📜

၂။ ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တံ

၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ

၁။ ပဌမကဿပသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၈၂။ ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တဿ ပဌမေ ဒေဝပုတ္တောတိ ဒေဝါနဉှိ အင်္ကေ နိဗ္ဗတ္တာ ပုရိသာ ဒေဝပုတ္တာ နာမ၊ ဣတ္ထိယော ဒေဝဓီတရော နာမ ဟောန္တိ။ နာမဝသေန အပါကဋာဝ ‘‘အညတရာ ဒေဝတာ’’တိ ဝုစ္စတိ၊ ပါကဋော ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ဒေဝပုတ္တော’’တိ။ တသ္မာ ဟေဋ္ဌာ ‘‘အညတရာ ဒေဝတာ’’တိ ဝတွာ ဣဓ ‘‘ဒေဝပုတ္တော’’တိ ဝုတ္တံ။ အနုသာသန္တိ အနုသိဋ္ဌိံ။ အယံ ကိရ ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတာ သမ္ဗောဓိတော သတ္တမေ ဝဿေ ယမကပါဋိဟာရိယံ ကတွာ တိဒသပုရေ ဝဿံ ဥပဂမ္မ အဘိဓမ္မံ ဒေသေန္တေန ဈာနဝိဘင်္ဂေ – ‘‘ဘိက္ခူတိ သမညာယ ဘိက္ခု၊ ပဋိညာယ ဘိက္ခူ’’တိ (ဝိဘ။ ၅၁၀)။ ဧဝံ ဘိက္ခုနိဒ္ဒေသံ ကထိယမာနံ အဿောသိ။ ‘‘ဧဝံ ဝိတက္ကေထ၊ မာ ဧဝံ ဝိတက္ကယိတ္ထ၊ ဧဝံ မနသိကရောထ၊ မာ ဧဝံ မနသာကတ္ထ။ ဣဒံ ပဇဟထ၊ ဣဒံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရထာ’’တိ (ပါရာ။ ၁၉)။ ဧဝရူပံ ပန ဘိက္ခုဩဝါဒံ ဘိက္ခုအနုသာသနံ န အဿောသိ။ သော တံ သန္ဓာယ – ‘‘ဘိက္ခုံ ဘဂဝါ ပကာသေသိ၊ နော စ ဘိက္ခုနော အနုသာသ’’န္တိ အာဟ။

တေန ဟီတိ ယသ္မာ မယာ ဘိက္ခုနော အနုသိဋ္ဌိ န ပကာသိတာတိ ဝဒသိ၊ တသ္မာ။ တညေဝေတ္ထ ပဋိဘာတူတိ တုယှေဝေသာ အနုသိဋ္ဌိပကာသနာ ဥပဋ္ဌာတူတိ။ ယော ဟိ ပဉှံ ကထေတုကာမော ဟောတိ၊ န စ သက္ကောတိ သဗ္ဗညုတညာဏေန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒိတွာ ကထေတုံ။ ယော ဝါ န ကထေတုကာမော ဟောတိ၊ သက္ကောတိ ပန ကထေတုံ။ ယော ဝါ နေဝ ကထေတုကာမော ဟောတိ၊ ကထေတုံ န စ သက္ကောတိ။ သဗ္ဗေသမ္ပိ တေသံ ဘဂဝါ ပဉှံ ဘာရံ န ကရောတိ။ အယံ ပန ဒေဝပုတ္တော ကထေတုကာမော စေဝ၊ သက္ကောတိ စ ကထေတုံ။ တသ္မာ တဿေဝ ဘာရံ ကရောန္တော ဘဂဝါ ဧဝမာဟ။ သောပိ ပဉှံ ကထေသိ။

တတ္ထ သုဘာသိတဿ သိက္ခေထာတိ သုဘာသိတံ သိက္ခေယျ၊ စတုသစ္စနိဿိတံ ဒသကထာဝတ္ထုနိဿိတံ သတ္တတိံသဗောဓိပက္ခိယနိဿိတံ စတုဗ္ဗိဓံ ဝစီသုစရိတမေဝ သိက္ခေယျ။ သမဏူပါသနဿ စာတိ သမဏေဟိ ဥပါသိတဗ္ဗံ သမဏူပါသနံ နာမ အဋ္ဌတိံသဘေဒံ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ တမ္ပိ သိက္ခေယျ ဘာဝေယျာတိ အတ္ထော။ ဗဟုဿုတာနံ ဝါ ဘိက္ခူနံ ဥပါသနမ္ပိ သမဏူပါသနံ။ တမ္ပိ ‘ကိံ၊ ဘန္တေ၊ ကုသလ’’န္တိအာဒိနာ ပဉှပုစ္ဆနေန ပညာဝုဒ္ဓတ္ထံ သိက္ခေယျ။ စိတ္တဝူပသမဿ စာတိ အဋ္ဌသမာပတ္တိဝသေန စိတ္တဝူပသမံ သိက္ခေယျ။ ဣတိ ဒေဝပုတ္တေန တိဿော သိက္ခာ ကထိတာ ဟောန္တိ။ ပုရိမပဒေန ဟိ အဓိသီလသိက္ခာ ကထိတာ၊ ဒုတိယပဒေန အဓိပညာသိက္ခာ၊ စိတ္တဝူပသမေန အဓိစိတ္တသိက္ခာတိ ဧဝံ ဣမာယ ဂါထာယ သကလမ္ပိ သာသနံ ပကာသိတမေဝ ဟောတိ။ ပဌမံ။

၂။ ဒုတိယကဿပသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၈၃။ ဒုတိယေ ဈာယီတိ ဒွီဟိ ဈာနေဟိ ဈာယီ။ ဝိမုတ္တစိတ္တောတိ ကမ္မဋ္ဌာနဝိမုတ္တိယာ ဝိမုတ္တစိတ္တော။ ဟဒယဿာနုပတ္တိန္တိ အရဟတ္တံ။ လောကဿာတိ သင်္ခါရလောကဿ။ အနိဿိတောတိ တဏှာဒိဋ္ဌီဟိ အနိဿိတော၊ တဏှာဒိဋ္ဌိယော ဝါ အနိဿိတော။ တဒါနိသံသောတိ အရဟတ္တာနိသံသော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အရဟတ္တာနိသံသော ဘိက္ခု အရဟတ္တံ ပတ္ထေန္တော ဈာယီ ဘဝေယျ၊ သုဝိမုတ္တစိတ္တော ဘဝေယျ၊ လောကဿ ဥဒယဗ္ဗယံ ဉတွာ အနိဿိတော ဘဝေယျ။ တန္တိဓမ္မော ပန ဣမသ္မိံ သာသနေ ပုဗ္ဗဘာဂေါတိ။ ဒုတိယံ။

၃-၄။ မာဃသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၈၄။ တတိယေ မာဃောတိ သက္ကဿေတံ နာမံ။ သွေဝ ဝတ္တေန အညေ အဘိဘဝိတွာ ဒေဝိဿရိယံ ပတ္တောတိ ဝတြဘူ၊ ဝတြနာမကံ ဝါ အသုရံ အဘိဘဝတီတိ ဝတြဘူ။ တတိယံ။

၈၅။ စတုတ္ထံ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ဒါမလိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၈၆။ ပဉ္စမေ န တေနာသီသတေ ဘဝန္တိ တေန ကာရဏေန ယံ ကိဉ္စိ ဘဝံ န ပတ္ထေတိ။ အာယတပဂ္ဂဟော နာမေသ ဒေဝပုတ္တော၊ ခီဏာသဝဿ ကိစ္စဝေါသာနံ နတ္ထိ။ ခီဏာသဝေန ဟိ အာဒိတော အရဟတ္တပ္ပတ္တိယာ ဝီရိယံ ကတံ ၊ အပရဘာဂေ မယာ အရဟတ္တံ ပတ္တန္တိ မာ တုဏှီ ဘဝတု၊ တထေဝ ဝီရိယံ ဒဠှံ ကရောတု ပရက္ကမတူတိ စိန္တေတွာ ဧဝမာဟ။

အထ ဘဂဝါ ‘‘အယံ ဒေဝပုတ္တော ခီဏာသဝဿ ကိစ္စဝေါသာနံ အကထေန္တော မမ သာသနံ အနိယျာနိကံ ကထေတိ၊ ကိစ္စဝေါသာနမဿ ကထေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ နတ္ထိ ကိစ္စန္တိအာဒိမာဟ။ တီသု ကိရ ပိဋကေသု အယံ ဂါထာ အသံကိဏ္ဏာ။ ဘဂဝတာ ဟိ အညတ္ထ ဝီရိယဿ ဒေါသော နာမ ဒဿိတော နတ္ထိ။ ဣဓ ပန ဣမံ ဒေဝပုတ္တံ ပဋိဗာဟိတွာ ‘‘ခီဏာသဝေန ပုဗ္ဗဘာဂေ အာသဝက္ခယတ္ထာယ အရညေ ဝသန္တေန ကမ္မဋ္ဌာနံ အာဒါယ ဝီရိယံ ကတံ၊ အပရဘာဂေ သစေ ဣစ္ဆတိ၊ ကရောတု၊ နော စေ ဣစ္ဆတိ၊ ယထာသုခံ ဝိဟရတူ’’တိ ခီဏာသဝဿ ကိစ္စဝေါသာနဒဿနတ္ထံ ဧဝမာဟ။ တတ္ထ ဂါဓန္တိ ပတိဋ္ဌံ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ကာမဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၈၇။ ဆဋ္ဌေ ဒုက္ကရန္တိ အယံ ကိရ ဒေဝပုတ္တော ပုဗ္ဗယောဂါဝစရော ဗဟလကိလေသတာယ သပ္ပယောဂေန ကိလေသေ ဝိက္ခမ္ဘေန္တော သမဏဓမ္မံ ကတွာ ပုဗ္ဗူပနိဿယမန္ဒတာယ အရိယဘူမိံ အပ္ပတွာဝ ကာလံ ကတွာ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တော။ သော ‘‘တထာဂတဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ဒုက္ကရဘာဝံ အာရောစေဿာမီ’’တိ အာဂန္တွာ ဧဝမာဟ။ တတ္ထ ဒုက္ကရန္တိ ဒသပိ ဝဿာနိ…ပေ… သဋ္ဌိပိ ယဒေတံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓဿ သမဏဓမ္မဿ ကရဏံ နာမ၊ တံ ဒုက္ကရံ။ သေခါတိ သတ္တ သေခါ။ သီလသမာဟိတာတိ သီလေန သမာဟိတာ သမုပေတာ။ ဌိတတ္တာတိ ပတိဋ္ဌိတသဘာဝါ။ ဧဝံ ပုစ္ဆိတပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဣဒါနိ ဥပရိပဉှသမုဋ္ဌာပနတ္ထံ အနဂါရိယုပေတဿာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အနဂါရိယုပေတဿာတိ အနဂါရိယံ နိဂ္ဂေဟဘာဝံ ဥပေတဿ။ သတ္တဘူမိကေပိ ဟိ ပါသာဒေ ဝသန္တော ဘိက္ခု ဝုဍ္ဎတရေန အာဂန္တွာ ‘‘မယှံ ဣဒံ ပါပုဏာတီ’’တိ ဝုတ္တေ ပတ္တစီဝရံ အာဒါယ နိက္ခမတေဝ။ တသ္မာ ‘‘အနဂါရိယုပေတော’’တိ ဝုစ္စတိ။ တုဋ္ဌီတိ စတုပစ္စယသန္တောသော။ ဘာဝနာယာတိ စိတ္တဝူပသမဘာဝနာယ။

