📜

၅။ သဠာယတနဝဂ္ဂေါ

၁။ အနာထပိဏ္ဍိကောဝါဒသုတ္တံ

၃၈၃။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ အာဗာဓိကော ဟောတိ ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ အထ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ အညတရံ ပုရိသံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ၊ အမ္ဘော ပုရိသ၊ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မမ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒာဟိ [ဝန္ဒာဟိ ဧဝဉ္စ ဝဒေဟိ (သဗ္ဗတ္ထ) အညသုတ္တေသု ပန နတ္ထိ] – ‘အနာထပိဏ္ဍိကော၊ ဘန္တေ၊ ဂဟပတိ အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ သော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ။ ယေန စာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မမ ဝစနေန အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒာဟိ [ဝန္ဒာဟိ ဧဝဉ္စ ဝဒေဟိ (သဗ္ဗတ္ထ) အညသုတ္တေသု ပန နတ္ထိ] – ‘အနာထပိဏ္ဍိကော၊ ဘန္တေ၊ ဂဟပတိ အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ သော အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေဟိ – ‘သာဓု ကိရ၊ ဘန္တေ၊ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယေန အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဂဟပတိဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’’တိ။

‘‘ဧဝံ၊ ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ပုရိသော အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဂဟပတိဿ ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ပုရိသော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အနာထပိဏ္ဍိကော၊ ဘန္တေ၊ ဂဟပတိ အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ သော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’’တိ။ ယေန စာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ပုရိသော အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အနာထပိဏ္ဍိကော၊ ဘန္တေ၊ ဂဟပတိ အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ သော အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ၊ ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – ‘သာဓု ကိရ၊ ဘန္တေ၊ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယေန အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဂဟပတိဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တုဏှီဘာဝေန။

၃၈၄။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန ပစ္ဆာသမဏေန ယေန အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဂဟပတိဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အနာထပိဏ္ဍိကံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ခမနီယံ၊ ကစ္စိ ယာပနီယံ? ကစ္စိ တေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ပဋိက္ကမန္တိ၊ နော အဘိက္ကမန္တိ၊ ပဋိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ၊ နော အဘိက္ကမော’’တိ?

‘‘န မေ၊ ဘန္တေ သာရိပုတ္တ၊ ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ၊ နော ပဋိက္ကမန္တိ၊ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ၊ နော ပဋိက္ကမော။ သေယျထာပိ၊ ဘန္တေ သာရိပုတ္တ၊ ဗလဝါ ပုရိသော တိဏှေန သိခရေန မုဒ္ဓနိ [မုဒ္ဓါနံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အဘိမတ္ထေယျ [အဘိမန္ထေယျ (သီ။ ပီ။)]၊ ဧဝမေဝ ခေါ မေ၊ ဘန္တေ သာရိပုတ္တ၊ အဓိမတ္တာ ဝါတာ မုဒ္ဓနိ [ဩဟနန္တိ (သျာ။ ကံ။)] ဦဟနန္တိ [အဓိမတ္တာ ဝါတာ သီလံ ပရိကန္တန္တိ (သီ။ သျာ။ ကံ။)]။ န မေ၊ ဘန္တေ သာရိပုတ္တ၊ ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ၊ နော ပဋိက္ကမန္တိ၊ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ၊ နော ပဋိက္ကမော။ သေယျထာပိ၊ ဘန္တေ သာရိပုတ္တ၊ ဗလဝါ ပုရိသော ဒဠှေန ဝရတ္တခဏ္ဍေန သီသေ သီသဝေဌံ ဒဒေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ မေ၊ ဘန္တေ သာရိပုတ္တ၊ အဓိမတ္တာ သီသေ သီသဝေဒနာ။ န မေ၊ ဘန္တေ သာရိပုတ္တ၊ ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ၊ နော ပဋိက္ကမန္တိ၊ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ၊ နော ပဋိက္ကမော။ သေယျထာပိ၊ ဘန္တေ သာရိပုတ္တ၊ ဒက္ခော ဂေါဃာတကော ဝါ ဂေါဃာတကန္တေဝါသီ ဝါ တိဏှေန ဂေါဝိကန္တနေန ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ မေ၊ ဘန္တေ သာရိပုတ္တ၊ အဓိမတ္တာ ဝါတာ ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တန္တိ။ န မေ၊ ဘန္တေ သာရိပုတ္တ၊ ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ၊ နော ပဋိက္ကမန္တိ၊ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ၊ နော ပဋိက္ကမော။ သေယျထာပိ၊ ဘန္တေ သာရိပုတ္တ၊ ဒွေ ဗလဝန္တော ပုရိသာ ဒုဗ္ဗလတရံ ပုရိသံ နာနာဗာဟာသု ဂဟေတွာ အင်္ဂါရကာသုယာ သန္တာပေယျုံ၊ သမ္ပရိတာပေယျုံ၊ ဧဝမေဝ ခေါ မေ၊ ဘန္တေ သာရိပုတ္တ၊ အဓိမတ္တော ကာယသ္မိံ ဍာဟော။ န မေ၊ ဘန္တေ သာရိပုတ္တ၊ ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ၊ နော ပဋိက္ကမန္တိ၊ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ၊ နော ပဋိက္ကမော’’တိ။

၃၈၅။ ‘‘တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န စက္ခုံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ စက္ခုနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။

‘‘တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န သောတံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ သောတနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န ဃာနံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ ဃာနနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န ဇိဝှံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ ဇိဝှာနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န ကာယံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ ကာယနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န မနံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ မနောနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။

‘‘တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န ရူပံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ ရူပနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န သဒ္ဒံ ဥပါဒိယိဿာမိ…ပေ… န ဂန္ဓံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န ရသံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န ဓမ္မံ ဥပါဒိယိဿာမိ န စ မေ ဓမ္မနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။

‘‘တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န စက္ခုဝိညာဏံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ စက္ခုဝိညာဏနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န သောတဝိညာဏံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န ဃာနဝိညာဏံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န ဇိဝှာဝိညာဏံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န ကာယဝိညာဏံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န မနောဝိညာဏံ ဥပါဒိယိဿာမိ န စ မေ မနောဝိညာဏနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။

‘‘တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န စက္ခုသမ္ဖဿံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ စက္ခုသမ္ဖဿနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န သောတသမ္ဖဿံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န ဃာနသမ္ဖဿံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န ဇိဝှာသမ္ဖဿံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န ကာယသမ္ဖဿံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န မနောသမ္ဖဿံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ မနောသမ္ဖဿနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။

‘‘တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န စက္ခုသမ္ဖဿဇံ ဝေဒနံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ စက္ခုသမ္ဖဿဇာဝေဒနာနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ တသ္မာတိဟ တေ ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န သောတသမ္ဖဿဇံ ဝေဒနံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န ဃာနသမ္ဖဿဇံ ဝေဒနံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န ဇိဝှာသမ္ဖဿဇံ ဝေဒနံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န ကာယသမ္ဖဿဇံ ဝေဒနံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န မနောသမ္ဖဿဇံ ဝေဒနံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ မနောသမ္ဖဿဇာဝေဒနာနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။

၃၈၆။ ‘‘တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န ပထဝီဓာတုံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ ပထဝီဓာတုနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န အာပေါဓာတုံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န တေဇောဓာတုံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န ဝါယောဓာတုံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န အာကာသဓာတုံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န ဝိညာဏဓာတုံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ ဝိညာဏဓာတုနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။

‘‘တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န ရူပံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ ရူပနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န ဝေဒနံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န သညံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န သင်္ခါရေ ဥပါဒိယိဿာမိ… န ဝိညာဏံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ ဝိညာဏနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။

‘‘တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပါဒိယိဿာမိ ၊ န စ မေ အာကာသာနဉ္စာယတနနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပါဒိယိဿာမိ… န နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပါဒိယိဿာမိ န စ မေ နေဝသညာနာသညာယတနနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။

‘‘တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န ဣဓလောကံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ ဣဓလောကနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န ပရလောကံ ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ ပရလောကနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ တသ္မာတိဟ တေ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယမ္ပိ မေ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုပရိယေသိတံ အနုစရိတံ မနသာ တမ္ပိ န ဥပါဒိယိဿာမိ၊ န စ မေ တံနိဿိတံ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ၊ ဂဟပတိ၊ သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။

၃၈၇။ ဧဝံ ဝုတ္တေ၊ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ ပရောဒိ၊ အဿူနိ ပဝတ္တေသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အနာထပိဏ္ဍိကံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဩလီယသိ ခေါ တွံ၊ ဂဟပတိ၊ သံသီဒသိ ခေါ တွံ၊ ဂဟပတီ’’တိ? ‘‘နာဟံ၊ ဘန္တေ အာနန္ဒ၊ ဩလီယာမိ၊ နပိ သံသီဒါမိ၊ အပိ စ မေ ဒီဃရတ္တံ သတ္ထာ ပယိရုပါသိတော မနောဘာဝနီယာ စ ဘိက္ခူ၊ န စ မေ ဧဝရူပီ ဓမ္မီ ကထာ သုတပုဗ္ဗာ’’တိ။ ‘‘န ခေါ၊ ဂဟပတိ၊ ဂိဟီနံ ဩဒါတဝသနာနံ ဧဝရူပီ ဓမ္မီ ကထာ ပဋိဘာတိ၊ ပဗ္ဗဇိတာနံ ခေါ၊ ဂဟပတိ၊ ဧဝရူပီ ဓမ္မီ ကထာ ပဋိဘာတီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ၊ ဘန္တေ သာရိပုတ္တ၊ ဂိဟီနမ္ပိ ဩဒါတဝသနာနံ ဧဝရူပီ ဓမ္မီ ကထာ ပဋိဘာတု။ သန္တိ ဟိ၊ ဘန္တေ၊ ကုလပုတ္တာ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ၊ အဿဝနတာ ဓမ္မဿ ပရိဟာယန္တိ၊ ဘဝိဿန္တိ ဓမ္မဿ အညာတာရော’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော အာယသ္မာ စ အာနန္ဒော အနာထပိဏ္ဍိကံ ဂဟပတိံ ဣမိနာ ဩဝါဒေန ဩဝဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမိံသု။ အထ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ၊ အစိရပက္ကန္တေ အာယသ္မန္တေ စ သာရိပုတ္တေ အာယသ္မန္တေ စ အာနန္ဒေ ၊ ကာလမကာသိ တုသိတံ ကာယံ ဥပပဇ္ဇိ။ အထ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဒေဝပုတ္တော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ဣဒဉှိ တံ ဇေတဝနံ၊ ဣသိသင်္ဃနိသေဝိတံ၊

အာဝုတ္ထံ ဓမ္မရာဇေန၊ ပီတိသဉ္ဇနနံ မမ။

‘‘ကမ္မံ ဝိဇ္ဇာ စ ဓမ္မော စ၊ သီလံ ဇီဝိတမုတ္တမံ၊

ဧတေန မစ္စာ သုဇ္ဈန္တိ၊ န ဂေါတ္တေန ဓနေန ဝါ။

‘‘တသ္မာ ဟိ ပဏ္ဍိတော ပေါသော၊ သမ္ပဿံ အတ္ထမတ္တနော၊

ယောနိသော ဝိစိနေ ဓမ္မံ၊ ဧဝံ တတ္ထ ဝိသုဇ္ဈတိ။

‘‘သာရိပုတ္တောဝ ပညာယ၊ သီလေန ဥပသမေန၊

ယောပိ ပါရင်္ဂတော ဘိက္ခု၊ ဧတာဝပရမော သိယာ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ အနာထပိဏ္ဍိကော ဒေဝပုတ္တော။ သမနုညော သတ္ထာ အဟောသိ။ အထ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဒေဝပုတ္တော – ‘‘သမနုညော မေ သတ္ထာ’’တိ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိ။

၃၈၈။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣမံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရတ္တိံ အညတရော ဒေဝပုတ္တော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သော ဒေဝပုတ္တော မံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ဣဒဉှိ တံ ဇေတဝနံ၊ ဣသိသင်္ဃနိသေဝိတံ၊

အာဝုတ္ထံ ဓမ္မရာဇေန၊ ပီတိသဉ္ဇနနံ မမ။

‘‘ကမ္မံ ဝိဇ္ဇာ စ ဓမ္မော စ၊ သီလံ ဇီဝိတမုတ္တမံ၊

ဧတေန မစ္စာ သုဇ္ဈန္တိ၊ န ဂေါတ္တေန ဓနေန ဝါ။

‘‘တသ္မာ ဟိ ပဏ္ဍိတော ပေါသော၊ သမ္ပဿံ အတ္ထမတ္တနော၊

ယောနိသော ဝိစိနေ ဓမ္မံ၊ ဧဝံ တတ္ထ ဝိသုဇ္ဈတိ။

‘‘သာရိပုတ္တောဝ ပညာယ၊ သီလေန ဥပသမေန၊

ယောပိ ပါရင်္ဂတော ဘိက္ခု၊ ဧတာဝပရမော သိယာ’’တိ။

‘‘ဣဒမဝေါစ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သော ဒေဝပုတ္တော။ ‘သမနုညော မေ သတ္ထာ’တိ မံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ၊ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သော ဟိ နူန သော၊ ဘန္တေ၊ အနာထပိဏ္ဍိကော ဒေဝပုတ္တော ဘဝိဿတိ။ အနာထပိဏ္ဍိကော၊ ဘန္တေ၊ ဂဟပတိ အာယသ္မန္တေ သာရိပုတ္တေ အဘိပ္ပသန္နော အဟောသီ’’တိ။ ‘‘သာဓု၊ သာဓု၊ အာနန္ဒ! ယာဝတကံ ခေါ၊ အာနန္ဒ၊ တက္ကာယ ပတ္တဗ္ဗံ၊ အနုပ္ပတ္တံ တံ တယာ။ အနာထပိဏ္ဍိကော သော၊ အာနန္ဒ၊ ဒေဝပုတ္တော’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။

အနာထပိဏ္ဍိကောဝါဒသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။

၂။ ဆန္နောဝါဒသုတ္တံ

၃၈၉။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော အာယသ္မာ စ မဟာစုန္ဒော အာယသ္မာ စ ဆန္နော ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ ဝိဟရန္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဆန္နော အာဗာဓိကော ဟောတိ ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေနာယသ္မာ မဟာစုန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာစုန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာယာမာဝုသော စုန္ဒ၊ ယေနာယသ္မာ ဆန္နော တေနုပသင်္ကမိဿာမ ဂိလာနပုစ္ဆကာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ အာယသ္မာ မဟာစုန္ဒော အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပစ္စဿောသိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော အာယသ္မာ စ မဟာစုန္ဒော ယေနာယသ္မာ ဆန္နော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ ဆန္နေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာယသ္မန္တံ ဆန္နံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ တေ၊ အာဝုသော ဆန္န၊ ခမနီယံ၊ ကစ္စိ ယာပနီယံ? ကစ္စိ တေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ပဋိက္ကမန္တိ၊ နော အဘိက္ကမန္တိ၊ ပဋိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ၊ နော အဘိက္ကမော’’တိ?

‘‘န မေ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ၊ နော ပဋိက္ကမန္တိ၊ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ၊ နော ပဋိက္ကမော။ သေယျထာပိ ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ ဗလဝါ ပုရိသော တိဏှေန သိခရေန မုဒ္ဓနိ အဘိမတ္ထေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ မေ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ အဓိမတ္တာ ဝါတာ မုဒ္ဓနိ ဦဟနန္တိ။ န မေ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ၊ နော ပဋိက္ကမန္တိ၊ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ နော ပဋိက္ကမော။ သေယျထာပိ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ ဗလဝါ ပုရိသော ဒဠှေန ဝရတ္တက္ခဏ္ဍေန သီသေ သီသဝေဌံ ဒဒေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ မေ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ အဓိမတ္တာ သီသေ သီသဝေဒနာ။ န မေ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ၊ နော ပဋိက္ကမန္တိ၊ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ၊ နော ပဋိက္ကမော။ သေယျထာပိ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ ဒက္ခော ဂေါဃာတကော ဝါ ဂေါဃာတကန္တေဝါသီ ဝါ တိဏှေန ဂေါဝိကန္တနေန ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ မေ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ အဓိမတ္တာ ဝါတာ ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တန္တိ။ န မေ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ၊ နော ပဋိက္ကမန္တိ၊ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ၊ နော ပဋိက္ကမော။ သေယျထာပိ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ ဒွေ ဗလဝန္တော ပုရိသာ ဒုဗ္ဗလတရံ ပုရိသံ နာနာဗာဟာသု ဂဟေတွာ အင်္ဂါရကာသုယာ သန္တာပေယျုံ သမ္ပရိတာပေယျုံ၊ ဧဝမေဝ ခေါ မေ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ အဓိမတ္တော ကာယသ္မိံ ဍာဟော။ န မေ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ၊ နော ပဋိက္ကမန္တိ၊ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ၊ နော ပဋိက္ကမော။ သတ္ထံ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ အာဟရိဿာမိ၊ နာဝကင်္ခါမိ ဇီဝိတ’’န္တိ။

၃၉၀။ ‘‘မာယသ္မာ ဆန္နော သတ္ထံ အာဟရေသိ။ ယာပေတာယသ္မာ ဆန္နော။ ယာပေန္တံ မယံ အာယသ္မန္တံ ဆန္နံ ဣစ္ဆာမ။ သစေ အာယသ္မတော ဆန္နဿ နတ္ထိ သပ္ပာယာနိ ဘောဇနာနိ၊ အဟံ အာယသ္မတော ဆန္နဿ သပ္ပာယာနိ ဘောဇနာနိ ပရိယေသိဿာမိ။ သစေ အာယသ္မတော ဆန္နဿ နတ္ထိ သပ္ပာယာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ၊ အဟံ အာယသ္မတော ဆန္နဿ သပ္ပာယာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ ပရိယေသိဿာမိ။ သစေ အာယသ္မတော ဆန္နဿ နတ္ထိ ပတိရူပါ ဥပဋ္ဌာကာ၊ အဟံ အာယသ္မန္တံ ဆန္နံ ဥပဋ္ဌဟိဿာမိ။ မာယသ္မာ ဆန္နော သတ္ထံ အာဟရေသိ။ ယာပေတာယသ္မာ ဆန္နော။ ယာပေန္တံ မယံ အာယသ္မန္တံ ဆန္နံ ဣစ္ဆာမာ’’တိ။

