📜
၄။ ဣန္ဒြိယသံယုတ္တံ
၁။ သုဒ္ဓိကဝဂ္ဂေါ
၁။ သုဒ္ဓိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၄၇၁။ ဣန္ဒြိယသံယုတ္တဿ ¶ ¶ ¶ ပဌမေ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ သတိန္ဒြိယံ ပညိန္ဒြိယန္တိ ဣမာနိ တီဏိ စတုဘူမကကုသလဝိပါကေသု စေဝ ကိရိယာသု စ လဗ္ဘန္တိ။ ဝီရိယိန္ဒြိယသမာဓိန္ဒြိယာနိ စတုဘူမကကုသလေ အကုသလေ ဝိပါကေ ကိရိယာယာတိ သဗ္ဗတ္ထ လဗ္ဘန္တိ။ ဣတိ ဣဒံ သုတ္တံ စတုဘူမကသဗ္ဗသင်္ဂါဟကဓမ္မပရိစ္ဆေဒဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
၇။ ဒုတိယသမဏဗြာဟ္မဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၄၇၇။ သတ္တမေ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ နပ္ပဇာနန္တီတိ ဒုက္ခသစ္စဝသေန န ပဇာနန္တိ။ သဒ္ဓိန္ဒြိယသမုဒယံ နပ္ပဇာနန္တီတိ သမုဒယသစ္စဝသေန န ပဇာနန္တိ။ ဧဝံ နိရောဓံ နိရောဓသစ္စဝသေန၊ ပဋိပဒံ မဂ္ဂသစ္စဝသေနာတိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။
သုက္ကပက္ခေ ပန အဓိမောက္ခဝသေန အာဝဇ္ဇနသမုဒယာ သဒ္ဓိန္ဒြိယသမုဒယော ဟောတိ၊ ပဂ္ဂဟဝသေန အာဝဇ္ဇနသမုဒယာ ဝီရိယိန္ဒြိယသမုဒယော၊ ဥပဋ္ဌာနဝသေန အာဝဇ္ဇနသမုဒယာ သတိန္ဒြိယသမုဒယော၊ အဝိက္ခေပဝသေန အာဝဇ္ဇနသမုဒယာ သမာဓိန္ဒြိယသမုဒယော၊ ဒဿနဝသေန အာဝဇ္ဇနသမုဒယာ ပညိန္ဒြိယသမုဒယော ဟောတိ။ တထာ ဆန္ဒဝသေန အာဝဇ္ဇနသမုဒယာ သဒ္ဓိန္ဒြိယသမုဒယော ဟောတိ၊ ဆန္ဒဝသေန အာဝဇ္ဇနသမုဒယာ ဝီရိယသတိသမာဓိပညိန္ဒြိယသမုဒယော ဟောတိ။ မနသိကာရဝသေန အာဝဇ္ဇနသမုဒယာ သဒ္ဓိန္ဒြိယသမုဒယော ဟောတိ။ မနသိကာရဝသေန အာဝဇ္ဇနသမုဒယာ ဝီရိယသတိသမာဓိပညိန္ဒြိယသမုဒယော ¶ ဟောတီတိ ဧဝမ္ပိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမေသု ပဋိပါဋိယာ ဆသု သုတ္တေသု စတုသစ္စမေဝ ကထိတံ။
၈။ ဒဋ္ဌဗ္ဗသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၄၇၈။ အဋ္ဌမေ ¶ ကတ္ထ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ စတူသု သောတာပတ္တိယင်္ဂေသူတိအာဒိ ဣမေသံ ဣန္ဒြိယာနံ သဝိသယေ ဇေဋ္ဌကဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ယထာ ဟိ စတ္တာရော သေဋ္ဌိပုတ္တာ ရာဇာတိ ရာဇပဉ္စမေသု သဟာယေသု ‘‘နက္ခတ္တံ ¶ ကီဠိဿာမာ’’တိ ဝီထိံ ဩတိဏ္ဏေသု ဧကဿ သေဋ္ဌိပုတ္တဿ ဂေဟံ ဂတကာလေ ဣတရေ စတ္တာရော တုဏှီ နိသီဒန္တိ၊ ဂေဟသာမိကောဝ – ‘‘ဣမေသံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ဒေထ၊ ဂန္ဓမာလာလင်္ကာရာဒီနိ ဒေထာ’’တိ ဂေဟေ ဝိစာရေတိ။ ဒုတိယဿ၊ တတိယဿ၊ စတုတ္ထဿ ဂေဟံ ဂတကာလေ ဣတရေ စတ္တာရော တုဏှီ နိသီဒန္တိ၊ ဂေဟသာမိကောဝ – ‘‘ဣမေသံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ဒေထ၊ ဂန္ဓမာလာလင်္ကာရာဒီနိ ဒေထာ’’တိ ဂေဟေ ဝိစာရေတိ။ အထ သဗ္ဗပစ္ဆာ ရညော ဂေဟံ ဂတကာလေ ကိဉ္စာပိ ရာဇာ သဗ္ဗတ္ထ ဣဿရော၊ ဣမသ္မိံ ပန ကာလေ အတ္တနော ဂေဟေယေဝ – ‘‘ဣမေသံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ဒေထ၊ ဂန္ဓမာလာလင်္ကာရာဒီနိ ဒေထာ’’တိ ဂေဟေ ဝိစာရေတိ။ ဧဝမေဝ သဒ္ဓါပဉ္စမကေသု ဣန္ဒြိယေသု တေသု သဟာယေသု ဧကတော ဝီထိံ ဩတရန္တေသု ဝိယ ဧကာရမ္မဏေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေသုပိ ယထာ ပဌမဿ ဂေဟေ ဣတရေ စတ္တာရော တုဏှီ နိသီဒန္တိ၊ ဂေဟသာမိကောဝ ဝိစာရေတိ၊ ဧဝံ သောတာပတ္တိယင်္ဂါနိ ပတွာ အဓိမောက္ခလက္ခဏံ သဒ္ဓိန္ဒြိယမေဝ ဇေဋ္ဌကံ ဟောတိ ပုဗ္ဗင်္ဂမံ၊ သေသာနိ တဒနွယာနိ ဟောန္တိ။ ယထာ ဒုတိယဿ ဂေဟေ ဣတရေ စတ္တာရော တုဏှီ နိသီဒန္တိ၊ ဂေဟသာမိကောဝ ဝိစာရေတိ၊ ဧဝံ သမ္မပ္ပဓာနာနိ ပတွာ ပဂ္ဂဟလက္ခဏံ ဝီရိယိန္ဒြိယမေဝ ဇေဋ္ဌကံ ဟောတိ ပုဗ္ဗင်္ဂမံ၊ သေသာနိ တဒနွယာနိ ဟောန္တိ။ ယထာ တတိယဿ ဂေဟေ ဣတရေ စတ္တာရော တုဏှီ နိသီဒန္တိ၊ ဂေဟသာမိကောဝ ဝိစာရေတိ၊ ဧဝံ သတိပဋ္ဌာနာနိ ပတွာ ဥပဋ္ဌာနလက္ခဏံ သတိန္ဒြိယမေဝ ဇေဋ္ဌကံ ဟောတိ ပုဗ္ဗင်္ဂမံ၊ သေသာနိ တဒနွယာနိ ဟောန္တိ။ ယထာ စတုတ္ထဿ ဂေဟေ ဣတရေ စတ္တာရော တုဏှီ နိသီဒန္တိ၊ ဂေဟသာမိကောဝ ဝိစာရေတိ၊ ဧဝံ ဈာနဝိမောက္ခေ ပတွာ အဝိက္ခေပလက္ခဏံ သမာဓိန္ဒြိယမေဝ ဇေဋ္ဌကံ ဟောတိ ပုဗ္ဗင်္ဂမံ၊ သေသာနိ တဒနွယာနိ ဟောန္တိ။ သဗ္ဗပစ္ဆာ ရညော ဂေဟံ ဂတကာလေ ပန ယထာ ဣတရေ စတ္တာရော တုဏှီ နိသီဒန္တိ၊ ရာဇာဝ ဂေဟေ ဝိစာရေတိ၊ ဧဝမေဝ အရိယသစ္စာနိ ပတွာ ပဇာနနလက္ခဏံ ပညိန္ဒြိယမေဝ ဇေဋ္ဌကံ ဟောတိ ပုဗ္ဗင်္ဂမံ၊ သေသာနိ တဒနွယာနိ ဟောန္တီတိ။
၉-၁၀။ ပဌမဝိဘင်္ဂသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ
၄၇၉-၄၈၀။ နဝမေ ¶ ¶ သတိနေပက္ကေနာတိ ဧတ္ထ နိပကဿ ဘာဝေါ နေပက္ကံ၊ ပညာယေတံ နာမံ။ ကသ္မာ ပန သတိဘာဇနေ ပညာ ဝုတ္တာတိ? သတိယာ ဗလဝဘာဝဒဿနတ္ထံ။ ဗလဝသတိ ဟိ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ။ သာ စ ပညာသမ္ပယုတ္တာဝ ဗလဝတီ ဟောတိ၊ န ဝိပ္ပယုတ္တာတိ ပညာသမ္ပယုတ္တသတိံ ဒဿေန္တော ¶ ဧဝမာဟ။ စိရကတန္တိ စိရကာလံ ကတံ ဒါနံ ဝါ သီလံ ဝါ ဥပေါသထကမ္မံ ဝါ။ စိရဘာသိတန္တိ ‘‘အသုကသ္မိံ ဌာနေ အသုကံ နာမ ဘာသိတ’’န္တိ ဧဝံ စိရကာလေ ဘာသိတံ။ ဝေါဿဂ္ဂါရမ္မဏံ ကတွာတိ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ ကတွာ။ ဥဒယတ္ထဂါမိနိယာတိ ဥဒယဉ္စ အတ္ထဉ္စ ဂစ္ဆန္တိယာ၊ ဥဒယဗ္ဗယပရိဂ္ဂဟိကာယာတိ အတ္ထော။ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ သဒ္ဓါသတိပညိန္ဒြိယာနိ ပုဗ္ဗဘာဂါနိ၊ ဝီရိယိန္ဒြိယံ မိဿကံ၊ သမာဓိန္ဒြိယံ နိဗ္ဗတ္တိတလောကုတ္တရမေဝ ကထိတံ။ ဒသမေပိ အယမေဝ ဓမ္မပရိစ္ဆေဒေါတိ။
