📜

၆။ အစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၅၁။ ဆဋ္ဌဿ ပဌမေ တံ အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနောတိ တံ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ သုတဝိရဟိတော ပုထုဇ္ဇနော။ တတ္ထ အာဂမာဓိဂမာဘာဝါ ဉေယျော အဿုတဝါ ဣတိ။ ယော ဟိ ဣဒံ သုတ္တံ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ အတ္ထဝသေန ဥပပရိက္ခန္တော ‘‘ဣဒံ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ နာမ ပကတိပရိသုဒ္ဓမ္ပိ ဇဝနက္ခဏေ ဥပ္ပန္နေဟိ လောဘာဒီဟိ ဥပက္ကိလေသေဟိ ဥပက္ကိလိဋ္ဌ’’န္တိ နေဝ အာဂမဝသေန န အဓိဂမဝသေန ဇာနာတိ၊ ယဿ စ ခန္ဓဓာတုအာယတနပစ္စယာကာရသတိပဋ္ဌာနာဒီသု ဥဂ္ဂဟပရိပုစ္ဆာဝိနိစ္ဆယဝိရဟိတတ္တာ ယထာဘူတဉာဏပဋိဝေဓသာဓကော နေဝ အာဂမော၊ ပဋိပတ္တိယာ အဓိဂန္တဗ္ဗဿ အနဓိဂတတ္တာ န အဓိဂမော အတ္ထိ။ သော အာဂမာဓိဂမာဘာဝါ ဉေယျော အဿုတဝါ ဣတိ။ သွာယံ –

‘‘ပုထူနံ ဇနနာဒီဟိ၊ ကာရဏေဟိ ပုထုဇ္ဇနော၊

ပုထုဇ္ဇနန္တောဂဓတ္တာ၊ ပုထုဝါယံ ဇနော ဣတိ’’။

သော ဟိ ပုထူနံ နာနပ္ပကာရာနံ ကိလေသာဒီနံ ဇနနာဒီဟိ ကာရဏေဟိ ပုထုဇ္ဇနော။ ယထာဟ –

‘‘ပုထု ကိလေသေ ဇနေန္တီတိ ပုထုဇ္ဇနာ၊ ပုထု အဝိဟတသက္ကာယဒိဋ္ဌိကာတိ ပုထုဇ္ဇနာ၊ ပုထု သတ္ထာရာနံ မုခုလ္လောကိကာတိ ပုထုဇ္ဇနာ၊ ပုထု သဗ္ဗဂတီဟိ အဝုဋ္ဌိတာတိ ပုထုဇ္ဇနာ၊ ပုထု နာနာဘိသင်္ခါရေ အဘိသင်္ခရောန္တီတိ ပုထုဇ္ဇနာ၊ ပုထု နာနာဩဃေဟိ ဝုယှန္တီတိ ပုထုဇ္ဇနာ၊ ပုထု နာနာသန္တာပေဟိ သန္တပ္ပန္တီတိ ပုထုဇ္ဇနာ၊ ပုထု နာနာပရိဠာဟေဟိ ပရိဍယှန္တီတိ ပုထုဇ္ဇနာ၊ ပုထု ပဉ္စသု ကာမဂုဏေသု ရတ္တာ ဂိဒ္ဓါ ဂဓိတာ မုစ္ဆိတာ အဇ္ဈောပန္နာ လဂ္ဂါ လဂ္ဂိတာ ပလိဗုဒ္ဓါတိ ပုထုဇ္ဇနာ၊ ပုထု ပဉ္စဟိ နီဝရဏေဟိ အာဝုတာ နိဝုတာ ဩဝုတာ ပိဟိတာ ပဋိစ္ဆန္နာ ပဋိကုဇ္ဇိတာတိ ပုထုဇ္ဇနာ’’တိ (မဟာနိ။ ၅၁၊ ၉၄)။

ပုထူနံ ဝါ ဂဏနပထမတီတာနံ အရိယဓမ္မပရမ္မုခါနံ နီစဓမ္မသမာစာရာနံ ဇနာနံ အန္တောဂဓတ္တာပိ ပုထုဇ္ဇနော၊ ပုထု ဝါ အယံ ဝိသုံယေဝ သင်္ခံ ဂတော၊ ဝိသံသဋ္ဌော သီလသုတာဒိဂုဏယုတ္တေဟိ အရိယေဟိ ဇနောတိ ပုထုဇ္ဇနော။ ဧဝမေတေဟိ ‘‘အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော’’တိ ဒွီဟိ ပဒေဟိ ယေ တေ –

‘‘ဒုဝေ ပုထုဇ္ဇနာ ဝုတ္တာ၊ ဗုဒ္ဓေနာဒိစ္စဗန္ဓုနာ၊

အန္ဓော ပုထုဇ္ဇနော ဧကော၊ ကလျာဏေကော ပုထုဇ္ဇနော’’တိ။ –

ဒွေ ပုထုဇ္ဇနာ ဝုတ္တာ၊ တေသု အန္ဓပုထုဇ္ဇနော ဝုတ္တော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတီတိ ‘‘ဣဒဉ္စ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ ဧဝံ အာဂန္တုကေဟိ ဥပက္ကိလေသေဟိ ဥပက္ကိလိဋ္ဌံ နာမ ဟောတိ၊ ဧဝံ ဝိပ္ပမုတ္တံ နာမာ’’တိ ယထာသဘာဝတော န ဇာနာတိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ န ဇာနာတိ၊ တသ္မာ။ စိတ္တဘာဝနာ နတ္ထီတိ စိတ္တဋ္ဌိတိ စိတ္တပရိဂ္ဂဟော နတ္ထိ၊ နတ္ထိဘာဝေနေဝ ‘‘နတ္ထီ’’တိ ဝဒါမီတိ ဒဿေတိ။