‘‘နပိ မေ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ နတ္ထိ သပ္ပာယာနိ ဘောဇနာနိ၊ နပိ မေ နတ္ထိ သပ္ပာယာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ၊ နပိ မေ နတ္ထိ ပတိရူပါ ဥပဋ္ဌာကာ၊ အပိ စာဝုသော သာရိပုတ္တ ၊ ပရိစိဏ္ဏော မေ သတ္ထာ ဒီဃရတ္တံ မနာပေနေဝ နော အမနာပေန။ ဧတဉှိ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ သာဝကဿ ပတိရူပံ ယံ သတ္ထာရံ ပရိစရေယျ မနာပေနေဝ နော အမနာပေန။ ‘အနုပဝဇ္ဇံ ဆန္နော ဘိက္ခု သတ္ထံ အာဟရိဿတီ’တိ ဧဝမေတံ [ဧဝမေဝ ခေါ တွံ (က။)]၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ ဓာရေဟီ’’တိ။ ‘‘ပုစ္ဆေယျာမ မယံ အာယသ္မန္တံ ဆန္နံ ကဉ္စိဒေဝ ဒေသံ၊ သစေ အာယသ္မာ ဆန္နော ဩကာသံ ကရောတိ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏာယာ’’တိ။ ‘‘ပုစ္ဆာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ သုတွာ ဝေဒိဿာမီ’’တိ။

၃၉၁။ ‘‘စက္ခုံ၊ အာဝုသော ဆန္န၊ စက္ခုဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏဝိညာတဗ္ဗေ ဓမ္မေ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿသိ? သောတံ၊ အာဝုသော ဆန္န၊ သောတဝိညာဏံ…ပေ… ဃာနံ၊ အာဝုသော ဆန္န၊ ဃာနဝိညာဏံ… ဇိဝှံ၊ အာဝုသော ဆန္န၊ ဇိဝှာဝိညာဏံ … ကာယံ၊ အာဝုသော ဆန္န၊ ကာယဝိညာဏံ… မနံ၊ အာဝုသော ဆန္န၊ မနောဝိညာဏံ မနောဝိညာဏဝိညာတဗ္ဗေ ဓမ္မေ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿသီ’’တိ?

‘‘စက္ခုံ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ စက္ခုဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏဝိညာတဗ္ဗေ ဓမ္မေ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿာမိ။ သောတံ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ…ပေ… ဃာနံ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ… ဇိဝှံ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ… ကာယံ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ… မနံ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ မနောဝိညာဏံ မနောဝိညာဏဝိညာတဗ္ဗေ ဓမ္မေ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿာမီ’’တိ။

၃၉၂။ ‘‘စက္ခုသ္မိံ၊ အာဝုသော ဆန္န၊ စက္ခုဝိညာဏေ စက္ခုဝိညာဏဝိညာတဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု ကိံ ဒိသွာ ကိံ အဘိညာယ စက္ခုံ စက္ခုဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏဝိညာတဗ္ဗေ ဓမ္မေ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿသိ? သောတသ္မိံ၊ အာဝုသော ဆန္န၊ သောတဝိညာဏေ … ဃာနသ္မိံ၊ အာဝုသော ဆန္န၊ ဃာနဝိညာဏေ… ဇိဝှာယ၊ အာဝုသော ဆန္န၊ ဇိဝှာဝိညာဏေ… ကာယသ္မိံ၊ အာဝုသော ဆန္န၊ ကာယဝိညာဏေ… မနသ္မိံ၊ အာဝုသော ဆန္န၊ မနောဝိညာဏေ မနောဝိညာဏဝိညာတဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု ကိံ ဒိသွာ ကိံ အဘိညာယ မနံ မနောဝိညာဏံ မနောဝိညာဏဝိညာတဗ္ဗေ ဓမ္မေ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿသီ’’တိ?

‘‘စက္ခုသ္မိံ ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ စက္ခုဝိညာဏေ စက္ခုဝိညာဏဝိညာတဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု နိရောဓံ ဒိသွာ နိရောဓံ အဘိညာယ စက္ခုံ စက္ခုဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏဝိညာတဗ္ဗေ ဓမ္မေ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿာမိ။ သောတသ္မိံ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ သောတဝိညာဏေ… ဃာနသ္မိံ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ ဃာနဝိညာဏေ… ဇိဝှာယ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ ဇိဝှာဝိညာဏေ… ကာယသ္မိံ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ ကာယဝိညာဏေ… မနသ္မိံ၊ အာဝုသော သာရိပုတ္တ၊ မနောဝိညာဏေ မနောဝိညာဏဝိညာတဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု နိရောဓံ ဒိသွာ နိရောဓံ အဘိညာ မနံ မနောဝိညာဏံ မနောဝိညာဏဝိညာတဗ္ဗေ ဓမ္မေ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿာမီ’’တိ။

၃၉၃။ ဧဝံ ဝုတ္တေ၊ အာယသ္မာ မဟာစုန္ဒော အာယသ္မန္တံ ဆန္နံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တသ္မာတိဟ၊ အာဝုသော ဆန္န၊ ဣဒမ္ပိ တဿ ဘဂဝတော သာသနံ [ဝစနံ (သီ။)]၊ နိစ္စကပ္ပံ မနသိ ကာတဗ္ဗံ – ‘နိဿိတဿ စလိတံ၊ အနိဿိတဿ စလိတံ နတ္ထိ။ စလိတေ အသတိ ပဿဒ္ဓိ၊ ပဿဒ္ဓိယာ သတိ နတိ န ဟောတိ။ နတိယာ အသတိ အာဂတိဂတိ န ဟောတိ။ အာဂတိဂတိယာ အသတိ စုတူပပါတော န ဟောတိ။ စုတူပပါတေ အသတိ နေဝိဓ န ဟုရံ န ဥဘယမန္တရေန။ ဧသေဝန္တော ဒုက္ခဿာ’’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော အာယသ္မာ စ မဟာစုန္ဒော အာယသ္မန္တံ ဆန္နံ ဣမိနာ ဩဝါဒေန ဩဝဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမိံသု။

၃၉၄။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဆန္နော အစိရပက္ကန္တေ အာယသ္မန္တေ စ သာရိပုတ္တေ အာယသ္မန္တေ စ မဟာစုန္ဒေ သတ္ထံ အာဟရေသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာယသ္မတာ၊ ဘန္တေ၊ ဆန္နေန သတ္ထံ အာဟရိတံ။ တဿ ကာ ဂတိ၊ ကော အဘိသမ္ပရာယော’’တိ? ‘‘နနု တေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဆန္နေန ဘိက္ခုနာ သမ္မုခါယေဝ အနုပဝဇ္ဇတာ ဗျာကတာ’’တိ? ‘‘အတ္ထိ၊ ဘန္တေ၊ ပုဗ္ဗဇိရံ [ပပ္ပဇိတဉှိတံ (က။)၊ ဥပဝဇ္ဇိတံ (က။)၊ ပုဗ္ဗဝိဇ္ဇနံ၊ ပုဗ္ဗဝိဇ္ဈနံ၊ ပုဗ္ဗဝိစိရံ (သံယုတ္တကေ)] နာမ ဝဇ္ဇိဂါမော။ တတ္ထာယသ္မတော ဆန္နဿ မိတ္တကုလာနိ သုဟဇ္ဇကုလာနိ ဥပဝဇ္ဇကုလာနီ’’တိ။ ‘‘ဟောန္တိ [ပေါသန္တိ (က။)] ဟေတေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော မိတ္တကုလာနိ သုဟဇ္ဇကုလာနိ ဥပဝဇ္ဇကုလာနိ။ နာဟံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဧတ္တာဝတာ ‘သဥပဝဇ္ဇော’တိ ဝဒါမိ။ ယော ခေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဣမဉ္စ ကာယံ နိက္ခိပတိ အညဉ္စ ကာယံ ဥပါဒိယတိ တမဟံ ‘သဥပဝဇ္ဇော’တိ ဝဒါမိ။ တံ ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော နတ္ထိ။ ‘အနုပဝဇ္ဇော ဆန္နော ဘိက္ခု သတ္ထံ အာဟရေသီ’တိ ဧဝမေတံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဓာရေဟီ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။

ဆန္နောဝါဒသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။

၃။ ပုဏ္ဏောဝါဒသုတ္တံ

၃၉၅။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ပုဏ္ဏော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ပုဏ္ဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မံ၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဩဝါဒေန ဩဝဒတု၊ ယမဟံ ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရေယျ’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ၊ ပုဏ္ဏ၊ သုဏာဟိ၊ သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ၊ ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ ပုဏ္ဏော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘သန္တိ ခေါ၊ ပုဏ္ဏ၊ စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ။ တံ စေ ဘိက္ခု အဘိနန္ဒတိ အဘိဝဒတိ အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။ တဿ တံ အဘိနန္ဒတော အဘိဝဒတော အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ နန္ဒီ [နန္ဒိ (သျာ။ ကံ။)]။ ‘နန္ဒီသမုဒယာ ဒုက္ခသမုဒယော၊ ပုဏ္ဏာ’တိ ဝဒါမိ။

‘‘သန္တိ ခေါ၊ ပုဏ္ဏ၊ သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ… ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ… ဇိဝှာဝိညေယျာ ရသာ… ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ… မနောဝိညေယျာ ဓမ္မာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ။ တံ စေ ဘိက္ခု အဘိနန္ဒတိ အဘိဝဒတိ အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။ တဿ တံ အဘိနန္ဒတော အဘိဝဒတော အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ နန္ဒီ။ ‘နန္ဒီသမုဒယာ ဒုက္ခသမုဒယော၊ ပုဏ္ဏာ’တိ ဝဒါမိ။

‘‘သန္တိ စ ခေါ၊ ပုဏ္ဏ၊ စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ။ တံ စေ ဘိက္ခု နာဘိနန္ဒတိ နာဘိဝဒတိ နာဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။ တဿ တံ အနဘိနန္ဒတော အနဘိဝဒတော အနဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတော နန္ဒီ နိရုဇ္ဈတိ။ ‘နန္ဒီနိရောဓာ ဒုက္ခနိရောဓော၊ ပုဏ္ဏာ’တိ ဝဒါမိ။

‘‘သန္တိ စ ခေါ၊ ပုဏ္ဏ၊ သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ… ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ… ဇိဝှာဝိညေယျာ ရသာ… ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ… မနောဝိညေယျာ ဓမ္မာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ။ တံ စေ ဘိက္ခု နာဘိနန္ဒတိ နာဘိဝဒတိ နာဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။ တဿ တံ အနဘိနန္ဒတော အနဘိဝဒတော အနဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတော နန္ဒီ နိရုဇ္ဈတိ။ ‘နန္ဒီနိရောဓာ ဒုက္ခနိရောဓော၊ ပုဏ္ဏာ’တိ ဝဒါမိ။

‘‘ဣမိနာ စ တွံ ပုဏ္ဏ၊ မယာ သံခိတ္တေန ဩဝါဒေန ဩဝဒိတော ကတရသ္မိံ ဇနပဒေ ဝိဟရိဿသီ’’တိ? ‘‘ဣမိနာဟံ၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဩဝါဒေန ဩဝဒိတော၊ အတ္ထိ သုနာပရန္တော နာမ ဇနပဒေါ၊ တတ္ထာဟံ ဝိဟရိဿာမီ’’တိ။

၃၉၆။ ‘‘စဏ္ဍာ ခေါ၊ ပုဏ္ဏ၊ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ၊ ဖရုသာ ခေါ၊ ပုဏ္ဏ၊ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ။ သစေ တံ၊ ပုဏ္ဏ၊ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ အက္ကောသိဿန္တိ ပရိဘာသိဿန္တိ၊ တတ္ထ တေ၊ ပုဏ္ဏ၊ ကိန္တိ ဘဝိဿတီ’’တိ? ‘‘သစေ မံ၊ ဘန္တေ၊ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ အက္ကောသိဿန္တိ ပရိဘာသိဿန္တိ၊ တတ္ထ မေ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘ဘဒ္ဒကာ [ဘဒြကာ (က။)] ဝတိမေ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ၊ သုဘဒ္ဒကာ ဝတိမေ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ၊ ယံ မေ နယိမေ ပါဏိနာ ပဟာရံ ဒေန္တီ’တိ။ ဧဝမေတ္ထ [ဧဝမ္မေတ္ထ (?)]၊ ဘဂဝါ၊ ဘဝိဿတိ၊ ဧဝမေတ္ထ၊ သုဂတ၊ ဘဝိဿတီ’’တိ။

‘‘သစေ ပန တေ၊ ပုဏ္ဏ၊ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ ပါဏိနာ ပဟာရံ ဒဿန္တိ၊ တတ္ထ ပန တေ၊ ပုဏ္ဏ၊ ကိန္တိ ဘဝိဿတီ’’တိ? ‘‘သစေ မေ၊ ဘန္တေ၊ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ ပါဏိနာ ပဟာရံ ဒဿန္တိ၊ တတ္ထ မေ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘ဘဒ္ဒကာ ဝတိမေ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ၊ သုဘဒ္ဒကာ ဝတိမေ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ၊ ယံ မေ နယိမေ လေဍ္ဍုနာ ပဟာရံ ဒေန္တီ’တိ။ ဧဝမေတ္ထ၊ ဘဂဝါ၊ ဘဝိဿတိ၊ ဧဝမေတ္ထ၊ သုဂတ၊ ဘဝိဿတီ’’တိ။

‘‘သစေ ပန တေ၊ ပုဏ္ဏ၊ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ လေဍ္ဍုနာ ပဟာရံ ဒဿန္တိ၊ တတ္ထ ပန တေ၊ ပုဏ္ဏ၊ ကိန္တိ ဘဝိဿတီ’’တိ? ‘‘သစေ မေ၊ ဘန္တေ၊ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ လေဍ္ဍုနာ ပဟာရံ ဒဿန္တိ၊ တတ္ထ မေ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘ဘဒ္ဒကာ ဝတိမေ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ၊ သုဘဒ္ဒကာ ဝတိမေ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ၊ ယံ မေ နယိမေ ဒဏ္ဍေန ပဟာရံ ဒေန္တီ’တိ။ ဧဝမေတ္ထ၊ ဘဂဝါ၊ ဘဝိဿတိ၊ ဧဝမေတ္ထ၊ သုဂတ၊ ဘဝိဿတီ’’တိ။

‘‘သစေ ပန တေ၊ ပုဏ္ဏ၊ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ ဒဏ္ဍေန ပဟာရံ ဒဿန္တိ၊ တတ္ထ ပန တေ၊ ပုဏ္ဏ၊ ကိန္တိ ဘဝိဿတီ’’တိ? ‘‘သစေ မေ၊ ဘန္တေ၊ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ ဒဏ္ဍေန ပဟာရံ ဒဿန္တိ၊ တတ္ထ မေ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘ဘဒ္ဒကာ ဝတိမေ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ၊ သုဘဒ္ဒကာ ဝတိမေ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ၊ ယံ မေ နယိမေ သတ္ထေန ပဟာရံ ဒေန္တီ’တိ။ ဧဝမေတ္ထ၊ ဘဂဝါ၊ ဘဝိဿတိ၊ ဧဝမေတ္ထ၊ သုဂတ၊ ဘဝိဿတီ’’တိ။

‘‘သစေ ပန တေ၊ ပုဏ္ဏ၊ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ သတ္ထေန ပဟာရံ ဒဿန္တိ၊ တတ္ထ ပန တေ၊ ပုဏ္ဏ၊ ကိန္တိ ဘဝိဿတီ’’တိ? ‘‘သစေ မေ၊ ဘန္တေ၊ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ သတ္ထေန ပဟာရံ ဒဿန္တိ၊ တတ္ထ မေ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘ဘဒ္ဒကာ ဝတိမေ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ၊ သုဘဒ္ဒကာ ဝတိမေ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ၊ ယံ မံ [ယံ မေ (သီ။ ပီ။ က။)] နယိမေ တိဏှေန သတ္ထေန ဇီဝိတာ ဝေါရောပေန္တီ’တိ။ ဧဝမေတ္ထ၊ ဘဂဝါ၊ ဘဝိဿတိ၊ ဧဝမေတ္ထ၊ သုဂတ၊ ဘဝိဿတီ’’တိ။

‘‘သစေ ပန တံ၊ ပုဏ္ဏ၊ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ တိဏှေန သတ္ထေန ဇီဝိတာ ဝေါရောပေဿန္တိ၊ တတ္ထ ပန တေ၊ ပုဏ္ဏ၊ ကိန္တိ ဘဝိဿတီ’’တိ? ‘‘သစေ မံ၊ ဘန္တေ၊ သုနာပရန္တကာ မနုဿာ တိဏှေန သတ္ထေန ဇီဝိတာ ဝေါရောပေဿန္တိ၊ တတ္ထ မေ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘သန္တိ ခေါ ဘဂဝတော သာဝကာ ကာယေ စ ဇီဝိတေ စ အဋ္ဋီယမာနာ ဟရာယမာနာ ဇိဂုစ္ဆမာနာ သတ္ထဟာရကံ ပရိယေသန္တိ။ တံ မေ ဣဒံ အပရိယိဋ္ဌံယေဝ သတ္ထဟာရကံ လဒ္ဓ’န္တိ။ ဧဝမေတ္ထ၊ ဘဂဝါ၊ ဘဝိဿတိ၊ ဧဝမေတ္ထ၊ သုဂတ၊ ဘဝိဿတီ’’တိ။ ‘‘သာဓု၊ သာဓု၊ ပုဏ္ဏ! သက္ခိဿသိ ခေါ တွံ၊ ပုဏ္ဏ၊ ဣမိနာ ဒမူပသမေန သမန္နာဂတော သုနာပရန္တသ္မိံ ဇနပဒေ ဝိဟရိတုံ။ ယဿဒါနိ တွံ၊ ပုဏ္ဏ၊ ကာလံ မညသီ’’တိ။

