📜
၇။ စိတ္တသံယုတ္တံ
၁။ သံယောဇနသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၃၄၃။ ဘောဂဂါမန္တိ ¶ ¶ ဘောဂုပ္ပတ္တိဂါမံ။ ပဝတ္တတီတိ အပ္ပဋိဟတံ ဟုတွာ ပဝတ္တတိ ပဋိသမ္ဘိဒပ္ပတ္တိယာ။
သံယောဇနသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ပဌမဣသိဒတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၃၄၄။ အဝိသာရဒတ္တာတိ ပဉှံ ဗျာကာတုံ ဝေယျတ္တိယာဘာဝေန အသမတ္ထတ္တာ။ ဥပါသကော ထေရေသု ဗျာကာတုံ အသက္ကောန္တေသု သယံ ဗျာကာတုကာမော ပုစ္ဆတိ၊ န ဝိဟေသာဓိပ္ပာယော။ ပဌမဝစနေန အဗျာကရောန္တေ ဒိသွာဝ ပုနပ္ပုနံ ပုစ္ဆိတံ ဝိဟေသော ဝိယ ဟောတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိဟေသေတီ’’တိ။
ပဌမဣသိဒတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ ဒုတိယဣသိဒတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၃၄၅။ အဝန္တိယာတိ အဝန္တိရဋ္ဌေ၊ တံ ပန မဇ္ဈိမပဒေသတော ဒက္ခိဏဒိသာယံ။ တေနာဟ ‘‘ဒက္ခိဏာပထေ’’တိ။ အဓိပ္ပာယေနာတိ တဿ ဝစနဿ အနုမောဒနာဓိပ္ပာယေန ဝဒတိ၊ န ပန တတော ကိဉ္စိ ဂဟေတုကာမတာဓိပ္ပာယေန။
ဒုတိယဣသိဒတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ မဟကပါဋိဟာရိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၃၄၆။ တေသံ အနုဇာနန္တောတိ တေသံ ဒါသကမ္မကရာနံ သေသကေ ယထာရုစိ ဝိစာရဏံ အနုဇာနန္တော။ ကုဓိတန္တိ ဗလဝတာ သူရိယသန္တာပေန သင်္ကုထိတံ ¶ ။ တေနာဟ ‘‘ဟေဋ္ဌာ’’တိအာဒိ။ အတိတိခိဏန္တိ အတိဝိယ တိက္ခဓာတုကံ။ အသမ္ဘိန္နပဒန္တိ ¶ အညတ္ထ အနာဂတတ္တာ တိပိဋကေ အဝေါမိဿကပဒံ၊ ဣဓေဝ အာဂတပဒန္တိ အတ္ထော။ ပဋိလီယမာနေနာတိ ပဋိကံသေန ဝိသေသနေန ဝိလီယမာနေန ကာယေန။
ဧတ္ထ စာတိ ဧတသ္မိံ အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိကရဏေ။ အဗ္ဘမဏ္ဍပံ ကတွာတိ သမန္တတော ဆာဒနဝသေန မဏ္ဍပံ ဝိယ မေဃပဋလံ ဥပ္ပာဒေတွာ။ ဒေဝေါတိ မေဃော။ ဧကမေကံ ဖုသိတကံ ဖုသာယတု ဇာလဝိနဒ္ဓံ ဝိယ ဝဿတု။ ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပကာရေန နာနာပရိကမ္မံ နာနာဓိဋ္ဌာနံ ဧကတော ပရိကမ္မံ ဧကတော အဓိဋ္ဌာနန္တိ စတုက္ကမေတ္ထ သမ္ဘဝတီတိ ဒဿေတိ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိနာ။ ယထာ တထာတိ ယထာဝုတ္တေသု စတူသု ပကာရေသု ယေန ဝါ တေန ဝါ ပကာရေန ကရောန္တဿ။ ကတပရိကမ္မဿာတိ ‘‘ဧဝံ ဝါ ဧဝံ ဝါ ဟောတူ’’တိ ပဝတ္တိတပရိကမ္မစိတ္တဿ။ ‘‘ပရိကမ္မာနန္တရေနာတိ အဓိဋ္ဌာနစိတ္တုပ္ပာဒနတ္ထံ သမာပန္နပါဒကဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌာယ အဓိဋ္ဌာနစိတ္တဿ ဧကာဝဇ္ဇနဝီထိယံ ပဝတ္တပရိကမ္မံ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။
မဟကပါဋိဟာရိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ ပဌမကာမဘူသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၃၄၇။ ဧလံ ဝုစ္စတိ ဒေါသော၊ တံ ဧတဿ နတ္ထီတိ နေလံ၊ တံ အင်္ဂံ ဧတဿာတိ နေလင်္ဂေါ၊ သုဝိသုဒ္ဓသီလဂုဏော။ တေနာဟ ‘‘နေလင်္ဂန္တိ ခေါ၊ ဘန္တေ၊ သီလာနမေတံ အဓိဝစန’’န္တိ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ဒေါသာဘာဝမေဝ ဒဿေတုံ ‘‘နေလင်္ဂေါတိ နိဒ္ဒေါသော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတံ ဘိက္ခုံ အာဂစ္ဆန္တန္တိ မဟာကပ္ပိနတ္ထေရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အတ္တနော ဒိဋ္ဌေန ကထေသီတိ အတ္တနော သဗ္ဗညုတညာဏေန ပစ္စက္ခတော ဥပလက္ခိတေန အတ္ထေန ကထေသိ။ အယံ ပန နယဂ္ဂါဟေနာတိ အယံ ပန ဂဟပတိ အသုတွာ ကေဝလံ နယဂ္ဂါဟေန အာဟ။
ပဌမကာမဘူသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ ဒုတိယကာမဘူသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၃၄၈။ နိရောဓံ ¶ ဝလဉ္ဇေတိ အနာဂါမိဘာဝတော။ ဣမေ သင်္ခါရာတိ ဣမေ ‘‘ကာယသင်္ခါရော၊ ဝစီသင်္ခါရော၊ စိတ္တသင်္ခါရော’’တိ ဝုစ္စမာနာ တယော သင်္ခါရာ။ သဒ္ဒတောပိ၊ အတ္ထတောပိ အညမညံ မိဿာ၊ တတော ဧဝ အာလုဠိတာ အာကုလာ၊ အဝိဘူတာ ဒုဗ္ဗိဘာဝနာ၊ ဒုဒ္ဒီပနာ အသင်္ကရတော ဒီပေတုံ ဒုက္ကရာ။ တထာ ဟိ ကုသလစေတနာ ဧဝ ‘‘ကာယသင်္ခါရော’’တိပိ ¶ ဝုစ္စတိ၊ ‘‘ဝစီသင်္ခါရော’’တိပိ၊ ‘‘စိတ္တသင်္ခါရော’’တိပိ။ အဿာသပဿာသာပိ ကတ္ထစိ ‘‘ကာယသင်္ခါရော’’တိ၊ ဝိတက္ကဝိစာရာပိ ‘‘ဝစီသင်္ခါရော’’တိ ဝုစ္စန္တိ၊ သညာဝေဒနာပိ ‘‘စိတ္တသင်္ခါရော’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တထာ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ အာကဍ္ဎိတွာ ဂဟဏံ အာဒါနံ၊ သမ္ပတ္တဿ ဟတ္ထေ ကရဏံ ဂဟဏံ၊ ဂဟိတဿ ဝိဿဇ္ဇနံ မုဉ္စနံ၊ ဖန္ဒနံ စောပနံ ပါပေတွာ နိပ္ဖာဒေတွာ။ ဟနုသဉ္စောပနန္တိ ကာယဝိညတ္တိဝသေန ပုဗ္ဗဘာဂေ ဟနုသဉ္စောပနံ ကတွာ။ ဧဝဉှိ ဝစီဘေဒကရဏံ။ ဧဝံ ဣမေတိအာဒိ ယထာဝုတ္တဿ အတ္ထဿ နိဂမနံ။
ပဒတ္ထံ ပုစ္ဆတိ ဣတရသင်္ခါရေဟိ ပဒတ္ထတော ဝိသေသံ ကထာပေဿာမီတိ။ ကာယနိဿိတာတိ ဧတ္ထ ကာယနိဿိတတာ စ နေသံ တဗ္ဘာဝဘာဝိတာယ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ န ကာယဿ နိဿယပစ္စယတာဝသေနာတိ ဒဿေန္တော ‘‘ကာယေ သတိ ဟောန္တိ၊ အသတိ န ဟောန္တီ’’တိ အာဟ။ ကာယောတိ စေတ္ထ ကရဇကာယော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ စိတ္တနိဿိတာတိ စိတ္တံ နိဿာယ တံ နိဿယပစ္စယဘူတံ လဘိတွာ ဥပ္ပန္နာ။
‘‘သမာပဇ္ဇာမီ’’တိ ပဒဿ သမီပေ ဝုစ္စမာနံ ‘‘သမာပဇ္ဇိဿ’’န္တိ ပဒံ အာသန္နာနာဂတကာလဝါစီ ဧဝ ဘဝိတုံ ယုတ္တံ၊ န ဣတရန္တိ အာဟ – ‘‘ပဒဒွယေန နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိကာလော ကထိတော’’တိ။ တယိဒံ တဿ တထာ ဝတ္တဗ္ဗတာယ ဝုတ္တံ၊ န ပန တဿ တထာ စိတ္တပဝတ္တိသမ္ဘဝတော။ သမာပန္နေပိ ဧသေဝ နယော။ ပုရိမေဟီတိ ‘‘သမာပဇ္ဇိဿံ သမာပဇ္ဇာမီ’’တိ ဒွီဟိ ပဒေဟိ။ ပစ္ဆိမေနာတိ ‘‘သမာပန္နော’’တိ ပဒေန။
ဘာဝိတံ ဟောတိ ဥပ္ပာဒိတံ ဟောတိ နိရောဓသမာပန္နတ္ထာယ။ အနုပုဗ္ဗသမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနသင်္ခါတာယ နိရောဓဘာဝနာယ တံ စိတ္တံ ဘာဝိတံ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘ယံ တ’’န္တိအာဒိ။ ဒုတိယဇ္ဈာနေယေဝါတိ ဒုတိယဇ္ဈာနက္ခဏေ နိရုဇ္ဈတိ။ တတ္ထ အနုပ္ပဇ္ဇနတော အနုပ္ပာဒနတော ဟေဋ္ဌာ နိရောဓောတိ အဓိပ္ပေတော။ စတုန္နံ အရူပက္ခန္ဓာနံ တဇ္ဇာ ပရိကမ္မသိဒ္ဓါ ယာ အပ္ပဝတ္တိ ¶ ၊ တတ္ထ ‘‘နိရောဓသမာပတ္တိသညာ’’တိ၊ ယာ နေသံ တထာ အပ္ပဝတ္တိ။ သာ ‘‘အန္တောနိရောဓေ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ ဝုတ္တာ။