၅၂။ ဒုတိယေ သုတဝါတိ သုတသမ္ပန္နော။ ဝိတ္ထာရတော ပနေတ္ထ အဿုတဝါတိ ပဒဿ ပဋိပက္ခဝသေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အရိယသာဝကောတိ အတ္ထိ အရိယော န သာဝကော၊ သေယျထာပိ ဗုဒ္ဓါ စေဝ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ စ၊ အတ္ထိ သာဝကော န အရိယော၊ သေယျထာပိ ဂိဟီ အနာဂတဖလော၊ အတ္ထိ နေဝ အရိယော န သာဝကော သေယျထာပိ ပုထုတိတ္ထိယာ။ အတ္ထိ အရိယောစေဝ သာဝကော စ၊ သေယျထာပိ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ အာဂတဖလာ ဝိညာတသာသနာ။ ဣဓ ပန ဂိဟီ ဝါ ဟောတု ပဗ္ဗဇိတော ဝါ၊ ယော ကောစိ သုတဝါတိ ဧတ္ထ ဝုတ္တဿ အတ္ထဿ ဝသေန သုတသမ္ပန္နော၊ အယံ အရိယသာဝကောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာဘူတံ ပဇာနာတီတိ ‘‘ဧဝမိဒံ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ အာဂန္တုကေဟိ ဥပက္ကိလေသေဟိ ဝိပ္ပမုတ္တံ ဟောတိ၊ ဧဝံ ဥပက္ကိလိဋ္ဌ’’န္တိ ယထာသဘာဝတော ဇာနာတိ။ စိတ္တဘာဝနာ အတ္ထီတိ စိတ္တဋ္ဌိတိ စိတ္တပရိဂ္ဂဟော အတ္ထိ၊ အတ္ထိဘာဝေနေဝ ‘‘အတ္ထီ’’တိ ဝဒါမီတိ ဒဿေတိ။ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ ဗလဝဝိပဿနာ ကထိတာ။ ကေစိ တရုဏဝိပဿနာတိ ဝဒန္တိ။

၅၃။ တတိယံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယံ ကထိတံ။ ကတရာယံ ပန အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယံ? အဂ္ဂိက္ခန္ဓောပမသုတ္တန္တအဋ္ဌုပ္ပတ္တိယံ။ ဘဂဝါ ကိရ ဧကသ္မိံ သမယေ သာဝတ္ထိံ ဥပနိဿာယ ဇေတဝနမဟာဝိဟာရေ ပဋိဝသတိ။ ဗုဒ္ဓါနဉ္စ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ပဋိဝသန္တာနံ ပဉ္စဝိဓံ ကိစ္စံ အဝိဇဟိတမေဝ ဟောတိ။ ပဉ္စ ဟိ ဗုဒ္ဓကိစ္စာနိ – ပုရေဘတ္တကိစ္စံ၊ ပစ္ဆာဘတ္တကိစ္စံ၊ ပုရိမယာမကိစ္စံ၊ မဇ္ဈိမယာမကိစ္စံ၊ ပစ္ဆိမယာမကိစ္စန္တိ။

တတြိဒံ ပုရေဘတ္တကိစ္စံ – ဘဂဝါ ဟိ ပါတောဝ ဝုဋ္ဌာယ ဥပဋ္ဌာကာနုဂ္ဂဟတ္ထံ သရီရဖာသုကတ္ထဉ္စ မုခဓောဝနာဒိသရီရပရိကမ္မံ ကတွာ ယာဝ ဘိက္ခာစာရဝေလာ တာဝ ဝိဝိတ္တာသနေ ဝီတိနာမေတွာ ဘိက္ခာစာရဝေလာယ နိဝါသေတွာ ကာယဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ စီဝရံ ပါရုပိတွာ ပတ္တမာဒါယ ကဒါစိ ဧကကောဝ၊ ကဒါစိ ဘိက္ခုသင်္ဃပရိဝုတော ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသတိ ကဒါစိ ပကတိယာ၊ ကဒါစိ အနေကေဟိ ပါဋိဟာရိယေဟိ ဝတ္တမာနေဟိ။ သေယျထိဒံ – ပိဏ္ဍာယ ပဝိသတော လောကနာထဿ ပုရတော ပုရတော ဂန္တွာ မုဒုဂတဝါတာ ပထဝိံ သောဓေန္တိ၊ ဝလာဟကာ ဥဒကဖုသိတာနိ မုဉ္စန္တာ မဂ္ဂေ ရေဏုံ ဝူပသမေတွာ ဥပရိ ဝိတာနံ ဟုတွာ တိဋ္ဌန္တိ၊ အပရေ ဝါတာ ပုပ္ဖာနိ ဥပသံဟရိတွာ မဂ္ဂေ ဩကိရန္တိ၊ ဥန္နတာ ဘူမိပ္ပဒေသာ ဩနမန္တိ၊ ဩနတာ ဥန္နမန္တိ၊ ပါဒနိက္ခေပသမယေ သမာဝ ဘူမိ ဟောတိ၊ သုခသမ္ဖဿာနိ ပဒုမပုပ္ဖာနိ ဝါ ပါဒေ သမ္ပဋိစ္ဆန္တိ။ ဣန္ဒခီလဿ အန္တော ဌပိတမတ္တေ ဒက္ခိဏပါဒေ သရီရတော ဆဗ္ဗဏ္ဏရသ္မိယော နိက္ခမိတွာ သုဝဏ္ဏရသပိဉ္ဇရာနိ ဝိယ စိတြပဋပရိက္ခိတ္တာနိ ဝိယ စ ပါသာဒကူဋာဂါရာဒီနိ အလင်္ကရောန္တိယော ဣတော စိတော စ ဓာဝန္တိ၊ ဟတ္ထိအဿဝိဟင်္ဂါဒယော သကသကဋ္ဌာနေသု ဌိတာယေဝ မဓုရေနာကာရေန သဒ္ဒံ ကရောန္တိ၊ တထာ ဘေရိဝီဏာဒီနိ တူရိယာနိ မနုဿာနဉ္စ ကာယူပဂါနိ အာဘရဏာနိ။ တေန သညာဏေန မနုဿာ ဇာနန္တိ ‘‘အဇ္ဇ ဘဂဝါ ဣဓ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌော’’တိ။ တေ သုနိဝတ္ထာ သုပါရုတာ ဂန္ဓပုပ္ဖာဒီနိ အာဒါယ ဃရာ နိက္ခမိတွာ အန္တရဝီထိံ ပဋိပဇ္ဇိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂန္ဓပုပ္ဖာဒီဟိ သက္ကစ္စံ ပူဇေတွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘အမှာကံ၊ ဘန္တေ၊ ဒသ ဘိက္ခူ၊ အမှာကံ ဝီသတိ၊ ပညာသံ…ပေ… သတံ ဒေထာ’’တိ ယာစိတွာ ဘဂဝတောပိ ပတ္တံ ဂဟေတွာ အာသနံ ပညာပေတွာ သက္ကစ္စံ ပိဏ္ဍပါတေန ပဋိမာနေန္တိ။ ဘဂဝါ ကတဘတ္တကိစ္စော တေသံ ဥပနိဿယစိတ္တသန္တာနာနိ ဩလောကေတွာ တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ၊ ယထာ ကေစိ သရဏဂမနေသု ပတိဋ္ဌဟန္တိ၊ ကေစိ ပဉ္စသု သီလေသု၊ ကေစိ သောတာပတ္တိသကဒါဂါမိအနာဂါမိဖလာနံ အညတရသ္မိံ၊ ကေစိ ပဗ္ဗဇိတွာ အဂ္ဂဖလေ အရဟတ္တေတိ။ ဧဝံ မဟာဇနံ အနုဂ္ဂဟေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထ ဂန္တွာ ဂန္ဓမဏ္ဍလမာဠေ ပညတ္တဝရဗုဒ္ဓါသနေ နိသီဒတိ ဘိက္ခူနံ ဘတ္တကိစ္စပရိယောသာနံ အာဂမယမာနော။ တတော ဘိက္ခူနံ ဘတ္တကိစ္စပရိယောသာနေ ဥပဋ္ဌာကော ဘဂဝတော နိဝေဒေတိ။ အထ ဘဂဝါ ဂန္ဓကုဋိံ ပဝိသတိ။ ဣဒံ တာဝ ပုရေဘတ္တကိစ္စံ။