၃၉၇။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ပုဏ္ဏော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန သုနာပရန္တော ဇနပဒေါ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန သုနာပရန္တော ဇနပဒေါ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ အာယသ္မာ ပုဏ္ဏော သုနာပရန္တသ္မိံ ဇနပဒေ ဝိဟရတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ပုဏ္ဏော တေနေဝန္တရဝဿေန ပဉ္စမတ္တာနိ ဥပါသကသတာနိ ပဋိဝေဒေသိ [ပဋိပါဒေသိ (သီ။ ပီ။)၊ ပဋိဒေသေသိ (သျာ။ ကံ။)]၊ တေနေဝန္တရဝဿေန ပဉ္စမတ္တာနိ ဥပါသိကသတာနိ ပဋိဝေဒေသိ၊ တေနေဝန္တရဝဿေန တိဿော ဝိဇ္ဇာ သစ္ဆာကာသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ပုဏ္ဏော အပရေန သမယေန ပရိနိဗ္ဗာယိ။

အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ယော သော၊ ဘန္တေ၊ ပုဏ္ဏော နာမ ကုလပုတ္တော ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဩဝါဒေန ဩဝဒိတော သော ကာလင်္ကတော။ တဿ ကာ ဂတိ၊ ကော အဘိသမ္ပရာယော’’တိ? ‘‘ပဏ္ဍိတော၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဏ္ဏော ကုလပုတ္တော ပစ္စပါဒိ [သစ္စဝါဒီ ဓမ္မဝါဒီ (က။)] ဓမ္မဿာနုဓမ္မံ၊ န စ မံ ဓမ္မာဓိကရဏံ ဝိဟေဌေသိ။ ပရိနိဗ္ဗုတော၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဏ္ဏော ကုလပုတ္တော’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။

ပုဏ္ဏောဝါဒသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။

၄။ နန္ဒကောဝါဒသုတ္တံ

၃၉၈။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ မဟာပဇာပတိဂေါတမီ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုနိသတေဟိ သဒ္ဓိံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ မဟာပဇာပတိဂေါတမီ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဩဝဒတု၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝါ ဘိက္ခုနိယော၊ အနုသာသတု၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝါ ဘိက္ခုနိယော၊ ကရောတု၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝါ ဘိက္ခုနီနံ ဓမ္မိံ ကထ’’န္တိ [ဓမ္မိကထန္တိ (သျာ။ ကံ။ က။)]။

တေန ခေါ ပန သမယေန ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တိ ပရိယာယေန။ အာယသ္မာ နန္ဒကော န ဣစ္ဆတိ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ ပရိယာယေန။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကဿ နု ခေါ၊ အာနန္ဒ၊ အဇ္ဇ ပရိယာယော ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ ပရိယာယေနာ’’တိ? ‘‘သဗ္ဗေဟေဝ၊ ဘန္တေ၊ ကတော [နန္ဒကဿ ဘန္တေ (သီ။ ပီ။)] ပရိယာယော ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ ပရိယာယေန။ အယံ၊ ဘန္တေ၊ အာယသ္မာ နန္ဒကော န ဣစ္ဆတိ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ ပရိယာယေနာ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ နန္ဒကံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဩဝဒ၊ နန္ဒက၊ ဘိက္ခုနိယော၊ အနုသာသ၊ နန္ဒက၊ ဘိက္ခုနိယော၊ ကရောဟိ တွံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဘိက္ခုနီနံ ဓမ္မိံ ကထ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ၊ ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ နန္ဒကော ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော အတ္တဒုတိယော ယေန ရာဇကာရာမော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသံသု ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော အာယသ္မန္တံ နန္ဒကံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန အာသနံ ပညာပေသုံ၊ ဥဒကဉ္စ ပါဒါနံ ဥပဋ္ဌပေသုံ။ နိသီဒိ ခေါ အာယသ္မာ နန္ဒကော ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ပါဒေ ပက္ခာလေသိ။ တာပိ ခေါ ဘိက္ခုနိယော အာယသ္မန္တံ နန္ဒကံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော အာယသ္မာ နန္ဒကော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဋိပုစ္ဆကထာ ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ ဘဝိဿတိ။ တတ္ထ အာဇာနန္တီဟိ – ‘အာဇာနာမာ’ တိဿ ဝစနီယံ၊ န အာဇာနန္တီဟိ – ‘န အာဇာနာမာ’ တိဿ ဝစနီယံ။ ယဿာ ဝါ ပနဿ ကင်္ခါ ဝါ ဝိမတိ ဝါ အဟမေဝ တတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိတဗ္ဗော – ‘ဣဒံ၊ ဘန္တေ၊ ကထံ၊ ဣမဿ ကွတ္ထော’’’တိ? ‘‘ဧတ္တကေနပိ မယံ၊ ဘန္တေ၊ အယျဿ နန္ဒကဿ အတ္တမနာ အဘိရဒ္ဓါ [အဘိနန္ဒာမ (သျာ။ ကံ။)] ယံ နော အယျော နန္ဒကော ပဝါရေတီ’’တိ။

၃၉၉။ ‘‘တံ ကိံ မညထ၊ ဘဂိနိယော၊ စက္ခု နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညထ၊ ဘဂိနိယော၊ သောတံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ…ပေ… ဃာနံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ’’… ‘‘ဇိဝှာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စာ၊ ဘန္တေ’’… ‘‘ကာယော နိစ္စော ဝါ အနိစ္စော ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စော၊ ဘန္တေ’’… ‘‘မနော နိစ္စော ဝါ အနိစ္စော ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စော၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘ပုဗ္ဗေဝ နော ဧတံ၊ ဘန္တေ၊ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌံ – ‘ဣတိပိမေ ဆ အဇ္ဈတ္တိကာ အာယတနာ အနိစ္စာ’’’တိ။ ‘‘သာဓု၊ သာဓု၊ ဘဂိနိယော! ဧဝဉှေတံ၊ ဘဂိနိယော၊ ဟောတိ အရိယသာဝကဿ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော’’။

၄၀၀။ ‘‘တံ ကိံ မညထ၊ ဘဂိနိယော၊ ရူပါ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စာ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညထ၊ ဘဂိနိယော၊ သဒ္ဒါ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စာ၊ ဘန္တေ…ပေ… ဂန္ဓာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စာ၊ ဘန္တေ’’… ‘‘ရသာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စာ၊ ဘန္တေ’’… ‘‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စာ ၊ ဘန္တေ’’… ‘‘ဓမ္မာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စာ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘ပုဗ္ဗေဝ နော ဧတံ၊ ဘန္တေ၊ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌံ – ‘ဣတိပိမေ ဆ ဗာဟိရာ အာယတနာ အနိစ္စာ’’’တိ ။ ‘‘သာဓု၊ သာဓု၊ ဘဂိနိယော! ဧဝဉှေတံ၊ ဘဂိနိယော၊ ဟောတိ အရိယသာဝကဿ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော’’။

၄၀၁။ ‘‘တံ ကိံ မညထ၊ ဘဂိနိယော၊ စက္ခုဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညထ၊ ဘဂိနိယော၊ သောတဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ…ပေ… ဃာနဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ’’… ‘‘ဇိဝှာဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ’’… ‘‘ကာယဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ’’… ‘‘မနောဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါတိ’’? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘ပုဗ္ဗေဝ နော ဧတံ၊ ဘန္တေ၊ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌံ – ‘ဣတိပိမေ ဆ ဝိညာဏကာယာ အနိစ္စာ’’’တိ။ ‘‘သာဓု၊ သာဓု၊ ဘဂိနိယော! ဧဝဉှေတံ၊ ဘဂိနိယော၊ ဟောတိ အရိယသာဝကဿ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော’’။

၄၀၂။ ‘‘သေယျထာပိ ၊ ဘဂိနိယော၊ တေလပ္ပဒီပဿ ဈာယတော တေလမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ဝဋ္ဋိပိ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ၊ အစ္စိပိ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ၊ အာဘာပိ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ။ ယော နု ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အမုဿ တေလပ္ပဒီပဿ ဈာယတော တေလမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ဝဋ္ဋိပိ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ၊ အစ္စိပိ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ၊ ယာ စ ခွာဿ အာဘာ သာ နိစ္စာ ဓုဝါ သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ’တိ၊ သမ္မာ နု ခေါ သော၊ ဘဂိနိယော၊ ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘အမုဿ ဟိ၊ ဘန္တေ၊ တေလပ္ပဒီပဿ ဈာယတော တေလမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ဝဋ္ဋိပိ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ၊ အစ္စိပိ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ၊ ပဂေဝဿ အာဘာ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ ယော နု ခေါ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဆ ခေါမေ အဇ္ဈတ္တိကာ အာယတနာ အနိစ္စာ [အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ (?)]၊ ယဉ္စ ခေါ ဆ အဇ္ဈတ္တိကေ အာယတနေ ပဋိစ္စ ပဋိသံဝေဒေတိ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မ’န္တိ၊ သမ္မာ နု ခေါ သော၊ ဘဂိနိယော၊ ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘တဇ္ဇံ တဇ္ဇံ၊ ဘန္တေ၊ ပစ္စယံ ပဋိစ္စ တဇ္ဇာ တဇ္ဇာ ဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တဇ္ဇဿ တဇ္ဇဿ ပစ္စယဿ နိရောဓာ တဇ္ဇာ တဇ္ဇာ ဝေဒနာ နိရုဇ္ဈန္တီ’’တိ။ ‘‘သာဓု၊ သာဓု၊ ဘဂိနိယော! ဧဝဉှေတံ၊ ဘဂိနိယော၊ ဟောတိ အရိယသာဝကဿ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော’’။

၄၀၃။ ‘‘သေယျထာပိ၊ ဘဂိနိယော၊ မဟတော ရုက္ခဿ တိဋ္ဌတော သာရဝတော မူလမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ခန္ဓောပိ အနိစ္စော ဝိပရိဏာမဓမ္မော၊ သာခါပလာသမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ဆာယာပိ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ။ ယော နု ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အမုဿ မဟတော ရုက္ခဿ တိဋ္ဌတော သာရဝတော မူလမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ခန္ဓောပိ အနိစ္စော ဝိပရိဏာမဓမ္မော၊ သာခါပလာသမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ယာ စ ခွာဿ ဆာယာ သာ နိစ္စာ ဓုဝါ သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ’တိ၊ သမ္မာ နု ခေါ သော၊ ဘဂိနိယော၊ ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘အမုဿ ဟိ၊ ဘန္တေ၊ မဟတော ရုက္ခဿ တိဋ္ဌတော သာရဝတော မူလမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ခန္ဓောပိ အနိစ္စော ဝိပရိဏာမဓမ္မော၊ သာခါပလာသမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ပဂေဝဿ ဆာယာ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ ယော နု ခေါ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဆ ခေါမေ ဗာဟိရာ အာယတနာ အနိစ္စာ [အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ (သီ။ ပီ။)]။ ယဉ္စ ခေါ ဆ ဗာဟိရေ အာယတနေ ပဋိစ္စ ပဋိသံဝေဒေတိ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မ’န္တိ၊ သမ္မာ နု ခေါ သော၊ ဘဂိနိယော၊ ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘တဇ္ဇံ တဇ္ဇံ၊ ဘန္တေ၊ ပစ္စယံ ပဋိစ္စ တဇ္ဇာ တဇ္ဇာ ဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တဇ္ဇဿ တဇ္ဇဿ ပစ္စယဿ နိရောဓာ တဇ္ဇာ တဇ္ဇာ ဝေဒနာ နိရုဇ္ဈန္တီ’’တိ။ ‘‘သာဓု၊ သာဓု၊ ဘဂိနိယော! ဧဝဉှေတံ၊ ဘဂိနိယော၊ ဟောတိ အရိယသာဝကဿ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော’’။

၄၀၄။ ‘‘သေယျထာပိ၊ ဘဂိနိယော၊ ဒက္ခော ဂေါဃာတကော ဝါ ဂေါဃာတကန္တေဝါသီ ဝါ ဂါဝိံ ဝဓိတွာ တိဏှေန ဂေါဝိကန္တနေန ဂါဝိံ သင်္ကန္တေယျ အနုပဟစ္စ အန္တရံ မံသကာယံ အနုပဟစ္စ ဗာဟိရံ စမ္မကာယံ။ ယံ ယဒေဝ တတ္ထ အန္တရာ ဝိလိမံသံ [ဝိလိမံ (သီ။ ပီ။ က။)] အန္တရာ နှာရု အန္တရာ ဗန္ဓနံ တံ တဒေဝ တိဏှေန ဂေါဝိကန္တနေန သဉ္ဆိန္ဒေယျ သင်္ကန္တေယျ သမ္ပကန္တေယျ သမ္ပရိကန္တေယျ။ သဉ္ဆိန္ဒိတွာ သင်္ကန္တိတွာ သမ္ပကန္တိတွာ သမ္ပရိကန္တိတွာ ဝိဓုနိတွာ ဗာဟိရံ စမ္မကာယံ တေနေဝ စမ္မေန တံ ဂါဝိံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘တထေဝါယံ ဂါဝီ သံယုတ္တာ ဣမိနာဝ စမ္မေနာ’တိ၊ သမ္မာ နု ခေါ သော၊ ဘဂိနိယော၊ ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘အမု ဟိ၊ ဘန္တေ၊ ဒက္ခော ဂေါဃာတကော ဝါ ဂေါဃာတကန္တေဝါသီ ဝါ ဂါဝိံ ဝဓိတွာ တိဏှေန ဂေါဝိကန္တနေန ဂါဝိံ သင်္ကန္တေယျ အနုပဟစ္စ အန္တရံ မံသကာယံ အနုပဟစ္စ ဗာဟိရံ စမ္မကာယံ။ ယံ ယဒေဝ တတ္ထ အန္တရာ ဝိလိမံသံ အန္တရာ နှာရု အန္တရာ ဗန္ဓနံ တံ တဒေဝ တိဏှေန ဂေါဝိကန္တနေန သဉ္ဆိန္ဒေယျ သင်္ကန္တေယျ သမ္ပကန္တေယျ သမ္ပရိကန္တေယျ။ သဉ္ဆိန္ဒိတွာ သင်္ကန္တိတွာ သမ္ပကန္တိတွာ သမ္ပရိကန္တိတွာ ဝိဓုနိတွာ ဗာဟိရံ စမ္မကာယံ တေနေဝ စမ္မေန တံ ဂါဝိံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ကိဉ္စာပိ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘တထေဝါယံ ဂါဝီ သံယုတ္တာ ဣမိနာဝ စမ္မေနာ’တိ၊ အထ ခေါ သာ ဂါဝီ ဝိသံယုတ္တာ တေနေဝ စမ္မေနာ’’တိ။

‘‘ဥပမာ ခေါ မေ အယံ၊ ဘဂိနိယော၊ ကတာ အတ္ထဿ ဝိညာပနာယ။ အယမေဝေတ္ထ အတ္ထော၊ ‘အန္တရာ မံသကာယော’တိ ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ ဆန္နေတံ အဇ္ဈတ္တိကာနံ အာယတနာနံ အဓိဝစနံ၊ ‘ဗာဟိရော စမ္မကာယော’တိ ခေါ ဘဂိနိယော၊ ဆန္နေတံ ဗာဟိရာနံ အာယတနာနံ အဓိဝစနံ၊ ‘အန္တရာ ဝိလိမံသံ၊ အန္တရာ နှာရု၊ အန္တရာ ဗန္ဓန’န္တိ ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ နန္ဒီရာဂဿေတံ အဓိဝစနံ၊ ‘တိဏှံ ဂေါဝိကန္တန’န္တိ ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ အရိယာယေတံ ပညာယ အဓိဝစနံ၊ ယာယံ အရိယာ ပညာ အန္တရာ ကိလေသံ အန္တရာ သံယောဇနံ အန္တရာ ဗန္ဓနံ သဉ္ဆိန္ဒတိ သင်္ကန္တတိ သမ္ပကန္တတိ သမ္ပရိကန္တတိ။

၄၀၅။ ‘‘သတ္တ ခေါ ပနိမေ၊ ဘဂိနိယော၊ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ ယေသံ ဘာဝိတတ္တာ ဗဟုလီကတတ္တာ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ကတမေ သတ္တ? ဣဓ၊ ဘဂိနိယော၊ ဘိက္ခု သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ၊ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ…ပေ… ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ ယေသံ ဘာဝိတတ္တာ ဗဟုလီကတတ္တာ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ။

၄၀၆။ အထ ခေါ အာယသ္မာ နန္ဒကော တာ ဘိက္ခုနိယော ဣမိနာ ဩဝါဒေန ဩဝဒိတွာ ဥယျောဇေသိ – ‘‘ဂစ္ဆထ၊ ဘဂိနိယော၊ ကာလော’’တိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော အာယသ္မတော နန္ဒကဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ အာယသ္မန္တံ နန္ဒကံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဂစ္ဆထ၊ ဘိက္ခုနိယော၊ ကာလော’’တိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကမိံသု။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အစိရပက္ကန္တီသု တာသု ဘိက္ခုနီသု ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘သေယျထာပိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တဒဟုပေါသထေ စာတုဒ္ဒသေ န ဟောတိ ဗဟုနောဇနဿ ကင်္ခါ ဝါ ဝိမတိ ဝါ – ‘ဦနော နု ခေါ စန္ဒော၊ ပုဏ္ဏော နု ခေါ စန္ဒော’တိ၊ အထ ခေါ ဦနော စန္ဒောတွေဝ ဟောတိ။ ဧဝမေဝ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တာ ဘိက္ခုနိယော နန္ဒကဿ ဓမ္မဒေသနာယ အတ္တမနာ ဟောန္တိ နော စ ခေါ ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပာ’’တိ။