‘‘စိတ္တသင်္ခါရော နိရုဒ္ဓါ’’တိ ဝစနတော တဒညေသံ အနိရောဓံ ဣစ္ဆန္တာနံ ဝါဒံ ဒဿေန္တော ‘‘စိတ္တသင်္ခါရော နိရုဒ္ဓါတိ ဝစနတော’’တိအာဒိံ ဝတွာ တတ္ထ အတိပ္ပသင်္ဂဒဿနမုခေန တံ ဝါဒံ နိသေဓေတုံ ‘‘တေ ဝတ္တဗ္ဗာ’’တိအာဒိမာဟ။ အဘိနိဝေသံ အကတွာတိ ယထာဂတေ ဗျဉ္ဇနမတ္တေ အဘိနိဝေသံ အကတွာ။ အာစရိယာနံ နယေတိ အာစရိယာနံ ပရမ္ပရာဂတေ ဓမ္မနယေ ဓမ္မနေတ္တိယံ ဌတွာ။
ကိရိယမယပဝတ္တသ္မိန္တိ ¶ ပရိတ္တဘူမကကုသလာကုသလဓမ္မပဗန္ဓေ ဝတ္တမာနေ။ တသ္မိဉှိ ဝတ္တမာနေ ကာယိက-ဝါစသိက-ကိရိယသမ္ပဝတ္တိ ဟောတိ၊ ဒဿန-သဝနာဒိဝသေန အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏေ ပဝတ္တမာနေတိ အတ္ထော။ တေနာဟ – ‘‘ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏေသု ပသာဒေ ဃဋ္ဋေန္တေသူ’’တိ။ မက္ခိတာနိ ဝိယာတိ ပုဉ္ဆိတာနိ ဝိယ ဟောန္တိ ဃဋ္ဋနာယ ဝိဗာဓိတတ္တာ။ ဧတေနာယံ ဃဋ္ဋနာ ပဉ္စဒွါရိကဝိညာဏာနံ ဝေဂသာ ဥပ္ပဇ္ဇနာယ န အာရမ္မဏန္တိ ဒဿေတိ။ တေနေဝါဟ – ‘‘အန္တောနိရောဓေ ပဉ္စ ပသာဒါ အတိဝိယ ဝိရောစန္တီ’’တိ။
တတော ပရံ သစိတ္တကော ဘဝိဿာမီတိ ဣဒံ အတ္ထတော အာပန္နံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ – ‘‘ဧတ္တကံ ကာလံ အစိတ္တကော ဘဝိဿာမီ’’တိ ဧတေနေဝ တဿ အတ္ထဿ သိဒ္ဓတ္တာ။ ယံ ဧဝံ ဘာဝိတန္တိ ဧတ္ထ ဝိသုံ စိတ္တဿ ဘာဝနာ နာမ နတ္ထိ၊ အဒ္ဓါနပရိစ္ဆေဒံ ပန ကတွာ နိရောဓသမာပတ္တတ္ထာယ ကာတဗ္ဗပရိကမ္မဘာဝနာယ ဧဝ တဿ သိဇ္ဈနတော။
သာ ပနေသာ နိရောဓကထာ။ ဒွီဟိ ဗလေဟီတိ သမထဝိပဿနာဗလေဟိ။ တယော စ သင်္ခါရာနန္တိ တိဏ္ဏံ ကာယဝစီစိတ္တသင်္ခါရာနံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယာ။ သောဠသဟိ ဉာဏစရိယာဟီတိ အနိစ္စာနုပဿနာဒီနံ အဋ္ဌန္နံ အနုပဿနာဉာဏာနံ၊ အဋ္ဌန္နဉ္စ မဂ္ဂဖလဉာဏာနံ ဝသေန ဣမာဟိ သောဠသဟိ ဉာဏပ္ပဝတ္တီဟိ။ နဝဟိ သမာဓိစရိယာဟီတိ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော အဋ္ဌ သမာဓိစရိယာ၊ တာသံ ဥပစာရသမာဓိ သမာဓိဘာဝသာမညေန ဧကာ သမာဓိစရိယာတိ ဧဝံ နဝဟိ သမာဓိစရိယာဟိ။ ဝသီဘာဝတာပညာတိ ဝသီဘာဝတာသင်္ခါတာ ပညာ။ သဗ္ဗာကာရေန ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ကထိတာ၊ တေ တာဝ အာကာရာ ¶ တိဋ္ဌန္တု၊ သရူပမတ္တဿ ပနဿ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ အာဟ – ‘‘ကော ပနာယံ နိရောဓော နာမာ’’တိ။ ယဒိ ခန္ဓာနံ အပ္ပဝတ္တိ၊ အထ ကိမတ္ထမေတံ ဈာနသုခါဒိံ ဝိယ သမာပဇ္ဇန္တီတိ အာဟ ‘‘သင်္ခါရာန’’န္တိအာဒိ။