သုဒ္ဓိကဝဂ္ဂေါ ပဌမော။
၂။ မုဒုတရဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဋိလာဘသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၄၈၁။ ဒုတိယဝဂ္ဂဿ ပဌမေ သမ္မပ္ပဓာနေ အာရဗ္ဘာတိ သမ္မပ္ပဓာနေ ပဋိစ္စ၊ သမ္မပ္ပဓာနေ ဘာဝေန္တောတိ အတ္ထော။ သတိန္ဒြိယေပိ ဧသေဝ နယော။
၂။ ပဌမသံခိတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၄၈၂။ ဒုတိယေ တတောတိ ဝိပဿနာမဂ္ဂဖလဝသေန နိဿက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သမတ္တာနိ ဟိ ပရိပုဏ္ဏာနိ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ အရဟတ္တမဂ္ဂဿ ဝိပဿနိန္ဒြိယာနိ နာမ ဟောန္တိ။ တတော မုဒုတရေဟီတိ တေဟိ အရဟတ္တမဂ္ဂဿ ဝိပဿနိန္ဒြိယေဟိ မုဒုတရာနိ အနာဂါမိမဂ္ဂဿ ဝိပဿနိန္ဒြိယာနိ နာမ ဟောန္တိ၊ တတော မုဒုတရာနိ သကဒါဂါမိမဂ္ဂဿ၊ တတော မုဒုတရာနိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဿ ဝိပဿနိန္ဒြိယာနိ ¶ နာမ ဟောန္တိ၊ တတော မုဒုတရာနိ ဓမ္မာနုသာရိမဂ္ဂဿ၊ တတော မုဒုတရာနိ သဒ္ဓါနုသာရိမဂ္ဂဿ ဝိပဿနိန္ဒြိယာနိ နာမ ဟောန္တိ။
တထာ ¶ သမတ္တာနိ ပရိပုဏ္ဏာနိ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ အရဟတ္တမဂ္ဂိန္ဒြိယာနိ နာမ ဟောန္တိ၊ တတော မုဒုတရာနိ အနာဂါမိမဂ္ဂိန္ဒြိယာနိ နာမ ဟောန္တိ၊ တတော မုဒုတရာနိ သကဒါဂါမိမဂ္ဂိန္ဒြိယာနိ နာမ ဟောန္တိ၊ တတော မုဒုတရာနိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂိန္ဒြိယာနိ နာမ ဟောန္တိ၊ တတော မုဒုတရာနိ ဓမ္မာနုသာရိမဂ္ဂိန္ဒြိယာနိ၊ တတော မုဒုတရာနိ သဒ္ဓါနုသာရိမဂ္ဂိန္ဒြိယာနိ နာမ ဟောန္တိ။
သမတ္တာနိ ¶ ပရိပုဏ္ဏာနိ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ အရဟတ္တဖလိန္ဒြိယာနိ နာမ ဟောန္တိ၊ တတော မုဒုတရာနိ အနာဂါမိဖလိန္ဒြိယာနိ၊ တတော မုဒုတရာနိ သကဒါဂါမိဖလိန္ဒြိယာနိ၊ တတော မုဒုတရာနိ သောတာပတ္တိဖလိန္ဒြိယာနိ နာမ ဟောန္တိ။ ဓမ္မာနုသာရိသဒ္ဓါနုသာရိနော ပန ဒွေပိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဋ္ဌပုဂ္ဂလာ၊ မဂ္ဂဋ္ဌပုဂ္ဂလဝသေန နေသံ နာနတ္တံ ဇာတန္တိ အာဂမနေနပိ မဂ္ဂေနပိ။ သဒ္ဓါနုသာရီ ပုဂ္ဂလော ဟိ ဥဒ္ဒိသာပေန္တော ပရိပုစ္ဆန္တော အနုပုဗ္ဗေန မဂ္ဂံ ပါပုဏာတိ၊ ဓမ္မာနုသာရီ ဧကေန ဝါ ဒွီဟိ ဝါ သဝနေဟိ။ ဧဝံ တာဝ နေသံ အာဂမနေန နာနတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဓမ္မာနုသာရိဿ ပန မဂ္ဂေါ တိက္ခော ဟောတိ၊ သူရံ ဉာဏံ ဝဟတိ၊ အသင်္ခါရေန အပ္ပယောဂေန ကိလေသေ ဆိန္ဒတိ ကဒလိက္ခန္ဓံ ဝိယ တိခိဏာ အသိဓာရာ။ သဒ္ဓါနုသာရိဿ န တဿ ဝိယ မဂ္ဂေါ တိက္ခော ဟောတိ၊ န သူရံ ဉာဏံ ဝဟတိ၊ သသင်္ခါရေန သပ္ပယောဂေန ကိလေသေ ဆိန္ဒတိ ကဒလိက္ခန္ဓံ ဝိယ အတိခိဏာ အသိဓာရာ။ ကိလေသက္ခယေ ပန တေသံ နာနတ္တံ နတ္ထိ။ အဝသေသာ စ ကိလေသာ ခီယန္တိ။
၃။ ဒုတိယသံခိတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၄၈၃။ တတိယေ တတောတိ ဖလဝသေန နိဿက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သမတ္တာနိ ဟိ ပရိပုဏ္ဏာနိ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ အရဟတ္တဖလိန္ဒြိယာနိ နာမ ဟောန္တိ၊ အရဟတ္တဖလေန သမန္နာဂတော ပုဂ္ဂလော အရဟာ နာမ ဟောတိ။ အရဟတ္တဖလတော မုဒုတရာနိ အနာဂါမိဖလိန္ဒြိယာနိ နာမ ဟောန္တိ၊ တတော မုဒုတရာနိ သကဒါဂါမိဖလိန္ဒြိယာနိ၊ တတော မုဒုတရာနိ သောတာပတ္တိဖလိန္ဒြိယာနိ၊ သောတာပတ္တိဖလေန သမန္နာဂတော ¶ ပုဂ္ဂလော သောတာပန္နော နာမ ဟောတိ။ ဣန္ဒြိယဝေမတ္တတာ ဖလဝေမတ္တတာ ဟောတီတိ ဣန္ဒြိယနာနတ္တေန ဖလနာနတ္တံ၊ ဖလနာနတ္တေန ပုဂ္ဂလနာနတ္တန္တိ။
၄။ တတိယသံခိတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၄၈၄။ စတုတ္ထေ ပရိပူရံ ပရိပူရကာရီ အာရာဓေတီတိ ပရိပူရံ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ကရောန္တော အရဟတ္တဖလံ အာရာဓေတိ။ ပဒေသံ ပဒေသကာရီတိ ¶ အဝသေသေ တယော ပဒေသမဂ္ဂေ ကရောန္တော ပဒေသံ ဖလတ္တယမတ္တမေဝ အာရာဓေတိ။ ဣတိ ဣမေသု စတူသုပိ သုတ္တေသု မိဿကာနေဝ ဣန္ဒြိယာနိ ကထိတာနိ။
၅-၇။ ပဌမဝိတ္ထာရသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ
၄၈၅-၄၈၇။ ပဉ္စမေ ¶ တတော မုဒုတရေဟီတိ ဝိပဿနာဝသေန နိဿက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပရိပုဏ္ဏာနိ ဟိ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ အရဟတ္တမဂ္ဂဿ ဝိပဿနိန္ဒြိယာနိ ဟောန္တိ၊ တတော မုဒုတရာနိ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိဿ ဝိပဿနိန္ဒြိယာနိ၊ တတော မုဒုတရာနိ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယိဿ၊ တတော မုဒုတရာနိ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိဿ၊ တတော မုဒုတရာနိ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိဿ၊ တတော မုဒုတရာနိ ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမိဿ ဝိပဿနိန္ဒြိယာနိ နာမ ဟောန္တိ။
