တီကာ > သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) > သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) > နိဒါနဝဂ္ဂ-ဋီကာ

၁၅၇။ ထဒ္ဓါတိ ¶ ¶ ကက္ခဠော အနိဋ္ဌဿ ပဒါနတော။ စတုပစ္စယလာဘောတိ စတုန္နံ ပစ္စယာနံ ပဋိလာဘော။ သက္ကာရောတိ တေဟိယေဝ ပစ္စယေဟိ သုသင်္ခတေဟိ ပူဇနာ၊ သော ပန အတ္ထတော သမ္ပတ္တိယေဝါတိ အာဟ ‘‘တေသံယေဝ…ပေ… လာဘော’’တိ။ ဝဏ္ဏဃောသောတိ ဂုဏကိတ္တနာ။ အန္တရာယဿ အနတိဝတ္တနတော အန္တရာယိကော အနတ္ထာဝဟတ္တာ။

၁၅၈။ ဗဠိသေန စရတိ၊ တေန ဝါ ဇီဝတီတိ ဗာဠိသိကော။ တေနာဟ ‘‘ဗဠိသံ ဂဟေတွာ စရမာနော’’တိ။ အာမိသဂတန္တိ အာမိသူပဂတံ အာမိသပတိတံ။ တေနာဟ ‘‘အာမိသမက္ခိတ’’န္တိ။ ဘိန္နာဓိကရဏာနမ္ပိ ဗာဟိရတ္ထသမာသော ဟောတေဝါတိ အာဟ ‘‘အာမိသေ စက္ခုဒဿန’’န္တိ။ အယော ဝုစ္စတိ သုခံ၊ တဗ္ဗိဓုရတာယ အနယော၊ ဒုက္ခန္တိ အာဟ ‘‘ဒုက္ခံ ပတ္တော’’တိ။ အဿာတိ ဧတေန။ ကတ္တုအတ္ထေ ဟိ ဧတံ သာမိဝစနံ။ ယထာ ကိလေသာ ဝတ္တန္တိ၊ ဧဝံ ပဝတ္တမာနော ပုဂ္ဂလော ကိလေသဝိပ္ပယောဂေါ န ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ယထာ ကိလေသမာရဿ ကာမော၊ ဧဝံ ကတ္တဗ္ဗော’’တိ။

၁၅၉-၁၆၀။ အဋ္ဌိကစ္ဆပါ ဝုစ္စန္တိ ယေသံ ကပါလမတ္ထကေ တိခိဏာ အဋ္ဌိကောဋိ ဟောတိ၊ တေသံ သမူဟော အဋ္ဌိကစ္ဆပကုလံ။ မစ္ဆကစ္ဆပါဒီနံ သရီရေ လမ္ဗန္တီ ပပတတီတိ ပပတာ၊ ဝုစ္စမာနာကာရော ¶ အယကဏ္ဋကော။ အယကောသကေတိ ¶ အယောမယကောသကေ။ ကဏ္ဏိကသလ္လသဏ္ဌာနောတိ အတ္တနိကာပနသလ္လသဏ္ဌာနော။ အယကဏ္ဋကောတိ အယောမယဝင်္ကကဏ္ဋကော။ နိက္ခမတိ ဧတ္ထ အထာဝရတော။ ပဝေသိတမတ္တော ဟိ သော။ ဣဒါနိ တွံ ‘‘အမှာက’’န္တိ န ဝတ္တဗ္ဗော။ ဣတော အနန္တရသုတ္တေတိ စတုတ္ထသုတ္တမာဟ။

ကုမ္မသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၆၁။ မီဠှကာတိ ဧဝံ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန ဝုစ္စမာနာ။ ဂူထပါဏကာတိ ဂူထဘက္ခပါဏကာ။ အန္တောတိ ကုစ္ဆိယံ။

၁၆၂။ ‘‘ဣမေ လာဘသက္ကာရံ အနာဟရန္တာ ဇိဃစ္ဆာဒိဒုက္ခံ ပါပုဏန္တူ’’တိ ဧဝံ န သတ္တာနံ ဒုက္ခကာမတာယ ဧဝမာဟာတိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓော။ အနန္တဒုက္ခံ အနုဘောတိ အပရာပရံ ဥပ္ပဇ္ဇနကအကုသလစိတ္တာနံ ဗဟုဘာဝတော။

