📜

၉။ ဝနသံယုတ္တံ

၁။ ဝိဝေကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂၁။ သံဝေဇေတုကာမာတိ အတ္ထတော သံဝေဂံ ဥပ္ပာဒေတုကာမာ။ တထာဘူတာ နံ ကိလေသသင်္ဂဏိကာဒိတော ဝိဝေစေတုကာမာ နာမ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိဝေကံ ပဋိပဇ္ဇာပေတုကာမာ’’တိ။ ဗာဟိရေသူတိ ဂေါစရဇ္ဈတ္တတော ဗဟိဘူတေသု။ ပုထုတ္တာရမ္မဏေသူတိ ရူပါဒိနာနာရမ္မဏေသု။ စရတီတိ ပဝတ္တတိ။ တွံ ဇနောတိ တွံ အတ္တနော ကိလေသေဟိ ဇနနတော ဝိသုံ ဇာတော တာဒိသေ ဧဝ အညသ္မိံ ဇနေ ဣမံ အယောနိသောမနသိကာရဝသေန ပဝတ္တမာနံ ဆန္ဒရာဂံ ဝိနယဿု ဝိနောဒေဟိ။ သတံ တံ သာရယာမသေတိ နိယျာနိကသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ သတ္ထု သန္တိကေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ အရညဝါသေန စ သတိမန္တံ ပဏ္ဍိတံ တံ မယမ္ပိ ယထာဥပ္ပန္နံ ဝိတက္ကံ ဝိနောဒနာယ သာရယာမ၊ သတံ ဝါ သပ္ပုရိသာနံ ကိလေသဝိဂမနဓမ္မံ ပဋိပဇ္ဇိတွာ ဝသန္တံ တံ သာရယာမ ဝဋ္ဋဒုက္ခံ။ ပါတာလန္တိ မောဟပါတာလံ ကိလေသရဇော၊ တဒေဝ ‘‘ပါတာလ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ မာ အဝဟရီတိ ဟေဋ္ဌာ ဒုဂ္ဂတိသောတံ မာ ဥပနေသိ။ သိတန္တိ သမ္ဗန္ဓံ။ တေနာဟ ‘‘သရီရလဂ္ဂ’’န္တိ။ ဝိဝေကမာပန္နောတိ ကိလေသဝိဝေကံ သမထဝိပဿနာဘာဝနမာပန္နော။ ဥတ္တမဝီရိယန္တိ ဥဿောဠှိလက္ခဏပ္ပတ္တံ ဝီရိယံ၊ စတုဗ္ဗိဓံ သမပ္ပဓာနဝီရိယံ ဝါ သမ္ပတ္တံ။ ပဂ္ဂယှာတိ အာရောပေတွာ။ ပရမဝိဝေကန္တိ ပရမံ သမုစ္ဆေဒဝိဝေကံ။

ဝိဝေကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၂။ ဥပဋ္ဌာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂၂။ ကာယဒရထော ဟောတိယေဝ နိယမေန၊ န စိတ္တဒရထော တဿ မဂ္ဂေနေဝ သမုဂ္ဃာဋိတတ္တာ။

ဇရာတုရောတိ ဇရာဘိဘဝနေန အာတုရောယေဝ။ ပဒဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ ဥပရိဋ္ဌတာယ ပရိတော ဒီဃပုထုလတာယ အတိဝိယ ဝိဇ္ဈတီတိ သတ္တိသလ္လဂ္ဂဟဏံ။ ဧဝံ ဟိဿ တဏှာသလ္လဿ သဒိသတာ။ အဝိဇ္ဇာယ ပန သမ္မောဟာပါဒနေန ဒုက္ခာပါဒနေန စ ဝိသသဒိသတာ။ ရုပ္ပတောတိ ဝိကာရံ အာပါဒိယမာနဿ ပီဠိယမာနဿာတိ အတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဃဋ္ဋိယမာနဿာ’’တိ။

ပဗ္ဗဇိတန္တိ သသန္တာနတော ပဗ္ဗဇိတံ ဝါ ရာဂါဒိမလတော ပဗ္ဗဇိတံ ဝါ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ထေရဿေဝေတံ ဝစနံ၊ တသ္မာ အယံ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနော ဧတ္ထ ဂါထာယ အတ္ထော။ ဒေဝတာယ ဟီတိအာဒိ ဝုတ္တဿေဝ အတ္ထဿ ပါကဋကရဏံ။ ဧတ္ထာတိ သေသဂါထာသု။ အတ္ထဿ ဝုတ္တနယတ္တာ ‘‘အနုတ္တာနပဒဝဏ္ဏနာ’’တိ အာဟ။ ဝိနယာတိ ဟေတုမှိ နိဿက္ကဝစနန္တိ တဿ ဟေတုမှိ ကရဏဝစနေန အတ္ထမာဟ ‘‘ဝိနယေနာ’’တိ။ တထာ ‘‘သမတိက္ကမာ’’တိ ဧတ္ထာပိ။ ပရမပရိသုဒ္ဓံ သံကိလေသသမုစ္ဆိန္ဒနတော။ အာရဒ္ဓဝီရိယန္တိ သမ္ဘာဝိတဝီရိယံ။ သမ္ဘာဝနဉ္စဿ ပဂ္ဂဏှနံ ပရိပူရဏဉ္စာတိ အာဟ ‘‘ပဂ္ဂဟိတဝီရိယံ ပရိပုဏ္ဏဝီရိယ’’န္တိ။

ဥပဋ္ဌာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၃။ ကဿပဂေါတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂၃။ ဆေတန္တိ မိဂါနံ ဇီဝိတံ ဆေတံ။ တေနာဟ ‘‘မိဂလုဒ္ဒက’’န္တိ။ ရောဟိတမိဂန္တိ လောဟိတဝဏ္ဏံ ခုဒ္ဒကမိဂံ၊ ‘‘မဟာရောဟိတမိဂ’’န္တိ ကေစိ။ သတ္ထု သန္တိကေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ တဿ ဇနပဒဿ သုလဘဘိက္ခတာယ တတ္ထ ဂန္တွာ ဝိဟရတီတိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ ‘‘ပဌမသုတ္တေ ဝုတ္တနယေနေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ အယံ ပန ထေရော ပဉ္စာဘိညော ဝိပဿနာကမ္မိကော။ ဌတွာတိ ပဒါနုဗန္ဓနဝသေန ဂမနံ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာ ထေရဿ အာသန္နဋ္ဌာနေ ဌတွာ။ တဿ ဝစနံ သောတုံ အာရဒ္ဓါ။ အင်္ဂုဋ္ဌကံ ဇာလာပေသီတိ အဓိဋ္ဌာနဗလေန ဒဏ္ဍဒီပိကံ ဝိယ အတ္တနော အင်္ဂုဋ္ဌကံ ဇာလာပေသိ။ အက္ခီဟိပိ ပဿတိ အင်္ဂုဋ္ဌကံ ဇာလမာနံ။ ကဏ္ဏေဟိပိ သုဏာတိ တေန ဝုစ္စမာနံ ဓမ္မံ ဧကဒေသေန။ စိတ္တံ ပနဿ ဓာဝတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတဿပီတိ လုဒ္ဒကဿပိ။

အပ္ပပညန္တိ ဧတ္ထ အပ္ပ-သဒ္ဒေါ ‘‘အပ္ပဟရိတေ’’တိအာဒီသု ဝိယ အဘာဝတ္ထောတိ အာဟ ‘‘နိပ္ပည’’န္တိ။ ကာရဏဇာနနသမတ္ထေနာတိ ဣမိနာ ကာရဏေန သတ္တာနံ သုခံ၊ ဣမိနာ ဒုက္ခန္တိ ဧဝံ သမာစရမာနေန ကာရဏံ ဇာနိတုံ သမတ္ထေန ကမ္မဿကတဉာဏသမ္ပယုတ္တစိတ္တေနာတိ အတ္ထော။ သုဏာတီတိ ကေဝလံ သဝနမတ္တဝသေန သုဏာတိ၊ န တဒတ္ထဝသေန။ တေနာဟ ‘‘အတ္ထမဿ န ဇာနာတီ’’တိ။ ကာရဏရူပါနီတိ သဘာဝကာရဏာနိ။ ကိံ မေ ဣမိနာတိ? ‘‘ဣဒံ ပပဉ္စ’’န္တိ ပဟာယ။ ဝီရိယံ ပဂ္ဂယှာတိ စတုဗ္ဗိဓံ သမ္မပ္ပဓာနံ ဝီရိယံ ပဂ္ဂဏှိတွာ။

ကဿပဂေါတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၄။ သမ္ဗဟုလသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂၄။ သမ္ဗဟုလာတိ သုတ္တန္တနယေန သမ္ဗဟုလာ။ သုတ္တန္တေ သဇ္ဈာယိံသူတိ သုတ္တန္တိကာ။ ဝိနယံ ဓာရေန္တီတိ ဝိနယဓရာ။ ယုဉ္ဇန္တီတိ ဝါသဓုရေ ယောဂံ ကရောန္တိ။ ဃဋေန္တီတိ တတ္ထ ဝါယာမံ ကရောန္တိ။ ကရောန္တာနံယေဝ အရုဏော ဥဂ္ဂစ္ဆတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

ကောမေတိ ကိံ ဣမေ? တေနာဟ ‘‘ကဟံ ဣမေ’’တိ? ဝဇ္ဇိဘူမိံ ဝဇ္ဇိရဋ္ဌံ ဂတာတိ ဝဇ္ဇိဘူမိယာ။ တေနာဟ ‘‘ဝဇ္ဇိရဋ္ဌာဘိမုခါ ဂတာ’’တိ။ နတ္ထိ ဧတေသံ နိကေဘံ နိဗဒ္ဓနိဝါသဋ္ဌာနန္တိ အနိကေတာ တေနာဟ ‘‘အဂေဟာ’’တိ။ ဥတု ဧဝ သပ္ပာယံ၊ ဥတုဝသေန ဝါ ကာယစိတ္တာနံ ကလ္လတ္တာ သပ္ပာယံ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။

သမ္ဗဟုလသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၅။ အာနန္ဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂၅။ အတိဝေလန္တိ အတိဗဟုကာလံ။ ဘိက္ခုနာ နာမ ဥပဂတာနံ ဥပနိသိန္နကထာမတ္တံ ဝတွာ ဂန္ထဓုရေဟိ ဝါသဓုရေဟိ ဝါ ယုတ္တပယုတ္တစိတ္တေန ဘဝိတဗ္ဗံ၊ နာတိဝေလံ တေသံ သညတ္တိဗဟုလေန။ ထေရော ပန တဒါ ကေနစိ ကာရဏေန ဗဟုဝေလံ ဂိဟိသညတ္တိဗဟုလော အဟောသိ၊ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘အတိဝေလ’’န္တိအာဒိ။ ဣဒါနိ တမတ္ထံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ဘဂဝတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တန္တိ တံ တာဒိသံ သညာပနံ သန္ဓာယ ဧတံ ‘‘အတိဝေလံ ဂိဟိသညတ္တိဗဟုလော’’တိ ဝစနံ ဝုတ္တံ။ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ကထံ သုတွာတိ သင်္ဃဿ မဇ္ဈေ နိသီဒိတွာ ထေရေန ကထိတတ္တာ ဝုတ္တံ။ သတ္ထုသာသနန္တိ ပိဋကတ္တယံ ဝဒတိ။

ပသက္ကိယာတိ ဥပသက္ကိတွာ ဂန္တွာ။ တံ ပန တတ္ထ အဇ္ဈောဂါဟနံ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ပဝိသိတွာ’’တိ။ သင်္ခါရဒုက္ခတော နိဗ္ဗိန္နဟဒယဿ သဗ္ဗသင်္ခါရဝိနိဿဋံ နိဗ္ဗာနံ ယာထာဝတော ပစ္စဝေက္ခန္တဿ သမ္မဒေဝ သမဿာသကရံ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟန္တံ တံ ဥပရိ အဓိဂမာယ ဥဿုက္ကံ ကရောန္တော နိဗ္ဗာနံ ဟဒယေ နိက္ခိပတိ နာမာတိ အာဟ – ‘‘နိဗ္ဗာနံ…ပေ… ဩပေတိ နာမာ’’တိ။ နိဗ္ဗာနံ…ပေ… အာရမ္မဏတော ဩပေတိ နာမာတိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓော။ အတ္ထဝိရဟိတာ ‘‘ဗိဠိဗိဠီ’’တိ ပဝတ္တကိရိယာ ဗိဠိကာ၊ အယံ ပန ဂိဟိသညတ္တိကထာ ထေရဿ အတ္တနော သာမညတ္ထအသာဓနတော ဒေဝတာယ ဗိဠိကာ ဝိယာတိ ဗိဠိဗိဠိကာတိ ဝုတ္တာ။