အထ ဘဂဝါ ဧဝံ ကတပုရေဘတ္တကိစ္စော ဂန္ဓကုဋိယာ ဥပဋ္ဌာနေ နိသီဒိတွာ ပါဒေ ပက္ခာလေတွာ ပါဒပီဌေ ဌတွာ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ဩဝဒတိ – ‘‘ဘိက္ခဝေ၊ အပ္ပမာဒေန သမ္ပာဒေထ၊ ဒုလ္လဘော ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေါ လောကသ္မိံ၊ ဒုလ္လဘော မနုဿတ္တပဋိလာဘော၊ ဒုလ္လဘာ ခဏသမ္ပတ္တိ၊ ဒုလ္လဘာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ဒုလ္လဘံ သဒ္ဓမ္မဿဝန’’န္တိ။ တတ္ထ ကေစိ ဘဂဝန္တံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ပုစ္ဆန္တိ။ ဘဂဝါ တေသံ စရိယာနုရူပံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဒေတိ။ တတော သဗ္ဗေပိ ဘဂဝန္တံ ဝန္ဒိတွာ အတ္တနော အတ္တနော ရတ္တိဋ္ဌာနဒိဝါဋ္ဌာနာနိ ဂစ္ဆန္တိ။ ကေစိ အရညံ၊ ကေစိ ရုက္ခမူလံ၊ ကေစိ ပဗ္ဗတာဒီနံ အညတရံ၊ ကေစိ စာတုမဟာရာဇိကဘဝနံ…ပေ… ကေစိ ဝသဝတ္တိဘဝနန္တိ ။ တတော ဘဂဝါ ဂန္ဓကုဋိံ ပဝိသိတွာ သစေ အာကင်္ခတိ၊ ဒက္ခိဏေန ပဿေန သတော သမ္ပဇာနော မုဟုတ္တံ သီဟသေယျံ ကပ္ပေတိ။ အထ သမဿာသိတကာယော ဥဋ္ဌဟိတွာ ဒုတိယဘာဂေ လောကံ ဝေါလောကေတိ။ တတိယဘာဂေ ယံ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ၊ တတ္ထ မဟာဇနော ပုရေဘတ္တံ ဒါနံ ဒတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ သုနိဝတ္ထော သုပါရုတော ဂန္ဓပုပ္ဖာဒီနိ အာဒါယ ဝိဟာရေ သန္နိပတတိ။ တတော ဘဂဝါ သမ္ပတ္တပရိသာယ အနုရူပေန ပါဋိဟာရိယေန ဂန္တွာ ဓမ္မသဘာယံ ပညတ္တဝရဗုဒ္ဓါသနေ နိသဇ္ဇ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ကာလယုတ္တံ သမယယုတ္တံ၊ အထ ကာလံ ဝိဒိတွာ ပရိသံ ဥယျောဇေတိ၊ မနုဿာ ဘဂဝန္တံ ဝန္ဒိတွာ ပက္ကမန္တိ။ ဣဒံ ပစ္ဆာဘတ္တကိစ္စံ။