တေ ဆေတွာ မစ္စုနော ဇာလန္တိ ယေ ရတ္တိန္ဒိဝံ ဣန္ဒြိယူပသမေ ရတာ၊ တေ ဒုဿမာဒဟံ စိတ္တံ သမာဒဟန္တိ။ ယေ စ သမာဟိတစိတ္တာ၊ တေ စတုပစ္စယသန္တောသံ ပူရေန္တာ န ကိလမန္တိ။ ယေ သန္တုဋ္ဌာ၊ တေ သီလံ ပူရေန္တာ န ကိလမန္တိ ။ ယေ သီလေ ပတိဋ္ဌိတာ သတ္တ သေခါ၊ တေ အရိယာ မစ္စုနော ဇာလသင်္ခါတံ ကိလေသဇာလံ ဆိန္ဒိတွာ ဂစ္ဆန္တိ။ ဒုဂ္ဂမောတိ ‘‘သစ္စမေတံ၊ ဘန္တေ၊ ယေ ဣန္ဒြိယူပသမေ ရတာ၊ တေ ဒုဿမာဒဟံ သမာဒဟန္တိ…ပေ… ယေ သီလေ ပတိဋ္ဌိတာ၊ တေ မစ္စုနော ဇာလံ ဆိန္ဒိတွာ ဂစ္ဆန္တိ’’။ ကိံ န ဂစ္ဆိဿန္တိ? အယံ ပန ဒုဂ္ဂမော ဘဂဝါ ဝိသမော မဂ္ဂေါတိ အာဟ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ အရိယမဂ္ဂေါ နေဝ ဒုဂ္ဂမော န ဝိသမော၊ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒါယ ပနဿ ဗဟူ ပရိဿယာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဧဝံ ဝုတ္တော။ အဝံသိရာတိ ဉာဏသိရေန အဓောသိရာ ဟုတွာ ပပတန္တိ။ အရိယမဂ္ဂံ အာရောဟိတုံ အသမတ္ထတာယေဝ စ တေ အနရိယမဂ္ဂေ ပပတန္တီတိ စ ဝုစ္စန္တိ။ အရိယာနံ သမော မဂ္ဂေါတိ သွေဝ မဂ္ဂေါ အရိယာနံ သမော ဟောတိ။ ဝိသမေ သမာတိ ဝိသမေပိ သတ္တကာယေ သမာယေဝ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ ပဉ္စာလစဏ္ဍသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၈၈။ သတ္တမေ သမ္ဗာဓေတိ နီဝရဏသမ္ဗာဓံ ကာမဂုဏသမ္ဗာဓန္တိ ဒွေ သမ္ဗာဓာ။ တေသု ဣဓ နီဝရဏသမ္ဗာဓံ အဓိပ္ပေတံ။ ဩကာသန္တိ ဈာနဿေတံ နာမံ။ ပဋိလီနနိသဘောတိ ပဋိလီနသေဋ္ဌော။ ပဋိလီနော နာမ ပဟီနမာနော ဝုစ္စတိ။ ယထာဟ – ‘‘ကထဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ပဋိလီနော ဟောတိ ။ ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခုနော အသ္မိမာနော ပဟီနော ဟောတိ ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝံကတော အာယတိံ အနုပ္ပာဒဓမ္မော’’တိ (အ။ နိ။ ၄။၃၈၊ မဟာနိ။ ၈၇)။ ပစ္စလတ္ထံသူတိ ပဋိလဘိံသု။ သမ္မာ တေတိ ယေ နိဗ္ဗာနပတ္တိယာ သတိံ ပဋိလဘိံသု၊ တေ လောကုတ္တရသမာဓိနာပိ သုသမာဟိတာတိ မိဿကဇ္ဈာနံ ကထိတံ။ သတ္တမံ။

၈။ တာယနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၈၉။ အဋ္ဌမေ ပုရာဏတိတ္ထကရောတိ ပုဗ္ဗေ တိတ္ထကရော။ ဧတ္ထ စ တိတ္ထံ နာမ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိယော၊ တိတ္ထကရော နာမ တာသံ ဥပ္ပာဒကော သတ္ထာ။ သေယျထိဒံ နန္ဒော၊ ဝစ္ဆော၊ ကိသော၊ သံကိစ္စော။ ပုရာဏာဒယော ပန တိတ္ထိယာ နာမ။ အယံ ပန ဒိဋ္ဌိံ ဥပ္ပာဒေတွာ ကထံ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တောတိ? ကမ္မဝါဒိတာယ။ ဧသ ကိရ ဥပေါသထဘတ္တာဒီနိ အဒါသိ၊ အနာထာနံ ဝတ္တံ ပဋ္ဌပေသိ၊ ပတိဿယေ အကာသိ၊ ပေါက္ခရဏိယော ခဏာပေသိ၊ အညမ္ပိ ဗဟုံ ကလျာဏံ အကာသိ။ သော တဿ နိဿန္ဒေန သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တော၊ သာသနဿ ပန နိယျာနိကဘာဝံ ဇာနာတိ။ သော တထာဂတဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ သာသနာနုစ္ဆဝိကာ ဝီရိယပ္ပဋိသံယုတ္တာ ဂါထာ ဝက္ခာမီတိ အာဂန္တွာ ဆိန္ဒ သောတန္တိအာဒိမာဟ။

တတ္ထ ဆိန္ဒာတိ အနိယမိတအာဏတ္တိ။ သောတန္တိ တဏှာသောတံ။ ပရက္ကမ္မာတိ ပရက္ကမိတွာ ဝီရိယံ ကတွာ။ ကာမေတိ ကိလေသကာမေပိ ဝတ္ထုကာမေပိ။ ပနုဒါတိ နီဟရ။ ဧကတ္တန္တိ ဈာနံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ကာမေ အဇဟိတွာ မုနိ ဈာနံ န ဥပပဇ္ဇတိ၊ န ပဋိလဘတီတိ အတ္ထော။ ကယိရာ စေ ကယိရာထေနန္တိ ယဒိ ဝီရိယံ ကရေယျ၊ ကရေယျာထ၊ တံ ဝီရိယံ န ဩသက္ကေယျ။ ဒဠှမေနံ ပရက္ကမေတိ ဒဠှံ ဧနံ ကရေယျ။ သိထိလော ဟိ ပရိဗ္ဗာဇောတိ သိထိလဂဟိတာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ ဘိယျော အာကိရတေ ရဇန္တိ အတိရေကံ ဥပရိ ကိလေသရဇံ အာကိရတိ။ အကတံ ဒုက္ကဋံ သေယျောတိ ဒုက္ကဋံ အကတမေဝ သေယျော။ ယံ ကိဉ္စီတိ န ကေဝလံ ဒုက္ကဋံ ကတွာ ကတသာမညမေဝ၊ အညမ္ပိ ယံ ကိဉ္စိ သိထိလံ ကတံ ဧဝရူပမေဝ ဟောတိ။ သံကိလိဋ္ဌန္တိ ဒုက္ကရကာရိကဝတံ။ ဣမသ္မိံ ဟိ သာသနေ ပစ္စယဟေတု သမာဒိန္နဓုတင်္ဂဝတံ သံကိလိဋ္ဌမေဝ။ သင်္ကဿရန္တိ သင်္ကာယ သရိတံ၊ ‘‘ဣဒမ္ပိ ဣမိနာ ကတံ ဘဝိဿတိ၊ ဣဒမ္ပိ ဣမိနာ’’တိ ဧဝံ အာသင်္ကိတပရိသင်္ကိတံ။ အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာတိ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဿ အာဒိဘူတာ ပုဗ္ဗပဓာနဘူတာ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ စန္ဒိမသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၉၀။ နဝမေ စန္ဒိမာတိ စန္ဒဝိမာနဝါသီ ဒေဝပုတ္တော။ သဗ္ဗဓီတိ သဗ္ဗေသု ခန္ဓအာယတနာဒီသု။ လောကာနုကမ္ပကာတိ တုယှမ္ပိ ဧတဿပိ တာဒိသာ ဧဝ။ သန္တရမာနောဝါတိ တုရိတော ဝိယ။ ပမုဉ္စသီတိ အတီတတ္ထေ ဝတ္တမာနဝစနံ။ နဝမံ။

၁၀။ သူရိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၉၁။ ဒသမေ သူရိယောတိ သူရိယဝိမာနဝါသီ ဒေဝပုတ္တော။ အန္ဓကာရေတိ စက္ခုဝိညာဏုပ္ပတ္တိနိဝါရဏေန အန္ဓဘာဝကရဏေ။ ဝိရောစတီတိ ဝေရောစနော။ မဏ္ဍလီတိ မဏ္ဍလသဏ္ဌာနော။ မာ၊ ရာဟု၊ ဂိလီ စရမန္တလိက္ခေတိ အန္တလိက္ခေ စရံ သူရိယံ၊ ရာဟု၊ မာ ဂိလီတိ ဝဒတိ။ ကိံ ပနေသ တံ ဂိလတီတိ ? အာမ၊ ဂိလတိ။ ရာဟုဿ ဟိ အတ္တဘာဝေါ မဟာ၊ ဥစ္စတ္တနေန အဋ္ဌယောဇနသတာဓိကာနိ စတ္တာရိ ယောဇနသဟဿာနိ၊ ဗာဟန္တရမဿ ဒွါဒသယောဇနသတာနိ၊ ဗဟလတ္တေန ဆ ယောဇနသတာနိ၊ သီသံ နဝ ယောဇနသတံ၊ နလာဋံ တိယောဇနသတံ၊ ဘမုကန္တရံ ပဏ္ဏာသယောဇနံ၊ မုခံ ဒွိယောဇနသတံ၊ ဃာနံ တိယောဇနသတံ၊ မုခါဓာနံ တိယောဇနသတဂမ္ဘီရံ ဟတ္ထတလပါဒတလာနိ ပုထုလတော ဒွိယောဇနသတာနိ ။ အင်္ဂုလိပဗ္ဗာနိ ပဏ္ဏာသ ယောဇနာနိ။ သော စန္ဒိမသူရိယေ ဝိရောစမာနေ ဒိသွာ ဣဿာပကတော တေသံ ဂမနဝီထိံ ဩတရိတွာ မုခံ ဝိဝရိတွာ တိဋ္ဌတိ။ စန္ဒဝိမာနံ သူရိယဝိမာနံ ဝါ တိယောဇနသတိကေ မဟာနရကေ ပက္ခိတ္တံ ဝိယ ဟောတိ။ ဝိမာနေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ မရဏဘယတဇ္ဇိတာ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဝိရဝန္တိ။ သော ပန ဝိမာနံ ကဒါစိ ဟတ္ထေန ဆာဒေတိ၊ ကဒါစိ ဟနုကဿ ဟေဋ္ဌာ ပက္ခိပတိ၊ ကဒါစိ ဇိဝှာယ ပရိမဇ္ဇတိ၊ ကဒါစိ အဝဂဏ္ဍကာရကံ ဘုဉ္ဇန္တော ဝိယ ကပေါလန္တရေ ဌပေတိ။ ဝေဂံ ပန ဝါရေတုံ န သက္ကောတိ။ သစေ ဝါရေဿာမီတိ ဂဏ္ဍကံ ကတွာ တိဋ္ဌေယျ၊ မတ္ထကံ တဿ ဘိန္ဒိတွာ နိက္ခမေယျ၊ အာကဍ္ဎိတွာ ဝါ နံ ဩနမေယျ။ တသ္မာ ဝိမာနေန သဟေဝ ဂစ္ဆတိ။ ပဇံ မမန္တိ စန္ဒိမသူရိယာ ကိရ ဒွေပိ ဒေဝပုတ္တာ မဟာသမယသုတ္တကထနဒိဝသေ သောတာပတ္တိဖလံ ပတ္တာ။ တေန ဘဂဝါ ‘‘ပဇံ မမ’’န္တိ အာဟ၊ ပုတ္တော မမ ဧသောတိ အတ္ထော။ ဒသမံ။

