📜

၅။ ဘိက္ခုနီသံယုတ္တံ

၁။ အာဠဝိကာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၆၂။ ဘိက္ခုနီသံယုတ္တဿ ပဌမေ အာဠဝိကာတိ အာဠဝိယံ ဇာတာ အာဠဝိနဂရတောယေဝ စ နိက္ခမ္မ ပဗ္ဗဇိတာ။ အန္ဓဝနန္တိ ကဿပသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ စေတိယေ နဝကမ္မတ္ထာယ ဓနံ သမာဒပေတွာ အာဂစ္ဆန္တဿ ယသောဓရဿ နာမ ဓမ္မဘာဏကဿ အရိယပုဂ္ဂလဿ အက္ခီနိ ဥပ္ပာဋေတွာ တတ္ထေဝ အက္ခိဘေဒပ္ပတ္တေဟိ ပဉ္စဟိ စောရသတေဟိ နိဝုတ္ထတ္တာ တတော ပဋ္ဌာယ ‘‘အန္ဓဝန’’န္တိ သင်္ခံ ဂတံ ဝနံ။ တံ ကိရ သာဝတ္ထိတော ဒက္ခိဏပဿေ ဂါဝုတမတ္တေ ဟောတိ ရာဇာရက္ခာယ ဂုတ္တံ။ တတ္ထ ပဝိဝေကကာမာ ဘိက္ခူ စ ဘိက္ခုနိယော စ ဂစ္ဆန္တိ။ တသ္မာ အယမ္ပိ ကာယဝိဝေကတ္ထိနီ ယေန တံ ဝနံ၊ တေနုပသင်္ကမိ။ နိဿရဏန္တိ နိဗ္ဗာနံ။ ပညာယာတိ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏေန။ န တွံ ဇာနာသိ တံ ပဒန္တိ တွံ ဧတံ နိဗ္ဗာနပဒံ ဝါ နိဗ္ဗာနဂါမိမဂ္ဂပဒံ ဝါ န ဇာနာသိ။ သတ္တိသူလူပမာတိ ဝိနိဝိဇ္ဈနတ္ထေန သတ္တိသူလသဒိသာ။ ခန္ဓာသံ အဓိကုဋ္ဋနာတိ ခန္ဓာ တေသံ အဓိကုဋ္ဋနဘဏ္ဍိကာ။ ပဌမံ။

၂။ သောမာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၆၃။ ဒုတိယေ ဌာနန္တိ အရဟတ္တံ။ ဒုရဘိသမ္ဘဝန္တိ ဒုပ္ပသဟံ။ ဒွင်္ဂုလပညာယာတိ ပရိတ္တပညာယ။ ယသ္မာ ဝါ ဒွီဟိ အင်္ဂုလေဟိ ကပ္ပာသဝဋ္ဋိံ ဂဟေတွာ သုတ္တံ ကန္တန္တိ၊ တသ္မာ ဣတ္ထီ ‘‘ဒွင်္ဂုလပညာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဉာဏမှိ ဝတ္တမာနမှီတိ ဖလသမာပတ္တိဉာဏေ ပဝတ္တမာနေ။ ဓမ္မံ ဝိပဿတောတိ စတုသစ္စဓမ္မံ ဝိပဿန္တဿ၊ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဝါ ဝိပဿနာယ အာရမ္မဏဘူတံ ခန္ဓပဉ္စကမေဝ။ ကိဉ္စိ ဝါ ပန အညသ္မီတိ အညံ ဝါ ကိဉ္စိ ‘‘အဟံ အသ္မီ’’တိ တဏှာမာနဒိဋ္ဌိဝသေန ယဿ သိယာ။ ဒုတိယံ။

၃။ ကိသာဂေါတမီသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၆၄။ တတိယေ ကိသာဂေါတမီတိ အပ္ပမံသလောဟိတတာယ ကိသာ၊ ဂေါတမီတိ ပနဿာ နာမံ။ ပုဗ္ဗေ ကိရ သာဝတ္ထိယံ ဧကသ္မိံ ကုလေ အသီတိကောဋိဓနံ သဗ္ဗံ အင်္ဂါရာဝ ဇာတံ။ ကုဋုမ္ဗိကော အင်္ဂါရဇာတာနိ အနီဟရိတွာ – ‘‘အဝဿံ ကောစိ ပုညဝါ ဘဝိဿတိ၊ တဿ ပုညေန ပုန ပါကတိကံ ဘဝိဿတီ’’တိ သုဝဏ္ဏဟိရညဿ စာဋိယော ပူရေတွာ အာပဏေ ဌပေတွာ သမီပေ နိသီဒိ။ အထေကာ ဒုဂ္ဂတကုလဿ ဓီတာ – ‘‘အဍ္ဎမာသကံ ဂဟေတွာ ဒါရုသာကံ အာဟရိဿာမီ’’တိ ဝီထိံ ဂတာ တံ ဒိသွာ ကုဋုမ္ဗိကံ အာဟ – ‘‘အာပဏေ တာဝ ဓနံ ဧတ္တကံ၊ ဂေဟေ ကိတ္တကံ ဘဝိဿတီ’’တိ။ ကိံ ဒိသွာ အမ္မ ဧဝံ ကထေသီတိ? ဣမံ ဟိရညသုဝဏ္ဏန္တိ။ သော ‘‘ပုညဝတီ ဧသာ ဘဝိဿတီ’’တိ တဿာ ဝသနဋ္ဌာနံ ပုစ္ဆိတွာ အာပဏေ ဘဏ္ဍံ ပဋိသာမေတွာ တဿာ မာတာပိတရော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟ – ‘‘အမှာကံ ဂေဟေ ဝယပ္ပတ္တော ဒါရကော အတ္ထိ၊ တဿေတံ ဒါရိကံ ဒေထာ’’တိ။ ကိံ သာမိ ဒုဂ္ဂတေဟိ သဒ္ဓိံ ကေဠိံ ကရောသီတိ? မိတ္တသန္ထဝေါ နာမ ဒုဂ္ဂတေဟိပိ သဒ္ဓိံ ဟောတိ၊ ဒေထ နံ၊ ကုဋုမ္ဗသာမိနီ ဘဝိဿတီတိ နံ ဂဟေတွာ ဃရံ အာနေသိ။ သာ သံဝါသမနွာယ ပုတ္တံ ဝိဇာတာ။ ပုတ္တော ပဒသာ အာဟိဏ္ဍနကာလေ ကာလမကာသိ။ သာ ဒုဂ္ဂတကုလေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ မဟာကုလံ ဂန္တွာပိ ‘‘ပုတ္တဝိနာသံ ပတ္တာမှီ’’တိ ဥပ္ပန္နဗလဝသောကာ ပုတ္တဿ သရီရကိစ္စံ ဝါရေတွာ တံ မတကဠေဝရံ အာဒါယ နဂရေ ဝိပ္ပလပန္တီ စရတိ။

ဧကဒိဝသံ မဟတိယာ ဗုဒ္ဓဝီထိယာ ဒသဗလဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ – ‘‘ပုတ္တဿ မေ အရောဂဘာဝတ္ထာယ ဘေသဇ္ဇံ ဒေထ ဘဂဝါ’’တိ အာဟ။ ဂစ္ဆ သာဝတ္ထိံ အာဟိဏ္ဍိတွာ ယသ္မိံ ဂေဟေ မတပုဗ္ဗော နတ္ထိ၊ တတော သိဒ္ဓတ္ထကံ အာဟရ၊ ပုတ္တဿ တေ ဘေသဇ္ဇံ ဘဝိဿတီတိ။ သာ နဂရံ ပဝိသိတွာ ဓုရဂေဟတော ပဋ္ဌာယ ဘဂဝတာ ဝုတ္တနယေန ဂန္တွာ သိဒ္ဓတ္ထကံ ယာစန္တီ ဃရေ ဃရေ၊ ‘‘ကုတော တွံ ဧဝရူပံ ဃရံ ပဿိဿသီ’’တိ ဝုတ္တာ ကတိပယာနိ ဂေဟာနိ အာဟိဏ္ဍိတွာ – ‘‘သဗ္ဗေသမ္ပိ ကိရာယံ ဓမ္မတာ၊ န မယှံ ပုတ္တဿေဝါ’’တိ သာလာယံ ဆဝံ ဆဍ္ဍေတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ သတ္ထာ ‘‘ဣမံ ပဗ္ဗာဇေတူ’’တိ ဘိက္ခုနိဥပဿယံ ပေသေသိ။ သာ ခုရဂ္ဂေယေဝ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ ဣမံ ထေရိံ သန္ဓာယ ‘‘အထ ခေါ ကိသာဂေါတမီ’’တိ ဝုတ္တံ။

ဧကမာသီတိ ဧကာ အာသိ။ ရုဒမ္မုခီတိ ရုဒမာနမုခီ ဝိယ။ အစ္စန္တံ မတပုတ္တာမှီတိ ဧတ္ထ အန္တံ အတီတံ အစ္စန္တံ၊ ဘာဝနပုံသကမေတံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယထာ ပုတ္တမရဏံ အန္တံ အတီတံ ဟောတိ၊ ဧဝံ မတပုတ္တာ အဟံ၊ ဣဒါနိ မမ ပုန ပုတ္တမရဏံ နာမ နတ္ထိ။ ပုရိသာ ဧတဒန္တိကာတိ ပုရိသာပိ မေ ဧတဒန္တိကာဝ ။ ယော မေ ပုတ္တမရဏဿ အန္တော၊ ပုရိသာနမ္ပိ မေ ဧသေဝန္တော၊ အဘဗ္ဗာ အဟံ ဣဒါနိ ပုရိသံ ဂဝေသိတုန္တိ။ သဗ္ဗတ္ထ ဝိဟတာ နန္ဒီတိ သဗ္ဗေသု ခန္ဓာယတနဓာတုဘဝယောနိဂတိဌိတိနိဝါသေသု မမ တဏှာနန္ဒီ ဝိဟတာ။ တမောက္ခန္ဓောတိ အဝိဇ္ဇာက္ခန္ဓော။ ပဒါလိတောတိ ဉာဏေန ဘိန္နော။ တတိယံ။

၄။ ဝိဇယာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၆၅။ စတုတ္ထေ ပဉ္စင်္ဂိကေနာတိ အာတတံ ဝိတတံ အာတတဝိတတံ ဃနံ သုသိရန္တိ ဧဝံ ပဉ္စင်္ဂသမန္နာဂတေန။ နိယျာတယာမိ တုယှေဝါတိ သဗ္ဗေ တုယှံယေဝ ဒေမိ။ နာဟံ တေနတ္ထိကာတိ နာဟံ တေန အတ္ထိကာ။ ပူတိကာယေနာတိ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏောပိ ကာယော နိစ္စံ ဥဂ္ဃရိတပဂ္ဃရိတဋ္ဌေန ပူတိကာယောဝ၊ တသ္မာ ဧဝမာဟ။ ဘိန္ဒနေနာတိ ဘိဇ္ဇနသဘာဝေန။ ပဘင်္ဂုနာတိ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏံ အာပဇ္ဇနဓမ္မေန။ အဋ္ဋီယာမီတိ အဋ္ဋာ ပီဠိတာ ဟောမိ။ ဟရာယာမီတိ လဇ္ဇာမိ။ သန္တာ သမာပတ္တီတိ အဋ္ဌဝိဓာ လောကိယသမာပတ္တိ အာရမ္မဏသန္တတာယ အင်္ဂသန္တတာယ စ သန္တာတိ ဝုတ္တာ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ရူပါရူပဘဝေသု၊ တေသံ ဒွိန္နံ ဘဝါနံ ဂဟိတတ္တာ ဂဟိတေ ကာမဘဝေ အဋ္ဌသု စ သမာပတ္တီသူတိ ဧတေသု သဗ္ဗေသု ဌာနေသု မယှံ အဝိဇ္ဇာတမော ဝိဟတောတိ ဝဒတိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၆၆။ ပဉ္စမေ သုပုပ္ဖိတဂ္ဂန္တိ အဂ္ဂတော ပဋ္ဌာယ သုဋ္ဌု ပုပ္ဖိတံ သာလရုက္ခံ။ န စတ္ထိ တေ ဒုတိယာ ဝဏ္ဏဓာတူတိ တဝ ဝဏ္ဏဓာတုသဒိသာ ဒုတိယာ ဝဏ္ဏဓာတု နတ္ထိ၊ တယာ သဒိသာ အညာ ဘိက္ခုနီ နတ္ထီတိ ဝဒတိ။ ဣဓာဂတာ တာဒိသိကာ ဘဝေယျုန္တိ ယထာ တွံ ဣဓာဂတာ ကိဉ္စိ သန္ထဝံ ဝါ သိနေဟံ ဝါ န လဘသိ၊ ဧဝမေဝံ တေပိ တယာဝ သဒိသာ ဘဝေယျုံ။ ပခုမန္တရိကာယန္တိ ဒွိန္နံ အက္ခီနံ မဇ္ဈေ နာသဝံသေပိ တိဋ္ဌန္တိံ မံ န ပဿသိ။ ဝသီဘူတမှီတိ ဝသီဘူတာ အသ္မိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ စာလာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၆၇။ ဆဋ္ဌေ ကော နု တံ ဣဒမာဒပယီတိ ကော နု မန္ဒဗုဒ္ဓိ ဗာလော တံ ဧဝံ ဂါဟာပေသိ? ပရိက္လေသန္တိ အညမ္ပိ နာနပ္ပကာရံ ဥပဒ္ဒဝံ။ ဣဒါနိ ယံ မာရော အာဟ – ‘‘ကော နု တံ ဣဒမာဒပယီ’’တိ၊ တံ မဒ္ဒန္တီ – ‘‘န မံ အန္ဓဗာလော အာဒပေသိ၊ လောကေ ပန အဂ္ဂပုဂ္ဂလော သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေသီ’’တိ ဒဿေတုံ၊ ဗုဒ္ဓါတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သစ္စေ နိဝေသယီတိ ပရမတ္ထသစ္စေ နိဗ္ဗာနေ နိဝေသေသိ။ နိရောဓံ အပ္ပဇာနန္တာတိ နိရောဓသစ္စံ အဇာနန္တာ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ ဥပစာလာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၆၈။ သတ္တမေ ဧန္တိ မာရဝသံ ပုနာတိ ပုနပ္ပုနံ မရဏမာရကိလေသမာရဒေဝပုတ္တမာရာနံ ဝသံ အာဂစ္ဆန္တိ။ ပဓူပိတောတိ သန္တာပိတော။ အဂတိ ယတ္ထ မာရဿာတိ ယတ္ထ တုယှံ မာရဿ အဂတိ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ နိဗ္ဗာနေ။ သတ္တမံ။

၈။ သီသုပစာလာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၆၉။ အဋ္ဌမေ သမဏီ ဝိယ ဒိဿသီတိ သမဏိသဒိသာ ဒိဿသိ။ ကိမိဝ စရသိ မောမူဟာတိ ကိံ ကာရဏာ မောမူဟာ ဝိယ စရသိ? ဣတော ဗဟိဒ္ဓါတိ ဣမမှာ သာသနာ ဗဟိ။ ပါသံ ဍေန္တီတိ ပါသဏ္ဍာ၊ သတ္တာနံ စိတ္တေသု ဒိဋ္ဌိပါသံ ခိပန္တီတိ အတ္ထော။ သာသနံ ပန ပါသေ မောစေတိ၊ တသ္မာ ပါသဏ္ဍောတိ န ဝုစ္စတိ၊ ဣတော ဗဟိဒ္ဓါယေဝ ပါသဏ္ဍာ ဟောန္တိ။ ပသီဒန္တီတိ သံသီဒန္တိ လဂ္ဂန္တိ။

ဣဒါနိ ‘‘ကံ နု ဥဒ္ဒိဿ မုဏ္ဍာသီ’’တိ ပဉှံ ကထေန္တီ အတ္ထိ သကျကုလေ ဇာတောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သဗ္ဗာဘိဘူတိ သဗ္ဗာနိ ခန္ဓာယတနဓာတုဘဝယောနိဂတိအာဒီနိ အဘိဘဝိတွာ ဌိတော။ မရဏမာရာဒယော နုဒိ နီဟရီတိ မာရနုဒေါ။ သဗ္ဗတ္ထမပရာဇိတောတိ သဗ္ဗေသု ရာဂါဒီသု ဝါ မာရယုဒ္ဓေ ဝါ အဇိတော။ သဗ္ဗတ္ထ မုတ္တောတိ သဗ္ဗေသု ခန္ဓာဒီသု မုတ္တော။ အသိတောတိ တဏှာဒိဋ္ဌိနိဿယေန အနိဿိတော။ သဗ္ဗကမ္မက္ခယံ ပတ္တောတိ သဗ္ဗကမ္မက္ခယသင်္ခါတံ အရဟတ္တံ ပတ္တော။ ဥပဓိသင်္ခယေတိ ဥပဓိသင်္ခယသင်္ခါတေ နိဗ္ဗာနေ အာရမ္မဏတော ဝိမုတ္တော။ အဋ္ဌမံ။

၉။ သေလာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၇၀။ နဝမေ ကေနိဒံ ပကတန္တိ ကေန ဣဒံ ကတံ။ ဗိမ္ဗန္တိ အတ္တဘာဝံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ အဃန္တိ ဒုက္ခပတိဋ္ဌာနတ္တာ အတ္တဘာဝမေဝ ဝဒတိ။ ဟေတုဘင်္ဂါတိ ဟေတုနိရောဓေန ပစ္စယဝေကလ္လေန။ နဝမံ။

၁၀။ ဝဇိရာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၇၁။ ဒသမေ နယိဓ သတ္တုပလဗ္ဘတီတိ ဣမသ္မိံ သုဒ္ဓသင်္ခါရပုဉ္ဇေ ပရမတ္ထတော သတ္တော နာမ န ဥပလဗ္ဘတိ။ ခန္ဓေသု သန္တေသူတိ ပဉ္စသု ခန္ဓေသု ဝိဇ္ဇမာနေသု တေန တေနာကာရေန ဝဝတ္ထိတေသု။ သမ္မုတီတိ သတ္တောတိ သမညာမတ္တမေဝ ဟောတိ။ ဒုက္ခန္တိ ပဉ္စက္ခန္ဓဒုက္ခံ။ နာညတြ ဒုက္ခာတိ ဌပေတွာ ဒုက္ခံ အညော နေဝ သမ္ဘောတိ န နိရုဇ္ဈတီတိ။ ဒသမံ။

ဣတိ သာရတ္ထပ္ပကာသိနိယာ

သံယုတ္တနိကာယ-အဋ္ဌကထာယ

ဘိက္ခုနီသံယုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။