သော ဧဝံ နိဋ္ဌိတပစ္ဆာဘတ္တကိစ္စော သစေ ဂတ္တာနိ ဩသိဉ္စိတုကာမော ဟောတိ၊ ဗုဒ္ဓါသနာ ဥဋ္ဌာယ နှာနကောဋ္ဌကံ ပဝိသိတွာ ဥပဋ္ဌာကေန ပဋိယာဒိတဥဒကေန ဂတ္တာနိ ဥတုံ ဂဏှာပေတိ။ ဥပဋ္ဌာကောပိ ဗုဒ္ဓါသနံ အာနေတွာ ဂန္ဓကုဋိပရိဝေဏေ ပညပေတိ။ ဘဂဝါ သုရတ္တဒုပဋ္ဋံ နိဝါသေတွာ ကာယဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ဧကံသံ ကတွာ တတ္ထ အာဂန္တွာ နိသီဒတိ ဧကကောဝ မုဟုတ္တံ ပဋိသလ္လီနော၊ အထ ဘိက္ခူ တတော တတော အာဂမ္မ ဘဂဝတော ဥပဋ္ဌာနံ အာဂစ္ဆန္တိ။ တတ္ထ ဧကစ္စေ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တိ၊ ဧကစ္စေ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ဧကစ္စေ ဓမ္မဿဝနံ ယာစန္တိ။ ဘဂဝါ တေသံ အဓိပ္ပာယံ သမ္ပာဒေန္တော ပုရိမယာမံ ဝိတိနာမေတိ။ ဣဒံ ပုရိမယာမကိစ္စံ။

ပုရိမယာမကိစ္စပရိယောသာနေ ပန ဘိက္ခူသု ဘဂဝန္တံ ဝန္ဒိတွာ ပက္ကန္တေသု သကလဒသသဟဿိလောကဓာတုဒေဝတာယော ဩကာသံ လဘမာနာ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တိ ယထာဘိသင်္ခတံ အန္တမသော စတုရက္ခရမ္ပိ။ ဘဂဝါ တာသံ ဒေဝတာနံ ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေန္တော မဇ္ဈိမယာမံ ဝီတိနာမေတိ။ ဣဒံ မဇ္ဈိမယာမကိစ္စံ။

ပစ္ဆိမယာမံ ပန တယော ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ ပုရေဘတ္တတော ပဋ္ဌာယ နိသဇ္ဇာပီဠိတဿ သရီရဿ ကိလာသုဘာဝမောစနတ္ထံ ဧကံ ကောဋ္ဌာသံ စင်္ကမေန ဝီတိနာမေတိ၊ ဒုတိယကောဋ္ဌာသေ ဂန္ဓကုဋိံ ပဝိသိတွာ ဒက္ခိဏေန ပဿေန သတော သမ္ပဇာနော သီဟသေယျံ ကပ္ပေတိ။ တတိယကောဋ္ဌာသေ ပစ္စုဋ္ဌာယ နိသီဒိတွာ ပုရိမဗုဒ္ဓါနံ သန္တိကေ ဒါနသီလာဒိဝသေန ကတာဓိကာရပုဂ္ဂလဒဿနတ္ထံ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝေါလောကေတိ။ ဣဒံ ပစ္ဆိမယာမကိစ္စံ။

တမ္ပိ ဒိဝသံ ဘဂဝါ ဣမသ္မိံယေဝ ကိစ္စေ ဌိတော လောကံ ဩလောကေန္တော ဣဒံ အဒ္ဒသ – မယာ ကောသလရဋ္ဌေ စာရိကံ စရန္တေန အဂ္ဂိက္ခန္ဓေန ဥပမေတွာ ဧကသ္မိံ သုတ္တေ ဒေသိတေ သဋ္ဌိ ဘိက္ခူ အရဟတ္တံ ပါပုဏိဿန္တိ၊ သဋ္ဌိမတ္တာနံ ဥဏှံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂစ္ဆိဿတိ၊ သဋ္ဌိမတ္တာ ဂိဟိဘာဝံ ဂမိဿန္တိ။ တတ္ထ ယေ အရဟတ္တံ ပါပုဏိဿန္တိ၊ တေ ယံကိဉ္စိ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ပါပုဏိဿန္တေဝ။ ဣတရေသံ ပန ဘိက္ခူနံ သင်္ဂဟတ္ထာယ စာရိကံ စရိတုကာမော ဟုတွာ၊ ‘‘အာနန္ဒ၊ ဘိက္ခူနံ အာရောစေဟီ’’တိ အာဟ။

ထေရော အနုပရိဝေဏံ ဂန္တွာ၊ ‘‘အာဝုသော၊ သတ္ထာ မဟာဇနဿ သင်္ဂဟတ္ထာယ စာရိကံ စရိတုကာမော၊ ဂန္တုကာမာ အာဂစ္ဆထာ’’တိ အာဟ။ ဘိက္ခူ မဟာလာဘံ လဘိတွာ ဝိယ တုဋ္ဌမာနသာ ‘‘လဘိဿာမ ဝတ မဟာဇနဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တဿ ဘဂဝတော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ သရီရံ ဩလောကေတုံ မဓုရဉ္စ ဓမ္မကထံ သောတု’’န္တိ ပရုဠှကေသာ ကေသေ ဩဟာရေတွာ မလဂ္ဂဟိတပတ္တာ ပတ္တေ ပစိတွာ ကိလိဋ္ဌစီဝရာ စီဝရာနိ ဓောဝိတွာ ဂမနသဇ္ဇာ အဟေသုံ။ သတ္ထာ အပရိစ္ဆိန္နေန ဘိက္ခုသင်္ဃေန ပရိဝုတော ကောသလရဋ္ဌံ စာရိကာယ နိက္ခန္တော ဂါမနိဂမပဋိပါဋိယာ ဧကဒိဝသံ ဂါဝုတအဍ္ဎယောဇနတိဂါဝုတယောဇနပရမံ စာရိကံ စရန္တော ဧကသ္မိံ ပဒေသေ မဟန္တံ သုသိရရုက္ခံ အဂ္ဂိနာ သမ္ပဇ္ဇလိတံ ဒိသွာ ‘‘ဣမမေဝ ဝတ္ထုံ ကတွာ သတ္တဟိ အင်္ဂေဟိ ပဋိမဏ္ဍေတွာ ဓမ္မဒေသနံ ကထေဿာမီ’’တိ ဂမနံ ပစ္ဆိန္ဒိတွာ အညတရံ ရုက္ခမူလံ ဥပသင်္ကမိတွာ နိသဇ္ဇာကာရံ ဒဿေသိ။ အာနန္ဒတ္ထေရော သတ္ထု အဓိပ္ပာယံ ဉတွာ ‘‘အဒ္ဓါ ကာရဏံ ဘဝိဿတိ၊ န အကာရဏေန တထာဂတာ ဂမနံ ပစ္ဆိန္ဒိတွာ နိသီဒန္တီ’’တိ စတုဂ္ဂုဏံ သင်္ဃာဋိံ ပညာပေသိ။ သတ္ထာ နိသီဒိတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေတွာ ‘‘ပဿထ နော တုမှေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အမုံ မဟန္တံ အဂ္ဂိက္ခန္ဓ’’န္တိ အဂ္ဂိက္ခန္ဓောပမသုတ္တန္တံ (အ။ နိ။ ၇။၇၂) ဒေသေတိ။