ပဌမော ဝဂ္ဂေါ။

၂။ အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂေါ

၁။ စန္ဒိမသသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၉၂။ ဒုတိယဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ကစ္ဆေဝါတိ ကစ္ဆေ ဝိယ။ ကစ္ဆေတိ ပဗ္ဗတကစ္ဆေပိ နဒီကစ္ဆေပိ။ ဧကောဒိ နိပကာတိ ဧကဂ္ဂစိတ္တာ စေဝ ပညာနေပက္ကေန စ သမန္နာဂတာ။ သတာတိ သတိမန္တော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယေ ဈာနာနိ လဘိတွာ ဧကောဒီ နိပကာ သတာ ဝိဟရန္တိ၊ တေ အမကသေ ပဗ္ဗတကစ္ဆေ ဝါ နဒီကစ္ဆေ ဝါ မဂါ ဝိယ သောတ္ထိံ ဂမိဿန္တီတိ။ ပါရန္တိ နိဗ္ဗာနံ။ အမ္ဗုဇောတိ မစ္ဆော။ ရဏဉ္ဇဟာတိ ကိလေသဉ္ဇဟာ။ ယေပိ ဈာနာနိ လဘိတွာ အပ္ပမတ္တာ ကိလေသေ ဇဟန္တိ၊ တေ သုတ္တဇာလံ ဘိန္ဒိတွာ မစ္ဆာ ဝိယ နိဗ္ဗာနံ ဂမိဿန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပဌမံ။

၂။ ဝေဏ္ဍုသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၉၃။ ဒုတိယေ ဝေဏ္ဍူတိ တဿ ဒေဝပုတ္တဿ နာမံ။ ပယိရုပါသိယာတိ ပရိရုပါသိတွာ။ အနုသိက္ခရေတိ သိက္ခန္တိ။ သိဋ္ဌိပဒေတိ အနုသိဋ္ဌိပဒေ။ ကာလေ တေ အပ္ပမဇ္ဇန္တာတိ ကာလေ တေ အပ္ပမာဒံ ကရောန္တာ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဒီဃလဋ္ဌိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၉၄။ တတိယေ ဒီဃလဋ္ဌီတိ ဒေဝလောကေ သဗ္ဗေ သမပ္ပမာဏာ တိဂါဝုတိကာဝ ဟောန္တိ၊ မနုဿလောကေ ပနဿ ဒီဃတ္တဘာဝတာယ ဧဝံနာမံ အဟောသိ။ သော ပုညာနိ ကတွာ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တောပိ တထေဝ ပညာယိ။ တတိယံ။

၄။ နန္ဒနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၉၅။ စတုတ္ထေ ဂေါတမာတိ ဘဂဝန္တံ ဂေါတ္တေန အာလပတိ။ အနာဝဋန္တိ တထာဂတဿ ဟိ သဗ္ဗညုတညာဏံ ပေသေန္တဿ ရုက္ခော ဝါ ပဗ္ဗတော ဝါ အာဝရိတုံ သမတ္ထော နာမ နတ္ထိ။ တေနာဟ ‘‘အနာဝဋ’’န္တိ။ ဣတိ တထာဂတံ ထောမေတွာ ဒေဝလောကေ အဘိသင်္ခတပဉှံ ပုစ္ဆန္တော ကထံဝိဓန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဒုက္ခမတိစ္စ ဣရိယတီတိ ဒုက္ခံ အတိက္ကမိတွာ ဝိဟရတိ။ သီလဝါတိ လောကိယလောကုတ္တရေန သီလေန သမန္နာဂတော ခီဏာသဝေါ။ ပညာဒယောပိ မိဿကာယေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပူဇယန္တီတိ ဂန္ဓပုပ္ဖာဒီဟိ ပူဇေန္တိ။ စတုတ္ထံ။

၅-၆။ စန္ဒနသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၉၆။ ပဉ္စမေ အပ္ပတိဋ္ဌေ အနာလမ္ဗေတိ ဟေဋ္ဌာ အပတိဋ္ဌေ ဥပရိ အနာလမ္ဗနေ။ သုသမာဟိတောတိ အပ္ပနာယပိ ဥပစာရေနပိ သုဋ္ဌု သမာဟိတော ။ ပဟိတတ္တောတိ ပေသိတတ္တော။ နန္ဒီရာဂပရိက္ခီဏောတိ ပရိက္ခီဏနန္ဒီရာဂေါ။ နန္ဒီရာဂေါ နာမ တယော ကမ္မာဘိသင်္ခါရာ။ ဣတိ ဣမာယ ဂါထာယ ကာမသညာဂဟဏေန ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယသံယောဇနာနိ၊ ရူပသံယောဇနဂဟဏေန ပဉ္စ ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယသံယောဇနာနိ၊ နန္ဒီရာဂေန တယော ကမ္မာဘိသင်္ခါရာ ဂဟိတာ။ ဧဝံ ယဿ ဒသ သံယောဇနာနိ တယော စ ကမ္မာဘိသင်္ခါရာ ပဟီနာ၊ သော ဂမ္ဘီရေ မဟောဃေ န သီဒတီတိ။ ကာမသညာယ ဝါ ကာမဘဝေါ၊ ရူပသံယောဇနေန ရူပဘဝေါ ဂဟိတော၊ တေသံ ဂဟဏေန အရူပဘဝေါ ဂဟိတောဝ ၊ နန္ဒီရာဂေန တယော ကမ္မာဘိသင်္ခါရာ ဂဟိတာတိ ဧဝံ ယဿ တီသု ဘဝေသု တယော သင်္ခါရာ နတ္ထိ၊ သော ဂမ္ဘီရေ န သီဒတီတိပိ ဒဿေတိ။ ပဉ္စမံ။

၉၇။ ဆဋ္ဌံ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သုဗြဟ္မသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၉၈။ သတ္တမေ သုဗြဟ္မာတိ သော ကိရ ဒေဝပုတ္တော အစ္ဆရာသင်္ဃပရိဝုတော နန္ဒနကီဠိကံ ဂန္တွာ ပါရိစ္ဆတ္တကမူလေ ပညတ္တာသနေ နိသီဒိ။ တံ ပဉ္စသတာ ဒေဝဓီတရော ပရိဝါရေတွာ နိသိန္နာ၊ ပဉ္စသတာ ရုက္ခံ အဘိရုဠှာ။ နနု စ ဒေဝတာနံ စိတ္တဝသေန ယောဇနသတိကောပိ ရုက္ခော ဩနမိတွာ ဟတ္ထံ အာဂစ္ဆတိ၊ ကသ္မာ တာ အဘိရုဠှာတိ။ ခိဍ္ဍာပသုတတာယ။ အဘိရုယှ ပန မဓုရဿရေန ဂါယိတွာ ဂါယိတွာ ပုပ္ဖာနိ ပါတေန္တိ၊ တာနိ ဂဟေတွာ ဣတရာ ဧကတောဝဏ္ဋိကမာလာဒိဝသေန ဂန္ထေန္တိ။ အထ ရုက္ခံ အဘိရုဠှာ ဥပစ္ဆေဒကကမ္မဝသေန ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ကာလံ ကတွာ အဝီစိမှိ နိဗ္ဗတ္တာ မဟာဒုက္ခံ အနုဘဝန္တိ။

အထ ကာလေ ဂစ္ဆန္တေ ဒေဝပုတ္တော ‘‘ဣမာသံ နေဝ သဒ္ဒေါ သုယျတိ၊ န ပုပ္ဖာနိ ပါတေန္တိ။ ကဟံ နု ခေါ ဂတာ’’တိ? အာဝဇ္ဇေန္တော နိရယေ နိဗ္ဗတ္တဘာဝံ ဒိသွာ ပိယဝတ္ထုကသောကေန ရုပ္ပမာနော စိန္တေသိ – ‘‘ဧတာ တာဝ ယထာကမ္မေန ဂတာ၊ မယှံ အာယုသင်္ခါရော ကိတ္တကော’’တိ။ သော – ‘‘သတ္တမေ ဒိဝသေ မယာပိ အဝသေသာဟိ ပဉ္စသတာဟိ သဒ္ဓိံ ကာလံ ကတွာ တတ္ထေဝ နိဗ္ဗတ္တိတဗ္ဗ’’န္တိ ဒိသွာ ဗလဝတရေန သောကေန ရုပ္ပိ။ သော – ‘‘ဣမံ မယှံ သောကံ သဒေဝကေ လောကေ အညတြ တထာဂတာ နိဒ္ဓမိတုံ သမတ္ထော နာမ နတ္ထီ’’တိ စိန္တေတွာ သတ္ထု သန္တိကံ ဂန္တွာ နိစ္စံ ဥတြသ္တန္တိ ဂါထမာဟ။

တတ္ထ ဣဒန္တိ အတ္တနော စိတ္တံ ဒဿေတိ။ ဒုတိယပဒံ ပုရိမဿေဝ ဝေဝစနံ။ နိစ္စန္တိ စ ပဒဿ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တကာလတော ပဋ္ဌာယာတိ အတ္ထော န ဂဟေတဗ္ဗော၊ သောကုပ္ပတ္တိကာလတော ပန ပဋ္ဌာယ နိစ္စန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အနုပ္ပန္နေသု ကိစ္ဆေသူတိ ဣတော သတ္တာဟစ္စယေန ယာနိ ဒုက္ခာနိ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ၊ တေသု။ အထော ဥပ္ပတိတေသု စာတိ ယာနိ ပဉ္စသတာနံ အစ္ဆရာနံ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တာနံ ဒိဋ္ဌာနိ၊ တေသု စာတိ ဧဝံ ဣမေသု ဥပ္ပန္နာနုပ္ပန္နေသု ဒုက္ခေသု နိစ္စံ မမ ဥတြသ္တံ စိတ္တံ၊ အဗ္ဘန္တရေ ဍယှမာနော ဝိယ ဟောမိ ဘဂဝါတိ ဒဿေတိ။

နာညတြဗောဇ္ဈာ တပသာတိ ဗောဇ္ဈင်္ဂဘာဝနဉ္စ တပေါဂုဏဉ္စ အညတြ မုဉ္စိတွာ သောတ္ထိံ န ပဿာမီတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗနိဿဂ္ဂါတိ နိဗ္ဗာနတော။ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဗောဇ္ဈင်္ဂဘာဝနာ ပဌမံ ဂဟိတာ၊ ဣန္ဒြိယသံဝရော ပစ္ဆာ၊ အတ္ထတော ပန ဣန္ဒြိယသံဝရောဝ ပဌမံ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣန္ဒိယသံဝရေ ဟိ ဂဟိတေ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလံ ဂဟိတံ ဟောတိ။ တသ္မိံ ပတိဋ္ဌိတော ဘိက္ခု နိဿယမုတ္တကော ဓုတင်္ဂသင်္ခါတံ တပေါဂုဏံ သမာဒါယ အရညံ ပဝိသိတွာ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဘာဝေန္တော သဟ ဝိပဿနာယ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ဘာဝေတိ။ တဿ အရိယမဂ္ဂေါ ယံ နိဗ္ဗာနံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ သော ‘‘သဗ္ဗနိဿဂ္ဂေါ’’တိ ဘဂဝါ စတုသစ္စဝသေန ဒေသနံ ဝိနိဝတ္တေသိ။ ဒေဝပုတ္တော ဒေသနာပရိယောသာနေ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟီတိ။ သတ္တမံ။

၈-၁၀။ ကကုဓသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၉၉။ အဋ္ဌမေ ကကုဓော ဒေဝပုတ္တောတိ အယံ ကိရ ကောလနဂရေ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဿ ဥပဋ္ဌာကပုတ္တော ဒဟရကာလေယေဝ ထေရဿ သန္တိကေ ဝသန္တော ဈာနံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ကာလင်္ကတော၊ ဗြဟ္မလောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ တတြာပိ နံ ကကုဓော ဗြဟ္မာတွေဝ သဉ္ဇာနန္တိ။ နန္ဒသီတိ တုဿသိ။ ကိံ လဒ္ဓါတိ တုဋ္ဌိ နာမ ကိဉ္စိ မနာပံ လဘိတွာ ဟောတိ၊ တသ္မာ ဧဝမာဟ။ ကိံ ဇီယိတ္ထာတိ ယဿ ဟိ ကိဉ္စိ မနာပံ စီဝရာဒိဝတ္ထု ဇိဏ္ဏံ ဟောတိ၊ သော သောစတိ၊ တသ္မာ ဧဝမာဟ။ အရတီ နာဘိကီရတီတိ ဥက္ကဏ္ဌိတာ နာဘိဘဝတိ။ အဃဇာတဿာတိ ဒုက္ခဇာတဿ၊ ဝဋ္ဋဒုက္ခေ ဌိတဿာတိ အတ္ထော။ နန္ဒီဇာတဿာတိ ဇာတတဏှဿ။ အဃန္တိ ဧဝရူပဿ ဟိ ဝဋ္ဋဒုက္ခံ အာဂတမေဝ ဟောတိ ။ ‘‘ဒုက္ခီ သုခံ ပတ္ထယတီ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဣတိ အဃဇာတဿ နန္ဒီ ဟောတိ၊ သုခဝိပရိဏာမေန ဒုက္ခံ အာဂတမေဝါတိ နန္ဒီဇာတဿ အဃံ ဟောတိ။ အဋ္ဌမံ။