၁၆၃။ အစ္ဆဝိသယုတ္တာတိ ဝါ ဒိဒ္ဓေ ဂတေန ဂတဒိဒ္ဓေန။ တေနာဟ ‘‘ဝိသမက္ခိတေနာ’’တိ။

၁၆၄။ ဇရသိင်္ဂါလောတွေဝ ¶ ဝုစ္စတိ သရီရသောဘာယ အဘာဝတော။ သရီရဿ ဥဂ္ဂတကဏ္ဋကတ္တာ ဥက္ကဏ္ဋကေန နာမ။ ဖုဋတီတိ ဖလတိ ဘိဇ္ဇတိ။

သိင်္ဂါလသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၆၅။ ကာယံ ¶ န ရက္ခတိ နာမ ဆဗ္ဗီသတိယာ သာရုပ္ပာနံ ပရိစ္စဇနတော။ ဝါစံ န ရက္ခတိ နာမ ရာဂသာမန္တာ စ ကောဓသာမန္တာ စ ယာဝ နိစ္ဆာရဏတော။

၁၆၆။ ‘‘ယဿ သက္ကရိယမာနဿာ’’တိ ဧတ္ထ အသက္ကာရေန စူဘယန္တိ အသက္ကာရေန စ ဥဘယဉ္စ၊ ကဒါစိ သက္ကာရေန၊ ကဒါစိ အသက္ကာရေန ကဒါစိ ဥဘယေနာတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘အသက္ကာရေနာ’’တိအာဒိ။ သတတဝိဟာရာနံ သမ္ပတ္တိယာ သာတတိကောတိ အာဟ ‘‘အရဟတ္တ…ပေ… သုခုမဒိဋ္ဌီ’’တိအာဒိ။ တထာ ဟိ သာ ‘‘ဝဇိရူပမဉာဏ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ အာဂတတ္တာတိ ဖလသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိတုံ တဿာ ပုဗ္ဗပရိကမ္မံ ဥပဂတတ္တာ။

၁-၂။ သုဝဏ္ဏပါတိသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၆၇-၁၆၈။ စာလေတုံ န သက္ကောတိ သီလပဗ္ဗတသန္နိဿိတတ္တာ။ အညံ ဝါ ကိစ္စံ ကရောတိ ပဂေဝ သီလဿ ဆဍ္ဍိတတ္တာ။ တတိယာဒီသု အပုဗ္ဗံ နတ္ထိ။

သုဝဏ္ဏပါတိသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၇၀။ ယံ ¶ ¶ ဝိသဘာဂဝတ္ထု ပုရိသဿ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌာတုံ သက္ကောတီတိ ဝုစ္စတိ၊ တတော ဝိသေသတော လာဘသက္ကာရောဝ သတ္တာနံ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌာတုံ သက္ကောတီတိ ဒဿေန္တော ဘဂဝါ ‘‘န တဿ၊ ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိမဝေါစာတိ ဒဿေန္တော ‘‘န တဿာ’’တိအာဒိမာဟ။

မာတုဂါမသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၇၁။ ဒုတိယံ ဥတ္တာနမေဝ၊ တဿေဝ အတ္ထဿ ကေဝလံ ဇနပဒကလျာဏီဝသေန ဝုတ္တံ။

၁၇၂-၁၇၅။ သဒ္ဓါတိ အရိယမဂ္ဂေန အာဂတသဒ္ဓါ အဓိပ္ပေတာတိ အာဟ ‘‘သောတာပန္နာ’’တိ။

ဧကပုတ္တကသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၇။ တတိယသမဏဗြာဟ္မဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၇၆။ ဧဝမာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဗာဟုသစ္စသံဝရသီလာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ လာဘသက္ကာရဿ သမုဒယံ ဥပ္ပတ္တိကာရဏံ သမုဒယသစ္စဝသေန ဒုက္ခသစ္စဿ ဥပ္ပတ္တိဟေတုတာဝသေန။

တတိယသမဏဗြာဟ္မဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၇၇။ လာဘသက္ကာရသိလောကော ¶ ¶ နရကာဒီသု နိဗ္ဗတ္တေန္တောတိ ဣဒံ တန္နိဿယံ ကိလေသဂဏံ သန္ဓာယာဟ။ နိဗ္ဗတ္တေန္တောတိ နိဗ္ဗတ္တာပေန္တော။ ဣမံ မနုဿအတ္တဘာဝံ နာသေတိ မနုဿတ္တံ ပုန နိဗ္ဗတ္တိတုံ အပ္ပဒါနဝသေန။ တသ္မာတိ ဒုဂ္ဂတိနိဗ္ဗတ္တာပနတော ဣဓ မရဏဒုက္ခာဝဟနတော စ။

၁၇၈။ ခရာ ဖရုသာ ဆဝိအာဒီနိ ဆိန္ဒနေ သမတ္ထာ။

၁၇၉။ တံ သန္ဓာယာတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရဿ ဩကာသာဘာဝံ သန္ဓာယ။

၁၈၀-၁၈၃။ ဒေဝဒတ္တော သဂ္ဂေ ဝါ နိဗ္ဗတ္တေယျာတိအာဒိ ပရိကပ္ပဝစနံ။ န ဟိ ပစ္စေကဗောဓိယံ နိယတဂတိကော အန္တရာ မဂ္ဂဖလာနိ အဓိဂန္တုံ ဘဗ္ဗောတိ။ သောတိ အနဝဇ္ဇဓမ္မော။ အဿာတိ ဒေဝဒတ္တဿ။ သမုစ္ဆေဒမဂမာ ကတူပစိတဿ မဟတော ပါပဓမ္မဿ ဗလေန တသ္မိံ အတ္တဘာဝေ သမုစ္ဆေဒဘာဝတော၊ န အစ္စန္တာယ။ အကုသလံ နာမေတံ အဗလံ၊ ကုသလံ ဝိယ န မဟာဗလံ၊ တသ္မာ တသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ တာဒိသာနံ ပုဂ္ဂလာနံ အတေကိစ္ဆတာ၊ အညထာ သမ္မတ္တနိယာမော ဝိယ မိစ္ဆတ္တနိယာမော အစ္စန္တိကော ¶ သိယာ။ ယဒိ ဧဝံ ဝဋ္ဋခါဏုကဇောတနာ ကထန္တိ? အာသေဝနာဝသေန၊ တသ္မာ ¶ ယထာ ‘‘သကိံ နိမုဂ္ဂေါ နိမုဂ္ဂေါ ဧဝ ဗာလော’’တိ ဝုတ္တံ၊ ဧဝံ ဝဋ္ဋခါဏုကဇောတနာ။ ယာဒိသေ ဟိ ပစ္စယေ ပဋိစ္စ ပုဂ္ဂလော တံ ဒဿနံ ဂဏှိ၊ တထာ စ ပဋိပန္နော၊ ပုန အစိန္တပ္ပတိဝတ္တေ ပစ္စယေ ပတိတတော သီသုက္ခိပနမဿ န ဟောတီတိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။

ဘိန္ဒိသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၈၄။ ကာလေ သမ္ပတ္တေတိ ဂဗ္ဘဿ ပရိပါကဂတတ္တာ ဝိဇာယနကာလေ သမ္ပတ္တေ။ ပေါတန္တိ အဿတရိယာ ပုတ္တံ။ ဧတန္တိ ‘‘ဂဗ္ဘော အဿတရိံ ယထာ’’တိ ဧတံ ဝစနံ။

အစိရပက္ကန္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၈၅။ အဘိဟရီယတီတိ အဘိဟာရော၊ ဘတ္တံယေဝ အဘိဟာရော ဘတ္တာဘိဟာရောတိ အာဟ ‘‘အဘိဟရိတဗ္ဗံ ဘတ္တ’’န္တိ။ မစ္ဆပိတ္တန္တိ ဝါဠမစ္ဆပိတ္တံ။ ပက္ခိပေယျုန္တိ ဥရဂါဒိနာ ဩသိဉ္စေယျုံ။

ပဉ္စရထသတသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၈၆-၁၈၇။ မာတုပိ ဟေတူတိ အတ္တနော မာတုယာ ဥပ္ပန္နအနတ္ထာဝဟဿ ပဟာနဟေတုပိ။ ဣတော ပရေသူတိ ‘‘ပိတုပိ ဟေတူ’’တိ ဧဝမာဒီသု။

မာတုသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သာရတ္ထပ္ပကာသိနိယာ သံယုတ္တနိကာယ-အဋ္ဌကထာယ

လာဘသက္ကာရသံယုတ္တဝဏ္ဏနာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနာ သမတ္တာ။