ဖလသမာပတ္တိစိတ္တန္တိ အရဟတ္တံ အနာဂါမိဖလစိတ္တံ။ ‘‘တတော ပရံ ဘဝင်္ဂသမယေ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အာဟ ‘‘ကိံ ပန…ပေ… န သမုဋ္ဌာပေတီ’’တိ။ သမုဋ္ဌာပေတိ ရူပသမုပ္ပာဒကတ္တာ။ ဣမဿာတိ နိရောဓံ သမာပန္နဘိက္ခုနော။ သာ န သမုဋ္ဌာပေတီတိ သာ စတုတ္ထဇ္ဈာနိကာ ဖလသမာပတ္တိ န သမုဋ္ဌာပေတိ အဿာသပဿာသေ။ ဖလသမာပတ္တိယာ စတုတ္ထဇ္ဈာနိကဘာဝေါ ကထံ နိစ္ဆိတောတိ အာဟ – ‘‘ကိံ ဝါ ဧတေနာ’’တိအာဒိ။ ဝက္ခမာနာကာရေနပိ ပရိဟာရော ဟောတီတိ။ သန္တသမာပတ္တိတောတိ နိရောဓသမာပတ္တိမေဝ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ အဗ္ဗောဟာရိကာ ဟောန္တိ အတိသုခုမသဘာဝတ္တာ၊ သဉ္ဇီဝတ္ထေရဿ ပုဗ္ဗေ သမာပတ္တိက္ခဏေ အဿာသပဿာသာ အဗ္ဗောဟာရိကဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဘဝင်္ဂသမယေနေဝေတံ ကထိတ’’န္တိ။
ကိရိယမယ ¶ …ပေ… ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ? နနု ဘဝင်္ဂုပ္ပတ္တိကာလမ္ပိ ဝိတက္ကဝိစာရာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တေဝါတိ? ကိဉ္စာပိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဝစီသင်္ခါရလက္ခဏပ္ပတ္တာ ပန န ဟောန္တီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ကိံ ဘဝင်္ဂ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
သုညတော ဖဿောတိအာဒယော သဂုဏေနပိ အာရမ္မဏေနာတိ အာရမ္မဏဘူတမေတံ။ သုညတာ နာမ ဖလသမာပတ္တိ နိစ္စသုခအတ္တသဘာဝတော သုညတ္တာ။ ‘‘သုညတော ဖဿော’’တိ ဝုတ္တံ ဝုတ္တနယေန သုညသဘာဝတ္တာ။ အနိမိတ္တာ နာမ ဖလသမာပတ္တိ ရာဂနိမိတ္တာဒီနံ အဘာဝတော။ အပ္ပဏိဟိတာ နာမ ဖလသမာပတ္တိ ရာဂပဏိဓိအာဒီနမဘာဝတော။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။ တေနာဟ ‘‘အနိမိတ္တပ္ပဏိဟိတေသုပိ ဧသေဝ နယော’’တိ။ ရာဂနိမိတ္တာဒီနန္တိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန သင်္ခါရနိမိတ္တဿပိ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ယဒဂ္ဂေန ဖလသမာပတ္တိသမ္ဖဿော သုညတော နာမ၊ တဒဂ္ဂေန ဖလသမာပတ္တိပိ သုညတာ နာမ၊ ဖဿသီသေန ပန ဒေသနာ အာဂတာတိ တထာ ဝုတ္တံ။ အနိမိတ္တပ္ပဏိဟိတေသုပိ ဧသေဝ နယော။