ဣမသ္မိံ ပန ဌာနေ အရဟတ္တမဂ္ဂေယေဝ ဌတွာ ပဉ္စ နိဿက္ကာနိ နီဟရိတဗ္ဗာနိ။ အရဟတ္တမဂ္ဂဿ ဟိ ဝိပဿနိန္ဒြိယေဟိ မုဒုတရာနိ ပဌမအန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိဿ ဝိပဿနိန္ဒြိယာနိ၊ တတော မုဒုတရာနိ ဒုတိယအန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိဿ၊ တတော မုဒုတရာနိ တတိယအန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိဿ၊ တတော မုဒုတရာနိ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယိဿ၊ တတော မုဒုတရာနိ ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမိဿ ဝိပဿနိန္ဒြိယာနိ။ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိဿ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိနောပိ ဧတေဝ ပဉ္စ ဇနာ။
ဣဒါနိ တီဏိ နိဿက္ကာနိ။ သကဒါဂါမိမဂ္ဂဿ ဟိ ဣန္ဒြိယေဟိ မုဒုတရာနိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂိန္ဒြိယာနိ၊ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေယေဝ ဣန္ဒြိယေဟိ မုဒုတရာနိ ဓမ္မာနုသာရိမဂ္ဂိန္ဒြိယာနိ။ တေဟိပိ မုဒုတရာနိ သဒ္ဓါနုသာရိမဂ္ဂိန္ဒြိယာနိ။ ဆဋ္ဌသတ္တမာနိ ဝုတ္တနယာနေဝ။ ဣမေသု ပန တီသုပိ သုတ္တေသု ပုဗ္ဗဘာဂဝိပဿနိန္ဒြိယာနေဝ ကထိတာနိ။
၈။ ပဋိပန္နသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၄၈၈။ အဋ္ဌမေ ¶ တတော မုဒုတရေဟီတိ မဂ္ဂဖလဝသေန နိဿက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တံ ပါဠိယံ ဝုတ္တမေဝ။ ဗာဟိရောတိ ¶ ဣမေဟိ အဋ္ဌဟိ ပုဂ္ဂလေဟိ ဗဟိဘူတော။ ပုထုဇ္ဇနပက္ခေ ဌိတောတိ ပုထုဇ္ဇနကောဋ္ဌာသေ ဌိတော။ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ လောကုတ္တရာနေဝ ဣန္ဒြိယာနိ ကထိတာနိ။
၉-၁၀။ သမ္ပန္နသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ
၄၈၉-၄၉၀။ နဝမေ ¶ ဣန္ဒြိယသမ္ပန္နောတိ ပရိပုဏ္ဏိန္ဒြိယော။ ဒသမံ ဥတ္တာနမေဝ။ ဣမသ္မိံ သုတ္တဒွယေ မိဿကာနိ ဣန္ဒြိယာနိ ကထိတာနီတိ။
မုဒုတရဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။
၃။ ဆဠိန္ဒြိယဝဂ္ဂေါ
၂။ ဇီဝိတိန္ဒြိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၄၉၂။ တတိယဝဂ္ဂဿ ဒုတိယေ ဣတ္ထိန္ဒြိယန္တိအာဒီသု ဣတ္ထိဘာဝေ ဣန္ဒဋ္ဌံ ကရောတီတိ ဣတ္ထိန္ဒြိယံ။ ပုရိသဘာဝေ ဣန္ဒဋ္ဌံ ကရောတီတိ ပုရိသိန္ဒြိယံ။ ဇီဝိတေ ဣန္ဒဋ္ဌံ ကရောတီတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ အတ္ထုပ္ပတ္တိကံ ကိရေတံ သုတ္တံ။ သင်္ဃမဇ္ဈသ္မိဉှိ ‘‘ကတိ နု ခေါ ဝဋ္ဋိန္ဒြိယာနီ’’တိ ကထာ ဥဒပါဒိ၊ အထ ဘဂဝါ ဝဋ္ဋိန္ဒြိယာနိ ဒဿေန္တော တီဏိမာနိ ဘိက္ခဝေတိအာဒိမာဟ။
၃။ အညိန္ဒြိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၄၉၃။ တတိယေ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယန္တိ ‘‘အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ အဇာနိတပုဗ္ဗံ ဓမ္မံ ဇာနိဿာမီ’’တိ ပဋိပန္နဿ သောတာပတ္တိမဂ္ဂက္ခဏေ ဥပ္ပန္နံ ဣန္ဒြိယံ။ အညိန္ဒြိယန္တိ တေသံယေဝ ဉာတဓမ္မာနံ အာဇာနနာကာရေန သောတာပတ္တိဖလာဒီသု ဆသု ဌာနေသု ဥပ္ပန္နံ ဣန္ဒြိယံ။ အညာတာဝိန္ဒြိယန္တိ ¶ အညာတာဝီသု အရဟတ္တဖလဓမ္မေသု ဥပ္ပန္နံ ဣန္ဒြိယံ။ တတ္ထ တတ္ထ တေန တေနာကာရေန ဥပ္ပန္နဿ ဉာဏဿေဝေတံ အဓိဝစနံ။ ဣဒမ္ပိ သုတ္တံ အတ္ထုပ္ပတ္တိကမေဝ။ သင်္ဃမဇ္ဈသ္မိဉှိ ‘‘ကတိ နု ခေါ လောကုတ္တရိန္ဒြိယာနီ’’တိ ကထာ ဥဒပါဒိ၊ အထ ဘဂဝါ တာနိ ဒဿေန္တော တီဏိမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣန္ဒြိယာနီတိအာဒိမာဟ။
၄။ ဧကဗီဇီသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၄၉၄။ စတုတ္ထေ တတော မုဒုတရေဟီတိ ဝိပဿနတော နိဿက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သမတ္တာနိ ဟိ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ အရဟတ္တမဂ္ဂဿ ဝိပဿနိန္ဒြိယာနိ နာမ ဟောန္တိ၊ တတော မုဒုတရာနိ ¶ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိဿ ¶ ဝိပဿနိန္ဒြိယာနိ၊ တတော မုဒုတရာနိ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယိဿ၊ တတော မုဒုတရာနိ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိဿ၊ တတော မုဒုတရာနိ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိဿ၊ တတော မုဒုတရာနိ ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမိဿ ဝိပဿနိန္ဒြိယာနိ နာမ။ ဣဓာပိ ပုရိမနယေနေဝ အရဟတ္တမဂ္ဂေ ဌတွာ ပဉ္စ နိဿက္ကာနိ နီဟရိတဗ္ဗာနိ။
ယထာ ပန ပုရိမနယေ သကဒါဂါမိမဂ္ဂေ ဌတွာ တီဏိ နိဿက္ကာနိ၊ ဧဝမိဓ ပဉ္စ နီဟရိတဗ္ဗာနိ။ သကဒါဂါမိမဂ္ဂဿ ဟိ ဝိပဿနိန္ဒြိယေဟိ မုဒုတရာနိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဿ ဝိပဿနိန္ဒြိယာနိ၊ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဿ စ တေဟိ ဝိပဿနိန္ဒြိယေဟိ မုဒုတရာနိ ဧကဗီဇိအာဒီနံ မဂ္ဂဿ ဝိပဿနိန္ဒြိယာနိ။
