📜

၉။ ဩပမ္မသံယုတ္တံ

၁။ ကူဋသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂၃။ ဩပမ္မသံယုတ္တဿ ပဌမေ ကူဋံ ဂစ္ဆန္တီတိ ကူဋင်္ဂမာ။ ကူဋံ သမောသရန္တီတိ ကူဋသမောသရဏာ။ ကူဋသမုဂ္ဃာတာတိ ကူဋဿ သမုဂ္ဃာတေန။ အဝိဇ္ဇာသမုဂ္ဃာတာတိ အရဟတ္တမဂ္ဂေန အဝိဇ္ဇာယ သမုဂ္ဃာတေန။ အပ္ပမတ္တာတိ သတိယာ အဝိပ္ပဝါသေ ဌိတာ ဟုတွာ။ ပဌမံ။

၂။ နခသိခသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂၄။ ဒုတိယေ မနုဿေသု ပစ္စာဇာယန္တီတိ ယေ မနုဿလောကတော စုတာ မနုဿေသု ဇာယန္တိ၊ တေ ဧဝံ အပ္ပကာတိ အဓိပ္ပာယော။ အညတြ မနုဿေဟီတိ ယေ ပန မနုဿလောကတော စုတာ ဌပေတွာ မနုဿလောကံ စတူသု အပါယေသု ပစ္စာဇာယန္တိ၊ တေ မဟာပထဝိယံ ပံသု ဝိယ ဗဟုတရာ။ ဣမသ္မိဉ္စ သုတ္တေ ဒေဝါပိ မနုဿေဟေဝ သင်္ဂဟိတာ။ တသ္မာ ယထာ မနုဿေသု ဇာယန္တာ အပ္ပကာ၊ ဧဝံ ဒေဝေသုပီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒုတိယံ။

၃။ ကုလသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂၅။ တတိယေ သုပ္ပဓံသိယာနီတိ သုဝိဟေဌိယာနိ။ ကုမ္ဘတ္ထေနကေဟီတိ ယေ ပရဃရံ ပဝိသိတွာ ဒီပါလောကေန ဩလောကေတွာ ပရဘဏ္ဍံ ဟရိတုကာမာ ဃဋေ ဒီပံ ကတွာ ပဝိသန္တိ၊ တေ ကုမ္ဘတ္ထေနကာ နာမ၊ တေဟိ ကုမ္ဘတ္ထေနကေဟိ။ သုပ္ပဓံသိယော ဟောတိ အမနုဿေဟီတိ မေတ္တာဘာဝနာရဟိတံ ပံသုပိသာစကာ ဝိဓံသယန္တိ၊ ပဂေဝ ဥဠာရာ အမနုဿာ။ ဘာဝိတာတိ ဝဍ္ဎိတာ။ ဗဟုလီကတာတိ ပုနပ္ပုနံ ကတာ။ ယာနီကတာတိ ယုတ္တယာနံ ဝိယ ကတာ။ ဝတ္ထုကတာတိ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌေန ဝတ္ထု ဝိယ ကတာ။ အနုဋ္ဌိတာတိ အဓိဋ္ဌိတာ ။ ပရိစိတာတိ သမန္တတော စိတာ သုဝဍ္ဎိတာ။ သုသမာရဒ္ဓါတိ စိတ္တေန သုဋ္ဌု သမာရဒ္ဓါ။ တတိယံ။

၄။ ဩက္ခာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂၆။ စတုတ္ထေ ဩက္ခာသတန္တိ မဟာမုခဥက္ခလီနံ သတံ။ ဒါနံ ဒဒေယျာတိ ပဏီတဘောဇနဘရိတာနံ မဟာဥက္ခလီနံ သတံ ဒါနံ ဒဒေယျ။ ‘‘ဥက္ကာသတ’’န္တိပိ ပါဌော ၊ တဿ ဒဏ္ဍဒီပိကာသတန္တိ အတ္ထော။ ဧကာယ ပန ဒီပိကာယ ယတ္တကေ ဌာနေ အာလောကော ဟောတိ၊ တတော သတဂုဏံ ဌာနံ သတ္တဟိ ရတနေဟိ ပူရေတွာ ဒါနံ ဒဒေယျာတိ အတ္ထော။ ဂဒ္ဒုဟနမတ္တန္တိ ဂေါဒုဟနမတ္တံ၊ ဂါဝိယာ ဧကဝါရံ အဂ္ဂထနာကဍ္ဎနမတ္တန္တိ အတ္ထော။ ဂန္ဓဦဟနမတ္တံ ဝါ၊ ဒွီဟိ အင်္ဂုလီဟိ ဂန္ဓပိဏ္ဍံ ဂဟေတွာ ဧကဝါရံ ဃာယနမတ္တန္တိ အတ္ထော။ ဧတ္တကမ္ပိ ဟိ ကာလံ ယော ပန ဂဗ္ဘပရိဝေဏဝိဟာရူပစာရ ပရိစ္ဆေဒေန ဝါ စက္ကဝါဠပရိစ္ဆေဒေန ဝါ အပရိမာဏာသု လောကဓာတူသု ဝါ သဗ္ဗသတ္တေသု ဟိတဖရဏံ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေတုံ သက္ကောတိ၊ ဣဒံ တတော ဧကဒိဝသံ တိက္ခတ္တုံ ဒိန္နဒါနတော မဟပ္ဖလတရံ။ စတုတ္ထံ။