အာဂမနံ ဧတ္ထ၊ ဧတာယာတိ ဝါ အာဂမနိကာ၊ သာ ဧဝ အာဂမနိယာ က-ကာရဿ ယ-ကာရံ ကတွာ။ ဝုဋ္ဌာတိ နိမိတ္တတော မဂ္ဂဿ ဥပ္ပာဒနေန။ အနိမိတ္တာ နာမ နိစ္စနိမိတ္တဿ ဥဂ္ဃာဋနတော။ ဧတ္ထ စ ဝုဋ္ဌာနမေဝ ပမာဏံ၊ န ¶ ပရိဂ္ဂဟဒဿနာနိ။ အပ္ပဏိဟိတာ နာမ သုခပဏိဓိယာ ပဋိပက္ခတော။ သုညတာ နာမ အတ္တဒိဋ္ဌိယာ ဥဇုပဋိပက္ခတ္တာ သတ္တသုညတာယ သုဒိဋ္ဌတ္တာ။ မဂ္ဂေါ အနိမိတ္တော နာမ ဝိပဿနာဂမနတော။ ဖလံ အနိမိတ္တံ နာမ မဂ္ဂါဂမနတော။ ဝိကပ္ပော အာပဇ္ဇေယျ အာဂမနဿ ဝဝတ္ထာနဿ အဘာဝေန၊ ဝိပဿနာယ အနိမိတ္တာဒိနာမလာဘော အဝဝတ္ထိတောတိ အဓိပ္ပာယော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တသ္မာ’’တိအာဒိ။ ယသ္မာ ပန သာ မဂ္ဂဝုဋ္ဌာနကာလေ ဧဝရူပါပိ ဟောတီတိ တဿ ဝသေန မဂ္ဂဖလာနံ ဝိယ ဖဿဿပိ ပဝတ္တိရူပတ္တာ ယထာဝုတ္တော ဝိကပ္ပော အနဝသရောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တယော ဖဿာ ဖုသန္တီတိ ပုဂ္ဂလဘေဒဝသေန ဝုတ္တံ။ န ဟိ ဧကံယေဝ ပုဂ္ဂလံ ဧတသ္မိံ ခဏေ တယော ဖဿာ ဖုသန္တိ။ ‘‘တိဝိဓော ဖဿော ဖုသတီ’’တိ ဝါ ဘဝိတဗ္ဗံ။ ယသ္မာ ပန ‘‘နိရောဓဖလသမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌိတဿာ’’တိအာဒိ ယဿ ယထာဝုတ္တာ တယော ဧဝ ဖဿာ သမ္ဘဝန္တိ၊ တဿ အနဝသေသဂ္ဂဟဏဝသေနေဝ ဝုတ္တံ ‘‘တယော ဖဿာ ဖုသန္တီ’’တိ။
နိဗ္ဗာနံ ဝိဝေကော နာမ သဗ္ဗသင်္ခါရဝိဝိတ္တဘာဝတော။ တသ္မိံ ဝိဝေကေ ဧကန္တေနေဝ နိန္နပေါဏတ္တာ ဧဝ ဟိ တေ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓသဗ္ဗုဿုက္ကာ ဥတ္တမပုရိသာ စတုန္နံ ခန္ဓာနံ အပ္ပဝတ္တိံ အနဝသေသဂ္ဂဟဏလက္ခဏံ နိရောဓသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇန္တီတိ။
ဒုတိယကာမဘူသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ ဂေါဒတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၃၄၉။ နေသန္တိ ¶ အပ္ပမာဏစေတောဝိမုတ္တိ-အာကိဉ္စညစေတောဝိမုတ္တိသညိတာနံ ဈာနာနံ။ အတ္ထောပိ နာနာတိ အာနေတွာ ယောဇနာ။ ဖရဏအပ္ပမာဏတာယ ‘‘အပ္ပမာဏာ စေတောဝိမုတ္တီ’’တိ လဒ္ဓနာမံ ဗြဟ္မဝိဟာရဇ္ဈာနန္တိ အာဟ ‘‘ဘူမန္တရတော’’တိအာဒိ။ အာကိဉ္စညာ စေတောဝိမုတ္တီတိ အာကိဉ္စညာယတနဇ္ဈာနန္တိ အာဟ ‘‘ဘူမန္တရတော’’တိအာဒိ။ ဝိပဿနာတိ အနိစ္စာနုပဿနာ၊ သဗ္ဗာပိ ဝါ။ ပမာဏကရဏော နာမ ယဿ သယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဿ ဂုဏာဘာဝဒဿနဝသေန ပမာဏကရဏတော။
ဖရဏအပ္ပမာဏတာယာတိ ¶ ဖရဏဝသေန အပ္ပမာဏဂေါစရတာယ။ နိဗ္ဗာနမ္ပိ အပ္ပမာဏမေဝ ပမာဏဂေါစရာနံ ကိလေသာနံ အာရမ္မဏဘာဝဿပိ အနာဂမနတော။ ခလန္တိ ခလေ ပသာရိတသာလိသီသာဒိဘဏ္ဍံ။ ကိဉ္စေဟီတိ မဒ္ဒဿု။ တေနာဟ ‘‘မဒ္ဒနဋ္ဌော’’တိ။ အာရမ္မဏဘူတံ၊ ပလိဗုဒ္ဓကံ ဝါ နတ္ထိ ဧတဿ ကိဉ္စနန္တိ အကိဉ္စနံ၊ အကိဉ္စနမေဝ အာကိဉ္စညံ။
ရူပနိမိတ္တဿာတိ ကသိဏရူပနိမိတ္တဿ။ န ဂဟိတာတိ သရူပတော န ဂဟိတာ၊ အတ္ထတော ပန ဂဟိတာ ဧဝ။ တေနာဟ – ‘‘သာ သုညာ ရာဂေနာတိအာဒိဝစနတော သဗ္ဗတ္ထ အနုပဝိတ္ထာဝါ’’တိ။
နာနာတိ သဒ္ဒဝသေန။ ဧကတ္ထာတိ အာရမ္မဏဝသေန အာရမ္မဏဘာဝေန ဧကသဘာဝါ။ တေနာဟ ‘‘အပ္ပမာဏံ…ပေ… ဧကတ္ထာ’’တိ။ အာရမ္မဏဝသေနာတိ အာရမ္မဏဿ ဝသေန။ စတ္တာရော ဟိ မဂ္ဂါ၊ စတ္တာရိ ဖလာနိ အာရမ္မဏဝသေန နိဗ္ဗာနပဝိဋ္ဌတာယ ဧကတ္ထာ ဧကာရမ္မဏာ။ အညသ္မိံ ပန ဌာနေတိ ဣဒံ ဝိသုံ ဝိသုံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ အပ္ပမာဏာဒိ ပရိယာယဝုတ္တံ၊ နိဗ္ဗာနံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တနတော။ တသ္မာ ‘‘အညသ္မိ’’န္တိ ဣဒံ တေန တေန ပရိယာယေန တတ္ထ တတ္ထ အာဂတဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။
ဂေါဒတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၃၅၀။ အာဂတာဂမောတိ ဝါစုဂ္ဂတပရိယတ္တိဓမ္မော။ ဝိညာတသာသနောတိ ပဋိဝိဒ္ဓသတ္ထုသာသနော။ တေနာဟ ‘‘အနာဂါမီ’’တိအာဒိ။ နဂ္ဂဘောဂ္ဂန္တိ အဝသနဘာဝေန နဂ္ဂံ၊ ကုဋိလဇ္ဈာသယတာယ ဘောဂ္ဂံ၊ တတော ဧဝ နိဿိရိကံ။ နဂ္ဂတာယ ဟိ သော ရူပေန နိဿိရိကော၊ ဘောဂ္ဂတာယ စိတ္တေန။ ဘဂဝတော သဒ္ဓါယာတိ ဘဂဝတိ သဒ္ဓါယ။ တသ္မိံ သဒ္ဒဟနာ ဩကပ္ပနာ တဿ သဒ္ဓါတိပိ ဝတ္တဗ္ဗတံ လဘတိ။ ဂစ္ဆာမီတိ အာဂစ္ဆာမိ၊ ဗုဇ္ဈာမီတိ အတ္ထော။ ဧတံ နိဂဏ္ဌေန ပုစ္ဆိတမတ္ထမာဟ။