၁၀၀။ နဝမံ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။ နဝမံ။

၁၀၁။ ဒသမေ အာနန္ဒတ္ထေရဿ အနုမာနဗုဒ္ဓိယာ အာနုဘာဝပ္ပကာသနတ္ထံ အညတရောတိ အာဟ။ ဒသမံ။

ဒုတိယော ဝဂ္ဂေါ။

၃။ နာနာတိတ္ထိယဝဂ္ဂေါ

၁-၂။ သိဝသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၀၂။ တတိယဝဂ္ဂဿ ပဌမံ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။ ပဌမံ။

၁၀၃။ ဒုတိယေ ပဋိကစ္စေဝါတိ ပဌမံယေဝ။ အက္ခစ္ဆိန္နောဝဈာယတီတိ အက္ခစ္ဆိန္နော အဝဈာယတိ၊ ဗလဝစိန္တနံ စိန္တေတိ။ ဒုတိယဂါထာယ အက္ခစ္ဆိန္နောဝါတိ အက္ခစ္ဆိန္နော ဝိယ။ ဒုတိယံ။

၃-၄။ သေရီသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၀၄။ တတိယေ ဒါယကောတိ ဒါနသီလော။ ဒါနပတီတိ ယံ ဒါနံ ဒေမိ၊ တဿ ပတိ ဟုတွာ ဒေမိ၊ န ဒါသော န သဟာယော။ ယော ဟိ အတ္တနာ မဓုရံ ဘုဉ္ဇတိ၊ ပရေသံ အမဓုရံ ဒေတိ၊ သော ဒါနသင်္ခါတဿ ဒေယျဓမ္မဿ ဒါသော ဟုတွာ ဒေတိ။ ယော ယံ အတ္တနာ ဘုဉ္ဇတိ၊ တဒေဝ ဒေတိ၊ သော သဟာယော ဟုတွာ ဒေတိ။ ယော ပန အတ္တနာ ယေန တေန ယာပေတိ၊ ပရေသံ မဓုရံ ဒေတိ၊ သော ပတိ ဇေဋ္ဌကော သာမိ ဟုတွာ ဒေတိ။ အဟံ ‘‘တာဒိသော အဟောသိ’’န္တိ ဝဒတိ။

စတူသု ဒွါရေသုတိ တဿ ကိရ ရညော သိန္ဓဝရဋ္ဌံ သောဓိဝါကရဋ္ဌန္တိ ဒွေ ရဋ္ဌာနိ အဟေသုံ၊ နဂရံ ရောရုဝံ နာမ။ တဿ ဧကေကသ္မိံ ဒွါရေ ဒေဝသိကံ သတသဟဿံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ အန္တောနဂရေ ဝိနိစ္ဆယဋ္ဌာနေ သတသဟဿံ။ သော ဗဟုဟိရညသုဝဏ္ဏံ ရာသိဘူတံ ဒိသွာ ကမ္မဿကတဉာဏံ ဥပ္ပာဒေတွာ စတူသု ဒွါရေသု ဒါနသာလာယော ကာရေတွာ တသ္မိံ တသ္မိံ ဒွါရေ ဥဋ္ဌိတအာယေန ဒါနံ ဒေထာတိ အမစ္စေ ဌပေသိ။ တေနာဟ – ‘‘စတူသု ဒွါရေသု ဒါနံ ဒီယိတ္ထာ’’တိ။

သမဏဗြာဟ္မဏကပဏဒ္ဓိကဝနိဗ္ဗကယာစကာနန္တိ ဧတ္ထ သမဏာတိ ပဗ္ဗဇ္ဇူပဂတာ။ ဗြာဟ္မဏာတိ ဘောဝါဒိနော။ သမိတပါပဗာဟိတပါပေ ပန သမဏဗြာဟ္မဏေ ဧသ နာလတ္ထ။ ကပဏာတိ ဒုဂ္ဂတာ ဒလိဒ္ဒမနုဿာ ကာဏကုဏိအာဒယော။ အဒ္ဓိကာတိ ပထာဝိနော။ ဝနိဗ္ဗကာတိ ယေ ‘‘ဣဋ္ဌံ၊ ဒိန္နံ၊ ကန္တံ၊ မနာပံ၊ ကာလေန၊ အနဝဇ္ဇံ ဒိန္နံ၊ ဒဒံ စိတ္တံ ပသာဒေယျ၊ ဂစ္ဆတု ဘဝံ ဗြဟ္မလောက’’န္တိအာဒိနာ နယေန ဒါနဿ ဝဏ္ဏံ ထောမယမာနာ ဝိစရန္တိ။ ယာစကာတိ ယေ ‘‘ပသတမတ္တံ ဒေထ၊ သရာဝမတ္တံ ဒေထာ’’တိအာဒီနိ စ ဝတွာ ယာစမာနာ ဝိစရန္တိ။ ဣတ္ထာဂါရဿ ဒါနံ ဒီယိတ္ထာတိ ပဌမဒွါရဿ လဒ္ဓတ္တာ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇနကသတသဟဿေ အညမ္ပိ ဓနံ ပက္ခိပိတွာ ရညော အမစ္စေ ဟာရေတွာ အတ္တနော အမစ္စေ ဌပေတွာ ရညာ ဒိန္နဒါနတော ရာဇိတ္ထိယော မဟန္တတရံ ဒါနံ အဒံသု။ တံ သန္ဓာယေဝမာဟ။ မမ ဒါနံ ပဋိက္ကမီတိ ယံ မမ ဒါနံ တတ္ထ ဒီယိတ္ထ၊ တံ ပဋိနိဝတ္တိ။ သေသဒွါရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကောစီတိ ကတ္ထစိ။ ဒီဃရတ္တန္တိ အသီတိဝဿသဟဿာနိ။ ဧတ္တကံ ကိရ ကာလံ တဿ ရညော ဒါနံ ဒီယိတ္ထ။ တတိယံ။

၁၀၅။ စတုတ္ထံ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ဇန္တုသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၀၆။ ပဉ္စမေ ကောသလေသု ဝိဟရန္တီတိ ဘဂဝတော သန္တိကေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ တတ္ထ ဂန္တွာ ဝိဟရန္တိ။ ဥဒ္ဓတာတိ အကပ္ပိယေ ကပ္ပိယသညိတာယ စ ကပ္ပိယေ အကပ္ပိယသညိတာယ စ အနဝဇ္ဇေ သာဝဇ္ဇသညိတာယ စ သာဝဇ္ဇေ အနဝဇ္ဇသညိတာယ စ ဥဒ္ဓစ္စပကတိကာ ဟုတွာ။ ဥန္နဠာတိ ဥဂ္ဂတနဠာ၊ ဥဋ္ဌိတတုစ္ဆမာနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ စပလာတိ ပတ္တစီဝရမဏ္ဍနာဒိနာ စာပလ္လေန ယုတ္တာ။ မုခရာတိ မုခခရာ၊ ခရဝစနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဝိကိဏ္ဏဝါစာတိ အသံယတဝစနာ၊ ဒိဝသမ္ပိ နိရတ္ထကဝစနပလာပိနော။ မုဋ္ဌဿတိနောတိ နဋ္ဌဿတိနော သတိဝိရဟိတာ၊ ဣဓ ကတံ ဧတ္ထ ပမုဿန္တိ။ အသမ္ပဇာနာတိ နိပ္ပညာ။ အသမာဟိတာတိ အပ္ပနာဥပစာရသမာဓိရဟိတာ၊ စဏ္ဍသောတေ ဗဒ္ဓနာဝါသဒိသာ။ ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တာတိ အနဝဋ္ဌိတစိတ္တာ၊ ပန္ထာရုဠှဗာလမိဂသဒိသာ။ ပါကတိန္ဒြိယာတိ သံဝရာဘာဝေန ဂိဟိကာလေ ဝိယ ဝိဝဋဣန္ဒြိယာ။

ဇန္တူတိ ဧဝံနာမကော ဒေဝပုတ္တော။ တဒဟုပေါသထေတိ တသ္မိံ အဟု ဥပေါသထေ၊ ဥပေါသထဒိဝသေတိ အတ္ထော။ ပန္နရသေတိ စာတုဒ္ဒသိကာဒိပဋိက္ခေပေါ။ ဥပသင်္ကမီတိ စောဒနတ္ထာယ ဥပဂတော။ သော ကိရ စိန္တေသိ – ‘‘ဣမေ ဘိက္ခူ သတ္ထု သန္တိကေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ နိက္ခန္တာ၊ ဣဒါနိ ပမတ္တာ ဝိဟရန္တိ၊ န ခေါ ပနေတေ ပါဋိယေက္ကံ နိသိန္နဋ္ဌာနေ စောဒိယမာနာ ကထံ ဂဏှိဿန္တိ၊ သမာဂမနကာလေ စောဒိဿာမီ’’တိ ဥပေါသထဒိဝသေ တေသံ သန္နိပတိတဘာဝံ ဉတွာ ဥပသင်္ကမိ။ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသီတိ သဗ္ဗေသံ မဇ္ဈေ ဌတွာ ဂါထာ အဘာသိ။

တတ္ထ ယသ္မာ ဂုဏကထာယ သဒ္ဓိံ နိဂ္ဂုဏဿ အဂုဏော ပါကဋော ဟောတိ၊ တသ္မာ ဂုဏံ တာဝ ကထေန္တော သုခဇီဝိနော ပုရေ အာသုန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သုခဇီဝိနော ပုရေ အာသုန္တိ ပုဗ္ဗေ ဘိက္ခူ သုပ္ပောသာ သုဘရာ အဟေသုံ၊ ဥစ္စနီစကုလေသု သပဒါနံ စရိတွာ လဒ္ဓေန မိဿကပိဏ္ဍေန ယာပေသုန္တိ အဓိပ္ပာယေန ဧဝမာဟ။ အနိစ္ဆာတိ နိတ္တဏှာ ဟုတွာ။

ဧဝံ ပေါရာဏကဘိက္ခူနံ ဝဏ္ဏံ ကထေတွာ ဣဒါနိ တေသံ အဝဏ္ဏံ ကထေန္တော ဒုပ္ပောသန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဂါမေ ဂါမဏိကာ ဝိယာတိ ယထာ ဂါမေ ဂါမကုဋာ နာနပ္ပကာရေန ဇနံ ပီဠေတွာ ခီရဒဓိတဏ္ဍုလာဒီနိ အာဟရာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ၊ ဧဝံ တုမှေပိ အနေသနာယ ဌိတာ တုမှာကံ ဇီဝိကံ ကပ္ပေထာတိ အဓိပ္ပာယေန ဝဒတိ။ နိပဇ္ဇန္တီတိ ဥဒ္ဒေသပရိပုစ္ဆာမနသိကာရေဟိ အနတ္ထိကာ ဟုတွာ သယနမှိ ဟတ္ထပါဒေ ဝိဿဇ္ဇေတွာ နိပဇ္ဇန္တိ။ ပရာဂါရေသူတိ ပရဂေဟေသု၊ ကုလသုဏှာဒီသူတိ အတ္ထော။ မုစ္ဆိတာတိ ကိလေသမုစ္ဆာယ မုစ္ဆိတာ။

