📜

၁၅။ အဋ္ဌာနပါဠိ (ဒုတိယဝဂ္ဂ)

(၁၅) ၂။ အဋ္ဌာနပါဠိ-ဒုတိယဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၂၇၈။ ဝိဝါဒုပစ္ဆေဒတောတိ ဝိဝါဒုပစ္ဆေဒကာရဏာ။ ဒွီသု ဥပ္ပန္နေသု ယော ဝိဝါဒေါ ဘဝေယျ၊ တဿ အနုပ္ပာဒေါယေဝေတ္ထ ဝိဝါဒုပစ္ဆေဒေါ။ ဧကသ္မိံ ဒီပေတိအာဒိနာ ဒီပန္တရေပိ ဧကဇ္ဈံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ပဂေဝ ဧကဒီပေတိ ဒဿေတိ။ သောပိ ပရိဟာယေထာတိ စက္ကဝါဠဿ ပဒေသေ ဧဝ ပဝတ္တိတဗ္ဗတ္တာ ပရိဟာယေယျ။

၂၇၉-၂၈၀။ မနုဿတ္တန္တိ မနုဿဘာဝေါ တဿေဝ ပဗ္ဗဇ္ဇာဒိဂုဏာနံ ယောဂ္ဂဘာဝတော။ လိင်္ဂသမ္ပတ္တီတိ ပုရိသဘာဝေါ။ ဟေတူတိ မနောဝစီပဏိဓာနပုဗ္ဗိကာ ဟေတုသမ္ပဒါ။ သတ္ထာရဒဿနန္တိ သတ္ထုသမ္မုခီဘာဝေါ။ ပဗ္ဗဇ္ဇာတိ ကမ္မကိရိယဝါဒီသု တာပသေသု၊ ဘိက္ခူသု ဝါ ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ ဂုဏသမ္ပတ္တီတိ အဘိညာဒိဂုဏသမ္ပဒါ။ အဓိကာရောတိ ဗုဒ္ဓေ ဥဒ္ဒိဿ အဓိကော ကာရော၊ သဝိသေသာ ဥပကာရကိရိယာ အဓိကော သက္ကာရောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဆန္ဒောဝ ဆန္ဒတာ၊ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ ဥဒ္ဒိဿ သာတိသယော ကတ္တုကမျတာကုသလစ္ဆန္ဒော။ အဋ္ဌဓမ္မသမောဓာနာတိ ဧတေသံ အဋ္ဌန္နံ ဓမ္မာနံ သမာယောဂေန။ အဘိနီဟာရောတိ ကာယပဏိဓာနံ။ သမိဇ္ဈတီတိ နိပ္ဖဇ္ဇတိ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ၊ ဝိတ္ထာရော ပန ပရမတ္ထဒီပနိယာ စရိယာပိဋကဝဏ္ဏနာယ (စရိယာ။ အဋ္ဌ။ ပကိဏ္ဏကကထာ) ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ သဗ္ဗာကာရပရိပူရမေဝါတိ ပရိပုဏ္ဏလက္ခဏတာယ သတ္တုတ္တမာဒီဟိ သဗ္ဗာကာရေန သမ္ပန္နမေဝ။ န ဟိ ဣတ္ထိယာ ကောသောဟိတဝတ္ထဂုယှတာဒိ သမ္ဘဝတိ။ ဒုတိယပကတိ စ နာမ ပဌမပကတိတော နိဟီနာ ဧဝ။ တေနေဝါဟ – အနန္တရဝါရေ ‘‘ယသ္မာ’’တိအာဒိ။

၂၈၁။ ဣဓ ပုရိသဿ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တနတောတိ ဣမသ္မိံ မနုဿလောကေ ပုရိသဘူတဿ တတ္ထ ဗြဟ္မလောကေ ဗြဟ္မတ္တဘာဝေန နိဗ္ဗတ္တနတော။ တေန အသတိပိ ပုရိသလိင်္ဂေ ပုရိသာကာရာ ဗြဟ္မာနော ဟောန္တီတိ ဒဿေတိ။ တံယေဝ စ ပုရိသာကာရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ ‘‘ယံ ပုရိသော ဗြဟ္မတ္တံ ကာရေယျာ’’တိ။ တေနေဝါဟ – ‘‘သမာနေပီ’’တိအာဒိ။ ယဒိ ဧဝံ ဣတ္ထိယော ဗြဟ္မလောကေ န ဥပ္ပဇ္ဇေယျုန္တိ အာဟ – ‘‘ဗြဟ္မတ္တ’’န္တိအာဒိ။

၂၉၀-၂၉၅။ ‘‘ကာယဒုစ္စရိတဿာ’’တိအာဒိပါဠိယာ ကမ္မနိယာမော နာမ ကထိတော။ သမဉ္ဇနံ သမင်္ဂေါ၊ သမန္နာဂမော၊ သော ဧတဿ အတ္ထီတိ သမင်္ဂီ၊ သမန္နာဂတော၊ သမဉ္ဇနသီလော ဝါ သမင်္ဂီ၊ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဥပကရဏသမုဒါယတော ပဘုတိ အာယူဟနဝသေန အာယူဟနသမင်္ဂီတာ၊ သန္နိဋ္ဌာပကစေတနာဝသေန စေတနာသမင်္ဂိတာ။ စေတနာသန္တတိဝသေန ဝါ အာယူဟနသမင်္ဂိတာ၊ တံတံစေတနာက္ခဏဝသေန စေတနာသမင်္ဂီတာ။ ကတူပစိတဿ အဝိပက္ကဝိပါကဿ ကမ္မဿ ဝသေန ကမ္မသမင်္ဂိတာ။ ကမ္မေ ပန ဝိပစ္စိတုံ အာရဒ္ဓေ ဝိပါကပ္ပဝတ္တိဝသေန ဝိပါကသမင်္ဂိတာ။ ကမ္မာဒီနံ ဥပဋ္ဌာနကာလဝသေန ဥပဋ္ဌာနသမင်္ဂိတာ။ ကုသလာကုသလကမ္မာယူဟနက္ခဏေတိ ကုသလကမ္မဿ အကုသလကမ္မဿ စ သမီဟနက္ခဏေ။ တထာတိ ဣမိနာ ကုသလာကုသလကမ္မပဒံ အာကဍ္ဎတိ။ ယထာ ကတံ ကမ္မံ ဖလဒါနသမတ္ထံ ဟောတိ၊ တထာ ကတံ ဥပစိတံ။ ဝိပါကာရဟန္တိ ဒုတိယဘဝါဒီသု ဝိပစ္စနာရဟံ။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ ဥပပတ္တိနိမိတ္တံ ဥပဋ္ဌာတီတိ ယောဇနာ။ ဥပပတ္တိယာ ဥပ္ပဇ္ဇနဿ နိမိတ္တံ ကာရဏန္တိ ဥပပတ္တိနိမိတ္တံ၊ ကမ္မံ၊ ကမ္မနိမိတ္တံ၊ ဂတိနိမိတ္တဉ္စ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ဂတိနိမိတ္တဝသေနေဝ ယောဇနာ ဒဿိတာ။ ကမ္မကမ္မနိမိတ္တာနမ္ပိ ဥပဋ္ဌာနံ ယထာရဟံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ယာနိဿ တာနိ ပုဗ္ဗေ ကတာနိ ကမ္မာနိ၊ တာနိဿ တသ္မိံ သမယေ ဩလမ္ဗန္တိ အဇ္ဈောလမ္ဗန္တိ အဘိလမ္ဗန္တိ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၂၄၈) ဝစနတော သာယနှေ မဟန္တာနံ ပဗ္ဗတကူဋာနံ ဆာယာ ဝိယ အာသန္နမရဏဿ သတ္တဿ စိတ္တေ သုပိနေ ဝိယ ဝိပစ္စိတုံ ကတောကာသံ ကမ္မံ၊ တဿ နိမိတ္တံ ဂတိနိမိတ္တံ ဥပတိဋ္ဌတေဝ။ စလတီတိ ပရိဝတ္တတိ။ ဧကေန ဟိ ကမ္မုနာ တဇ္ဇေ နိမိတ္တေ ဥပဋ္ဌိတေ ပစ္စယဝိသေသဝသေန တတော အညေန ကမ္မုနာ တဒညဿ နိမိတ္တဿ ဥပဋ္ဌာနံ ပရိဝတ္တနံ။ သေသာ နိစ္စလာ အဝသေသာ စတုဗ္ဗိဓာပိ သမင်္ဂိတာ နိစ္စလာ အပရိဝတ္တနတော။

သုနခဝါဇိကောတိ သုနခေဟိ မိဂဝါဇဝသေန ဝဇနသီလော၊ သုနခလုဒ္ဒကောတိ အတ္ထော။ တလသန္ထရဏပူဇန္တိ ဘူမိတလဿ ပုပ္ဖေဟိ သန္ထရဏပူဇံ။ အာယူဟနစေတနာ ကမ္မသမင်္ဂိတာဝသေနာတိ ကာယဒုစ္စရိတဿ အပရာပရံ အာယူဟနေန သန္နိဋ္ဌာပကစေတနာယ တဿေဝ ပကပ္ပနေ ကမ္မက္ခယကရဉာဏေန အခေပိတတ္တာ ယထူပစိတကမ္မုနာ စ သမင်္ဂိဘာဝဿ ဝသေန။

ကမ္မန္တိ အကုသလကမ္မံ။ တသ္မိံယေဝ ခဏေတိ အာယူဟနက္ခဏေယေဝ။ တဿာတိ ကမ္မသမင်္ဂိနော ပုဂ္ဂလဿ သဂ္ဂေါ ဝါရိတော၊ တဉ္စေ ကမ္မံ ဝိပါကဝါရံ လဘေယျာတိ အဓိပ္ပာယော။ သဂ္ဂေါ ဝါရိတောတိ စ နိဒဿနမတ္တံ။ မနုဿလောကောပိဿ ဝါရိတောဝါတိ။ အပရေ ပန ပုရိမေဟိ ဝိပါကာဝရဏဿ အနုဒ္ဓဋတ္တာ ‘‘တသ္မိံယေဝ ခဏေ’’တိ စ အဝိသေသေန ဝုတ္တတ္တာ တံ ဒေါသံ ပရိဟရိတုံ ‘‘အာယူဟိတကမ္မံ နာမာ’’တိအာဒိမာဟ။ ယဒါ ကမ္မံ ဝိပါကဝါရံ လဘတီတိ ဣဒံ ကတောကာသဿ အပ္ပဋိဗာဟိယတ္တာ ဝုတ္တံ ။ တထာ ဟိ ဘဂဝါ တတိယပါရာဇိကဝတ္ထုသ္မိံ (ပါရာ။ ၁၆၂ အာဒယော) ပဋိသလ္လီယိ၊ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ ‘‘ကာယဒုစ္စရိတသမင်္ဂီ’’တိ အာဂတတ္တာ ဝိပါကူပဋ္ဌာနသမင်္ဂိတာ န လဗ္ဘန္တိ။

(ဒုတိယဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။)

အဋ္ဌာနပါဠိဝဏ္ဏနာယံ အနုတ္တာနတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။