၄၀၇။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ နန္ဒကံ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ တွံ၊ နန္ဒက၊ သွေပိ တာ ဘိက္ခုနိယော တေနေဝေါဝါဒေန ဩဝဒေယျာသီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ၊ ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ နန္ဒကော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ နန္ဒကော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော အတ္တဒုတိယော ယေန ရာဇကာရာမော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသံသု ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော အာယသ္မန္တံ နန္ဒကံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန အာသနံ ပညာပေသုံ၊ ဥဒကဉ္စ ပါဒါနံ ဥပဋ္ဌပေသုံ။ နိသီဒိ ခေါ အာယသ္မာ နန္ဒကော ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ပါဒေ ပက္ခာလေသိ။ တာပိ ခေါ ဘိက္ခုနိယော အာယသ္မန္တံ နန္ဒကံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော အာယသ္မာ နန္ဒကော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဋိပုစ္ဆကထာ ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ ဘဝိဿတိ။ တတ္ထ အာဇာနန္တီဟိ ‘အာဇာနာမာ’ တိဿ ဝစနီယံ၊ န အာဇာနန္တီဟိ ‘န အာဇာနာမာ’ တိဿ ဝစနီယံ။ ယဿာ ဝါ ပနဿ ကင်္ခါ ဝါ ဝိမတိ ဝါ၊ အဟမေဝ တတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိတဗ္ဗော – ‘ဣဒံ၊ ဘန္တေ၊ ကထံ၊ ဣမဿ ကွတ္ထော’’’တိ။ ‘‘ဧတ္တကေနပိ မယံ၊ ဘန္တေ၊ အယျဿ နန္ဒကဿ အတ္တမနာ အဘိရဒ္ဓါ ယံ နော အယျော နန္ဒကော ပဝါရေတီ’’တိ။

၄၀၈။ ‘‘တံ ကိံ မညထ၊ ဘဂိနိယော၊ စက္ခု နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညထ၊ ဘဂိနိယော၊ သောတံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ…ပေ… ဃာနံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ… ဇိဝှာ… ကာယော… မနော နိစ္စော ဝါ အနိစ္စော ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စော၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘ပုဗ္ဗေဝ နော ဧတံ၊ ဘန္တေ၊ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌံ – ‘ဣတိပိမေ ဆ အဇ္ဈတ္တိကာ အာယတနာ အနိစ္စာ’’’တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု၊ ဘဂိနိယော! ဧဝဉှေတံ၊ ဘဂိနိယော၊ ဟောတိ အရိယသာဝကဿ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော’’။

၄၀၉။ ‘‘တံ ကိံ မညထ၊ ဘဂိနိယော၊ ရူပါ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စာ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညထ၊ ဘဂိနိယော၊ သဒ္ဒါ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စာ၊ ဘန္တေ…ပေ… ဂန္ဓာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စာ၊ ဘန္တေ… ရသာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စာ၊ ဘန္တေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ ? ‘‘အနိစ္စာ၊ ဘန္တေ… ဓမ္မာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စာ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘ပုဗ္ဗေဝ နော ဧတံ၊ ဘန္တေ၊ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌံ – ‘ဣတိပိမေ ဆ ဗာဟိရာ အာယတနာ အနိစ္စာ’’’တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု၊ ဘဂိနိယော! ဧဝဉှေတံ၊ ဘဂိနိယော၊ ဟောတိ အရိယသာဝကဿ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော’’။

၄၁၀။ ‘‘တံ ကိံ မညထ၊ ဘဂိနိယော၊ စက္ခုဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ…ပေ… သောတဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ… ဃာနဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ… ဇိဝှာဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ… ကာယဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ… မနောဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘ပုဗ္ဗေဝ နော ဧတံ၊ ဘန္တေ၊ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌံ – ‘ဣတိပိမေ ဆ ဝိညာဏကာယာ အနိစ္စာ’’’တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု၊ ဘဂိနိယော! ဧဝဉှေတံ၊ ဘဂိနိယော၊ ဟောတိ အရိယသာဝကဿ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော’’။

၄၁၁။ ‘‘သေယျထာပိ၊ ဘဂိနိယော၊ တေလပ္ပဒီပဿ ဈာယတော တေလမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ဝဋ္ဋိပိ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ၊ အစ္စိပိ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ၊ အာဘာပိ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ။ ယော နု ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အမုဿ တေလပ္ပဒီပဿ ဈာယတော တေလမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ဝဋ္ဋိပိ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ၊ အစ္စိပိ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ၊ ယာ စ ခွာဿ အာဘာ သာ နိစ္စာ ဓုဝါ သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ’တိ၊ သမ္မာ နု ခေါ သော၊ ဘဂိနိယော၊ ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘အမုဿ ဟိ၊ ဘန္တေ၊ တေလပ္ပဒီပဿ ဈာယတော တေလမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ဝဋ္ဋိပိ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ၊ အစ္စိပိ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ ၊ ပဂေဝဿ အာဘာ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ ယော နု ခေါ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဆ ခေါမေ အဇ္ဈတ္တိကာ အာယတနာ အနိစ္စာ။ ယဉ္စ ခေါ ဆ အဇ္ဈတ္တိကေ အာယတနေ ပဋိစ္စ ပဋိသံဝေဒေတိ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မ’န္တိ၊ သမ္မာ နု ခေါ သော၊ ဘဂိနိယော၊ ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘တဇ္ဇံ တဇ္ဇံ၊ ဘန္တေ၊ ပစ္စယံ ပဋိစ္စ တဇ္ဇာ တဇ္ဇာ ဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တဇ္ဇဿ တဇ္ဇဿ ပစ္စယဿ နိရောဓာ တဇ္ဇာ တဇ္ဇာ ဝေဒနာ နိရုဇ္ဈန္တီ’’တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု၊ ဘဂိနိယော! ဧဝဉှေတံ၊ ဘဂိနိယော၊ ဟောတိ အရိယသာဝကဿ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော’’။

၄၁၂။ ‘‘သေယျထာပိ၊ ဘဂိနိယော၊ မဟတော ရုက္ခဿ တိဋ္ဌတော သာရဝတော မူလမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ခန္ဓောပိ အနိစ္စော ဝိပရိဏာမဓမ္မော၊ သာခါပလာသမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ဆာယာပိ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ။ ယော နု ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အမုဿ မဟတော ရုက္ခဿ တိဋ္ဌတော သာရဝတော မူလမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ခန္ဓောပိ အနိစ္စော ဝိပရိဏာမဓမ္မော၊ သာခါပလာသမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ယာ စ ခွာဿ ဆာယာ သာ နိစ္စာ ဓုဝါ သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ’တိ၊ သမ္မာ နု ခေါ သော ဘဂိနိယော၊ ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘အမုဿ ဟိ၊ ဘန္တေ၊ မဟတော ရုက္ခဿ တိဋ္ဌတော သာရဝတော မူလမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ခန္ဓောပိ အနိစ္စော ဝိပရိဏာမဓမ္မော၊ သာခါပလာသမ္ပိ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ပဂေဝဿ ဆာယာ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ ယော နု ခေါ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဆ ခေါမေ ဗာဟိရာ အာယတနာ အနိစ္စာ။ ယဉ္စ ခေါ ဗာဟိရေ အာယတနေ ပဋိစ္စ ပဋိသံဝေဒေတိ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မ’န္တိ၊ သမ္မာ နု ခေါ သော၊ ဘဂိနိယော၊ ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘တဇ္ဇံ တဇ္ဇံ၊ ဘန္တေ၊ ပစ္စယံ ပဋိစ္စ တဇ္ဇာ တဇ္ဇာ ဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တဇ္ဇဿ တဇ္ဇဿ ပစ္စယဿ နိရောဓာ တဇ္ဇာ တဇ္ဇာ ဝေဒနာ နိရုဇ္ဈန္တီ’’တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု၊ ဘဂိနိယော! ဧဝဉှေတံ၊ ဘဂိနိယော၊ ဟောတိ အရိယသာဝကဿ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော’’။

၄၁၃။ ‘‘သေယျထာပိ၊ ဘဂိနိယော၊ ဒက္ခော ဂေါဃာတကော ဝါ ဂေါဃာတကန္တေဝါသီ ဝါ ဂါဝိံ ဝဓိတွာ တိဏှေန ဂေါဝိကန္တနေန ဂါဝိံ သင်္ကန္တေယျ အနုပဟစ္စ အန္တရံ မံသကာယံ အနုပဟစ္စ ဗာဟိရံ စမ္မကာယံ။ ယံ ယဒေဝ တတ္ထ အန္တရာ ဝိလိမံသံ အန္တရာ နှာရု အန္တရာ ဗန္ဓနံ တံ တဒေဝ တိဏှေန ဂေါဝိကန္တနေန သဉ္ဆိန္ဒေယျ သင်္ကန္တေယျ သမ္ပကန္တေယျ သမ္ပရိကန္တေယျ။ သဉ္ဆိန္ဒိတွာ သင်္ကန္တိတွာ သမ္ပကန္တိတွာ သမ္ပရိကန္တိတွာ ဝိဓုနိတွာ ဗာဟိရံ စမ္မကာယံ တေနေဝ စမ္မေန တံ ဂါဝိံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘တထေဝါယံ ဂါဝီ သံယုတ္တာ ဣမိနာဝ စမ္မေနာ’တိ၊ သမ္မာ နု ခေါ သော၊ ဘဂိနိယော၊ ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘အမု ဟိ၊ ဘန္တေ၊ ဒက္ခော ဂေါဃာတကော ဝါ ဂေါဃာတကန္တေဝါသီ ဝါ ဂါဝိံ ဝဓိတွာ တိဏှေန ဂေါဝိကန္တနေန ဂါဝိံ သင်္ကန္တေယျ အနုပဟစ္စ အန္တရံ မံသကာယံ အနုပဟစ္စ ဗာဟိရံ စမ္မကာယံ။ ယံ ယဒေဝ တတ္ထ အန္တရာ ဝိလိမံသံ အန္တရာ နှာရု အန္တရာ ဗန္ဓနံ တံ တဒေဝ တိဏှေန ဂေါဝိကန္တနေန သဉ္ဆိန္ဒေယျ သင်္ကန္တေယျ သမ္ပကန္တေယျ သမ္ပရိကန္တေယျ။ သဉ္ဆိန္ဒိတွာ သင်္ကန္တိတွာ သမ္ပကန္တိတွာ သမ္ပရိကန္တိတွာ ဝိဓုနိတွာ ဗာဟိရံ စမ္မကာယံ တေနေဝ စမ္မေန တံ ဂါဝိံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ကိဉ္စာပိ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘တထေဝါယံ ဂါဝီ သံယုတ္တာ ဣမိနာဝ စမ္မေနာ’တိ၊ အထ ခေါ သာ ဂါဝီ ဝိသံယုတ္တာ တေနေဝ စမ္မေနာ’’တိ။

‘‘ဥပမာ ခေါ မေ အယံ၊ ဘဂိနိယော၊ ကတာ အတ္ထဿ ဝိညာပနာယ အယမေဝေတ္ထ အတ္ထော။ ‘အန္တရာ မံသကာယော’တိ ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ ဆန္နေတံ အဇ္ဈတ္တိကာနံ အာယတနာနံ အဓိဝစနံ၊ ‘ဗာဟိရော စမ္မကာယော’တိ ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ ဆန္နေတံ ဗာဟိရာနံ အာယတနာနံ အဓိဝစနံ၊ ‘အန္တရာ ဝိလိမံသံ အန္တရာ နှာရု အန္တရာ ဗန္ဓန’န္တိ ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ နန္ဒီရာဂဿေတံ အဓိဝစနံ၊ ‘တိဏှံ ဂေါဝိကန္တန’န္တိ ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ အရိယာယေတံ ပညာယ အဓိဝစနံ၊ ယာယံ အရိယာ ပညာ အန္တရာ ကိလေသံ အန္တရာ သံယောဇနံ အန္တရာ ဗန္ဓနံ သဉ္ဆိန္ဒတိ သင်္ကန္တတိ သမ္ပကန္တတိ သမ္ပရိကန္တတိ။

၄၁၄။ ‘‘သတ္တ ခေါ ပနိမေ၊ ဘဂိနိယော၊ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ ယေသံ ဘာဝိတတ္တာ ဗဟုလီကတတ္တာ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ကတမေ သတ္တ? ဣဓ၊ ဘဂိနိယော၊ ဘိက္ခု သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ။ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ…ပေ… ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘဂိနိယော၊ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ယေသံ ဘာဝိတတ္တာ ဗဟုလီကတတ္တာ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ။

၄၁၅။ အထ ခေါ အာယသ္မာ နန္ဒကော တာ ဘိက္ခုနိယော ဣမိနာ ဩဝါဒေန ဩဝဒိတွာ ဥယျောဇေသိ – ‘‘ဂစ္ဆထ၊ ဘဂိနိယော၊ ကာလော’’တိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော အာယသ္မတော နန္ဒကဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ အာယသ္မန္တံ နန္ဒကံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –‘‘ဂစ္ဆထ၊ ဘိက္ခုနိယော၊ ကာလော’’တိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကမိံသု။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အစိရပက္ကန္တီသု တာသု ဘိက္ခုနီသု ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘သေယျထာပိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ န ဟောတိ ဗဟုနော ဇနဿ ကင်္ခါ ဝါ ဝိမတိ ဝါ – ‘ဦနော နု ခေါ စန္ဒော၊ ပုဏ္ဏော နု ခေါ စန္ဒော’တိ၊ အထ ခေါ ပုဏ္ဏော စန္ဒောတွေဝ ဟောတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တာ ဘိက္ခုနိယော နန္ဒကဿ ဓမ္မဒေသနာယ အတ္တမနာ စေဝ ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပာ စ။ တာသံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုနိသတာနံ ယာ ပစ္ဆိမိတာ ဘိက္ခုနီ သာ [ယာ ပစ္ဆိမာ ဘိက္ခုနီ၊ သာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)၊ ယာ ပစ္ဆိမိကာ၊ တာ ဘိက္ခုနိယော (က။)] သောတာပန္နာ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယနာ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။

နန္ဒကောဝါဒသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။

၅။ စူဠရာဟုလောဝါဒသုတ္တံ

၄၁၆။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ပရိပက္ကာ ခေါ ရာဟုလဿ ဝိမုတ္တိပရိပါစနီယာ ဓမ္မာ။ ယံနူနာဟံ ရာဟုလံ ဥတ္တရိံ အာသဝါနံ ခယေ ဝိနေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဂဏှာဟိ၊ ရာဟုလ၊ နိသီဒနံ၊ ယေန အန္ဓဝနံ တေနုပသင်္ကမိဿာမ ဒိဝါဝိဟာရာယာ’’တိ ။ ‘‘ဧဝံ၊ ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ ရာဟုလော ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ နိသီဒနံ အာဒါယ ဘဂဝန္တံ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အနေကာနိ ဒေဝတာသဟဿာနိ ဘဂဝန္တံ အနုဗန္ဓာနိ ဟောန္တိ – ‘‘အဇ္ဇ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ ဥတ္တရိံ အာသဝါနံ ခယေ ဝိနေဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အန္ဓဝနံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အာယသ္မာပိ ခေါ ရာဟုလော ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

၄၁၇။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ၊ ရာဟုလ၊ စက္ခု နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ၊ ရာဟုလ၊ ရူပါ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စာ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ၊ ရာဟုလ၊ စက္ခုဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ၊ ရာဟုလ၊ စက္ခုသမ္ဖဿော နိစ္စော ဝါ အနိစ္စော ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စော၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ၊ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ၊ ရာဟုလ၊ ယမိဒံ [ယမ္ပိဒံ (သီ။ က။)] စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒနာဂတံ သညာဂတံ သင်္ခါရဂတံ ဝိညာဏဂတံ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ၊ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။

၄၁၈။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ ရာဟုလ၊ သောတံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ…ပေ… ဃာနံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ…ပေ… ဇိဝှာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စာ၊ ဘန္တေ…ပေ… ကာယော နိစ္စော ဝါ အနိစ္စော ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စော၊ ဘန္တေ…ပေ… မနော နိစ္စော ဝါ အနိစ္စော ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စော၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ၊ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ –‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ ရာဟုလ၊ ဓမ္မာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စာ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ၊ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ ရာဟုလ၊ မနောဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ၊ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ ရာဟုလ၊ မနောသမ္ဖဿော နိစ္စော ဝါ အနိစ္စော ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စော၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ၊ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ၊ ရာဟုလ၊ ယမိဒံ မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒနာဂတံ သညာဂတံ သင်္ခါရဂတံ ဝိညာဏဂတံ၊ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ၊ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ၊ ဘန္တေ’’။

၄၁၉။ ‘‘ဧဝံ ပဿံ၊ ရာဟုလ၊ သုတဝါ အရိယသာဝကော စက္ခုသ္မိံ [စက္ခုသ္မိမ္ပိ (သျာ။ ကံ။) ဧဝမိတရေသုပိ] နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ ရူပေသု နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ စက္ခုဝိညာဏေ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ စက္ခုသမ္ဖဿေ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ ယမိဒံ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒနာဂတံ သညာဂတံ သင်္ခါရဂတံ ဝိညာဏဂတံ တသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ သောတသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ သဒ္ဒေသု နိဗ္ဗိန္ဒတိ…ပေ… ၊ ဃာနသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ ဂန္ဓေသု နိဗ္ဗိန္ဒတိ… ဇိဝှာယ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ ရသေသု နိဗ္ဗိန္ဒတိ… ကာယသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု နိဗ္ဗိန္ဒတိ… မနသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ ဓမ္မေသု နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ မနောဝိညာဏေ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ မနောသမ္ဖဿေ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ ယမိဒံ မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒနာဂတံ သညာဂတံ သင်္ခါရဂတံ ဝိညာဏဂတံ တသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ၊ ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကတံ ကရဏီယံ၊ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ ရာဟုလော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။ ဣမသ္မိဉ္စ ပန ဝေယျာကရဏသ္မိံ ဘညမာနေ အာယသ္မတော ရာဟုလဿ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိ။ တာသဉ္စ အနေကာနံ ဒေဝတာသဟဿာနံ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။

စူဠရာဟုလောဝါဒသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။

၆။ ဆဆက္ကသုတ္တံ

၄၂၀။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဓမ္မံ ဝေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒေသေဿာမိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ၊ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေဿာမိ၊ ယဒိဒံ – ဆ ဆက္ကာနိ။ တံ သုဏာထ၊ သာဓုကံ မနသိ ကရောထ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ၊ ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဆ အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ဆ ဗာဟိရာနိ အာယတနာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ဆ ဝိညာဏကာယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ဆ ဖဿကာယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ဆ ဝေဒနာကာယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ဆ တဏှာကာယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၄၂၁။ ‘‘‘ဆ အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီ’တိ – ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? စက္ခာယတနံ၊ သောတာယတနံ၊ ဃာနာယတနံ၊ ဇိဝှာယတနံ ၊ ကာယာယတနံ၊ မနာယတနံ။ ‘ဆ အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီ’တိ – ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။ ဣဒံ ပဌမံ ဆက္ကံ။

‘‘‘ဆ ဗာဟိရာနိ အာယတနာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီ’တိ – ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? ရူပါယတနံ၊ သဒ္ဒါယတနံ၊ ဂန္ဓာယတနံ၊ ရသာယတနံ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ၊ ဓမ္မာယတနံ။ ‘ဆ ဗာဟိရာနိ အာယတနာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီ’တိ – ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။ ဣဒံ ဒုတိယံ ဆက္ကံ။

‘‘‘ဆ ဝိညာဏကာယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ’တိ – ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏံ၊ သောတဉ္စ ပဋိစ္စ သဒ္ဒေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သောတဝိညာဏံ၊ ဃာနဉ္စ ပဋိစ္စ ဂန္ဓေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဃာနဝိညာဏံ၊ ဇိဝှဉ္စ ပဋိစ္စ ရသေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဇိဝှာဝိညာဏံ၊ ကာယဉ္စ ပဋိစ္စ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာယဝိညာဏံ၊ မနဉ္စ ပဋိစ္စ ဓမ္မေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနောဝိညာဏံ။ ‘ဆ ဝိညာဏကာယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ’တိ – ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။ ဣဒံ တတိယံ ဆက္ကံ။

‘‘‘ဆ ဖဿကာယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ’တိ – ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ သောတဉ္စ ပဋိစ္စ သဒ္ဒေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သောတဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ ဃာနဉ္စ ပဋိစ္စ ဂန္ဓေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဃာနဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ ဇိဝှဉ္စ ပဋိစ္စ ရသေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဇိဝှာဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ ကာယဉ္စ ပဋိစ္စ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာယဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ မနဉ္စ ပဋိစ္စ ဓမ္မေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနောဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော။ ‘ဆ ဖဿကာယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ’တိ – ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။ ဣဒံ စတုတ္ထံ ဆက္ကံ။

‘‘‘ဆ ဝေဒနာကာယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ’တိ – ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ၊ သောတဉ္စ ပဋိစ္စ သဒ္ဒေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သောတဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ၊ ဃာနဉ္စ ပဋိစ္စ ဂန္ဓေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဃာနဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ၊ ဇိဝှဉ္စ ပဋိစ္စ ရသေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဇိဝှာဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ၊ ကာယဉ္စ ပဋိစ္စ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာယဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ၊ မနဉ္စ ပဋိစ္စ ဓမ္မေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနောဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ။ ‘ဆ ဝေဒနာကာယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ’တိ – ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။ ဣဒံ ပဉ္စမံ ဆက္ကံ။

‘‘‘ဆ တဏှာကာယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ’တိ – ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ၊ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ၊ သောတဉ္စ ပဋိစ္စ သဒ္ဒေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သောတဝိညာဏံ…ပေ… ဃာနဉ္စ ပဋိစ္စ ဂန္ဓေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဃာနဝိညာဏံ… ဇိဝှဉ္စ ပဋိစ္စ ရသေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဇိဝှာဝိညာဏံ… ကာယဉ္စ ပဋိစ္စ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာယဝိညာဏံ… မနဉ္စ ပဋိစ္စ ဓမ္မေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနောဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ၊ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ။ ‘ဆ တဏှာကာယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ’တိ – ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။ ဣဒံ ဆဋ္ဌံ ဆက္ကံ။

၄၂၂။ ‘‘‘စက္ခု အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ။ စက္ခုဿ ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ။ ယဿ ခေါ ပန ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ၊ ‘အတ္တာ မေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စ ဝေတိ စာ’တိ ဣစ္စဿ ဧဝမာဂတံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ – ‘စက္ခု အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ။ ဣတိ စက္ခု အနတ္တာ။

‘‘‘ရူပါ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ။ ရူပါနံ ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ။ ယဿ ခေါ ပန ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ၊ ‘အတ္တာ မေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စ ဝေတိ စာ’တိ ဣစ္စဿ ဧဝမာဂတံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ – ‘ရူပါ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ။ ဣတိ စက္ခု အနတ္တာ၊ ရူပါ အနတ္တာ။

‘‘‘စက္ခုဝိညာဏံ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ။ စက္ခုဝိညာဏဿ ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ။ ယဿ ခေါ ပန ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ၊ ‘အတ္တာ မေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စ ဝေတိ စာ’တိ ဣစ္စဿ ဧဝမာဂတံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ – ‘စက္ခုဝိညာဏံ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ။ ဣတိ စက္ခု အနတ္တာ၊ ရူပါ အနတ္တာ၊ စက္ခုဝိညာဏံ အနတ္တာ။

‘‘‘စက္ခုသမ္ဖဿော အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ။ စက္ခုသမ္ဖဿဿ ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ ။ ယဿ ခေါ ပန ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ၊ ‘အတ္တာ မေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စ ဝေတိ စာ’တိ ဣစ္စဿ ဧဝမာဂတံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ – ‘စက္ခုသမ္ဖဿော အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ။ ဣတိ စက္ခု အနတ္တာ၊ ရူပါ အနတ္တာ၊ စက္ခုဝိညာဏံ အနတ္တာ၊ စက္ခုသမ္ဖဿော အနတ္တာ။

‘‘‘ဝေဒနာ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ။ ဝေဒနာယ ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ။ ယဿ ခေါ ပန ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ၊ ‘အတ္တာ မေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စ ဝေတိ စာ’တိ ဣစ္စဿ ဧဝမာဂတံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ – ‘ဝေဒနာ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ။ ဣတိ စက္ခု အနတ္တာ၊ ရူပါ အနတ္တာ၊ စက္ခုဝိညာဏံ အနတ္တာ၊ စက္ခုသမ္ဖဿော အနတ္တာ၊ ဝေဒနာ အနတ္တာ။

‘‘‘တဏှာ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ။ တဏှာယ ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ။ ယဿ ခေါ ပန ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ၊ ‘အတ္တာ မေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စ ဝေတိ စာ’တိ ဣစ္စဿ ဧဝမာဂတံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ – ‘တဏှာ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ။ ဣတိ စက္ခု အနတ္တာ၊ ရူပါ အနတ္တာ၊ စက္ခုဝိညာဏံ အနတ္တာ၊ စက္ခုသမ္ဖဿော အနတ္တာ၊ ဝေဒနာ အနတ္တာ၊ တဏှာ အနတ္တာ။

၄၂၃။ ‘‘‘သောတံ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ…ပေ… ‘ဃာနံ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ… ‘ဇိဝှာ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ… ‘ကာယော အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ… ‘မနော အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ။ မနဿ ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ။ ယဿ ခေါ ပန ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ၊ ‘အတ္တာ မေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စ ဝေတိ စာ’တိ ဣစ္စဿ ဧဝမာဂတံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ – ‘မနော အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ။ ဣတိ မနော အနတ္တာ။

‘‘‘ဓမ္မာ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ။ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ။ ယဿ ခေါ ပန ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ၊ ‘အတ္တာ မေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စ ဝေတိ စာ’တိ ဣစ္စဿ ဧဝမာဂတံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ – ‘ဓမ္မာ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ။ ဣတိ မနော အနတ္တာ၊ ဓမ္မာ အနတ္တာ။

‘‘‘မနောဝိညာဏံ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ။ မနောဝိညာဏဿ ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ။ ယဿ ခေါ ပန ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ၊ ‘အတ္တာ မေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စ ဝေတိ စာ’တိ ဣစ္စဿ ဧဝမာဂတံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ – ‘မနောဝိညာဏံ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ။ ဣတိ မနော အနတ္တာ၊ ဓမ္မာ အနတ္တာ၊ မနောဝိညာဏံ အနတ္တာ။

‘‘‘မနောသမ္ဖဿော အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ။ မနောသမ္ဖဿဿ ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ။ ယဿ ခေါ ပန ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ၊ ‘အတ္တာ မေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စ ဝေတိ စာ’တိ ဣစ္စဿ ဧဝမာဂတံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ – ‘မနောသမ္ဖဿော အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ။ ဣတိ မနော အနတ္တာ၊ ဓမ္မာ အနတ္တာ၊ မနောဝိညာဏံ အနတ္တာ၊ မနောသမ္ဖဿော အနတ္တာ။

‘‘‘ဝေဒနာ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ။ ဝေဒနာယ ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ။ ယဿ ခေါ ပန ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ၊ ‘အတ္တာ မေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စ ဝေတိ စာ’တိ ဣစ္စဿ ဧဝမာဂတံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ – ‘ဝေဒနာ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ။ ဣတိ မနော အနတ္တာ၊ ဓမ္မာ အနတ္တာ၊ မနောဝိညာဏံ အနတ္တာ၊ မနောသမ္ဖဿော အနတ္တာ၊ ဝေဒနာ အနတ္တာ။

‘‘‘တဏှာ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ။ တဏှာယ ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ။ ယဿ ခေါ ပန ဥပ္ပာဒေါပိ ဝယောပိ ပညာယတိ၊ ‘အတ္တာ မေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စ ဝေတိ စာ’တိ ဣစ္စဿ ဧဝမာဂတံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ န ဥပပဇ္ဇတိ – ‘တဏှာ အတ္တာ’တိ ယော ဝဒေယျ။ ဣတိ မနော အနတ္တာ၊ ဓမ္မာ အနတ္တာ၊ မနောဝိညာဏံ အနတ္တာ၊ မနောသမ္ဖဿော အနတ္တာ၊ ဝေဒနာ အနတ္တာ၊ တဏှာ အနတ္တာ။

၄၂၄။ ‘‘အယံ ခေါ ပန၊ ဘိက္ခဝေ၊ သက္ကာယသမုဒယဂါမိနီ ပဋိပဒါ – စက္ခုံ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ၊ ရူပေ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ၊ စက္ခုဝိညာဏံ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ၊ စက္ခုသမ္ဖဿံ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ၊ ဝေဒနံ ‘ဧတံ မမ ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ၊ တဏှံ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ၊ သောတံ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ…ပေ… ဃာနံ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ…ပေ… ဇိဝှံ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ…ပေ… ကာယံ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ…ပေ… မနံ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ၊ ဓမ္မေ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ၊ မနောဝိညာဏံ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ၊ မနောသမ္ဖဿံ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ၊ ဝေဒနံ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ၊ တဏှံ ‘ဧတံ မမ၊ ဧသောဟမသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။

‘‘အယံ ခေါ ပန၊ ဘိက္ခဝေ၊ သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ – စက္ခုံ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ ရူပေ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ စက္ခုဝိညာဏံ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ စက္ခုသမ္ဖဿံ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ ဝေဒနံ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ တဏှံ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ သောတံ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ…ပေ… ဃာနံ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ… ဇိဝှံ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ… ကာယံ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ… မနံ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ ဓမ္မေ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ မနောဝိညာဏံ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ မနောသမ္ဖဿံ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ ဝေဒနံ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ တဏှံ ‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။

၄၂၅။ ‘‘စက္ခုဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိစ္စ ရူပေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ။ သော သုခါယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော အဘိနန္ဒတိ အဘိဝဒတိ အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။ တဿ ရာဂါနုသယော အနုသေတိ။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော သောစတိ ကိလမတိ ပရိဒေဝတိ ဥရတ္တာဠိံ ကန္ဒတိ သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇတိ။ တဿ ပဋိဃာနုသယော အနုသေတိ။ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော တဿာ ဝေဒနာယ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ တဿ အဝိဇ္ဇာနုသယော အနုသေတိ။ သော ဝတ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါယ ဝေဒနာယ ရာဂါနုသယံ အပ္ပဟာယ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ပဋိဃာနုသယံ အပ္ပဋိဝိနောဒေတွာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ အဝိဇ္ဇာနုသယံ အသမူဟနိတွာ အဝိဇ္ဇံ အပ္ပဟာယ ဝိဇ္ဇံ အနုပ္ပာဒေတွာ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဘဝိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သောတဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိစ္စ သဒ္ဒေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သောတဝိညာဏံ…ပေ… ဃာနဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိစ္စ ဂန္ဓေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဃာနဝိညာဏံ…ပေ… ဇိဝှဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိစ္စ ရသေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဇိဝှာဝိညာဏံ…ပေ… ကာယဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိစ္စ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာယဝိညာဏံ…ပေ… မနဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိစ္စ ဓမ္မေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနောဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ။ သော သုခါယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော အဘိနန္ဒတိ အဘိဝဒတိ အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။ တဿ ရာဂါနုသယော အနုသေတိ။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော သောစတိ ကိလမတိ ပရိဒေဝတိ ဥရတ္တာဠိံ ကန္ဒတိ သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇတိ။ တဿ ပဋိဃာနုသယော အနုသေတိ။ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော တဿာ ဝေဒနာယ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ တဿ အဝိဇ္ဇာနုသယော အနုသေတိ။ သော ဝတ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါယ ဝေဒနာယ ရာဂါနုသယံ အပ္ပဟာယ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ပဋိဃာနုသယံ အပ္ပဋိဝိနောဒေတွာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ အဝိဇ္ဇာနုသယံ အသမူဟနိတွာ အဝိဇ္ဇံ အပ္ပဟာယ ဝိဇ္ဇံ အနုပ္ပာဒေတွာ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဘဝိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

၄၂၆။ ‘‘စက္ခုဉ္စ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိစ္စ ရူပေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏံ၊ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ။ သော သုခါယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော နာဘိနန္ဒတိ နာဘိဝဒတိ နာဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။ တဿ ရာဂါနုသယော နာနုသေတိ။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော န သောစတိ န ကိလမတိ ပရိဒေဝတိ န ဥရတ္တာဠိံ ကန္ဒတိ န သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇတိ။ တဿ ပဋိဃာနုသယော နာနုသေတိ။ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော တဿာ ဝေဒနာယ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ အဝိဇ္ဇာနုသယော နာနုသေတိ။ သော ဝတ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါယ ဝေဒနာယ ရာဂါနုသယံ ပဟာယ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ပဋိဃာနုသယံ ပဋိဝိနောဒေတွာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ အဝိဇ္ဇာနုသယံ သမူဟနိတွာ အဝိဇ္ဇံ ပဟာယ ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပာဒေတွာ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဘဝိဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သောတဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိစ္စ သဒ္ဒေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သောတဝိညာဏံ…ပေ…။

‘‘ဃာနဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိစ္စ ဂန္ဓေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဃာနဝိညာဏံ…ပေ…။

‘‘ဇိဝှဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိစ္စ ရသေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဇိဝှာဝိညာဏံ…ပေ… ။

‘‘ကာယဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိစ္စ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာယဝိညာဏံ…ပေ…။

‘‘မနဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိစ္စ ဓမ္မေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနောဝိညာဏံ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော၊ ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ။ သော သုခါယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော နာဘိနန္ဒတိ နာဘိဝဒတိ နာဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။ တဿ ရာဂါနုသယော နာနုသေတိ။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော န သောစတိ န ကိလမတိ န ပရိဒေဝတိ န ဥရတ္တာဠိံ ကန္ဒတိ န သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇတိ။ တဿ ပဋိဃာနုသယော နာနုသေတိ။ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော သမာနော တဿာ ဝေဒနာယ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ အဝိဇ္ဇာနုသယော နာနုသေတိ။ သော ဝတ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုခါယ ဝေဒနာယ ရာဂါနုသယံ ပဟာယ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ပဋိဃာနုသယံ ပဋိဝိနောဒေတွာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ အဝိဇ္ဇာနုသယံ သမူဟနိတွာ အဝိဇ္ဇံ ပဟာယ ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပာဒေတွာ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဘဝိဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။

၄၂၇။ ‘‘ဧဝံ ပဿံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သုတဝါ အရိယသာဝကော စက္ခုသ္မိံ [စက္ခုသ္မိမ္ပိ (သျာ။ ကံ။) ဧဝမိတရေသုပိ] နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ ရူပေသု နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ စက္ခုဝိညာဏေ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ စက္ခုသမ္ဖဿေ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ ဝေဒနာယ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ တဏှာယ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ သောတသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ သဒ္ဒေသု နိဗ္ဗိန္ဒတိ…ပေ… ဃာနသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ ဂန္ဓေသု နိဗ္ဗိန္ဒတိ… ဇိဝှာယ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ ရသေသု နိဗ္ဗိန္ဒတိ… ကာယသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု နိဗ္ဗိန္ဒတိ… မနသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ ဓမ္မေသု နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ မနောဝိညာဏေ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ မနောသမ္ဖဿေ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ ဝေဒနာယ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ တဏှာယ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ ၊ ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကတံ ကရဏီယံ၊ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။ ဣမသ္မိံ ခေါ ပန ဝေယျာကရဏသ္မိံ ဘညမာနေ သဋ္ဌိမတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသူတိ။

ဆဆက္ကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။

၇။ မဟာသဠာယတနိကသုတ္တံ

၄၂၈။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မဟာသဠာယတနိကံ ဝေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာထ၊ သာဓုကံ မနသိ ကရောထ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ၊ ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

၄၂၉။ ‘‘စက္ခုံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ၊ ရူပေ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ၊ စက္ခုဝိညာဏံ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ၊ စက္ခုသမ္ဖဿံ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ၊ ယမိဒံ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တမ္ပိ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ၊ စက္ခုသ္မိံ သာရဇ္ဇတိ၊ ရူပေသု သာရဇ္ဇတိ၊ စက္ခုဝိညာဏေ သာရဇ္ဇတိ၊ စက္ခုသမ္ဖဿေ သာရဇ္ဇတိ၊ ယမိဒံ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တသ္မိမ္ပိ သာရဇ္ဇတိ။

‘‘တဿ သာရတ္တဿ သံယုတ္တဿ သမ္မူဠှဿ အဿာဒါနုပဿိနော ဝိဟရတော အာယတိံ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဥပစယံ ဂစ္ဆန္တိ။ တဏှာ စဿ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ နန္ဒီရာဂသဟဂတာ တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ၊ သာ စဿ ပဝဍ္ဎတိ။ တဿ ကာယိကာပိ ဒရထာ ပဝဍ္ဎန္တိ၊ စေတသိကာပိ ဒရထာ ပဝဍ္ဎန္တိ၊ ကာယိကာပိ သန္တာပါ ပဝဍ္ဎန္တိ ၊ စေတသိကာပိ သန္တာပါ ပဝဍ္ဎန္တိ၊ ကာယိကာပိ ပရိဠာဟာ ပဝဍ္ဎန္တိ၊ စေတသိကာပိ ပရိဠာဟာ ပဝဍ္ဎန္တိ။ သော ကာယဒုက္ခမ္ပိ [ကာယိကဒုက္ခမ္ပိ (သျာ။ ကံ။)၊ ကာယိကံ ဒုက္ခမ္ပိ (က။)] စေတောဒုက္ခမ္ပိ ပဋိသံဝေဒေတိ။

‘‘သောတံ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ…ပေ… ဃာနံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ…ပေ… ဇိဝှံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ…ပေ… ကာယံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ…ပေ… မနံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ၊ ဓမ္မေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ၊ မနောဝိညာဏံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ ၊ မနောသမ္ဖဿံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ၊ ယမိဒံ မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တမ္ပိ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ၊ မနသ္မိံ သာရဇ္ဇတိ၊ ဓမ္မေသု သာရဇ္ဇတိ၊ မနောဝိညာဏေ သာရဇ္ဇတိ၊ မနောသမ္ဖဿေ သာရဇ္ဇတိ၊ ယမိဒံ မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တသ္မိမ္ပိ သာရဇ္ဇတိ။

‘‘တဿ သာရတ္တဿ သံယုတ္တဿ သမ္မူဠှဿ အဿာဒါနုပဿိနော ဝိဟရတော အာယတိံ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဥပစယံ ဂစ္ဆန္တိ။ တဏှာ စဿ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ နန္ဒီရာဂသဟဂတာ တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ၊ သာ စဿ ပဝဍ္ဎတိ။ တဿ ကာယိကာပိ ဒရထာ ပဝဍ္ဎန္တိ၊ စေတသိကာပိ ဒရထာ ပဝဍ္ဎန္တိ၊ ကာယိကာပိ သန္တာပါ ပဝဍ္ဎန္တိ၊ စေတသိကာပိ သန္တာပါ ပဝဍ္ဎန္တိ၊ ကာယိကာပိ ပရိဠာဟာ ပဝဍ္ဎန္တိ၊ စေတသိကာပိ ပရိဠာဟာ ပဝဍ္ဎန္တိ။ သော ကာယဒုက္ခမ္ပိ စေတောဒုက္ခမ္ပိ ပဋိသံဝေဒေတိ။

၄၃၀။ ‘‘စက္ခုဉ္စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ၊ ရူပေ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ၊ စက္ခုဝိညာဏံ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ၊ စက္ခုသမ္ဖဿံ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ၊ ယမိဒံ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တမ္ပိ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ၊ စက္ခုသ္မိံ န သာရဇ္ဇတိ၊ ရူပေသု န သာရဇ္ဇတိ၊ စက္ခုဝိညာဏေ န သာရဇ္ဇတိ၊ စက္ခုသမ္ဖဿေ န သာရဇ္ဇတိ၊ ယမိဒံ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တသ္မိမ္ပိ န သာရဇ္ဇတိ။

‘‘တဿ အသာရတ္တဿ အသံယုတ္တဿ အသမ္မူဠှဿ အာဒီနဝါနုပဿိနော ဝိဟရတော အာယတိံ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အပစယံ ဂစ္ဆန္တိ။ တဏှာ စဿ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ နန္ဒီရာဂသဟဂတာ တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ၊ သာ စဿ ပဟီယတိ။ တဿ ကာယိကာပိ ဒရထာ ပဟီယန္တိ၊ စေတသိကာပိ ဒရထာ ပဟီယန္တိ၊ ကာယိကာပိ သန္တာပါ ပဟီယန္တိ၊ စေတသိကာပိ သန္တာပါ ပဟီယန္တိ၊ ကာယိကာပိ ပရိဠာဟာ ပဟီယန္တိ ၊ စေတသိကာပိ ပရိဠာဟာ ပဟီယန္တိ။ သော ကာယသုခမ္ပိ စေတောသုခမ္ပိ ပဋိသံဝေဒေတိ။

၄၃၁။ ‘‘ယာ တထာဘူတဿ [ယထာဘူတဿ (သီ။ ပီ။)] ဒိဋ္ဌိ သာဿ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ ယော တထာဘူတဿ [ယထာဘူတဿ (သီ။ ပီ။)] သင်္ကပ္ပော သွာဿ ဟောတိ သမ္မာသင်္ကပ္ပော၊ ယော တထာဘူတဿ [ယထာဘူတဿ (သီ။ ပီ။)] ဝါယာမော သွာဿ ဟောတိ သမ္မာဝါယာမော၊ ယာ တထာဘူတဿ [ယထာဘူတဿ (သီ။ ပီ။)] သတိ သာဿ ဟောတိ သမ္မာသတိ၊ ယော တထာဘူတဿ [ယထာဘူတဿ (သီ။ ပီ။)] သမာဓိ သွာဿ ဟောတိ သမ္မာသမာဓိ။ ပုဗ္ဗေဝ ခေါ ပနဿ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ အာဇီဝေါ သုပရိသုဒ္ဓါ ဟောတိ။ ဧဝမဿာယံ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ။

‘‘တဿ ဧဝံ ဣမံ အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဘာဝယတော စတ္တာရောပိ သတိပဋ္ဌာနာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ စတ္တာရောပိ သမ္မပ္ပဓာနာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ စတ္တာရောပိ ဣဒ္ဓိပါဒါ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ ပဉ္စပိ ဣန္ဒြိယာနိ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ ပဉ္စပိ ဗလာနိ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ သတ္တပိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။

‘‘တဿိမေ ဒွေ ဓမ္မာ ယုဂနန္ဓာ [ယုဂနဒ္ဓါ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ဝတ္တန္တိ – သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ သော ယေ ဓမ္မာ အဘိညာ ပရိညေယျာ တေ ဓမ္မေ အဘိညာ ပရိဇာနာတိ။ ယေ ဓမ္မာ အဘိညာ ပဟာတဗ္ဗာ တေ ဓမ္မေ အဘိညာ ပဇဟတိ။ ယေ ဓမ္မာ အဘိညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ တေ ဓမ္မေ အဘိညာ ဘာဝေတိ။ ယေ ဓမ္မာ အဘိညာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ တေ ဓမ္မေ အဘိညာ သစ္ဆိကရောတိ။

‘‘ကတမေ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ အဘိညာ ပရိညေယျာ? ‘ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ’ တိဿ ဝစနီယံ၊ သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ သညုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ဣမေ ဓမ္မာ အဘိညာ ပရိညေယျာ။

‘‘ကတမေ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ အဘိညာ ပဟာတဗ္ဗာ? အဝိဇ္ဇာ စ ဘဝတဏှာ စ – ဣမေ ဓမ္မာ အဘိညာ ပဟာတဗ္ဗာ။

‘‘ကတမေ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ အဘိညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ – ဣမေ ဓမ္မာ အဘိညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။

‘‘ကတမေ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ အဘိညာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? ဝိဇ္ဇာ စ ဝိမုတ္တိ စ – ဣမေ ဓမ္မာ အဘိညာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။

၄၃၂။ ‘‘သောတံ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ…ပေ… ဃာနံ ဘိက္ခဝေ၊ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ…ပေ… ဇိဝှံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ… ကာယံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ… မနံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ၊ ဓမ္မေ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ၊ မနောဝိညာဏံ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ၊ မနောသမ္ဖဿံ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ၊ ယမိဒံ မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တမ္ပိ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ၊ မနသ္မိံ န သာရဇ္ဇတိ၊ ဓမ္မေသု န သာရဇ္ဇတိ၊ မနောဝိညာဏေ န သာရဇ္ဇတိ၊ မနောသမ္ဖဿေ န သာရဇ္ဇတိ၊ ယမိဒံ မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တသ္မိမ္ပိ န သာရဇ္ဇတိ။

‘‘တဿ အသာရတ္တဿ အသံယုတ္တဿ အသမ္မူဠှဿ အာဒီနဝါနုပဿိနော ဝိဟရတော အာယတိံ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အပစယံ ဂစ္ဆန္တိ။ တဏှာ စဿ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ နန္ဒီရာဂသဟဂတာ တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ ၊ သာ စဿ ပဟီယတိ။ တဿ ကာယိကာပိ ဒရထာ ပဟီယန္တိ၊ စေတသိကာပိ ဒရထာ ပဟီယန္တိ၊ ကာယိကာပိ သန္တာပါ ပဟီယန္တိ၊ စေတသိကာပိ သန္တာပါ ပဟီယန္တိ၊ ကာယိကာပိ ပရိဠာဟာ ပဟီယန္တိ၊ စေတသိကာပိ ပရိဠာဟာ ပဟီယန္တိ။ သော ကာယသုခမ္ပိ စေတောသုခမ္ပိ ပဋိသံဝေဒေတိ။

၄၃၃။ ‘‘ယာ တထာဘူတဿ ဒိဋ္ဌိ သာဿ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ ယော တထာဘူတဿ သင်္ကပ္ပော သွာဿ ဟောတိ သမ္မာသင်္ကပ္ပော၊ ယော တထာဘူတဿ ဝါယာမော သွာဿ ဟောတိ သမ္မာဝါယာမော၊ ယာ တထာဘူတဿ သတိ သာဿ ဟောတိ သမ္မာသတိ၊ ယော တထာဘူတဿ သမာဓိ သွာဿ ဟောတိ သမ္မာသမာဓိ။ ပုဗ္ဗေဝ ခေါ ပနဿ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ အာဇီဝေါ သုပရိသုဒ္ဓါ ဟောတိ။ ဧဝမဿာယံ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ။

‘‘တဿ ဧဝံ ဣမံ အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဘာဝယတော စတ္တာရောပိ သတိပဋ္ဌာနာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ စတ္တာရောပိ သမ္မပ္ပဓာနာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ စတ္တာရောပိ ဣဒ္ဓိပါဒါ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ ပဉ္စပိ ဣန္ဒြိယာနိ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ ပဉ္စပိ ဗလာနိ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ သတ္တပိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။

‘‘တဿိမေ ဒွေ ဓမ္မာ ယုဂနန္ဓာ ဝတ္တန္တိ – သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ သော ယေ ဓမ္မာ အဘိညာ ပရိညေယျာ တေ ဓမ္မေ အဘိညာ ပရိဇာနာတိ။ ယေ ဓမ္မာ အဘိညာ ပဟာတဗ္ဗာ တေ ဓမ္မေ အဘိညာ ပဇဟတိ။ ယေ ဓမ္မာ အဘိညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ တေ ဓမ္မေ အဘိညာ ဘာဝေတိ။ ယေ ဓမ္မာ အဘိညာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ တေ ဓမ္မေ အဘိညာ သစ္ဆိကရောတိ။

‘‘ကတမေ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ အဘိညာ ပရိညေယျာ? ‘ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ’ တိဿ ဝစနီယံ၊ သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ သညုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ဣမေ ဓမ္မာ အဘိညာ ပရိညေယျာ။

‘‘ကတမေ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ အဘိညာ ပဟာတဗ္ဗာ? အဝိဇ္ဇာ စ ဘဝတဏှာ စ – ဣမေ ဓမ္မာ အဘိညာ ပဟာတဗ္ဗာ။

‘‘ကတမေ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ အဘိညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ – ဣမေ ဓမ္မာ အဘိညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။

‘‘ကတမေ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ အဘိညာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? ဝိဇ္ဇာ စ ဝိမုတ္တိ စ – ဣမေ ဓမ္မာ အဘိညာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။

မဟာသဠာယတနိကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။

၈။ နဂရဝိန္ဒေယျသုတ္တံ

၄၃၄။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင်္ဃေန သဒ္ဓိံ ယေန နဂရဝိန္ဒံ နာမ ကောသလာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဂါမော တဒဝသရိ။ အဿောသုံ ခေါ နဂရဝိန္ဒေယျကာ [နဂရဝိန္ဒေယျာ (က။)] ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ – ‘‘သမဏော ခလု၊ ဘော၊ ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင်္ဃေန သဒ္ဓိံ နဂရဝိန္ဒံ အနုပ္ပတ္တော။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓါ ဘဂဝါ’တိ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ၊ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ’’တိ။

အထ ခေါ နဂရဝိန္ဒေယျကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု၊ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတော သန္တိကေ နာမဂေါတ္တံ သာဝေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ တုဏှီဘူတာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နေ ခေါ နဂရဝိန္ဒေယျကေ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

၄၃၅။ ‘‘သစေ ဝေါ၊ ဂဟပတယော၊ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ – ‘ကထံဘူတာ၊ ဂဟပတယော၊ သမဏဗြာဟ္မဏာ န သက္ကာတဗ္ဗာ န ဂရုကာတဗ္ဗာ န မာနေတဗ္ဗာ န ပူဇေတဗ္ဗာ’တိ? ဧဝံ ပုဋ္ဌာ တုမှေ၊ ဂဟပတယော၊ တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ဗျာကရေယျာထ – ‘ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ စက္ခုဝိညေယျေသု ရူပေသု အဝီတရာဂါ အဝီတဒေါသာ အဝီတမောဟာ၊ အဇ္ဈတ္တံ အဝူပသန္တစိတ္တာ၊ သမဝိသမံ စရန္တိ ကာယေန ဝါစာယ မနသာ၊ ဧဝရူပါ သမဏဗြာဟ္မဏာ န သက္ကာတဗ္ဗာ န ဂရုကာတဗ္ဗာ န မာနေတဗ္ဗာ န ပူဇေတဗ္ဗာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? မယမ္ပိ ဟိ စက္ခုဝိညေယျေသု ရူပေသု အဝီတရာဂါ အဝီတဒေါသာ အဝီတမောဟာ၊ အဇ္ဈတ္တံ အဝူပသန္တစိတ္တာ၊ သမဝိသမံ စရာမ ကာယေန ဝါစာယ မနသာ၊ တေသံ နော သမစရိယမ္ပိ ဟေတံ ဥတ္တရိ အပဿတံ။ တသ္မာ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ န သက္ကာတဗ္ဗာ န ဂရုကာတဗ္ဗာ န မာနေတဗ္ဗာ န ပူဇေတဗ္ဗာ။ ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သောတဝိညေယျေသု သဒ္ဒေသု… ဃာနဝိညေယျေသု ဂန္ဓေသု… ဇိဝှာဝိညေယျေသု ရသေသု… ကာယဝိညေယျေသု ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု… မနောဝိညေယျေသု ဓမ္မေသု အဝီတရာဂါ အဝီတဒေါသာ အဝီတမောဟာ၊ အဇ္ဈတ္တံ အဝူပသန္တစိတ္တာ၊ သမဝိသမံ စရန္တိ ကာယေန ဝါစာယ မနသာ၊ ဧဝရူပါ သမဏဗြာဟ္မဏာ န သက္ကာတဗ္ဗာ န ဂရုကာတဗ္ဗာ န မာနေတဗ္ဗာ န ပူဇေတဗ္ဗာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? မယမ္ပိ ဟိ မနောဝိညေယျေသု ဓမ္မေသု အဝီတရာဂါ အဝီတဒေါသာ အဝီတမောဟာ ၊ အဇ္ဈတ္တံ အဝူပသန္တစိတ္တာ၊ သမဝိသမံ စရာမ ကာယေန ဝါစာယ မနသာ၊ တေသံ နော သမစရိယမ္ပိ ဟေတံ ဥတ္တရိ အပဿတံ။ တသ္မာ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ န သက္ကာတဗ္ဗာ န ဂရုကာတဗ္ဗာ န မာနေတဗ္ဗာ န ပူဇေတဗ္ဗာ’တိ။ ဧဝံ ပုဋ္ဌာ တုမှေ၊ ဂဟပတယော၊ တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ဗျာကရေယျာထ။

၄၃၆။ ‘‘သစေ ပန ဝေါ၊ ဂဟပတယော၊ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ – ‘ကထံဘူတာ၊ ဂဟပတယော၊ သမဏဗြာဟ္မဏာ သက္ကာတဗ္ဗာ ဂရုကာတဗ္ဗာ မာနေတဗ္ဗာ ပူဇေတဗ္ဗာ’တိ? ဧဝံ ပုဋ္ဌာ တုမှေ၊ ဂဟပတယော၊ တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ဗျာကရေယျာထ – ‘ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ စက္ခုဝိညေယျေသု ရူပေသု ဝီတရာဂါ ဝီတဒေါသာ ဝီတမောဟာ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တာ၊ သမစရိယံ စရန္တိ ကာယေန ဝါစာယ မနသာ၊ ဧဝရူပါ သမဏဗြာဟ္မဏာ သက္ကာတဗ္ဗာ ဂရုကာတဗ္ဗာ မာနေတဗ္ဗာ ပူဇေတဗ္ဗာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? မယမ္ပိ ဟိ [မယံ ဟိ (?)] စက္ခုဝိညေယျေသု ရူပေသု အဝီတရာဂါ အဝီတဒေါသာ အဝီတမောဟာ၊ အဇ္ဈတ္တံ အဝူပသန္တစိတ္တာ၊ သမဝိသမံ စရာမ ကာယေန ဝါစာယ မနသာ၊ တေသံ နော သမစရိယမ္ပိ ဟေတံ ဥတ္တရိ ပဿတံ။ တသ္မာ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ သက္ကာတဗ္ဗာ ဂရုကာတဗ္ဗာ မာနေတဗ္ဗာ ပူဇေတဗ္ဗာ။ ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သောတဝိညေယျေသု သဒ္ဒေသု… ဃာနဝိညေယျေသု ဂန္ဓေသု… ဇိဝှာဝိညေယျေသု ရသေသု… ကာယဝိညေယျေသု ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု… မနောဝိညေယျေသု ဓမ္မေသု ဝီတရာဂါ ဝီတဒေါသာ ဝီတမောဟာ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တာ၊ သမစရိယံ စရန္တိ ကာယေန ဝါစာယ မနသာ၊ ဧဝရူပါ သမဏဗြာဟ္မဏာ သက္ကာတဗ္ဗာ ဂရုကာတဗ္ဗာ မာနေတဗ္ဗာ ပူဇေတဗ္ဗာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? မယမ္ပိ ဟိ မနောဝိညေယျေသု ဓမ္မေသု အဝီတရာဂါ အဝီတဒေါသာ အဝီတမောဟာ အဇ္ဈတ္တံ အဝူပသန္တစိတ္တာ၊ သမဝိသမံ စရာမ ကာယေန ဝါစာယ မနသာ၊ တေသံ နော သမစရိယမ္ပိ ဟေတံ ဥတ္တရိ ပဿတံ။ တသ္မာ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ သက္ကာတဗ္ဗာ ဂရုကာတဗ္ဗာ မာနေတဗ္ဗာ ပူဇေတဗ္ဗာ’တိ ။ ဧဝံ ပုဋ္ဌာ တုမှေ၊ ဂဟပတယော၊ တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ဗျာကရေယျာထ။

၄၃၇။ ‘‘သစေ ပန ဝေါ [သစေ တေ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)]၊ ဂဟပတယော၊ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ – ‘ကေ ပနာယသ္မန္တာနံ အာကာရာ၊ ကေ အနွယာ၊ ယေန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဧဝံ ဝဒေထ? အဒ္ဓါ တေ အာယသ္မန္တော ဝီတရာဂါ ဝါ ရာဂဝိနယာယ ဝါ ပဋိပန္နာ၊ ဝီတဒေါသာ ဝါ ဒေါသဝိနယာယ ဝါ ပဋိပန္နာ၊ ဝီတမောဟာ ဝါ မောဟဝိနယာယ ဝါ ပဋိပန္နာ’တိ? ဧဝံ ပုဋ္ဌာ တုမှေ၊ ဂဟပတယော၊ တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ဗျာကရေယျာထ – ‘တထာ ဟိ တေ အာယသ္မန္တော အရညဝနပတ္ထာနိ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ ပဋိသေဝန္တိ။ နတ္ထိ ခေါ ပန တတ္ထ တထာရူပါ စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ ယေ ဒိသွာ ဒိသွာ အဘိရမေယျုံ၊ နတ္ထိ ခေါ ပန တတ္ထ တထာရူပါ သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ ယေ သုတွာ သုတွာ အဘိရမေယျုံ၊ နတ္ထိ ခေါ ပန တတ္ထ တထာရူပါ ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ ယေ ဃာယိတွာ ဃာယိတွာ အဘိရမေယျုံ ၊ နတ္ထိ ခေါ ပန တတ္ထ တထာရူပါ ဇိဝှာဝိညေယျာ ရသာ ယေ သာယိတွာ သာယိတွာ အဘိရမေယျုံ၊ နတ္ထိ ခေါ ပန တတ္ထ တထာရူပါ ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ယေ ဖုသိတွာ ဖုသိတွာ အဘိရမေယျုံ။ ဣမေ ခေါ နော၊ အာဝုသော၊ အာကာရာ၊ ဣမေ အနွယာ၊ ယေန မယံ [ယေန မယံ အာယသ္မန္တော (သီ။ ပီ။)၊ ယေန မယံ အာယသ္မန္တေ (သျာ။ ကံ။)] ဧဝံ ဝဒေမ – အဒ္ဓါ တေ အာယသ္မန္တော ဝီတရာဂါ ဝါ ရာဂဝိနယာယ ဝါ ပဋိပန္နာ၊ ဝီတဒေါသာ ဝါ ဒေါသဝိနယာယ ဝါ ပဋိပန္နာ၊ ဝီတမောဟာ ဝါ မောဟဝိနယာယ ဝါ ပဋိပန္နာ’တိ။ ဧဝံ ပုဋ္ဌာ တုမှေ၊ ဂဟပတယော၊ တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ဗျာကရေယျာထာ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ၊ နဂရဝိန္ဒေယျကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ၊ ဘော ဂေါတမ၊ အဘိက္ကန္တံ၊ ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ၊ ဘော ဂေါတမ၊ နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ၊ ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ၊ မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ၊ အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ’တိ၊ ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧတေ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ။ ဥပါသကေ နော ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတေ သရဏံ ဂတေ’’တိ။

နဂရဝိန္ဒေယျသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။

၉။ ပိဏ္ဍပါတပါရိသုဒ္ဓိသုတ္တံ

၄၃၈။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ တေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဣန္ဒြိယာနိ၊ ပရိသုဒ္ဓါ ဆဝိဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော။ ကတမေန ခေါ တွံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဝိဟာရေန ဧတရဟိ ဗဟုလံ ဝိဟရသီ’’တိ? ‘‘သုညတာဝိဟာရေန ခေါ အဟံ၊ ဘန္တေ၊ ဧတရဟိ ဗဟုလံ ဝိဟရာမီ’’တိ။ ‘‘သာဓု၊ သာဓု၊ သာရိပုတ္တ! မဟာပုရိသဝိဟာရေန ကိရ တွံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဧတရဟိ ဗဟုလံ ဝိဟရသိ။ မဟာပုရိသဝိဟာရော ဧသော [ဟေသ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊ သာရိပုတ္တ၊ ယဒိဒံ – သုညတာ။ တသ္မာတိဟ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု သစေ အာကင်္ခေယျ – ‘သုညတာဝိဟာရေန ဗဟုလံ [ဧတရဟိ ဗဟုလံ (သီ။ ပီ။)] ဝိဟရေယျ’န္တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယေန စာဟံ မဂ္ဂေန ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံ၊ ယသ္မိဉ္စ ပဒေသေ ပိဏ္ဍာယ အစရိံ၊ ယေန စ မဂ္ဂေန ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမိံ၊ အတ္ထိ နု ခေါ မေ တတ္ထ စက္ခုဝိညေယျေသု ရူပေသု ဆန္ဒော ဝါ ရာဂေါ ဝါ ဒေါသော ဝါ မောဟော ဝါ ပဋိဃံ ဝါပိ စေတသော’တိ? သစေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ယေန စာဟံ မဂ္ဂေန ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံ၊ ယသ္မိဉ္စ ပဒေသေ ပိဏ္ဍာယ အစရိံ၊ ယေန စ မဂ္ဂေန ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမိံ၊ အတ္ထိ မေ တတ္ထ စက္ခုဝိညေယျေသု ရူပေသု ဆန္ဒော ဝါ ရာဂေါ ဝါ ဒေါသော ဝါ မောဟော ဝါ ပဋိဃံ ဝါပိ စေတသော’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ယေန စာဟံ မဂ္ဂေန ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံ၊ ယသ္မိဉ္စ ပဒေသေ ပိဏ္ဍာယ အစရိံ၊ ယေန စ မဂ္ဂေန ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမိံ၊ နတ္ထိ မေ တတ္ထ စက္ခုဝိညေယျေသု ရူပေသု ဆန္ဒော ဝါ ရာဂေါ ဝါ ဒေါသော ဝါ မောဟော ဝါ ပဋိဃံ ဝါပိ စေတသော’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

၄၃၉။ ‘‘ပုန စပရံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယေန စာဟံ မဂ္ဂေန ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံ၊ ယသ္မိဉ္စ ပဒေသေ ပိဏ္ဍာယ အစရိံ၊ ယေန စ မဂ္ဂေန ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမိံ၊ အတ္ထိ နု ခေါ မေ တတ္ထ သောတဝိညေယျေသု သဒ္ဒေသု…ပေ… ဃာနဝိညေယျေသု ဂန္ဓေသု… ဇိဝှာဝိညေယျေသု ရသေသု … ကာယဝိညေယျေသု ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု… မနောဝိညေယျေသု ဓမ္မေသု ဆန္ဒော ဝါ ရာဂေါ ဝါ ဒေါသော ဝါ မောဟော ဝါ ပဋိဃံ ဝါပိ စေတသော’တိ? သစေ ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ယေန စာဟံ မဂ္ဂေန ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံ၊ ယသ္မိဉ္စ ပဒေသေ ပိဏ္ဍာယ အစရိံ၊ ယေန စ မဂ္ဂေန ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမိံ၊ အတ္ထိ မေ တတ္ထ မနောဝိညေယျေသု ဓမ္မေသု ဆန္ဒော ဝါ ရာဂေါ ဝါ ဒေါသော ဝါ မောဟော ဝါ ပဋိဃံ ဝါပိ စေတသော’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ယေန စာဟံ မဂ္ဂေန ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံ၊ ယသ္မိဉ္စ ပဒေသေ ပိဏ္ဍာယ အစရိံ၊ ယေန စ မဂ္ဂေန ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမိံ၊ နတ္ထိ မေ တတ္ထ မနောဝိညေယျေသု ဓမ္မေသု ဆန္ဒော ဝါ ရာဂေါ ဝါ ဒေါသော ဝါ မောဟော ဝါ ပဋိဃံ ဝါပိ စေတသော’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

၄၄၀။ ‘‘ပုန စပရံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ပဟီနာ နု ခေါ မေ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ’တိ? သစေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အပ္ပဟီနာ ခေါ မေ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ပဉ္စန္နံ ကာမဂုဏာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ပဟီနာ ခေါ မေ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

၄၄၁။ ‘‘ပုန စပရံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ပဟီနာ နု ခေါ မေ ပဉ္စ နီဝရဏာ’တိ? သစေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အပ္ပဟီနာ ခေါ မေ ပဉ္စ နီဝရဏာ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ပဉ္စန္နံ နီဝရဏာနံ ပဟာနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ပဟီနာ ခေါ မေ ပဉ္စ နီဝရဏာ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

၄၄၂။ ‘‘ပုန စပရံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ပရိညာတာ နု ခေါ မေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ’တိ? သစေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အပရိညာတာ ခေါ မေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ ပရိညာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ပရိညာတာ ခေါ မေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

၄၄၃။ ‘‘ပုန စပရံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဘာဝိတာ နု ခေါ မေ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ’တိ? သစေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အဘာဝိတာ ခေါ မေ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ စတုန္နံ သတိပဋ္ဌာနာနံ ဘာဝနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဘာဝိတာ ခေါ မေ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

၄၄၄။ ‘‘ပုန စပရံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဘာဝိတာ နု ခေါ မေ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ’တိ? သစေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အဘာဝိတာ ခေါ မေ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ စတုန္နံ သမ္မပ္ပဓာနာနံ ဘာဝနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဘာဝိတာ ခေါ မေ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ’တိ ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

၄၄၅။ ‘‘ပုန စပရံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဘာဝိတာ နု ခေါ မေ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ’တိ? သစေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အဘာဝိတာ ခေါ မေ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ စတုန္နံ ဣဒ္ဓိပါဒါနံ ဘာဝနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဘာဝိတာ ခေါ မေ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

၄၄၆။ ‘‘ပုန စပရံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဘာဝိတာနိ နု ခေါ မေ ပဉ္စိန္ဒြိယာနီ’တိ? သစေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အဘာဝိတာနိ ခေါ မေ ပဉ္စိန္ဒြိယာနီ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ပဉ္စန္နံ ဣန္ဒြိယာနံ ဘာဝနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဘာဝိတာနိ ခေါ မေ ပဉ္စိန္ဒြိယာနီ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

၄၄၇။ ‘‘ပုန စပရံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဘာဝိတာနိ နု ခေါ မေ ပဉ္စ ဗလာနီ’တိ? သစေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အဘာဝိတာနိ ခေါ မေ ပဉ္စ ဗလာနီ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ပဉ္စန္နံ ဗလာနံ ဘာဝနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဘာဝိတာနိ ခေါ မေ ပဉ္စ ဗလာနီ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

၄၄၈။ ‘‘ပုန စပရံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဘာဝိတာ နု ခေါ မေ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ’တိ? သစေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အဘာဝိတာ ခေါ မေ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ သတ္တန္နံ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ ဘာဝနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဘာဝိတာ ခေါ မေ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

၄၄၉။ ‘‘ပုန စပရံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဘာဝိတော နု ခေါ မေ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ’တိ? သစေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အဘာဝိတော ခေါ မေ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ အရိယဿ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ မဂ္ဂဿ ဘာဝနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဘာဝိတော ခေါ မေ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ’တိ ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

၄၅၀။ ‘‘ပုန စပရံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဘာဝိတာ နု ခေါ မေ သမထော စ ဝိပဿနာ စာ’တိ? သစေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အဘာဝိတာ ခေါ မေ သမထော စ ဝိပဿနာ စာ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ သမထဝိပဿနာနံ ဘာဝနာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဘာဝိတာ ခေါ မေ သမထော စ ဝိပဿနာ စာ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

၄၅၁။ ‘‘ပုန စပရံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘သစ္ဆိကတာ နု ခေါ မေ ဝိဇ္ဇာ စ ဝိမုတ္တိ စာ’တိ? သစေ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အသစ္ဆိကတာ ခေါ မေ ဝိဇ္ဇာ စ ဝိမုတ္တိ စာ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ ဝိဇ္ဇာယ ဝိမုတ္တိယာ သစ္ဆိကိရိယာယ ဝါယမိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘သစ္ဆိကတာ ခေါ မေ ဝိဇ္ဇာ စ ဝိမုတ္တိ စာ’တိ၊ တေန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

၄၅၂။ ‘‘ယေ ဟိ ကေစိ၊ သာရိပုတ္တ၊ အတီတမဒ္ဓါနံ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ပိဏ္ဍပါတံ ပရိသောဓေသုံ၊ သဗ္ဗေ တေ ဧဝမေဝ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပိဏ္ဍပါတံ ပရိသောဓေသုံ။ ယေပိ ဟိ ကေစိ၊ သာရိပုတ္တ၊ အနာဂတမဒ္ဓါနံ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ပိဏ္ဍပါတံ ပရိသောဓေဿန္တိ၊ သဗ္ဗေ တေ ဧဝမေဝ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပိဏ္ဍပါတံ ပရိသောဓေဿန္တိ။ ယေပိ ဟိ ကေစိ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဧတရဟိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ပိဏ္ဍပါတံ ပရိသောဓေန္တိ၊ သဗ္ဗေ တေ ဧဝမေဝ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပိဏ္ဍပါတံ ပရိသောဓေန္တိ။ တသ္မာတိဟ၊ သာရိပုတ္တ [ဝေါ သာရိပုတ္တ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ (သီ။ ပီ။)]၊ ‘ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပိဏ္ဍပါတံ ပရိသောဓေဿာမာ’တိ – ဧဝဉှိ ဝေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။

ပိဏ္ဍပါတပါရိသုဒ္ဓိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။

၁၀။ ဣန္ဒြိယဘာဝနာသုတ္တံ

၄၅၃။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဂဇင်္ဂလာယံ [ကဇင်္ဂလာယံ (သီ။ ပီ။)၊ ကဇ္ဇင်္ဂလာယံ (သျာ။ ကံ။)] ဝိဟရတိ သုဝေဠုဝနေ [ဝေဠုဝနေ (သျာ။ ကံ။)၊ မုခေလုဝနေ (သီ။ ပီ။)]။ အထ ခေါ ဥတ္တရော မာဏဝေါ ပါရာသိဝိယန္တေဝါသီ [ပါရာသရိယန္တေဝါသီ (သီ။ ပီ။)၊ ပါရာသိရိယန္တေဝါသီ (သျာ။ ကံ။)] ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ဥတ္တရံ မာဏဝံ ပါရာသိဝိယန္တေဝါသိံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒေသေတိ၊ ဥတ္တရ၊ ပါရာသိဝိယော ဗြာဟ္မဏော သာဝကာနံ ဣန္ဒြိယဘာဝန’’န္တိ? ‘‘ဒေသေတိ၊ ဘော ဂေါတမ၊ ပါရာသိဝိယော ဗြာဟ္မဏော သာဝကာနံ ဣန္ဒြိယဘာဝန’’န္တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန၊ ဥတ္တရ၊ ဒေသေတိ ပါရာသိဝိယော ဗြာဟ္မဏော သာဝကာနံ ဣန္ဒြိယဘာဝန’’န္တိ? ‘‘ဣဓ၊ ဘော ဂေါတမ၊ စက္ခုနာ ရူပံ န ပဿတိ၊ သောတေန သဒ္ဒံ န သုဏာတိ – ဧဝံ ခေါ၊ ဘော ဂေါတမ၊ ဒေသေတိ ပါရာသိဝိယော ဗြာဟ္မဏော သာဝကာနံ ဣန္ဒြိယဘာဝန’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ ခေါ၊ ဥတ္တရ၊ အန္ဓော ဘာဝိတိန္ဒြိယော ဘဝိဿတိ၊ ဗဓိရော ဘာဝိတိန္ဒြိယော ဘဝိဿတိ၊ ယထာ ပါရာသိဝိယဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဝစနံ။ အန္ဓော ဟိ၊ ဥတ္တရ၊ စက္ခုနာ ရူပံ န ပဿတိ၊ ဗဓိရော သောတေန သဒ္ဒံ န သုဏာတီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ၊ ဥတ္တရော မာဏဝေါ ပါရာသိဝိယန္တေဝါသီ တုဏှီဘူတော မင်္ကုဘူတော ပတ္တက္ခန္ဓော အဓောမုခေါ ပဇ္ဈာယန္တော အပ္ပဋိဘာနော နိသီဒိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥတ္တရံ မာဏဝံ ပါရာသိဝိယန္တေဝါသိံ တုဏှီဘူတံ မင်္ကုဘူတံ ပတ္တက္ခန္ဓံ အဓောမုခံ ပဇ္ဈာယန္တံ အပ္ပဋိဘာနံ ဝိဒိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘အညထာ ခေါ၊ အာနန္ဒ၊ ဒေသေတိ ပါရာသိဝိယော ဗြာဟ္မဏော သာဝကာနံ ဣန္ဒြိယဘာဝနံ၊ အညထာ စ ပနာနန္ဒ၊ အရိယဿ ဝိနယေ အနုတ္တရာ ဣန္ဒြိယဘာဝနာ ဟောတီ’’တိ။ ‘‘ဧတဿ၊ ဘဂဝါ၊ ကာလော၊ ဧတဿ၊ သုဂတ၊ ကာလော ယံ ဘဂဝါ အရိယဿ ဝိနယေ အနုတ္တရံ ဣန္ဒြိယဘာဝနံ ဒေသေယျ။ ဘဂဝတော သုတွာ ဘိက္ခူ ဓာရေဿန္တီ’’တိ။ ‘‘တေနဟာနန္ဒ၊ သုဏာဟိ၊ သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ၊ ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

၄၅၄။ ‘‘ကထဉ္စာနန္ဒ၊ အရိယဿ ဝိနယေ အနုတ္တရာ ဣန္ဒြိယဘာဝနာ ဟောတိ? ဣဓာနန္ဒ၊ ဘိက္ခုနော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အမနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပါမနာပံ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ဥပ္ပန္နံ ခေါ မေ ဣဒံ မနာပံ၊ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ၊ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ ။ တဉ္စ ခေါ သင်္ခတံ ဩဠာရိကံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ။ ဧတံ သန္တံ ဧတံ ပဏီတံ ယဒိဒံ – ဥပေက္ခာ’တိ။ တဿ တံ ဥပ္ပန္နံ မနာပံ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဥပေက္ခာ သဏ္ဌာတိ။ သေယျထာပိ၊ အာနန္ဒ၊ စက္ခုမာ ပုရိသော ဥမ္မီလေတွာ ဝါ နိမီလေယျ၊ နိမီလေတွာ ဝါ ဥမ္မီလေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ၊ အာနန္ဒ၊ ယဿ ကဿစိ ဧဝံသီဃံ ဧဝံတုဝဋံ ဧဝံအပ္ပကသိရေန ဥပ္ပန္နံ မနာပံ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဥပေက္ခာ သဏ္ဌာတိ – အယံ ဝုစ္စတာနန္ဒ၊ အရိယဿ ဝိနယေ အနုတ္တရာ ဣန္ဒြိယဘာဝနာ စက္ခုဝိညေယျေသု ရူပေသု။

၄၅၅။ ‘‘ပုန စပရံ၊ အာနန္ဒ၊ ဘိက္ခုနော သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အမနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပါမနာပံ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ဥပ္ပန္နံ ခေါ မေ ဣဒံ မနာပံ၊ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ၊ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ။ တဉ္စ ခေါ သင်္ခတံ ဩဠာရိကံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ။ ဧတံ သန္တံ ဧတံ ပဏီတံ ယဒိဒံ – ဥပေက္ခာ’တိ။ တဿ တံ ဥပ္ပန္နံ မနာပံ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဥပေက္ခာ သဏ္ဌာတိ။ သေယျထာပိ၊ အာနန္ဒ၊ ဗလဝါ ပုရိသော အပ္ပကသိရေနေဝ အစ္ဆရံ [အစ္ဆရိကံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)] ပဟရေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ၊ အာနန္ဒ၊ ယဿ ကဿစိ ဧဝံသီဃံ ဧဝံတုဝဋံ ဧဝံအပ္ပကသိရေန ဥပ္ပန္နံ မနာပံ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဥပေက္ခာ သဏ္ဌာတိ – အယံ ဝုစ္စတာနန္ဒ၊ အရိယဿ ဝိနယေ အနုတ္တရာ ဣန္ဒြိယဘာဝနာ သောတဝိညေယျေသု သဒ္ဒေသု။

၄၅၆။ ‘‘ပုန စပရံ၊ အာနန္ဒ၊ ဘိက္ခုနော ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အမနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပါမနာပံ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ဥပ္ပန္နံ ခေါ မေ ဣဒံ မနာပံ၊ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ၊ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ။ တဉ္စ ခေါ သင်္ခတံ ဩဠာရိကံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ။ ဧတံ သန္တံ ဧတံ ပဏီတံ ယဒိဒံ – ဥပေက္ခာ’တိ။ တဿ တံ ဥပ္ပန္နံ မနာပံ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဥပေက္ခာ သဏ္ဌာတိ။ သေယျထာပိ၊ အာနန္ဒ ၊ ဤသကံပေါဏေ [ဤသကပေါဏေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)၊ ဤသကဖဏေ (သီ။ အဋ္ဌ။)၊ ‘‘မဇ္ဈေ ဥစ္စံ ဟုတွာ’’တိ ဋီကာယ သံသန္ဒိတဗ္ဗာ] ပဒုမပလာသေ [ပဒုမိနိပတ္တေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဥဒကဖုသိတာနိ ပဝတ္တန္တိ၊ န သဏ္ဌန္တိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ၊ အာနန္ဒ၊ ယဿ ကဿစိ ဧဝံသီဃံ ဧဝံတုဝဋံ ဧဝံအပ္ပကသိရေန ဥပ္ပန္နံ မနာပံ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဥပေက္ခာ သဏ္ဌာတိ – အယံ ဝုစ္စတာနန္ဒ၊ အရိယဿ ဝိနယေ အနုတ္တရာ ဣန္ဒြိယဘာဝနာ ဃာနဝိညေယျေသု ဂန္ဓေသု။

၄၅၇။ ‘‘ပုန စပရံ၊ အာနန္ဒ၊ ဘိက္ခုနော ဇိဝှာယ ရသံ သာယိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အမနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပါမနာပံ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ဥပ္ပန္နံ ခေါ မေ ဣဒံ မနာပံ၊ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ၊ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ။ တဉ္စ ခေါ သင်္ခတံ ဩဠာရိကံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ။ ဧတံ သန္တံ ဧတံ ပဏီတံ ယဒိဒံ – ဥပေက္ခာ’တိ။ တဿ တံ ဥပ္ပန္နံ မနာပံ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဥပေက္ခာ သဏ္ဌာတိ ။ သေယျထာပိ၊ အာနန္ဒ၊ ဗလဝါ ပုရိသော ဇိဝှဂ္ဂေ ခေဠပိဏ္ဍံ သံယူဟိတွာ အပ္ပကသိရေန ဝမေယျ [သန္ဓမေယျ (က။)]၊ ဧဝမေဝ ခေါ၊ အာနန္ဒ၊ ယဿ ကဿစိ ဧဝံသီဃံ ဧဝံတုဝဋံ ဧဝံအပ္ပကသိရေန ဥပ္ပန္နံ မနာပံ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဥပေက္ခာ သဏ္ဌာတိ – အယံ ဝုစ္စတာနန္ဒ၊ အရိယဿ ဝိနယေ အနုတ္တရာ ဣန္ဒြိယဘာဝနာ ဇိဝှာဝိညေယျေသု ရသေသု။

၄၅၈။ ‘‘ပုန စပရံ၊ အာနန္ဒ၊ ဘိက္ခုနော ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အမနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပါမနာပံ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ဥပ္ပန္နံ ခေါ မေ ဣဒံ မနာပံ၊ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ၊ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ။ တဉ္စ ခေါ သင်္ခတံ ဩဠာရိကံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ။ ဧတံ သန္တံ ဧတံ ပဏီတံ ယဒိဒံ – ဥပေက္ခာ’တိ။ တဿ တံ ဥပ္ပန္နံ မနာပံ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဥပေက္ခာ သဏ္ဌာတိ။ သေယျထာပိ၊ အာနန္ဒ၊ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ၊ ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ၊ အာနန္ဒ၊ ယဿ ကဿစိ ဧဝံသီဃံ ဧဝံတုဝဋံ ဧဝံအပ္ပကသိရေန ဥပ္ပန္နံ မနာပံ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဥပေက္ခာ သဏ္ဌာတိ – အယံ ဝုစ္စတာနန္ဒ၊ အရိယဿ ဝိနယေ အနုတ္တရာ ဣန္ဒြိယဘာဝနာ ကာယဝိညေယျေသု ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု။

၄၅၉။ ‘‘ပုန စပရံ၊ အာနန္ဒ၊ ဘိက္ခုနော မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အမနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပါမနာပံ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ဥပ္ပန္နံ ခေါ မေ ဣဒံ မနာပံ၊ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ၊ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ။ တဉ္စ ခေါ သင်္ခတံ ဩဠာရိကံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ။ ဧတံ သန္တံ ဧတံ ပဏီတံ ယဒိဒံ – ဥပေက္ခာ’တိ။ တဿ တံ ဥပ္ပန္နံ မနာပံ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဥပေက္ခာ သဏ္ဌာတိ။ သေယျထာပိ၊ အာနန္ဒ၊ ဗလဝါ ပုရိသော ဒိဝသံသန္တတ္တေ [ဒိဝသသန္တေတ္တေ (သီ။)] အယောကဋာဟေ ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ ဥဒကဖုသိတာနိ နိပါတေယျ။ ဒန္ဓော၊ အာနန္ဒ၊ ဥဒကဖုသိတာနံ နိပါတော၊ အထ ခေါ နံ ခိပ္ပမေဝ ပရိက္ခယံ ပရိယာဒါနံ ဂစ္ဆေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ၊ အာနန္ဒ၊ ယဿ ကဿစိ ဧဝံသီဃံ ဧဝံတုဝဋံ ဧဝံအပ္ပကသိရေန ဥပ္ပန္နံ မနာပံ ဥပ္ပန္နံ အမနာပံ ဥပ္ပန္နံ မနာပါမနာပံ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဥပေက္ခာ သဏ္ဌာတိ – အယံ ဝုစ္စတာနန္ဒ၊ အရိယဿ ဝိနယေ အနုတ္တရာ ဣန္ဒြိယဘာဝနာ မနောဝိညေယျေသု ဓမ္မေသု။ ဧဝံ ခေါ၊ အာနန္ဒ၊ အရိယဿ ဝိနယေ အနုတ္တရာ ဣန္ဒြိယဘာဝနာ ဟောတိ။

၄၆၀။ ‘‘ကထဉ္စာနန္ဒ ၊ သေခေါ ဟောတိ ပါဋိပဒေါ? ဣဓာနန္ဒ၊ ဘိက္ခုနော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အမနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပါမနာပံ။ သော တေန ဥပ္ပန္နေန မနာပေန ဥပ္ပန္နေန အမနာပေန ဥပ္ပန္နေန မနာပါမနာပေန အဋ္ဋီယတိ ဟရာယတိ ဇိဂုစ္ဆတိ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ…၊ ဇိဝှာယ ရသံ သာယိတွာ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အမနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပါမနာပံ။ သော တေန ဥပ္ပန္နေန မနာပေန ဥပ္ပန္နေန အမနာပေန ဥပ္ပန္နေန မနာပါမနာပေန အဋ္ဋီယတိ ဟရာယတိ ဇိဂုစ္ဆတိ။ ဧဝံ ခေါ၊ အာနန္ဒ၊ သေခေါ ဟောတိ ပါဋိပဒေါ။

၄၆၁။ ‘‘ကထဉ္စာနန္ဒ၊ အရိယော ဟောတိ ဘာဝိတိန္ဒြိယော? ဣဓာနန္ဒ၊ ဘိက္ခုနော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အမနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပါမနာပံ။ သော သစေ အာကင်္ခတိ – ‘ပဋိကူလေ [ပဋိက္ကူလေ (သဗ္ဗတ္ထ)] အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယျ’န္တိ၊ အပ္ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင်္ခတိ – ‘အပ္ပဋိကူလေ ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယျ’န္တိ၊ ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင်္ခတိ – ‘ပဋိကူလေ စ အပ္ပဋိကူလေ စ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယျ’န္တိ၊ အပ္ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင်္ခတိ – ‘အပ္ပဋိကူလေ စ ပဋိကူလေ စ ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယျ’န္တိ၊ ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင်္ခတိ – ‘ပဋိကူလဉ္စ အပ္ပဋိကူလဉ္စ တဒုဘယံ အဘိနိဝဇ္ဇေတွာ ဥပေက္ခကော ဝိဟရေယျံ သတော သမ္ပဇာနော’တိ၊ ဥပေက္ခကော တတ္ထ ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။

၄၆၂။ ‘‘ပုန စပရံ၊ အာနန္ဒ၊ ဘိက္ခုနော သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ… ဇိဝှာယ ရသံ သာယိတွာ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အမနာပံ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပါမနာပံ။ သော သစေ အာကင်္ခတိ – ‘ပဋိကူလေ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယျ’န္တိ၊ အပ္ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင်္ခတိ – ‘အပ္ပဋိကူလေ ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယျ’န္တိ၊ ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင်္ခတိ – ‘ပဋိကူလေ စ အပ္ပဋိကူလေ စ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယျ’န္တိ၊ အပ္ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင်္ခတိ – ‘အပ္ပဋိကူလေ စ ပဋိကူလေ စ ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယျ’န္တိ၊ ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင်္ခတိ – ‘ပဋိကူလဉ္စ အပ္ပဋိကူလဉ္စ တဒုဘယမ္ပိ အဘိနိဝဇ္ဇေတွာ ဥပေက္ခကော ဝိဟရေယျံ သတော သမ္ပဇာနော’တိ၊ ဥပေက္ခကော တတ္ထ ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ ဧဝံ ခေါ၊ အာနန္ဒ၊ အရိယော ဟောတိ ဘာဝိတိန္ဒြိယော။

၄၆၃။ ‘‘ဣတိ ခေါ၊ အာနန္ဒ၊ ဒေသိတာ မယာ အရိယဿ ဝိနယေ အနုတ္တရာ ဣန္ဒြိယဘာဝနာ၊ ဒေသိတော သေခေါ ပါဋိပဒေါ၊ ဒေသိတော အရိယော ဘာဝိတိန္ဒြိယော ။ ယံ ခေါ၊ အာနန္ဒ၊ သတ္ထာရာ ကရဏီယံ သာဝကာနံ ဟိတေသိနာ အနုကမ္ပကေန အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ၊ ကတံ ဝေါ တံ မယာ။ ဧတာနိ၊ အာနန္ဒ၊ ရုက္ခမူလာနိ၊ ဧတာနိ သုညာဂါရာနိ၊ ဈာယထာနန္ဒ၊ မာ ပမာဒတ္ထ၊ မာ ပစ္ဆာ ဝိပ္ပဋိသာရိနော အဟုဝတ္ထ။ အယံ ဝေါ အမှာကံ အနုသာသနီ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။

ဣန္ဒြိယဘာဝနာသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။

သဠာယတနဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော ပဉ္စမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အနာထပိဏ္ဍိကော ဆန္နော၊ ပုဏ္ဏော နန္ဒကရာဟုလာ၊

ဆဆက္ကံ သဠာယတနိကံ၊ နဂရဝိန္ဒေယျသုဒ္ဓိကာ၊

ဣန္ဒြိယဘာဝနာ စာပိ၊ ဝဂ္ဂေါ ဩဝါဒပဉ္စမောတိ။

ဣဒံ ဝဂ္ဂါနမုဒ္ဒါနံ –

ဒေဝဒဟောနုပဒေါ စ၊ သုညတော စ ဝိဘင်္ဂကော၊

သဠာယတနောတိ ဝဂ္ဂါ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသကေ ဌိတာတိ။

ဥပရိပဏ္ဏာသကံ သမတ္တံ။

တီဟိ ပဏ္ဏာသကေဟိ ပဋိမဏ္ဍိတော သကလော

မဇ္ဈိမနိကာယော သမတ္တော။