ဧတ္ထ စ ဧကဗီဇီတိအာဒီသု ယော သောတာပန္နော ဟုတွာ ဧကမေဝ အတ္တဘာဝံ ဇနေတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ၊ အယံ ဧကဗီဇီ နာမ။ ယထာဟ ‘‘ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ဧကဗီဇီ၊ ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နော ဟောတိ အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော၊ သော ဧကညေဝ မာနုသကံ ဘဝံ သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ဧကဗီဇီ’’တိ (ပု။ ပ။ ၃၃)။
ယော ပန ဒွေ တယော ဘဝေ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတိ၊ အယံ ကောလံကောလော နာမ။ ယထာဟ ‘‘ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ကောလံကောလော။ ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နော ဟောတိ အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော၊ သော ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ ကုလာနိ ¶ သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ကောလံကောလော’’တိ (ပု။ ပ။ ၃၂)။ တတ္ထ ကုလာနီတိ ဘဝါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ’’တိ ဣဒံ ဒေသနာမတ္တမေဝ၊ ယာဝ ဆဋ္ဌဘဝါ သံသရန္တော ပန ကောလံကောလောဝ ဟောတိ။
ယဿ သတ္တက္ခတ္တုံ ပရမာ ဥပပတ္တိ၊ အဋ္ဌမံ ဘဝံ နာဒိယတိ၊ အယံ သတ္တက္ခတ္တုပရမော နာမ။ ယထာဟ ‘‘ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သတ္တက္ခတ္တုပရမော။ ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နော ဟောတိ အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော၊ သော သတ္တက္ခတ္တုံ ဒေဝေ စ မနုဿေ စ သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတိ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော သတ္တက္ခတ္တုပရမော’’တိ (ပု။ ပ။ ၃၁)။
ဘဂဝတာ ¶ ဂဟိတနာမဝသေနေဝ စေတာနိ တေသံ နာမာနိ။ ‘‘ဧတ္တကဉှိ ဌာနံ ဂတော ဧကဗီဇီ နာမ ဟောတိ၊ ဧတ္တကံ ကောလံကောလော၊ ဧတ္တကံ သတ္တက္ခတ္တုပရမော’’တိ ဘဂဝတာ ဧတေသံ နာမံ ဂဟိတံ။ နိယမတော ပန ‘‘အယံ ဧကဗီဇီ၊ အယံ ကောလံကောလော၊ အယံ သတ္တက္ခတ္တုပရမော’’တိ နတ္ထိ။
ကော ပန နေသံ ဧတံ ပဘေဒံ နိယမေတီတိ? ကေစိ ပန ထေရာ ‘‘ပုဗ္ဗဟေတု နိယမေတီ’’တိ ဝဒန္တိ၊ ကေစိ ‘‘ပဌမမဂ္ဂေါ’’၊ ကေစိ ‘‘ဥပရိမ တယော မဂ္ဂါ’’၊ ကေစိ ‘‘တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ ဝိပဿနာ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘ပုဗ္ဗဟေတု နိယမေတီ’’တိ ဝါဒေ ပဌမမဂ္ဂဿ ဥပနိဿယော ¶ ကတော နာမ ဟောတိ၊ ဥပရိ တယော မဂ္ဂါ အနုပနိဿယာ ဥပ္ပန္နာတိ ဝစနံ အာပဇ္ဇတိ။ ‘‘ပဌမမဂ္ဂေါ နိယမေတီ’’တိ ဝါဒေ ဥပရိ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ နိရတ္ထကတာ အာပဇ္ဇတိ။ ‘‘ဥပရိ တယော မဂ္ဂါ နိယမေန္တီ’’တိ ဝါဒေ ပဌမမဂ္ဂေ အနုပ္ပန္နေဝ ဥပရိ တယော မဂ္ဂါ ဥပ္ပန္နာတိ အာပဇ္ဇတိ။ ‘‘တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ ဝိပဿနာ နိယမေတီ’’တိ ဝါဒေါ ပန ယုဇ္ဇတိ။ သစေ ဟိ ဥပရိ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ ဝိပဿနာ ဗလဝတီ ဟောတိ၊ ဧကဗီဇီ နာမ ဟောတိ၊ တတော မန္ဒတရာယ ကောလံကောလော၊ တတော မန္ဒတရာယ သတ္တက္ခတ္တုပရမောတိ။
ဧကစ္စော ဟိ သောတာပန္နော ဝဋ္ဋဇ္ဈာသယော ဟောတိ ဝဋ္ဋာဘိရတော ပုနပ္ပုနံ ဝဋ္ဋသ္မိံယေဝ ဝိစရတိ သန္ဒိဿတိ။ အနာထပိဏ္ဍိကော သေဋ္ဌိ၊ ဝိသာခါ ဥပါသိကာ၊ စူဠရထမဟာရထာ ဒေဝပုတ္တာ၊ အနေကဝဏ္ဏော ဒေဝပုတ္တော၊ သက္ကော ဒေဝရာဇာ၊ နာဂဒတ္တော ဒေဝပုတ္တောတိ ဣမေ ဟိ ဧတ္တကာ ဇနာ ဝဋ္ဋဇ္ဈာသယာ ဝဋ္ဋာဘိရတာ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဆ ဒေဝလောကေ သောဓေတွာ အကနိဋ္ဌေ ဌတွာ ပရိနိဗ္ဗာယိဿန္တိ ¶ ၊ ဣမေ ဣဓ န ဂဟိတာ။ န ကေဝလဉ္စိမေ၊ ယောပိ မနုဿေသုယေဝ သတ္တက္ခတ္တုံ သံသရိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ၊ ယောပိ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တော ဒေဝေသုယေဝ သတ္တက္ခတ္တုံ အပရာပရံ သံသရိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ၊ ဣမေပိ ဣဓ န ဂဟိတာ။ ကာလေန ဒေဝေ၊ ကာလေန မနုဿေ သံသရိတွာ ပန အရဟတ္တံ ပါပုဏန္တောဝ ဣဓ ဂဟိတော။ တသ္မာ သတ္တက္ခတ္တုပရမောတိ ဣဒံ ဣဓဋ္ဌကဝေါကိဏ္ဏသုက္ခဝိပဿကဿ နာမံ ကထိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဓမ္မာနုသာရီ သဒ္ဓါနုသာရီတိ ဧတ္ထ ပန ဣမသ္မိံ သာသနေ လောကုတ္တရဓမ္မံ နိဗ္ဗတ္တေန္တဿ ဒွေ ဓုရာနိ၊ ဒွေ သီသာနိ၊ ဒွေ အဘိနိဝေသာ – သဒ္ဓါဓုရံ၊ ပညာဓုရံ ¶ ၊ သဒ္ဓါသီသံ၊ ပညာသီသံ၊ သဒ္ဓါဘိနိဝေသော၊ ပညာဘိနိဝေသောတိ။ တတ္ထ ယော ဘိက္ခု ‘‘သစေ သဒ္ဓါယ သက္ကာ နိဗ္ဗတ္တေတုံ၊ နိဗ္ဗတ္တေဿာမိ လောကုတ္တရမဂ္ဂ’’န္တိ သဒ္ဓံ ဓုရံ ကတွာ သောတာပတ္တိမဂ္ဂံ နိဗ္ဗတ္တေတိ၊ သော မဂ္ဂက္ခဏေ သဒ္ဓါနုသာရီ နာမ ဟောတိ။ ဖလက္ခဏေ ပန သဒ္ဓါဝိမုတ္တော နာမ ဟုတွာ ဧကဗီဇီ ကောလံကောလော သတ္တက္ခတ္တုပရမောတိ တိဝိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ ¶ ဧကေကော ဒုက္ခာပဋိပဒါဒိဝသေန စတုဗ္ဗိဓဘာဝံ အာပဇ္ဇတီတိ သဒ္ဓါဓုရေန ဒွါဒသ ဇနာ ဟောန္တိ။
ယော ပန ‘‘သစေ ပညာယ သက္ကာ နိဗ္ဗတ္တေတုံ၊ နိဗ္ဗတ္တေဿာမိ လောကုတ္တရမဂ္ဂ’’န္တိ ပညံ ဓုရံ ကတွာ သောတာပတ္တိမဂ္ဂံ နိဗ္ဗတ္တေတိ၊ သော မဂ္ဂက္ခဏေ ဓမ္မာနုသာရီ နာမ ဟောတိ။ ဖလက္ခဏေ ပန ပညာဝိမုတ္တော နာမ ဟုတွာ ဧကဗီဇိအာဒိဘေဒေန ဒွါဒသဘေဒေါဝ ဟောတိ။ ဧဝံ ဒွေ မဂ္ဂဋ္ဌာ ဖလက္ခဏေ စတုဝီသတိ သောတာပန္နာ ဟောန္တီတိ။
