📜

၁၆။ ဧကဓမ္မပါဠိ

(၁၆) ၁။ ဧကဓမ္မပါဠိ-ပဌမဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၂၉၆။ ဧကဓမ္မပါဠိဝဏ္ဏနာယံ ဣဓ ဓမ္မ-သဒ္ဒေါ သဘာဝတ္ထော ‘‘ကုသလာ ဓမ္မာ’’တိအာဒီသု ဝိယာတိ အာဟ – ‘‘ဧကသဘာဝေါ’’တိ။ ဧကန္တေနာတိ ဧကံသေန၊ အဝဿန္တိ အတ္ထော။ ဝဋ္ဋေတိ သံသာရဝဋ္ဋေ။ နိဗ္ဗိန္ဒနတ္ထာယာတိ အနဘိရမနတ္ထာယ။ ဝိရဇ္ဇနတ္ထာယာတိ အရဇ္ဇနတ္ထာယ။ ဝိရဇ္ဇနာယာတိ ပလုဇ္ဇနာယ။ တေနေဝါဟ – ‘‘ဝိဂမာယာ’’တိ။ ရာဂါဒီနံ နိရောဓာယာတိ မဂ္ဂဉာဏေန ရာဂါဒီနံ နိရောဓနတ္ထာယ။ မဂ္ဂဉာဏေန နိရောဓနံ နာမ အစ္စန္တံ အပ္ပဝတ္တိကရဏန္တိ အာဟ – ‘‘အပ္ပဝတ္တိကရဏတ္ထာယာ’’တိ။ ယထာ ခါဒနီယဿ မုခေ ကတွာ ခါဒနံ နာမ ယာဝဒေဝ အဇ္ဈောဟရဏတ္ထံ၊ ဧဝံ ရာဂါဒီနံ နိရောဓနံ ဝဋ္ဋနိရောဓနတ္ထမေဝါတိ ဝုတ္တံ – ‘‘ဝဋ္ဋဿေဝ ဝါ နိရုဇ္ဈနတ္ထာယာ’’တိ။ ယသ္မာ ကိလေသေသု ခီဏေသု ဣတရံ ဝဋ္ဋဒွယမ္ပိ ခီဏမေဝ ဟောတိ၊ တသ္မာ မူလမေဝ ဂဏှန္တော ‘‘ဥပသမာယာတိ ကိလေသဝူပသမနတ္ထာယာ’’တိ အာဟ။ သင်္ခတဓမ္မာနံ အဘိဇာနနံ နာမ တတ္ထ လက္ခဏတ္တယာရောပနမုခေနေဝါတိ အာဟ – ‘‘အနိစ္စာဒိ…ပေ… အဘိဇာနနတ္ထာယာ’’တိ။ သမ္ဗုဇ္ဈိတဗ္ဗာနိ နာမ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ တဗ္ဗိနိမုတ္တဿ ဉေယျဿ အဘာဝတော။ ‘‘စတုန္နံ သစ္စာနံ ဗုဇ္ဈနတ္ထာယာ’’တိ ဝတွာ တယိဒံ ဗုဇ္ဈနံ ယဿ ဉာဏဿ ဝသေန ဣဇ္ဈတိ၊ တဿ ဉာဏဿ ဝသေန ဒဿေတုံ – ‘‘ဗောဓိ ဝုစ္စတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အပ္ပစ္စယနိဗ္ဗာနဿာတိ အမတဓာတုယာ။

ဥဿာဟဇနနတ္ထန္တိ ကမ္မဋ္ဌာနေ အဘိရုစိဥပ္ပာဒနာယ။ ဝိသကဏ္ဋကောတိ ဂုဠဿ ဝါဏိဇသမညာ။ ‘‘ကိသ္မိဉ္စိ ဒေသေ ဒေသဘာသာ’’တိ ကေစိ။ ဥစ္ဆုရသော သမပါကပက္ကော စုဏ္ဏာဒီဟိ မိဿေတွာ ပိဏ္ဍီကတော ဂုဠော၊ အပိဏ္ဍီကတော ဖာဏိတံ။ ပါကဝိသေသေန ခဏ္ဍခဏ္ဍသေဒိတော ခဏ္ဍော၊ မလာဘာဝံ အာပန္နော သက္ကရာ။

သရတီတိ သတိ။ အနု အနု သရတီတိ အနုဿတိ၊ အနု အနုရူပါ သတီတိပိ အနုဿတိ။ ဒုဝိဓံ ဟောတီတိ ပယောဇနဝသေန ဒုဝိဓံ ဟောတိ။ စိတ္တသမ္ပဟံသနတ္ထန္တိ ပသာဒနီယဝတ္ထုသ္မိံ ပသာဒုပ္ပာဒနေန ဘာဝနာစိတ္တဿ ပရိတောသနတ္ထံ။ ဝိပဿနတ္ထန္တိ ဝိပဿနာသုခတ္ထံ။ ဥပစာရသမာဓိနာ ဟိ စိတ္တေ သမာဟိတေ ဝိပဿနာသုခေန ဣဇ္ဈတိ။ စိတ္တုပ္ပာဒေါတိ ဘာဝနာဝသေန ပဝတ္တော စိတ္တုပ္ပာဒေါ ။ ဥပဟညတိ ပတိဟညတိ ပဋိကူလတ္တာ အာရမ္မဏဿ။ တတော ဧဝ ဥက္ကဏ္ဌတိ၊ ကမ္မဋ္ဌာနံ ရိဉ္စတိ၊ နိရဿာဒေါ ဟောတိ ဘာဝနဿာဒဿ အလဗ္ဘနတော။ ပသီဒတိ ဗုဒ္ဓဂုဏာနံ ပသာဒနီယတ္တာ။ တထာ စ ကင်္ခါဒိစေတောခိလာဘာဝေန ဝိနီဝရဏော ဟောတိ။ ဒမေတွာတိ နီဝရဏနိရာကရဏေန နိဗ္ဗိသေဝနံ ကတွာ။ ဧဝံ ကမ္မဋ္ဌာနန္တရာနုယုဉ္ဇနေန စိတ္တပရိဒမနဿ ဥပမံ ဒဿေန္တော၊ ‘‘ကထ’’န္တိအာဒိမာဟ။