ကာယံ ¶ ဥန္နာမေတွာတိ ကာယံ အဗ္ဘုန္နာမေတွာ။ ကုစ္ဆိံ နီဟရိတွာတိ ပိဋ္ဌိယာ နိန္နမနေန ကုစ္ဆိံ ပုရတော နီဟရိတွာ။ ဂီဝံ ပသာရဏဝသေန ပဂ္ဂယှ ပဂ္ဂဟေတွာ ¶ သဗ္ဗံ ဒိသံ ပေက္ခမာနော။ သဗ္ဗမိဒံ နိဂဏ္ဌဿ ပဟဋ္ဌာကာရဒဿနတ္ထံ ‘‘ဣဒါနိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဥပရိ ဝါဒံ အာရောပေတုံ လဗ္ဘတီ’’တိ။ တေနာဟ ‘‘ဝါတံ ဝါ သော’’တိအာဒိ။ သကာရဏာတိ ယုတ္တိသဟိတာ။ ပဉှမဂ္ဂေါတိ ပဉှသင်္ခါတော ဝီမံသာ၊ ဧဝံ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ စိတ္တေနေဝ ပရိဝီမံသာ ပဉှာ။ ဧကော ဥဒ္ဒေသောတိ ဧကံ ဥဒ္ဒိသနံ အတ္ထဿ သံခိတ္တဝစနံ။ ဝေယျာကရဏန္တိ နိဒ္ဒိသနံ အတ္ထဿ ဝိစာရေတွာ ကထနံ။ ဧဝန္တိ ဣမိနာ နယေန။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ပဉှုဒ္ဒေသဝေယျာကရဏေသု အတ္ထော ဝိတ္ထာရတော ဝေဒိတဗ္ဗော။
နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ အစေလကဿပသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၃၅၁။ အလံ သမတ္ထော အရိယဘာဝါယာတိ အလမရိယော။ ဉေယျဇာနနဋ္ဌေန ဉာဏမေဝ ပစ္စက္ခတော ဒဿနဋ္ဌေန ဉာဏဒဿနံ၊ သောယေဝ အတိသယဋ္ဌေန ဉာဏဒဿနဝိသေသော။ ပါဝဠာ ဝုစ္စတိ အာနိသဒပဒေသော၊ တံ ပါဝဠံ ရဇောဟရဏတ္ထံ နိပ္ဖောဋီယတိ ဧတာယာတိ ပါဝဠနိပ္ဖောဋနာ၊ မောရပိဉ္ဆဝတ္တိ။
အစေလကဿပသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ဂိလာနဒဿနသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၃၅၂။ မတ္တရာဇာ နာမ ဧကော ဘုမ္မဒေဝေါ ဘူတာဓိပတိ သုရာပေါတလရုက္ခနိဝါသီ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘မတ္တရာဇကာလေ’’တိ။ ‘‘ဩသဓိတိဏဝနပ္ပတီသူ’’တိ ဝတွာ တေ ယထာက္ကမံ ဒဿေန္တော ‘‘ဟရီတကာ…ပေ… ရုက္ခေသု စာ’’တိ အာဟ။ ပတ္ထနာဝသေန စိတ္တံ ဌပေဟိ။ သမိဇ္ဈိဿတီတိ ယထာဓိပ္ပာယံ သမိဇ္ဈိဿတိ။ တေန ဟီတိ ယသ္မာ တံ ဒေဝါပိ အာသန္နမရဏံ မညန္တိ၊ တသ္မာ သာ ဝရမေဝ ဘဝိဿတိ၊ တံ တုမှာကံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ ဘဝိဿတီတိ အဓိပ္ပာယော။
ဂိလာနဒဿနသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
စိတ္တသံယုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။