တိပိဋကတိဿတ္ထေရော ကိရ ‘‘တီဏိ ပိဋကာနိ သောဓေဿာမီ’’တိ ပရတီရံ ဂတော။ တံ ဧကော ကုဋုမ္ဗိကော စတူဟိ ပစ္စယေဟိ ဥပဋ္ဌာသိ၊ ထေရော အာဂမနကာလေ ‘‘ဂစ္ဆာမိ ဥပါသကာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ကဟံ ဘန္တေ’’တိ? ‘‘အမှာကံ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ သန္တိက’’န္တိ။ ‘‘န သက္ကာ၊ ဘန္တေ၊ မယာ ဂန္တုံ၊ ဘဒ္ဒန္တံ ပန နိဿာယ မယာ သာသနဿ ဂုဏော ဉာတော၊ တုမှာကံ ပရမ္မုခါ ကီဒိသံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမာမီ’’တိ? အထ နံ ထေရော အာဟ – ‘‘ယော ဘိက္ခု စတုဝီသတိ သောတာပန္နေ ဒွါဒသ သကဒါဂါမီ အဋ္ဌစတ္တာလီသ အနာဂါမီ ဒွါဒသ အရဟန္တေ ဒဿေတွာ ဓမ္မကထံ ကထေတုံ သက္ကောတိ၊ ဧဝရူပံ ဘိက္ခုံ ဥပဋ္ဌာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ ဝိပဿနာ ကထိတာတိ။
၅-၁၀။ သုဒ္ဓကသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ
၄၉၅-၅၀၀။ ပဉ္စမေ ¶ စက္ခု စ တံ စက္ခုဒွါရေ နိဗ္ဗတ္တာနံ ဓမ္မာနံ အာဓိပတေယျသင်္ခါတေန ဣန္ဒဋ္ဌေန ဣန္ဒြိယဉ္စာတိ စက္ခုန္ဒြိယံ။ သောတိန္ဒြိယာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။ ဣမသ္မိံ ဝဂ္ဂေ ပဌမသုတ္တဉ္စေဝ ဆဋ္ဌာဒီနိ စ ပဉ္စာတိ ဆ သုတ္တာနိ စတုသစ္စဝသေန ကထိတာနီတိ။
ဆဠိန္ဒြိယဝဂ္ဂေါ တတိယော။
၄။ သုခိန္ဒြိယဝဂ္ဂေါ
၁-၅။ သုဒ္ဓိကသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ
၅၀၁-၅၀၅။ စတုတ္ထဝဂ္ဂဿ ¶ ပဌမေ သုခဉ္စ တံ သဟဇာတာနံ အာဓိပတေယျသင်္ခါတေန ဣန္ဒဋ္ဌေန ဣန္ဒြိယဉ္စာတိ သုခိန္ဒြိယံ။ ဒုက္ခိန္ဒြိယာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧတ္ထ ¶ စ သုခိန္ဒြိယဒုက္ခိန္ဒြိယဒေါမနဿိန္ဒြိယာနိ ကာမာဝစရာနေဝ၊ သောမနဿိန္ဒြိယံ ဌပေတွာ အရူပါဝစရံ သေသံ တေဘူမကံ၊ ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ စတုဘူမကံ။ ဒုတိယာဒီနိ စတ္တာရိ စတုသစ္စဝသေနေဝ ကထိတာနိ။
၆။ ပဌမဝိဘင်္ဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၅၀၆။ ဆဋ္ဌေ ကာယိကန္တိ ကာယပသာဒဝတ္ထုကံ။ သုခန္တိ အယမဿ သရူပနိဒ္ဒေသော။ သာတန္တိ တဿေဝ ဝေဝစနံ၊ မဓုရန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကာယသမ္ဖဿဇန္တိ ကာယသမ္ဖဿတော ဇာတံ။ သုခံ သာတန္တိ ဝုတ္တနယမေဝ။ ဝေဒယိတန္တိ အယမဿ သဗ္ဗဝေဒနာသာဓာရဏော အညဓမ္မဝိသိဋ္ဌော သဘာဝနိဒ္ဒေသော။ ဣမိနာ နယေန သေသေသုပိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကာယိကံ ဝါ စေတသိကံ ဝါတိ ဧတ္ထ ပန စက္ခာဒယော စတ္တာရော ပသာဒကာယေ ဝတ္ထုံ ကတွာ ဥပ္ပတ္တိဝသေန ကာယိကန္တိ ဝုတ္တံ။ ကာယပသာဒဝတ္ထုကံ ပန အဒုက္ခမသုခံ နာမ နတ္ထိ။
၉။ ကဋ္ဌောပမသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၅၀၉။ နဝမေ ¶ ဒွိန္နံ ကဋ္ဌာနန္တိ ဒွိန္နံ အရဏီနံ။ သင်္ဃဋ္ဋနသမောဓာနာတိ သင်္ဃဋ္ဋနေန စေဝ သမောဓာနေန စ။ ဥသ္မာတိ ဥသုမာကာရော။ တေဇောတိ အဂ္ဂိဓူမော။ ဧတ္ထ စ အဓရာရဏီ ဝိယ ဝတ္ထာရမ္မဏံ၊ ဥတ္တရာရဏီ ဝိယ ဖဿော၊ သင်္ဃဋ္ဋော ဝိယ ဖဿသင်္ဃဋ္ဋနံ၊ အဂ္ဂိ ဝိယ ဝေဒနာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဝတ္ထာရမ္မဏံ ဝါ ဥတ္တရာရဏီ ဝိယ၊ ဖဿော အဓရာရဏီ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
၁၀။ ဥပ္ပဋိပါဋိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၅၁၀။ ဒသမံ ယထာဓမ္မရသေန ပဋိပါဋိယာ ဝုတ္တမ္ပိ ဣမသ္မိံ ဣန္ဒြိယဝိဘင်္ဂေ သေသသုတ္တာနိ ဝိယ အဒေသိတတ္တာ ဥပ္ပဋိပါဋိကသုတ္တံ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ နိမိတ္တန္တိအာဒီနိ သဗ္ဗာနိ ပစ္စယဝေဝစနာနေဝ။ ဒုက္ခိန္ဒြိယဉ္စ ပဇာနာတီတိ ဒုက္ခသစ္စဝသေနေဝ ပဇာနာတိ။ ဒုက္ခိန္ဒြိယသမုဒယန္တိ ကဏ္ဋကေန ဝါ ဝိဒ္ဓဿ မင်္ကုလေန ¶ ဝါ ဒဋ္ဌဿ ပစ္စတ္ထရဏေ ဝါ ဝလိယာ ဖုဋ္ဌဿ ¶ ဒုက္ခသဟဂတံ ကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တံ ဧတဿ သမုဒယောတိ ပဇာနာတိ။
ပရတော ဒေါမနဿိန္ဒြိယသမုဒယန္တိအာဒီသုပိ တေသံ တေသံ ကာရဏဝသေနေဝ သမုဒယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပတ္တစီဝရာဒီနံ ဝါ ဟိ သင်္ခါရာနံ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒီနံ ဝါ သတ္တာနံ ဝိနာသေန ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ တေသံ ဝိနာသံ တဿ သမုဒယောတိ ပဇာနာတိ။ သုဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဝရသယနေ နိပန္နဿ ဟတ္ထပါဒသမ္ဗာဟနတာလဝဏ္ဋဝါတာဒိသမ္ဖဿေန သုခိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တံ ဖဿံ တဿ သမုဒယောတိ ပဇာနာတိ။ ဝုတ္တပ္ပကာရာနံ ပန သတ္တသင်္ခါရာနံ မနာပါနံ ပဋိလာဘဝသေန သောမနဿိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တံ ပဋိလာဘံ တဿ သမုဒယောတိ ပဇာနာတိ။ မဇ္ဈတ္တာကာရေန ပန ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တံ သတ္တသင်္ခါရေသု မဇ္ဈတ္တာကာရံ တဿ သမုဒယောတိ ပဇာနာတိ။