ကော အယံ…ပေ… အနုဿရီတိ ကော အယံ မမ အဗ္ဘန္တရေ ဌတွာ အနုဿရိ။ ပရိဂ္ဂဏှန္တောတိ ဗာဟိရကပရိကပ္ပိတဿ အနုဿရကဿ သဗ္ဗသော အဘာဝဒဿနမေတံ။ တေနာဟ – ‘‘န အညော ကောစီ’’တိ။ ဒိသွာတိ ပရိယေသနနယေန ဝုတ္တပ္ပကာရံ စိတ္တမေဝ အနုဿရီတိ ဒိသွာ သဗ္ဗမ္ပေတန္တိ ဧတံ ဟဒယဝတ္ထုအာဒိပ္ပဘေဒံ သဗ္ဗမ္ပိ။ ဣဒဉ္စ ရူပံ ပုရိမဉ္စ အရူပန္တိ ဣဒံ ရုပ္ပနသဘာဝတ္တာ ရူပံ၊ ပုရိမံ အတံသဘာဝတ္တာ အရူပန္တိ သင်္ခေပတော ရူပါရူပံ ဝဝတ္ထပေတွာ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဝဝတ္ထပေတွာတိ ယောဇနာ။ သမ္ဘာဝိကာတိ သမုဋ္ဌာပိကာ။ တဿာတိ သမုဒယသစ္စဿ။ နိရောဓောတိ နိရောဓနိမိတ္တံ။ အပ္ပနာဝါရောတိ ယထာရဒ္ဓါယ ဒေသနာယ နိဂမနဝါရော။

၂၉၇။ ဧသေဝ နယောတိ ဣမိနာ ယွာယံ ‘‘တံ ပနေတ’’န္တိအာဒိနာ အတ္ထနယော ဗုဒ္ဓါနုဿတိယံ ဝိဘာဝိတောတိ အတိဒိသတိ၊ သွာယံ အတိဒေသော ပယောဇနဝသေန နဝသုပိ အနုဿတီသု သာဓာရဏဝသေန ဝုတ္တောပိ အာနာပါနဿတိအာဒီသု တီသု ဝိပဿနတ္ထာနေဝ ဟောန္တီတိ ဣမိနာ အပဝါဒေန နိဝတ္တိတောတိ တာသံ ဧကပ္ပယောဇနတာဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဓမ္မေ အနုဿတိ ဓမ္မာနုဿတီတိ သမာသပဒဝိဘာဂဒဿနမ္ပိ ဝစနတ္ထဒဿနပက္ခိကမေဝါတိ အာဟ – ‘‘အယံ ပနေတ္ထ ဝစနတ္ထော’’တိ။ ဓမ္မံ အာရဗ္ဘာတိ ဟိ ဓမ္မဿ အနုဿတိယာ ဝိသယဘာဝဒဿနမေတံ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ သီလံ အာရဗ္ဘာတိ အတ္တနော ပါရိသုဒ္ဓိသီလံ အာရဗ္ဘ။ စာဂံ အာရဗ္ဘာတိ အတ္တနော စာဂဂုဏံ အာရဗ္ဘ။ ဒေဝတာ အာရဗ္ဘာတိ ဧတ္ထ ဒေဝတာဂုဏသဒိသတာယ အတ္တနော သဒ္ဓါသီလသုတစာဂပညာသု ဒေဝတာသမညာ။ ဘဝတိ ဟိ တံသဒိသေပိ တဗ္ဗောဟာရော ယထာ ‘‘တာနိ ဩသဓာနိ၊ ဧသ ဗြဟ္မဒတ္တော’’တိ စ။ တေနာဟ – ‘‘ဒေဝတာ သက္ခိဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဒေဝတာ သက္ခိဋ္ဌာနေ ဌပေတွာတိ ‘‘ယထာရူပါယ သဒ္ဓါယ သမန္နာဂတာ တာ ဒေဝတာ ဣတော စုတာ တတ္ထ ဥပပန္နာ၊ မယှမ္ပိ တထာရူပါ သဒ္ဓါ သံဝိဇ္ဇတိ။ ယထာရူပေန သီလေန၊ ယထာရူပေန သုတေန၊ ယထာရူပေန စာဂေန၊ ယထာရူပါယ ပညာယ သမန္နာဂတာ တာ ဒေဝတာ ဣတော စုတာ တတ္ထ ဥပပန္နာ၊ မယှမ္ပိ တထာရူပါ ပညာ သံဝိဇ္ဇတီ’’တိ ဧဝံ ဒေဝတာ သက္ခိဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ။ အဿာသပဿာသနိမိတ္တံ နာမ တတ္ထ လဒ္ဓဗ္ဗပ္ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ။ ဂတာတိ အာရမ္မဏကရဏဝသေန ဥပဂတာ ပဝတ္တာ။

ဥပသမ္မတိ ဧတ္ထ ဒုက္ခန္တိ ဥပသမော၊ နိဗ္ဗာနံ။ အစ္စန္တမေဝ ဧတ္ထ ဥပသမ္မတိ ဝဋ္ဋတ္တယန္တိ အစ္စန္တူပသမော၊ နိဗ္ဗာနမေဝ။ ခိဏောတိ ခေပေတိ ကိလေသေတိ ခယော၊ အရိယမဂ္ဂေါ။ တေ ဧဝ ဥပသမေတီတိ ဥပသမော၊ အရိယမဂ္ဂေါ ဧဝ။ ခယော စ သော ဥပသမော စာတိ ခယူပသမော။ တတြစာယံ ဥပသမော ဓမ္မော ဧဝါတိ ဓမ္မာနုဿတိယာ ဥပသမာနုဿတိ ဧကသင်္ဂဟောတိ? သစ္စံ ဧကသင်္ဂဟော ဓမ္မဘာဝသာမညေ အဓိပ္ပေတေ၊ သင်္ခတဓမ္မတော ပန အသင်္ခတဓမ္မော သာတိသယော ဥဠာရတမပဏီတတမဘာဝတောတိ ဒီပေတုံ ဝိသုံ နီဟရိတွာ ဝုတ္တံ။ ဣမမေဝ ဟိ ဝိသေသံ သန္ဓာယ ဘဂဝါ – ‘‘ဓမ္မာနုဿတီ’’တိ ဝတွာပိ ဥပသမာနုဿတိံ အဝေါစ အနုဿရန္တဿ သဝိသေသံ သန္တပဏီတဘာဝေန ဥပဋ္ဌာနတော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ဣဓ ခယူပသမဂ္ဂဟဏမ္ပိ သမတ္ထိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယထေဝ ဟိ သမာနေပိ လောကုတ္တရဓမ္မဘာဝေ ‘‘ယာဝတာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ သင်္ခတာ ဝါ အသင်္ခတာ ဝါ၊ ဝိရာဂေါ တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတီ’’တိအာဒိဝစနတော (ဣတိဝု။ ၉၀) မဂ္ဂဖလဓမ္မေဟိ နိဗ္ဗာနဓမ္မော သာတိသယော၊ ဧဝံ ဖလဓမ္မတော မဂ္ဂဓမ္မော ကိလေသပ္ပဟာနေန အစ္ဆရိယဓမ္မဘာဝတော၊ တသ္မာ အစ္စန္တူပသမေန သဒ္ဓိံ ခယူပသမောပိ ဂဟိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝိပဿနတ္ထာနေဝ ဟောန္တီတိ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ? ‘‘ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယာတိအာဒိဝစနတော’’တိ ကေစိ၊ တံ အကာရဏံ ဗုဒ္ဓါနုဿတိအာဒီသုပိ တထာ ဒေသနာယ အာဂတတ္တာ။ ယထာ ပန ဗုဒ္ဓါနုဿတိအာဒီနိ ကမ္မဋ္ဌာနာနိ ဝိပဿနတ္ထာနိ ဟောန္တိ၊ နိမိတ္တသမ္ပဟံသနတ္ထာနိပိ ဟောန္တိ၊ န ဧဝမေတာနိ၊ ဧတာနိ ပန ဝိပဿနတ္ထာနေဝါတိ တထာ ဝုတ္တံ။

ပဌမဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၆။ ဧကဓမ္မပါဠိ

(၁၆) ၂။ ဧကဓမ္မပါဠိ-ဒုတိယဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၂၉၈။ မိစ္ဆာ ပဿတိ တာယ၊ သယံ ဝါ မိစ္ဆာ ပဿတိ၊ မိစ္ဆာဒဿနမေဝ ဝါ တန္တိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ ယံ ကိဉ္စိ ဝိပရီတဒဿနံ။ တေနာဟ – ‘‘ဒွါသဋ္ဌိဝိဓာယာ’’တိအာဒိ ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဧတဿာတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော။ တဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ။

၂၉၉။ သမ္မာ ပဿတိ တာယ၊ သယံ ဝါ သမ္မာ ပဿတိ၊ သမ္မာဒဿနမတ္တမေဝ ဝါ တန္တိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ ပဉ္စဝိဓာယာတိ ကမ္မဿကတာဈာနဝိပဿနာမဂ္ဂဖလဝသေန ပဉ္စဝိဓာယ။ တတ္ထ ဈာနစိတ္တုပ္ပာဒပရိယာပန္နံ ဉာဏံ ဈာနသမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ ဝိပဿနာဉာဏံ ဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိ။

၃၀၂။ ပဉ္စသု ခန္ဓေသု ‘‘နိစ္စ’’န္တိအာဒိနာ ပဝတ္တော အနုပါယမနသိကာရော။

၃၀၃။ ‘‘အနိစ္စ’’န္တိအာဒိနာ ပဝတ္တော ဥပါယမနသိကာရော။ ယာဝ နိယာမောက္ကမနာတိ ယာဝ မိစ္ဆတ္တနိယာမောက္ကမနာ။ မိစ္ဆတ္တနိယာမောက္ကမနနယော ပန သာမညဖလသုတ္တဝဏ္ဏနာယံ တဋ္ဋီကာယ စ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။

၃၀၄။ အယံ တိဝိဓာ သဂ္ဂါဝရဏာ စေဝ ဟောတီတိ ကမ္မပထပ္ပတ္တိယာ မဟာသာဝဇ္ဇဘာဝတော ဝုတ္တံ။ သဂ္ဂါဝရဏာယ ဟောန္တိယာ မဂ္ဂဝိဗန္ဓကဘာဝေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ – ‘‘မဂ္ဂါဝရဏာ စာ’’တိ။ ‘‘သဿတော လောကော’’တိအာဒိကာ ဒသဝတ္ထုကာ အန္တဂ္ဂါဟိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ မဂ္ဂါဝရဏာဝ ဟောတိ ဝိပရီတဒဿနဘာဝတော၊ န သဂ္ဂါဝရဏာ အကမ္မပထပတ္တိတောတိ အဓိပ္ပာယော။ ဣဒံ ပန ဝိဓာနံ ပဋိက္ခိပိတွာတိ ဝိပရီတဒဿနဉ္စ န မဂ္ဂါဝရဏဉ္စာတိ ဝိရုဒ္ဓမေတံ ဥဒ္ဓမ္မဘာဝတော။ တထာ ဟိ သတိ အပ္ပဟီနာယ ဧဝ သက္ကာယဒိဋ္ဌိယာ မဂ္ဂါဓိဂမေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပာယေန ယထာဝုတ္တဝိဓာနံ ပဋိက္ခိပိတွာ။ ‘‘န သဂ္ဂါဝရဏာ’’တိ သဂ္ဂူပပတ္တိယာ အဝိဗန္ဓကတ္တံ ဝဒန္တေဟိ ဒိဋ္ဌိယာ သဂ္ဂါဝဟတာပိ နာမ အနုညာတာ ဟောတီတိ တံ ဝါဒံ ပဋိက္ခိပန္တေန ‘‘ဒိဋ္ဌိ နာမ သဂ္ဂံ ဥပနေတုံ သမတ္ထာ နာမ နတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ? ဧကန္တဂရုတရသာဝဇ္ဇဘာဝတော။ တေနာဟ – ‘‘ဧကန္တံ နိရယသ္မိံယေဝ နိမုဇ္ဇာပေတီ’’တိအာဒိ။