၅။ သတ္တိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂၇။ ပဉ္စမေ ပဋိလေဏိဿာမီတိအာဒီသု အဂ္ဂေ ပဟရိတွာ ကပ္ပာသဝဋ္ဋိံ ဝိယ နာမေန္တော နိယျာသဝဋ္ဋိံ ဝိယ စ ဧကတော ကတွာ အလ္လိယာပေန္တော ပဋိလေဏေတိ နာမ။ မဇ္ဈေ ပဟရိတွာ နာမေတွာ ဓာရာယ ဝါ ပဟရိတွာ ဒွေပိ ဓာရာ ဧကတော အလ္လိယာပေန္တော ပဋိကောဋ္ဋေတိ နာမ။ ကပ္ပာသဝဋ္ဋနကရဏီယံ ဝိယ ပဝတ္တေန္တော စိရကာလံ သံဝေလ္လိတကိလဉ္ဇံ ပသာရေတွာ ပုန သံဝေလ္လေန္တော ဝိယ စ ပဋိဝဋ္ဋေတိ နာမ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဓနုဂ္ဂဟသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂၈။ ဆဋ္ဌေ ဒဠှဓမ္မာ ဓနုဂ္ဂဟာတိ ဒဠှဓနုနော ဣဿာသာ။ ဒဠှဓနု နာမ ဒွိသဟဿထာမံ ဝုစ္စတိ၊ ဒွိသဟဿထာမံ နာမ ယဿ အာရောပိတဿ ဇိယာဗဒ္ဓါ လောဟသီသာဒီနံ ဘာရော ဒဏ္ဍေ ဂဟေတွာ ယာဝ ကဏ္ဍပ္ပမာဏာ ဥက္ခိတ္တဿ ပထဝိတော မုစ္စတိ။ သုသိက္ခိတာတိ ဒသဒွါဒသဝဿာနိ အာစရိယကုလေ ဥဂ္ဂဟိတသိပ္ပာ။ ကတဟတ္ထာတိ ယော သိပ္ပမေဝ ဥဂ္ဂဏှာတိ၊ သော ကတဟတ္ထော န ဟောတိ၊ ဣမေ ပန ကတဟတ္ထာ စိဏ္ဏဝသီဘာဝါ။ ကတူပါသနာတိ ရာဇကုလာဒီသု ဒဿိတသိပ္ပာ။

