တီကာ > သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) > သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) > နိဒါနဝဂ္ဂ-ဋီကာ

၁၂၄။ ဥပသဂ္ဂေါ ¶ ¶ သမာသဝိသယေ သသာဓနံ ကိရိယံ ဒဿေတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဉာဏေန အနုဂန္တွာပီ’’တိ။ ဝဿသတံ ဝဿသဟဿန္တိ နိဒဿနမတ္တမေတံ၊ တတော ဘိယျောပိ အနုဂန္တွာ အနမတဂ္ဂေါ ဧဝ သံသာရော။ အဂ္ဂ-သဒ္ဒေါ ဣဓ မရိယာဒဝစနော၊ အနုဒ္ဒေသိကဉ္စေတံ ဝစနန္တိ အာဟ ‘‘အပရိစ္ဆိန္နပုဗ္ဗာပရကောဋိကော’’တိ။ အညထာ အန္တိမဘဝိကပရိစ္ဆိန္နကတဝိမုတ္တိပရိပါစနီယဓမ္မာဒီနံ ဝသေန အပရိစ္ဆိန္နပုဗ္ဗာပရကောဋိ န သက္ကာ ဝတ္တုံ။ သံသရဏံ သံသာရော။ ပစ္ဆိမာပိ န ပညာယတိ အန္ဓဗာလာနံ ဝသေနာတိ အဓိပ္ပာယော။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘ဒီဃော ဗာလာန သံသာရော’’တိ (ဓ။ ပ။ ၆၀)။ ဝေမဇ္ဈေယေဝ ပန သတ္တာ သံသရန္တိ ပုဗ္ဗာပရကောဋီနံ အလဗ္ဘနီယတ္တာ။ အတ္ထော ပရိတ္တော ဟောတိ ယထာဘူတာဝဗောဓာဘာဝတော။ ဗုဒ္ဓသမယေတိ သာသနေတိ အတ္ထော။ အတ္ထော မဟာ ယထာဘူတာဝဗောဓိသမ္ဘဝတော၊ အတ္ထဿ ဝိပုလတာယ တံသဒိသာ ဥပမာ နတ္ထီတိ ပရိတ္တံယေဝ ဥပမံ အာဟရန္တီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဣဒါနိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ‘‘ပါဠိယံ ဟီ’’တိအာဒိနာ သမတ္ထေတိ။ မာတု မာတရောတိ မာတု မာတာမဟိယော။ တဿေဝါတိ ဒုက္ခဿေဝ။ တိဗ္ဗန္တိ ဒုက္ခပရိယာယောတိ။

တိဏကဋ္ဌသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၂၅။ မဟာပထဝိန္တိ အဝိသေသေန အနဝသေသပရိယာဒါယိနီတိ အာဟ ‘‘စက္ကဝါဠပရိယန္တ’’န္တိ။ ပရိကပ္ပဝစနဉ္စေတံ။

၁၂၆။ ကန္ဒနံ ¶ ¶ သသဒ္ဒံ၊ ရောဒနံ ပန ကေဝလမေဝါတိ အာဟ ‘‘ကန္ဒန္တာနန္တိ သသဒ္ဒံ ရုဒမာနာန’’န္တိ။ ပဝတ္တန္တိ သန္ဒနဝသေန ပဝတ္တံ။ ‘‘သိနေရုရသ္မီဟိ ပရိစ္ဆိန္နေသူ’’တိ သင်္ခေပေန ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိဝရန္တော ‘‘သိနေရုဿာ’’တိအာဒိမာဟ။ မဏိမယန္တိ ဣန္ဒနီလမဏိမယံ။ သိနေရုဿ ပုဗ္ဗဒက္ခိဏကောဏသမပဒေသာ ‘‘ပုဗ္ဗဒက္ခိဏပဿာ’’တိ အဓိပ္ပေတာ။ တေဟိ နိက္ခန္တရဇတရသ္မိယော ဣန္ဒနီလရသ္မိယော စ ဧကတော ဟုတွာ။ တာသံ ရသ္မီနံ အန္တရေသူတိ တာသံ စတူဟိ ကောဏေဟိ နိက္ခန္တရသ္မီနံ စတူသု အန္တရေသု။ စတ္တာရောတိ ဒက္ခိဏာဒိဘေဒါ စတ္တာရော မဟာသမုဒ္ဒါ ဟောန္တိ။ ဝိအသနန္တိ ဝိသေသေန ခေပနံ။ ကိံ ပန တန္တိ အာဟ ‘‘ဝိနာသောတိ အတ္ထော’’တိ။