ဧကစ္စေတိ ဝတ္တဗ္ဗယုတ္တကေယေဝ။ အပဝိဒ္ဓါတိ ဆဍ္ဍိတကာ။ အနာထာတိ အပတိဋ္ဌာ။ ပေတာတိ သုသာနေ ဆဍ္ဍိတာ ကာလင်္ကတမနုဿာ။ ယထာ ဟိ သုသာနေ ဆဍ္ဍိတာ နာနာသကုဏာဒီဟိ ခဇ္ဇန္တိ၊ ဉာတကာပိ နေသံ နာထကိစ္စံ န ကရောန္တိ၊ န ရက္ခန္တိ၊ န ဂေါပယန္တိ၊ ဧဝမေဝံ ဧဝရူပါပိ အာစရိယုပဇ္ဈာယာဒီနံ သန္တိကာ ဩဝါဒါနုသာသနိံ န လဘန္တီတိ အပဝိဒ္ဓါ အနာထာ၊ ယထာ ပေတာ၊ တထေဝ ဟောန္တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ရောဟိတဿသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၀၇။ ဆဋ္ဌေ ယတ္ထာတိ စက္ကဝါဠလောကဿ ဧကောကာသေ ဘုမ္မံ။ န စဝတိ န ဥပပဇ္ဇတီတိ ဣဒံ အပရာပရံ စုတိပဋိသန္ဓိဝသေန ဂဟိတံ။ ဂမနေနာတိ ပဒဂမနေန။ နာဟံ တံ လောကဿ အန္တန္တိ သတ္ထာ သင်္ခါရလောကဿ အန္တံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဉာတေယျန္တိအာဒီသု ဉာတဗ္ဗံ၊ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ပတ္တဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။

ဣတိ ဒေဝပုတ္တေန စက္ကဝါဠလောကဿ အန္တော ပုစ္ဆိတော၊ သတ္ထာရာ သင်္ခါရလောကဿ ကထိတော။ သော ပန အတ္တနော ပဉှေန သဒ္ဓိံ သတ္ထု ဗျာကရဏံ သမေတီတိ သညာယ ပသံသန္တော အစ္ဆရိယန္တိအာဒိမာဟ။

ဒဠှဓမ္မောတိ ဒဠှဓနု၊ ဥတ္တမပ္ပမာဏေန ဓနုနာ သမန္နာဂတော။ ဓနုဂ္ဂဟောတိ ဓနုအာစရိယော။ သုသိက္ခိတောတိ ဒသ ဒွါဒသ ဝဿာနိ ဓနုသိပ္ပံ သိက္ခိတော။ ကတဟတ္ထောတိ ဥသဘပ္ပမာဏေပိ ဝါလဂ္ဂံ ဝိဇ္ဈိတုံ သမတ္ထဘာဝေန ကတဟတ္ထော။ ကတူပါသနောတိ ကတသရက္ခေပေါ ဒဿိတသိပ္ပော။ အသနေနာတိ ကဏ္ဍေန။ အတိပါတေယျာတိ အတိက္ကမေယျ။ ယာဝတာ သော တာလစ္ဆာယံ အတိက္ကမေယျ၊ တာဝတာ ကာလေန ဧကစက္ကဝါဠံ အတိက္ကမာမီတိ အတ္တနော ဇဝသမ္ပတ္တိံ ဒဿေတိ။

ပုရတ္ထိမာ သမုဒ္ဒါ ပစ္ဆိမောတိ ယထာ ပုရတ္ထိမသမုဒ္ဒါ ပစ္ဆိမသမုဒ္ဒေါ ဒူရေ၊ ဧဝံ မေ ဒူရေ ပဒဝီတိဟာရော အဟောသီတိ ဝဒတိ။ သော ကိရ ပါစီနစက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိယံ ဌိတော ပါဒံ ပသာရေတွာ ပစ္ဆိမစက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိယံ အက္ကမတိ၊ ပုန ဒုတိယံ ပါဒံ ပသာရေတွာ ပရစက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိယံ အက္ကမတိ။ ဣစ္ဆာဂတန္တိ ဣစ္ဆာ ဧဝ။ အညတြေဝါတိ နိပ္ပပဉ္စတံ ဒဿေတိ။ ဘိက္ခာစာရကာလေ ကိရေသ နာဂလတာဒန္တကဋ္ဌံ ခါဒိတွာ အနောတတ္တေ မုခံ ဓောဝိတွာ ကာလေ သမ္ပတ္တေ ဥတ္တရကုရုမှိ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ စက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိယံ နိသိန္နော ဘတ္တကိစ္စံ ကရောတိ၊ တတ္ထ မုဟုတ္တံ ဝိဿမိတွာ ပုန ဇဝတိ။ ဝဿသတာယုကောတိ တဒါ ဒီဃာယုကကာလော ဟောတိ၊ အယံ ပန ဝဿသတာဝသိဋ္ဌေ အာယုမှိ ဂမနံ အာရဘိ။ ဝဿသတဇီဝီတိ တံ ဝဿသတံ အနန္တရာယေန ဇီဝန္တော။ အန္တရာဝ ကာလင်္ကတောတိ စက္ကဝါဠလောကဿ အန္တံ အပ္ပတွာ အန္တရာဝ မတော။ သော ပန တတ္ထ ကာလံ ကတွာပိ အာဂန္တွာ ဣမသ္မိံယေဝ စက္ကဝါဠေ နိဗ္ဗတ္တိ။ အပ္ပတွာတိ သင်္ခါရလောကဿ အန္တံ အပ္ပတွာ။ ဒုက္ခဿာတိ ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ။ အန္တကိရိယန္တိ ပရိယန္တကရဏံ။ ကဠေဝရေတိ အတ္တဘာဝေ။ သသညိမှိ သမနကေတိ သသညေ သစိတ္တေ။ လောကန္တိ ဒုက္ခသစ္စံ။ လောကသမုဒယန္တိ သမုဒယသစ္စံ။ လောကနိရောဓန္တိ နိရောဓသစ္စံ။ ပဋိပဒန္တိ မဂ္ဂသစ္စံ။ ဣတိ – ‘‘နာဟံ၊ အာဝုသော၊ ဣမာနိ စတ္တာရိ သစ္စာနိ တိဏကဋ္ဌာဒီသု ပညပေမိ ၊ ဣမသ္မိံ ပန စာတုမဟာဘူတိကေ ကာယသ္မိံ ယေဝ ပညပေမီ’’တိ ဒဿေတိ။ သမိတာဝီတိ သမိတပါပေါ။ နာသီသတီတိ န ပတ္ထေတိ။ ဆဋ္ဌံ။

၁၀၈-၁၀၉။ သတ္တမဋ္ဌမာနိ ဝုတ္တတ္ထာနေဝ။ သတ္တမံ၊ အဋ္ဌမံ။

၉။ သုသိမသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၁၀။ နဝမေ တုယှမ္ပိ နော၊ အာနန္ဒ၊ သာရိပုတ္တော ရုစ္စတီတိ သတ္ထာ ထေရဿ ဝဏ္ဏံ ကထေတုကာမော၊ ဝဏ္ဏော စ နာမေသ ဝိသဘာဂပုဂ္ဂလဿ သန္တိကေ ကထေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ တဿ သန္တိကေ ကထိတော ဟိ မတ္ထကံ န ပါပုဏာတိ။ သော ဟိ ‘‘အသုကော နာမ ဘိက္ခု သီလဝါ’’တိ ဝုတ္တေ။ ‘‘ကိံ တဿ သီလံ? ဂေါရူပသီလော သော။ ကိံ တယာ အညော သီလဝါ န ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော’’တိ ဝါ? ‘‘ပညဝါ’’တိ ဝုတ္တေ၊ ‘‘ကိံ ပညော သော? ကိံ တယာ အညော ပညဝါ န ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော’’တိ? ဝါ၊ အာဒီနိ ဝတွာ ဝဏ္ဏကထာယ အန္တရာယံ ကရောတိ။ အာနန္ဒတ္ထေရော ပန သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ သဘာဂေါ၊ ပဏီတာနိ လဘိတွာ ထေရဿ ဒေတိ၊ အတ္တနော ဥပဋ္ဌာကဒါရကေ ပဗ္ဗာဇေတွာ ထေရဿ သန္တိကေ ဥပဇ္ဈံ ဂဏှာပေတိ၊ ဥပသမ္ပာဒေတိ။ သာရိပုတ္တတ္ထေရောပိ အာနန္ဒတ္ထေရဿ တထေဝ ကရောတိ။ ကိံ ကာရဏာ? အညမညဿ ဂုဏေသု ပသီဒိတွာ။ အာနန္ဒတ္ထေရော ဟိ – ‘‘အမှာကံ ဇေဋ္ဌဘာတိကော ဧကံ အသင်္ချေယျံ သတသဟဿဉ္စ ကပ္ပေ ပါရမိယော ပူရေတွာ သောဠသဝိဓံ ပညံ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ဓမ္မသေနာပတိဋ္ဌာနေ ဌိတော’’တိ ထေရဿ ဂုဏေသု ပသီဒိတွာဝ ထေရံ မမာယတိ။ သာရိပုတ္တတ္ထေရောပိ – ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ မယာ ကတ္တဗ္ဗံ မုခေါဒကဒါနာဒိကိစ္စံ သဗ္ဗံ အာနန္ဒော ကရောတိ။ အာနန္ဒံ နိဿာယ အဟံ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတံ သမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိတုံ လဘာမီ’’တိ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဂုဏေသု ပသီဒိတွာဝ တံ မမာယတိ။ တသ္မာ ဘဂဝါ သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ ဝဏ္ဏံ ကထေတုကာမော အာနန္ဒတ္ထေရဿ သန္တိကေ ကထေတုံ အာရဒ္ဓါ။

တတ္ထ တုယှမ္ပီတိ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော ပိ-ကာရော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘အာနန္ဒ၊ သာရိပုတ္တဿ အာစာရော ဂေါစရော ဝိဟာရော အဘိက္ကမော ပဋိက္ကမော အာလောကိတဝိလောကိတံ သမိဉ္ဇိတပသာရဏံ မယှံ ရုစ္စတိ၊ အသီတိမဟာထေရာနံ ရုစ္စတိ၊ သဒေဝကဿ လောကဿ ရုစ္စတိ။ တုယှမ္ပိ ရုစ္စတီ’’တိ?

တတော ထေရော သာဋကန္တရေ လဒ္ဓါကာသော ဗလဝမလ္လော ဝိယ တုဋ္ဌမာနသော ဟုတွာ – ‘‘သတ္ထာ မယှံ ပိယသဟာယဿ ဝဏ္ဏံ ကထာပေတုကာမော။ လဘိဿာမိ နော အဇ္ဇ၊ ဒီပဓဇဘူတံ မဟာဇမ္ဗုံ ဝိဓုနန္တော ဝိယ ဝလာဟကန္တရတော စန္ဒံ နီဟရိတွာ ဒဿေန္တော ဝိယ သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ ဝဏ္ဏံ ကထေတု’’န္တိ စိန္တေတွာ ပဌမတရံ တာဝ စတူဟိ ပဒေဟိ ပုဂ္ဂလပလာပေ ဟရန္တော ကဿ ဟိ နာမ၊ ဘန္တေ၊ အဗာလဿာတိအာဒိမာဟ။ ဗာလော ဟိ ဗာလတာယ၊ ဒုဋ္ဌော ဒေါသတာယ၊ မူဠှော မောဟေန၊ ဝိပလ္လတ္ထစိတ္တော ဥမ္မတ္တကော စိတ္တဝိပလ္လာသေန ဝဏ္ဏံ ‘‘ဝဏ္ဏော’’တိ ဝါ အဝဏ္ဏံ ‘‘အဝဏ္ဏေ’’တိ ဝါ၊ ‘‘အယံ ဗုဒ္ဓါ၊ အယံ သာဝကော’’တိ ဝါ န ဇာနာတိ။ အဗာလာဒယော ပန ဇာနန္တိ၊ တသ္မာ အဗာလဿာတိအာဒိမာဟ။ န ရုစ္စေယျာတိ ဗာလာဒီနံယေဝ ဟိ သော န ရုစ္စေယျ၊ န အညဿ ကဿစိ န ရုစ္စေယျ။