တဿ ပုရိသဿ ဇဝေါတိ ဧဝရူပေါ အညော ပုရိသော နာမ န ဘူတပုဗ္ဗော၊ ဗောဓိသတ္တဿေဝ ပန ဇဝနဟံသကာလော နာမ အာသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော စတ္တာရိ ကဏ္ဍာနိ အာဟရိ။ တဒါ ကိရဿ ကနိဋ္ဌဘာတရော ‘‘မယံ၊ ဘာတိက၊ သူရိယေန သဒ္ဓိံ ဇဝိဿာမာ’’တိ အာရောစေသုံ။ ဗောဓိသတ္တော အာဟ – ‘‘သူရိယော သီဃဇဝေါ၊ န သက္ခိဿထ တုမှေ တေန သဒ္ဓိံ ဇဝိတု’’န္တိ။ တေ ဒုတိယံ တတိယမ္ပိ တထေဝ ဝတွာ ဧကဒိဝသံ ‘‘ဂစ္ဆာမာ’’တိ ယုဂန္ဓရပဗ္ဗတံ အာရုဟိတွာ နိသီဒိံသု။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘ကဟံ မေ ဘာတရော’’တိ? ပုစ္ဆိတွာ၊ ‘‘သူရိယေန သဒ္ဓိံ ဇဝိတုံ ဂတာ’’တိ ဝုတ္တေ၊ ‘‘ဝိနဿိဿန္တိ တပဿိနော’’တိ တေ အနုကမ္ပမာနော သယမ္ပိ ဂန္တွာ တေသံ သန္တိကေ နိသီဒိ။ အထ သူရိယေ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တေ ဒွေပိ ဘာတရော သူရိယေန သဒ္ဓိံယေဝ အာကာသံ ပက္ခန္တာ၊ ဗောဓိသတ္တောပိ တေဟိ သဒ္ဓိံယေဝ ပက္ခန္တော။ တေသု ဧကဿ အပတ္တေယေဝ အန္တရဘတ္တသမယေ ပက္ခန္တရေသု အဂ္ဂိ ဥဋ္ဌဟိ၊ သော ဘာတရံ ပက္ကောသိတွာ ‘‘န သက္ကောမီ’’တိ အာဟ။ တမေနံ ဗောဓိသတ္တော ‘‘မာ ဘာယီ’’တိ သမဿာသေတွာ ပက္ခပဉ္ဇရေန ပလိဝေဌေတွာ ဒရထံ ဝိနောဒေတွာ ‘‘ဂစ္ဆာ’’တိ ပေသေသိ။

ဒုတိယော ယာဝ အန္တရဘတ္တာ ဇဝိတွာ ပက္ခန္တရေသု အဂ္ဂိမှိ ဥဋ္ဌဟိတေ တထေဝါဟ။ တမ္ပိ သော တထေဝ ကတွာ ‘‘ဂစ္ဆာ’’တိ ပေသေသိ။ သယံ ပန ယာဝ မဇ္ဈနှိကာ ဇဝိတွာ၊ ‘‘ဧတေ ဗာလာတိ မယာပိ ဗာလေန န ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ နိဝတ္တိတွာ – ‘‘အဒိဋ္ဌသဟာယကံ ဗာရာဏသိရာဇံ ပဿိဿာမီ’’တိ ဗာရာဏသိံ အဂမာသိ။ တသ္မိံ နဂရမတ္ထကေ ပရိဗ္ဘမန္တေ ဒွါဒသယောဇနံ နဂရံ ပတ္တကဋာဟေန ဩတ္ထဋပတ္တော ဝိယ အဟောသိ။ အထ ပရိဗ္ဘမန္တဿ ပရိဗ္ဘမန္တဿ တတ္ထ တတ္ထ ဆိဒ္ဒါနိ ပညာယိံသု။ သယမ္ပိ အနေကဟံသသဟဿသဒိသော ပညာယိ။ သော ဝေဂံ ပဋိသံဟရိတွာ ရာဇဂေဟာဘိမုခေါ အဟောသိ။ ရာဇာ ဩလောကေတွာ – ‘‘အာဂတော ကိရ မေ ပိယသဟာယော ဇဝနဟံသော’’တိ ဝါတပါနံ ဝိဝရိတွာ ရတနပီဌံ ပညာပေတွာ ဩလောကေန္တော အဋ္ဌာသိ။ ဗောဓိသတ္တော ရတနပီဌေ နိသီဒိ။