၁၂၇။ မာတုထညန္တိ ပီတံ မာတုယာ ထနတော နိဗ္ဗတ္တခီရံ ဗဟုတရန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၁၂၈။ ‘‘အနမတဂ္ဂဿ သံသာရဿ ဒီဃတမတ္တာ န သုကရံ နသုကရ’’န္တိ အဋ္ဌကထာပါဌော။ ကထံ နစ္ဆိန္ဒတီတိ ကထံ န ပရိယောသာပေတိ၊ ကာယစိပိ ဂဟဏတာယာတိ အဓိပ္ပာယော။ တယော ကပ္ပာသံသူတိ တယော ဧကကပ္ပာသံသူ။ ယေဟိ နံ ဖုဋ္ဌံ၊ တတောပိ သုခုမတရံ သာသပမတ္တံ ခီယေယျ ပဗ္ဗတံ သဗ္ဗဘာဂေဟိ အတိစိရဝေလံ ပရိမဇ္ဇန္တေ။

၁၂၉။ နဂရန္တိ ¶ နဂရသင်္ခေပေန ပါကာရေန ပရိက္ခိတ္တတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အန္တော ပန သဗ္ဗသော ဝိစိတ္တသာသပေဟိ ဧဝ ပုဏ္ဏံ၊ ဧဝံ စုဏ္ဏိကာဗဒ္ဓံ။ တေနာဟ ‘‘န ပန…ပေ… ဒဋ္ဌဗ္ဗ’’န္တိ။

၁၃၀။ တဿ ¶ ဌိတဋ္ဌာနတောတိ ဘိက္ခုနော အနုဿရိတွာ ဌိတဋ္ဌာနတော၊ တေန အနုဿရိတဿ သတသဟဿကပ္ပဿ အနန္တရကပ္ပတော ပဋ္ဌာယာတိ အတ္ထော။ ဧဝန္တိ ဝုတ္တပ္ပကာရေန။ စတ္တာရောပိ ဘိက္ခူ အဘိညာလာဘိနော။ စတ္တာရိ ကပ္ပသတသဟဿာနိ ဒိဝသေ ဒိဝသေ အနုဿရေယျုန္တိ ပရိကပ္ပနဝသေန ဝဒန္တိ။

၁၃၁။ ဧတသ္မိံ အန္တရေတိ ဧတသ္မိံ ပဘဝသမုဒ္ဒပဒေသပရိစ္ဆိန္နေ အာယာမတော ပဉ္စယောဇနသတိကေ အတိရေကယောဇနသတိကေ ဝါ ဌာနေ။

၁၃၂။ နဝမေ ခိတ္တောတိ ပုနပ္ပုနံ ခိတ္တော။ ဧကဝါရဉှိ ခိတ္တော မူလာဒီသု ဧကေနေဝ နိပတေယျ။ တထာ သတိ အဓိပ္ပေတော ပါတဿ အနိယမော န နိဒဿိတော သိယာ။ တတ္ထ စ ဓမ္မံ သုဏန္တာ ဘိက္ခူ မနုဿလောကေ၊ တေ သန္ဓာယ ‘‘အသ္မာ လောကာ’’တိ အာဟ၊ တဒညံ သန္ဓာယ ‘‘ပရလောက’’န္တိ။ တဿ တဿ ဝါ ပုဂ္ဂလဿ ယထာဓိပ္ပေတော အယံ လောကော၊ တဒညော ပရလောကော။

၁၃၃။ သမဋ္ဌိကာလောတိ ¶ သမေန အာကာရေန လဒ္ဓဗ္ဗအဋ္ဌိကာလော။ ဂိရိပရိက္ခေပေတိ ပဉ္စဟိ ဂိရီဟိ ပရိက္ခိတ္တတ္တာ ‘‘ဂိရိပရိက္ခေပေါ’’တိ လဒ္ဓနာမေ ရာဇဂဟေ။