၃၀၅။ ဝဋ္ဋံဝိဒ္ဓံသေတီတိ မဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိ ကိလေသဝဋ္ဋံ ကမ္မဝဋ္ဋဉ္စ ဝိဒ္ဓံသေတိ။ ဝိပါကဝဋ္ဋံ ကာ နု ဝိဒ္ဓံသေတိ နာမ။ ဧဝံ ပန အတ္တနော ကာရဏေန ဝိဒ္ဓသ္တဘဝံ ဖလသမ္မာဒိဋ္ဌိ ပဋိဗာဟတီတိ ဝုတ္တံ အဝသရဒါနတော။ ဣစ္စေတံ ကုသလန္တိ အရဟတ္တံ ပါပေတုံ သစေ သက္ကောတိ၊ ဧဝမေတံ ဝိပဿနာယ ပဋိသန္ဓိအနာကဍ္ဎနံ ကုသလံ အနဝဇ္ဇံ။ သတ္တ ဘဝေ ဒေတီတိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဿ ပစ္စယဘူတာ ဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိ တဿ ပုဂ္ဂလဿ သတ္တ ဘဝေ ဒေတိ။ ဧဝမယန္တိ ပဉ္စဝိဓမ္ပိ သမ္မာဒိဋ္ဌိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ – ‘‘လောကိယလောကုတ္တရာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ကထိတာ’’တိ။ ဣမသ္မိံ ပနတ္ထေတိ ‘‘နာဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမီ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တေ ဂတိမဂ္ဂသင်္ခါတေ အတ္ထေ။ ‘‘သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘လောကိကာ ဘဝနိပ္ဖာဒိကာဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ။

၃၀၆။ ယထာဒိဋ္ဌီတိ အတ္ထဗျာပနိစ္ဆာယံ ယထာ-သဒ္ဒေါ၊ တေန ဥတ္တရပဒတ္ထပ္ပဓာနော သမာသောတိ အာဟ – ‘‘ယာ ယာ ဒိဋ္ဌီ’’တိ။ တဿာ တဿာ အနုရူပန္တိ တံတံဒိဋ္ဌိအနုရူပန္တိ အတ္ထော။ သမတ္တန္တိ အနဝသေသံ။ တေနာဟ – ‘‘ပရိပုဏ္ဏ’’န္တိ။ သမာဒိန္နန္တိ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနေသု သမံ ဧကသဒိသံ ကတွာ အာဒိန္နံ ဂဟိတံ အနိဿဋ္ဌံ။ တဒေတန္တိ ယဒေတံ ‘‘ယဉ္စေဝ ကာယကမ္မ’’န္တိအာဒိနာ ဝုတ္တံ၊ တဒေတံ ကာယကမ္မံ။ ယထာဒိဋ္ဌိယံ ဌိတကာယကမ္မန္တိ ယာ ပန ဒိဋ္ဌိ ‘‘နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပ’’န္တိအာဒိနာ ပဝတ္တာ၊ တဿံ ဒိဋ္ဌိယံ ဌိတကဿ ဌိတမတ္တဿ အနိဿဋ္ဌဿ တံဒိဋ္ဌိကဿ ကာယကမ္မံ။ ဒိဋ္ဌိသဟဇာတံ ကာယကမ္မန္တိ တဿ ယထာဒိဋ္ဌိကဿ ပရေသံ ဟတ္ထမုဒ္ဒါဒိနာ ဝိညာပနကာလေ တာယ ဒိဋ္ဌိယာ သဟဇာတံ ကာယကမ္မံ။ န စေတ္ထ ဝစီကမ္မာသင်္ကာ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗာ ပါဏဃာတာဒီနံယေဝ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ ဒိဋ္ဌာနုလောမိကံ ကာယကမ္မန္တိ ယထာ ပရေသံ ပါကဋံ ဟောတိ၊ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိယာ အနုလောမိကံ ကတွာ ပဝတ္တိတံ ကာယကမ္မံ။ တေနာဟ – ‘‘သမာဒိန္နံ ဂဟိတံ ပရာမဋ္ဌ’’န္တိ။ တတ္ထာတိအာဒိ သုဝိညေယျမေဝ။ ဧသေဝ နယောတိ ဣမိနာ ယထာဝုတ္တာယ ဒိဋ္ဌိယာ ဌိတဝစီကမ္မံ၊ ဒိဋ္ဌိသဟဇာတံ ဝစီကမ္မံ၊ ဒိဋ္ဌာနုလောမိကံ ဝစီကမ္မန္တိ တိဝိဓံ ဟောတီတိ ဧဝမာဒိ အတိဒိသတိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿာတိ ကမ္မပထပ္ပတ္တာယ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ။ ‘‘ယာယ ကာယစိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ သတော’’တိ အပရေ။

ဒိဋ္ဌိသဟဇာတာတိ ယထာဝုတ္တာယ ဒိဋ္ဌိယာ သဟဇာတာ စေတနာ။ ဧသ နယော သေသပဒေသုပိ။ ပတ္ထနာတိ ‘‘ဣဒံ နာမ ကရေယျ’’န္တိ တဏှာပတ္ထနာ။ စေတနာပတ္ထနာနံ ဝသေနာတိ ယထာဝုတ္တဒိဋ္ဌိဂတနိဿိတစေတသိကနိကာမနာနံ ဝသေန။ စိတ္တဋ္ဌပနာတိ စိတ္တဿ ပဏိဒဟနာ။ ဖဿာဒယောတိ စေတနာဒိဋ္ဌိတဏှာဒိဝိနိမုတ္တာ ဖဿာဒိဓမ္မာ။ ယသ္မာ ဒိဋ္ဌိ ပါပိကာ၊ တသ္မာ တဿ ပုဂ္ဂလဿ သဗ္ဗေ တေ ဓမ္မာ အနိဋ္ဌာယ…ပေ… သံဝတ္တန္တီတိ ယောဇနာ။ ပုရိမဿေဝါတိ တိတ္တကပဒဿေဝ ။ တိတ္တကံ ကဋုကန္တိ စ ဥဘယံ ဣဓ အနိဋ္ဌပရိယာယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ‘‘ပစ္ဆာ တေ ကဋုကံ ဘဝိဿတီ’’တိအာဒီသု ဝိယ။

အမ္ဗောယန္တိ အမ္ဗော အယံ။ တမေဝ ပူဇန္တိ တမေဝ ပုဗ္ဗေ လဒ္ဓပရိသိဉ္စနဒါနာဒိပူဇံ။ နိဝေသရေတိ ပဝိသိံသု။ အသာတသန္နိဝါသေနာတိ အမဓုရနိမ္ဗမူလသံသဂ္ဂေန။