အထဿ ရာဇာ သဟဿပါကေန တေလေန ပက္ခန္တရာနိ မက္ခေတွာ၊ မဓုလာဇေ စေဝ မဓုရပါနကဉ္စ အဒါသိ။ တတော နံ ကတပရိဘောဂံ ‘‘သမ္မ၊ ကဟံ အဂမာသီ’’တိ? ပုစ္ဆိ။ သော တံ ပဝတ္တိံ အာရောစေတွာ ‘‘အထာဟံ၊ မဟာရာဇ၊ ယာဝ မဇ္ဈနှိကာ ဇဝိတွာ – ‘နတ္ထိ ဇဝိတေန အတ္ထော’တိ နိဝတ္တော’’တိ အာစိက္ခိ။ အထ ရာဇာ အာဟ – ‘‘အဟံ၊ သာမိ၊ တုမှာကံ သူရိယေန သဒ္ဓိံ ဇဝနဝေဂံ ပဿိတုကာမော’’တိ ။ ဒုက္ကရံ၊ မဟာရာဇ၊ န သက္ကာ တယာ ပဿိတုန္တိ။ တေန ဟိ၊ သာမိ၊ သရိက္ခကမတ္တမ္ပိ ဒဿေဟီတိ။ အာမ၊ မဟာရာဇ၊ ဓနုဂ္ဂဟေ သန္နိပါတေဟီတိ။ ရာဇာ သန္နိပါတေသိ။ ဟံသော တတော စတ္တာရော ဂဟေတွာ နဂရမဇ္ဈေ တောရဏံ ကာရေတွာ အတ္တနော ဂီဝါယ ဃဏ္ဍံ ပိဠန္ဓာပေတွာ တောရဏဿ ဥပရိ နိသီဒိတွာ – ‘‘စတ္တာရော ဇနာ တောရဏံ နိဿာယ စတုဒိသာဘိမုခါ ဧကေကံ ကဏ္ဍံ ခိပန္တူ’’တိ ဝတွာ၊ သယံ ပဌမကဏ္ဍေနေဝ သဒ္ဓိံ ဥပ္ပတိတွာ၊ တံ ကဏ္ဍံ အဂ္ဂဟေတွာဝ၊ ဒက္ခိဏာဘိမုခံ ဂတကဏ္ဍံ ဓနုတော ရတနမတ္တာပဂတံ ဂဏှိ။ ဒုတိယံ ဒွိရတနမတ္တာပဂတံ၊ တတိယံ တိရတနမတ္တာပဂတံ၊ စတုတ္ထံ ဘူမိံ အပ္ပတ္တမေဝ ဂဏှိ။ အထ နံ စတ္တာရိ ကဏ္ဍာနိ ဂဟေတွာ တောရဏေ နိသိန္နကာလေယေဝ အဒ္ဒသံသု။ သော ရာဇာနံ အာဟ – ‘‘ပဿ၊ မဟာရာဇ၊ ဧဝံသီဃော အမှာကံ ဇဝေါ’’တိ။ ဧဝံ ဗောဓိသတ္တေနေဝ ဇဝနဟံသကာလေ တာနိ ကဏ္ဍာနိ အာဟရိတာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

ပုရတော ဓာဝန္တီတိ အဂ္ဂတော ဇဝန္တိ။ န ပနေတာ သဗ္ဗကာလံ ပုရတောဝ ဟောန္တိ၊ ကဒါစိ ပုရတော၊ ကဒါစိ ပစ္ဆတော ဟောန္တိ။ အာကာသဋ္ဌကဝိမာနေသု ဟိ ဥယျာနာနိပိ ဟောန္တိ ပေါက္ခရဏိယောပိ၊ တာ တတ္ထ နဟာယန္တိ၊ ဥဒကကီဠံ ကီဠမာနာ ပစ္ဆတောပိ ဟောန္တိ၊ ဝေဂေန ပန ဂန္တွာ ပုန ပုရတောဝ ဓာဝန္တိ။ အာယုသင်္ခါရာတိ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တဉှိ တတော သီဃတရံ ခီယတိ။ အရူပဓမ္မာနံ ပန ဘေဒေါ န သက္ကာ ပညာပေတုံ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ အာဏိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂၉။ သတ္တမေ ဒသာရဟာနန္တိ ဧဝံနာမကာနံ ခတ္တိယာနံ။ တေ ကိရ သတတော ဒသဘာဂံ ဂဏှိံသု၊ တသ္မာ ‘‘ဒသာရဟာ’’တိ ပညာယိံသု။ အာနကောတိ ဧဝံလဒ္ဓနာမော မုဒိင်္ဂေါ။ ဟိမဝန္တေ ကိရ မဟာကုဠီရဒဟော အဟောသိ။ တတ္ထ မဟန္တော ကုဠီရော ဩတိဏ္ဏောတိဏ္ဏံ ဟတ္ထိံ ခါဒတိ။ အထ ဟတ္ထီ ဥပဒ္ဒုတာ ဧကံ ကရေဏုံ သက္ကရိံသု ‘‘ဣမိဿာ ပုတ္တံ နိဿာယ အမှာကံ သောတ္ထိ ဘဝိဿတီ’’တိ။ သာပိ မဟေသက္ခံ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ။ တေ တမ္ပိ သက္ကရိံသု။ သော ဝုဒ္ဓိပ္ပတ္တော မာတရံ ပုစ္ဆိ၊ ‘‘ကသ္မာ မံ ဧတေ သက္ကရောန္တီ’’တိ? သာ တံ ပဝတ္တိမာစိက္ခိ။ သော ‘‘ကိံ မယှံ ကုဠီရော ပဟောတိ? ဧထ ဂစ္ဆာမာ’’တိ မဟာဟတ္ထိပရိဝါရော တတ္ထ ဂန္တွာ ပဌမမေဝ ဩတရိ။ ကုဠီရော ဥဒကသဒ္ဒေနေဝ အာဂန္တွာ တံ အဂ္ဂဟေသိ။ မဟန္တော ကုဠီရဿ အဠော၊ သော တံ ဣတော ဝါ ဧတ္တော ဝါ စာလေတုံ အသက္ကောန္တော မုခေ သောဏ္ဍံ ပက္ခိပိတွာ ဝိရဝိ။ ဟတ္ထိနော ‘‘ယံနိဿာယ မယံ ‘သောတ္ထိ ဘဝိဿတီ’တိ အမညိမှာ၊ သော ပဌမတရံ ဂဟိတော’’တိ တတော တတော ပလာယိံသု။