ကတ္ထ စုပ္ပန္နံ ဒုက္ခိန္ဒြိယံ အပရိသေသံ နိရုဇ္ဈတိ၊ ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟီတိအာဒီသု ပန အယံ ဧကတောဝ ဝိနိစ္ဆယကထာ – ဒုက္ခိန္ဒြိယဉှိ ပဌမဇ္ဈာနဿ ဥပစာရက္ခဏေယေဝ နိရုဇ္ဈတိ ပဟီနံ ဟောတိ၊ ဒေါမနဿာဒီနိ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒီနံ။ ဧဝံ သန္တေပိ တေသံ အတိသယနိရောဓတ္တာ အယံ ဈာနေသုယေဝ နိရောဓော ဝုတ္တော။ အတိသယနိရောဓော ဟိ တေသံ ပဌမဇ္ဈာနာဒီသု၊ န နိရောဓောယေဝ၊ နိရောဓောယေဝ ပန ဥပစာရက္ခဏေ၊ နာတိသယနိရောဓော။ တထာ ဟိ နာနာဝဇ္ဇနေ ¶ ပဌမဇ္ဈာနုပစာရေ နိရုဒ္ဓဿာပိ ဒုက္ခိန္ဒြိယဿ ဍံသမကသာဒိသမ္ဖဿေန ဝါ ဝိသမာသနုပတာပေန ဝါ သိယာ ဥပ္ပတ္တိ၊ န တွေဝ အန္တောအပ္ပနာယံ။ ဥပစာရေ ဝါ နိရုဒ္ဓမ္ပေတံ န သုဋ္ဌု နိရုဒ္ဓံ ဟောတိ ပဋိပက္ခေန အဝိဟတတ္တာ။ အန္တောအပ္ပနာယံ ပန ပီတိဖရဏေန သဗ္ဗော ကာယော သုခေါက္ကန္တော ဟောတိ၊ သုခေါက္ကန္တကာယဿ စ သုဋ္ဌု နိရုဒ္ဓံ ဟောတိ ဒုက္ခိန္ဒြိယံ ပဋိပက္ခေန ¶ ဝိဟတတ္တာ။ နာနာဝဇ္ဇနေယေဝ စ ဒုတိယဇ္ဈာနုပစာရေ ပဟီနဿ ဒေါမနဿိန္ဒြိယဿ ယသ္မာ ဧတံ ဝိတက္ကဝိစာရပစ္စယေပိ ကာယကိလမထေ စိတ္တုပဃာတေ စ သတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဝိတက္ကဝိစာရာဘာဝေ နေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယတ္ထ ပန ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တတ္ထ ဝိတက္ကဝိစာရဘာဝေ၊ အပ္ပဟီနာ ဧဝ စ ဒုတိယဇ္ဈာနုပစာရေ ဝိတက္ကဝိစာရာတိ တတ္ထဿ သိယာ ဥပ္ပတ္တိ။ န တွေဝ ဒုတိယဇ္ဈာနေ ပဟီနပစ္စယတ္တာ။ တထာ တတိယဇ္ဈာနုပစာရေ ပဟီနဿာပိ သုခိန္ဒြိယဿ ပီတိသမုဋ္ဌာနပဏီတရူပဖုဋ္ဌကာယဿ သိယာ ဥပ္ပတ္တိ၊ န တွေဝ တတိယဇ္ဈာနေ။ တတိယဇ္ဈာနေ ဟိ သုခဿ ပစ္စယဘူတာ ¶ ပီတိ သဗ္ဗသော နိရုဒ္ဓါ။ တထာ စတုတ္ထဇ္ဈာနုပစာရေ ပဟီနဿာပိ သောမနဿိန္ဒြိယဿ အာသန္နတ္တာ အပ္ပနာပ္ပတ္တာယ ဥပေက္ခာယ အဘာဝေန သမ္မာ အနတိက္ကန္တတ္တာ စ သိယာ ဥပ္ပတ္တိ၊ န တွေဝ စတုတ္ထဇ္ဈာနေ။ တသ္မာ ‘‘ဧတ္ထ စုပ္ပန္နံ ဒုက္ခိန္ဒြိယံ အပရိသေသံ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ တတ္ထ တတ္ထ အပရိသေသဂ္ဂဟဏံ ကတံ။
ယံ ပနေတ္ထ တဒတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရတီတိ ဝုတ္တံ၊ တတ္ထ အလာဘီ သမာနော ဥပ္ပာဒနတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ၊ လာဘီ သမာနော သမာပဇ္ဇနတ္ထာယာတိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမေသု ဒွီသုပိ သုတ္တေသု သမ္မသနဝါရောဝ ကထိတောတိ။
သုခိန္ဒြိယဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။
၅။ ဇရာဝဂ္ဂေါ
၁။ ဇရာဓမ္မသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၅၁၁။ ပဉ္စမဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ပစ္ဆာတပေတိ ပါသာဒစ္ဆာယာယ ပုရတ္ထိမဒိသံ ပဋိစ္ဆန္နတ္တာ ပါသာဒဿ ပစ္ဆိမဒိသာဘာဂေ အာတပေါ ဟောတိ၊ တသ္မိံ ဌာနေ ပညတ္တဝရဗုဒ္ဓါသနေ နိသိန္နောတိ အတ္ထော ¶ ။ ပိဋ္ဌိံ ဩတာပယမာနောတိ ယသ္မာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿပိ ဥပါဒိန္နကသရီရေ ဥဏှကာလေ ဥဏှံ ဟောတိ၊ သီတကာလေ သီတံ၊ အယဉ္စ ဟိမပါတသီတသမယော။ တသ္မာ မဟာစီဝရံ ဩတာရေတွာ သူရိယရသ္မီဟိ ပိဋ္ဌိံ ဩတာပယမာနော နိသီဒိ။
ကိံ ပန ဗုဒ္ဓရသ္မိယော မဒ္ဒိတွာ သူရိယရသ္မိ အန္တော ပဝိသိတုံ သက္ကောတီတိ? န သက္ကောတိ။ ဧဝံ သန္တေ ကိံ တာပေတီတိ? ရသ္မိတေဇံ။ ယထေဝ ဟိ ဌိတမဇ္ဈနှိကေ ပရိမဏ္ဍလာယ ¶ ဆာယာယ ရုက္ခမူလေ နိသိန္နဿ ကိဉ္စာပိ သူရိယရသ္မိယော သရီရံ န ဖုသန္တိ၊ သဗ္ဗဒိသာသု ပန တေဇော ဖရတိ၊ အဂ္ဂိဇာလာဟိ ပရိက္ခိတ္တော ဝိယ ဟောတိ၊ ဧဝံ သူရိယရသ္မီသု ဗုဒ္ဓရသ္မိယော မဒ္ဒိတွာ အန္တော ပဝိသိတုံ အသက္ကုဏန္တီသုပိ သတ္ထာ တေဇံ တာပေန္တော နိသိန္နောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
အနောမဇ္ဇန္တောတိ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မကရဏဝသေန အနုမဇ္ဇန္တော။ အစ္ဆရိယံ ဘန္တေတိ ထေရော ဘဂဝတော ပိဋ္ဌိတော မဟာစီဝရံ ဩတာရေတွာ နိသိန္နဿ ဒွိန္နံ ¶ အံသကူဋာနံ အန္တရေ သုဝဏ္ဏာဝဋ္ဋံ ဝိယ ကေသဂ္ဂပ္ပမာဏံ ဝလိယာဝဋ္ဋံ ဒိသွာ – ‘‘ဧဝရူပေပိ နာမ သရီရေ ဇရာ ပညာယတီ’’တိ သဉ္ဇာတသံဝေဂေါ ဇရံ ဂရဟန္တော ဧဝမာဟ။ ဂရဟနစ္ဆရိယံ နာမ ကိရေတံ။
န စေဝံ ဒါနိ၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝတော တာဝ ပရိသုဒ္ဓါတိ ယထာ ပကတိယာ ဆဝိဝဏ္ဏော ပရိသုဒ္ဓါ၊ န ဧဝမေတရဟီတိ ဒီပေန္တော ဧဝမာဟ။ တထာဂတဿ ဟိ ဒဟရကာလေ သင်္ကုသတသမဗ္ဘာဟတံ ဥသဘစမ္မံ ဝိယ ဝိဟတဝလိကော ကာယော ဟောတိ၊ တသ္မိံ ဌပိတော ဟတ္ထော ဘဿတေဝ၊ န သန္တိဋ္ဌတိ၊ တေလပုဉ္ဆနာကာရပ္ပတ္တော ဝိယ ဟောတိ။ မဟလ္လကကာလေ ပန သိရာဇာလာ မိလာယန္တိ၊ သန္ဓိပဗ္ဗာနိ သိထိလာနိ ဟောန္တိ၊ မံသံ အဋ္ဌိတော မုစ္စိတွာ သိထိလဘာဝံ အာပဇ္ဇိတွာ တတ္ထ တတ္ထ ဩလမ္ဗတိ။ ဗုဒ္ဓါနံ ပန ဧဝရူပံ န ဟောတိ။ အညေသံ အပါကဋံ၊ သန္တိကာဝစရတ္တာ အာနန္ဒတ္ထေရဿေဝ ပါကဋံ ဟောတိ၊ တသ္မာ ဧဝမာဟ။
သိထိလာနိ စ ဂတ္တာနီတိ အညေသံ မုခေ အံသကူဋန္တရေဟိ တေသု တေသု ဌာနေသု ဝလိယော သန္တိဋ္ဌန္တိ၊ သတ္ထု ပနေတံ နတ္ထိ၊ ထေရော စ ဒွိန္နံ အံသကူဋာနံ အန္တရေ ဝလိယာဝဋ္ဋကံ ဒိသွာ ဧဝမာဟ။ သဗ္ဗာနိ ဝလိယဇာတာနီတိ ဣဒမ္ပိ အတ္တနော ပါကဋဝသေန ဧဝမာဟ – သတ္ထု ပန အညေသံ ဝိယ ဝလိယော နာမ နတ္ထိ။ ပုရတော ပဗ္ဘာရော စ ကာယောတိ သတ္ထာ ဗြဟ္မုဇုဂတ္တော၊ ဒေဝနဂရေ သမုဿိတသုဝဏ္ဏတောရဏံ ဝိယဿ ကာယော ဥဇုကမေဝ ဥဂ္ဂတော။ မဟလ္လကကာလေ ပန ကာယော ပုရတော ဝင်္ကော ¶ ဟောတိ၊ သွာယံ အညေသံ အပါကဋော၊ သန္တိကာဝစရတ္တာ ပန ထေရဿေဝ ပါကဋော၊ တသ္မာ ဧဝမာဟ။ ဒိဿတိ စ ဣန္ဒြိယာနံ အညထတ္တန္တိ ဣန္ဒြိယာနိ နာမ န စက္ခုဝိညေယျာနိ။ ယတော ပန ပကတိယာ ပရိသုဒ္ဓါ ဆဝိဝဏ္ဏော၊ ဣဒါနိ န တထာ ပရိသုဒ္ဓါ၊ အံသကူဋန္တရေ ဝလိ ပညာယတိ ¶ ၊ ဗြဟ္မုဇုကာယော ပုရတော ဝင်္ကော၊ ဣမိနာဝ ကာရဏေန စက္ခာဒီနဉ္စ ဣန္ဒြိယာနံ အညထတ္တေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ နယဂ္ဂါဟတော ဧဝမာဟ။ ဓီ တံ ဇမ္မိ ဇရေ အတ္ထူတိ လာမကေ ဇရေ ဓီ တံ တုယှံ ဟောတု၊ ဓိက္ကာရော တံ ဖုသတု။ ဗိမ္ဗန္တိ အတ္တဘာဝေါ။
၂။ ဥဏ္ဏာဘဗြာဟ္မဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၅၁၂။ ဒုတိယေ ¶ ဂေါစရဝိသယန္တိ ဂေါစရဘူတံ ဝိသယံ။ အညမညဿာတိ စက္ခု သောတဿ၊ သောတံ ဝါ စက္ခုဿာတိ ဧဝံ ဧကံ ဧကဿ ဂေါစရဝိသယံ န ပစ္စနုဘောတိ။ သစေ ဟိ နီလာဒိဘေဒံ ရူပါရမ္မဏံ သမောဓာနေတွာ သောတိန္ဒြိယဿ ဥပနေယျ – ‘‘ဣင်္ဃ တွံ တာဝ နံ ဝဝတ္ထပေဟိ ဝိဘာဝေဟိ ‘ကိန္နာမေတံ အာရမ္မဏ’’’န္တိ။ စက္ခုဝိညာဏံ ဝိနာပိ မုခေန အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘‘အရေ၊ အန္ဓဗာလ၊ ဝဿသတမ္ပိ ဝဿသဟဿမ္ပိ ဝဿသတသဟဿမ္ပိ ပရိဓာဝမာနော အညတြ မယာ ကုဟိံ ဧတဿ ဇာနနကံ လဘိဿသိ၊ တံ အာဟရ၊ စက္ခုပသာဒေ ဥပနေဟိ၊ အဟမေတံ အာရမ္မဏံ ဇာနိဿာမိ – ယဒိ ဝါ နီလံ၊ ယဒိ ဝါ ပီတကံ။ န ဟိ ဧသော အညဿ ဝိသယော၊ မယှမေဝေသော ဝိသယော’’တိ။ သေသဒွါရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝမေတာနိ အညမညဿ ဂေါစရဝိသယံ န ပစ္စနုဘောန္တိ နာမ။
ကိံ ပဋိသရဏန္တိ ဧတေသံ ကိံ ပဋိသရဏံ၊ ကိံ ဧတာနိ ပဋိသရန္တီတိ ပုစ္ဆတိ။ မနော ပဋိသရဏန္တိ ဇဝနမနော ပဋိသရဏံ။ မနောဝ နေသန္တိ မနောဒွါရိကဇဝနမနောဝ ဧတေသံ ဂေါစရဝိသယံ ရဇ္ဇနာဒိဝသေန အနုဘောတိ။ စက္ခုဝိညာဏဉှိ ရူပဒဿနမတ္တမေဝ၊ ဧတ္ထ ရဇ္ဇနံ ဝါ ဒုဿနံ ဝါ မုယှနံ ဝါ နတ္ထိ။ ဧကသ္မိံ ပန ဒွါရေ ဇဝနံ ရဇ္ဇတိ ဝါ ဒုဿတိ ဝါ မုယှတိ ဝါ။ သောတဝိညာဏာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။
တတြာယံ ဥပမာ – ပဉ္စ ကိရ ဒုဗ္ဗလဘောဇကာ ရာဇာနံ သေဝိတွာ ကိစ္ဆေန ကသိရေန ဧကသ္မိံ ပဉ္စကုလိကေ ဂါမေ ပရိတ္တကံ အာယံ လဘိံသု။ တေသံ တတ္ထ မစ္ဆဘာဂေါ မံသဘာဂေါ၊ အဒ္ဒုကဟာပဏော ဝါ ယောတ္တကဟာပဏော ဝါ မာသကဟာပဏော ¶ ဝါ အဋ္ဌကဟာပဏော ဝါ သောဠသကဟာပဏော ဝါ ¶ စတုသဋ္ဌိကဟာပဏော ဝါ ဒဏ္ဍောတိ ဧတ္တကမတ္တမေဝ ပါပုဏာတိ၊ သတဝတ္ထုကံ ပဉ္စသတဝတ္ထုကံ သဟဿဝတ္ထုကံ မဟာဗလိံ ရာဇာဝ ဂဏှာတိ။
တတ္ထ ပဉ္စကုလိကဂါမာ ဝိယ ပဉ္စပသာဒါ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ပဉ္စ ဒုဗ္ဗလဘောဇကာ ဝိယ ပဉ္စဝိညာဏာနိ၊ ရာဇာ ဝိယ ဇဝနံ၊ ဒုဗ္ဗလဘောဇကာနံ ပရိတ္တကအာယပါပုဏနံ ဝိယ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ရူပဒဿနာဒိမတ္တံ၊ ရဇ္ဇနာဒိ ပန ဧတေသု နတ္ထိ ¶ ။ ရညော မဟာဗလိဂ္ဂဟဏံ ဝိယ တေသု ဒွါရေသု ဇဝနဿ ရဇ္ဇနာဒီနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧဝမေတ္ထ မနောတိ ကုသလာကုသလဇဝနံ ဝုတ္တံ။
သတိ ပဋိသရဏန္တိ မဂ္ဂသတိ ပဋိသရဏံ။ ဇဝနမနော ဟိ မဂ္ဂသတိံ ပဋိသရတိ။ ဝိမုတ္တီတိ ဖလဝိမုတ္တိ။ ပဋိသရဏန္တိ ဖလဝိမုတ္တိယာ နိဗ္ဗာနံ ပဋိသရဏံ။ တဉှိ သာ ပဋိသရတိ။ နာသက္ခိ ပဉှဿ ပရိယန္တံ ဂဟေတုန္တိ ပဉှဿ ပရိစ္ဆေဒံ ပမာဏံ ဂဟေတုံ နာသက္ခိ၊ အပ္ပဋိသရဏံ ဓမ္မံ ‘‘သပ္ပဋိသရဏ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ နိဗ္ဗာနံ နာမေတံ အပ္ပဋိသရဏံ၊ န ကိဉ္စိ ပဋိသရတိ။ နိဗ္ဗာနောဂဓန္တိ နိဗ္ဗာနဗ္ဘန္တရံ နိဗ္ဗာနံ အနုပဝိဋ္ဌံ။ ဗြဟ္မစရိယန္တိ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယံ။ နိဗ္ဗာနပရာယဏန္တိ နိဗ္ဗာနံ ပရံ အယနမဿ ပရာ ဂတိ၊ န တတော ပရံ ဂစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ နိဗ္ဗာနံ ပရိယောသာနံ အဝသာနံ အဿာတိ နိဗ္ဗာနပရိယောသာနံ။
မူလဇာတာ ပတိဋ္ဌိတာတိ မဂ္ဂေန အာဂတသဒ္ဓါ ဝုစ္စတိ။ ဣမမှိ စေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမယေတိ ကိံ သန္ဓာယာဟ? ဈာနအနာဂါမိတံ။ တသ္မိဉှိ သမယေ ဗြာဟ္မဏဿ ပဌမမဂ္ဂေန ပဉ္စ အကုသလစိတ္တာနိ ပဟီနာနိ၊ ပဌမဇ္ဈာနေန ပဉ္စ နီဝရဏာနီတိ ဈာနအနာဂါမိဋ္ဌာနေ ဌိတော။ သော အပရိဟီနဇ္ဈာနော ကာလံ ကတွာ တတ္ထေဝ ပရိနိဗ္ဗာယေယျ။ သစေ ပနဿ ပုတ္တဒါရံ အနုသာသန္တဿ ကမ္မန္တေ ဝိစာရေန္တဿ ဈာနံ နဿတိ၊ နဋ္ဌေ ဈာနေ ဂတိ အနိဗဒ္ဓါ ဟောတိ၊ အနဋ္ဌေ ပန နိဗဒ္ဓါတိ ဣမံ ဈာနအနာဂါမိတံ သန္ဓာယ ဧဝမာဟ။
၃။ သာကေတသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၅၁၃။ တတိယေ ¶ အဉ္ဇနဝနေတိ အဉ္ဇနဝဏ္ဏပုပ္ဖာနံ ရုက္ခာနံ ရောပိတဝနေ။ ယံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ၊ တံ သဒ္ဓါဗလန္တိ တဉှိ အဓိမောက္ခလက္ခဏေ ဣန္ဒဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒြိယံ၊ အဿဒ္ဓိယေ အကမ္ပနေန ¶ သဒ္ဓါဗလံ။ ဣတရေသံ ပဂ္ဂဟဥပဋ္ဌာနအဝိက္ခေပပဇာနနလက္ခဏေသု ဣန္ဒဋ္ဌေန ဣန္ဒြိယဘာဝေါ၊ ကောသဇ္ဇမုဋ္ဌသစ္စဝိက္ခေပါဝိဇ္ဇာသု အကမ္ပနေန ဗလဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝမေဝ ခေါတိ တဿာ နဒိယာ ဧကသောတံ ဝိယ သဒ္ဓါဝီရိယသတိသမာဓိပညာဝသေန ဧတေသံ နိန္နာနာကရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ဒွေ သောတာနိ ဝိယ ဣန္ဒဋ္ဌအကမ္ပနဋ္ဌေဟိ ဣန္ဒြိယဗလဝသေန နာနာကရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
