရဟာ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ၊ တသ္မာ ဩကာသံ ပဿိတွာ မန္တေယျာထာတိ။ နော စ ခေါ နံ ဇာနာမီတိ ဝိပဿီပိ ဗောဓိသတ္တော စတုရာသီတိသဟဿတ္ထေရပဗ္ဗဇိတပရိဝါရော သတ္တ မာသာနိ ဗောဓိသတ္တစာရိကံ စရိ၊ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒကာလော ဝိယ အဟောသိ။ အမှာကမ္ပိ ဗောဓိသတ္တော ဆဗ္ဗဿာနိ ဗောဓိသတ္တစာရိကံ စရိ။ ဧဝံ ပရိပုဏ္ဏသရီရလက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတာပိ ဗုဒ္ဓါ န ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဗြာဟ္မဏော ‘‘နော စ ခေါ နံ ဇာနာမီ’’တိ အာဟ။

၃၉၉။ ပရိပုဏ္ဏကာယောတိ လက္ခဏေဟိ ပရိပုဏ္ဏတာယ အဟီနင်္ဂတာယ စ ပရိပုဏ္ဏသရီရော။ သုရုစီတိ သုန္ဒရသရီရပ္ပဘော။ သုဇာတောတိ အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပတ္တိယာ သဏ္ဌာနသမ္ပတ္တိယာ စ သုနိဗ္ဗတ္တော။ စာရုဒဿနောတိ သုစိရမ္ပိ ပဿန္တာနံ အတိတ္တိဇနကော မနောဟရဒဿနော။ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏောတိ သုဝဏ္ဏသဒိသဝဏ္ဏော။ သုသုက္ကဒါဌောတိ သုဋ္ဌု သုက္ကဒါဌော။ မဟာပုရိသလက္ခဏာတိ ပဌမံ ဝုတ္တဗျဉ္ဇနာနေဝ ဝစနန္တရေန နိဂမေန္တော အာဟ။

ဣဒါနိ တေသု လက္ခဏေသု အတ္တနော စိတ္တရုစိတာနိ ဂဟေတွာ ထောမေန္တော ပသန္နနေတ္တောတိအာဒိမာဟ။ ဘဂဝါ ဟိ ပဉ္စဝဏ္ဏပသာဒသမ္ပတ္တိယာ ပသန္နနေတ္တော၊ ပုဏ္ဏစန္ဒသဒိသမုခတာယ သုမုခေါ၊ အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပတ္တိယာ ဗြဟာ၊ ဗြဟ္မုဇုဂတ္တတာယ ဥဇု၊ ဇုတိမန္တတာယ ပတာပဝါ။ ယမ္ပိ စေတ္ထ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တံ၊ တံ ‘‘မဇ္ဈေ သမဏသင်္ဃဿာ’’တိ ဣမိနာ ပရိယာယေန ထောမယတာ ပုန ဝုတ္တံ။ ဧဒိသော ဟိ ဧဝံ ဝိရောစတိ။ ဥတ္တရဂါထာယပိ ဧသေဝ နယော။ ဥတ္တမဝဏ္ဏီနောတိ ဥတ္တမဝဏ္ဏသမ္ပန္နဿ။ ရထေသဘောတိ ဥတ္တမသာရထိ။ ဇမ္ဗုသဏ္ဍဿာတိ ဇမ္ဗုဒီပဿ။ ပါကဋေန ဣဿရိယံ ဣဿရော ဟောတိ။

ခတ္တိယာတိ ဇာတိခတ္တိယာ။ ဘောဂီတိ ဘောဂိယာ။ ရာဇာနောတိ ယေ ကေစိ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တာ။ ရာဇာဘိရာဇာတိ ရာဇူနံ ပူဇနီယော၊ အဓိရာဇာ ဟုတွာ၊ စက္ကဝတ္တီတိ အဓိပ္ပာယော။ မနုဇိန္ဒောတိ မနုဿာဓိပတိ ပရမိဿရော ဟုတွာ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘဂဝါ – ‘‘ယေ တေ ဘဝန္တိ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ၊ တေ သကဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ အတ္တာနံ ပါတုကရောန္တီ’’တိ ဣမံ သေလဿ မနောရထံ ပူရေန္တော ရာဇာဟမသ္မီတိအာဒိမာဟ။ တတြာယမဓိပ္ပာယော – ယံ မံ တွံ သေလ ‘‘ရာဇာ အရဟသိ ဘဝိတု’’န္တိ ယာစသိ၊ ဧတ္ထ အပ္ပောဿုက္ကော ဟောတိ ရာဇာဟမသ္မိ။ သတိ စ ရာဇတ္တေ ယထာ အညော ရာဇာ ယောဇနသတံ ဝါ အနုသာသတိ ယောဇနသဟဿံ ဝါ၊ စက္ကဝတ္တီ ဟုတွာပိ စတုဒီပပရိယန္တမတ္တံ ဝါ၊ နာဟမေဝံ ပရိစ္ဆိန္နဝိသယော၊ အဟဉှိ ဓမ္မရာဇာ အနုတ္တရော ဘဝဂ္ဂတော အဝီစိပရိယန္တံ ကတွာ တိရိယံ အပ္ပမာဏလောကဓာတုယော အနုသာသာမိ။ ယာဝတာ ဟိ အပဒဒွိပဒါဒိဘေဒါ သတ္တာ၊ အဟံ တေသံ အဂ္ဂေါ။ န ဟိ မေ ကောစိ သီလေန ဝါ…ပေ… ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနေန ဝါ ပဋိဘာဂေါ အတ္ထိ၊ သွာဟံ ဧဝံ ဓမ္မရာဇာ အနုတ္တရော အနုတ္တရေနေဝ စတုသတိပဋ္ဌာနာဒိဘေဒေန ဓမ္မေန စက္ကံ ဝတ္တေမိ။ ဣဒံ ပဇဟထ၊ ဣဒံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရထာတိ အာဏာစက္ကံ၊ ဣဒံ ခေါ ပန၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စန္တိအာဒိနာ ပရိယတ္တိဓမ္မေန ဓမ္မစက္ကမေဝ ဝါ။ စက္ကံ အပ္ပဋိဝတ္တိယန္တိ ယံ စက္ကံ အပ္ပဋိဝတ္တိယံ ဟောတိ သမဏေန ဝါ…ပေ… ကေနစိ ဝါ လောကသ္မိန္တိ။

ဧဝံ အတ္တာနံ အာဝိကရောန္တံ ဘဂဝန္တံ ဒိသွာ ပီတိသောမနဿဇာတော သေလော ပုန ဒဠှီကရဏတ္ထံ သမ္ဗုဒ္ဓါ ပဋိဇာနာသီတိ ဂါထာဒွယမာဟ။ တတ္ထ ကော နု သေနာပတီတိ ရညော ဘောတော ဓမ္မေန ပဝတ္တိတဿ စက္ကဿ အနုပဝတ္တကော သေနာပတိ ကော နူတိ ပုစ္ဆိ။

တေန စ သမယေန ဘဂဝတော ဒက္ခိဏပဿေ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော နိသိန္နော ဟောတိ သုဝဏ္ဏပုဉ္ဇော ဝိယ သိရိယာ သောဘမာနော၊ တံ ဒဿေန္တော ဘဂဝါ မယာ ပဝတ္တိတန္တိ ဂါထမာဟ။ တတ္ထ အနုဇာတော တထာဂတန္တိ တထာဂတံ ဟေတုံ အနုဇာတော၊ တထာဂတေန ဟေတုနာ ဇာတောတိ အတ္ထော။ အပိစ အဝဇာတော အနုဇာတော အတိဇာတောတိ တယော ဝုတ္တာ။ တေသု အဝဇာတော ဒုဿီလော၊ သော တထာဂတဿ ပုတ္တော နာမ န ဟောတိ။ အတိဇာတော နာမ ပိတရာ ဥတ္တရိတရော၊ တာဒိသောပိ တထာဂတဿ ပုတ္တော နတ္ထိ။ တထာဂတဿ ပန ဧကော အနုဇာတောဝ ပုတ္တော ဟောတိ၊ တံ ဒဿေန္တော ဧဝမာဟ။

ဧဝံ ‘‘ကော နု သေနာပတီ’’တိ ပဉှံ ဗျာကရိတွာ ယံ သေလော အာဟ ‘‘သမ္ဗုဒ္ဓါ ပဋိဇာနာသီ’’တိ၊ တတြ နံ နိက္ကင်္ခံ ကာတုကာမော ‘‘နာဟံ ပဋိညာမတ္တေနေဝ ပဋိဇာနာမိ၊ အပိစာဟံ ဣမိနာ ကာရဏေန ဗုဒ္ဓါ’’တိ ဉာပေတုံ အဘိညေယျန္တိ ဂါထမာဟ။ တတြ အဘိညေယျန္တိ ဝိဇ္ဇာ စ ဝိမုတ္တိ စ။ ဘာဝေတဗ္ဗံ မဂ္ဂသစ္စံ။ ပဟာတဗ္ဗံ သမုဒယသစ္စံ။ ဟေတုဝစနေန ပန ဖလသိဒ္ဓိတော တေသံ ဖလာနိ နိရောဓသစ္စဒုက္ခသစ္စာနိပိ ဝုတ္တာနေဝ ဟောန္တိ။ ဧဝံ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ ပရိညာတဗ္ဗံ ပရိညာတန္တိ ဣဒမ္ပေတ္ထ သင်္ဂဟိတန္တိ စတုသစ္စဘာဝနာဖလဉ္စ ဝိမုတ္တိဉ္စ ဒဿေန္တော ‘‘ဗုဇ္ဈိတဗ္ဗံ ဗုဇ္ဈိတွာ ဗုဒ္ဓါ ဇာတောသ္မီ’’တိ ယုတ္တဟေတုနာ ဗုဒ္ဓဘာဝံ သာဓေတိ။

ဧဝံ နိပ္ပရိယာယေန အတ္တာနံ အာဝိကတွာ အတ္တနိ ကင်္ခါဝိတရဏတ္ထံ ဗြာဟ္မဏံ အတိစာရိယမာနော ဝိနယဿူတိ ဂါထတ္တယမာဟ။ တတ္ထ သလ္လကတ္တောတိ ရာဂါဒိသလ္လကန္တနော။ အနုတ္တရောတိ ယထာ ဗာဟိရဝေဇ္ဇေန ဝူပသမိတရောဂေါ ဣမသ္မိညေဝတ္တဘာဝေ ကုပ္ပတိ၊ န ဧဝံ။ မယာ ဝူပသမိတဿ ပန ရောဂဿ ဘဝန္တရေပိ ဥပ္ပတ္တိ နတ္ထိ၊ တသ္မာ အဟံ အနုတ္တရောတိ အတ္ထော။ ဗြဟ္မဘူတောတိ သေဋ္ဌဘူတော။ အတိတုလောတိ တုလံ အတီတော၊ နိရုပမောတိ အတ္ထော။ မာရသေနပ္ပမဒ္ဒနောတိ ကာမာ တေ ပဌမာ သေနာတိ ဧဝံ အာဂတာယ မာရသေနာယ ပမဒ္ဒနော။ သဗ္ဗာမိတ္တေတိ ခန္ဓကိလေသာဘိသင်္ခါရမစ္စုဒေဝပုတ္တမာရသင်္ခါတေ သဗ္ဗပစ္စတ္ထိကေ။ ဝသီကတွာတိ အတ္တနော ဝသေ ဝတ္တေတွာ။ အကုတောဘယောတိ ကုတောစိ အဘယော။

ဧဝံ ဝုတ္တေ သေလော ဗြာဟ္မဏော တာဝဒေဝ ဘဂဝတိ သဉ္ဇာတပသာဒေါ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခော ဟုတွာ ဣမံ ဘောန္တောတိ ဂါထတ္တယမာဟ။ တတ္ထ ကဏှာဘိဇာတိကောတိ စဏ္ဍာလာဒိနီစကုလေ ဇာတော။ တတော တေပိ မာဏဝကာ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခာ ဟုတွာ ဧဝဉ္စေ ရုစ္စတိ၊ ဘောတောတိ ဂါထမာဟံသု။ အထ သေလော တေသု မာဏဝကေသု တုဋ္ဌစိတ္တော တေ စ ဒဿေန္တော ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစန္တော ‘‘ဗြာဟ္မဏာ’’တိ ဂါထမာဟ။

တတော ဘဂဝါ ယသ္မာ သေလော အတီတေ ပဒုမုတ္တရဿ ဘဂဝတော သာသနေ တေသံယေဝ တိဏ္ဏံ ပုရိသသတာနံ ဂဏသေဋ္ဌော ဟုတွာ တေဟိ သဒ္ဓိံ ပရိဝေဏံ ကာရေတွာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ တေန ကမ္မေန ဒေဝမနုဿသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝမာနော ပစ္ဆိမေ ဘဝေ တေသံယေဝ အာစရိယော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တော၊ တဉ္စ တေသံ ကမ္မံ ဝိမုတ္တိပရိပါကာယ ပရိပက္ကံ ဧဟိဘိက္ခုဘာဝဿ စ ဥပနိဿယဘူတံ၊ တသ္မာ တေ သဗ္ဗေဝ ဧဟိဘိက္ခုပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗာဇေန္တော သွာက္ခာတန္တိ ဂါထမာဟ။ တတ္ထ သန္ဒိဋ္ဌိကန္တိ သယမေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ပစ္စက္ခံ။ အကာလိကန္တိ မဂ္ဂါနန္တရဖလုပ္ပတ္တိယာ န ကာလန္တရံ ပတ္တဗ္ဗဖလံ။ ယတ္ထ အမောဃာတိ ယသ္မိံ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယေ အပ္ပမတ္တဿ သိက္ခတ္တယပူရဏေန သိက္ခတော ပဗ္ဗဇ္ဇာ အမောဃာ ဟောတိ၊ သဖလာတိ အတ္ထော။ ဧဝဉ္စ ဝတွာ ‘‘ဧထ ဘိက္ခဝေါ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ။ တေ သဗ္ဗေ ပတ္တစီဝရဓရာ ဟုတွာ အာကာသေနာဂန္တွာ ဝဿသတိကတ္ထေရာ ဝိယ သုဝိနီတာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒယိံသု။ ဧဝမိမံ တေသံ ဧဟိဘိက္ခုဘာဝံ သန္ဓာယ ‘‘အလတ္ထ ခေါ သေလော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

၄၀၀။ ဣမာဟီတိ ဣမာဟိ ကေဏိယဿ စိတ္တာနုကူလာဟိ ဂါထာဟိ။ တတ္ထ အဂ္ဂိပရိစရိယံ ဝိနာ ဗြာဟ္မဏာနံ ယညာဘာဝတော ‘‘အဂ္ဂိဟုတ္တမုခါ ယညာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အဂ္ဂိဟုတ္တသေဋ္ဌာ အဂ္ဂိဇုဟနပ္ပဓာနာတိ အတ္ထော။ ဝေဒေ သဇ္ဈာယန္တေဟိ ပဌမံ သဇ္ဈာယိတဗ္ဗတော၊ သာဝိတ္တီ၊ ‘‘ဆန္ဒသော မုခ’’န္တိ ဝုတ္တော။ မနုဿာနံ သေဋ္ဌတော ရာဇာ ‘‘မုခ’’န္တိ ဝုတ္တော။ နဒီနံ အာဓာရတော ပဋိသရဏတော စ သာဂရော ‘‘မုခ’’န္တိ ဝုတ္တော။ စန္ဒယောဂဝသေန ‘‘အဇ္ဇ ကတ္တိကာ အဇ္ဇ ရောဟိဏီ’’တိ သညာဏတော အာလောကကရဏတော သောမ္မဘာဝတော စ ‘‘နက္ခတ္တာနံ မုခံ စန္ဒော’’တိ ဝုတ္တံ။ တပန္တာနံ အဂ္ဂတ္တာ အာဒိစ္စော ‘‘တပတံ မုခ’’န္တိ ဝုတ္တော။ ဒက္ခိဏေယျာနံ ပန အဂ္ဂတ္တာ ဝိသေသေန တသ္မိံ သမယေ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ သင်္ဃံ သန္ဓာယ ‘‘ပုညံ အာကင်္ခမာနာနံ၊ သင်္ဃော ဧဝ ယဇတံ မုခ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တေန သင်္ဃော ပုညဿ အာယမုခန္တိ ဒဿေတိ။

ယံ တံ သရဏန္တိ အညံ ဗျာကရဏဂါထမာဟ။ တဿတ္ထော – ပဉ္စဟိ စက္ခူဟိ စက္ခုမာ ဘဂဝါ ယသ္မာ မယံ ဣတော အဋ္ဌမေ ဒိဝသေ တံ သရဏံ အာဂတမှာ၊ တသ္မာ အတ္တနာ တဝ သာသနေ အနုတ္တရေန ဒမထေန ဒန္တာမှာ၊ အဟော တေ သရဏဿ အာနုဘာဝေါတိ။

တတော ပရံ ဘဂဝန္တံ ဒွီဟိ ဂါထာဟိ ထောမေတွာ တတိယာယ ဝန္ဒနံ ယာစန္တော ဘိက္ခဝေါ တိသတာ ဣမေတိအာဒိမာဟာတိ။

ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ

သေလသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၃။ အဿလာယနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၀၁။ ဧဝံမေ သုတန္တိ အဿလာယနသုတ္တံ။ တတ္ထ နာနာဝေရဇ္ဇကာနန္တိ အင်္ဂမဂဓာဒီဟိ နာနပ္ပကာရေဟိ ဝေရဇ္ဇေဟိ အာဂတာနံ၊ တေသု ဝါ ရဋ္ဌေသု ဇာတသံဝဍ္ဎာနန္တိပိ အတ္ထော။ ကေနစိဒေဝါတိ ယညုပါသနာဒိနာ အနိယမိတကိစ္စေန။ စာတုဝဏ္ဏိန္တိ စတုဝဏ္ဏသာဓာရဏံ။ မယံ ပန နှာနသုဒ္ဓိယာ ဘာဝနာသုဒ္ဓိယာပိ ဗြာဟ္မဏာဝ သုဇ္ဈန္တီတိ ဝဒါမ၊ အယုတ္တမ္ပိ သမဏော ဂေါတမော ကရောတီတိ မညမာနာ ဧဝံ စိန္တယိံသု။ ဝုတ္တသိရောတိ ဝါပိတသိရော။

ဓမ္မဝါဒီတိ သဘာဝဝါဒီ။ ဒုပ္ပဋိမန္တိယာတိ အမှာဒိသေဟိ အဓမ္မဝါဒီဟိ ဒုက္ခေန ပဋိမန္တိတဗ္ဗာ ဟောန္တိ။ ဓမ္မဝါဒိနော နာမ ပရာဇယော န သက္ကာ ကာတုန္တိ ဒဿေတိ။ ပရိဗ္ဗာဇကန္တိ ပဗ္ဗဇ္ဇာဝိဓာနံ၊ တယော ဝေဒေ ဥဂ္ဂဟေတွာ သဗ္ဗပစ္ဆာ ပဗ္ဗဇန္တာ ယေဟိ မန္တေဟိ ပဗ္ဗဇန္တိ၊ ပဗ္ဗဇိတာ စ ယေ မန္တေ ပရိဟရန္တိ၊ ယံ ဝါ အာစာရံ အာစရန္တိ၊ တံ သဗ္ဗံ ဘောတာ စရိတံ သိက္ခိတံ။ တသ္မာ တုယှံ ပရာဇယော နတ္ထိ၊ ဇယောဝ ဘဝိဿတီတိ မညန္တာ ဧဝမာဟံသု။