၁၃၄။ ဒုဂ္ဂတန္တိ ¶ ကိစ္ဆဇီဝိကတ္တာ သဗ္ဗထာ ဒုက္ခံ ဂတံ ဥပဂတံ။ တထာဘူတော ပန ဒလိဒ္ဒေါ ဝရာကော နာမ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဒလိဒ္ဒံ ကပဏ’’န္တိ။ ဟတ္ထပါဒေဟီတိ နိဒဿနမတ္တံ၊ အညေဟိပိ သရီရာဝယဝေဟိ ဒုဿဏ္ဌာနေဟိ ဥပေတော ဒုရုပေတော ဧဝါတိ။

၁၃၅။ သုခိတန္တိ သဉ္ဇာတသုခံ။ တေနာဟ ‘‘သုခသမပ္ပိတ’’န္တိအာဒိ။ သုသဇ္ဇိတန္တိ သုခုမုပကရဏေဟိ သဗ္ဗထာ သဇ္ဇိတံ။

၁၃၆။ ဓုတင်္ဂသမာဒါနဝသေန၊ န အရညဝါသာဒိမတ္တေန။ သသံယောဇနာ သဗ္ဗသော သံယောဇနာနံ အပ္ပဟီနတ္တာ၊ န ပုထုဇ္ဇနဘာဝတော။ ဧကေကဝဏ္ဏကာလောဝ ဂဟေတဗ္ဗောတိ ဧတေန မဟိံသာဒီနံ ရဿဒီဃပိင်္ဂလာဒီသု ဧကေကာနေဝ ဂဟေတွာ ဒဿေတိ။

တိံသမတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၃၇-၁၄၂။ လိင်္ဂနိယမေန ¶ စေဝ စက္ကဝါဠနိယမေန စာတိ ‘‘ပုရိသာနဉှိ မာတုဂါမကာလော၊ မာတုဂါမာနဉ္စ ပုရိသကာလော’’တိ ယထာ သတ္တသန္တာနေ လိင်္ဂနိယမော နတ္ထိ၊ ဧဝံ ကဒါစိ ဣမသ္မိံ စက္ကဝါဠေ နိဗ္ဗတ္တန္တိ၊ ကဒါစိ အညတရသ္မိန္တိ စက္ကဝါဠနိယမောပိ နတ္ထိ။ ဧဝမေဝ ဌိတေ

စက္ကဝါဠေ ¶ မာတုဂါမကာလေ နမာတာဘူတပုဗ္ဗော နတ္ထီတိအာဒိနာ လိင်္ဂနိယမေန စက္ကဝါဠနိယမော စ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေနာဟ ‘‘တေသူ’’တိအာဒိ။

မာတုသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၄၃။ ဧကံ အပဒါနံ အာဟရိတွာ ဒဿေတိ ‘‘ဧဝံ သံဝေဂံ ဇနေတွာ ဘိက္ခူ ဝိသေသံ ပါပေဿာမီ’’တိ။ စတူဟေန အာရောဟန္တိ စတုယောဇနုဗ္ဗေဓတ္တာ။ ဒွိန္နံ ဗုဒ္ဓါနန္တိ ကကုသန္ဓဿ ကောဏာဂမနဿ စာတိ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ဗုဒ္ဓါနံ။ ‘‘တိဝရာ ရောဟိတဿာ သုပ္ပိယာ’’တိ မနုဿာနံ တသ္မိံ တသ္မိံ ကာလေ သမညာ တတ္ထ ဒေသနာမဝသေန ဇာတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ယထာ ဧတရဟိ မာဂဓာတိ။

ပုန ဝဿသတန္တိ ပဌမဝဿသတတော ဥပရိဝဿသတံ ဇီဝနကော နာမ မနုဿော နတ္ထိ။ ပရိဟီနသဒိသံ ကတံ ဒေသနာယ။ ဝဍ္ဎိတွာတိ ဒသဝဿာယုကဘာဝတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အသင်္ချေယျာယုကဘာဝါ ဝဍ္ဎိတွာ။ ‘‘ပရိဟီန’’န္တိ ဝတွာ တံ ပရိဟီနဘာဝံ ဒဿေန္တော ‘‘ကထ’’န္တိအာဒိမာဟ။ ယံ အာယုပ္ပမာဏေသူတိ ယတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏေသူတိ။

ဝေပုလ္လပဗ္ဗတသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သာရတ္ထပ္ပကာသိနိယာ သံယုတ္တနိကာယ-အဋ္ဌကထာယ

အနမတဂ္ဂသံယုတ္တဝဏ္ဏနာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနာ သမတ္တာ။