အာနန္ဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၆။ အနုရုဒ္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂၆။ အနန္တရေအတ္တဘာဝေတိ အတီတာနန္တရေ ဒေဝတ္တဘာဝေ။ ထေရော ဟိ တာဝတိံသဒေဝလောကာ စဝိတွာ ဣဓူပပန္နော။ အဂ္ဂမဟေသီတိ ကာစိ ပရိစာရိကာ ဒေဝဓီတာ စိတ္တပဏိဓာနမတ္တေန ဣဒါနိပိ ဒေဝကာယေ ဘဝိဿတိ ဥပစိတကုသလဓမ္မတ္တာတိ မညမာနာ တသ္မိံ ဝတ္တမာနံ ဝိယ ကထေန္တီ ‘‘သောဘသီ’’တိ အာဟ။ ဧဝံ အတီတမ္ပိဿ ဒိဗ္ဗသောတံ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဝိယ မညေယျ နာတိစိရကာလတ္တာတိ ဒဿေန္တော ‘‘ပုဗ္ဗေပိ သောဘသီ’’တိ အာဟ။ သုဂတိနိရယာဒိဒုဂ္ဂတိယာ ဝသေန ဒုဂ္ဂတာ ဧတရဟီတိ အဓိပ္ပာယော။ ပဋိပတ္တိဒုဂ္ဂတိယာ ကာမေသု သမ္မုစ္ဆိတဘာဝတော။

ပတိဋ္ဌဟန္တောတိ နိဝိသန္တော။ အဋ္ဌဟိ ကာရဏေဟီတိ စိရကာလပရိဘာဝနာယ ဝိရုဠှမူလေဟိ အယောနိသောမနသိကာရာဒိပစ္စယမူလကေဟိ ဝုစ္စမာနေဟိ အဋ္ဌဟိ ကာရဏေဟိ။ ရတ္တော ရာဂဝသေနာတိ သဘာဝတော သင်္ကပ္ပတော စ ယထာသမီဟိတေ ဣဋ္ဌာကာရေ သက္ကာယေ သဉ္ဇာတရာဂဝသာ ရတ္တော ဂိဒ္ဓါ ဂဓိတော။ ပတိဋ္ဌာတီတိ ဩရုယှ တိဋ္ဌတိ။ ဒုဋ္ဌော ဒေါသဝသေနာတိ သဘာဝတော သင်္ကပ္ပတော စ ယထာသမီဟိတေ အနိဋ္ဌာကာရေ သက္ကာယေ သဉ္ဇာတဒေါသဝသေန ဒုဋ္ဌော ရုပိတစိတ္တော။ မူဠှော မောဟဝသေနာတိ အသမပေက္ခနေန မူဠှော မုယှနဝသေန။ ဝိနိဗဒ္ဓါတိ အဟံကာရေန ဝိသေသတော နိဗန္ဓနတော မာနဝတ္ထုသ္မိံ ဗန္ဓိတော။ မာနဝသေနာတိ တေန တေန မညနာကာရေန။ ပရာမဋ္ဌောတိ ဓမ္မသဘာဝံ နိစ္စာဒိဝသေန ပရတော အာမဋ္ဌော။ ဒိဋ္ဌိဝသေနာတိ မိစ္ဆာဒဿနဝသေန။ ထာမဂတောတိ ရာဂါဒိကိလေသဝသေန ထာမံ ထိရဘာဝံ ဥပဂတော။ အနုသယဝသေနာတိ မဂ္ဂေန အပ္ပဟီနတာယ အနု အနု သန္တာနေ သယနဝသေန။ အပ္ပဟီနဋ္ဌော ဟိ တေသံ အနုသယဋ္ဌော။ အနိဋ္ဌင်္ဂတောတိ သံသယိတော။ ဝိက္ခေပဂတောတိ ဝိက္ခိတ္တဘာဝံ ဥပဂတော။ ဥဒ္ဓစ္စဝသေနာတိ စိတ္တဿ ဥဒ္ဓတဘာဝဝသေန။ တာပီတိ တာပိ ဒေဝကညာယော။ ဧဝံ ပတိဋ္ဌိတာဝါတိ ယထာဝုတ္တနယေန ရတ္တဘာဝါဒိနာ သက္ကာယသ္မိံ ပတိဋ္ဌိတာ ဧဝ။ နရဒေဝါနန္တိ ပုရိသဘူတဒေဝါနံ။