၄၀၂။ ဒိဿန္တိ ခေါ ပနာတိအာဒိ တေသံ လဒ္ဓိဘိန္ဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဗြာဟ္မဏိယောတိ ဗြာဟ္မဏာနံ ပုတ္တပဋိလာဘတ္ထာယ အာဝါဟဝိဝါဟဝသေန ကုလာ အာနီတာ ဗြာဟ္မဏိယော ဒိဿန္တိ ။ တာ ခေါ ပနေတာ အပရေန သမယေန ဥတုနိယောပိ ဟောန္တိ၊ သဉ္ဇာတပုပ္ဖာတိ အတ္ထော။ ဂဗ္ဘိနိယောတိ သဉ္ဇာတဂဗ္ဘာ။ ဝိဇာယမာနာတိ ပုတ္တဓီတရော ဇနယမာနာ။ ပါယမာနာတိ ဒါရကေ ထညံ ပါယန္တိယော။ ယောနိဇာဝ သမာနာတိ ဗြာဟ္မဏီနံ ပဿာဝမဂ္ဂေန ဇာတာ သမာနာ။ ဧဝမာဟံသူတိ ဧဝံ ဝဒန္တိ။ ကထံ? ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါတိ။ ယဒိ ပန နေသံ သစ္စဝစနံ သိယာ၊ ဗြာဟ္မဏီနံ ကုစ္ဆိ မဟာဗြဟ္မုနော ဥရော ဘဝေယျ၊ ဗြာဟ္မဏီနံ ပဿာဝမဂ္ဂေါ မဟာဗြဟ္မုနော မုခံ ဘဝေယျ၊ ဧတ္တာဝတာ ‘‘မယံ မဟာဗြဟ္မုနော ဥရေ ဝသိတွာ မုခတော နိက္ခန္တာ’’တိ ဝတ္တုံ မာ လဘန္တူတိ အယံ မုခတော ဇာတစ္ဆေဒကဝါဒေါ ဝုတ္တော။

၄၀၃။ အယျော ဟုတွာ ဒါသော ဟောတိ၊ ဒါသော ဟုတွာ အယျော ဟောတီတိ ဗြာဟ္မဏော သဘရိယော ဝဏိဇ္ဇံ ပယောဇေန္တော ယောနကရဋ္ဌံ ဝါ ကမ္ဗောဇရဋ္ဌံ ဝါ ဂန္တွာ ကာလံ ကရောတိ၊ တဿ ဂေဟေ ဝယပ္ပတ္တေ ပုတ္တေ အသတိ ဗြာဟ္မဏီ ဒါသေန ဝါ ကမ္မကရေန ဝါ သဒ္ဓိံ သံဝါသံ ကပ္ပေတိ။ ဧကသ္မိံ ဒါရကေ ဇာတေ သော ပုရိသော ဒါသောဝ ဟောတိ၊ တဿ ဇာတဒါရကော ပန ဒါယဇ္ဇသာမိကော ဟောတိ။ မာတိတော သုဒ္ဓါ ပိတိတော အသုဒ္ဓါ သော ဝဏိဇ္ဇံ ပယောဇေန္တော မဇ္ဈိမပဒေသံ ဂန္တွာ ဗြာဟ္မဏဒါရိကံ ဂဟေတွာ တဿာ ကုစ္ဆိသ္မိံ ပုတ္တံ ပဋိလဘတိ၊ သောပိ မာတိတောဝ သုဒ္ဓါ ဟောတိ ပိတိတော အသုဒ္ဓါ။ ဧဝံ ဗြာဟ္မဏသမယသ္မိညေဝ ဇာတိသမ္ဘေဒေါ ဟောတီတိ ဒဿနတ္ထမေတံ ဝုတ္တံ။ ကိံဗလံ၊ ကော အဿာသောတိ ယတ္ထ တုမှေ ဒါသာ ဟောန္တာ သဗ္ဗေဝ ဒါသာ ဟောထ၊ အယျာ ဟောန္တာ သဗ္ဗေဝ အယျာ ဟောထ၊ ဧတ္ထ ဝေါ ကော ထာမော၊ ကော အဝဿယော၊ ယံ ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏောတိ ဝဒထာတိ ဒီပေတိ။

၄၀၄။ ခတ္တိယောဝ နု ခေါတိအာဒယော သုတ္တစ္ဆေဒကဝါဒါ နာမ ဟောန္တိ။

၄၀၈။ ဣဒါနိ စာတုဝဏ္ဏိသုဒ္ဓိံ ဒဿေန္တော ဣဓ ရာဇာတိအာဒိမာဟ။ သာပါနဒေါဏိယာတိ သုနခါနံ ပိဝနဒေါဏိယာ။ အဂ္ဂိကရဏီယန္တိ သီတဝိနောဒနအန္ဓကာရဝိဓမနဘတ္တပစနာဒိ အဂ္ဂိကိစ္စံ။ ဧတ္ထ အဿလာယနာတိ ဧတ္ထ သဗ္ဗသ္မိံ အဂ္ဂိကိစ္စံ ကရောန္တေ။

၄၀၉။ ဣဒါနိ ယဒေတံ ဗြာဟ္မဏာ စာတုဝဏ္ဏိသုဒ္ဓီတိ ဝဒန္တိ၊ ဧတ္ထ စာတုဝဏ္ဏာတိ နိယမော နတ္ထိ။ ပဉ္စမော ဟိ ပါဒသိကဝဏ္ဏောပိ အတ္ထီတိ သံခိတ္တေန တေသံ ဝါဒေ ဒေါသဒဿနတ္ထံ ဣဓ ခတ္တိယကုမာရောတိအာဒိမာဟ။ တတြ အမုတြ စ ပနေသာနန္တိ အမုသ္မိဉ္စ ပန ပုရိမနယေ ဧတေသံ မာဏဝကာနံ ကိဉ္စိ နာနာကရဏံ န ပဿာမီတိ ဝဒတိ။ နာနာကရဏံ ပန တေသမ္ပိ အတ္ထိယေဝ။ ခတ္တိယကုမာရဿ ဟိ ဗြာဟ္မဏကညာယ ဥပ္ပန္နော ခတ္တိယပါဒသိကော နာမ၊ ဣတရော ဗြာဟ္မဏပါဒသိကော နာမ၊ ဧတေ ဟီနဇာတိမာဏဝကာ။

ဧဝံ ပဉ္စမဿ ဝဏ္ဏဿ အတ္ထိတာယ စာတုဝဏ္ဏိသုဒ္ဓီတိ ဧတေသံ ဝါဒေ ဒေါသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပုန စာတုဝဏ္ဏိသုဒ္ဓိယံ ဩဝဒန္တော တံ ကိံ မညသီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သဒ္ဓေတိ မတကဘတ္တေ။ ထာလိပါကေတိ ပဏ္ဏာကာရဘတ္တေ။ ယညေတိ ယညဘတ္တေ။ ပါဟုနေတိ အာဂန္တုကာနံ ကတဘတ္တေ။ ကိံ ဟီတိ ကိံ မဟပ္ဖလံ ဘဝိဿတိ၊ နော ဘဝိဿတီတိ ဒီပေတိ။

၄၁၀။ ဘူတပုဗ္ဗန္တိ အဿလာယန ပုဗ္ဗေ မယိ ဇာတိယာ ဟီနတရေ တုမှေ သေဋ္ဌတရာ သမာနာပိ မယာ ဇာတိဝါဒေ ပဉှံ ပုဋ္ဌာ သမ္ပာဒေတုံ န သက္ခိတ္ထ၊ ဣဒါနိ တုမှေ ဟီနတရာ ဟုတွာ မယာ သေဋ္ဌတရေန ဗုဒ္ဓါနံ သကေ ဇာတိဝါဒပဉှံ ပုဋ္ဌာ ကိံ သမ္ပာဒေဿထ? န ဧတ္ထ စိန္တာ ကာတဗ္ဗာတိ မာဏဝံ ဥပတ္ထမ္ဘေန္တော ဣမံ ဒေသနံ အာရဘိ။ တတ္ထ အသိတောတိ ကာဠကော။ ဒေဝလောတိ တဿ နာမံ၊ အယမေဝ ဘဂဝါ တေန သမယေန။ ပဋလိယောတိ ဂဏင်္ဂဏုပါဟနာ။ ပတ္ထဏ္ဍိလေတိ ပဏ္ဏသာလပရိဝေဏေ။ ကော နု ခေါတိ ကဟံ နု ခေါ။ ဂါမဏ္ဍလရူပေါ ဝိယာတိ ဂါမဒါရကရူပေါ ဝိယ။ သော ခွာဟံ၊ ဘော၊ ဟောမီတိ သော အဟံ၊ ဘော၊ အသိတဒေဝလော ဟောမီတိ ဝဒတိ။ တဒါ ကိရ မဟာသတ္တော ကောဏ္ဍဒမကော ဟုတွာ ဝိစရတိ။ အဘိဝါဒေတုံ ဥပက္ကမိံသူတိ ဝန္ဒိတုံ ဥပက္ကမံ အကံသု။ တတော ပဋ္ဌာယ စ ဝဿသတိကတာပသောပိ တဒဟုဇာတံ ဗြာဟ္မဏကုမာရံ အဝန္ဒန္တော ကောဏ္ဍိတော ဟောတိ။

၄၁၁။ ဇနိကာ မာတာတိ ယာယ တုမှေ ဇနိတာ၊ သာ ဝေါ ဇနိကာ မာတာ။ ဇနိကာမာတူတိ ဇနိကာယ မာတု။ ယော ဇနကောတိ ယော ဇနကော ပိတာ။ ‘‘ယော ဇနိကော ပိတာတေဝ’’ ဝါ ပါဌော။

အသိတေနာတိ ပဉ္စာဘိညေန အသိတေန ဒေဝလေန ဣသိနာ ဣမံ ဂန္ဓဗ္ဗပဉှံ ပုဋ္ဌာ န သမ္ပာယိဿန္တိ။ ယေသန္တိ ယေသံ သတ္တန္နံ ဣသီနံ။ န ပုဏ္ဏော ဒဗ္ဗိဂါဟောတိ တေသံ သတ္တန္နံ ဣသီနံ ဒဗ္ဗိံ ဂဟေတွာ ပဏ္ဏံ ပစိတွာ ဒါယကော ပုဏ္ဏော နာမ ဧကော အဟောသိ၊ သော ဒဗ္ဗိဂဟဏသိပ္ပံ ဇာနာတိ။ တွံ သာစရိယကော တေသံ ပုဏ္ဏောပိ န ဟောတိ၊ တေန ဉာတံ ဒဗ္ဗိဂဟဏသိပ္ပမတ္တမ္ပိ န ဇာနာသီတိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

အယံ ပန အဿလာယနော သဒ္ဓါ အဟောသိ ပသန္နော၊ အတ္တနော အန္တောနိဝေသနေယေဝ စေတိယံ ကာရေသိ။ ယာဝဇ္ဇဒိဝသာ အဿလာယနဝံသေ ဇာတာ နိဝေသနံ ကာရေတွာ အန္တောနိဝေသနေ စေတိယံ ကရောန္တေဝါတိ။

ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ

အဿလာယနသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၄။ ဃောဋမုခသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၁၂။ ဧဝံမေ သုတန္တိ ဃောဋမုခသုတ္တံ။ တတ္ထ ခေမိယမ္ဗဝနေတိ ဧဝံနာမကေ အမ္ဗဝနေ။ ဓမ္မိကော ပရိဗ္ဗဇောတိ ဓမ္မိကာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ အဒဿနာတိ တုမှာဒိသာနံ ဝါ ပဏ္ဍိတာနံ အဒဿနေန။ ယော ဝါ ပနေတ္ထ ဓမ္မောတိ ယော ဝါ ပန ဧတ္ထ ဓမ္မော သဘာဝေါ၊ တဿေဝ ဝါ အဒဿနေန။ ဣမိနာ ‘‘အမှာကံ ကထာ အပ္ပမာဏံ၊ ဓမ္မောဝ ပမာဏ’’န္တိ ဒဿေတိ။ တတော ထေရော ‘‘နဝဥပေါသထာဂါရေ ဝိယ ဗဟုနာ ကမ္မေန ဣဓ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စိန္တေတွာ စင်္ကမာ ဩရုယှ ပဏ္ဏသာလံ ပဝိသိတွာ နိသီဒိ။ တံ ဒဿေတုံ ဧဝံ ဝုတ္တေတိအာဒိ ဝုတ္တံ။

၄၁၃။ စတ္တာရောမေ ဗြာဟ္မဏာတိ ထေရဿ ကိရ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ဗြာဟ္မဏော ‘ဓမ္မိကံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဥပဂတော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ နတ္ထီ’တိ ဝဒတိ။ ဣမဿ စတ္တာရော ပုဂ္ဂလေ ဒွေ စ ပရိသာ ဒဿေတွာ ‘စတုတ္ထံ ပုဂ္ဂလံ ကတရာယ ပရိသာယ ဗဟုလံ ပဿသီ’တိ ပုစ္ဆိဿာမိ၊ ဇာနမာနော ‘အနာဂါရိယပရိသာယ’န္တိ ဝက္ခတိ။ ဧဝမေတံ သကမုခေနေဝ ‘ဓမ္မိကော ပရိဗ္ဗဇော အတ္ထီ’တိ ဝဒါပေဿာမီ’’တိ ဣမံ ဒေသနံ အာရဘိ။

၄၁၄။ တတ္ထ သာရတ္တရတ္တာတိ သုဋ္ဌု ရတ္တရတ္တာ။ သာနုဂ္ဂဟာ ဝါစာ ဘာသိတာ သကာရဏာ ဝါစာ ဘာသိတာ။ ဝုတ္တဉှေတံ မယာ ‘‘အမှာကံ ကထာ အပ္ပမာဏံ၊ ဓမ္မောဝ ပမာဏ’’န္တိ။

၄၂၁။ ကိံ ပန တေတိ ဂိဟိ နာမ ကပ္ပိယမ္ပိ အကပ္ပိယမ္ပိ ဝဒေယျာတိ ဝိဝေစနတ္ထံ ပုစ္ဆိ။ ကာရာပေသီတိ မာပေသိ။ ကာရာပေတွာ စ ပန ကာလံ ကတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တော။ ဧတဿ ကိရ ဇာနနသိပ္ပေ မာတရမ္ပိ ပိတရမ္ပိ ဃာတေတွာ အတ္တာဝ ဃာတေတဗ္ဗောတိ အာဂစ္ဆတိ။ ဧတံ သိပ္ပံ ဇာနန္တော ဌပေတွာ ဧတံ အညော သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တော နာမ နတ္ထိ၊ ဧသ ပန ထေရံ ဥပနိဿာယ ပုညံ ကတွာ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တိတွာ စ ပန ‘‘ကေနာဟံ ကမ္မေန ဣဓ နိဗ္ဗတ္တော’’တိ အာဝဇ္ဇေတွာ ယထာဘူတံ ဉတွာ ဧကဒိဝသံ ဇိဏ္ဏာယ ဘောဇနသာလာယ ပဋိသင်္ခရဏတ္ထံ သင်္ဃေ သန္နိပတိတေ မနုဿဝေသေန အာဂန္တွာ ပုစ္ဆိ – ‘‘ကိမတ္ထံ၊ ဘန္တေ၊ သင်္ဃော သန္နိပတိတော’’တိ? ဘောဇနသာလာယ ပဋိသင်္ခရဏတ္ထန္တိ။ ကေနေသာ ကာရိတာတိ? ဃောဋမုခေနာတိ။ ဣဒါနိ သော ကုဟိန္တိ? ကာလင်္ကတောတိ။ အတ္ထိ ပနဿ ကောစိ ဉာတကောတိ? အတ္ထိ ဧကာ ဘဂိနီတိ။ ပက္ကောသာပေထ နန္တိ။ ဘိက္ခူ ပက္ကောသာပေသုံ။ သော တံ ဥပသင်္ကမိတွာ – ‘‘အဟံ၊ တဝ ဘာတာ၊ ဃောဋမုခေါ နာမ ဣမံ သာလံ ကာရေတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တော၊ အသုကေ စ အသုကေ စ ဌာနေ မယာ ဌပိတံ ဓနံ အတ္ထိ၊ တံ ဂဟေတွာ ဣမဉ္စ ဘောဇနသာလံ ကာရေဟိ၊ ဒါရကေ စ ပေါသေဟီ’’တိ ဝတွာ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ဝန္ဒိတွာ ဝေဟာသံ ဥပ္ပတိတွာ ဒေဝလောကမေဝ အဂမာသိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ

ဃောဋမုခသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၅။ စင်္ကီသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၂၂။ ဧဝံမေ သုတန္တိ စင်္ကီသုတ္တံ။ တတ္ထ ဒေဝဝနေ သာလဝနေတိ တသ္မိံ ကိရ ဒေဝတာနံ ဗလိကမ္မံ ကရီယတိ၊ တေန တံ ဒေဝဝနန္တိပိ သာလဝနန္တိပိ ဝုစ္စတိ။ ဩပါသာဒံ အဇ္ဈာဝသတီတိ ဩပါသာဒနာမကေ ဗြာဟ္မဏဂါမေ ဝသတိ၊ အဘိဘဝိတွာ ဝါ အာဝသတိ၊ တဿ သာမီ ဟုတွာ ယာယ မရိယာဒါယ တတ္ထ ဝသိတဗ္ဗံ၊ တာယ မရိယာဒါယ ဝသတိ။ ဥပသဂ္ဂဝသေန ပနေတ္ထ ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ တထဿ အနုပ္ပယောဂတ္တာဝ သေသပဒေသု။ တတ္ထ လက္ခဏံ သဒ္ဒသတ္ထတော ပရိယေသိတဗ္ဗံ။ သတ္တုဿဒန္တိ သတ္တေဟိ ဥဿဒံ ဥဿန္နံ၊ ဗဟုဇနံ အာကိဏ္ဏမနုဿံ ပေါသာဝနိယဟတ္ထိအဿမောရမိဂါဒိအနေကသတ္တသမာကိဏ္ဏဉ္စာတိ အတ္ထော။ ယသ္မာ ပန သော ဂါမော ဗဟိ အာဝိဇ္ဈိတွာ ဇာတေန ဟတ္ထိအဿာဒီနံ ဃာသတိဏေန စေဝ ဂေဟစ္ဆဒနတိဏေန စ သမ္ပန္နော၊ တထာ ဒါရုကဋ္ဌေဟိ စေဝ ဂေဟသမ္ဘာရကဋ္ဌေဟိ စ၊ ယသ္မာ စဿ အဗ္ဘန္တရေ ဝဋ္ဋစတုရဿာဒိသဏ္ဌာနာ ဗဟူ ပေါက္ခရဏိယော၊ ဇလဇကုသုမဝိစိတ္တာနိ စ ဗဟိ အနေကာနိ တဠာကာနိ ဝါ ဥဒကဿ နိစ္စဘရိတာနေဝ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ သတိဏကဋ္ဌောဒကန္တိ ဝုတ္တံ။

သဟ ဓညေန သဓညံ၊ ပုဗ္ဗဏ္ဏာပရဏ္ဏာဒိဘေဒံ ဗဟုဓညသန္နိစယန္တိ အတ္ထော။ ဧတ္တာဝတာ ယသ္မိံ ဂါမေ ဗြာဟ္မဏော သေတစ္ဆတ္တံ ဥဿာပေတွာ ရာဇလီလာယ ဝသတိ။ တဿ သမိဒ္ဓိသမ္ပတ္တိ ဒီပိတာ ဟောတိ။ ရာဇတော လဒ္ဓံ ဘောဂ္ဂံ ရာဇဘောဂ္ဂံ။ ကေန ဒိန္နန္တိ စေ၊ ရညာ ပသေနဒိနာ ကောသလေန ဒိန္နံ။ ရာဇဒါယန္တိ ရညော ဒါယဘူတံ၊ ဒါယဇ္ဇန္တိ အတ္ထော။ ဗြဟ္မဒေယျန္တိ သေဋ္ဌဒေယျံ၊ ဆတ္တံ ဥဿာပေတွာ ရာဇသင်္ခေပေန ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ အထ ဝါ ရာဇဘောဂ္ဂန္တိ သဗ္ဗံ ဆေဇ္ဇဘေဇ္ဇံ အနုသာသန္တေန တိတ္ထပဗ္ဗတာဒီသု သုင်္ကံ ဂဏှန္တေန သေတစ္ဆတ္တံ ဥဿာပေတွာ ရညာ ဟုတွာ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ရညာ ပသေနဒိနာ ကောသလေန ဒိန္နံ ရာဇဒါယန္တိ။ ဧတ္ထ ရညာ ဒိန္နတ္တာ ရာဇဒါယံ၊ ဒါယကရာဇဒီပနတ္ထံ ပနဿ ‘‘ရညာ ပသေနဒိနာ ကောသလေန ဒိန္န’’န္တိ ဣဒံ ဝုတ္တံ။ ဗြဟ္မဒေယျန္တိ သေဋ္ဌဒေယျံ၊ ယထာ ဒိန္နံ န ပုန ဂဟေတဗ္ဗံ ဟောတိ နိဿဋ္ဌပရိစ္စတ္တံ၊ ဧဝံ ဒိန္နန္တိ အတ္ထော။

၄၂၃။ ဗဟူ ဗဟူ ဟုတွာ သံဟတာတိ သင်္ဃာ။ ဧကေကိဿာ ဒိသာယ သင်္ဃော တေသံ အတ္ထီတိ သင်္ဃီ။ ပုဗ္ဗေ ဂါမဿ အန္တော အဂဏာ ဗဟိ နိက္ခမိတွာ ဂဏာ သမ္ပန္နာတိ ဂဏီဘူတာ။ ဥတ္တရေနမုခါတိ ဥတ္တရဒိသာဘိမုခါ။ ခတ္တံ အာမန္တေသီတိ ခတ္တာ ဝုစ္စတိ ပုစ္ဆိတပဉှဗျာကရဏသမတ္ထော မဟာမတ္တော၊ တံ အာမန္တေသိ။ အာဂမေန္တူတိ မုဟုတ္တံ ပဋိမာနေန္တု၊ အစ္ဆန္တူတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

၄၂၄။ နာနာဝေရဇ္ဇကာနန္တိ နာနာဝိဓေသု ရဇ္ဇေသု အညေသု ကာသိကောသလာဒီသု ဇာတာ ဝါ နိဝသန္တိ ဝါ၊ တတော ဝါ အာဂတာတိ နာနာဝေရဇ္ဇကာ၊ တေသံ နာနာဝေရဇ္ဇကာနံ။ ကေနစိဒေဝါတိ အနိယမိတေန ယညုပါသနာဒိနာ ကေနစိ ကိစ္စေန။ တေ တဿ ဂမနံ သုတွာ စိန္တေသုံ – ‘‘အယံ၊ စင်္ကီ၊ ဥဂ္ဂတဗြာဟ္မဏော၊ ယေဘုယျေန စ အညေ ဗြာဟ္မဏာ သမဏံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂတာ၊ အယမေဝ န ဂတော။ သွာယံ သစေ တတ္ထ ဂမိဿတိ၊ အဒ္ဓါ သမဏဿ ဂေါတမဿ အာဝဋ္ဋနိယာ မာယာယ အာဝဋ္ဋိတော သရဏံ ဂမိဿတိ။ တတော ဧတဿာပိ ဂေဟဒွါရေ ဗြာဟ္မဏာနံ အသန္နိပါတော ဘဝိဿတိ။ ဟန္ဒဿ ဂမနန္တရာယံ ကရောမာ’’တိ သမ္မန္တယိတွာ တတ္ထ အဂမံသု။ တံ သန္ဓာယ ‘‘အထ ခေါ တေ ဗြာဟ္မဏာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ ဥဘတောတိ ဒွီဟိ ပက္ခေဟိ။ မာတိတောစ ပိတိတော စာတိ၊ ဘောတော မာတာ ဗြာဟ္မဏီ၊ မာတုမာတာ ဗြာဟ္မဏီ၊ တဿာပိ မာတာ ဗြာဟ္မဏီ။ ပိတာ ဗြာဟ္မဏော၊ ပိတုပိတာ ဗြာဟ္မဏော၊ တဿပိ ပိတာ ဗြာဟ္မဏောတိ။ ဧဝံ ဘဝံ ဥဘတော သုဇာတော၊ မာတိတော စ ပိတိတော စ။ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကောတိ သံသုဒ္ဓါ တေ မာတု ဂဟဏီ၊ သံသုဒ္ဓါ တေ မာတု ကုစ္ဆီတိ အတ္ထော။ ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါတိ ဧတ္ထ ပိတု ပိတာ ပိတာမဟော၊ ပိတာမဟဿ ယုဂံ ပိတာမဟယုဂံ။ ယုဂန္တိ အာယုပ္ပမာဏံ ဝုစ္စတိ။ အဘိလာပမတ္တမေဝ စေတံ၊ အတ္ထတော ပန ပိတာမဟောဝ ပိတာမဟယုဂံ။ တတော ဥဒ္ဓံ သဗ္ဗေပိ ပုဗ္ဗပုရိသာ ပိတာမဟဂ္ဂဟဏေနေဝ ဂဟိတာ။ ဧဝံ ယာဝ သတ္တမော ပုရိသော၊ တာဝ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော။ အထ ဝါ အက္ခိတ္တော အနုပကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေနာတိ ဒဿေတိ။ အက္ခိတ္တောတိ အပနေထ ဧတံ၊ ကိံ ဣမိနာတိ ဧဝံ အက္ခိတ္တော အနဝက္ခိတ္တော။ အနုပက္ကုဋ္ဌောတိ န ဥပကုဋ္ဌော၊ န အက္ကောသံ ဝါ နိန္ဒံ ဝါ ပတ္တပုဗ္ဗော။ ကေန ကာရဏေနာတိ။ ဇာတိဝါဒေန၊ ဣတိပိ ဟီနဇာတိကော ဧသောတိ ဧဝရူပေန ဝစနေနာတိ အတ္ထော။ ဣမိနာပင်္ဂေနာတိ ဣမိနာပိ ကာရဏေန။

အဍ္ဎောတိ ဣဿရော။ မဟဒ္ဓနောတိ မဟတာ ဓနေန သမန္နာဂတော။ ဘောတော ဟိ ဂေဟေ ပထဝိယံ ပံသုဝါလိကာ ဝိယ ဗဟု ဓနံ၊ သမဏော ပန ဂေါတမော အဓနော ဘိက္ခာယ ဥဒရံ ပူရေတွာ ယာပေတီတိ ဒဿေန္တိ ။ မဟာဘောဂေါတိ ပဉ္စကာမဂုဏဝသေန မဟာဥပဘောဂေါ။ ဧဝံ ယံ ယံ ဂုဏံ ဝဒန္တိ၊ တဿ တဿ ပဋိပက္ခဝသေန ဘဂဝတော အဂုဏံယေဝ ဒဿေမာတိ မညမာနာ ဝဒန္တိ။

အဘိရူပေါတိ အညေဟိ မနုဿေဟိ အဓိကရူပေါ။ ဒဿနီယောတိ ဒိဝသမ္ပိ ပဿန္တာနံ အတိတ္တိကရဏတော ဒဿနယောဂ္ဂေါ၊ ဒဿနေနေဝ စိတ္တပသာဒဇနနတော ပါသာဒိကော။ ပေါက္ခရတာ ဝုစ္စတိ သုန္ဒရဘာဝေါ၊ ဝဏ္ဏဿ ပေါက္ခရတာ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာ၊ တာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ၊ ဝဏ္ဏသမ္ပတ္တိယာတိ အတ္ထော။ ပေါရာဏာ ပန ပေါက္ခရန္တိ သရီရံ ဝဒန္တိ၊ ဝဏ္ဏံ ဝဏ္ဏမေဝ။ တေသံ မတေန ဝဏ္ဏော စ ပေါက္ခရဉ္စ ဝဏ္ဏပေါက္ခရာနိ၊ တေသံ ဘာဝေါ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာ။ ဣတိ ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယာတိ ဥတ္တမပရိသုဒ္ဓေန ဝဏ္ဏေန စေဝ သရီရသဏ္ဌာနသမ္ပတ္တိယာ စာတိ အတ္ထော။ ဗြဟ္မဝဏ္ဏီတိ သေဋ္ဌဝဏ္ဏီ၊ ပရိသုဒ္ဓဝဏ္ဏေသုပိ သေဋ္ဌေန သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏေနေဝ သမန္နာဂတောတိ အတ္ထော။ ဗြဟ္မဝစ္ဆသီတိ မဟာဗြဟ္မုနော သရီရသဒိသေန သရီရေန သမန္နာဂတော။ အခုဒ္ဒါဝကာသော ဒဿနာယာတိ ဘောတော သရီရေ ဒဿနဿ ဩကာသော န ခုဒ္ဒကော မဟာ။ သဗ္ဗာနေဝ တေ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနိ ဒဿနီယာနေဝ၊ တာနိ စာပိ မဟန္တာနေဝါတိ ဒီပေတိ။

သီလမဿ အတ္ထီတိ သီလဝါ။ ဝုဒ္ဓံ ဝဍ္ဎိတံ သီလမဿာတိ ဝုဒ္ဓသီလီ။ ဝုဒ္ဓသီလေနာတိ ဝုဒ္ဓေန ဝဍ္ဎိတေန သီလေန။ သမန္နာဂတောတိ ယုတ္တော၊ ဣဒံ ဝုဒ္ဓသီလီပဒဿေဝ ဝေဝစနံ။ သဗ္ဗမေတံ ပဉ္စသီလမတ္တမေဝ သန္ဓာယ ဝဒန္တိ။

ကာလျာဏဝါစောတိအာဒီသု ကလျာဏာ သုန္ဒရာ ပရိမဏ္ဍလပဒဗျဉ္ဇနာ ဝါစာ အဿာတိ ကလျာဏဝါစော။ ကလျာဏံ မဓုရံ ဝါက္ကရဏံ အဿာတိ ကလျာဏဝါက္ကရဏော။ ဝါက္ကရဏန္တိ ဥဒါဟရဏဃောသော။ ဂုဏပရိပုဏ္ဏဘာဝေန ပုရေ ဘဝါတိ ပေါရီ။ ပုရေ ဝါ ဘဝတ္တာ ပေါရီ။ နာဂရိကိတ္ထိယာ သုခုမာလတ္တနေန သဒိသာတိပိ ပေါရီ။ တာယ ပေါရိယာ။ ဝိဿဋ္ဌာယာတိ အပလိဗုဒ္ဓါယ၊ သန္ဒိဋ္ဌဝိလမ္ဗိတာဒိဒေါသရဟိတာယ။ အနေလဂလာယာတိ ဧလဂလေန ဝိရဟိတာယ။ ဧကစ္စဿ ဟိ ကထေန္တဿ ဧလံ ဂလတိ၊ လာလာ ဝါ ပဂ္ဃရတိ၊ ခေဠဖုသိတာနိ ဝါ နိက္ခမန္တိ၊ တဿ ဝါစာ ဧလဂလာ နာမ ဟောတိ။ တဗ္ဗိပရိတာယာတိ အတ္ထော။ အတ္ထဿ ဝိညာပနိယာတိအာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနံ ပါကဋံ ကတွာ ဘာသိတတ္ထဿ ဝိညာပနသမတ္ထာယ။ သေသမေတ္ထ ဗြာဟ္မဏဝဏ္ဏေ ဥတ္တာနမေဝ။

၄၂၅။ ဧဝံဝုတ္တေတိ ဧဝံ တေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝုတ္တေ၊ စင်္ကီ၊ ‘‘ဣမေ ဗြာဟ္မဏာ အတ္တနော ဝဏ္ဏေ ဝုစ္စမာနေ အတုဿနကသတ္တော နာမ နတ္ထိ၊ ဝဏ္ဏမဿ ဘဏိတွာ နိဝါရေဿာမာတိ ဇာတိအာဒီဟိ မမ ဝဏ္ဏံ ဝဒန္တိ၊ န ခေါ ပန မေ ယုတ္တံ အတ္တနော ဝဏ္ဏေ ရဇ္ဇိတုံ။ ဟန္ဒာဟံ ဧတေသံ ဝါဒံ ဘိန္ဒိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ မဟန္တဘာဝံ ဉာပေတွာ ဧတေသံ တတ္ထ ဂမနံ ကရောမီ’’တိ စိန္တေတွာ တေန ဟိ၊ ဘော၊ မမာပိ သုဏာထာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ယေပိ ‘‘ဥဘတော သုဇာတော’’တိအာဒယော အတ္တနော ဂုဏေဟိ သဒိသာ ဂုဏာ၊ တေပိ ‘‘ကော စာဟံ၊ ကေ စ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဇာတိသမ္ပတ္တိအာဒယော ဂုဏာ’’တိ အတ္တနော ဂုဏေဟိ ဥတ္တရိတရေယေဝ မညမာနော၊ ဣတရေ ပန ဧကန္တေနေဝ ဘဂဝတော မဟန္တဘာဝဒီပနတ္ထံ ပကာသေတိ။ မယမေဝ အရဟာမာတိ ဧဝံ နိယမေန္တော စေတ္ထ ဣဒံ ဒီပေတိ – ယဒိ ဂုဏမဟန္တတာယ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗော နာမ ဟောတိ၊ ယထာ သိနေရုံ ဥပနိဓာယ သာသပေါ၊ မဟာသမုဒ္ဒံ ဥပနိဓာယ ဂေါပဒကံ၊ သတ္တသု မဟာသရေသု ဥဒကံ ဥပနိဓာယ ဥဿာဝဗိန္ဒု ပရိတ္တော လာမကော၊ ဧဝမေဝံ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဇာတိသမ္ပတ္တိအာဒယော ဂုဏေ ဥပနိဓာယ အမှာကံ ဂုဏာ ပရိတ္တာ လာမကာ၊ တသ္မာ မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုန္တိ။

ဘူမိဂတဉ္စ ဝေဟာသဋ္ဌဉ္စာတိ ဧတ္ထ ရာဇင်္ဂဏေ စေဝ ဥယျာနေ စ သုဓာမဋ္ဌာ ပေါက္ခရဏိယော သတ္တရတနပူရိံ ကတွာ ဘူမိယံ ဌပိတံ ဓနံ ဘူမိဂတံ နာမ၊ ပါသာဒနိယူဟာဒယော ပန ပူရေတွာ ဌပိတံ ဝေဟာသဋ္ဌံ နာမ။ ဧဝံ တာဝ ကုလပရိယာယေန အာဂတံ။ တထာဂတဿ ပန ဇာတဒိဝသေယေဝ သင်္ခေါ ဧလော ဥပ္ပလော ပုဏ္ဍရီကောတိ စတ္တာရော နိဓယော ဥပဂတာ။ တေသု သင်္ခေါ ဂါဝုတိကော၊ ဧလော အဍ္ဎယောဇနိကော၊ ဥပ္ပလော တိဂါဝုတိကော ပုဏ္ဍရီကော ယောဇနိကောတိ။ တေသုပိ ဂဟိတဂဟိတဋ္ဌာနံ ပူရတိယေဝ။ ဣတိ ဘဂဝါ ပဟူတံ ဟိရညသုဝဏ္ဏံ ဩဟာယ ပဗ္ဗဇိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဒဟရော ဝါတိအာဒီနိ ဟေဋ္ဌာ ဝိတ္ထာရိတာနေဝ။

အခုဒ္ဒါဝကာသောတိ ဧတ္ထ ဘဂဝတိ အပရိမာဏောယေဝ ဒဿနာဝကာသောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတြိဒံ ဝတ္ထုံ – ရာဇဂဟေ ကိရ အညတရော ဗြာဟ္မဏော ‘‘သမဏဿ ကိရ ဂေါတမဿ ပမာဏံ ဂဟေတုံ န သက္ကာ’’တိ သုတွာ ဘဂဝတော ပိဏ္ဍာယ ပဝိသနကာလေ သဋ္ဌိဟတ္ထံ ဝေဠုံ ဂဟေတွာ နဂရဒွါရဿ ဗဟိ ဌတွာ သမ္ပတ္တေ ဘဂဝတိ ဝေဠုံ ဂဟေတွာ သမီပေ အဋ္ဌာသိ၊ ဝေဠု ဘဂဝတော ဇာဏုမတ္တံ ပါပုဏိ။ ပုနဒိဝသေ ဒွေ ဝေဠူ ဃဋေတွာ သမီပေ အဋ္ဌာသိ ၊ ဘဂဝါ ဒွိန္နံ ဝေဠူနံ ဥပရိ ဒွိဝေဏုမတ္တမေဝ ပညာယမာနော၊ ‘‘ဗြာဟ္မဏ၊ ကိံ ကရောသီ’’တိ အာဟ? တုမှာကံ ပမာဏံ ဂဏှာမီတိ။ ‘‘ဗြာဟ္မဏ၊ သစေပိ တွံ သကလစက္ကဝါဠဂဗ္ဘံ ပူရေတွာ ဌိတဝေဠုံ ဃဋေတွာ အာဂမိဿသိ၊ နေဝ မေ ပမာဏံ ဂဟေတုံ သက္ခိဿသိ။ န ဟိ မယာ စတ္တာရိ အသင်္ချေယျာနိ ကပ္ပသတသဟဿဉ္စ တထာ ပါရမိယော ပူရိတာ၊ ယထာ မေ ပရော ပမာဏံ ဂဏှေယျ၊ အတုလော ဗြာဟ္မဏ၊ တထာဂတော အပ္ပမေယျော’’တိ ဝတွာ ဓမ္မပဒေ ဂါထမာဟ။ ဂါထာပရိယောသာနေ စတုရာသီတိပါဏသဟဿာနိ အမတံ ပိဝိံသု။

