📜

၁၀။ ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၉၈-၁၁၅။ ဒသမေ ဝဂ္ဂေ အဇ္ဈတ္တသန္တာနေ ဘဝံ အဇ္ဈတ္တိကံ။ အဇ္ဈတ္တသန္တာနတော ဗဟိဒ္ဓါ ဘဝံ ဗာဟိရံ။ ဝုတ္တပဋိပက္ခနယေနာတိ ‘‘အဝိနာသာယာ’’တိ ဧဝမာဒိနာ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ စတုက္ကောဋိကေတိ ‘‘အနုယောဂေါ အကုသလာနံ ၊ အနနုယောဂေါ ကုသလာနံ၊ အနုယောဂေါ ကုသလာနံ၊ အနနုယောဂေါ အကုသလာန’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁။၉၆) ဧဝံ ပရိယောသာနသုတ္တေ အာဂတနယံ ဂဟေတွာ ‘‘နာဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမီ’’တိအာဒိနာ (အ။ နိ။ ၁။၁၁) အာဂတသုတ္တာနံ သမညာ ဇာတာ။

၁၃၀။ သုတ္တန္တနယေ ယထာစောဒနာ သံကိလေသဓမ္မာနံ ဝိပရိယေသနံ၊ တံတံဓမ္မကောဋ္ဌာသာနဉ္စ ဦနတော အဓိကတော စ ပဝေဒနံ အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပနံ။ တေသံယေဝ ပန အဝိပရီတတော အနူနာဓိကတော စ ပဝေဒနံ ဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပနံ။ ဧဝံ ဝိနယပ္ပဋိပတ္တိယာ အယထာဝိဓိပ္ပဝေဒနံ အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပနံ။ ယထာဝိဓိပ္ပဝေဒနံ ဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပနံ။ သုတ္တန္တနယေန ပဉ္စဝိဓော သံဝရဝိနယော ပဟာနဝိနယော စ ဝိနယော၊ တပ္ပဋိပက္ခေန အဝိနယော။ ဝိနယနယေန ဝတ္ထုသမ္ပဒါဒိနာ ယထာဝိဓိပ္ပဋိပတ္တိ ဧဝ ဝိနယော၊ တဗ္ဗိပရိယာယေန အဝိနယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တိံသ နိဿဂ္ဂိယာ ပါစိတ္တိယာတိ ဧတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒေါ အာဒျတ္ထော။ တေန ဒွေနဝုတိ ပါစိတ္တိယာ၊ စတ္တာရော ပါဋိဒေသနိယာ၊ သတ္တ အဓိကရဏသမထာတိ ဣမေသံ သင်္ဂဟော။ ဧကတိံသ နိဿဂ္ဂိယာတိ ဧတ္ထ ‘‘တေနဝုတိ ပါစိတ္တိယာ’’တိအာဒိနာ ဝတ္တဗ္ဗံ။ သေသမေတ္ထ သုဝိညေယျမေဝ။

အဓိဂန္တဗ္ဗတော အဓိဂမော၊ မဂ္ဂဖလာနိ။ နိဗ္ဗာနံ ပန အန္တရဓာနာဘာဝတော ဣဓ န ဂယှတိ။ ပဋိပဇ္ဇနံ ပဋိပတ္တိ၊ သိက္ခတ္တယသမာယောဂေါ။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗတော ဝါ ပဋိပတ္တိ။ ပရိယာပုဏိတဗ္ဗတော ပရိယတ္တိ၊ ပိဋကတ္တယံ။ မဂ္ဂဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတာပိ တတိယဝိဇ္ဇာဆဋ္ဌာဘိညာ ဝိဇ္ဇာဘိညာသာမညတော ‘‘တိဿော ဝိဇ္ဇာ ဆ အဘိညာ’’တိ ပုနပိ ဂဟိတာ။ တတော ပရံ ဆ အဘိညာတိ ဝဿသဟဿတော ပရံ ဆ အဘိညာ နိဗ္ဗတ္တေတုံ သက္ကောန္တိ၊ န ပဋိသမ္ဘိဒါတိ အဓိပ္ပာယော။ တတောတိ အဘိညာကာလတော ပစ္ဆာ။ တာတိ အဘိညာယော။ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဈာနသိနေဟာဘာဝေန ကေဝလာယ ဝိပဿနာယ ဌတွာ အဂ္ဂဖလပ္ပတ္တာ သုက္ခဝိပဿကာ နာမ၊ မဂ္ဂက္ခဏေ ပန ‘‘ဈာနသိနေဟော နတ္ထီ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗော ‘‘သမထဝိပဿနံ ယုဂနဒ္ဓံ ဘာဝေတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၄။၁၇၀) ဝစနတော။ ပစ္ဆိမကဿာတိ သဗ္ဗပစ္ဆိမဿ။ ကိဉ္စာပိ အရိယော အပရိဟာနဓမ္မော ၊ သောတာပန္နဿ ပန ဥဒ္ဓံ ဇီဝိတပရိယာဒါနာ အဓိဂတဓမ္မော ဥပ္ပန္နော နာမ နတ္ထိ၊ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယာ အသတိ ယာဝ ဥပရိဝိသေသံ နိဗ္ဗတ္တေတုံ န သက္ကောန္တိ၊ တာဝ အဓိဂမဿ အသမ္ဘဝေါ ဧဝါတိ အာဟ – ‘‘သောတာပန္နဿ…ပေ… နာမ ဟောတီ’’တိ။ တဿိဒံ မနုဿလောကဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

န စောဒေန္တီတိ အညမညသ္မိံ ဝိဇ္ဇမာနံ ဒေါသံ ဇာနန္တာပိ န စောဒေန္တိ န သာရေန္တိ။ အကုက္ကုစ္စကာ ဟောန္တီတိ ကုက္ကုစ္စံ န ဥပ္ပာဒေန္တိ။ ‘‘အသက္ကစ္စကာရိနော ဟောန္တီ’’တိ စ ပဌန္တိ၊ သာထလိကတာယ သိက္ခာသု အသက္ကစ္စကာရိနော ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ ဘိက္ခူနံ သတေပိ သဟဿေပိ ဓရမာနေတိ ဣဒံ ဗာဟုလ္လဝသေန ဝုတ္တံ။ အန္တိမဝတ္ထုအနဇ္ဈာပန္နေသု ကတိပယမတ္တေသုပိ ဘိက္ခူသု ဓရန္တေသု၊ ဧကသ္မိံ ဝါ ဓရန္တေ ပဋိပတ္တိ အနန္တရဟိတာ ဧဝ နာမ ဟောတိ။ တေနေဝါဟ – ‘‘ပစ္ဆိမကဿ…ပေ… အန္တရဟိတာ ဟောတီ’’တိ။

အန္တေဝါသိကေ ဂဟေတုန္တိ အန္တေဝါသိကေ သင်္ဂဟေတုံ။ အတ္ထဝသေနာတိ အဋ္ဌကထာဝသေန။ မတ္ထကတော ပဋ္ဌာယာတိ ဥပရိတော ပဋ္ဌာယ။ ဥပေါသထက္ခန္ဓကမတ္တန္တိ ဝိနယမာတိကာပါဠိမာဟ။ အာဠဝကပဉှာဒီနံ ဝိယ ဒေဝေသု ပရိယတ္တိယာ ပဝတ္တိ အပ္ပမာဏန္တိ အာဟ – ‘‘မနုဿေသူ’’တိ။

ဩဋ္ဌဋ္ဌိဝဏ္ဏန္တိ ဩဋ္ဌာနံ အဋ္ဌိဝဏ္ဏံ၊ ဒန္တကသာဝံ ဧကံ ဝါ ဒွေ ဝါ ဝါရေ ရဇိတွာ ဒန္တဝဏ္ဏံ ကတွာ ဓာရေန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကေသေသု ဝါ အလ္လီယာပေန္တီတိ တေန ကာသာဝခဏ္ဍေန ကေသေ ဗန္ဓန္တာ အလ္လီယာပေန္တိ။ ဘိက္ခုဂေါတ္တဿ အဘိဘဝနတော ဝိနာသနတော ဂေါတြဘုနော။ အထ ဝါ ဂေါတ္တံ ဝုစ္စတိ သာဓာရဏံ နာမံ၊ မတ္တသဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ တသ္မာ ‘‘သမဏာ’’တိ ဂေါတ္တမတ္တံ အနုဘဝန္တိ ဓာရေန္တီတိ ဂေါတြဘုနော၊ နာမမတ္တသမဏာတိ အတ္ထော။ ကာသာဝဂတကဏ္ဌတာယ၊ ကာသာဝဂ္ဂဟဏဟေတုဥပ္ပဇ္ဇနကသောကတာယ ဝါ ကာသာဝကဏ္ဌာ။ သင်္ဃဂတန္တိ သင်္ဃံ ဥဒ္ဒိဿ ဒိန္နတ္တာ သင်္ဃဂတံ။ တံ သရီရန္တိ တံ ဓာတုသရီရံ။

တေနေဝါတိ ပရိယတ္တိအန္တရဓာနမူလကတ္တာ ဧဝ ဣတရအန္တရဓာနဿ။ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ဆာတကဘယေ ပရတီရဂမနာယ ဘိက္ခူ ဥဿုက္ကမကာသီတိ အဓိပ္ပာယော။ နေတိ ဥဘယေပိ ပံသုကူလိကတ္ထေရေ ဓမ္မကထိကတ္ထေရေ စ။ ထေရာတိ တတ္ထ ဌိတာ သက္ခိဘူတာ ထေရာ။ ဓမ္မကထိကတ္ထေရာ ‘‘ယာဝ တိဋ္ဌန္တိသုတ္တန္တာ…ပေ… ယောဂက္ခေမာ န ဓံသတီ’’တိ ဣဒံ သုတ္တံ အာဟရိတွာ ‘‘သုတ္တန္တေ ရက္ခိတေ သန္တေ၊ ပဋိပတ္တိ ဟောတိ ရက္ခိတာ’’တိ ဣမိနာ ဝစနေန ပံသုကူလိကတ္ထေရေ အပ္ပဋိဘာနေ အကံသု ။ ဣဒါနိ ပရိယတ္တိယာ အနန္တရဓာနမေဝ ဣတရေသံ အနန္တရဓာနဟေတူတိ ဣမမတ္ထံ ဗျတိရေကတော အနွယတော စ ဥပမာဟိ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တံ သုဝိညေယျမေဝ။

ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၄၀-၁၅၀။ ဧကာဒသမဒွါဒသမဝဂ္ဂါ သုဝိညေယျာ ဧဝ။