တံ ပန ပဋိက္ခိပိတွာ…ပေ… ဝုတ္တန္တိ သဗ္ဗာပိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဧကန္တသာဝဇ္ဇတ္တာ အနိဋ္ဌာယ ဒုက္ခာယ သံဝတ္တတီတိ အဓိပ္ပာယေန ဝုတ္တံ။ အနန္တရသုတ္တေတိ ဒသမသုတ္တေ။ ယောဇေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ နဝမသုတ္တေ ဝိယ ယောဇေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ စိတ္တဋ္ဌပနာဝ ပတ္ထနာတိ ဧတ္ထ ပဏိဓိ စာတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။

ဒုတိယဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၆။ ဧကဓမ္မပါဠိ

(၁၆) ၃။ ဧကဓမ္မပါဠိ-တတိယဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၃၀၈။ တတိယဿ ပဌမေ အယာထာဝဒိဋ္ဌိကောတိ အနိစ္စာဒိဘာဝေသု ဓမ္မေသု နိစ္စာတိအာဒိနာ ဥပ္ပန္နဒိဋ္ဌိကော။ တေနာဟ – ‘‘တာယေဝ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ဝိပရီတဒဿနော’’တိ သဒ္ဓမ္မာတိ ဧတ္ထ သန္တော ပသတ္ထော သုန္ဒရော ဓမ္မော၊ ယော မနုဿဓမ္မောတိပိ ဝုစ္စတိ။ တတော ဟိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ပရံ ဝုဋ္ဌာပေယျ၊ န အရိယဓမ္မတော။ တေနာဟ – ‘‘ဒသကုသလကမ္မပထဓမ္မတော’’တိ။ ဧဝရူပါတိ ဣမိနာ ပါထိကပုတ္တာဒိကေ သင်္ဂဏှာတိ။

၃၀၉။ သဗ္ဗညုဗောဓိသတ္တောတိ သဗ္ဗညုဘာဂီ ဗောဓိသတ္တော။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပူရိတပါရမိကာ ပစ္စေကဗောဓိသတ္တာ ဧကစ္စသာဝကဗောဓိသတ္တာ စ သင်္ဂယှန္တိ။

၃၁၀။ ပရမာတိ မဟာသာဝဇ္ဇဘာဝေန ပရမာ၊ ဥက္ကံသဂတာတိ အတ္ထော။ တေသန္တိ အာနန္တရိယကမ္မာနံ။ ပရိစ္ဆေဒေါတိ ဝိပါကဝသေန ပရိယောသာနံ။ ဝဋ္ဋဿ မူလံ၊ တတော တံသမင်္ဂီပုဂ္ဂလော ဝဋ္ဋဿ ခါဏူတိ ဝုစ္စတိ။ တေနာဟ – ‘‘တာယာ’’တိအာဒိ။ တဉ္စေ ဂါဟံ န ဝိဿဇ္ဇေတိ၊ တဿ ပုနပိ တဗ္ဘာဝါဝဟတ္တာ ဝုတ္တံ – ‘‘ဘဝတော ဝုဋ္ဌာနံ နတ္ထီ’’တိ၊ န ပန သဗ္ဗသော ဝုဋ္ဌာနဿ အဘာဝတော။ ယာဒိသေ ဟိ ပစ္စယေ ပဋိစ္စ အယံ တံ ဒဿနံ ဩက္ကန္တော ပုန ကဒါစိ တပ္ပဋိပက္ခေ ပစ္စယေ ပဋိစ္စ တတော သီသုက္ခိပနမဿ န ဟောတီတိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ အကုသလဉှိ နာမေတံ အဗလံ ဒုဗ္ဗလံ၊ န ကုသလံ ဝိယ မဟာဗလံ။ အညထာ သမ္မတ္တနိယာမော ဝိယ မိစ္ဆတ္တနိယာမောပိ အစ္စန္တိကော သိယာ၊ န စ မိစ္ဆတ္တနိယာမော အစ္စန္တိကော။ တေနေဝ ပပဉ္စသူဒနိယံ (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁၀၀) –

‘‘ကိံ ပနေသ ဧကသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ နိယတော ဟောတိ၊ ဥဒါဟု အညသ္မိမ္ပီတိ? ဧကသ္မိံယေဝ နိယတော၊ အာသေဝနဝသေန ဘဝန္တရေပိ တံ ဒိဋ္ဌိံ ရောစေတိ ဧဝါ’’တိ –

ဝုတ္တံ။ တတောယေဝ စ သုမင်္ဂလဝိလာသိနိယမ္ပိ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁၇၀-၁၇၂) ဝုတ္တံ –

‘‘ယေ ဝါ ပန တေသံ လဒ္ဓိံ ဂဟေတွာ ရတ္တိဋ္ဌာနေ ဒိဝါဋ္ဌာနေ နိသိန္နာ သဇ္ဈာယန္တိ ဝီမံသန္တိ၊ တေသံ ‘ကရောတော န ကရီယတိ ပါပံ၊ နတ္ထိ ဟေတု၊ နတ္ထိ ပစ္စယော၊ မတော ဥစ္ဆိဇ္ဇတီ’တိ တသ္မိံ အာရမ္မဏေ မိစ္ဆာသတိ သန္တိဋ္ဌတိ၊ စိတ္တံ ဧကဂ္ဂံ ဟောတိ၊ ဇဝနာနိ ဇဝန္တိ။ ပဌမဇဝနေ သတေကိစ္ဆာ ဟောန္တိ၊ တထာ ဒုတိယာဒီသု။ သတ္တမေ ဗုဒ္ဓါနမ္ပိ အတေကိစ္ဆာ အနိဝတ္တိနော အရိဋ္ဌကဏ္ဋကသဒိသာ၊ တတ္ထ ကောစိ ဧကံ ဒဿနံ ဩက္ကမတိ၊ ကောစိ ဒွေ၊ ကောစိ တီဏိပိ၊ ဧကသ္မိံ ဩက္ကန္တေပိ ဒွီသု တီသု ဩက္ကန္တေသုပိ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကောဝ ဟောတိ။ ပတ္တော သဂ္ဂမဂ္ဂါဝရဏဉ္စေဝ မောက္ခမဂ္ဂါဝရဏဉ္စ၊ အဘဗ္ဗော တဿတ္တဘာဝဿ အနန္တရံ သဂ္ဂမ္ပိ ဂန္တုံ၊ ပဂေဝ မောက္ခံ၊ ဝဋ္ဋခါဏု နာမေသ သတ္တော ပထဝိဂေါပကော၊ ယေဘုယျေန ဧဝရူပဿ ဘဝတော ဝုဋ္ဌာနံ နတ္ထီ’’တိ။

ပိဋ္ဌိစက္ကဝါဠေတိ ဈာယမာနစက္ကဝါဠဿ ပရတော ဧကသ္မိံ ဩကာသေ။ ယံ ဈာယမာနာနံ အဇ္ဈာယမာနာနဉ္စ စက္ကဝါဠာနမန္တရံ၊ ယတ္ထ လောကန္တရိကနိရယသမညာ၊ တာဒိသေ ဧကသ္မိံ ဩကာသေ။ ပစ္စတိယေဝါတိ စက္ကဝါဠေ ဈာယမာနေ အဇ္ဈာယမာနေပိ အတ္တနော ကမ္မဗလေန ပစ္စတိယေဝ။

၃၁၁။ စတုတ္ထေ ‘‘မာ ခလီ’’တိ ဝစနံ ဥပါဒါယ ဧဝံလဒ္ဓနာမောတိ တံ ကိရ သကဒ္ဒမာယ ဘူမိယာ တေလဃဋံ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တံ၊ ‘‘တာတ၊ မာ ခလီ’’တိ သာမိကော အာဟ။ သော ပမာဒေန ခလိတွာ ပတိတွာ သာမိကဿ ဘယေန ပလာယိတုံ အာရဒ္ဓါ။ သာမိကော ဥပဓာဝိတွာ သာဋကကဏ္ဏေ အဂ္ဂဟေသိ။ သော သာဋကံ ဆဍ္ဍေတွာ အစေလကော ဟုတွာ ပလာတော ပဏ္ဏေန ဝါ တိဏေန ဝါ ပဋိစ္ဆာဒေတုမ္ပိ အဇာနန္တော ဇာတရူပေနေဝ ဧကံ ဂါမံ ပါဝိသိ။ မနုဿာ တံ ဒိသွာ ‘‘အယံ သမဏော အရဟာ အပ္ပိစ္ဆော၊ နတ္ထိ ဣမိနာ သဒိသော’’တိ ပူဝဘတ္တာဒီနိ ဂဟေတွာ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘မယှံ သာဋကံ အနိဝတ္ထဘာဝေန ဣဒံ ဥပ္ပန္န’’န္တိ တတော ပဋ္ဌာယ သာဋကံ လဘိတွာပိ န နိဝါသေသိ၊ တဒေဝ စ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အဂ္ဂဟေသိ။ တဿ သန္တိကေ အညေပိ အညေပီတိ ပဉ္စသတာ မနုဿာ ပဗ္ဗဇိံသု။ တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ – ‘‘မာ ခလီတိ ဝစနံ ဥပါဒါယ ဧဝံလဒ္ဓနာမော တိတ္ထကရော’’တိ။

သမာဂတဋ္ဌာနေတိ ဒွိန္နံ နဒီနံ ဥဒကပ္ပဝါဟဿ သန္နိပါတဋ္ဌာနေ။ ဒွိန္နံ ဥဒကာနန္တိ ဒွိန္နံ ဥဒကပ္ပဝါဟာနံ။ ယထာဝုတ္တဋ္ဌာနေ မစ္ဆဂ္ဂဟဏတ္ထံ ခိပိတဗ္ဗတော ခိပ္ပံ၊ ကုမိနံ၊ တဒေဝ ဣဓ ခိပ္ပန္တိ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ – ‘‘ကုမိန’’န္တိ။ ဥစ္ဆူဟီတိ ဥဒကဥစ္ဆူဟိ။ တုစ္ဆပုရိသော အရိယဓမ္မာဘာဝတော။ ဈာနမတ္တမ္ပိ ဟိ တဿ နတ္ထေဝ၊ ကုတော အရိယမဂ္ဂေါ။ မနုဿခိပ္ပံ မညေတိ မနုဿာ ပတိတွာ ဗျသနပ္ပတ္တိအတ္ထံ ဩဋ္ဋိတံ ကုမိနံ ဝိယ။ တေနာဟ – ‘‘မဟာဇနဿာ’’တိအာဒိ။

၃၁၂။ ပဉ္စမာဒီသု ဗာဟိရကသာသနန္တိ အဝိသေသေန ဝုတ္တံ – တဿ သဗ္ဗဿပိ အနိယျာနိကတ္တာ သတ္ထုပဋိညဿပိ အသဗ္ဗညုဘာဝတော။ တေနာဟ – ‘‘တတ္ထ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဂဏောတိ သာဝကဂဏော။ တထာဘာဝါယာတိ အာစရိယေန ဝုတ္တာကာရတာယ သမင်္ဂိဘာဝတ္ထံ။ ဇင်္ဃသတန္တိ ဗဟူ အနေကေ သတ္တေ။ သမကမေဝ အကုသလံ ပါပုဏာတီတိ တေသံ သဗ္ဗေသံ ဧကဇ္ဈံ သမာဒပနေပိ တေသံ အကုသလေန သမကမေဝ အကုသလံ ပါပုဏာတိ ဧကဇ္ဈံ ဗဟူနံ သမာဒပနေပိ တထာ ဥဿဟနဿ ဗလဝဘာဝတော။ ဝိသုံ ဝိသုံ သမာဒပနေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ ယထာ ဟိ ဓမ္မစရိယာယံ သမကမေဝါတိ ဝတ္တဗ္ဗာ ကလျာဏမိတ္တတာ၊ ဧဝံ အဓမ္မစရိယာယံ အကလျာဏမိတ္တတာတိ။

၃၁၃။ သုဋ္ဌု အက္ခာတေတိ ဧကန္တတော နိယျာနိကဘာဝေန အက္ခာတေ။ သတ္ထာ စ သဗ္ဗညူ ဟောတီတိ အသဗ္ဗညုနော နိယျာနိကဘာဝေန ကထေတုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ။ ဓမ္မော စ သွာက္ခာတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတတ္တာ။ ဂဏော စ သုပ္ပဋိပန္နော သတ္ထာရာ သုဝိနီတတ္တာ။ သမာဒပကော ဟီတိအာဒိ သုပ္ပဋိပတ္တိယာ နိဒဿနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

၃၁၄။ ပမာဏံ ဇာနိတဗ္ဗန္တိ ‘‘အယံ ဧတ္တကေန ယာပေတိ၊ ဣမဿ ဧတ္တကံ ဒါတုံ ယုတ္တ’’န္တိ ဧဝံ ပမာဏံ ဇာနိတဗ္ဗံ။ အတိရေကေ…ပေ… နိဗ္ဗာနသမ္ပတ္တိ ဝါ နတ္ထိ ဒုရက္ခာတတ္တာ ဓမ္မဿ။ တဿာတိ ပဋိဂ္ဂါဟကဿ။ အပ္ပိစ္ဆပဋိပဒါ နာမ နတ္ထိ ဒုရက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေတိ အဓိပ္ပာယော။

၃၁၅။ ဒါယကဿဝသော နာမ ဥဠာရုဠာရတာဘေဒေါ အဇ္ဈာသယော။ ဒေယျဓမ္မဿ ပန ထောကဗဟုတာဝ ဒေယျဓမ္မဿ ဝသော နာမ။ အတ္တနော ထာမောတိ ယာပနပ္ပမာဏံ။ ယဒိ ဟီတိအာဒိ ‘‘ကထ’’န္တိအာဒိနာ သင်္ခေပတော ဝုတ္တဿ အတ္ထဿ ဝိဝရဏံ။ အနုပ္ပန္နဿာတိ အနုပ္ပန္နော အဿ ပုဂ္ဂလဿ။ စက္ခုဘူတော ဟောတီတိ မဟာဇနဿ စက္ခု ဝိယ ဟောတိ။ သာသနံ စိရဋ္ဌိတိတံ ကရောတီတိ အနုပ္ပန္နလာဘုပ္ပာဒနေန မဟာဇနဿ ပသာဒုပ္ပာဒနေန စ စိရဋ္ဌိတိကံ ကရောတိ။

ကုဋုမ္ဗရိယဝိဟာရေတိ ကုဋုမ္ဗရိယဂါမသန္နိဿိတဝိဟာရေ။ ဘုဉ္ဇနတ္ထာယာတိ တသ္မိံယေဝ ဂေဟေ နိသီဒိတွာ ဘုဉ္ဇနတ္ထာယ။ ဂဟေတွာ ဂမနတ္ထာယာတိ ဂေဟတော ဗဟိ ဂဟေတွာ ဂမနတ္ထာယ။ ဓုရဘတ္တာနီတိ နိစ္စဘတ္တာနိ။ စူဠုပဋ္ဌာကန္တိ ဝေယျာဝစ္စကရံ။ ဝီမံသိတွာတိ ယထာ ဥဒ္ဒိဿ ကတံ န ဟောတိ၊ ဧဝံ ဝီမံသိတွာ ။ မဟာဇနော အပ္ပိစ္ဆော ဘဝိတုံ မညတီတိ မဟာဇနော သယံ အပ္ပိစ္ဆော ဘဝိတုံ မညတိ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇနေန။ မဟာဇနဿာတိ ဗဟုဇနဿ။ အဝတ္ထရိတွာတိ ဝိတ္ထာရိကံ ကတွာ။

၃၁၆။ ပဉ္စာတပတပ္ပနံ စတူသု ပဿေသု အဂ္ဂိသန္တာပဿ ဥပရိ သူရိယသန္တာပဿ စ တပ္ပနံ၊ တဉ္စ ခေါ ဂိမှကာလေ။ ဆိန္နပ္ပပါတပဗ္ဗတသိခရတော ပတနံ မရုပ္ပပါတပတနံ။ ပုဗ္ဗဏှာဒီသု အာဒိစ္စာဘိမုခါဝဋ္ဋနံ အာဒိစ္စာနုပရိဝတ္တနံ။

၃၁၇။ အယမ္ပီတိ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ကုသီတောပိ။ သာမညန္တိ တပစရဏံ။ ဒုပ္ပရာမဋ္ဌန္တိ မိစ္ဆာစရိတံ သံကိလိဋ္ဌံ။ နိရယာယုပကဍ္ဎတီတိ နိရယဒုက္ခာယ နံ ကဍ္ဎတိ။

၃၁၈။ ဝုတ္တပ္ပကာရေတိ ပဉ္စာတပတပ္ပနာဒိကေ ဝုတ္တပ္ပကာရေ။

၃၁၉။ ဧဝန္တိ ဝုတ္တပ္ပကာရာယ စိတ္တပ္ပသာဒဝှယသုပ္ပဋိပတ္တိယာ။ တေန သမဏဓမ္မကရဏသုခဉ္စ သင်္ဂဏှာတိ။

၃၂၀။ နဝကနိပါတေတိ ဣမသ္မိံယေဝ အင်္ဂုတ္တရနိကာယေ ဝက္ခမာနံ နဝကနိပါတံ သန္ဓာယာဟ။ နဝ ပုဂ္ဂလာတိ သတ္တက္ခတ္တုပရမကောလံကောလာဒယော နဝ ပုဂ္ဂလာ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ ဝုတ္တာဝသိဋ္ဌေသု သဗ္ဗေသု သုတ္တေသု။

တတိယဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၆။ ဧကဓမ္မပါဠိ

(၁၆) ၄။ ဧကဓမ္မပါဠိ-စတုတ္ထဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၃၂၂။ စတုတ္ထဿ ပဌမေ သညာဏဘူတာတိ ဥပလက္ခဏဘူတာ။ ပဉ္စဒသယောဇနာဝဋ္ဋက္ခန္ဓာတိ ပဉ္စဒသယောဇနက္ခန္ဓပရိက္ခေပါ။ ယထာ စာတိ စ-သဒ္ဒေန ကဒမ္ဗရုက္ခာဒီနံ ကပ္ပဋ္ဌာယိဘာဝံ ဝိယ ယောဇနသတုဗ္ဗေဓာဒိဘာဝံ သမုစ္စိနောတိ၊ န ပန ဇမ္ဗုယာ ဇမ္ဗုဒီပဿ ဝိယ တေဟိ အပရဂေါယာနာဒီနံ သညာဏဘာဝံ။ ရာမဏေယျကန္တိ ရမဏီယဘာဝံ။ သေသပဒေသူတိ ဝနရာမဏေယျကာဒိပဒေသု။ ဥဂ္ဂတံ ကူလံ ဥဿိတဘာဝေါ ဧတဿာတိ ဥက္ကူလံ၊ ဝိဂတံ အပဂတံ ကူလံ ဧတဿာတိ ဝိကူလန္တိ အာဟ – ‘‘ဥန္နတဋ္ဌာနံ နိန္နဋ္ဌာန’’န္တိ စ။ နန္ဒိယာဝဋ္ဋမစ္ဆပိဋ္ဌေနေဝါတိ ကုဇ္ဇကကုလိသကမစ္ဆသင်္ဃာတပိဋ္ဌေနေဝ။

၃၂၃။ ဒုတိယာဒီသု စတ္တာရော အပါယာ အညတြ မနုဿေဟီတိ အဓိပ္ပေတာ၊ န ဒေဝါ အညတြ မနုဿေဟီတိ ဟီနာယ ဇာတိယာ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ ဥပါဒါယုပါဒါယာပိ မဇ္ဈိမဒေသော လဗ္ဘတိ၊ ယတ္ထ ဂတိ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ အညေသမ္ပိ ကမ္မဝါဒိကိရိယဝါဒိဝိညုဇာတိကာနံ၊ ယော ပတိရူပဒေသောတိ ဝုစ္စတိ။ တေနာဟ – ‘‘သကလောပိ ဟီ’’တိအာဒိ။

၃၂၄။ ဧဠာတိ ဒေါသော။ တေနာဟ – ‘‘နိဒ္ဒေါသမုခါတိ အတ္ထော’’တိ။

၃၂၆။ တထာဂတဿ ဂုဏေ ဇာနိတွာ စက္ခုနာပိ ဒဿနံ ဒဿနမေဝ၊ အဇာနိတွာ ပန ဒဿနံ တိရစ္ဆာနဂတာနမ္ပိ ဟောတိယေဝါတိ အာဟ – ‘‘ယေ တထာဂတဿ ဂုဏေ ဇာနိတွာ’’တိအာဒိ။

၃၂၇။ ပကာသေတွာ ကထိတန္တိ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ကထိတံ။

၃၂၈။ သုတာနံ ဓမ္မာနံ အသမ္မောသော ဓာရဏန္တိ အာဟ – ‘‘ဓာရေန္တီတိ န ပမ္မုဿန္တီ’’တိ။

၃၂၉။ အတ္ထာနတ္ထံ ဥပပရိက္ခန္တီတိ ‘‘အယံ ဣမိဿာ ပါဠိယာ အတ္ထော၊ အယံ န အတ္ထော’’တိ အတ္ထာနတ္ထံ ဥပပရိက္ခန္တိ။ အနတ္ထပရိဟာရေန ဟိ အတ္ထဂ္ဂဟဏံ ယထာ အဓမ္မပရိဝဇ္ဇနေန ဓမ္မပ္ပဋိပတ္တိ။

၃၃၀။ အနုလောမပဋိပဒန္တိ နိဗ္ဗာနဿ အနုလောမိကံ ပဋိပဒံ။

၃၃၁။ သံဝေဂဇနကေသုကာရဏေသူတိ သံဝေဂဇနကေသု ဇာတိအာဒီသု ကာရဏေသု။ သံဝေဇနီယေသု ဌာနေသု သဟောတ္တပ္ပဉာဏံ သံဝေဂေါ။

၃၃၂။ ဥပါယေနာတိ ယေန ဥပါယေန ဝဋ္ဋူပစ္ဆေဒေါ၊ တေန ဥပါယေန။ ပဓာနဝီရိယံ ကရောန္တီတိ သမ္မပ္ပဓာနသင်္ခါတံ ဝီရိယံ ကရောန္တိ ဥပ္ပာဒေန္တိ။

၃၃၃။ ဝဝဿဇီယန္တိ ဝိဿဇ္ဇီယန္တိ ဧတ္ထ သင်္ခါရာတိ ဝဝဿဂ္ဂေါ၊ အသင်္ခတာ ဓာတူတိ အာဟ – ‘‘ဝဝဿဂ္ဂေါ ဝုစ္စတိ နိဗ္ဗာန’’န္တိ။

၃၃၄။ ဥတ္တမန္နာနန္တိ ဥတ္တမာနံ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ။ ဥတ္တမရသာနန္တိ ဥတ္တမာနံ ရသာနံ။ ဥဉ္ဆာစာရေနာတိ ဥဉ္ဆာစရိယာယ ကဿစိ အပရိဂ္ဂဟဘူတဿ ကိဉ္စိ အယာစိတွာ ဂဟဏံ ဥဉ္ဆာစာရော။ ဧတ္ထ စာတိအာဒိနာ အန္နာဒီနံ အဂ္ဂဘာဝေါ နာမ မနာပပရမော ဣစ္ဆိတက္ခဏလာဘော၊ န တေသံ လာဘိတာမတ္တန္တိ ဒဿေတိ။ ပဋိလဘန္တီတိ ဒေန္တိ ပဏီတဘာဝေန။ ဘတ္တဿ ဧကပါတီတိ ဧကပါတိပူရံ ဘတ္တံ။ ဣဒံ ကိံ နာမာတိ ‘‘ဣဒံ အန္နဂ္ဂရသဂ္ဂံ နာမ ဟောတိ၊ န ဟောတီ’’တိ ပုစ္ဆတိ။ ဥဉ္ဆေန ကပါလာဘတေနာတိ မိဿကဘတ္တေန။ ယာပေန္တေတိ ယာပနသီသေန ယာပနဟေတုံ ဘတ္တံ ဝဒတိ။ ဥပါဒါယ အဂ္ဂရသံ နာမာတိ တံ တံ ဥပါဒါယုပါဒါယ အန္နဂ္ဂရသဂ္ဂံ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ စက္ကဝတ္တိအာဟာရတော ဟိ စာတုမဟာရာဇိကာနံ အာဟာရော အဂ္ဂေါတိ ဧဝံ ယာဝ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တိဒေဝါ နေတဗ္ဗံ။

၃၃၅။ အတ္ထရသော နာမ စတ္တာရိ သာမညဖလာနိ ‘‘အရိယမဂ္ဂါနံ ဖလဘူတော ရသော’’တိ ကတွာ။ ဓမ္မရသော နာမ စတ္တာရော မဂ္ဂါ ‘‘သာမညဖလဿ ဟေတုဘူတော ရသော’’တိ ကတွာ ဝိမုတ္တိရသော နာမ အမတံ နိဗ္ဗာနံ ‘‘သဗ္ဗသင်္ခါရသမထော’’တိ ကတွာ။

စတုတ္ထဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဇမ္ဗုဒီပပေယျာလော နိဋ္ဌိတော။