အပရမ္ပိ ဝတ္ထု – ရာဟု ကိရ အသုရိန္ဒော စတ္တာရိ ယောဇနသဟဿာနိ အဋ္ဌ စ ယောဇနသတာနိ ဥစ္စော၊ ဗာဟန္တရမဿ ဒွါဒသယောဇနသတာနိ၊ ဟတ္ထတလပါဒတလာနံ ပုထုလတာ တီဏိ ယောဇနသတာနိ၊ အင်္ဂုလိပဗ္ဗာနိ ပဏ္ဏာသယောဇနာနိ ၊ ဘမုကန္တရံ ပဏ္ဏာသယောဇနံ၊ နလာဋံ တိယောဇနသတံ၊ သီသံ နဝယောဇနသတံ။ သော – ‘‘အဟံ ဥစ္စောသ္မိ၊ သတ္ထာရံ ဩနမိတွာ ဩလောကေတုံ န သက္ခိဿာမီ’’တိ န ဂစ္ဆတိ။ သော ဧကဒိဝသံ ဘဂဝတော ဝဏ္ဏံ သုတွာ ‘‘ယထာ ကထဉ္စ ဩလောကေဿာမီ’’တိ အာဂတော။ ဘဂဝါ တဿ အဇ္ဈာသယံ ဝိဒိတွာ ‘‘စတူသု ဣရိယာပထေသု ကတရေန ဒဿေမီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘ဌိတကော နာမ နီစောပိ ဥစ္စော ဝိယ ပညာယတိ၊ နိပန္နောဝဿ အတ္တာနံ ဒဿေဿာမီ’’တိ၊ ‘‘အာနန္ဒ၊ ဂန္ဓကုဋိပရိဝေဏေ မဉ္စကံ ပညာပေဟီ’’တိ ဝတွာ တတ္ထ သီဟသေယျံ ကပ္ပေသိ။ ရာဟု အာဂန္တွာ နိပန္နံ ဘဂဝန္တံ ဂီဝံ ဥန္နာမေတွာ နဘမဇ္ဈေ ပုဏ္ဏစန္ဒံ ဝိယ ဥလ္လောကေတိ။ ကိမိဒံ အသုရိန္ဒာတိ စ ဝုတ္တေ၊ ဘဂဝါ ဩနမိတွာ ဩလောကေတုံ န သက္ခိဿာမီတိ န ဂစ္ဆိန္တိ။ န မယာ အသုရိန္ဒ အဓောမုခေန ပါရမိယော ပူရိတာ၊ ဥဒ္ဓဂ္ဂံ မေ ကတွာ ဒါနံ ဒိန္နန္တိ။ တံဒိဝသံ ရာဟု သရဏံ အဂမာသိ။ ဧဝံ ဘဂဝါ အခုဒ္ဒါဝကာသော ဒဿနာယ။

စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလေန သီလဝါ။ တံ ပန သီလံ အရိယံ ဥတ္တမံ ပရိသုဒ္ဓံ၊ တေနာဟ အရိယသီလီတိ။ တဒေဝ အနဝဇ္ဇဋ္ဌေန ကုသလံ၊ တေနာဟ ကုသလသီလီတိ။ ကုသလေန သီလေနာတိ ဣဒမဿ ဝေဝစနံ။ ဗဟူနံ အာစရိယပါစရိယောတိ ဘဂဝတော ဧကေကာယ ဓမ္မဒေသနာယ စတုရာသီတိပါဏသဟဿာနိ အပရိမာဏာပိ ဒေဝမနုဿာ မဂ္ဂဖလာမတံ ပိဝန္တိ။ တသ္မာ ဗဟူနံ အာစရိယော၊ သာဝကဝိနေယျာနံ ပါစရိယောတိ။

ခီဏကာမရာဂေါတိ ဧတ္ထ ကာမံ ဘဂဝတော သဗ္ဗေပိ ကိလေသာ ခီဏာ၊ ဗြာဟ္မဏော ပန တေ န ဇာနာတိ၊ အတ္တနော ဇာနနဋ္ဌာနေယေဝ ဂုဏံ ကထေတိ။ ဝိဂတစာပလ္လောတိ ‘‘ပတ္တမဏ္ဍနာ စီဝရမဏ္ဍနာ သေနာသနမဏ္ဍနာ ဣမဿ ဝါ ပူတိကာယဿ…ပေ… ကေလနာ ပဋိကေလနာ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တစာပလျဝိရဟိတော။

အပါပပုရေက္ခာရောတိ အပါပေ နဝလောကုတ္တရဓမ္မေ ပုရတော ကတွာ ဝိစရတိ။ ဗြဟ္မညာယ ပဇာယာတိ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနမဟာကဿပါဒိဘေဒါယ ဗြာဟ္မဏပဇာယ။ (အဝိရုဒ္ဓါ ဟိ သော) ဧတိဿာယ ပဇာယ ပုရေက္ခာရော။ အယဉှိ ပဇာ သမဏံ ဂေါတမံ ပုရတော ကတွာ စရတီတိ အတ္ထော။ အပိစ အပါပပုရေက္ခာရောတိ န ပါပုပုရေက္ခာရော၊ န ပါပံ ပုရတော ကတွာ စရတိ၊ ပါပံ န ဣစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ ကဿ? ဗြဟ္မညာယ ပဇာယ အတ္တနာ သဒ္ဓိံ ပဋိဝိရုဒ္ဓါယပိ ဗြာဟ္မဏပဇာယ အဝိရုဒ္ဓါ ဟိတသုခတ္ထိကောယေဝါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

တိရောရဋ္ဌာတိ ပရရဋ္ဌတော။ တိရောဇနပဒါတိ ပရဇနပဒတော။ သံပုစ္ဆိတုံ အာဂစ္ဆန္တီတိ ခတ္တိယပဏ္ဍိတာဒယော စေဝ ဗြာဟ္မဏဂန္ဓဗ္ဗာဒယော စ ပဉှေ အဘိသင်္ခရိတွာ ပုစ္ဆိဿာမာတိ အာဂစ္ဆန္တိ။ တတ္ထ ကေစိ ပုစ္ဆာယ ဝါ ဒေါသံ ဝိဿဇ္ဇနသမ္ပဋိစ္ဆနေ ဝါ အသမတ္ထတံ သလ္လက္ခေတွာ အပုစ္ဆိတွာဝ တုဏှီ နိသီဒန္တိ၊ ကေစိ ပုစ္ဆန္တိ၊ ကေသဉ္စိ ဘဂဝါ ပုစ္ဆာယ ဥဿာဟံ ဇနေတွာ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ ဧဝံ သဗ္ဗေသမ္ပိ တေသံ ဝိမတိယော တီရံ ပတွာ မဟာသမုဒ္ဒဿ ဦမိယော ဝိယ ဘဂဝန္တံ ပတွာဝ ဘိဇ္ဇန္တိ။ သေသမေတ္ထ တထာဂတဿ ဝဏ္ဏေ ဥတ္တာနမေဝ။

အတိထီ နော တေ ဟောန္တီတိ တေ အမှာကံ အာဂန္တုကာ နဝကာ ပါဟုနကာ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ ပရိယာပုဏာမီတိ ဇာနာမိ။ အပရိမာဏဝဏ္ဏောတိ တထာရူပေနေဝ သဗ္ဗညုနာပိ အပ္ပမေယျဝဏ္ဏော၊ ပဂေဝ မာဒိသေနာတိ ဒဿေတိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ –

‘‘ဗုဒ္ဓါပိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဏေယျ ဝဏ္ဏံ၊

ကပ္ပမ္ပိ စေ အညမဘာသမာနော၊

ခီယေထ ကပ္ပော စိရဒီဃမန္တရေ၊

ဝဏ္ဏော န ခီယေထ တထာဂတဿာ’’တိ။

ဣမံ ပန ဂုဏကထံ သုတွာ တေ ဗြာဟ္မဏာ စိန္တယိံသု ‘‘ယထာ၊ စင်္ကီ၊ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ၊ အနောမဂုဏော သော ဘဝံ ဂေါတမော၊ ဧဝံ တဿ ဂုဏေ ဇာနမာနေန ခေါ ပန ဣမိနာ အတိစိရံ အဓိဝါသိတံ၊ ဟန္ဒ နံ အနုဝတ္တာမာ’’တိ အနုဝတ္တမာနာ ‘‘တေန ဟိ၊ ဘော’’တိအာဒိမာဟံသု။

၄၂၆။ ဩပါတေတီတိ ပဝေသေတိ။ သံပုရေက္ခရောန္တီတိ ပုတ္တမတ္တနတ္တမတ္တမ္ပိ သမာနံ ပုရတော ကတွာ ဝိစရန္တိ။

၄၂၇။ မန္တပဒန္တိ မန္တာယေဝ မန္တပဒံ၊ ဝေဒေါတိ အတ္ထော။ ဣတိဟိတိဟ ပရမ္ပရာယာတိ ဧဝံ ကိရ ဧဝံ ကိရာတိ ပရမ္ပရဘာဝေန အာဂတန္တိ ဒီပေတိ။ ပိဋကသမ္ပဒါယာတိ ပါဝစနသင်္ခါတသမ္ပတ္တိယာ။ သာဝိတ္တိအာဒီဟိ ဆန္ဒဗန္ဓေဟိ စ ဝဂ္ဂဗန္ဓေဟိ စ သမ္ပာဒေတွာ အာဂတန္တိ ဒဿေတိ။ တတ္ထ စာတိ တသ္မိံ မန္တပဒေ။ ပဝတ္တာရောတိ ပဝတ္တယိတာရော။ ယေသန္တိ ယေသံ သန္တကံ။ မန္တပဒန္တိ ဝေဒသင်္ခါတံ မန္တမေဝ။ ဂီတန္တိ အဋ္ဌကာဒီဟိ ဒသဟိ ပေါရာဏကဗြာဟ္မဏေဟိ ပဒသမ္ပတ္တိဝသေန သဇ္ဈာယိတံ။ ပဝုတ္တန္တိ အညေသံ ဝုတ္တံ၊ ဝါစိတန္တိ အတ္ထော။ သမိဟိတန္တိ သမုပဗျူဠှံ ရာသိကတံ၊ ပိဏ္ဍံ ကတွာ ဌပိတန္တိ အတ္ထော။ တဒနုဂါယန္တီတိ ဧတရဟိ ဗြာဟ္မဏာ တံ တေဟိ ပုဗ္ဗေ ဂီတံ အနုဂါယန္တိ အနုသဇ္ဈာယန္တိ ဝါဒေန္တိ။ တဒနုဘာသန္တီတိ တံ အနုဘာသန္တိ၊ ဣဒံ ပုရိမဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဘာသိတမနုဘာသန္တီတိ တေဟိ ဘာသိတံ သဇ္ဈာယိတံ အနုသဇ္ဈာယန္တိ။ ဝါစိတမနုဝါစေန္တီတိ တေဟိ အညေသံ ဝါစိတံ အနုဝါစေန္တိ။ သေယျထိဒန္တိ တေ ကတမေတိ အတ္ထော။ အဋ္ဌကောတိအာဒီနိ တေသံ နာမာနိ၊ တေ ကိရ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဩလောကေတွာ ပရူပဃာတံ အကတွာ ကဿပသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ပါဝစနေန သဟ သံသန္ဒေတွာ မန္တေ ဂန္ထေသုံ၊ အပရာပရေ ပန ဗြာဟ္မဏာ ပါဏာတိပါတာဒီနိ ပက္ခိပိတွာ တယော ဝေဒေ ဘိန္ဒိတွာ ဗုဒ္ဓဝစနေန သဒ္ဓိံ ဝိရုဒ္ဓေ အကံသု။

၄၂၈။ အန္ဓဝေဏီတိ အန္ဓပဝေဏီ။ ဧကေန ဟိ စက္ခုမတာ ဂဟိတယဋ္ဌိယာ ကောဋိံ ဧကော အန္ဓော ဂဏှာတိ၊ တံ အန္ဓံ အညော၊ တံ အညောတိ ဧဝံ ပဏ္ဏာသ သဋ္ဌိ အန္ဓာ ပဋိပါဋိယာ ဃဋိတာ အန္ဓဝေဏီတိ ဝုစ္စတိ။ ပရမ္ပရာသံသတ္တာတိ အညမညံ လဂ္ဂါ၊ ယဋ္ဌိဂ္ဂါဟကေနပိ စက္ခုမတာ ဝိရဟိတာတိ အတ္ထော။ ဧကော ကိရ ဓုတ္တော အန္ဓဂဏံ ဒိသွာ ‘‘အသုကသ္မိံ နာမ ဂါမေ ခဇ္ဇဘောဇ္ဇံ သုလဘ’’န္တိ ဥဿာဟေတွာ တေဟိ ‘‘တတ္ထ နော သာမိ နေဟိ၊ ဣဒံ နာမ တေ ဒေမာ’’တိ ဝုတ္တေ လဉ္ဇံ ဂဟေတွာ အန္တရာမဂ္ဂေ မဂ္ဂါ ဩက္ကမ္မ မဟန္တံ ဂစ္ဆံ အနုပရိဂန္တွာ ပုရိမဿ ဟတ္ထေန ပစ္ဆိမဿ ကစ္ဆံ ဂဏှာပေတွာ ‘‘ကိဉ္စိ ကမ္မံ အတ္ထိ၊ ဂစ္ဆထ တာဝ တုမှေ’’တိ ဝတွာ ပလာယိ။ တေ ဒိဝသမ္ပိ ဂန္တွာ မဂ္ဂံ အဝိန္ဒမာနာ ‘‘ကဟံ၊ ဘော၊ စက္ခုမာ ကဟံ မဂ္ဂေါ’’တိ ပရိဒေဝိတွာ မဂ္ဂံ အဝိန္ဒမာနာ တတ္ထေဝ မရိံသု။ တေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ပရမ္ပရာသံသတ္တာ’’တိ။ ပုရိမောပီတိ ပုရိမေသု ဒသသု ဗြာဟ္မဏေသု ဧကောပိ။ မဇ္ဈိမောပီတိ မဇ္ဈေ အာစရိယပါစရိယေသု ဧကောပိ။ ပစ္ဆိမောပီတိ ဣဒါနိ ဗြာဟ္မဏေသု ဧကောပိ။

ပဉ္စခေါတိ ပါဠိအာဂတေသု ဒွီသု အညေပိ ဧဝရူပေ တယော ပက္ခိပိတွာ ဝဒတိ။ ဒွေဓာဝိပါကာတိ ဘူတဝိပါကာ ဝါ အဘူတဝိပါကာ ဝါ။ နာလမေတ္ထာတိ၊ ဘာရဒွါဇ၊ သစ္စံ အနုရက္ခိဿာမီတိ ပဋိပန္နေန ဝိညုနာ ‘‘ယံ မယာ ဂဟိတံ၊ ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ ဧတ္ထ ဧကံသေနေဝ နိဋ္ဌံ ဂန္တုံ နာလံ န ယုတ္တန္တိ ဥပရိ ပုစ္ဆာယ မဂ္ဂံ ဝိဝရိတွာ ဌပေသိ။

၄၃၀။ ဣဓ၊ ဘာရဒွါဇ၊ ဘိက္ခူတိ ဇီဝကသုတ္တေ (မ။ နိ။ ၂။၅၁ အာဒယော) ဝိယ မဟာဝစ္ဆသုတ္တေ (မ။ နိ။ ၂။၁၉၃ အာဒယော) ဝိယ စ အတ္တာနညေဝ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ လောဘနီယေသု ဓမ္မေသူတိ လောဘဓမ္မေသု။ သေသပဒဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။

၄၃၂။ သဒ္ဓံ နိဝေသေတီတိ ဩကပ္ပနိယသဒ္ဓံ နိဝေသေတိ။ ဥပသင်္ကမတီတိ ဥပဂစ္ဆတိ။ ပယိရုပါသတီတိ သန္တိကေ နိသီဒတိ။ သောတန္တိ ပသာဒသောတံ ဩဒဟတိ။ ဓမ္မန္တိ ဒေသနာဓမ္မံ သုဏာတိ။ ဓာရေတီတိ ပဂုဏံ ကတွာ ဓာရေတိ။ ဥပပရိက္ခတီတိ အတ္ထတော စ ကာရဏတော စ ဝီမံသတိ။ နိဇ္ဈာနံ ခမန္တီတိ ဩလောကနံ ခမန္တိ၊ ဣဓ သီလံ ကထိတံ၊ ဣဓ သမာဓီတိ ဧဝံ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ အတ္ထော။ ဆန္ဒောတိ ကတ္တုကမျတာ ဆန္ဒော။ ဥဿဟတီတိ ဝါယမတိ။ တုလေတီတိ အနိစ္စာဒိဝသေန တီရေတိ။ ပဒဟတီတိ မဂ္ဂပဓာနံ ပဒဟတိ။ ကာယေန စေဝ ပရမသစ္စန္တိ သဟဇာတနာမကာယေန စ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောတိ၊ ပညာယ စ ကိလေသေ နိဗ္ဗိဇ္ဈိတွာ တဒေဝ ဝိဘူတံ ပါကဋံ ကရောန္တော ပဿတိ။

၄၃၃။ သစ္စာနုဗောဓောတိ မဂ္ဂါနုဗောဓော။ သစ္စာနုပ္ပတ္တီတိ ဖလသစ္ဆိကိရိယာ။ တေသံယေဝါတိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနံ ဒွါဒသန္နံ၊ ဧဝံ ဒီဃံ မဂ္ဂဝါဒံ အနုလောမေတိ၊ တသ္မာ နာယမတ္ထော။ အယံ ပနေတ္ထ အတ္ထော – တေသံယေဝါတိ တေသံ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ။ ပဓာနန္တိ မဂ္ဂပဓာနံ။ တဉှိ ဖလသစ္ဆိကိရိယသင်္ခါတာယ သစ္စာနုပ္ပတ္တိယာ ဗဟုကာရံ၊ မဂ္ဂေ အသတိ ဖလာဘာဝတောတိ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗပဒေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ

စင်္ကီသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၆။ ဧသုကာရီသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၃၇။ ဧဝံမေ သုတန္တိ ဧသုကာရီသုတ္တံ။ တတ္ထ ဗိလံ ဩလဂ္ဂေယျုန္တိ ကောဋ္ဌာသံ လဂ္ဂါပေယျုံ၊ ဣမိနာ သတ္ထဓမ္မံ နာမ ဒဿေတိ။ သတ္ထဝါဟော ကိရ မဟာကန္တာရပဋိပန္နော အန္တရာမဂ္ဂေ ဂေါဏေ မတေ မံသံ ဂဟေတွာ သဗ္ဗေသံ သတ္ထိကာနံ ‘‘ဣဒံ ခါဒိတွာ ဧတ္တကံ မူလံ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ ကောဋ္ဌာသံ ဩလဂ္ဂေတိ၊ ဂေါဏမံသံ နာမ ခါဒန္တာပိ အတ္ထိ အခါဒန္တာပိ၊ မူလံ ဒါတုံ သက္ကောန္တာပိ အသက္ကောန္တာပိ။ သတ္ထဝါဟော ယေန မူလေန ဂေါဏော ဂဟိတော၊ တဿ နိက္ခမနတ္ထံ သဗ္ဗေသံ ဗလက္ကာရေန ကောဋ္ဌာသံ ဒတွာ မူလံ ဂဏှာတိ၊ အယံ သတ္ထဓမ္မော။ ဧဝမေဝံ ဗြာဟ္မဏာပိ လောကဿ ပဋိညံ အဂ္ဂဟေတွာ အတ္တနောဝ ဓမ္မတာယ စတဿော ပါရိစရိယာ ပညပေန္တီတိ ဒဿေတုံ ဧဝမေဝ ခေါတိအာဒိမာဟ။ ပါပိယော အဿာတိ ပါပံ အဿ။ သေယျော အဿာတိ ဟိတံ အဿ။ အထ ဝါ ပါပိယောတိ ပါပကော လာမကော အတ္တဘာဝေါ အဿ။ သေယျောတိ သေဋ္ဌော ဥတ္တမော။ သေယျံသောတိ သေယျော။ ဥစ္စာကုလီနတာတိ ဥစ္စာကုလီနတ္တေန သေယျော။ ပါပိယံသောတိ ပါပိယော။ ဥစ္စာကုလီနတာ စ ဒွီသု ကုလေသု ဝဍ္ဎေတိ ခတ္တိယကုလေ ဗြာဟ္မဏကုလေ စ၊ ဥဠာရဝဏ္ဏတာ တီသု။ ဝေဿောပိ ဟိ ဥဠာရဝဏ္ဏော ဟောတိ။ ဥဠာရဘောဂတာ စတူသုပိ။ သုဒ္ဒေါပိ ဟိ အန္တမသော စဏ္ဍာလောပိ ဥဠာရဘောဂေါ ဟောတိယေဝ။

၄၄၀။ ဘိက္ခာစရိယန္တိ ကောဋိဓနေနပိ ဟိ ဗြာဟ္မဏေန ဘိက္ခာ စရိတဗ္ဗာဝ၊ ပေါရာဏကဗြာဟ္မဏာ အသီတိကောဋိဓနာပိ ဧကဝေလံ ဘိက္ခံ စရန္တိ။ ကသ္မာ? ဒုဂ္ဂတကာလေ စရန္တာနံ ဣဒါနိ ဘိက္ခံ စရိတုံ အာရဒ္ဓါတိ ဂရဟာ န ဘဝိဿတီတိ။ အတိမညမာနောတိ ယော ဘိက္ခာစရိယဝံသံ ဟရိတွာ သတ္တဇီဝကသိကမ္မဝဏိဇ္ဇာဒီဟိ ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ၊ အယံ အတိမညတိ နာမ။ ဂေါပေါ ဝါတိ ယထာ ဂေါပကော အတ္တနာ ရက္ခိတဗ္ဗံ ဘဏ္ဍံ ထေနေန္တော အကိစ္စကာရီ ဟောတိ၊ ဧဝန္တိ အတ္ထော။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗဝါရေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အသိတဗျာဘင်္ဂိန္တိ တိဏလာယနအသိတဉ္စေဝ ကာဇဉ္စ။ အနုဿရတောတိ ယတ္ထ ဇာတော၊ တသ္မိံ ပေါရာဏေ မာတာပေတ္တိကေ ကုလဝံသေ အနုဿရိယမာနေတိ အတ္ထော။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ

ဧသုကာရီသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၇။ ဓနဉ္ဇာနိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၄၅။ ဧဝံမေ သုတန္တိ ဓနဉ္ဇာနိသုတ္တံ။ တတ္ထ ဒက္ခိဏာဂိရိသ္မိန္တိ ဂိရီတိ ပဗ္ဗတော၊ ရာဇဂဟံ ပရိက္ခိပိတွာ ဌိတပဗ္ဗတဿ ဒက္ခိဏဒိသာဘာဂေ ဇနပဒဿေတံ နာမံ။ တဏ္ဍုလပါလိဒွါရာယာတိ ရာဇဂဟဿ ကိရ ဒွတ္တိံသမဟာဒွါရာနိ စတုသဋ္ဌိခုဒ္ဒကဒွါရာနိ၊ တေသု ဧကံ တဏ္ဍုလပါလိဒွါရံ နာမ၊ တံ သန္ဓာယေဝမာဟ။ ရာဇာနံ နိဿာယာတိ ‘‘ဂစ္ဆ မနုဿေ အပီဠေတွာ သဿဘာဂံ ဂဏှာဟီ’’တိ ရညာ ပေသိတော ဂန္တွာ သဗ္ဗမေဝ သဿံ ဂဏှာတိ၊ ‘‘မာ နော၊ ဘန္တေ၊ နာသေဟီ’’တိ စ ဝုတ္တေ – ‘‘ရာဇကုလေ ဝုတ္တံ မန္ဒံ၊ အဟံ ရညာ အာဂမနကာလေယေဝ ဧဝံ အာဏတ္တော၊ မာ ကန္ဒိတ္ထာ’’တိ ဧဝံ ရာဇာနံ နိဿာယ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဝိလုမ္ပတိ။ ဓညံ ယေဘုယျေန အတ္တနော ဃရံ ပဝေသေတွာ အပ္ပကံ ရာဇကုလေ ပဝေသေတိ။ ကိံ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာနံ န ပီဠံ အကာသီတိ စ ဝုတ္တော – ‘‘အာမ၊ မဟာရာဇ၊ ဣမသ္မိံ ဝါရေ ခေတ္တာနိ မန္ဒသဿာနိ အဟေသုံ၊ တသ္မာ အပီဠေန္တဿ မေ ဂဏှတော န ဗဟုံ ဇာတ’’န္တိ ဧဝံ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ နိဿာယ ရာဇာနံ ဝိလုမ္ပတိ။

၄၄၆။ ပယော ပီယတန္တိ တရုဏခီရံ ပိဝတု။ တာဝ ဘတ္တဿာတိ ယာဝ ခီရံ ပိဝိတွာ နိသီဒိဿထ၊ တာဝဒေဝ ဘတ္တဿ ကာလော ဘဝိဿတိ။ ဣဓေဝ ဟိ နော ပါတရာသဘတ္တံ အာဟရိဿန္တီတိ ဒဿေတိ။ မာတာပိတရောတိအာဒီသု မဟလ္လကာ မာတာပိတရော မုဒုကာနိ အတ္ထရဏပါဝုရဏာနိ သုခုမာနိ ဝတ္ထာနိ မဓုရဘောဇနံ သုဂန္ဓဂန္ဓမာလာဒီနိ စ ပရိယေသိတွာ ပေါသေတဗ္ဗာ။ ပုတ္တဓီတာနံ နာမကရဏမင်္ဂလာဒီနိ သဗ္ဗကိစ္စာနိ ကရောန္တေန ပုတ္တဒါရော ပေါသေတဗ္ဗော။ ဧဝဉှိ အကရိယမာနေ ဂရဟာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဣမိနာ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

၄၄၇။ အဓမ္မစာရီတိ ပဉ္စ ဒုဿီလျကမ္မာနိ ဝါ ဒသ ဒုဿီလျကမ္မာနိ ဝါ ဣဓ အဓမ္မော နာမ။ ဥပကဍ္ဎေယျုန္တိ ပဉ္စဝိဓဗန္ဓနာဒိကမ္မကရဏတ္ထံ တံ တံ နိရယံ ကဍ္ဎေယျုံ။

၄၄၈။ ဓမ္မစာရီတိ ဓမ္မိကသိဝဝိဇ္ဇာဒိကမ္မကာရီ။ ပဋိက္ကမန္တီတိ ဩသရန္တိ ပရိဟာယန္တိ။ အဘိက္ကမန္တီတိ အဘိသရန္တိ ဝဍ္ဎန္တိ။ သေယျောတိ ဝရတရံ။ ဟီနေတိ နိဟီနေ လာမကေ။ ကာလင်္ကတော စ သာရိပုတ္တာတိ ဣဒံ ဘဂဝါ ‘‘တတြဿ ဂန္တွာ ဒေသေဟီ’’တိ အဓိပ္ပာယေန ထေရမာဟ။ ထေရောပိ တံခဏံယေဝ ဂန္တွာ မဟာဗြဟ္မုနော ဓမ္မံ ဒေသေသိ၊ တတော ပဋ္ဌာယ စာတုပ္ပဒိကံ ဂါထံ ကထေန္တောပိ စတုသစ္စဝိမုတ္တံ နာမ န ကထေသီတိ။

ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ

ဓနဉ္ဇာနိသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၈။ ဝါသေဋ္ဌသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၅၄။ ဧဝံမေ သုတန္တိ ဝါသေဋ္ဌသုတ္တံ။ တတ္ထ ဣစ္ဆာနင်္ဂလဝနသဏ္ဍေတိ ဣစ္ဆာနင်္ဂလဂါမဿ အဝိဒူရေ ဝနသဏ္ဍေ။ စင်္ကီတိ အာဒယော ပဉ္စပိ ဇနာ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ပုရောဟိတာ ဧဝ။ အညေ စ အဘိညာတာတိ အညေ စ ဗဟူ အဘိညာတာ ဗြာဟ္မဏာ။ တေ ကိရ ဆဋ္ဌေ ဆဋ္ဌေ မာသေ ဒွီသု ဌာနေသု သန္နိပတန္တိ။ ယဒါ ဇာတိံ သောဓေတုကာမာ ဟောန္တိ၊ တဒါ ပေါက္ခရသာတိဿ သန္တိကေ ဇာတိသောဓနတ္ထံ ဥက္ကဋ္ဌာယ သန္နိပတန္တိ။ ယဒါ မန္တေ သောဓေတုကာမာ ဟောန္တိ၊ တဒါ ဣစ္ဆာနင်္ဂလေ သန္နိပတန္တိ။ ဣမသ္မိံ ကာလေ မန္တသောဓနတ္ထံ သန္နိပတိံသု။ အယမန္တရာ ကထာတိ ယံ အတ္တနော သဟာယကဘာဝါနုရူပံ ကထံ ကထေန္တာ အနုဝိစရိံသု၊ တဿာ ကထာယ အန္တရာ အယမညာ ကထာ ဥဒပါဒိ။ သီလဝါတိ ဂုဏဝါ။ ဝတ္တသမ္ပန္နောတိ အာစာရသမ္ပန္နော။

၄၅၅။ အနုညာတပဋိညာတာတိ သိက္ခိတာ တုမှေတိ ဧဝံ အာစရိယေဟိ အနုညာတာ၊ အာမ အာစရိယ သိက္ခိတမှာတိ ဧဝံ သယဉ္စ ပဋိညာတာ။ အသ္မာတိ ဘဝါမ။ အဟံ ပေါက္ခရသာတိဿ၊ တာရုက္ခဿာယံ မာဏဝေါတိ အဟံ ပေါက္ခရသာတိဿ ဇေဋ္ဌန္တေဝါသီ အဂ္ဂသိဿော၊ အယံ တာရုက္ခဿာတိ ဒီပေတိ။

တေဝိဇ္ဇာနန္တိ တိဝေဒါနံ ဗြာဟ္မဏာနံ။ ယဒက္ခာတန္တိ ယံ အတ္ထတော စ ဗျဉ္ဇနတော စ ဧကံ ပဒမ္ပိ အက္ခာတံ။ တတြ ကေဝလိနောသ္မသေတိ တံ သကလံ ဇာနနတော တတ္ထ နိဋ္ဌာဂတမှာတိ အတ္ထော။ ဣဒါနိ တံ ကေဝလိဘာဝံ အာဝိကရောန္တော ပဒကသ္မာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဇပ္ပေ အာစရိယသာဒိသာတိ ကထနဋ္ဌာနေ မယံ အာစရိယသဒိသာယေဝ။

ကမ္မုနာတိ ဒသကုသလကမ္မပထကမ္မုနာ။ အယဉှိ ပုဗ္ဗေ သတ္တဝိဓံ ကာယဝစီကမ္မံ သန္ဓာယ ‘‘ယတော ခေါ၊ ဘော၊ သီလဝါ ဟောတီ’’တိ အာဟ၊ တိဝိဓံ မနောကမ္မံ သန္ဓာယ ‘‘ဝတ္တသမ္ပန္နော’’တိ။ တေန သမန္နာဂတော ဟိ အာစာရသမ္ပန္နော ဟောတိ။ စက္ခုမာတိ ပဉ္စဟိ စက္ခူဟိ စက္ခုမန္တဘာဝေန ဘဂဝန္တံ အာလပတိ။

ခယာတီတန္တိ ဦနဘာဝံ အတီတံ၊ ပရိပုဏ္ဏန္တိ အတ္ထော။ ပေစ္စာတိ ဥပဂန္တွာ။ နမဿန္တီတိ နမော ကရောန္တိ။

စက္ခုံ လောကေ သမုပ္ပန္နန္တိ အဝိဇ္ဇန္ဓကာရေ လောကေ တံ အန္ဓကာရံ ဝိဓမိတွာ လောကဿ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာဒိအတ္ထဒဿနေန စက္ခု ဟုတွာ သမုပ္ပန္နံ။

၄၅၆။ ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌေန ထောမေတွာ ယာစိတော ဘဂဝါ ဒွေပိ ဇနေ သင်္ဂဏှန္တော တေသံ ဝေါ အဟံ ဗျက္ခိဿန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဗျက္ခိဿန္တိ ဗျာကရိဿာမိ။ အနုပုဗ္ဗန္တိ တိဋ္ဌတု တာဝ ဗြာဟ္မဏစိန္တာ၊ တိဏရုက္ခကီဋပဋင်္ဂတော ပဋ္ဌာယ အနုပဋိပါဋိယာ အာစိက္ခိဿာမီတိ အတ္ထော။ ဇာတိဝိဘင်္ဂန္တိ ဇာတိဝိတ္ထာရံ။ အညမညာ ဟိ ဇာတိယောတိ တေသံ တေသဉှိ ပါဏာနံ ဇာတိယော အညမညာ နာနပ္ပကာရာတိ အတ္ထော။

တိဏရုက္ခေတိ အနုပါဒိန္နကဇာတိံ ကတွာ ပစ္ဆာ ဥပါဒိန္နကဇာတိံ ကထေဿာမိ၊ ဧဝံ တဿ ဇာတိဘေဒေါ ပါကဋော ဘဝိဿတီတိ ဣမံ ဒေသနံ အာရဘိ။ မဟာသီဝတ္ထေရော ပန ‘‘ကိံ၊ ဘန္တေ၊ အနုပါဒိန္နကံ ဗီဇနာနတာယ နာနံ၊ ဥပါဒိန္နံ ကမ္မနာနတာယာတိ? ဧဝံ ဝတ္တုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပုစ္ဆိတော အာမ န ဝဋ္ဋတိ။ ကမ္မဉှိ ယောနိယံ ခိပတိ။ ယောနိသိဒ္ဓါ ဣမေ သတ္တာ နာနာဝဏ္ဏာ ဟောန္တီတိ။ တိဏရုက္ခေတိ ဧတ္ထ အန္တောဖေဂ္ဂူ ဗဟိသာရာ အန္တမသော တာလနာဠိကေရာဒယောပိ တိဏာနေဝ၊ အန္တောသာရာ ပန ဗဟိဖေဂ္ဂူ သဗ္ဗေ ရုက္ခာ နာမ။ န စာပိ ပဋိဇာနရေတိ မယံ တိဏာ မယံ ရုက္ခာတိ ဝါ၊ အဟံ တိဏံ၊ အဟံ ရုက္ခောတိ ဝါ ဧဝံ န ဇာနန္တိ။ လိင်္ဂံ ဇာတိမယန္တိ အဇာနန္တာနမ္ပိ စ တေသံ ဇာတိမယမေဝ သဏ္ဌာနံ အတ္တနော မူလဘူတတိဏာဒိသဒိသမေဝ ဟောတိ။ ကိံ ကာရဏာ? အညမညာ ဟိ ဇာတိယော။ ယသ္မာ အညာ တိဏဇာတိ၊ အညာ ရုက္ခဇာတိ။ တိဏေသုပိ အညာ တာလဇာတိ၊ အညာ နာဠိကေရဇာတိ၊ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။ ဣမိနာ ဣဒံ ဒဿေတိ – ယံ ဇာတိဝသေန နာနာ ဟောတိ၊ တံ အတ္တနော ပဋိညံ ပရေသံ ဝါ ဥပဒေသံ ဝိနာပိ အညဇာတိတော ဝိသေသေန ဂယှတိ။ ယဒိ စ ဇာတိယာ ဗြာဟ္မဏော ဘဝေယျ၊ သောပိ အတ္တနော ပဋိညံ ပရေသံ ဝါ ဥပဒေသံ ဝိနာ ခတ္တိယတော ဝေဿတော သုဒ္ဒတော ဝါ ဝိသေသေန ဂယှေယျ၊ န စ ဂယှတိ။ တသ္မာ န ဇာတိယာ ဗြာဟ္မဏောတိ။ ပရတော ပန ‘‘ယထာ ဧတာသု ဇာတီသူ’’တိ ဂါထာယ ဧတမတ္ထံ ဝစီဘေဒေနေဝ အာဝိကရိဿတိ။

ဧဝံ အနုပါဒိန္နကေသု ဇာတိံ ဒဿေတွာ ဥပါဒိန္နကေသု ဒဿေန္တော တတော ကီဋေတိအာဒိမာဟ။ ယာဝ ကုန္ထကိပိလ္လိကေတိ ကုန္ထကိပိလ္လိကံ ပရိယန္တံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ စ ယေ ဥပ္ပတိတွာ ဂစ္ဆန္တိ၊ တေ ပဋင်္ဂါ နာမ။ အညမညာ ဟိ ဇာတိယောတိ တေသမ္ပိ နီလရတ္တာဒိဝဏ္ဏဝသေန ဇာတိယော နာနပ္ပကာရာဝ ဟောန္တိ။

ခုဒ္ဒကေတိ ကာဠကာဒယော။ မဟလ္လကေတိ သသဗိဠာရာဒယော။

ပါဒူဒရေတိ ဥဒရပါဒေ၊ ဥဒရံယေဝ နေသံ ပါဒါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဒီဃပိဋ္ဌိကေတိ သပ္ပာနဉှိ သီသတော ယာဝ နင်္ဂုဋ္ဌာ ပိဋ္ဌိယေဝ ဟောတိ၊ တေန တေ ‘‘ဒီဃပိဋ္ဌိကာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။

ဥဒကေတိ ဩဒကေ၊ ဥဒကမှိ ဇာတေ။

ပက္ခီတိ သကုဏေ။ တေ ဟိ ပတ္တေဟိ ယန္တီတိ ပတ္တယာနာ၊ ဝေဟာသံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝိဟင်္ဂမာ။