ပဋိဂန္တုန္တိ အပေက္ခာဝသေန တတော အပဂန္တုံ အပေက္ခံ ဝိဿဇ္ဇေတုံ။ ဒုဿန္တန္တိ ဒသန္တံ၊ ‘‘ဝတ္ထ’’န္တိ ကေစိ။ သူစိံ ယောဇေတွာတိ သိဗ္ဗနသုတ္တေန သူစိံ ယောဇေတွာ ပါသေ စ ပဝေသေတွာ။ မနာပကာယေ ဒေဝနိကာယေ ဇာတာ မနာပကာယိကာ။ တေသံ ပဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘မနသာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သမဇ္ဇန္တိ သံဟိတံ။ ဂမနဘာဝန္တိ ဂမနဇ္ဈာသယံ။ ဝိက္ခီဏောတိ ဝိစ္ဆိန္ဒနဝသေန ခီဏော။ ဒေဝတာနံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာရောစနေ ဒေါသော နတ္ထီတိ တာသံ ပုန အနာဂမနတ္ထံ အရဟတ္တံ ဗျာကာသိ။

အနုရုဒ္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၇။ နာဂဒတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂၇။ အတိကာလေနာတိ အတိဝိယ ပုဗ္ဗဏှကာလေန၊ ကာလဿေဝါတိ အတ္ထော။ ကောဋိသမ္မုဉ္ဇနိယာတိ သမ္မုဉ္ဇနိကောဋိယာ၊ သမ္မုဉ္ဇနိယာ ဧကဒေသေနေဝါတိ အတ္ထော။ ဣမိနာ သမ္မဇ္ဇနေ အမနာပကာရိတံ ဒဿေတိ။ မဇ္ဈနှိကေ ဝီတိဝတ္တေတိ ဂိဟိသံသဂ္ဂဝသေန ကာလံ ဝီတိနာမေန္တော မဇ္ဈနှေ ဗဟုဝီတိဝတ္တေ။ အညေဟိ ဘိက္ခူဟီတိ နာတိကာလံ ပဝိဋ္ဌေဟိ။ နိဿက္ကဝစနဉ္စေတံ။ ဘာယာမိ နာဂဒတ္တန္တိ တဿ ပဋိပတ္တိံ ဘာယိတဗ္ဗံ ကတွာ ဒေဝတာ ဝဒန္တီ ပဋိပတ္တိယံ နိယောဇေတိ။ သုပ္ပဂဗ္ဘန္တိ ကာယပါဂဗ္ဗိယာဒီဟိ အတိဝိယ သမန္နာဂတံ။

နာဂဒတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၈။ ကုလဃရဏီသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂၈။ ဩဂါဟပ္ပတ္တောတိ ဝိဿာသဝသေန အနုပ္ပဝေသံ ပတ္တော။ အညတရံ ကုလန္တိ တသ္မိံ ကုလေ ဇာယမ္ပတိံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ‘‘ဗဟူပကာရံ မေ ဧတံ ကုလံ စိရံ သပ္ပာယာဟာရဒါနာဒိနာ၊ တသ္မာ ဣဓာဟံ အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျော ဇာတော၊ ဣမေသံယေဝ ဒေယျဓမ္မပဋိဂ္ဂဏှနေန ပုညံ ဝဍ္ဎေဿာမီ’’တိ စိန္တေသိ။ တေနာဟ ‘‘အညတ္ထ ဂန္တွာ ကိံ ကရိဿာမီ’’တိအာဒိ။ သာတိ ဒေဝတာ။ ဥဘောပေတေတိ တံ ဘိက္ခုဉ္စ ဃရဏိဉ္စ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ပဋိဂါဓပ္ပတ္တာတိ ပဋိဂါဓံ ပတ္တာ အညမညသ္မိံ ပတိဋ္ဌိတဝိဿာသေန။

ဝိဿမပ္ပတ္တိဝသေန သန္တိဋ္ဌန္တိ ဧတ္ထာတိ သဏ္ဌာနံ၊ ဝိဿမနဋ္ဌာနံ။ သမာဂန္တွာတိ သန္နိပတိတွာ။ ပဋိညူဒါဟရဏေဟိ မန္တယတီတိ မန္တနံ၊ ဉာပကံ ကာရဏံ။ ပဋိလောမသဒ္ဒါတိ ပဋိလောမဘာဝေန ပတိတတ္တာ အသစ္စဝိဘာဝနာ ပဋိကူလသဒ္ဒါ။ တေန ကာရဏေနာတိ တေန ကာရဏပဋိရူပကေန မိစ္ဆာဝစနေန။ န မင်္ကုဟောတဗ္ဗံ အကာရကဘာဝတော။ သဒ္ဒေန ပရိတဿတီတိ ပရေဟိ အတ္တနိ ပယုတ္တမိစ္ဆာသဒ္ဒမတ္တေန ပရိတဿနသီလော။ ဝတံ န သမ္ပဇ္ဇတီတိ ယထာသမာဒိန္နဝတံ လဟုစိတ္တတာယ န ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ။ သမ္ပန္နဝတောတိ ပရိပုဏ္ဏသီလာဒိဝတဂုဏော

ကုလဃရဏီသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၉။ ဝဇ္ဇိပုတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂၉။ ဝဇ္ဇိရဋ္ဌေ ရာဇပုတ္တောတိ ဝဇ္ဇိရဋ္ဌေ ဇာတသံဝဒ္ဓါ ဝဇ္ဇိရာဇပုတ္တော။ သဗ္ဗရတ္တိစာရောတိ ဆဏသမ္ပတ္တိယာ ဣတော စိတော စရန္တေဟိ အနုဘဝိတဗ္ဗနက္ခတ္တမဟော။ တေနာဟ ‘‘ကတ္တိကနက္ခတ္တံ ဃောသေတွာ’’ တိအာဒိ။ ဧကာဗဒ္ဓံ ဟောတီတိ ယသ္မာ စာတုမဟာရာဇိကဒေဝါ တသ္မိံ ဒိဝသေ နက္ခတ္တံ ဃောသေတွာ အတ္တနော ပုညာနုဘာဝသိဒ္ဓါယ ဒိဗ္ဗသမ္ပတ္တိယာ မဟန္တံ နက္ခတ္တကီဠာသုခံ အနုဘဝန္တိ၊ တသ္မာ တံ တေဟိ ဧကာဗဒ္ဓံ ဝိယ ဟောတိ။ ဘေရိအာဒိတူရိယာနန္တိ ဘေရိမုဒိင်္ဂသင်္ခပဏဝဝီဏာဒိတူရိယာနံ။ တာဠိတာနန္တိ အာရဒ္ဓလယာနုရူပံ ပဟဋာနံ။ ဝီဏာဒီနန္တိ ဝီဏာဝေဏုဂေါမုခီအာဒီနံ။ ဝါဒိတာနန္တိ ယထာရဒ္ဓမုစ္ဆနာနုရူပံ သင်္ဃဋ္ဋိတာနံ။ အဘာသီတိ တေန သဒ္ဒေန အာကဍ္ဎိယမာနဟဒယော အယောနိသော ဥမ္မုဇ္ဇိတွာ ‘‘မဟတီ ဝတ မေ ဇာနီ’’တိ အနုတ္ထုနန္တော အဘာသိ။ ဆဍ္ဍိတဒါရုကံ ဝိယာတိ ဝနေ ဆဍ္ဍိတနိရတ္ထကကဠိင်္ဂရံ ဝိယ။ လာမကတရောတိ နိဟီနတရော။ ဒေဝတာ ပဌမပ္ပိတံ အာဏိံ ပဋာဏိယာ နီဟရန္တီ ဝိယ တေန ဘိက္ခုနာ ဝုတ္တမတ္ထံ အပနေန္တီ ‘‘တဿ တေ ဗဟုကာ ပိဟယန္တီ’’တိ အဝေါစာတိ ဝုတ္တန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘ထေရော’’တိအာဒိမာဟ။ သဂ္ဂံ ဂစ္ဆန္တာနံ ယထာ နေရယိကာ ပိဟယန္တိ၊ ဧဝံ သမ္မာပဋိပန္နဿ တုယှံ ဗဟူ ပိဟယန္တိ၊ တသ္မာ တွံ ‘‘ပါပိယော’’တိ အတ္တာနံ မာ မညိတ္ထာတိ အဓိပ္ပာယော။

ဝဇ္ဇိပုတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၀။ သဇ္ဈာယသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၃၀။ နိဿရဏပရိယတ္တိဝသေနာတိ အဒ္ဓါ ဣမံ ပရိယတ္တိံ နိဿာယ ဝဋ္ဋဒုက္ခတော နိဿရိတုံ လဗ္ဘာတိ ဧဝံ နိဿရဏပရိယတ္တိဝသေန။ သဇ္ဈာယနတောတိ ဝိမုတ္တာယတနသီသေ ဌတွာ သဇ္ဈာယနတော။ ဣဒါနိ တဿ နိဿရဏပရိယတ္တိဝသေန သဇ္ဈာယနကရဏံ၊ ပဋိပတ္တိဝသေန ဝတ္တပဋိဝတ္တကရဏံ၊ ဝိပဿနာဘာဝနဉ္စ ဒဿေတုံ ‘‘သော ကိရာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အရဟတ္တံ ပတ္တဒိဝသေ ပဋိပတ္တိကိတ္တနာယ ပုရိမဒိဝသေသုပိ တထာ ပဋိပဇ္ဇိ၊ ဝိပဿနံ ပန ဥဿုက္ကာပေတုံ နာသက္ခီတိ ဒဿေတိ။ ကာလံ အတိဝတ္တေတီတိ ဣဒံ ‘‘သင်္ကသာယတီ’’တိ ပဒဿ အတ္ထဝစနံ။ ထေရဿာတိ သဇ္ဈာယကတ္ထေရဿ။

ဓမ္မပဒါနီတိ သီလာဒိဓမ္မက္ခန္ဓဒီပကာနိ ပဒါနိ။ တေနာဟ ‘‘သဗ္ဗမ္ပိ ဗုဒ္ဓဝစနံ အဓိပ္ပေတ’’န္တိ။ န ဂဏှာသိ ဥဒ္ဒေသန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ပါဠိယံ ‘‘ဘိက္ခူဟိ သံဝသန္တော’’တိ ဣမိနာ တေသံ ဓမ္မဿဝနတ္ထာယပိ ဓမ္မော ပရိယာပုဏိတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ ဝိရဇ္ဇတိ ဧတေနာတိ ဝိရာဂေါ၊ အရိယမဂ္ဂေါ။ ဇာနိတွာတိ ပရိညာဘိသမယဝသေန ဒိဋ္ဌသုတာဒိံ ယာထာဝတော ဇာနိတွာ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ။ ဝိဿဇ္ဇနန္တိ ပဟာနံ။ န ဗုဒ္ဓဝစနဿ ဝိဿဇ္ဇနံ။ ဘဏ္ဍာဂါရိကပရိယတ္တိယာပိ အနုညာတတ္တာ ပဂေဝ နိဿရဏတ္ထာယ၊ တတ္ထ ပန မတ္တာ ဇာနိတဗ္ဗာတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဧတ္တာဝတာ’’တိအာဒိမာဟ။

သဇ္ဈာယသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၁။ အကုသလဝိတက္ကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၃၁။ အကုသလေဝိတက္ကေတိ အကောသလ္လသမ္ဘူတဋ္ဌေန အကုသလေ မိစ္ဆာဝိတက္ကေ။ ယောနိ ဝုစ္စတိ ဥပါယော၊ တသ္မာ အသုဘာဒိကေ သုဘာဒိဝသေန မနသိကာရော အယောနိသောမနသိကာရောတိ အာဟ ‘‘အနုပါယမနသိကာရေနာ’’တိ။ ပါသာဒိကကမ္မဋ္ဌာနန္တိ ပသာဒါဝဟံ ဗုဒ္ဓါနုဿတိအာဒိကမ္မဋ္ဌာနံ။ ဗလဝပီတိဉ္စ သုခဉ္စာတိ နီဝရဏဝိက္ခမ္ဘနတော ဗလဝန္တံ ဥပစာရဇ္ဈာနသဟဂတံ ပီတိဉ္စ သုခဉ္စ။

အကုသလဝိတက္ကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၂။ မဇ္ဈနှိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၃၂။ နန္ဒနဝဂ္ဂေတိ နန္ဒနဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာယံ တတ္ထ ဣဓာပိ ဂါထာယ ဝိသေသာဘာဝတော။ ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ တတ္ထ သင်္ဂီတံ ဣဓ ဂဟိတန္တိ? ဒေဝတာပဋိသံယုတ္တတံ ဥပါဒါယ ဒေဝတာသံယုတ္တေ သင်္ဂဟိတမ္ပိ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယာ ပဋိသံယုတ္တတ္တာ ဣဓ ဂဟိတံ။

မဇ္ဈနှိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၃။ ပါကတိန္ဒြိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၃၃။ တေရသမေ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တံ ဝိတ္ထာရိတမေဝါတိ ယောဇနာ။ ဇန္တုဒေဝပုတ္တသုတ္တေတိ ဇန္တုဒေဝပုတ္တသုတ္တသံဝဏ္ဏနာယ။ ‘‘တတ္ထ သင်္ဂီတံ ဣဓာပီ’’တိအာဒိ အနန္တရသုတ္တဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တနယမေဝ။

ပါကတိန္ဒြိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၄။ ဂန္ဓတ္ထေနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၃၄။ ဂန္ဓာရမ္မဏံဥပနိဇ္ဈာယတီတိ ဂန္ဓသင်္ခါတံ အာရမ္မဏံ ဥပေစ္စ နိဇ္ဈာယတိ၊ ရူပါရမ္မဏေန ဝိယ ဝိညာဏေန ရူပံ၊ ဂန္ဓာရမ္မဏေန တံ ဥပေစ္စ နိဇ္ဈာယတိ ပစ္စက္ခတော၊ ယာထာဝတော သဘာဝတော ပဋိဝိဇ္ဈတီတိ အတ္ထော။ ဥပသိင်္ဃိဿတီတိ တဏှာဝသေန ဥပဂန္တွာ သိင်္ဃိဿတိ။

ဧကင်္ဂမေတံထေယျာနန္တိ အာရမ္မဏဝသေန ထေယျဝတ္ထူသု ဝိဘဇိယမာနေသု ဧကမင်္ဂမေတံ ဂန္ဓာရမ္မဏန္တိ အာဟ ‘‘ထေနိတဗ္ဗာန’’န္တိအာဒိ။ ဩဇာပေက္ခာယ ထေယျာယ ပဝတ္တမာနာယ ဓမ္မာရမ္မဏတာပိ တဿာ သိယာ၊ သာ ပန န မဓုရာ ထေယျကတာ စာတိ ‘‘ပဉ္စကောဋ္ဌာသာန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ကာမဉ္စ တံ ဂန္ဓာရမ္မဏံ ကေနစိ ပရိဂ္ဂဟိတံ န ဟောတီတိ အာဒိယိတုံ သက္ကာ၊ သတ္ထာရာ ပန အနနုညာတတ္တာ န ယုတ္တော တဿ ပရိဘောဂေါ။ ယံ ပန တေန ဘိက္ခုနာ ဝုတ္တံ ‘‘န ဟရာမိ န ဘဉ္ဇာမီ’’တိ၊ တဿပိ အယမေဝ ပရိဟာရော။ ဝဏ္ဏီယတိ ဖလံ ဧတေနာတိ ဝဏ္ဏံ၊ ကာရဏန္တိ ဝုတ္တံ ‘‘ဝဏ္ဏေနာတိ ကာရဏေနာ’’တိ။

တသ္မိန္တိ တသ္မိံ ဘိက္ခုသ္မိံ။ အာကိဏ္ဏကမ္မန္တောတိ တဏှာဒိဋ္ဌိအာဒိဝသေန အကုသလကမ္မန္တော ဒိဋ္ဌိမောဟတဏှာဒိဝသေန အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ကုသလကမ္မာနံ ပဋိက္ခေပနတော။ ဒိဋ္ဌိဝသေန စ ကထိနကက္ခဠခရိဂတတ္တာ ‘‘အခီဏကမ္မန္တော ကက္ခဠကမ္မန္တော’’တိ ဝုတ္တံ။

အာကိဏ္ဏလုဒ္ဒေါတိ အာကိဏ္ဏော ဟုတွာ ကက္ခဠော။ တေနာဟ ‘‘ဗဟုပါပေါ’’တိအာဒိ။ မက္ခိတောတိ လိတ္တော။ တန္တိ ဒေဝတာစောဒနံ။ တသ္မာတိ အတိက္ကမ္မ ဌိတတ္တာ‘‘တွဉ္စာရဟာမိ ဝတ္တဝေ’’တိ ဧဝမာဟ။

ဂဝေသန္တဿ အတ္တနော သန္တာနေ ဥပ္ပာဒနဝသေန ပရိယေသန္တဿ။ အနေကယောဇနာယာမဝိတ္ထာရံ ဂဂနတလံ ဗျာပေတွာ ဥပ္ပန္နဝလာဟကကူဋပ္ပမာဏံ ဝိယ။ သုဒ္ဓါတိ သီလေန ပရိသုဒ္ဓါ အယန္တိ ဇာနာသိ။ သုဂတိန္တိ သုန္ဒရနိဗ္ဗတ္တိံ။ တေန နိဗ္ဗာနဿပိ သင်္ဂဟော သိဒ္ဓါ။

ဂန္ဓတ္ထေနသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သာရတ္ထပ္ပကာသိနိယာ သံယုတ္တနိကာယ-အဋ္ဌကထာယ

ဝနသံယုတ္တဝဏ္ဏနာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနာ သမတ္တာ။