အထဿ မာတာ အဝိဒူရေ ဌတွာ ‘‘မယံ ထလနာဂါ၊ တုမှေ ဥဒကနာဂါ နာမ၊ နာဂေဟိ နာဂေါ န ဝိဟေဌေတဗ္ဗော’’တိ ကုဠီရံ ပိယဝစနေန ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –

‘‘ယေ ကုဠီရာ သမုဒ္ဒသ္မိံ၊ ဂင်္ဂါယ ယမုနာယ စ၊

တေသံ တွံ ဝါရိဇော သေဋ္ဌော၊ မုဉ္စ ရောဒန္တိယာ ပဇ’’န္တိ။

မာတုဂါမသဒ္ဒေါ နာမ ပုရိသေ ခေါဘေတွာ တိဋ္ဌတိ၊ တသ္မာ သော ဂဟဏံ သိထိလမကာသိ။ ဟတ္ထိပေါတော ဝေဂေန ဥဘော ပါဒေ ဥက္ခိပိတွာ တံ ပိဋ္ဌိယံ အက္ကမိ။ သဟ အက္ကမနာ ပိဋ္ဌိ မတ္တိကဘာဇနံ ဝိယ ဘိဇ္ဇိ။ အထ နံ ဒန္တေဟိ ဝိဇ္ဈိတွာ ဥက္ခိပိတွာ ထလေ ဆဍ္ဍေတွာ တုဋ္ဌရဝံ ရဝိ။ အထ နံ ဟတ္ထီ ဣတော စိတော စ အာဂန္တွာ မဒ္ဒိံသု။ တဿ ဧကော အဠော ပဋိက္ကမိတွာ ပတိ၊ တံ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ဂဟေတွာ ဂတော။

ဣတရော ပန အဠော ဝါတာတပေန သုက္ခိတွာ ပက္ကလာခါရသဝဏ္ဏော အဟောသိ၊ သော ဒေဝေ ဝုဋ္ဌေ ဥဒကောဃေန ဝုယှန္တော ဒသဘာတိကာနံ ရာဇူနံ ဥပရိသောတေ ဇာလံ ပသာရာပေတွာ ဂင်္ဂါယ ကီဠန္တာနံ အာဂန္တွာ ဇာလေ လဂ္ဂိ။ တေ ကီဠာပရိယောသာနေ ဇာလမှိ ဥက္ခိပိယမာနေ တံ ဒိသွာ ပုစ္ဆိံသု ‘‘ကိံ ဧတ’’န္တိ? ‘‘ကုဠီရအဠော သာမီ’’တိ။ ‘‘န သက္ကာ ဧသ အာဘရဏတ္ထာယ ဥပနေတုံ၊ ပရိယောနန္ဓာပေတွာ ဘေရိံ ကရိဿာမာ’’တိ? ပရိယောနန္ဓာပေတွာ ပဟရိံသု။ သဒ္ဒေါ ဒွါဒသယောဇနံ နဂရံ အဝတ္ထရိ။ တတော အာဟံသု – ‘‘န သက္ကာ ဣဒံ ဒိဝသေ ဒိဝသေ ဝါဒေတုံ၊ ဆဏဒိဝသတ္ထာယ မင်္ဂလဘေရီ ဟောတူ’’တိ မင်္ဂလဘေရိံ အကံသု။ တသ္မိံ ဝါဒိတေ မဟာဇနော အနှာယိတွာ အပိဠန္ဓိတွာ ဟတ္ထိယာနာဒီနိ အာရုယှ သီဃံ သန္နိပတန္တိ။ ဣတိ မဟာဇနံ ပက္ကောသိတွာ ဝိယ အာနေတီတိ အာနကော တွေဝဿ နာမံ အဟောသိ။

အညံအာဏိံ ဩဒဟိံသူတိ အညံ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိမယံ အာဏိံ ဃဋယိံသု။ အာဏိသင်္ဃာဋောဝ အဝသိဿီတိ သုဝဏ္ဏာဒိမယာနံ အာဏီနံ သင်္ဃာဋမတ္တမေဝ အဝသေသံ အဟောသိ။ အထဿ ဒွါဒသယောဇနပ္ပမာဏော သဒ္ဒေါ အန္တောသာလာယမ္ပိ ဒုက္ခေန သုယျိတ္ထ။

ဂမ္ဘီရာတိ ပါဠိဝသေန ဂမ္ဘီရာ သလ္လသုတ္တသဒိသာ။ ဂမ္ဘီရတ္ထာတိ အတ္ထဝသေန ဂမ္ဘီရာ မဟာဝေဒလ္လသုတ္တသဒိသာ (မ။ နိ။ ၁။၄၄၉ အာဒယော)။ လောကုတ္တရာတိ လောကုတ္တရအတ္ထဒီပကာ။ သုညတပ္ပဋိသံယုတ္တာတိ သတ္တသုညတဓမ္မမတ္တမေဝ ပကာသကာ သံခိတ္တသံယုတ္တသဒိသာ။ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ ပရိယာပုဏိတဗ္ဗန္တိ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗေ စ ပရိယာပုဏိတဗ္ဗေ စ။ ကဝိကတာတိ ကဝီဟိ ကတာ။ ဣတရံ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ စိတ္တက္ခရာတိ ဝိစိတြအက္ခရာ။ ဣတရံ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဗာဟိရကာတိ သာသနတော ဗဟိဘူတာ။ သာဝကဘာသိတာတိ တေသံ တေသံ သာဝကေဟိ ဘာသိတာ။ သုဿူသိဿန္တီတိ အက္ခရစိတ္တတာယ စေဝ သဝနသမ္ပတ္တိယာ စ အတ္တမနာ ဟုတွာ သာမဏေရဒဟရဘိက္ခုမာတုဂါမမဟာဂဟပတိကာဒယော ‘‘ဧသ ဓမ္မကထိကော’’တိ သန္နိပတိတွာ သောတုကာမာ ဘဝိဿန္တိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ တထာဂတဘာသိတာ သုတ္တန္တာ အနုဂ္ဂယှမာနာ အန္တရဓာယန္တိ၊ တသ္မာ။ သတ္တမံ။

၈။ ကလိင်္ဂရသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၃၀။ အဋ္ဌမေ ကလိင်္ဂရူပဓာနာတိ ကလိင်္ဂရဃဋိကံ သီသူပဓာနဉ္စေဝ ပါဒူပဓာနဉ္စ ကတွာ။ အပ္ပမတ္တာတိ သိပ္ပုဂ္ဂဟဏေ အပ္ပမတ္တာ။ အာတာပိနောတိ ဥဋ္ဌာနဝီရိယာတာပေန ယုတ္တာ။ ဥပါသနသ္မိန္တိ သိပ္ပာနံ အဘိယောဂေ အာစရိယာနဉ္စ ပယိရုပါသနေ။ တေ ကိရ တဒါ ပါတောဝ ဥဋ္ဌာယ သိပ္ပသာလံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တတ္ထ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဟေတွာ သဇ္ဈာယာဒီဟိ အဘိယောဂံ ကတွာ မုခံ ဓောဝိတွာ ယာဂုပါနာယ ဂစ္ဆန္တိ။ ယာဂုံ ပိဝိတွာ ပုန သိပ္ပသာလံ ဂန္တွာ သိပ္ပံ ဂဏှိတွာ သဇ္ဈာယံ ကရောန္တာ ပါတရာသာယ ဂစ္ဆန္တိ။ ကတပါတရာသာ သမာနာ ‘‘မာ ပမာဒေန စိရံ နိဒ္ဒေါက္ကမနံ အဟောသီ’’တိ ခဒိရဃဋိကာသု သီသေ စ ပါဒေ စ ဥပဒဟိတွာ ထောကံ နိပဇ္ဇိတွာ ပုန သိပ္ပသာလံ ဂန္တွာ သိပ္ပံ ဂဟေတွာ သဇ္ဈာယန္တိ။ သာယံ သဇ္ဈာယံ ကရောန္တာ စ ဂေဟံ ဂန္တွာ ဘုတ္တသာယမာသာ ပဌမယာမံ သဇ္ဈာယံ ကတွာ သယနကာလေ တထေဝ ကလိင်္ဂရံ ဥပဓာနံ ကတွာ သယန္တိ။ ဧဝံ တေ အက္ခဏဝေဓိနော ဝါလဝေဓိနော စ အဟေသုံ။ ဣဒံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။

ဩတာရန္တိ ဝိဝရံ။ အာရမ္မဏန္တိ ပစ္စယံ။ ပဓာနသ္မိန္တိ ပဓာနဘူမိယံ ဝီရိယံ ကုရုမာနာ။ ပဌမဗောဓိယံ ကိရ ဘိက္ခူ ဘတ္တကိစ္စံ ကတွာဝ ကမ္မဋ္ဌာနံ မနသိ ကရောန္တိ။ တေသံ မနသိကရောန္တာနံယေဝ သူရိယော အတ္ထံ ဂစ္ဆတိ။ တေ နှာယိတွာ ပုန စင်္ကမံ ဩတရိတွာ ပဌမယာမံ စင်္ကမန္တိ။ တတော ‘‘မာ စိရံ နိဒ္ဒါယိမှာ’’တိ သရီရဒရထဝိနောဒနတ္ထံ နိပဇ္ဇန္တာ ကဋ္ဌခဏ္ဍံ ဥပဒဟိတွာ နိပဇ္ဇန္တိ၊ တေ ပုန ပစ္ဆိမယာမေ ဝုဋ္ဌာယ စင်္ကမံ ဩတရန္တိ။ တေ သန္ဓာယ ဣဒံ ဝုတ္တံ။ အယမ္ပိ ဒီပေါ တိဏ္ဏံ ရာဇူနံ ကာလေ ဧကဃဏ္ဍိနိဂ္ဃောသော ဧကပဓာနဘူမိ အဟောသိ။ နာနာမုခေ ပဟဋဃဏ္ဍိ ပိလိစ္ဆိကောဠိယံ ဩသရတိ၊ ကလျာဏိယံ ပဟဋဃဏ္ဍိ နာဂဒီပေ ဩသရတိ ။ ‘‘အယံ ဘိက္ခု ပုထုဇ္ဇနော၊ အယံ ပုထုဇ္ဇနော’’တိ အင်္ဂုလိံ ပသာရေတွာ ဒဿေတဗ္ဗော အဟောသိ။ ဧကဒိဝသံ သဗ္ဗေ အရဟန္တောဝ အဟေသုံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ကလိင်္ဂရူပဓာနာနံ မာရော အာရမ္မဏံ န လဘတိ၊ တသ္မာ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ နာဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၃၁။ နဝမေ အတိဝေလန္တိ အတိက္ကန္တဝေလံ ကာလံ အတိက္ကန္တပ္ပမာဏံ ကာလံ။ ကိမင်္ဂံ ပနာဟန္တိ အဟံ ပန ကိံကာရဏာ န ဥပသင်္ကမိဿာမိ? ဘိသမုဠာလန္တိ ဘိသဉ္စေဝ မုဠာလဉ္စ။ အဗ္ဗုဟေတွာတိ ဥဒ္ဓရိတွာ။ ဘိင်္ကစ္ဆာပါတိ ဟတ္ထိပေါတကာ။ တေ ကိရ အဘိဏှံ ဘိင်္ကာရသဒ္ဒံ ကရောန္တိ၊ တသ္မာ ဘိင်္ကစ္ဆာပါတိ ဝုစ္စန္တိ။ ပသန္နာကာရံ ကရောန္တီတိ ပသန္နေဟိ ကတ္တဗ္ဗာကာရံ ကရောန္တိ၊ စတ္တာရော ပစ္စယေ ဒေန္တိ။ ဓမ္မံ ဘာသန္တီတိ ဧကံ ဒွေ ဇာတကာနိ ဝါ သုတ္တန္တေ ဝါ ဥဂ္ဂဏှိတွာ အသမ္ဘိန္နေန သရေန ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ။ ပသန္နာကာရံ ကရောန္တီတိ တေသံ တာယ ဒေသနာယ ပသန္နာ ဂိဟီ ပစ္စယေ ဒေန္တိ။ နေဝ ဝဏ္ဏာယ ဟောတိ န ဗလာယာတိ နေဝ ဂုဏဝဏ္ဏာယ၊ န ဉာဏဗလာယ ဟောတိ၊ ဂုဏဝဏ္ဏေ ပန ပရိဟာယန္တေ သရီရဝဏ္ဏောပိ သရီရဗလမ္ပိ ပရိဟာယတိ၊ တသ္မာ သရီရဿ နေဝ ဝဏ္ဏာယ န ဗလာယ ဟောတိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဗိဠာရသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၃၂။ ဒသမေ သန္ဓိသမလသံကဋီရေတိ ဧတ္ထ သန္ဓီတိ ဘိန္နဃရာနံ သန္ဓိ၊ သမလောတိ ဂါမတော ဂူထနိက္ခမနမဂ္ဂေါ၊ သံကဋီရန္တိ သင်္ကာရဋ္ဌာနံ။ မုဒုမူသိန္တိ မုဒုကံ မူသိကံ။ ဝုဋ္ဌာနံ ပညာယတီတိ ဒေသနာ ပညာယတိ။ ဒသမံ။