ဧဝံ ပုဂ္ဂလပလာပေ ဟရိတွာ ဣဒါနိ သောဠသဟိ ပဒေဟိ ယထာဘူတံ ဝဏ္ဏံ ကထေန္တော ပဏ္ဍိတော၊ ဘန္တေတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပဏ္ဍိတောတိ ပဏ္ဍိစ္စေန သမန္နာဂတော၊ စတူသု ကောသလ္လေသု ဌိတဿေတံ နာမံ။ ဝုတ္တဉှေတံ – ‘‘ယတော ခေါ၊ အာနန္ဒ၊ ဘိက္ခု ဓာတုကုသလော စ ဟောတိ အာယတနကုသလော စ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒကုသလော စ ဌာနာဋ္ဌာနကုသလော စ၊ ဧတ္တာဝတာ ခေါ၊ အာနန္ဒ၊ ‘ပဏ္ဍိတော ဘိက္ခူ’တိ အလံ ဝစနာယာ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၁၂၄)။ မဟာပညောတိအာဒီသု မဟာပညာဒီဟိ သမန္နာဂတောတိ အတ္ထော။ တတြိဒံ မဟာပညာဒီနံ နာနတ္တံ (ပဋိ။ မ။ ၃။၄) – ကတမာ မဟာပညာ? မဟန္တေ သီလက္ခန္ဓေ ပရိဂ္ဂဏှာတီတိ မဟာပညာ၊ မဟန္တေ သမာဓိက္ခန္ဓေ၊ ပညာက္ခန္ဓေ၊ ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေ၊ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေ ပရိဂ္ဂဏှာတီတိ မဟာပညာ။ မဟန္တာနိ ဌာနာဋ္ဌာနာနိ၊ မဟာဝိဟာရသမာပတ္တိယော၊ မဟန္တာနိ အရိယသစ္စာနိ၊ မဟန္တေ သတိပဋ္ဌာနေ၊ သမ္မပ္ပဓာနေ၊ ဣဒ္ဓိပါဒေ၊ မဟန္တာနိ ဣန္ဒြိယာနိ၊ ဗလာနိ၊ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနိ၊ မဟန္တေ အရိယမဂ္ဂေ ၊ မဟန္တာနိ သာမညဖလာနိ၊ မဟာအဘိညာယော၊ မဟန္တံ ပရမတ္ထံ နိဗ္ဗာနံ ပရိဂ္ဂဏှာတီတိ မဟာပညာ။

သာ ပန ထေရဿ ဒေဝေါရောဟနံ ကတွာ သင်္ကဿနဂရဒွါရေ ဌိတေန သတ္ထာရာ ပုထုဇ္ဇနပဉ္စကေ ပဉှေ ပုစ္ဆိတေ တံ ဝိဿဇ္ဇေန္တဿ ပါကဋာ ဇာတာ။

ကတမာ ပုထုပညာ? ပုထု နာနာခန္ဓေသု၊ (ဉာဏံ ပဝတ္တတီတိ ပုထုပညာ။) ပုထု နာနာဓာတူသု၊ ပုထု နာနာအာယတနေသု၊ ပုထု နာနာပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေသု၊ ပုထု နာနာသုညတမနုပလဗ္ဘေသု၊ ပုထု နာနာအတ္ထေသု၊ ဓမ္မေသု နိရုတ္တီသု ပဋိဘာနေသု၊ ပုထု နာနာသီလက္ခန္ဓေသု၊ ပုထု နာနာသမာဓိ-ပညာဝိမုတ္တိ-ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေသု၊ ပုထု နာနာဌာနာဋ္ဌာနေသု၊ ပုထု နာနာဝိဟာရသမာပတ္တီသု၊ ပုထု နာနာအရိယသစ္စေသု၊ ပုထု နာနာသတိပဋ္ဌာနေသု၊ သမ္မပ္ပဓာနေသု၊ ဣဒ္ဓိပါဒေသု၊ ဣန္ဒြိယေသု၊ ဗလေသု၊ ဗောဇ္ဈင်္ဂေသု၊ ပုထု နာနာအရိယမဂ္ဂေသု၊ သာမညဖလေသု၊ အဘိညာသု၊ ပုထု နာနာဇနသာဓာရဏေ ဓမ္မေ သမတိက္ကမ္မ ပရမတ္ထေ နိဗ္ဗာနေ ဉာဏံ ပဝတ္တတီတိ ပုထုပညာ။

ကတမာ ဟာသပညာ? ဣဓေကစ္စော ဟာသဗဟုလော ဝေဒဗဟုလော တုဋ္ဌိဗဟုလော ပါမောဇ္ဇဗဟုလော သီလံ ပရိပူရေတိ၊ ဣန္ဒြိယသံဝရံ ပရိပူရေတိ၊ ဘောဇနေ မတ္တညုတံ၊ ဇာဂရိယာနုယောဂံ၊ သီလက္ခန္ဓံ၊ သမာဓိက္ခန္ဓံ၊ ပညာက္ခန္ဓံ၊ ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓံ၊ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓံ ပရိပူရေတီတိ၊ ဟာသပညာ။ ဟာသဗဟုလော ပါမောဇ္ဇဗဟုလော ဌာနာဋ္ဌာနံ ပဋိဝိဇ္ဈတီတိ ဟာသပညာ။ ဟာသဗဟုလော ဝိဟာရသမာပတ္တိယော ပရိပူရေတီတိ ဟာသပညာ။ ဟာသဗဟုလော အရိယသစ္စာနိ ပဋိဝိဇ္ဈတိ။ သတိပဋ္ဌာနေ ၊ သမ္မပ္ပဓာနေ၊ ဣဒ္ဓိပါဒေ၊ ဣန္ဒြိယာနိ၊ ဗလာနိ ၊ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနိ၊ အရိယမဂ္ဂံ ဘာဝေတီတိ ဟာသပညာ။ ဟာသဗဟုလော သာမညဖလာနိ သစ္ဆိကရောတိ၊ အဘိညာယော ပဋိဝိဇ္ဈတီတိ ဟာသပညာ၊ ဟာသဗဟုလော ဝေဒတုဋ္ဌိပါမောဇ္ဇဗဟုလော ပရမတ္ထံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောတီတိ ဟာသပညာ။

ထေရော စ သရဒေါ နာမ တာပသော ဟုတွာ အနောမဒဿိဿ ဘဂဝတော ပါဒမူလေ အဂ္ဂသာဝကပတ္ထနံ ပဋ္ဌပေသိ။ တံကာလတော ပဋ္ဌာယ ဟာသဗဟုလော သီလပရိပူရဏာဒီနိ အကာသီတိ ဟာသပညော။

ကတမာ ဇဝနပညာ? ယံကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ…ပေ… ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ၊ သဗ္ဗံ ရူပံ အနိစ္စတော ခိပ္ပံ ဇဝတီတိ ဇဝနပညာ။ ဒုက္ခတော ခိပ္ပံ၊ အနတ္တတော ခိပ္ပံ ဇဝတီတိ ဇဝနပညာ။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ…ပေ… ယာ ကာစိ သညာ… ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ… ယံကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ…ပေ… သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ အနိစ္စတော၊ ဒုက္ခတော၊ အနတ္တတော ခိပ္ပံ ဇဝတီတိ ဇဝနပညာ။ စက္ခု…ပေ… ဇရာမရဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အနိစ္စတော၊ ဒုက္ခတော၊ အနတ္တတော ခိပ္ပံ ဇဝတီတိ ဇဝနပညာ။ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေန၊ ဒုက္ခံ ဘယဋ္ဌေန၊ အနတ္တာ အသာရကဋ္ဌေနာတိ တုလယိတွာ တီရယိတွာ ဝိဘာဝယိတွာ ဝိဘူတံ ကတွာ ရူပနိရောဓေ နိဗ္ဗာနေ ခိပ္ပံ ဇဝတီတိ ဇဝနပညာ။ ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ… စက္ခု…ပေ… ဇရာမရဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေန…ပေ… ဝိဘူတံ ကတွာ ဇရာမရဏနိရောဓေ နိဗ္ဗာနေ ခိပ္ပံ ဇဝတီတိ ဇဝနပညာ။ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ…ပေ… ဝိညာဏံ။ စက္ခု…ပေ… ဇရာမရဏံ အနိစ္စံ သင်္ခတံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ ခယဓမ္မံ ဝယဓမ္မံ ဝိရာဂဓမ္မံ နိရောဓဓမ္မန္တိ တုလယိတွာ တီရယိတွာ ဝိဘာဝယိတွာ ဝိဘူတံ ကတွာ ဇရာမရဏနိရောဓေ နိဗ္ဗာနေ ခိပ္ပံ ဇဝတီတိ ဇဝနပညာ။

ကတမာ တိက္ခပညာ? ခိပ္ပံ ကိလေသေ ဆိန္ဒတီတိ တိက္ခပညာ။ ဥပ္ပန္နံ ကာမဝိတက္ကံ နာဓိဝါသေတိ၊ ဥပ္ပန္နံ ဗျာပါဒဝိတက္ကံ… ဥပ္ပန္နံ ဝိဟိံသာဝိတက္ကံ… ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ… ဥပ္ပန္နံ ရာဂံ… ဒေါသံ… မောဟံ… ကောဓံ… ဥပနာဟံ… မက္ခံ… ပဠာသံ… ဣဿံ… မစ္ဆရိယံ… မာယံ… သာဌေယျံ… ထမ္ဘံ… သာရမ္ဘံ… မာနံ… အတိမာနံ… မဒံ… ပမာဒံ… သဗ္ဗေ ကိလေသေ… သဗ္ဗေ ဒုစ္စရိတေ… သဗ္ဗေ အဘိသင်္ခါရေ… သဗ္ဗေ ဘဝဂါမိကမ္မေ နာဓိဝါသေတိ ပဇဟတိ ဝိနောဒေတိ၊ ဗျန္တီကရောတိ၊ အနဘာဝံ ဂမေတီတိ တိက္ခပညာ။ ဧကသ္မိံ အာသနေ စတ္တာရော စ အရိယမဂ္ဂါ၊ စတ္တာရိ စ သာမညဖလာနိ၊ စတဿော စ ပဋိသမ္ဘိဒါယော၊ ဆ စ အဘိညာယော အဓိဂတာ ဟောန္တိ သစ္ဆိကတာ ဖဿိတာ ပညာယာတိ တိက္ခပညာ။

ထေရော စ ဘာဂိနေယျဿ ဒီဃနခပရိဗ္ဗာဇကဿ ဝေဒနာပရိဂ္ဂဟသုတ္တေ ဒေသိယမာနေ ဌိတကောဝ သဗ္ဗကိလေသေ ဆိန္ဒိတွာ သာဝကပါရမိဉာဏံ ပဋိဝိဒ္ဓကာလတော ပဋ္ဌာယ တိက္ခပညော နာမ ဇာတော။ တေနာဟ – ‘‘တိက္ခပညော၊ ဘန္တေ၊ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော’’တိ။

ကတမာ နိဗ္ဗေဓိကပညာ? ဣဓေကစ္စော သဗ္ဗသင်္ခါရေသု ဥဗ္ဗေဂဗဟုလော ဟောတိ ဥတ္တာသဗဟုလော ဥက္ကဏ္ဌနဗဟုလော အရတိဗဟုလော အနဘိရတိဗဟုလော ဗဟိမုခေါ န ရမတိ သဗ္ဗသင်္ခါရေသု၊ အနိဗ္ဗိဒ္ဓပုဗ္ဗံ အပ္ပဒါလိတပုဗ္ဗံ လောဘက္ခန္ဓံ နိဗ္ဗိဇ္ဈတိ ပဒါလေတီတိ နိဗ္ဗေဓိကပညာ။ အနိဗ္ဗိဒ္ဓပုဗ္ဗံ အပ္ပဒါလိတပုဗ္ဗံ ဒေါသက္ခန္ဓံ… မောဟက္ခန္ဓံ… ကောဓံ… ဥပနာဟံ…ပေ… သဗ္ဗေ ဘဝဂါမိကမ္မေ နိဗ္ဗိဇ္ဈတိ ပဒါလေတီတိ နိဗ္ဗေဓိကပညာ။