ဣမသ္မိဉ္စ ပန ဝေယျာကရဏေ ဘညမာနေ သဋ္ဌိမတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ ဥဏှံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂဉ္ဆိ၊ သဋ္ဌိမတ္တာ ဘိက္ခူ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိံသု၊ သဋ္ဌိမတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသု။ တဉှိ ဝေယျာကရဏံ သုတွာ သဋ္ဌိမတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ နာမကာယော သန္တတ္တော၊ နာမကာယေ သန္တတ္တေ ကရဇကာယော သန္တတ္တော၊ ကရဇကာယေ သန္တတ္တေ နိဓာနဂတံ ဥဏှံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂဉ္ဆိ။ သဋ္ဌိမတ္တာ ဘိက္ခူ ‘‘ဒုက္ကရံ ဝတ ဗုဒ္ဓသာသနေ ယာဝဇီဝံ ပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတု’’န္တိ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တာ၊ သဋ္ဌိမတ္တာ ဘိက္ခူ သတ္ထု ဒေသနာဘိမုခံ ဉာဏံ ပေသေတွာ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒါဟိ အရဟတ္တံ ပတ္တာ။

တတ္ထ ယေသံ ဥဏှံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂဉ္ဆိ၊ တေ ပါရာဇိကံ အာပဇ္ဇိံသု။ ယေ ဂိဟိဘာဝံ ပတ္တာ၊ တေ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကာနိ သိက္ခာပဒါနိ မဒ္ဒန္တာ ဝိစရိံသု။ ယေ အရဟတ္တံ ပတ္တာ၊ တေ ပရိသုဒ္ဓသီလာဝ အဟေသုံ။ သတ္ထု ဓမ္မဒေသနာ ဣမေသံ တိဏ္ဏမ္ပိ သဖလာဝ ဇာတာတိ။ အရဟတ္တံ ပတ္တာနံ တာဝ သဖလာ ဟောတု၊ ဣတရေသံ ကထံ သဖလာ ဇာတာတိ? တေပိ ဟိ သစေ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ န သုဏေယျုံ၊ ပမတ္တာဝ ဟုတွာ ဌာနံ ဇဟိတုံ န သက္ကုဏေယျုံ။ တတော နေသံ တံ ပါပံ ဝဍ္ဎမာနံ အပါယေသုယေဝ သံသီဒါပေယျ ။ ဣမံ ပန ဒေသနံ သုတွာ ဇာတသံဝေဂါ ဌာနံ ဇဟိတွာ သာမဏေရဘူမိယံ ဌိတာ ဒသ သီလာနိ ပူရေတွာ ယောနိသော မနသိကာရေ ယုတ္တပ္ပယုတ္တာ ကေစိ သောတာပန္နာ ကေစိ သကဒါဂါမိနော ကေစိ အနာဂါမိနော အဟေသုံ၊ ကေစိ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိံသု၊ ဧဝံ ပါရာဇိကာပန္နာနမ္ပိ သဖလာ အဟောသိ။ ဣတရေ ပန သစေ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ န သုဏေယျုံ၊ ဂစ္ဆန္တေ ဂစ္ဆန္တေ ကာလေ အနုပုဗ္ဗေန သင်္ဃာဒိသေသမ္ပိ ပါရာဇိကမ္ပိ ပါပုဏိတွာ အပါယေသုယေဝ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ မဟာဒုက္ခံ အနုဘဝေယျုံ။ ဣမံ ပန ဒေသနံ သုတွာ ‘‘အဟော သလ္လေခိတံ ဗုဒ္ဓသာသနံ၊ န သက္ကာ အမှေဟိ ယာဝဇီဝံ ဣမံ ပဋိပတ္တိံ ပူရေတုံ၊ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဥပါသကဓမ္မံ ပူရေတွာ ဒုက္ခာ မုစ္စိဿာမာ’’တိ ဂိဟိဘာဝံ ဥပဂမိံသု။ တေ တီသု သရဏေသု ပတိဋ္ဌာယ ပဉ္စ သီလာနိ ရက္ခိတွာ ဥပါသကဓမ္မံ ပူရေတွာ ကေစိ သောတာပန္နာ ကေစိ သကဒါဂါမိနော ကေစိ အနာဂါမိနော ဇာတာ၊ ကေစိ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တာတိ။ ဧဝံ တေသမ္ပိ သဖလာဝ အဟောသိ။

