📜
၈။ လက္ခဏသံယုတ္တံ
၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ
၁။ အဋ္ဌိသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၂၀၂။ အာယသ္မာ ¶ ¶ စ လက္ခဏောတိအာဒီသု ‘‘ကော နာမာယသ္မာ လက္ခဏော၊ ကသ္မာ စ ‘လက္ခဏော’တိ နာမံ အဟောသိ၊ ကော စာယသ္မာ မောဂ္ဂလ္လာနော၊ ကသ္မာ စ သိတံ ပါတွာကာသီ’’တိ တံ သဗ္ဗံ ပကာသေတုံ ‘‘ယွာယ’’န္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ လက္ခဏသမ္ပန္နေနာတိ ပုရိသလက္ခဏသမ္ပန္နေန။
ဤသံ ဟသိတံ ‘‘သိတ’’န္တိ ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘မန္ဒဟသိတ’’န္တိ။ အဋ္ဌိသင်္ခလိကန္တိ နယိဒံ အဝိညာဏကံ အဋ္ဌိသင်္ခလိကမတ္တံ၊ အထ ခေါ ဧကော ပေတောတိ အာဟ ‘‘ပေတလောကေ နိဗ္ဗတ္တ’’န္တိ။ ဧတေ အတ္တဘာဝါတိ ပေတတ္တဘာဝါ။ န အာပါထံ အာဂစ္ဆန္တီတိ ဒေဝတ္တဘာဝါ ဝိယ န အာပါထံ အာဂစ္ဆန္တိ ပကတိယာ။ တေသံ ပန ရုစိယာ အာပါထံ အာဂစ္ဆေယျုံ မနုဿာနံ။ ဒုက္ခာဘိဘူတာနံ အနာထဘာဝဒဿနပဒဋ္ဌာနာ ကရုဏာတိ အာဟ ‘‘ကာရုညေ ကတ္တဗ္ဗေ’’တိ။ အတ္တနော စ သမ္ပတ္တိံ ဗုဒ္ဓဉာဏဿ စ သမ္ပတ္တိန္တိ ပစ္စေကံ သမ္ပတ္တိသဒ္ဒေါ ယောဇေတဗ္ဗော။ တဒုဘယံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘တံ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အတ္တနော သမ္ပတ္တိံ အနုဿရိတွာ သိတံ ပါတွာကာသီတိ ပဒံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဓမ္မဓာတူတိ သဗ္ဗညုတညာဏံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဓမ္မဓာတူတိ ဝါ ဓမ္မာနံ သဘာဝေါ။
ဣတရောတိ လက္ခဏတ္ထေရော။ ဥပပတ္တီတိ ဇာတိ။ ဥပပတ္တိသီသေန ဟိ တထာရူပံ အတ္တဘာဝံ ဝဒတိ။ လောဟတုဏ္ဍကေဟီတိ လောဟမယေဟေဝ တုဏ္ဍကေဟိ။ စရန္တီတိ အာကာသေန ဂစ္ဆန္တိ။ အစ္ဆရိယံ ဝတာတိ ဂရဟစ္ဆရိယံ နာမေတံ။ စက္ခုဘူတာတိ သမ္ပတ္တဒိဗ္ဗစက္ခုကာ၊ လောကဿ စက္ခုဘူတာတိ ဧဝံ ဝါ ဧတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ယတြာတိ ဟေတုအတ္ထေ နိပါတောတိ အာဟ ‘‘ယတြာတိ ကာရဏဝစန’’န္တိ။ အညတြ ဟိ ‘‘ယတြ ဟိ နာမာ’’တိ အတ္ထော ဝုစ္စတိ။ အပ္ပမာဏေ သတ္တနိကာယေ တေ စ ခေါ ဝိဘာဂေန ကာမဘဝါဒိဘေဒေ ဘဝေ၊ နိရယာဒိဘေဒါ ¶ ဂတိယော၊ နာနတ္တကာယနာနတ္တသညိအာဒိဝိညာဏဋ္ဌိတိယော၊ တထာရူပေ သတ္တာဝါသေ စ သဗ္ဗညုတညာဏဉ္စ မေ ဥပနေတုံ ပစ္စက္ခံ ကရောန္တေန။
ဂေါဃာတကောတိ ¶ ဂုန္နံ အဘိဏှံ ဟနနကော။ တေနာဟ ‘‘ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ’’တိ။ တဿာတိ ဂုန္နံ ဝဓကကမ္မဿ။ အပရာပရိယကမ္မဿာတိ အပရာပရိယဝေဒနီယကမ္မဿ။ ဗလဝတာ ဂေါဃာတကကမ္မေန ဝိပါကေ ဒီယမာနေ အလဒ္ဓါကာသံ အပရာပရိယဝေဒနီယံ တသ္မိံ ဝိပက္ကဝိပါကေ ဣဒါနိ လဒ္ဓါကာသံ ‘‘အဝသေသကမ္မ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပဋိသန္ဓီတိ ပါပကမ္မဇနိတာ ပဋိသန္ဓိ။ ကမ္မသဘာဂတာယာတိ ကမ္မသဒိသဘာဝေန။ အာရမ္မဏသဘာဂတာယာတိ အာရမ္မဏဿ သဘာဂဘာဝေန သဒိသဘာဝေန။ ယာဒိသေ ဟိ အာရမ္မဏေ ပုဗ္ဗေ တံ ကမ္မံ တဿ စ ဝိပါကော ပဝတ္တော၊ တာဒိသေယေဝ အာရမ္မဏေ ဣဒံ ကမ္မံ ဣမဿ ဝိပါကော စ ပဝတ္တောတိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘တဿေဝ ကမ္မဿ ဝိပါကာဝသေသေနာ’’တိ။ ဘဝတိ ဟိ တံသဒိသေပိ တဗ္ဗောဟာရော ယထာ ‘‘သော ဧဝ တိတ္တိရော၊ တာနိယေဝ ဩသဓာနီ’’တိ။ နိမိတ္တံ အဟောသီတိ ပုဗ္ဗေ ကတူပစိတဿ ပေတူပပတ္တိနိဗ္ဗတ္တနဝသေန ကတောကာသဿ တဿ ကမ္မဿ နိမိတ္တဘူတံ ဣဒါနိ တထာ ဥပဋ္ဌဟန္တံ တဿ ဝိပါကဿ နိမိတ္တံ အာရမ္မဏံ အဟောသိ။ သောတိ ဂေါဃာတကော။ အဋ္ဌိသင်္ခလိကပေတော ဇာတော ကမ္မသရိက္ခကဝိပါကတာဝသေန။
အဋ္ဌိသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ပေသိသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၂၀၃။ ဂေါမံသပေသိယော ကတွာတိ ဂါဝိံ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ဂေါမံသံ ဖာလေတွာ ပေသိယော ကတွာ။ သုက္ခာပေတွာတိ ကာလန္တရံ ဌပနတ္ထံ သုက္ခာပေတွာ။ သုက္ခာပိယမာနာနံ မံသပေသီနဉှိ ဝလ္လူရသမညာ။
ပေသိသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ ပိဏ္ဍသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၂၀၄။ နိပ္ပက္ခစမ္မေတိ ဝိဂတပက္ခစမ္မေ။
၄။ နိစ္ဆဝိသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၂၀၅။ ဥရဗ္ဘေ ဟနတီတိ ဩရဗ္ဘိကော။ ဧဠကေတိ အဇေ။
၅။ အသိလောမသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၂၀၆။ နိဝါပပုဋ္ဌေတိ ¶ ¶ အတ္တနာ ဒိန္နနိဝါပေန ပေါသိတေ။ အသိနာ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ဝိက္ကိဏန္တော။
၆။ သတ္တိသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၂၀၇။ ဧကံ မိဂန္တိ ဧကံ ဒီပကမိဂံ။
၇။ ဥသုလောမသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၂၀၈။ ကာရဏာဟီတိ ယာတနာဟိ။ ဉတွာတိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဉတွာ။
၈။ သူစိလောမသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၂၀၉။ သုဏောတိ ပူရေတီတိ သူတော၊ အဿဒမကာဒိကော။
၉။ ဒုတိယသူစိလောမသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၂၁၀။ ပေသုညူပသံဟာရဝသေန ဣတော သုတံ အမုတြ၊ အမုတြ ဝါ သုတံ ဣဓ သူစေတီတိ သူစကော။ အနယဗျသနံ ပါပေသိ မနုဿေတိ သမ္ဗန္ဓော။
၁၀။ ကုမ္ဘဏ္ဍသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၂၁၁။ ဝိနိစ္ဆယာမစ္စောတိ ရညာ အဍ္ဍကရဏေ ဌပိတော ဝိနိစ္ဆယမဟာမတ္တော။ သော ဟိ ဂါမဇနကာယံ ကူဋေတိ ဝဉ္စေတီတိ ဂါမကူဋကောတိ ဝုစ္စတိ။ ကေစိ ‘‘တာဒိသော ဧဝ ဂါမဇေဋ္ဌကော ဂါမကူဋကော’’တိ ဝဒန္တိ။ သမေန ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ‘‘ဓမ္မဋ္ဌော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗတော။ ရဟဿင်္ဂေ နိသီဒနဝသေန ဝိသမာ နိသဇ္ဇာဝ အဟောသိ။
ကုမ္ဘဏ္ဍသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပဌမဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဒုတိယဝဂ္ဂေါ
၁။ သသီသကသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၂၁၂။ ဖုသန္တောတိ ¶ ¶ ထေယျာယ ဖုသန္တော။
၃။ နိစ္ဆဝိတ္ထိသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၂၁၄။ မာတုဂါမော သဿာမိကော အတ္တနော ဖဿေ အနိဿရော။ ဝဋ္ဋိတွာတိ ဘဿိတွာ အပရံ ဂန္တွာ။
၄။ မင်္ဂုလိတ္ထိသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၂၁၅။ မင်္ဂနဝသေန ဥလတီတိ မင်္ဂုလိ၊ ဝိရူပဗီဘစ္ဆဘာဝေန ပဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ဝိရူပံ ဒုဒ္ဒသိကံ ဗီဘစ္ဆ’’န္တိ။
၅။ ဩကိလိနီသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၂၁၆။ ဥဒ္ဓံ ဥဒ္ဓံ အဂ္ဂိနာ ပက္ကသရီရတာယ ဥပ္ပက္ကံ။ ဟေဋ္ဌတော ပဂ္ဃရဏဝသေန ကိလိန္နသရီရတာယ ဩကိလိနီ။ ဣတော စိတော စ အင်္ဂါရသမ္ပရိကိဏ္ဏတာယ ဩကိရိနီ။ တေနာဟ ‘‘သာ ကိရာ’’တိအာဒိ။ အင်္ဂါရစိတကေတိ အင်္ဂါရသဉ္စယေ။ သရီရတော ပဂ္ဃရန္တိ အသုစိဒုဂ္ဂန္ဓဇေဂုစ္ဆာနိ သေဒဂတာနိ။ တဿ ကိရ ရညောတိ တဿ ကာလိင်္ဂဿ ရညော။ နာဋကိနီတိ နစ္စေ အဓိကတာ ဣတ္ထီ။ သေဒန္တိ သေဒနံ၊ တာပနန္တိ အတ္ထော။
ဩကိလိနီသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ အသီသကသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၂၁၇။ အသီသကံ ကဗန္ဓံ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ ကမ္မာယူဟနကာလေ တထာ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏပရိစယတော။
၇-၁၁။ ပါပဘိက္ခုသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ
၂၁၈-၂၂၂။ လာမကဘိက္ခူတိ ¶ ¶ ဟီနာစာရတာယ လာမကော၊ ဘိက္ခုဝေသတာယ၊ ဘိက္ခာဟာရေန ဇီဝနတော စ ဘိက္ခု။ စိတ္တကေဠိန္တိ စိတ္တရုစိယံ တံ တံ ကီဠန္တော။ အယမေဝါတိ ဘိက္ခုဝတ္ထုသ္မိံ ဝုတ္တနယော ဧဝ။
ပါပဘိက္ခုသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သာရတ္ထပ္ပကာသိနိယာ သံယုတ္တနိကာယ-အဋ္ဌကထာယ
လက္ခဏသံယုတ္တဝဏ္ဏနာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနာ သမတ္တာ။