၄။ ပုဗ္ဗကောဋ္ဌကသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၅၁၄။ စတုတ္ထေ ¶ အမတောဂဓန္တိ အမတဗ္ဘန္တရံ။ အမတပရာယဏန္တိ အမတနိဗ္ဗတ္တိကံ။ အမတပရိယောသာနန္တိ အမတနိဋ္ဌံ။ သာဓု သာဓူတိ ထေရဿ ဗျာကရဏံ ပသံသန္တော သာဓုကာရံ ဒေတိ။
၅။ ပဌမပုဗ္ဗာရာမသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၅၁၅။ ပဉ္စမေ တဒနွယာတိ တံ အနုဂစ္ဆမာနာ၊ အနုဝတ္တမာနာတိ အတ္ထော။ ပုဗ္ဗကောဋ္ဌကံ အာဒိံ ကတွာ ပဋိပါဋိယာ ဆသု သုတ္တေသု ဖလိန္ဒြိယာနေဝ ကထိတာနိ။
၁၀။ အာပဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၅၂၀။ ဒသမေ ဣမေ ခေါ တေ ဓမ္မာတိ ဥပရိ သဟ ဝိပဿနာယ တယော မဂ္ဂါ။ ယေ မေ ပုဗ္ဗေ သုတာဝ အဟေသုန္တိ ယေ ဓမ္မာ မယာ ပုဗ္ဗေ ‘‘အရဟတ္တဖလိန္ဒြိယံ နာမ အတ္ထီ’’တိ ကထေန္တာနံယေဝ သုတာ အဟေသုံ။ ကာယေန စ ဖုသိတွာတိ နာမကာယေန စ ဖုသိတွာ ပဋိလဘိတွာ။ ပညာယ စ အတိဝိဇ္ဈ ပဿာမီတိ ပစ္စဝေက္ခဏပညာယ စ အတိဝိဇ္ဈိတွာ ပဿာမိ။ ယာ ဟိဿ၊ ဘန္တေ၊ သဒ္ဓါတိ အယံ ကတရသဒ္ဓါ? စတူဟိ ဣန္ဒြိယေဟိ သမ္ပယုတ္တာ ¶ သဒ္ဓါ ဟေဋ္ဌာ ကထိတာဝ၊ အယံ ပန ပစ္စဝေက္ခဏသဒ္ဓါ။ သမ္ပယုတ္တသဒ္ဓါ ဟိ မိဿကာ၊ ပစ္စဝေက္ခဏသဒ္ဓါ လောကိယာဝ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။
ဇရာဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။
၆။ သူကရခတဝဂ္ဂေါ
၁။ သာလသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၅၂၁။ ဆဋ္ဌဝဂ္ဂဿ ¶ ပဌမေ သူရေနာတိ သူရဘာဝေန။ ဗောဓာယာတိ ဗုဇ္ဈနတ္ထာယ။
၂။ မလ္လိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၅၂၂။ ဒုတိယေ ¶ မလ္လေသူတိ ဧဝံနာမကေ ဇနပဒေ။ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ စတ္တာရိ ဣန္ဒြိယာနိ မိဿကာနိ၊ အရိယဉာဏံ လောကုတ္တရံ။ တမ္ပိ ပန စတုက္ကိန္ဒြိယနိဿိတံ ကတွာ မိဿကန္တိ ဘာဇေတုံ ဝဋ္ဋတိ။
၃။ သေခသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၅၂၃။ တတိယေ န ဟေဝ ခေါ ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတီတိ န နာမကာယေန ဖုသိတွာ ပဋိလဘိတွာ ဝိဟရတိ၊ ဖုသိတုံ ပဋိလဘိတုံ န သက္ကောတိ။ ပညာယ စ အတိဝိဇ္ဈ ပဿတီတိ ပစ္စဝေက္ခဏပညာယ ပန ‘‘ဥပရိ အရဟတ္တဖလိန္ဒြိယံ နာမ အတ္ထီ’’တိ ပဇာနာတိ။ အသေခဘူမိယံ ဖုသိတွာ ဝိဟရတီတိ ပဋိလဘိတွာ ဝိဟရတိ။ ပညာယာတိ ပစ္စဝေက္ခဏပညာယ ‘‘အရဟတ္တဖလိန္ဒြိယံ နာမ အတ္ထီ’’တိ ပဇာနာတိ။ န ကုဟိဉ္စိ ကိသ္မိဉ္စီတိ ဒွေပိ အညမညဝေဝစနာနေဝ၊ ကိသ္မိဉ္စိ ဘဝေ န ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တီတိ အတ္ထော။ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ လောကုတ္တရာနိ၊ ဆ လောကိကာနိ ဝဋ္ဋနိဿိတာနေဝ ကထိတာနိ။
၄-၅။ ပဒသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ
၅၂၄-၅၂၅။ စတုတ္ထေ ယာနိ ကာနိစိ ပဒါနိ ဗောဓာယ သံဝတ္တန္တီတိ ယာနိ ကာနိစိ ဓမ္မပဒါနိ၊ ယေ ကေစိ ဓမ္မကောဋ္ဌာသာ၊ ဗုဇ္ဈနတ္ထာယ သံဝတ္တန္တိ။ ပဉ္စမံ ဥတ္တာနမေဝ။
၆-၇။ ပတိဋ္ဌိတသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ
၅၂၆-၅၂၇။ ဆဋ္ဌေ ¶ ¶ စိတ္တံ ရက္ခတိ အာသဝေသု စ သာသဝေသု စ ဓမ္မေသူတိ တေဘူမကဓမ္မေ အာရဗ္ဘ အာသဝုပ္ပတ္တိံ ဝါရေန္တော အာသဝေသု စ သာသဝေသု စ ဓမ္မေသု စိတ္တံ ရက္ခတိ နာမ။ သတ္တမံ ဥတ္တာနမေဝ။
၈။ သူကရခတသုတ္တဝဏ္ဏနာ
၅၂၈။ အဋ္ဌမေ သူကရခတာယန္တိ သူကရခတလေဏေ။ ကဿပဗုဒ္ဓကာလေ ကိရ တံ လေဏံ ဧကသ္မိံ ဗုဒ္ဓန္တရေ ပထဝိယာ ဝဍ္ဎမာနာယ အန္တောဘူမိဂတံ ဇာတံ။ အထေကဒိဝသံ ဧကော သူကရော တဿ ဆဒနပရိယန္တသမီပေ ပံသုံ ခဏိ။ ဒေဝေ ဝုဋ္ဌေ ပံသု ဓောတာ၊ ဆဒနပရိယန္တော ပါကဋော ¶ အဟောသိ။ ဧကော ဝနစရကော ဒိသွာ ‘‘ပုဗ္ဗေ သီလဝန္တေဟိ ပရိဘုတ္တဋ္ဌာနေန ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ပဋိဇဂ္ဂိဿာမိ န’’န္တိ သမန္တတော ပံသုံ အပနေတွာ လေဏံ သောဓေတွာ ကုဋိပရိက္ခေပံ ကတွာ ဒွါရဝါတပါနံ ယောဇေတွာ သုပရိနိဋ္ဌိတသုဓာကမ္မစိတ္တကမ္မံ ရဇတပဋ္ဋသဒိသာယ ဝါလိကာယ သန္ထရိတံ ပရိဝေဏံ ကတွာ မဉ္စပီဌံ ပညာပေတွာ ဘဂဝတော ဝသနတ္ထာယ အဒါသိ၊ လေဏံ ဂမ္ဘီရံ အဟောသိ ဩတရိတွာ အာရုဟိတဗ္ဗံ။ တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ ပရမနိပစ္စကာရန္တိ ဘာဝနပုံသကံ၊ ပရမနိပစ္စကာရီ ဟုတွာ ပဝတ္တမာနော ပဝတ္တတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမန္တိ အရဟတ္တံ။ သပ္ပတိဿောတိ သဇေဋ္ဌကော။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။
သူကရခတဝဂ္ဂေါ ဆဋ္ဌော။
၇။ ဗောဓိပက္ခိယဝဂ္ဂေါ
၅၃၁-၆၅၀။ သတ္တမဝဂ္ဂေ သတ္တ ဖလာနိ ပုဗ္ဗဘာဂါနိ၊ တေသံ ဟေဋ္ဌာ ဒွေ ဖလာနိ အာဒိံ ကတွာ မိဿကာနိ။ သေသမေတ္ထ ဣတော ပရဉ္စ သဗ္ဗံ ဥတ္တာနမေဝါတိ။
ဣန္ဒြိယသံယုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။