ဣမံ ပန သတ္ထု ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ဒေဝသင်္ဃာ ယေဟိပိ သုတာ၊ ယေဟိပိ န သုတာ၊ သဗ္ဗေသံယေဝ အာရောစေန္တာ ဝိစရိံသု။ ဘိက္ခူ သုတွာ သုတွာ ‘‘ဒုက္ကရံ၊ ဘော၊ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနေ ယာဝဇီဝံ ပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတု’’န္တိ ဧကက္ခဏေနေဝ ဒသပိ ဘိက္ခူ ဝီသတိပိ သဋ္ဌိပိ သတမ္ပိ သဟဿမ္ပိ ဘိက္ခူ ဂိဟီ ဟောန္တိ။ သတ္ထာ ယထာရုစိယာ စာရိကံ စရိတွာ ပုန ဇေတဝနမေဝ အာဂန္တွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေ၊ တထာဂတော စာရိကံ စရမာနော စိရံ အာကိဏ္ဏော ဝိဟာသိ၊ ဣစ္ဆာမဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဍ္ဎမာသံ ပဋိသလ္လီယိတုံ၊ နာမှိ ကေနစိ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗော အညတြ ဧကေန ပိဏ္ဍပါတနီဟာရကေနာ’’တိ။ အဍ္ဎမာသံ ဧကီဘာဝေန ဝီတိနာမေတွာ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော အာနန္ဒတ္ထေရေန သဒ္ဓိံ ဝိဟာရစာရိကံ စရမာနော ဩလောကိတောလောကိတဋ္ဌာနေ တနုဘူတံ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ဒိသွာ ဇာနန္တောယေဝ ထေရံ ပုစ္ဆိ – ‘‘အာနန္ဒ၊ အညသ္မိံ ကာလေ တထာဂတေ စာရိကံ စရိတွာ ဇေတဝနံ အာဂတေ သကလဝိဟာရော ကာသာဝပဇ္ဇောတော ဣသိဝါတပ္ပဋိဝါတော ဟောတိ၊ ဣဒါနိ ပန တနုဘူတော ဘိက္ခုသင်္ဃော ဒိဿတိ၊ ယေဘုယျေန စ ဥပ္ပဏ္ဍုပဏ္ဍုကဇာတာ ဘိက္ခူ၊ ကိံ နု ခေါ ဧတ’’န္တိ? ဧတရဟိ ဘဂဝါ တုမှာကံ အဂ္ဂိက္ခန္ဓောပမဓမ္မဒေသနံ ကထိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဘိက္ခူ သံဝေဂပ္ပတ္တာ ဟုတွာ ‘‘မယံ ဧတံ ဓမ္မံ သဗ္ဗပ္ပကာရေန ပရိပူရေတုံ န သက္ခိဿာမ၊ အသမ္မာဝတ္တန္တာနဉ္စ ဇနဿ သဒ္ဓါဒေယျံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ အယုတ္တ’’န္တိ ဂိဟိဘာဝံ သင်္ကမန္တီတိ။

တသ္မိံ ခဏေ ဘဂဝတော ဓမ္မသံဝေဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ တတော ထေရံ အာဟ – ‘‘မယိ ပဋိသလ္လာနေ ဝီတိနာမေန္တေ န ကောစိ မမ ပုတ္တာနံ ဧကံ အဿာသဋ္ဌာနံ ကထေသိ။ သာဂရဿ ဟိ ဩတရဏတိတ္ထာနိ ဝိယ ဗဟူနိ ဣမသ္မိံ သာသနေ အဿာသကာရဏာနိ။ ဂစ္ဆာနန္ဒ၊ ဂန္ဓကုဋိပရိဝေဏေ ဗုဒ္ဓါသနံ ပညာပေတွာ ဘိက္ခုသင်္ဃံ သန္နိပါတေဟီ’’တိ။ ထေရော တထာ အကာသိ။ သတ္ထာ ဗုဒ္ဓါသနဝရဂတော ဘိက္ခူ အာမန္တေတွာ၊ ‘‘ဘိက္ခဝေ၊ မေတ္တာယ သဗ္ဗပုဗ္ဗဘာဂေါ နာမ နေဝ အပ္ပနာ၊ န ဥပစာရော၊ သတ္တာနံ ဟိတဖရဏမတ္တမေဝါ’’တိ ဝတွာ ဣမိဿာ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယာ ဣမံ စူဠစ္ဆရာသင်္ဃာတသုတ္တံ ဒေသေသိ။

တတ္ထ အစ္ဆရာသင်္ဃာတမတ္တန္တိ အစ္ဆရာပဟရဏမတ္တံ၊ ဒွေ အင်္ဂုလိယော ပဟရိတွာ သဒ္ဒကရဏမတ္တန္တိ အတ္ထော။ မေတ္တာစိတ္တန္တိ သဗ္ဗသတ္တာနံ ဟိတဖရဏစိတ္တံ။ အာသေဝတီတိ ကထံ အာသေဝတိ? အာဝဇ္ဇေန္တော အာသေဝတိ၊ ဇာနန္တော အာသေဝတိ၊ ပဿန္တော အာသေဝတိ၊ ပစ္စဝေက္ခန္တော အာသေဝတိ၊ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌဟန္တော အာသေဝတိ၊ သဒ္ဓါယ အဓိမုစ္စန္တော အာသေဝတိ၊ ဝီရိယံ ပဂ္ဂဏှန္တော အာသေဝတိ၊ သတိံ ဥပဋ္ဌာပေန္တော အာသေဝတိ၊ စိတ္တံ သမာဒဟန္တော အာသေဝတိ၊ ပညာယ ပဇာနန္တော အာသေဝတိ၊ အဘိညေယျံ အဘိဇာနန္တော အာသေဝတိ၊ ပရိညေယျံ ပရိဇာနန္တော အာသေဝတိ၊ ပဟာတဗ္ဗံ ပဇဟန္တော အာသေဝတိ၊ ဘာဝေတဗ္ဗံ ဘာဝေန္တော အာသေဝတိ၊ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကရောန္တော အာသေဝတီတိ (ပဋိ။ မ။ ၂။၂)။ ဣဓ ပန မေတ္တာပုဗ္ဗဘာဂေန ဟိတဖရဏပ္ပဝတ္တနမတ္တေနေဝ အာသေဝတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