၁၁။ သိင်္ဂါလသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၃၃။ ဧကာဒသမေ ယေန ယေန ဣစ္ဆတီတိ သော ဇရသိင်္ဂါလော ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတဋ္ဌာနေ ဣရိယာပထကပ္ပနေန သီတဝါတူပဝါယနေန စ အန္တရန္တရာ စိတ္တဿာဒမ္ပိ လဘတီတိ ဒဿေတိ။ သကျပုတ္တိယပဋိညောတိ ဣဒံ ဒေဝဒတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သော ဟိ ဧတ္တကမ္ပိ စိတ္တဿာဒံ အနာဂတေ အတ္တဘာဝေ န လဘိဿတီတိ။ ဧကာဒသမံ။

၁၂။ ဒုတိယသိင်္ဂါလသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၃၄။ ဒွါဒသမေ ကတညုတာတိ ကတဇာနနံ။ ကတဝေဒိတာတိ ကတဝိသေသဇာနနံ။ တတြိဒံ ဇရသိင်္ဂါလဿ ကတညုတာယ ဝတ္ထု – သတ္တ ကိရ ဘာတရော ခေတ္တံ ကသန္တိ။ တေသံ သဗ္ဗကနိဋ္ဌော ခေတ္တပရိယန္တေ ဌတွာ ဂါဝေါ ရက္ခတိ။ အထေကံ ဇရသိင်္ဂါလံ အဇဂရော ဂဏှိ၊ သော တံ ဒိသွာ ယဋ္ဌိယာ ပေါထေတွာ ဝိဿဇ္ဇာပေသိ။ အဇဂရော သိင်္ဂါလံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ တမေဝ ဂဏှိ။ သိင်္ဂါလော စိန္တေသိ – ‘‘မယှံ ဣမိနာ ဇီဝိတံ ဒိန္နံ၊ အဟမ္ပိ ဣမဿ ဒဿာမီ’’တိ ယာဂုဃဋဿ ဥပရိ ဌပိတံ ဝါသိံ မုခေန ဍံသိတွာ တဿ သန္တိကံ အဂမာသိ။ ဣတရေ ဘာတရော ဒိသွာ၊ ‘‘သိင်္ဂါလော ဝါသိံ ဟရတီ’’တိ အနုဗန္ဓိံသု။ သော တေဟိ ဒိဋ္ဌဘာဝံ ဉတွာ ဝါသိံ တဿ သန္တိကေ ဆဍ္ဍေတွာ ပလာယိ။ ဣတရေ အာဂန္တွာ ကနိဋ္ဌံ အဇဂရေန ဂဟိတံ ဒိသွာ ဝါသိယာ အဇဂရံ ဆိန္ဒိတွာ တံ ဂဟေတွာ အဂမံသု။ ဧဝံ ဇရသိင်္ဂါလေ သိယာ ယာ ကာစိ ကတညုတာ ကတဝေဒိတာ။ သကျပုတ္တိယပဋိညေတိ ဣဒမ္ပိ ဒေဝဒတ္တဿ အာစာရမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ။ ဒွါဒသမံ။

ဩပမ္မသံယုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။