အပ္ပိစ္ဆောတိ သန္တဂုဏနိဂုဟနတာ၊ ပစ္စယပဋိဂ္ဂဟဏေ စ မတ္တညုတာ၊ ဧတံ အပ္ပိစ္ဆလက္ခဏန္တိ ဣမိနာ လက္ခဏေန သမန္နာဂတော။ သန္တုဋ္ဌောတိ စတူသု ပစ္စယေသု ယထာလာဘသန္တောသော ယထာဗလသန္တောသော ယထာသာရုပ္ပသန္တောသောတိ၊ ဣမေဟိ တီဟိ သန္တောသေဟိ သမန္နာဂတော။ ပဝိဝိတ္တောတိ ကာယဝိဝေကော စ ဝိဝေကဋ္ဌကာယာနံ နေက္ခမ္မာဘိရတာနံ၊ စိတ္တဝိဝေကော စ ပရိသုဒ္ဓစိတ္တာနံ ပရမဝေါဒါနပ္ပတ္တာနံ၊ ဥပဓိဝိဝေကော စ နိရုပဓီနံ ပုဂ္ဂလာနံ ဝိသင်္ခါရဂတာနန္တိ၊ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ ဝိဝေကာနံ လာဘီ။ အသံသဋ္ဌောတိ ဒဿနသံသဂ္ဂေါ သဝနသံသဂ္ဂေါ သမုလ္လပနသံသဂ္ဂေါ ပရိဘောဂသံသဂ္ဂေါ ကာယသံသဂ္ဂေါတိ၊ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ သံသဂ္ဂေဟိ ဝိရဟိတော။ အယဉ္စ ပဉ္စဝိဓော သံသဂ္ဂေါ ရာဇူဟိ ရာဇမဟာမတ္တေဟိ တိတ္ထိယေဟိ တိတ္ထိယသာဝကေဟိ ဥပါသကေဟိ ဥပသိကာဟိ ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီဟီတိ အဋ္ဌဟိ ပုဂ္ဂလေဟိ သဒ္ဓိံ ဇာယတိ၊ သော သဗ္ဗောပိ ထေရဿ နတ္ထီတိ အသံသဋ္ဌော။

အာရဒ္ဓဝီရိယောတိ ပဂ္ဂဟိတဝီရိယော ပရိပုဏ္ဏဝီရိယော။ တတ္ထ အာရဒ္ဓဝီရိယော ဘိက္ခု ဂမနေ ဥပ္ပန္နကိလေသဿ ဌာနံ ပါပုဏိတုံ န ဒေတိ၊ ဌာနေ ဥပ္ပန္နဿ နိသဇ္ဇံ၊ နိသဇ္ဇာယ ဥပ္ပန္နဿ သေယျံ ပါပုဏိတုံ န ဒေတိ၊ တသ္မိံ တသ္မိံ ဣရိယာပထေ ဥပ္ပန္နံ တတ္ထ တတ္ထေဝ နိဂ္ဂဏှာတိ။ ထေရော ပန စတုစတ္တာလီသ ဝဿာနိ မဉ္စေ ပိဋ္ဌိံ န ပသာရေတိ။ တံ သန္ဓာယ ‘‘အာရဒ္ဓဝီရိယော’’တိ အာဟ။ ဝတ္တာတိ ဩဓုနနဝတ္တာ။ ဘိက္ခူနံ အဇ္ဈာစာရံ ဒိသွာ ‘‘အဇ္ဇ ကထေဿာမိ၊ သွေ ကထေဿာမီ’’တိ ကထာဝဝတ္ထာနံ န ကရောတိ၊ တသ္မိံ တသ္မိံ ယေဝ ဌာနေ ဩဝဒတိ အနုသာသတီတိ အတ္ထော။

ဝစနက္ခမောတိ ဝစနံ ခမတိ။ ဧကော ဟိ ပရဿ ဩဝါဒံ ဒေတိ၊ သယံ ပန အညေန ဩဝဒိယမာနော ကုဇ္ဈတိ။ ထေရော ပန ပရဿပိ ဩဝါဒံ ဒေတိ၊ သယံ ဩဝဒိယမာနောပိ သိရသာ သမ္ပဋိစ္ဆတိ။ ဧကဒိဝသံ ကိရ သာရိပုတ္တတ္ထေရံ သတ္တဝဿိကော သာမဏေရော – ‘‘ဘန္တေ၊ သာရိပုတ္တ၊ တုမှာကံ နိဝါသနကဏ္ဏော ဩလမ္ဗတီ’’တိ အာဟ။ ထေရော ကိဉ္စိ အဝတွာဝ ဧကမန္တံ ဂန္တွာ ပရိမဏ္ဍလံ နိဝါသေတွာ အာဂမ္မ ‘‘ဧတ္တကံ ဝဋ္ဋတိ အာစရိယာ’’တိ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ အဋ္ဌာသိ။

‘‘တဒဟု ပဗ္ဗဇိတော သန္တော၊ ဇာတိယာ သတ္တဝဿိကော၊

သောပိ မံ အနုသာသေယျ၊ သမ္ပဋိစ္ဆာမိ မတ္ထကေ’’တိ။ (မိ။ ပ။ ၆။၄။၈) –

အာဟ။

စောဒကောတိ ဝတ္ထုသ္မိံ ဩတိဏ္ဏေ ဝါ အနောတိဏ္ဏေ ဝါ ဝီတိက္ကမံ ဒိသွာ – ‘‘အာဝုသော၊ ဘိက္ခုနာ နာမ ဧဝံ နိဝါသေတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ ပါရုပိတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ ဂန္တဗ္ဗံ၊ ဧဝံ ဌာတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ ခါဒိတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ တန္တိဝသေန အနုသိဋ္ဌိံ ဒေတိ။

ပါပဂရဟီတိ ပါပပုဂ္ဂလေ န ပဿေ၊ န တေသံ ဝစနံ သုဏေ၊ တေဟိ သဒ္ဓိံ ဧကစက္ကဝါဠေပိ န ဝသေယျံ။

‘‘မာ မေ ကဒါစိ ပါပိစ္ဆော၊ ကုသီတော ဟီနဝီရိယော၊

အပ္ပဿုတော အနာဒရော၊ သမေတော အဟု ကတ္ထစီ’’တိ။ –

ဧဝံ ပါပပုဂ္ဂလေပိ ဂရဟတိ၊ ‘‘သမဏေန နာမ ရာဂဝသိကေန ဒေါသမောဟဝသိကေန န ဟောတဗ္ဗံ၊ ဥပ္ပန္နော ရာဂေါ ဒေါသော မောဟော ပဟာတဗ္ဗော’’တိ ဧဝံ ပါပဓမ္မေပိ ဂရဟတီတိ ဒွီဟိ ကာရဏေဟိ ‘‘ပါပဂရဟီ၊ ဘန္တေ၊ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော’’တိ ဝဒတိ။

ဧဝံ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန သောဠသဟိ ပဒေဟိ ထေရဿ ယထာဘူတဝဏ္ဏပ္ပကာသနေ ကတေ – ‘‘ကိံ အာနန္ဒော အတ္တနော ပိယသဟာယဿ ဝဏ္ဏံ ကထေတုံ န လဘတိ၊ ကထေတု ကိံ ပန တေန ကထိတံ တထေဝ ဟောတိ၊ ကိံ သော သဗ္ဗညူ’’တိ? ကောစိ ပါပပုဂ္ဂလော ဝတ္တုံ မာ လဘတူတိ သတ္ထာ တံ ဝဏ္ဏဘဏနံ အကုပ္ပံ သဗ္ဗညုဘာသိတံ ကရောန္တော ဇိနမုဒ္ဒိကာယ လဉ္ဆန္တော ဧဝမေတန္တိအာဒိမာဟ။

ဧဝံ တထာဂတေန စ အာနန္ဒတ္ထေရေန စ မဟာထေရဿ ဝဏ္ဏေ ကထိယမာနေ ဘုမဋ္ဌကာ ဒေဝတာ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဧတေဟေဝ သောဠသဟိ ပဒေဟိ ဝဏ္ဏံ ကထယိံသု။ တတော အာကာသဋ္ဌကဒေဝတာ သီတဝလာဟကာ ဥဏှဝလာဟကာ စာတုမဟာရာဇိကာတိ ယာဝ အကနိဋ္ဌဗြဟ္မလောကာ ဒေဝတာ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဧတေဟေဝ သောဠသဟိ ပဒေဟိ ဝဏ္ဏံ ကထယိံသု။ ဧတေနုပါယေန ဧကစက္ကဝါဠံ အာဒိံ ကတွာ ဒသသု စက္ကဝါဠသဟဿေသု ဒေဝတာ ဥဋ္ဌဟိတွာ ကထယိံသု။ အထာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော သုသီမော ဒေဝပုတ္တော စိန္တေသိ – ‘‘ဣမာ ဒေဝတာ အတ္တနော အတ္တနော နက္ခတ္တကီဠံ ပဟာယ တတ္ထ တတ္ထ ဂန္တွာ မယှံ ဥပဇ္ဈာယဿေဝ ဝဏ္ဏံ ကထေန္တိ၊ ဂစ္ဆာမိ တထာဂတဿ သန္တိကံ၊ ဂန္တွာ ဧတဒေဝ ဝဏ္ဏဘဏနံ ဒေဝတာဘာသိတံ ကရောမီ’’တိ၊ သော တထာ အကာသိ။ တံ ဒဿေတုံ အထ ခေါ သုသီမောတိအာဒိ ဝုတ္တံ။

ဥစ္စာဝစာတိ အညေသု ဌာနေသု ပဏီတံ ဥစ္စံ ဝုစ္စတိ၊ ဟီနံ အဝစံ။ ဣဓ ပန ဥစ္စာဝစာတိ နာနာဝိဓာ ဝဏ္ဏနိဘာ။ တဿာ ကိရ ဒေဝပရိသာယ နီလဋ္ဌာနံ အတိနီလံ၊ ပီတကဋ္ဌာနံ အတိပီတကံ၊ လောဟိတဋ္ဌာနံ အတိလောဟိတံ၊ ဩဒါတဋ္ဌာနံ အစ္စောဒါတန္တိ၊ စတုဗ္ဗိဓာ ဝဏ္ဏနိဘာ ပါတုဘဝိ။ တေနေဝ သေယျထာပိ နာမာတိ စတဿော ဥပမာ အာဂတာ။ တတ္ထ သုဘောတိ သုန္ဒရော။ ဇာတိမာတိ ဇာတိသမ္ပန္နော။ သုပရိကမ္မကတောတိ ဓောဝနာဒိပရိကမ္မေန သုဋ္ဌု ပရိကမ္မကတော။ ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ နိက္ခိတ္တောတိ ရတ္တကမ္ဗလေ ဌပိတော။ ဧဝမေဝန္တိ ရတ္တကမ္ဗလေ နိက္ခိတ္တမဏိ ဝိယ သဗ္ဗာ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဝိရောစိတုံ အာရဒ္ဓါ။ နိက္ခန္တိ အတိရေကပဉ္စသုဝဏ္ဏေန ကတပိဠန္ဓနံ။ တဉှိ ဃဋ္ဋနမဇ္ဇနက္ခမံ ဟောတိ။ ဇမ္ဗောနဒန္တိ မဟာဇမ္ဗုသာခါယ ပဝတ္တနဒိယံ နိဗ္ဗတ္တံ၊ မဟာဇမ္ဗုဖလရသေ ဝါ ပထဝိယံ ပဝိဋ္ဌေ သုဝဏ္ဏင်္ကုရာ ဥဋ္ဌဟန္တိ၊ တေန သုဝဏ္ဏေန ကတပိဠန္ဓနန္တိပိ အတ္ထော။ ဒက္ခကမ္မာရပုတ္တဥက္ကာမုခသုကုသလသမ္ပဟဋ္ဌန္တိ သုကုသလေန ကမ္မာရပုတ္တေန ဥက္ကာမုခေ ပစိတွာ သမ္ပဟဋ္ဌံ။ ဓာတုဝိဘင်္ဂေ (မ။ နိ။ ၃။၃၅၇ အာဒယော) အကတဘဏ္ဍံ ဂဟိတံ၊ ဣဓ ပန ကတဘဏ္ဍံ။