ဧဝံ ထလဇလာကာသဂေါစရာနံ ပါဏာနံ ဇာတိဘေဒံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ယေနာဓိပ္ပာယေန တံ ဒဿေတိ၊ တံ အာဝိကရောန္တော ယထာ ဧတာသူတိ ဂါထမာဟ။ တဿတ္ထော သင်္ခေပေန ဝုတ္တောဝ။ ဝိတ္ထာရတော ပနေတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ သယမေဝ ဒဿေန္တော န ကေသေဟီတိအာဒိမာဟ။ တတြာယံ ယောဇနာ – ယံ ဝုတ္တံ ‘‘နတ္ထိ မနုဿေသု လိင်္ဂဇာတိမယံ ပုထူ’’တိ၊ တံ ဧဝံ နတ္ထီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သေယျထိဒံ? န ကေသေဟီတိ။ န ဟိ – ‘‘ဗြာဟ္မဏာနံ ဧဒိသာ ကေသာ ဟောန္တိ၊ ခတ္တိယာနံ ဧဒိသာ’’တိ နိယမော အတ္ထိ ယထာ ဟတ္ထိအဿမိဂါဒီနန္တိ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗံ ယောဇေတဗ္ဗံ။

လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ နေဝ၊ ယထာ အညာသု ဇာတိသူတိ ဣဒံ ပန ဝုတ္တဿေဝတ္ထဿ နိဂမနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တဿာယံ ယောဇနာ – ဧဝံ ယသ္မာ ဣမေဟိ ကေသာဒီဟိ နတ္ထိ မနုဿေသု လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ ပုထု၊ တသ္မာ ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ ‘‘ဗြာဟ္မဏာဒိဘေဒေသု မနုဿေသု လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ နေဝ၊ ယထာ အညာသု ဇာတိသူ’’တိ။

၄၅၇။ ဣဒါနိ ဧဝံ ဇာတိဘေဒေ အသတိပိ ‘‘ဗြာဟ္မဏော ခတ္တိယော’’တိ ဣဒံ နာနတ္တံ ယထာ ဇာတံ ၊ တံ ဒဿေတုံ ပစ္စတ္တန္တိ ဂါထမာဟ။ တတ္ထ ဝေါကာရန္တိ နာနတ္တံ။ အယံ ပနေတ္ထ သင်္ခေပတ္ထော – ယထာ ဟိ တိရစ္ဆာနာနံ ယောနိသိဒ္ဓမေဝ ကေသာဒိသဏ္ဌာနေန နာနတ္တံ၊ တထာ ဗြာဟ္မဏာဒီနံ အတ္တနော အတ္တနော သရီရေ တံ နတ္ထိ။ ဧဝံ သန္တေပိ ယဒေတံ ‘‘ဗြာဟ္မဏော ခတ္တိယော’’တိ ဝေါကာရံ၊ တံ ဝေါကာရဉ္စ မနုဿေသု သမညာယ ပဝုစ္စတိ၊ ဝေါဟာရမတ္တေနေဝ ပဝုစ္စတီတိ။

ဧတ္တာဝတာ ဘဂဝါ ဘာရဒွါဇဿ ဝါဒံ နိဂ္ဂဏှိတွာ ဣဒါနိ ယဒိ ဇာတိယာ ဗြာဟ္မဏော ဘဝေယျ၊ အာဇီဝသီလာစာရဝိပန္နောပိ ဗြာဟ္မဏော ဘဝေယျ။ ယသ္မာ ပန ပေါရာဏာ ဗြာဟ္မဏာ တဿ ဗြာဟ္မဏဘာဝံ န ဣစ္ဆန္တိ၊ လောကေ စ အညေပိ ပဏ္ဍိတမနုဿာ၊ တသ္မာ ဝါသေဋ္ဌဿ ဝါဒံ ပဂ္ဂဏှန္တော ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသူတိ အဋ္ဌ ဂါထာ အာဟ။ တတ္ထ ဂေါရက္ခန္တိ ခေတ္တရက္ခံ၊ ကသိကမ္မန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဂေါတိ ဟိ ပထဝိယာ နာမံ၊ တသ္မာ ဧဝမာဟ။ ပုထုသိပ္ပေနာတိ တန္တဝါယကမ္မာဒိနာနာသိပ္ပေန။ ဝေါဟာရန္တိ ဝဏိဇ္ဇံ။ ပရပေဿေနာတိ ပရေသံ ဝေယျာဝစ္စကမ္မေန။ ဣဿတ္ထန္တိ အာဝုဓဇီဝိကံ၊ ဥသုဉ္စ သတ္တိံ စာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပေါရောဟိစ္စေနာတိ ပုရောဟိတကမ္မေန။

ဧဝံ ဗြာဟ္မဏသမယေန စ လောကဝေါဟာရေန စ အာဇီဝသီလာစာရဝိပန္နဿ အဗြာဟ္မဏဘာဝံ သာဓေတွာ ဧဝံ သန္တေ န ဇာတိယာ ဗြာဟ္မဏော၊ ဂုဏေဟိ ပန ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ။ တသ္မာ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ကုလေ ဇာတော ယော ဂုဏဝါ၊ သော ဗြာဟ္မဏော၊ အယမေတ္ထ ဉာယောတိ ဧဝမေတံ ဉာယံ အတ္ထတော အာပါဒေတွာ ဣဒါနိ နံ ဝစီဘေဒေန ပကာသေန္တော န စာဟံ ဗြာဟ္မဏန္တိအာဒိမာဟ။ တဿတ္ထော – အဟဉှိ ယွာယံ စတုန္နံ ယောနီနံ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဇာတော၊ တတြာပိ ဝိသေသေန ယော ဗြာဟ္မဏဿ သံဝဏ္ဏိတာယ မာတရိ သမ္ဘူတော၊ တံ ယောနိဇံ မတ္တိသမ္ဘဝံ၊ ယာ စာယံ ဥဘတော သုဇာတောတိအာဒိနာ နယေန ဗြာဟ္မဏေဟိ ဗြာဟ္မဏဿ ပရိသုဒ္ဓဥပ္ပတ္တိမဂ္ဂသင်္ခါတာ ယောနိ ဝုတ္တာ၊ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကောတိ ဣမိနာ စ မာတိသမ္ပတ္တိ၊ တတောပိ ဇာတသမ္ဘူတတ္တာ ယောနိဇော မတ္တိသမ္ဘဝေါတိ ဝုစ္စတိ၊ တံ ယောနိဇံ မတ္တိသမ္ဘဝံ ဣမိနာ စ ယောနိဇမတ္တိသမ္ဘဝမတ္တေန န ဗြာဟ္မဏံ ဗြူမိ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ၊ ဘော ဘောတိ၊ ဝစနမတ္တေန အညေဟိ သကိဉ္စနေဟိ ဝိသိဋ္ဌတ္တာ ဘောဝါဒိ နာမ သော ဟောတိ၊ သစေ ဟောတိ သကိဉ္စနော သပလိဗောဓော။ ယော ပနာယံ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဇာတောပိ ရာဂါဒိကိဉ္စနာဘာဝေန အကိဉ္စနော၊ သဗ္ဗဂဟဏပဋိနိဿဂ္ဂေန အနာဒါနော၊ အကိဉ္စနံ အနာဒါနံ၊ တမဟံ ဗြူမိဗြာဟ္မဏံ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ ဗာဟိတပါပေါတိ။

၄၅၈။ ကိဉ္စဘိယျော သဗ္ဗသံယောဇနံ ဆေတွာတိအာဒိ သတ္တဝီသတိ ဂါထာ။ တတ္ထ သဗ္ဗသံယောဇနန္တိ ဒသဝိဓသံယောဇနံ။ န ပရိတဿတီတိ တဏှာပရိတဿနာယ န ပရိတဿတိ။ သင်္ဂါတိဂန္တိ ရာဂသင်္ဂါဒယော အတိက္ကန္တံ။ ဝိသံယုတ္တန္တိ စတူဟိ ယောနီဟိ သဗ္ဗကိလေသေဟိ ဝါ ဝိသံယုတ္တံ။

နဒ္ဓိန္တိ ဥပနာဟံ။ ဝရတ္တန္တိ တဏှံ။ သန္ဒာနန္တိ ယုတ္တပါသံ၊ ဒိဋ္ဌိပရိယုဋ္ဌာနဿေတံ အဓိဝစနံ။ သဟနုက္ကမန္တိ အနုက္ကမော ဝုစ္စတိ ပါသေ ပဝေသနဂဏ္ဌိ၊ ဒိဋ္ဌာနုသယဿေတံ နာမံ။ ဥက္ခိတ္တပလိဃန္တိ ဧတ္ထ ပလိဃောတိ အဝိဇ္ဇာ။ ဗုဒ္ဓန္တိ စတုသစ္စဗုဒ္ဓံ။ တိတိက္ခတီတိ ခမတိ။

ခန္တိဗလန္တိ အဓိဝါသနခန္တိဗလံ။ သာ ပန သကိံ ဥပ္ပန္နာ ဗလာနီကံ နာမ န ဟောတိ၊ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပန္နာ ပန ဟောတိ။ တဿာ အတ္ထိတာယ ဗလာနီကံ။

ဝတဝန္တန္တိ ဓုတင်္ဂဝန္တံ။ သီလဝန္တန္တိ ဂုဏဝန္တံ။ အနုဿဒန္တိ ရာဂါဒိဥဿဒဝိရဟိတံ။ ‘‘အနုဿုတ’’န္တိပိ ပါဌော၊ အနဝဿုတန္တိ အတ္ထော။ ဒန္တန္တိ နိဗ္ဗိသေဝနံ။

န လိမ္ပတီတိ န အလ္လီယတိ။ ကာမေသူတိ ကိလေသကာမဝတ္ထုကာမေသု။

ဒုက္ခဿပဇာနာတိ၊ ဣဓေဝ ခယန္တိ ဧတ္ထ အရဟတ္တဖလံ ဒုက္ခက္ခယောတိ အဓိပ္ပေတံ။ ပဇာနာတီတိ အဓိဂမဝသေန ဇာနာတိ။ ပန္နဘာရန္တိ ဩဟိတဘာရံ၊ ခန္ဓကိလေသအဘိသင်္ခါရကာမဂုဏဘာရေ ဩတာရေတွာ ဌိတံ။ ဝိသံယုတ္တပဒံ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။

ဂမ္ဘီရပညန္တိ ဂမ္ဘီရေသု အာရမ္မဏေသု ပဝတ္တပညံ။ မေဓာဝိန္တိ ပကတိပညာယ ပညဝန္တံ။

အနာဂါရေဟိစူဘယန္တိ အနာဂါရေဟိ စ ဝိသံသဋ္ဌံ ဥဘယဉ္စ၊ ဒွီဟိပိ စေတေဟိ ဝိသံသဋ္ဌမေဝါတိ အတ္ထော။ အနောကသာရိန္တိ ဩကံ ဝုစ္စတိ ပဉ္စကာမဂုဏာလယော၊ တံ အနလ္လီယမာနန္တိ အတ္ထော။ အပ္ပိစ္ဆန္တိ အနိစ္ဆံ။

တသေသူတိ သတဏှေသု။ ထာဝရေသူတိ နိတ္တဏှေသု။

အတ္တဒဏ္ဍေသူတိ ဂဟိတဒဏ္ဍေသု။ နိဗ္ဗုတန္တိ ကိလေသနိဗ္ဗာနေန နိဗ္ဗုတံ။ သာဒါနေသူတိ သဥပါဒါနေသု။

ဩဟိတောတိ ပတိတော။

၄၅၉။ အကက္ကသန္တိ နိဒ္ဒေါသံ။ သဒေါသော ဟိ ရုက္ခောပိ သကက္ကသောတိ ဝုစ္စတိ။ ဝိညာပနိန္တိ အတ္ထဝိညာပနိကံ။ သစ္စန္တိ အဝိသံဝါဒိကံ။ ဥဒီရယေတိ ဘဏတိ။ ယာယနာဘိသဇ္ဇေတိ ယာယ ဂိရာယ ပရဿ သဇ္ဇနံ ဝါ လဂ္ဂနံ ဝါ န ကရောတိ၊ တာဒိသံ အဖရုသံ ဂိရံ ဘာသတီတိ အတ္ထော။

ဒီဃန္တိ သုတ္တာရုဠှဘဏ္ဍံ။ ရဿန္တိ ဝိပ္ပကိဏ္ဏဘဏ္ဍံ။ အဏုန္တိ ခုဒ္ဒကံ။ ထူလန္တိ မဟန္တံ။ သုဘာသုဘန္တိ သုန္ဒရာသုန္ဒရံ။ ဒီဃဘဏ္ဍဉှိ အပ္ပဂ္ဃမ္ပိ ဟောတိ မဟဂ္ဃမ္ပိ။ ရဿာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဣတိ ဧတ္တာဝတာ န သဗ္ဗံ ပရိယာဒိဏ္ဏံ၊ ‘‘သုဘာသုဘ’’န္တိ ဣမိနာ ပန ပရိယာဒိဏ္ဏံ ဟောတိ။

နိရာသယန္တိ နိတ္တဏှံ။

အာလယာတိ တဏှာလယာ။ အညာယာတိ ဇာနိတွာ။ အမတောဂဓန္တိ အမတဗ္ဘန္တရံ။ အနုပ္ပတ္တန္တိ အနုပဝိဋ္ဌံ။

ဥဘော သင်္ဂန္တိ ဥဘယမ္ပေတံ သင်္ဂံ။ ပုညဉှိ သဂ္ဂေ လဂ္ဂါပေတိ၊ အပုညံ အပါယေ၊ တသ္မာ ဥဘယမ္ပေတံ သင်္ဂန္တိ အာဟ။ ဥပစ္စဂါတိ အတီတော။

အနာဝိလန္တိ အာဝိလကရဏကိလေသဝိရဟိတံ။ နန္ဒီဘဝပရိက္ခီဏန္တိ ပရိက္ခီဏနန္ဒိံ ပရိက္ခီဏဘဝံ။

‘‘ယော ဣမ’’န္တိ ဂါထာယ အဝိဇ္ဇာယေဝ ဝိသံဝါဒကဋ္ဌေန ပလိပထော၊ မဟာဝိဒုဂ္ဂတာယ ဒုဂ္ဂံ၊ သံသရဏဋ္ဌေန သံသာရော၊ မောဟနဋ္ဌေန မောဟောတိ ဝုတ္တော။ တိဏ္ဏောတိ စတုရောဃတိဏ္ဏော။ ပါရင်္ဂတောတိ နိဗ္ဗာနံ ဂတော။ ဈာယီတိ အာရမ္မဏလက္ခဏူပနိဇ္ဈာနဝသေန ဈာယီ။ အနေဇောတိ နိတ္တဏှော။ အနုပါဒါယနိဗ္ဗုတောတိ ကိဉ္စိ ဂဟဏံ အဂ္ဂဟေတွာ သဗ္ဗကိလေသနိဗ္ဗာနေန နိဗ္ဗုတော။

ကာမေတိ ဒုဝိဓေပိ ကာမေ။ အနာဂါရောတိ အနာဂါရော ဟုတွာ။ ပရိဗ္ဗဇေတိ ပရိဗ္ဗဇတိ။ ကာမဘဝပရိက္ခီဏန္တိ ခီဏကာမံ ခီဏဘဝံ။

မာနုသကံ ယောဂန္တိ မာနုသကံ ပဉ္စကာမဂုဏယောဂံ။ ဒိဗ္ဗံ ယောဂန္တိ ဒိဗ္ဗံ ပဉ္စကာမဂုဏယောဂံ။ သဗ္ဗယောဂဝိသံယုတ္တန္တိ သဗ္ဗကိလေသယောဂဝိသံယုတ္တံ။

ရတိန္တိ ပဉ္စကာမဂုဏရတိံ။ အရတိန္တိ ကုသလဘာဝနာယ ဥက္ကဏ္ဌိတံ။ ဝီရန္တိ ဝီရိယဝန္တံ။

သုဂတန္တိ သုန္ဒရံ ဌာနံ ဂတံ၊ သုန္ဒရာယ ဝါ ပဋိပတ္တိယာ ဂတံ။

ဂတိန္တိ နိဗ္ဗတ္တိံ။ ပုရေတိ အတီတေ။ ပစ္ဆာတိ အနာဂတေ။ မဇ္ဈေတိ ပစ္စုပ္ပန္နေ။ ကိဉ္စနန္တိ ကိဉ္စနကာရကော ကိလေသော။

မဟေသိန္တိ မဟန္တေ ဂုဏေ ပရိယေသနဋ္ဌေန မဟေသိံ။ ဝိဇိတာဝိနန္တိ ဝိဇိတဝိဇယံ။

၄၆၀။ ဧဝံ ဘဂဝါ ဂုဏတော ခီဏာသဝံယေဝ ဗြာဟ္မဏံ ဒဿေတွာ ယေ ဇာတိတော ဗြာဟ္မဏောတိ အဘိနိဝေသံ ကရောန္တိ၊ တေ ဣဒံ အဇာနန္တာ၊ သာဝ နေသံ ဒိဋ္ဌိ ဒုဒ္ဒိဋ္ဌီတိ ဒဿေန္တော သမညာ ဟေသာတိ ဂါထာဒွယမာဟ။ တဿတ္ထော – ယဒိဒံ ဗြာဟ္မဏော ခတ္တိယော ဘာရဒွါဇော ဝါသေဋ္ဌောတိ နာမဂေါတ္တံ ပကပ္ပိတံ ကတံ အဘိသင်္ခတံ၊ သမညာ ဟေသာ လောကသ္မိံ၊ ဝေါဟာရမတ္တန္တိ အတ္ထော။ ကသ္မာ? ယသ္မာ သမုစ္စာ သမုဒါဂတံ သမညာယ အာဂတံ။ ဧတဉှိ တတ္ထ တတ္ထ ဇာတကာလေယေဝဿ ဉာတိသာလောဟိတေဟိ ပကပ္ပိတံ ကတံ။ နော စေ နံ ဧဝံ ပကပ္ပေယျုံ၊ န ကောစိ ကိဉ္စိ ဒိသွာ အယံ ဗြာဟ္မဏောတိ ဝါ ဘာရဒွါဇောတိ ဝါ ဇာနေယျ။ ဧဝံ ပကပ္ပိတံ ပေတံ ဒီဃရတ္တာနုသယိတံ၊ ဒိဋ္ဌိဂတမဇာနတံ၊ တံ ပကပ္ပိတံ နာမဂေါတ္တံ ‘‘နာမဂေါတ္တမတ္တမေတံ၊ ဝေါဟာရတ္ထံ ပကပ္ပိတ’’န္တိ၊ အဇာနန္တာနံ သတ္တာနံ ဟဒယေ ဒီဃရတ္တံ ဒိဋ္ဌိဂတမနုသယိတံ။ တဿ အနုသယိတတ္တာ တံ နာမဂေါတ္တံ အဇာနန္တာ နော ပဗြုန္တိ၊ ‘‘ဇာတိယာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော’’တိ အဇာနန္တာဝ ဧဝံ ဝဒန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ဧဝံ ‘‘ယေ ‘ဇာတိတော ဗြာဟ္မဏော’တိ အဘိနိဝေသံ ကရောန္တိ၊ တေ ဣဒံ ဝေါဟာရမတ္တံ အဇာနန္တာ၊ သာဝ နေသံ ဒိဋ္ဌိ ဒုဒ္ဒိဋ္ဌီ’’တိ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ နိပ္ပရိယာယမေဝ ဇာတိဝါဒံ ပဋိက္ခိပန္တော ကမ္မဝါဒဉ္စ ပတိဋ္ဌပေန္တော န ဇစ္စာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ‘‘ကမ္မုနာ’’တိ ဥပဍ္ဎဂါထာယ ဝိတ္ထာရဏတ္ထံ ကဿကော ကမ္မုနာတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ကမ္မုနာတိ ပစ္စုပ္ပန္နေန ကသိကမ္မာဒိနိဗ္ဗတ္တကစေတနာကမ္မုနာ။

ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဒဿာတိ ဣမိနာ ပစ္စယေန ဧဝံ ဟောတီတိ ဧဝံ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဒဿာဝိနော။ ကမ္မဝိပါကကောဝိဒါတိ သမ္မာနာဝမာနာရဟကုလေ ကမ္မဝသေန ဥပ္ပတ္တိ ဟောတိ၊ အညာပိ ဟီနပဏီတတာ ဟီနပဏီတေ ကမ္မေ ဝိပစ္စမာနေ ဟောတီတိ။ ဧဝံ ကမ္မဝိပါကကုသလာ။

ကမ္မုနာ ဝတ္တတီတိ ဂါထာယ ပန လောကောတိ ဝါ ပဇာတိ ဝါ သတ္တောတိ ဝါ ဧကောယေဝတ္ထော၊ ဝစနမတ္တဘေဒေါ။ ပုရိမပဒေန စေတ္ထ ‘‘အတ္ထိ ဗြဟ္မာ မဟာဗြဟ္မာ သေဋ္ဌော သဇိတာ’’တိ ဒိဋ္ဌိယာ ပဋိသေဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကမ္မုနာ ဟိ တာသု တာသု ဂတီသု ဝတ္တတိ လောကော၊ တဿ ကော သဇိတာတိ။ ဒုတိယပဒေန ‘‘ဧဝံ ကမ္မုနာ နိဗ္ဗတ္တောပိ စ ပဝတ္တေပိ အတီတပစ္စုပ္ပန္နဘေဒေန ကမ္မုနာ ဝတ္တတိ၊ သုခဒုက္ခာနိ ပစ္စနုဘောန္တော ဟီနပဏီတာဒိဘေဒဉ္စ အာပဇ္ဇန္တော ပဝတ္တတီ’’တိ ဒဿေတိ။ တတိယေန တမေဝတ္ထံ နိဂမေတိ ‘‘ဧဝံ သဗ္ဗထာပိ ကမ္မနိဗန္ဓနာ သတ္တာ ကမ္မေနေဝ ဗဒ္ဓါ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တိ၊ န အညထာ’’တိ။ စတုတ္ထေန တမေတ္ထံ ဥပမာယ ဝိဘာဝေတိ။ ယထာ ဟိ ရထဿ ယာယတော အာဏိ နိဗန္ဓနံ ဟောတိ၊ န တာယ အနိဗဒ္ဓါ ယာတိ၊ ဧဝံ လောကဿ နိဗ္ဗတ္တတော စ ပဝတ္တတော စ ကမ္မံ နိဗန္ဓနံ၊ န တေန အနိဗဒ္ဓါ နိဗ္ဗတ္တတိ န ပဝတ္တတိ။

ဣဒါနိ ယသ္မာ ဧဝံ ကမ္မနိဗန္ဓနော လောကော၊ တသ္မာ သေဋ္ဌေန ကမ္မုနာ သေဋ္ဌဘာဝံ ဒဿေန္တော တပေနာတိ ဂါထာဒွယမာဟ။ တတ္ထ တပေနာတိ ဓုတင်္ဂတပေန။ ဗြဟ္မစရိယေနာတိ မေထုနဝိရတိယာ။ သံယမေနာတိ သီလေန ။ ဒမေနာတိ ဣန္ဒြိယဒမေန။ ဧတေနာတိ ဧတေန သေဋ္ဌေန ပရိသုဒ္ဓေန ဗြဟ္မဘူတေန ကမ္မုနာ ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ ဧတံ ဗြာဟ္မဏမုတ္တမံ၊ ယသ္မာ ဧတံ ကမ္မံ ဥတ္တမော ဗြာဟ္မဏဂုဏောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ဗြဟ္မာန’’န္တိပိ ပါဌော။ အယံ ပနေတ္ထ ဝစနတ္ထော – ဗြဟ္မံ အာနေတီတိ ဗြဟ္မာနံ၊ ဗြာဟ္မဏဘာဝံ အာဝဟတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ဒုတိယဂါထာယ သန္တောတိ သန္တကိလေသော။ ဗြဟ္မာ သက္ကောတိ ဗြဟ္မာ စ သက္ကော စ၊ ယော ဧဝရူပေါ၊ သော န ကေဝလံ ဗြာဟ္မဏော၊ အထ ခေါ ဗြဟ္မာ စ သက္ကော စ သော ဝိဇာနတံ ပဏ္ဍိတာနံ၊ ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ၊ ဇာနာဟီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ

ဝါသေဋ္ဌသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၉။ သုဘသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၆၂။ ဧဝံမေ သုတန္တိ သုဘသုတ္တံ။ တတ္ထ တောဒေယျပုတ္တောတိ တုဒိဂါမဝါသိနော တောဒေယျဗြာဟ္မဏဿ ပုတ္တော။ အာရာဓကော ဟောတီတိ သမ္ပာဒကော ဟောတိ ပရိပူရကော။ ဉာယံ ဓမ္မန္တိ ကာရဏဓမ္မံ။ ကုသလန္တိ အနဝဇ္ဇံ။

၄၆၃။ မိစ္ဆာပဋိပတ္တိန္တိ အနိယျာနိကံ အကုသလပဋိပဒံ။ သမ္မာပဋိပတ္တိန္တိ နိယျာနိကံ ကုသလပဋိပဒံ။

မဟဋ္ဌန္တိအာဒီသု မဟန္တေဟိ ဝေယျာဝစ္စကရေဟိ ဝါ ဥပကရဏေဟိ ဝါ ဗဟူဟိ အတ္ထော ဧတ္ထာတိ မဟဋ္ဌံ။ မဟန္တာနိ နာမဂ္ဂဟဏမင်္ဂလာဒီနိ ကိစ္စာနိ ဧတ္ထာတိ မဟာကိစ္စံ။ ဣဒံ အဇ္ဇ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ဣဒံ သွေတိ ဧဝံ မဟန္တာနိ အဓိကာရသင်္ခါတာနိ အဓိကရဏာနိ ဧတ္ထာတိ မဟာဓိကရဏံ။ ဗဟူနံ ကမ္မေ ယုတ္တပ္ပယုတ္တတာဝသေန ပီဠာသင်္ခါတော မဟာသမာရမ္ဘော ဧတ္ထာတိ မဟာသမာရမ္ဘံ။ ဃရာဝါသကမ္မဋ္ဌာနန္တိ ဃရာဝါသကမ္မံ။ ဧဝံ သဗ္ဗဝါရေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကသိကမ္မေ စေတ္ထ နင်္ဂလကောဋိံ အာဒိံ ကတွာ ဥပကရဏာနံ ပရိယေသနဝသေန မဟဋ္ဌတာ၊ ဝဏိဇ္ဇာယ ယထာဌိတံယေဝ ဘဏ္ဍံ ဂဟေတွာ ပရိဝတ္တနဝသေန အပ္ပဋ္ဌတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝိပဇ္ဇမာနန္တိ အဝုဋ္ဌိအတိဝုဋ္ဌိအာဒီဟိ ကသိကမ္မံ၊ မဏိသုဝဏ္ဏာဒီသု အစ္ဆေကတာဒီဟိ စ ဝဏိဇ္ဇကမ္မံ အပ္ပဖလံ ဟောတိ၊ မူလစ္ဆေဒမ္ပိ ပါပုဏာတိ။ ဝိပရိယာယေန သမ္ပဇ္ဇမာနံ မဟပ္ဖလံ စူဠန္တေဝါသိကဿ ဝိယ။

၄၆၄။ ဧဝမေဝ ခေါတိ ယထာ ကသိကမ္မဋ္ဌာနံ ဝိပဇ္ဇမာနံ အပ္ပဖလံ ဟောတိ၊ ဧဝံ ဃရာဝါသကမ္မဋ္ဌာနမ္ပိ။ အကတကလျာဏော ဟိ ကာလံ ကတွာ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တတိ။ မဟာဒတ္တသေနာပတိ နာမ ကိရေကော ဗြာဟ္မဏဘတ္တော အဟောသိ၊ တဿ မရဏသမယေ နိရယော ဥပဋ္ဌာသိ။ သော ဗြာဟ္မဏေဟိ ‘‘ကိံ ပဿသီ’’တိ ဝုတ္တော? လောဟိတဃရန္တိ အာဟ။ ဗြဟ္မလောကော ဘော ဧသောတိ။ ဗြဟ္မလောကော နာမ ဘော ကဟန္တိ? ဥပရီတိ။ မယှံ ဟေဋ္ဌာ ဥပဋ္ဌာတီတိ။ ကိဉ္စာပိ ဟေဋ္ဌာ ဥပဋ္ဌာတိ ၊ တထာပိ ဥပရီတိ ကာလံ ကတွာ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တော။ ‘‘ဣမိနာ အမှာကံ ယညေ ဒေါသော ဒိန္နော’’တိ သဟဿံ ဂဟေတွာ နီဟရိတုံ အဒံသု။ သမ္ပဇ္ဇမာနံ ပန မဟပ္ဖလံ ဟောတိ။ ကတကလျာဏော ဟိ ကာလံ ကတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တတိ။ သကလာယ ဂုတ္တိလဝိမာနကထာယ ဒီပေတဗ္ဗံ။ ယထာ ပန တံ ဝဏိဇ္ဇကမ္မဋ္ဌာနံ ဝိပဇ္ဇမာနံ အပ္ပဖလံ ဟောတိ၊ ဧဝံ သီလေသု အပရိပူရကာရိနော အနေသနာယ ယုတ္တဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာကမ္မဋ္ဌာနမ္ပိ။ ဧဝရူပါ ဟိ နေဝ ဈာနာဒိသုခံ န သဂ္ဂမောက္ခံ လဘတိ။ သမ္ပဇ္ဇမာနံ ပန မဟပ္ဖလံ ဟောတိ။ သီလာနိ ဟိ ပူရေတွာ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေန္တော အရဟတ္တမ္ပိ ပါပုဏာတိ။

ဗြာဟ္မဏာ၊ ဘော ဂေါတမောတိ ဣဓ ကိံ ပုစ္ဆာမီတိ ပုစ္ဆတိ? ဗြာဟ္မဏာ ဝဒန္တိ – ‘‘ပဗ္ဗဇိတော ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေ ပူရေတုံ သမတ္ထော နာမ နတ္ထိ၊ ဂဟဋ္ဌောဝ ပူရေတီ’’တိ။ သမဏော ပန ဂေါတမော – ‘‘ဂိဟိဿ ဝါ အဟံ မာဏဝ ပဗ္ဗဇိတဿ ဝါ’’တိ ပုနပ္ပုနံ ဝဒတိ၊ နေဝ ပဗ္ဗဇိတံ မုဉ္စတိ၊ မယှမေဝ ပုစ္ဆံ မညေ န သလ္လက္ခေတီတိ စာဂသီသေန ပဉ္စ ဓမ္မေ ပုစ္ဆာမီတိ ပုစ္ဆတိ။ သစေ တေ အဂရူတိ သစေ တုယှံ ယထာ ဗြာဟ္မဏာ ပညပေန္တိ၊ တထာ ဣဓ ဘာသိတုံ ဘာရိယံ န ဟောတိ၊ ယဒိ န ကောစိ အဖာသုကဘာဝေါ ဟောတိ၊ ဘာသဿူတိ အတ္ထော။ န ခေါ မေ၊ ဘောတိ ကိံ သန္ဓာယာဟ? ပဏ္ဍိတပဋိရူပကာနဉှိ သန္တိကေ ကထေတုံ ဒုက္ခံ ဟောတိ၊ တေ ပဒေ ပဒေ အက္ခရေ အက္ခရေ ဒေါသမေဝ ဝဒန္တိ။ ဧကန္တပဏ္ဍိတာ ပန ကထံ သုတွာ သုကထိတံ ပသံသန္တိ၊ ဒုက္ကထိတေ ပါဠိပဒအတ္ထဗျဉ္ဇနေသု ယံ ယံ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ တံ တံ ဥဇုံ ကတွာ ဒေန္တိ။ ဘဂဝတာ စ သဒိသော ဧကန္တပဏ္ဍိတော နာမ နတ္ထိ၊ တေနာဟ ‘‘န ခေါ မေ၊ ဘော ဂေါတမ၊ ဂရု၊ ယတ္ထဿု ဘဝန္တော ဝါ နိသိန္နော ဘဝန္တရူပေါ ဝါ’’တိ။ သစ္စန္တိ ဝစီသစ္စံ။ တပန္တိ တပစရိယံ။ ဗြဟ္မစရိယန္တိ မေထုနဝိရတိံ။ အဇ္ဈေနန္တိ မန္တဂဟဏံ။ စာဂန္တိ အာမိသပရိစ္စာဂံ။

၄၆၆။ ပါပိတော ဘဝိဿတီတိ။ အဇာနနဘာဝံ ပါပိတော ဘဝိဿတိ။ ဧတဒဝေါစာတိ ဘဂဝတာ အန္ဓဝေဏူပမာယ နိဂ္ဂဟိတော တံ ပစ္စာဟရိတုံ အသက္ကောန္တော ယထာ နာမ ဒုဗ္ဗလသုနခေါ မိဂံ ဥဋ္ဌပေတွာ သာမိကဿ အဘိမုခံ ကတွာ သယံ အပသက္ကတိ၊ ဧဝမေဝံ အာစရိယံ အပဒိသန္တော ဧဝံ ‘‘ဗြာဟ္မဏော’’တိအာဒိဝစနံ အဝေါစ။ တတ္ထ ပေါက္ခရသာတီတိ ဣဒံ တဿ နာမံ၊ ‘‘ပေါက္ခရသာယီ’’တိပိ ဝုစ္စတိ။ တဿ ကိရ ကာယော သေတပေါက္ခရသဒိသော ဒေဝနဂရေ ဥဿာပိတရဇတတောရဏံ ဝိယ သောဘတိ၊ သီသံ ပနဿ ကာဠဝဏ္ဏဣန္ဒနီလမယံ ဝိယ၊ မဿုပိ စန္ဒမဏ္ဍလေ ကာဠမေဃရာဇိ ဝိယ ခါယတိ၊ အက္ခီနိ နီလုပ္ပလသဒိသာနိ၊ နာသာ ရဇတပနာဠိကာ ဝိယ သုဝဋ္ဋိတာ သုပရိသုဒ္ဓါ၊ ဟတ္ထပါဒတလာနိ စေဝ မုခဉ္စ ကတလာခါရသပရိကမ္မံ ဝိယ သောဘတိ။ အတိဝိယ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တော ဗြာဟ္မဏဿ အတ္တဘာဝေါ။ အရာဇကေ ဌာနေ ရာဇာနံ ကာတုံ ယုတ္တမိမံ ဗြာဟ္မဏံ၊ ဧဝမေသ သဿိရိကော၊ ဣတိ နံ ပေါက္ခရသဒိသတ္တာ ‘‘ပေါက္ခရသာတီ’’တိ သဉ္ဇာနန္တိ၊ ပေါက္ခရေ ပန သော နိဗ္ဗတ္တော၊ န မာတုကုစ္ဆိယန္တိ ဣတိ နံ ပေါက္ခရေ သယိတတ္တာ ‘‘ပေါက္ခရသာယီ’’တိပိ သဉ္ဇာနန္တိ။ ဩပမညောတိ ဥပမညဂေါတ္တော။ သုဘဂဝနိကောတိ ဥက္ကဋ္ဌာယ သုဘဂဝနဿ ဣဿရော။ ဟဿကံယေဝါတိ ဟသိတဗ္ဗကညေဝ။ နာမကံယေဝါတိ လာမကံယေဝ။ တဒေဝ တံ အတ္ထာဘာဝေန ရိတ္တကံ။ ရိတ္တကတ္တာ စ တုစ္ဆကံ။ ဣဒါနိ နံ ဘဂဝါ သာစရိယကံ နိဂ္ဂဏှိတုံ ကိံ ပန မာဏဝါတိအာဒိမာဟ။

၄၆၇။ တတ္ထ ကတမာ နေသံ သေယျောတိ ကတမာ ဝါစာ တေသံ သေယျော၊ ပါသံသတရောတိ အတ္ထော။ သမ္မုစ္စာတိ သမ္မုတိယာ လောကဝေါဟာရေန။ မန္တာတိ တုလယိတွာ ပရိဂ္ဂဏှိတွာ။ ပဋိသင်္ခါယာတိ ဇာနိတွာ။ အတ္ထသံဟိတန္တိ ကာရဏနိဿိတံ။ ဧဝံ သန္တေတိ လောကဝေါဟာရံ အမုဉ္စိတွာ တုလယိတွာ ဇာနိတွာ ကာရဏနိဿိတံ ကတွာ ကထိတာယ သေယျဘာဝေ သတိ။ အာဝုတောတိ အာဝရိတော။ နိဝုတောတိ နိဝါရိတော။ ဩဖုဋောတိ ဩနဒ္ဓါ။ ပရိယောနဒ္ဓါတိ ပလိဝေဌိတော။

၄၆၈။ ဂဓိတောတိအာဒီနိ ဝုတ္တတ္ထာနေဝ။ သစေ တံ၊ ဘော ဂေါတမ၊ ဌာနန္တိ သစေ ဧတံ ကာရဏမတ္ထိ။ သွာဿာတိ ဓူမဆာရိကာဒီနံ အဘာဝေန သော အဿ အဂ္ဂိ အစ္စိမာ စ ဝဏ္ဏိမာ စ ပဘဿရော စာတိ။ တထူပမာဟံ မာဏဝါတိ တပ္ပဋိဘာဂံ အဟံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယထေဝ ဟိ တိဏကဋ္ဌုပါဒါနံ ပဋိစ္စ ဇလမာနော အဂ္ဂိ ဓူမဆာရိကင်္ဂါရာနံ အတ္ထိတာယ သဒေါသော ဟောတိ ၊ ဧဝမေဝံ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နာ ပီတိ ဇာတိဇရာဗျာဓိမရဏသောကာဒီနံ အတ္ထိတာယ သဒေါသာ။ ယထာ ပန ပရိစ္စတ္တတိဏကဋ္ဌုပါဒါနော ဓူမာဒီနံ အဘာဝေန ပရိသုဒ္ဓါ၊ ဧဝမေဝံ လောကုတ္တရဇ္ဈာနဒွယသမ္ပယုတ္တာ ပီတိ ဇာတိအာဒီနံ အဘာဝေန ပရိသုဒ္ဓါတိ အတ္ထော။