အရိတ္တဇ္ဈာနောတိ အတုစ္ဆဇ္ဈာနော အပရိစ္စတ္တဇ္ဈာနော ဝါ။ ဝိဟရတီတိ ဣရိယတိ ပဝတ္တတိ ပါလေတိ ယပေတိ ယာပေတိ စရတိ ဝိဟရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ဝိဟရတီတိ။ ဣမိနာ ပဒေန မေတ္တံ အာသေဝန္တဿ ဘိက္ခုနော ဣရိယာပထဝိဟာရော ကထိတော။ သတ္ထုသာသနကရောတိ သတ္ထု အနုသာသနိကရော။ ဩဝါဒပတိကရောတိ ဩဝါဒကာရကော။ ဧတ္ထ စ သကိံဝစနံ ဩဝါဒေါ၊ ပုနပ္ပုနဝစနံ အနုသာသနီ။ သမ္မုခါဝစနမ္ပိ ဩဝါဒေါ၊ ပေသေတွာ ပရမ္မုခါဝစနံ၊ အနုသာသနီ။ ဩတိဏ္ဏေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဝစနံ ဩဝါဒေါ၊ ဩတိဏ္ဏေ ဝါ အနောတိဏ္ဏေ ဝါ ဝတ္ထုသ္မိံ တန္တိဌပနဝသေန ဝစနံ အနုသာသနီ။ ဧဝံ ဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပရမတ္ထတော ပန ဩဝါဒေါတိ ဝါ အနုသာသနီတိ ဝါ ဧသေ ဧကေ ဧကဋ္ဌေ သမေ သမဘာဂေ တဇ္ဇာတေ တညေဝါတိ။ ဧတ္ထ စ ‘‘အစ္ဆရာသင်္ဃာတမတ္တမ္ပိ စေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု မေတ္တာစိတ္တံ အာသေဝတီ’’တိ ဣဒမေဝ သတ္ထုသာသနဉ္စေဝ ဩဝါဒေါ စ၊ တဿ ကရဏတော ဧသ သာသနကရော ဩဝါဒပတိကရောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

အမောဃန္တိ အတုစ္ဆံ။ ရဋ္ဌပိဏ္ဍန္တိ ဉာတိပရိဝဋ္ဋံ ပဟာယ ရဋ္ဌံ နိဿာယ ပဗ္ဗဇိတေန ပရေသံ ဂေဟတော ပဋိလဒ္ဓတ္တာ ပိဏ္ဍပါတော ရဋ္ဌပိဏ္ဍော နာမ ဝုစ္စတိ။ ပရိဘုဉ္ဇတီတိ စတ္တာရော ပရိဘောဂါ ထေယျပရိဘောဂေါ ဣဏပရိဘောဂေါ ဒါယဇ္ဇပရိဘောဂေါ သာမိပရိဘောဂေါတိ။ တတ္ထ ဒုဿီလဿ ပရိဘောဂေါ ထေယျပရိဘောဂေါ နာမ။ သီလဝတော အပစ္စဝေက္ခိတပရိဘောဂေါ ဣဏပရိဘောဂေါ နာမ။ သတ္တန္နံ သေက္ခာနံ ပရိဘောဂေါ ဒါယဇ္ဇပရိဘောဂါ နာမ။ ခီဏာသဝဿ ပရိဘောဂေါ သာမိပရိဘောဂေါ နာမ။ တတ္ထ ဣမဿ ဘိက္ခုနော အယံ ရဋ္ဌပိဏ္ဍပရိဘောဂေါ ဒွီဟိ ကာရဏေဟိ အမောဃော ဟောတိ။ အစ္ဆရာသင်္ဃာတမတ္တမ္ပိ မေတ္တာစိတ္တံ အာသေဝန္တော ဘိက္ခု ရဋ္ဌပိဏ္ဍဿ သာမိကော ဟုတွာ၊ အဏဏော ဟုတွာ၊ ဒါယာဒေါ ဟုတွာ ပရိဘုဉ္ဇတီတိပိဿ အမောဃော ရဋ္ဌပိဏ္ဍပရိဘောဂေါ။ အစ္ဆရာသင်္ဃာတမတ္တမ္ပိ မေတ္တံ အာသေဝန္တဿ ဘိက္ခုနော ဒိန္နဒါနံ မဟဋ္ဌိယံ ဟောတိ မဟပ္ဖလံ မဟာနိသံသံ မဟာဇုတိကံ မဟာဝိပ္ဖာရန္တိပိဿ အမောဃော ရဋ္ဌပိဏ္ဍပရိဘောဂေါ။ ကော ပန ဝါဒေါ ယေ နံ ဗဟုလီကရောန္တီတိ ယေ ပန ဣမံ မေတ္တာစိတ္တံ ဗဟုလံ အာသေဝန္တိ ဘာဝေန္တိ ပုနပ္ပုနံ ကရောန္တိ၊ တေ အမောဃံ ရဋ္ဌပိဏ္ဍံ ပရိဘုဉ္ဇန္တီတိ ဧတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ ကိံ? ဧဝရူပါ ဟိ ဘိက္ခူ ရဋ္ဌပိဏ္ဍဿ သာမိနော အဏဏာ ဒါယာဒါ ဟုတွာ ပရိဘုဉ္ဇန္တီတိ။

၅၄-၅၅။ စတုတ္ထေ ဘာဝေတီတိ ဥပ္ပာဒေတိ ဝဍ္ဎေတိ။ ပဉ္စမေ မနသိ ကရောတီတိ မနသ္မိံ ကရောတိ။ သေသံ ဣမေသု ဒွီသုပိ တတိယေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယော ဟိ အာသေဝတိ၊ အယမေဝ ဘာဝေတိ၊ အယံ မနသိ ကရောတိ။ ယေန စိတ္တေန အာသေဝတိ၊ တေနေဝ ဘာဝေတိ၊ တေန မနသိ ကရောတိ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ပန ယာယ ဓမ္မဓာတုယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓတ္တာ ဒေသနာဝိလာသပ္ပတ္တော နာမ ဟောတိ၊ တဿာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓတ္တာ အတ္တနော ဒေသနာဝိလာသံ ဓမ္မိဿရိယတံ ပဋိသမ္ဘိဒါပဘေဒကုသလတံ အပ္ပဋိဟတသဗ္ဗညုတညာဏဉ္စ နိဿာယ ဧကက္ခဏေ ဥပ္ပန္နံ ဧကစိတ္တမေဝ တီဟိ ကောဋ္ဌာသေဟိ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေသီတိ။