ဝိဒ္ဓေတိ ဒူရီဘူတေ။ ဒေဝေတိ အာကာသေ။ နဘံ အဗ္ဘုဿက္ကမာနောတိ အာကာသံ အဘိလင်္ဃန္တော။ ဣမိနာ တရုဏသူရိယဘာဝေါ ဒဿိတော။ သောရတောတိ သောရစ္စေန သမန္နာဂတော။ ဒန္တောတိ နိဗ္ဗိသေဝနော။ သတ္ထုဝဏ္ဏာဘတောတိ သတ္ထာရာ အာဘတဝဏ္ဏော။ သတ္ထာ ဟိ အဋ္ဌပရိသမဇ္ဈေ နိသီဒိတွာ ‘‘သေဝထ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေ’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၃။၃၇၁) နယေန ထေရဿ ဝဏ္ဏံ အာဟရီတိ ထေရော အာဘတဝဏ္ဏော နာမ ဟောတိ။ ကာလံ ကင်္ခတီတိ ပရိနိဗ္ဗာနကာလံ ပတ္ထေတိ။ ခီဏာသဝေါ ဟိ နေဝ မရဏံ အဘိနန္ဒတိ၊ န ဇီဝိတံ ပတ္ထေတိ၊ ဒိဝသသင်္ခေပံ ဝေတနံ ဂဟေတွာ ဌိတပုရိသော ဝိယ ကာလံ ပန ပတ္ထေတိ၊ ဩလောကေန္တော တိဋ္ဌတီတိ အတ္ထော။ တေနေဝါဟ –

‘‘နာဘိနန္ဒာမိ မရဏံ၊ နာဘိနန္ဒာမိ ဇီဝိတံ၊

ကာလဉ္စ ပဋိကင်္ခါမိ၊ နိဗ္ဗိသံ ဘတကော ယထာ’’တိ။ (ထေရဂါ။ ၁၀၀၁-၁၀၀၂)၊ နဝမံ၊

၁၀။ နာနာတိတ္ထိယသာဝကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၁၁။ ဒသမေ နာနာတိတ္ထိယသာဝကာတိ တေ ကိရ ကမ္မဝါဒိနော အဟေသုံ၊ တသ္မာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တာ၊ တေ ‘‘အတ္တနော အတ္တနော သတ္ထရိ ပသာဒေန နိဗ္ဗတ္တမှာ’’တိ သညိနော ဟုတွာ ‘‘ဂစ္ဆာမ ဒသဗလဿ သန္တိကေ ဌတွာ အမှာကံ သတ္ထာရာနံ ဝဏ္ဏံ ကထေဿာမာ’’တိ အာဂန္တွာ ပစ္စေကဂါထာဟိ ကထယိံသု။ တတ္ထ ဆိန္ဒိတမာရိတေတိ ဆိန္ဒိတေ စ မာရိတေ စ။ ဟတဇာနီသူတိ ပေါထနေ စ ဓနဇာနီသု စ။ ပုညံ ဝါ ပနာတိ အတ္တနော ပုညမ္ပိ န သမနုပဿတိ၊ သင်္ခေပတော ပုညာပုညာနံ ဝိပါကော နတ္ထီတိ ဝဒတိ။ သ ဝေ ဝိဿာသမာစိက္ခီတိ သော – ‘‘ဧဝံ ကတပါပါနမ္ပိ ကတပုညာနမ္ပိ ဝိပါကော နတ္ထီ’’တိ ဝဒန္တော သတ္တာနံ ဝိဿာသံ အဝဿယံ ပတိဋ္ဌံ အာစိက္ခတိ၊ တသ္မာ မာနနံ ဝန္ဒနံ ပူဇနံ အရဟတီတိ ဝဒတိ။

တပေါဇိဂုစ္ဆာယာတိ ကာယကိလမထတပေန ပါပဇိဂုစ္ဆနေန။ သုသံဝုတတ္တောတိ သမန္နာဂတော ပိဟိတော ဝါ။ ဇေဂုစ္ဆီတိ တပေန ပါပဇိဂုစ္ဆကော။ နိပကောတိ ပဏ္ဍိတော။ စာတုယာမသုသံဝုတောတိ စာတုယာမေန သုသံဝုတော။ စာတုယာမော နာမ သဗ္ဗဝါရိဝါရိတော စ ဟောတိ သဗ္ဗဝါရိယုတ္တော စ သဗ္ဗဝါရိဓုတော စ သဗ္ဗဝါရိဖုဋော စာတိ ဣမေ စတ္တာရော ကောဋ္ဌာသာ။ တတ္ထ သဗ္ဗဝါရိဝါရိတောတိ ဝါရိတသဗ္ဗဥဒကော၊ ပဋိက္ခိတ္တသဗ္ဗသီတောဒကောတိ အတ္ထော။ သော ကိရ သီတောဒကေ သတ္တသညီ ဟောတိ ၊ တသ္မာ တံ န ဝလဉ္ဇေတိ။ သဗ္ဗဝါရိယုတ္တောတိ သဗ္ဗေန ပါပဝါရဏေန ယုတော။ သဗ္ဗဝါရိဓုတောတိ သဗ္ဗေန ပါပဝါရဏေန ဓုတပါပေါ ။ သဗ္ဗဝါရိဖုဋောတိ သဗ္ဗေန ပါပဝါရဏေန ဖုဋ္ဌော။ ဒိဋ္ဌံ သုတဉ္စ အာစိက္ခန္တိ ဒိဋ္ဌံ ‘‘ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ သုတံ ‘‘သုတံ မေ’’တိ အာစိက္ခန္တော၊ န နိဂုဟန္တော။ န ဟိ နူန ကိဗ္ဗိသီတိ ဧဝရူပေါ သတ္ထာ ကိဗ္ဗိသကာရကော နာမ န ဟောတိ။

နာနာတိတ္ထိယေတိ သော ကိရ နာနာတိတ္ထိယာနံယေဝ ဥပဋ္ဌာကော၊ တသ္မာ တေ အာရဗ္ဘ ဝဒတိ။ ပကုဓကော ကာတိယာနောတိ ပကုဓော ကစ္စာယနော။ နိဂဏ္ဌောတိ နာဋပုတ္တော။ မက္ခလိပူရဏာသေတိ မက္ခလိ စ ပူရဏော စ။ သာမညပ္ပတ္တာတိ သမဏဓမ္မေ ကောဋိပ္ပတ္တာ။ န ဟိ နူန တေတိ သပ္ပုရိသေဟိ န ဒူရေ၊ တေယေဝ လောကေ သပ္ပုရိသာတိ ဝဒတိ။ ပစ္စဘာသီတိ ‘‘အယံ အာကောဋကော ဣမေသံ နဂ္ဂနိဿိရိကာနံ ဒသဗလဿ သန္တိကေ ဌတွာ ဝဏ္ဏံ ကထေတီတိ တေသံ အဝဏ္ဏံ ကထေဿာမီ’’တိ ပတိအဘာသီတိ။

တတ္ထ သဟာစရိတေနာတိ သဟ စရိတမတ္တေန။ ဆဝေါ သိဂါလောတိ လာမကော ကာလသိဂါလော။ ကောတ္ထုကောတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ သင်္ကဿရာစာရောတိ အာသင်္ကိတသမာစာရော။ န သတံ သရိက္ခောတိ ပဏ္ဍိတာနံ သပ္ပုရိသာနံ သဒိသော န ဟောတိ၊ ကိံ တွံ ကာလသိဂါလသဒိသေ တိတ္ထိယေ သီဟေ ကရောသီတိ?

အနွာဝိသိတွာတိ ‘‘အယံ ဧဝရူပါနံ သတ္ထာရာနံ အဝဏ္ဏံ ကထေတိ၊ တေနေဝ နံ မုခေန ဝဏ္ဏံ ကထာပေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တဿ သရီရေ အနုအာဝိသိ အဓိမုစ္စိ၊ ဧဝံ အနွာဝိသိတွာ။ အာယုတ္တာတိ တပေါဇိဂုစ္ဆနေ ယုတ္တပယုတ္တာ။ ပါလယံ ပဝိဝေကိယန္တိ ပဝိဝေကံ ပါလယန္တာ။ တေ ကိရ ‘‘နှာပိတပဝိဝေကံ ပါလေဿာမာ’’တိ သယံ ကေသေ လုဉ္စန္တိ။ ‘‘စီဝရပဝိဝေကံ ပါတေဿာမာ’’တိ နဂ္ဂါ ဝိစရန္တိ။ ‘‘ပိဏ္ဍပါတပဝိဝေကံ ပါလေဿာမာ’’တိ သုနခါ ဝိယ ဘူမိယံ ဝါ ဘုဉ္ဇန္တိ ဟတ္ထေသု ဝါ။ ‘‘သေနာသနပဝိဝေကံ ပါလေဿာမာ’’တိ ကဏ္ဋကသေယျာဒီနိ ကပ္ပေန္တိ။ ရူပေ နိဝိဋ္ဌာတိ တဏှာဒိဋ္ဌီဟိ ရူပေ ပတိဋ္ဌိတာ။ ဒေဝလောကာဘိနန္ဒိနောတိ ဒေဝလောကပတ္ထနကာမာ။ မာတိယာတိ မစ္စာ၊ တေ ဝေ မစ္စာ ပရလောကတ္ထာယ သမ္မာ အနုသာသန္တီတိ ဝဒတိ။

ဣတိဝိဒိတွာတိ ‘‘အယံ ပဌမံ ဧတေသံ အဝဏ္ဏံ ကထေတွာ ဣဒါနိ ဝဏ္ဏံ ကထေတိ၊ ကော နု ခေါ ဧသော’’တိ အာဝဇ္ဇေန္တော ဇာနိတွာဝ။ ယေ စန္တလိက္ခသ္မိံ ပဘာသဝဏ္ဏာတိ ယေ အန္တလိက္ခေ စန္ဒောဘာသသူရိယောဘာသသဉ္ဈာရာဂဣန္ဒဓနုတာရကရူပါနံ ပဘာသဝဏ္ဏာ။ သဗ္ဗေဝ တေ တေတိ သဗ္ဗေဝ တေ တယာ။ နမုစီတိ မာရံ အာလပတိ။ အာမိသံဝ မစ္ဆာနံ ဝဓာယ ခိတ္တာတိ ယထာ မစ္ဆာနံ ဝဓတ္ထာယ ဗဠိသလဂ္ဂံ အာမိသံ ခိပတိ၊ ဧဝံ တယာ ပသံသမာနေန ဧတေ ရူပါ သတ္တာနံ ဝဓာယ ခိတ္တာတိ ဝဒတိ။

မာဏဝဂါမိယောတိ အယံ ကိရ ဒေဝပုတ္တော ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာကော။ ရာဇဂဟီယာနန္တိ ရာဇဂဟပဗ္ဗတာနံ။ သေတောတိ ကေလာသော။ အဃဂါမိနန္တိ အာကာသဂါမီနံ။ ဥဒဓိနန္တိ ဥဒကနိဓာနာနံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယထာ ရာဇဂဟီယာနံ ပဗ္ဗတာနံ ဝိပုလော သေဋ္ဌော၊ ဟိမဝန္တပဗ္ဗတာနံ ကေလာသော၊ အာကာသဂါမီနံ အာဒိစ္စော၊ ဥဒကနိဓာနာနံ သမုဒ္ဒေါ၊ နက္ခတ္တာနံ စန္ဒော၊ ဧဝံ သဒေဝကဿ လောကဿ ဗုဒ္ဓါ သေဋ္ဌောတိ။ ဒသမံ။

နာနာတိတ္ထိယဝဂ္ဂေါ တတိယော။

ဣတိ သာရတ္ထပ္ပကာသိနိယာ

သံယုတ္တနိကာယ-အဋ္ဌကထာယ

ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။