၄၆၉။ ဣဒါနိ ယေ တေ ဗြာဟ္မဏေဟိ စာဂသီသေန ပဉ္စ ဓမ္မာ ပညတ္တာ၊ တေပိ ယသ္မာ ပဉ္စေဝ ဟုတွာ န နိစ္စလာ တိဋ္ဌန္တိ၊ အနုကမ္ပာဇာတိကေန သဒ္ဓိံ ဆ အာပဇ္ဇန္တိ။ တသ္မာ တံ ဒေါသံ ဒဿေတုံ ယေ တေ မာဏဝါတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အနုကမ္ပာဇာတိကန္တိ အနုကမ္ပာသဘာဝံ။

ကတ္ထ ဗဟုလံ သမနုပဿသီတိ ဣဒံ ဘဂဝါ ယသ္မာ – ‘‘ဧသ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေ ပဗ္ဗဇိတော ပရိပူရေတုံ သမတ္ထော နာမ နတ္ထိ၊ ဂဟဋ္ဌော ပရိပူရေတီ’’တိ အာဟ၊ တသ္မာ – ‘‘ပဗ္ဗဇိတောဝ ဣမေ ပူရေတိ၊ ဂဟဋ္ဌော ပူရေတုံ သမတ္ထော နာမ နတ္ထီ’’တိ တေနေဝ မုခေန ဘဏာပေတုံ ပုစ္ဆတိ။

န သတတံ သမိတံ သစ္စဝါဒီတိအာဒီသု ဂဟဋ္ဌော အညသ္မိံ အသတိ ဝဠဉ္ဇနကမုသာဝါဒမ္ပိ ကရောတိယေဝ၊ ပဗ္ဗဇိတာ အသိနာ သီသေ ဆိဇ္ဇန္တေပိ ဒွေ ကထာ န ကထေန္တိ။ ဂဟဋ္ဌော စ အန္တောတေမာသမတ္တမ္ပိ သိက္ခာပဒံ ရက္ခိတုံ န သက္ကောတိ၊ ပဗ္ဗဇိတော နိစ္စမေဝ တပဿီ သီလဝါ တပနိဿိတကော ဟောတိ။ ဂဟဋ္ဌော မာသဿ အဋ္ဌဒိဝသမတ္တမ္ပိ ဥပေါသထကမ္မံ ကာတုံ န သက္ကောတိ၊ ပဗ္ဗဇိတာ ယာဝဇီဝံ ဗြဟ္မစာရိနော ဟောန္တိ။ ဂဟဋ္ဌော ရတနသုတ္တမင်္ဂလသုတ္တမတ္တမ္ပိ ပေါတ္ထကေ လိခိတွာ ဌပေတိ၊ ပဗ္ဗဇိတာ နိစ္စံ သဇ္ဈာယန္တိ။ ဂဟဋ္ဌော သလာကဘတ္တမ္ပိ အခဏ္ဍံ ကတွာ ဒါတုံ န သက္ကောတိ၊ ပဗ္ဗဇိတာ အညသ္မိံ အသတိ ကာကသုနခါဒီနမ္ပိ ပိဏ္ဍံ ဒေန္တိ၊ ဘဏ္ဍဂ္ဂါဟကဒဟရဿပိ ပတ္တေ ပက္ခိပန္တေဝါတိ ဧဝမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ စိတ္တဿာဟမေတေန္တိ အဟံ ဧတေ ပဉ္စ ဓမ္မေ မေတ္တစိတ္တဿ ပရိဝါရေ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။

၄၇၀။ ဇာတဝဒ္ဓါတိ ဇာတော စ ဝဍ္ဎိတော စ။ ယော ဟိ ကေဝလံ တတ္ထ ဇာတောဝ ဟောတိ၊ အညတ္ထ ဝဍ္ဎိတော၊ တဿ သမန္တာ ဂါမမဂ္ဂါ န သဗ္ဗသော ပစ္စက္ခာ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ဇာတဝဒ္ဓါတိ အာဟ။ ဇာတဝဒ္ဓါပိ ဟိ ယော စိရံ နိက္ခန္တော၊ တဿ န သဗ္ဗသော ပစ္စက္ခာ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ တာဝဒေဝ အဝသဋန္တိ အာဟ၊ တံခဏမေဝ နိက္ခန္တန္တိ အတ္ထော။ ဒန္ဓာယိတတ္တန္တိ ‘‘အယံ နု ခေါ မဂ္ဂေါ အယံ န နု ခေါ’’တိ ကင်္ခါဝသေန စိရာယိတတ္တံ။ ဝိတ္ထာယိတတ္တန္တိ ယထာ သုခုမံ အတ္ထဇာတံ သဟသာ ပုစ္ဆိတဿ ကဿစိ သရီရံ ထဒ္ဓဘာဝံ ဂဏှာတိ၊ ဧဝံ ထဒ္ဓဘာဝဂဟဏံ။ နတွေဝါတိ ဣမိနာ သဗ္ဗညုတညာဏဿ အပ္ပဋိဟတဘာဝံ ဒဿေတိ။ တဿ ဟိ ပုရိသဿ မာရာဝဋ္ဋနာဒီနံ ဝသေန သိယာ ဉာဏဿ ပဋိဃာတော၊ တေန သော ဒန္ဓာယေယျ ဝါ ဝိတ္ထာယေယျ ဝါ၊ သဗ္ဗညုတညာဏံ ပန အပ္ပဋိဟတံ၊ န သက္ကာ တဿ ကေနစိ အန္တရာယော ကာတုန္တိ ဒီပေတိ။

သေယျထာပိ မာဏဝ ဗလဝါ သင်္ခဓမောတိ ဧတ္ထ ဗလဝါတိ ဗလသမ္ပန္နော။ သင်္ခဓမောတိ သင်္ခဓမကော။ အပ္ပကသိရေနာတိ အကိစ္ဆေန အဒုက္ခေန။ ဒုဗ္ဗလော ဟိ သင်္ခဓမကော သင်္ခံ ဓမန္တောပိ န သက္ကောတိ စတဿော ဒိသာ သရေန ဝိညာပေတုံ၊ နာဿ သင်္ခသဒ္ဒေါ သဗ္ဗသော ဖရိ။ ဗလဝတော ပန ဝိပ္ဖာရိကော ဟောတိ၊ တသ္မာ ဗလဝါတိ အာဟ။ မေတ္တာယ စေတောဝိမုတ္တိယာတိ ဧတ္ထ မေတ္တာယာတိ ဝုတ္တေ ဥပစာရောပိ အပ္ပနာပိ ဝဋ္ဋတိ၊ စေတောဝိမုတ္တိယာတိ ဝုတ္တေ ပန အပ္ပနာဝ ဝဋ္ဋတိ။ ယံ ပမာဏကတံ ကမ္မန္တိ ပမာဏကတံ ကမ္မံ နာမ ကာမာဝစရံ ဝုစ္စတိ၊ အပ္ပမာဏကတံ ကမ္မံ နာမ ရူပါရူပါဝစရံ။ တေသုပိ ဣဓ ဗြဟ္မဝိဟာရကမ္မညေဝ အဓိပ္ပေတံ။ တဉှိ ပမာဏံ အတိက္ကမိတွာ ဩဓိသကအနောဓိသက ဒိသာဖရဏဝသေန ဝဍ္ဎေတွာ ကတတ္တာ အပ္ပမာဏကတန္တိ ဝုစ္စတိ။ န တံ တတြာဝသိဿတိ၊ န တံ တတြာဝတိဋ္ဌတီတိ တံ ကာမာဝစရကမ္မံ တသ္မိံ ရူပါရူပါဝစရကမ္မေ န ဩဟီယတိ န တိဋ္ဌတိ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ကာမာဝစရကမ္မံ တဿ ရူပါရူပါဝစရကမ္မဿ အန္တရာ လဂ္ဂိတုံ ဝါ ဌာတုံ ဝါ ရူပါရူပါဝစရကမ္မံ ဖရိတွာ ပရိယာဒိယိတွာ အတ္တနော ဩကာသံ ဂဟေတွာ ပတိဋ္ဌာတုံ ဝါ န သက္ကောတိ၊ အထ ခေါ ရူပါရူပါဝစရကမ္မမေဝ ကာမာဝစရံ မဟောဃော ဝိယ ပရိတ္တဥဒကံ ဖရိတွာ ပရိယာဒိယိတွာ အတ္တနော ဩကာသံ ဂဟေတွာ တိဋ္ဌတိ၊ တဿ ဝိပါကံ ပဋိဗာဟိတွာ သယမေဝ ဗြဟ္မသဟဗျတံ ဥပနေတီတိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ

သုဘသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၀။ သင်္ဂါရဝသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၇၃။ ဧဝံမေ သုတန္တိ သင်္ဂါရဝသုတ္တံ။ တတ္ထ စဉ္စလိကပ္ပေတိ ဧဝံနာမကေ ဂါမေ။ အဘိပ္ပသန္နာတိ အဝေစ္စပ္ပသာဒဝသေန ပသန္နာ။ သာ ကိရ သောတာပန္နာ အရိယသာဝိကာ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဘရိယာ။ သော ဗြာဟ္မဏော ပုဗ္ဗေ ကာလေန ကာလံ ဗြာဟ္မဏေ နိမန္တေတွာ တေသံ သက္ကာရံ ကရောတိ။ ဣမံ ပန ဗြာဟ္မဏိံ ဃရံ အာနေတွာ အဘိရူပါယ မဟာကုလာယ ဗြာဟ္မဏိယာ စိတ္တံ ကောပေတုံ အသက္ကောန္တော ဗြာဟ္မဏာနံ သက္ကာရံ ကာတုံ နာသက္ခိ။ အထ နံ ဗြာဟ္မဏာ ဒိဋ္ဌဒိဋ္ဌဋ္ဌာနေ – ‘‘နယိဒါနိ တွံ ဗြာဟ္မဏလဒ္ဓိကော၊ ဧကာဟမ္ပိ ဗြာဟ္မဏာနံ သက္ကာရံ န ကရောသီ’’တိ နိပ္ပီဠေန္တိ။ သော ဃရံ အာဂန္တွာ ဗြာဟ္မဏိယာ တမတ္ထံ အာရောစေတွာ – ‘‘သစေ၊ ဘောတိ ဧကဒိဝသံ မုခံ ရက္ခိတုံ သက္ကုဏေယျာသိ၊ ဗြာဟ္မဏာနံ ဧကဒိဝသံ ဘိက္ခံ ဒဒေယျ’’န္တိ အာဟ။ တုယှံ ဒေယျဓမ္မံ ရုစ္စနကဋ္ဌာနေ ဒေဟိ၊ ကိံ မယှံ ဧတ္ထာတိ။ သော ဗြာဟ္မဏေ နိမန္တေတွာ အပ္ပောဒကံ ပါယာသံ ပစာပေတွာ ဃရဉ္စ သုဇ္ဈာပေတွာ အာသနာနိ ပညာပေတွာ ဗြာဟ္မဏေ နိသီဒါပေသိ။ ဗြာဟ္မဏီ မဟာသာဋကံ နိဝါသေတွာ ကဋစ္ဆုံ ဂဟေတွာ ပရိဝိသန္တီ ဒုဿကဏ္ဏကေ ပက္ခလိတွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏေ ပရိဝိသာမီ’’တိ သညမ္ပိ အကတွာ အာသေဝနဝသေန သဟသာ သတ္ထာရမေဝ အနုဿရိတွာ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ။

ဗြာဟ္မဏာ ဥဒါနံ သုတွာ ‘‘ဥဘတောပက္ခိကော ဧသ သမဏဿ ဂေါတမဿ သဟာယော၊ နာဿ ဒေယျဓမ္မံ ဂဏှိဿာမာ’’တိ ကုပိတာ ဘောဇနာနိ ဆဍ္ဍေတွာ နိက္ခမိံသု။ ဗြာဟ္မဏော – ‘‘နနု ပဌမံယေဝ တံ အဝစံ ‘အဇ္ဇေကဒိဝသံ မုခံ ရက္ခေယျာသီ’တိ၊ ဧတ္တကံ တေ ခီရဉ္စ တဏ္ဍုလာဒီနိ စ နာသိတာနီ’’တိ အတိဝိယ ကောပဝသံ ဥပဂတော – ‘‘ဧဝမေဝ ပနာယံ ဝသလီ ယသ္မိံ ဝါ တသ္မိံ ဝါ တဿ မုဏ္ဍကဿ သမဏဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ၊ ဣဒါနိ တျာဟံ ဝသလိ တဿ သတ္ထုနော ဝါဒံ အာရောပေဿာမီ’’တိ အာဟ။ အထ နံ ဗြာဟ္မဏီ ‘‘ဂစ္ဆ တွံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဂန္တွာ ဝိဇာနိဿသီ’’တိ ဝတွာ ‘‘န ခွာဟံ တံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပဿာမိ သဒေဝကေ လောကေ…ပေ… ဝါဒံ အာရောပေယျာ’’တိအာဒိမာဟ။ သော သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ –

‘‘ကိံသု ဆေတွာ သုခံ သေတိ၊ ကိံသု ဆေတွာ န သောစတိ၊

ကိဿဿု ဧကဓမ္မဿ၊ ဝဓံ ရောစေသိ ဂေါတမာ’’တိ။ (သံ။ နိ။ ၁။၁၈၇) –

ပဉှံ ပုစ္ဆိ။ သတ္ထာ အာဟ –

‘‘ကောဓံ ဆေတွာ သုခံ သေတိ၊ ကောဓံ ဆေတွာ န သောစတိ၊

ကောဓဿ ဝိသမူလဿ၊ မဓုရဂ္ဂဿ ဗြာဟ္မဏ၊

ဝဓံ အရိယာ ပသံသန္တိ၊ တဉှိ ဆေတွာ န သောစတီ’’တိ။ (သံ။ နိ။ ၁။၁၈၇) –

ပဉှံ ကထေသိ။ သော ပဗ္ဗဇိတွာ အရဟတ္တံ ပတ္တော။ တဿေဝ ကနိဋ္ဌဘာတာ အက္ကောသကဘာရဒွါဇော နာမ ‘‘ဘာတာ မေ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ သုတွာ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ အက္ကောသိတွာ ဘဂဝတာ ဝိနီတော ပဗ္ဗဇိတွာ အရဟတ္တံ ပတ္တော။ အပရော တဿ ကနိဋ္ဌော သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော နာမ။ သောပိ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဉှံ ပုစ္ဆိတွာ ဝိဿဇ္ဇနံ သုတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ အရဟတ္တံ ပတ္တော။ အပရော တဿ ကနိဋ္ဌော ပိင်္ဂလဘာရဒွါဇော နာမ။ သော ပဉှံ ပုစ္ဆိတွာ ပဉှဗျာကရဏပရိယောသာနေ ပဗ္ဗဇိတွာ အရဟတ္တံ ပတ္တော။ သင်္ဂါရဝေါမာဏဝေါတိ အယံ တေသံ သဗ္ဗကနိဋ္ဌော တသ္မိံ ဒိဝသေ ဗြာဟ္မဏေဟိ သဒ္ဓိံ ဧကဘတ္တဂ္ဂေ နိသိန္နော။ အဝဘူတာဝါတိ အဝဍ္ဎိဘူတာ အဝမင်္ဂလဘူတာယေဝ။ ပရဘူတာဝါတိ ဝိနာသံ ပတ္တာယေဝ။ ဝိဇ္ဇမာနာနန္တိ ဝိဇ္ဇမာနေသု။ သီလပညာဏန္တိ သီလဉ္စ ဉာဏဉ္စ န ဇာနာသိ။

၄၇၄။ ဒိဋ္ဌဓမ္မာဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မေ အဘိညာတေ ဣမသ္မိညေဝ အတ္တဘာဝေ အဘိဇာနိတွာ ဝေါသိတဝေါသာနာ ဟုတွာ ပါရမီသင်္ခါတံ သဗ္ဗဓမ္မာနံ ပါရဘူတံ နိဗ္ဗာနံ ပတ္တာ မယန္တိ ဝတွာ အာဒိဗြဟ္မစရိယံ ပဋိဇာနန္တီတိ အတ္ထော။ အာဒိဗြဟ္မစရိယန္တိ ဗြဟ္မစရိယဿ အာဒိဘူတာ ဥပ္ပာဒကာ ဇနကာတိ ဧဝံ ပဋိဇာနန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တက္ကီတိ တက္ကဂါဟီ။ ဝီမံသီတိ ဝီမံသကော၊ ပညာစာရံ စရာပေတွာ ဧဝံဝါဒီ။ တေသာဟမသ္မီတိ တေသံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနံ အဟမသ္မိ အညတရော။

၄၈၅။ အဋ္ဌိတဝတန္တိ အဋ္ဌိတတပံ၊ အဿ ပဓာနပဒေန သဒ္ဓိံ သမ္ဗန္ဓော၊ တထာ သပ္ပုရိသပဒဿ။ ဣဒဉှိ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဘောတော ဂေါတမဿ အဋ္ဌိတပဓာနဝတံ အဟောသိ၊ သပ္ပုရိသပဓာနဝတံ အဟောသီတိ။ အတ္ထိဒေဝါတိပုဋ္ဌော သမာနောတိ ဣဒံ မာဏဝေါ ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ အဇာနန္တောဝ ပကာသေသီ’’တိ သညာယ အာဟ။ ဧဝံ သန္တေတိ တုမှာကံ အဇာနနဘာဝေ သန္တေ။ တုစ္ဆံ မုသာ ဟောတီတိ တုမှာကံ ကထာ အဖလာ နိပ္ဖလာ ဟောတိ။ ဧဝံ မာဏဝေါ ဘဂဝန္တံ မုသာဝါဒေန နိဂ္ဂဏှာတိ နာမ။ ဝိညုနာ ပုရိသေနာတိ ပဏ္ဍိတေန မနုဿေန။ တွံ ပန အဝိညုတာယ မယာ ဗျာကတမ္ပိ န ဇာနာသီတိ ဒီပေတိ။ ဥစ္စေန သမ္မတန္တိ ဥစ္စေန သဒ္ဒေန သမ္မတံ ပါကဋံ လောကသ္မိံ။ အဓိဒေဝါတိ သုသုဒါရကာပိ ဟိ ဒေဝါ နာမ ဟောန္တိ၊ ဒေဝိယော နာမ ဟောန္တိ ဒေဝါ ပန အဓိဒေဝါ နာမ၊ လောကေ ဒေဝေါ ဒေဝီတိ လဒ္ဓနာမေဟိ မနုဿေဟိ အဓိကာတိ အတ္ထော။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ

သင်္ဂါရဝသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပဉ္စမဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ-အဋ္ဌကထာ နိဋ္ဌိတာ။