၅၆။ ဆဋ္ဌေ ယေ ကေစီတိ အနိယာမိတဝစနံ။ အကုသလာတိ တေသံ နိယာမိတဝစနံ။ ဧတ္တာဝတာ သဗ္ဗာကုသလာ အသေသတော ပရိယာဒိန္နာ ဟောန္တိ။ အကုသလဘာဂိယာအကုသလပက္ခိကာတိ အကုသလာနမေဝေတံ နာမံ။ အကုသလာယေဝ ဟိ ဧကစ္စေ အကုသလံ သဟဇာတဝသေန၊ ဧကစ္စေ ဥပနိဿယဝသေန ဘဇန္တိ စေဝ၊ တေသဉ္စ ပက္ခာ ဘဝန္တီတိ ‘‘အကုသလဘာဂိယာ အကုသလပက္ခိကာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ သဗ္ဗေတေ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာတိ မနော ပုဗ္ဗံ ပဌမတရံ ဂစ္ဆတိ ဧတေသန္တိ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ။ ဧတေ ဟိ ကိဉ္စာပိ မနေန သဒ္ဓိံ ဧကုပ္ပာဒါ ဧကဝတ္ထုကာ ဧကနိရောဓာ ဧကာရမ္မဏာ စ ဟောန္တိ။ ယသ္မာ ပန တေသံ မနော ဥပ္ပာဒကော ကာရကော ဇနကော သမုဋ္ဌာပကော နိဗ္ဗတ္တကော၊ တသ္မာ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ နာမ ဟောန္တိ။

ပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ယထာ နာမ ‘‘ရာဇာ နိက္ခန္တော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ရာဇာယေဝ နိက္ခန္တော၊ သေသာ ရာဇသေနာ နိက္ခန္တာ အနိက္ခန္တာ’’တိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗကာရဏံ နတ္ထိ၊ သဗ္ဗာ နိက္ခန္တာတေဝ ပညာယန္တိ၊ ဧဝမေဝ မနော ဥပ္ပန္နောတိ ဝုတ္တကာလတော ပဋ္ဌာယ အဝသေသာ သဟဇာတသံသဋ္ဌသမ္ပယုတ္တာ ဥပ္ပန္နာ န ဥပ္ပန္နာတိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗကာရဏံ နတ္ထိ၊ သဗ္ဗေ တေ ဥပ္ပန္နာ တွေဝ ပညာယန္တိ။ ဧတမတ္ထဝသံ ပဋိစ္စ တေဟိ သံသဋ္ဌသမ္ပယုတ္တော ဧကုပ္ပာဒေကနိရောဓောပိ သမာနော မနော တေသံ ဓမ္မာနံ ပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တော။ အနွဒေဝါတိ အနုဒေဝ၊ သဟေဝ ဧကတောယေဝါတိ အတ္ထော။ ဗျဉ္ဇနစ္ဆာယံ ပန ဂဟေတွာ ပဌမံ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ပစ္ဆာ စေတသိကာတိ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ အတ္ထော ဟိ ပဋိသရဏံ ၊ န ဗျဉ္ဇနံ။ ‘‘မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာ၊ မနောသေဋ္ဌာ မနောမယာ’’တိ ဂါထာယပိ ဧသေဝ နယော။

၅၇။ သတ္တမေ ကုသလာတိ စတုဘူမကာပိ ကုသလာ ဓမ္မာ ကထိတာ။ သေသံ ဆဋ္ဌေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၅၈။ အဋ္ဌမေ ယထယိဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပမာဒေါတိ ဧတ္ထ၊ ဘိက္ခဝေတိ အာလပနံ၊ ယထာ အယံ ပမာဒေါတိ အတ္ထော။ ပမာဒေါတိ ပမဇ္ဇနာကာရော။ ဝုတ္တဉှေတံ –

‘‘တတ္ထ ကတမော ပမာဒေါ? ကာယဒုစ္စရိတေ ဝါ ဝစီဒုစ္စရိတေ ဝါ မနောဒုစ္စရိတေ ဝါ ပဉ္စသု ဝါ ကာမဂုဏေသု စိတ္တဿ ဝေါဿဂ္ဂေါ ဝေါဿဂ္ဂါနုပ္ပဒါနံ ကုသလာနံ ဝါ ဓမ္မာနံ ဘာဝနာယ အသက္ကစ္စကိရိယတာ အသာတစ္စကိရိယတာ အနဋ္ဌိတကိရိယတာ ဩလီနဝုတ္တိတာ နိက္ခိတ္တဆန္ဒတာ နိက္ခိတ္တဓုရတာ အနဓိဋ္ဌာနံ အနနုယောဂေါ အနာသေဝနာ အဘာဝနာ အဗဟုလီကမ္မံ ။ ယော ဧဝရူပေါ ပမာဒေါ ပမဇ္ဇနာ ပမဇ္ဇိတတ္တံ၊ အယံ ဝုစ္စတိ ပမာဒေါ’’တိ (ဝိဘ။ ၈၄၆)။

ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီတိ ဣဒံ ဈာနဝိပဿနာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ မဂ္ဂဖလာနံ ပန သကိံ ဥပ္ပန္နာနံ ပုန ပရိဟာနံ နာမ နတ္ထိ။

၅၉။ နဝမေ အပ္ပမာဒေါ ပမာဒဿ ပဋိပက္ခဝသေန ဝိတ္ထာရတော ဝေဒိတဗ္ဗော။

၆၀။ ဒသမေ ကောသဇ္ဇန္တိ ကုသီတဘာဝေါ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝါတိ။

အစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ။