📜

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

အင်္ဂုတ္တရနိကာယေ

ဒုကနိပါတ-အဋ္ဌကထာ

၁။ ပဌမပဏ္ဏာသကံ

၁။ ကမ္မကာရဏဝဂ္ဂေါ

၁။ ဝဇ္ဇသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁။ ဒုကနိပါတဿ ပဌမေ ဝဇ္ဇာနီတိ ဒေါသာ အပရာဓာ။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကန္တိ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဣမသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ ဥပ္ပန္နဖလံ။ သမ္ပရာယိကန္တိ သမ္ပရာယေ အနာဂတေ အတ္တဘာဝေ ဥပ္ပန္နဖလံ။ အာဂုစာရိန္တိ ပါပကာရိံ အပရာဓကာရကံ။ ရာဇာနော ဂဟေတွာ ဝိဝိဓာ ကမ္မကာရဏာ ကာရေန္တေတိ စောရံ ဂဟေတွာ ဝိဝိဓာ ကမ္မကာရဏာ ရာဇပုရိသာ ကရောန္တိ၊ ရာဇာနော ပန တာ ကာရေန္တိ နာမ။ တံ စောရံ ဧဝံ ကမ္မကာရဏာ ကာရိယမာနံ ဧသ ပဿတိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ပဿတိ စောရံ အာဂုစာရိံ ရာဇာနော ဂဟေတွာ ဝိဝိဓာ ကမ္မကာရဏာ ကာရေန္တေ’’တိ။ အဒ္ဓဒဏ္ဍကေဟီတိ မုဂ္ဂရေဟိ၊ ပဟာရသာဓနတ္ထံ ဝါ စတုဟတ္ထဒဏ္ဍံ ဒွေဓာ ဆေတွာ ဂဟိတဒဏ္ဍကေဟိ။ ဗိလင်္ဂထာလိကန္တိ ကဉ္ဇိယဥက္ခလိကကမ္မကာရဏံ။ တံ ကရောန္တာ သီသကဋာဟံ ဥပ္ပာဋေတွာ တတ္တံ အယောဂုဠံ သဏ္ဍာသေန ဂဟေတွာ တတ္ထ ပက္ခိပန္တိ၊ တေန မတ္ထလုင်္ဂံ ပက္ကုထိတွာ ဥတ္တရတိ။ သင်္ခမုဏ္ဍိကန္တိ သင်္ခမုဏ္ဍကမ္မကာရဏံ။ တံ ကရောန္တာ ဥတ္တရောဋ္ဌဥဘတောကဏ္ဏစူဠိကဂလဝါဋကပရိစ္ဆေဒေန စမ္မံ ဆိန္ဒိတွာ သဗ္ဗကေသေ ဧကတော ဂဏ္ဌိံ ကတွာ ဒဏ္ဍကေန ဝေဌေတွာ ဥပ္ပာဋေန္တိ၊ သဟ ကေသေဟိ စမ္မံ ဥဋ္ဌဟတိ။ တတော သီသကဋာဟံ ထူလသက္ခရာဟိ ဃံသိတွာ ဓောဝန္တာ သင်္ခဝဏ္ဏံ ကရောန္တိ။ ရာဟုမုခန္တိ ရာဟုမုခကမ္မကာရဏံ။ တံ ကရောန္တာ သင်္ကုနာ မုခံ ဝိဝရိတွာ အန္တောမုခေ ဒီပံ ဇာလေန္တိ၊ ကဏ္ဏစူဠိကာဟိ ဝါ ပဋ္ဌာယ မုခံ နိခါဒနေန ခနန္တိ၊ လောဟိတံ ပဂ္ဃရိတွာ မုခံ ပူရေတိ။

ဇောတိမာလိကန္တိ သကလသရီရံ တေလပိလောတိကာယ ဝေဌေတွာ အာလိမ္ပေန္တိ။ ဟတ္ထပဇ္ဇောတိကန္တိ ဟတ္ထေ တေလပိလောတိကာယ ဝေဌေတွာ ဒီပံ ဝိယ ပဇ္ဇာလေန္တိ။ ဧရကဝတ္တိကန္တိ ဧရကဝတ္တကမ္မကာရဏံ။ တံ ကရောန္တာ ဟေဋ္ဌာဂီဝတော ပဋ္ဌာယ စမ္မဝဋ္ဋေ ကန္တိတွာ ဂေါပ္ဖကေ ဌပေန္တိ၊ အထ နံ ယောတ္တေဟိ ဗန္ဓိတွာ ကဍ္ဎန္တိ။ သော အတ္တနော စမ္မဝဋ္ဋေ အက္ကမိတွာ အက္ကမိတွာ ပတတိ။ စီရကဝါသိကန္တိ စီရကဝါသိကကမ္မကာရဏံ။ တံ ကရောန္တာ တထေဝ စမ္မဝဋ္ဋေ ကန္တိတွာ ကဋိယံ ဌပေန္တိ၊ ကဋိတော ပဋ္ဌာယ ကန္တိတွာ ဂေါပ္ဖကေသု ဌပေန္တိ၊ ဥပရိမေဟိ ဟေဋ္ဌိမသရီရံ စီရကနိဝါသနနိဝတ္ထံ ဝိယ ဟောတိ။ ဧဏေယျကန္တိ ဧဏေယျကကမ္မကာရဏံ။ တံ ကရောန္တာ ဥဘောသု ကပ္ပရေသု စ ဥဘောသု ဇာဏုကေသု စ အယဝလယာနိ ဒတွာ အယသူလာနိ ကောဋ္ဋေန္တိ။ သော စတူဟိ အယသူလေဟိ ဘူမိယံ ပတိဋ္ဌဟတိ။ အထ နံ ပရိဝါရေတွာ အဂ္ဂိံ ကရောန္တိ။ ‘‘ဧဏေယျကော ဇောတိပရိဂ္ဂဟော ယထာ’’တိ အာဂတဋ္ဌာနေပိ ဣဒမေဝ ဝုတ္တံ။ တံ ကာလေန ကာလံ သူလာနိ အပနေတွာ စတူဟိ အဋ္ဌိကောဋီဟိယေဝ ဌပေန္တိ။ ဧဝရူပါ ကမ္မကာရဏာ နာမ နတ္ထိ။

ဗဠိသမံသိကန္တိ ဥဘတောမုခေဟိ ဗဠိသေဟိ ပဟရိတွာ စမ္မမံသနှာရူနိ ဥပ္ပာဋေန္တိ။ ကဟာပဏိကန္တိ သကလသရီရံ တိဏှာဟိ ဝါသီဟိ ကောဋိတော ပဋ္ဌာယ ကဟာပဏမတ္တံ၊ ကဟာပဏမတ္တံ ပါတေန္တာ ကောဋ္ဋေန္တိ။ ခါရာပတစ္ဆိကန္တိ သရီရံ တတ္ထ တတ္ထ အာဝုဓေဟိ ပဟရိတွာ ကောစ္ဆေဟိ ခါရံ ဃံသန္တိ၊ စမ္မမံသနှာရူနိ ပဂ္ဃရိတွာ အဋ္ဌိကသင်္ခလိကာဝ တိဋ္ဌတိ။ ပလိဃပရိဝတ္တိကန္တိ ဧကေန ပဿေန နိပဇ္ဇာပေတွာ ကဏ္ဏစ္ဆိဒ္ဒေန အယသူလံ ကောဋ္ဋေတွာ ပထဝိယာ ဧကာဗဒ္ဓံ ကရောန္တိ။ အထ နံ ပါဒေ ဂဟေတွာ အာဝိဉ္ဆန္တိ။ ပလာလပီဌကန္တိ ဆေကော ကာရဏိကော ဆဝိစမ္မံ အစ္ဆိန္ဒိတွာ နိသဒပေါတေဟိ အဋ္ဌီနိ ဘိန္ဒိတွာ ကေသေသု ဂဟေတွာ ဥက္ခိပတိ၊ မံသရာသိယေဝ ဟောတိ။ အထ နံ ကေသေဟေဝ ပရိယောနန္ဓိတွာ ဂဏှန္တိ၊ ပလာလဝဋ္ဋိံ ဝိယ ကတွာ ပုန ဝေဌေန္တိ။ သုနခေဟိပီတိ ကတိပယာနိ ဒိဝသာနိ အာဟာရံ အဒတွာ ဆာတကသုနခေဟိ ခါဒါပေန္တိ။ တေ မုဟုတ္တေန အဋ္ဌိကသင်္ခလိကမေဝ ကရောန္တိ။ သူလေ ဥတ္တာသေန္တေတိ သူလေ အာရောပေန္တေ။

န ပရေသံ ပါဘတံ ဝိလုမ္ပန္တော စရတီတိ ပရေသံ သန္တကံ ဘဏ္ဍံ ပရမ္မုခံ အာဘတံ အန္တမသော အန္တရဝီထိယံ ပတိတံ သဟဿဘဏ္ဍိကမ္ပိ ဒိသွာ ‘‘ဣမိနာ ဇီဝိဿာမီ’’တိ ဝိလုမ္ပန္တော န ဝိစရတိ၊ ကော ဣမိနာ အတ္ထောတိ ပိဋ္ဌိပါဒေန ဝါ ပဝဋ္ဋေတွာ ဂစ္ဆတိ။

ပါပကောတိ လာမကော။ ဒုက္ခောတိ အနိဋ္ဌော။ ကိဉ္စ တန္တိ ကိံ နာမ တံ ကာရဏံ ဘဝေယျ။ ယာဟန္တိ ယေန အဟံ။ ကာယဒုစ္စရိတန္တိ ပါဏာတိပါတာဒိ တိဝိဓံ အကုသလံ ကာယကမ္မံ။ ကာယသုစရိတန္တိ တဿ ပဋိပက္ခဘူတံ တိဝိဓံ ကုသလကမ္မံ။ ဝစီဒုစ္စရိတန္တိ မုသာဝါဒါဒိ စတုဗ္ဗိဓံ အကုသလံ ဝစီကမ္မံ။ ဝစီသုစရိတန္တိ တဿ ပဋိပက္ခဘူတံ စတုဗ္ဗိဓံ ကုသလကမ္မံ။ မနောဒုစ္စရိတန္တိ အဘိဇ္ဈာဒိ တိဝိဓံ အကုသလကမ္မံ။ မနောသုစရိတန္တိ တဿ ပဋိပက္ခဘူတံ တိဝိဓံ ကုသလကမ္မံ။ သုဒ္ဓံ အတ္တာနံ ပရိဟရတီတိ ဧတ္ထ ဒုဝိဓာ သုဒ္ဓိ – ပရိယာယတော စ နိပ္ပရိယာယတော စ။ သရဏဂမနေန ဟိ ပရိယာယေန သုဒ္ဓံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ နာမ။ တထာ ပဉ္စဟိ သီလေဟိ၊ ဒသဟိ သီလေဟိ – စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလေန၊ ပဌမဇ္ဈာနေန…ပေ… နေဝသညာနာသညာယတနေန၊ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန၊ သောတာပတ္တိဖလေန…ပေ… အရဟတ္တမဂ္ဂေန ပရိယာယေန သုဒ္ဓံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ နာမ။ အရဟတ္တဖလေ ပတိဋ္ဌိတော ပန ခီဏာသဝေါ ဆိန္နမူလကေ ပဉ္စက္ခန္ဓေ နှာပေန္တောပိ ခါဒါပေန္တောပိ ဘုဉ္ဇာပေန္တောပိ နိသီဒါပေန္တောပိ နိပဇ္ဇာပေန္တောပိ နိပ္ပရိယာယေနေဝ သုဒ္ဓံ နိမ္မလံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ ပဋိဇဂ္ဂတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

တသ္မာတိ ယသ္မာ ဣမာနိ ဒွေ ဝဇ္ဇာနေဝ၊ နော န ဝဇ္ဇာနိ၊ တသ္မာ။ ဝဇ္ဇဘီရုနောတိ ဝဇ္ဇဘီရုကာ။ ဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနောတိ ဝဇ္ဇာနိ ဘယတော ဒဿနသီလာ။ ဧတံ ပါဋိကင်္ခန္တိ ဧတံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ဧတံ အဝဿံဘာဝီတိ အတ္ထော။ ယန္တိ နိပါတမတ္တံ၊ ကာရဏဝစနံ ဝါ ယေန ကာရဏေန ပရိမုစ္စိဿတိ သဗ္ဗဝဇ္ဇေဟိ ။ ကေန ပန ကာရဏေန ပရိမုစ္စိဿတီတိ? စတုတ္ထမဂ္ဂေန စေဝ စတုတ္ထဖလေန စ။ မဂ္ဂေန ဟိ ပရိမုစ္စတိ နာမ၊ ဖလံ ပတ္တော ပရိမုတ္တော နာမ ဟောတီတိ။ ကိံ ပန ခီဏာသဝဿ အကုသလံ န ဝိပစ္စတီတိ? ဝိပစ္စတိ၊ တံ ပန ခီဏာသဝဘာဝတော ပုဗ္ဗေ ကတံ။ တဉ္စ ခေါ ဣမသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ၊ သမ္ပရာယေ ပနဿ ကမ္မဖလံ နာမ နတ္ထီတိ။ ပဌမံ။

၂။ ပဓာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂။ ဒုတိယေ ပဓာနာနီတိ ဝီရိယာနိ။ ဝီရိယဉှိ ပဒဟိတဗ္ဗတော ပဓာနဘာဝကရဏတော ဝါ ပဓာနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဒုရဘိသမ္ဘဝါနီတိ ဒုဿဟာနိ ဒုပ္ပူရိယာနိ၊ ဒုက္ကရာနီတိ အတ္ထော။ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတန္တိ အဂါရေ ဝသန္တာနံ။ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနုပ္ပဒါနတ္ထံ ပဓာနန္တိ ဧတေသံ စီဝရာဒီနံ စတုန္နံ ပစ္စယာနံ အနုပ္ပဒါနတ္ထာယ ပဓာနံ နာမ ဒုရဘိသမ္ဘဝန္တိ ဒဿေတိ။ စတုရတနိကမ္ပိ ဟိ ပိလောတိကံ၊ ပသတတဏ္ဍုလမတ္တံ ဝါ ဘတ္တံ၊ စတုရတနိကံ ဝါ ပဏ္ဏသာလံ၊ တေလသပ္ပိနဝနီတာဒီသု ဝါ အပ္ပမတ္တကမ္ပိ ဘေသဇ္ဇံ ပရေသံ ဒေထာတိ ဝတ္တုမ္ပိ နီဟရိတွာ ဒါတုမ္ပိ ဒုက္ကရံ ဥဘတောဗျူဠှသင်္ဂါမပ္ပဝေသနသဒိသံ။ တေနာဟ ဘဂဝါ –

‘‘ဒါနဉ္စ ယုဒ္ဓဉ္စ သမာနမာဟု၊

အပ္ပာပိ သန္တာ ဗဟုကေ ဇိနန္တိ၊

အပ္ပမ္ပိ စေ သဒ္ဒဟာနော ဒဒါတိ၊

တေနေဝ သော ဟောတိ သုခီ ပရတ္ထာ’’တိ။ (ဇာ။ ၁။၈။၇၂၊ သံ။ နိ။ ၁။၃၃)၊

အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာနန္တိ ဂေဟတော နိက္ခမိတွာ အဂါရဿ ဃရာဝါသဿ ဟိတာဝဟေဟိ ကသိဂေါရက္ခာဒီဟိ ဝိရဟိတံ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဥပဂတာနံ။ သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂတ္ထာယ ပဓာနန္တိ သဗ္ဗေသံ ခန္ဓူပဓိကိလေသူပဓိအဘိသင်္ခါရူပဓိသင်္ခါတာနံ ဥပဓီနံ ပဋိနိဿဂ္ဂသင်္ခါတဿ နိဗ္ဗာနဿ အတ္ထာယ ဝိပဿနာယ စေဝ မဂ္ဂေန စ သဟဇာတဝီရိယံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဣမာနိ ဒွေ ပဓာနာနိ ဒုရဘိသမ္ဘဝါနိ၊ တသ္မာ။ ဒုတိယံ။

၃။ တပနီယသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃။ တတိယေ တပနီယာတိ ဣဓ စေဝ သမ္ပရာယေ စ တပန္တီတိ တပနီယာ။ တပ္ပတီတိ စိတ္တသန္တာပေန တပ္ပတိ အနုသောစတိ ကာယဒုစ္စရိတံ ကတွာ နန္ဒယက္ခော ဝိယ နန္ဒမာဏဝေါ ဝိယ နန္ဒဂေါဃာတကော ဝိယ ဒေဝဒတ္တော ဝိယ ဒွေဘာတိကာ ဝိယ စ။ တေ ကိရ ဂါဝံ ဝဓိတွာ မံသံ ဒွေ ကောဋ္ဌာသေ အကံသု။ တတော ကနိဋ္ဌော ဇေဋ္ဌကံ အာဟ – ‘‘မယှံ ဒါရကာ ဗဟူ၊ ဣမာနိ မေ အန္တာနိ ဒေဟီ’’တိ။ အထ နံ သော ‘‘သဗ္ဗံ မံသံ ဒွေဓာ ဝိဘတ္တံ၊ ပုန ကိံ မဂ္ဂသီ’’တိ ပဟရိတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေသိ။ နိဝတ္တိတွာ စ နံ ဩလောကေန္တော မတံ ဒိသွာ ‘‘ဘာရိယံ မေ ကမ္မံ ကတ’’န္တိ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒေသိ။ အထဿ ဗလဝသောကော ဥပ္ပဇ္ဇိ။ သော ဌိတဋ္ဌာနေပိ နိသိန္နဋ္ဌာနေပိ တဒေဝ ကမ္မံ အာဝဇ္ဇေတိ၊ စိတ္တဿာဒံ န လဘတိ။ အသိတပီတခါယိတသာယိတမ္ပိဿ သရီရေ ဩဇံ န ဖရတိ၊ အဋ္ဌိစမ္မမတ္တမေဝ အဟောသိ။ အထ နံ ဧကော ထေရော ဒိသွာ – ‘‘ဥပါသက၊ တွံ ပဟူတအန္နပါနော၊ အဋ္ဌိစမ္မမတ္တမေဝ တေ အဝသိဋ္ဌံ၊ အတ္ထိ နု ခေါ တေ ကိဉ္စိ တပနီယကမ္မ’’န္တိ? သော ‘‘အာမ၊ ဘန္တေ’’တိ သဗ္ဗံ အာရောစေသိ။ အထ နံ ထေရော ‘‘ဘာရိယံ တေ ဥပါသက ကမ္မံ ကတံ၊ အနပရာဓဋ္ဌာနေ အပရဒ္ဓ’’န္တိ အာဟ။ သော တေနေဝ ကမ္မေန ကာလံ ကတွာ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တော။ ဝစီဒုစ္စရိတေန သုပ္ပဗုဒ္ဓသက္ကကောကာလိကစိဉ္စမာဏဝိကာဒယော ဝိယ တပ္ပတိ။ သေသမေတ္ထ စတုတ္ထေ စ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ တတိယံ။

၅။ ဥပညာတသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၅။ ပဉ္စမေ ဒွိန္နာဟန္တိ ဒွိန္နံ အဟံ။ ဥပညာသိန္တိ ဥပဂန္တွာ ဂုဏံ အညာသိံ၊ ဇာနိံ ပဋိဝိဇ္ဈိန္တိ အတ္ထော။ ဣဒါနိ တေ ဓမ္မေ ဒဿေန္တော ယာ စ အသန္တုဋ္ဌိတာတိအာဒိမာဟ။ ဣမဉှိ ဓမ္မဒွယံ နိဿာယ သတ္ထာ သဗ္ဗညုတံ ပတ္တော၊ တသ္မာ တဿာနုဘာဝံ ဒဿေန္တော ဧဝမာဟ။ တတ္ထ အသန္တုဋ္ဌိတာ ကုသလေသု ဓမ္မေသူတိ ဣမိနာ ဣမံ ဒီပေတိ – ‘‘အဟံ ဈာနမတ္တကေန ဝါ ဩဘာသနိမိတ္တမတ္တကေန ဝါ အသန္တုဋ္ဌော ဟုတွာ အရဟတ္တမဂ္ဂမေဝ ဥပ္ပာဒေသိံ။ ယာဝ သော န ဥပ္ပဇ္ဇိ၊ န တာဝါဟံ သန္တုဋ္ဌော အဟောသိံ။ ပဓာနသ္မိံ စ အနုက္ကဏ္ဌိတော ဟုတွာ အနောသက္ကနာယ ဌတွာယေဝ ပဓာနကိရိယံ အကာသိ’’န္တိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော ယာ စ အပ္ပဋိဝါနိတာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အပ္ပဋိဝါနိတာတိ အပ္ပဋိက္ကမနာ အနောသက္ကနာ။ အပ္ပဋိဝါနီ သုဒါဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဒဟာမီတိ ဧတ္ထ သုဒန္တိ နိပါတမတ္တံ။ အဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အနောသက္ကနာယံ ဌိတော ဗောဓိသတ္တကာလေ သဗ္ဗညုတံ ပတ္ထေန္တော ပဓာနမကာသိန္တိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။

ဣဒါနိ ယထာ တေန တံ ပဓာနံ ကတံ၊ တံ ဒဿေန္တော ကာမံ တစော စာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပတ္တဗ္ဗန္တိ ဣမိနာ ပတ္တဗ္ဗံ ဂုဏဇာတံ ဒဿေတိ။ ပုရိသထာမေနာတိအာဒိနာ ပုရိသဿ ဉာဏထာမော ဉာဏဝီရိယံ ဉာဏပရက္ကမော စ ကထိတော။ သဏ္ဌာနန္တိ ဌပနာ အပ္ပဝတ္တနာ ဩသက္ကနာ၊ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓီတိ အတ္ထော။ ဧတ္တာဝတာ တေန စတုရင်္ဂသမန္နာဂတံ ဝီရိယာဓိဋ္ဌာနံ နာမ ကထိတံ။ ဧတ္ထ ဟိ ကာမံ တစော စာတိ ဧကံ အင်္ဂံ၊ နှာရု စာတိ ဧကံ၊ အဋ္ဌိ စာတိ ဧကံ၊ မံသလောဟိတန္တိ ဧကံ၊ ဣမာနိ စတ္တာရိ အင်္ဂါနိ။ ပုရိသထာမေနာတိအာဒီနိ အဓိမတ္တဝီရိယာဓိဝစနာနိ။ ဣတိ ပုရိမေဟိ စတူဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဟုတွာ ဧဝံ အဓိဋ္ဌိတံ ဝီရိယံ စတုရင်္ဂသမန္နာဂတံ ဝီရိယာဓိဋ္ဌာနံ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္တာဝတာ တေန ဗောဓိပလ္လင်္ကေ အတ္တနော အာဂမနီယပဋိပဒါ ကထိတာ။

ဣဒါနိ တာယ ပဋိပဒါယ ပဋိလဒ္ဓဂုဏံ ကထေတုံ တဿ မယှံ၊ ဘိက္ခဝေတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အပ္ပမာဒါဓိဂတာတိ သတိအဝိပ္ပဝါသသင်္ခါတေန အပ္ပမာဒေန အဓိဂတာ၊ န သုတ္တပ္ပမတ္တေန လဒ္ဓါ။ သမ္ဗောဓီတိ စတုမဂ္ဂဉာဏဉ္စေဝ သဗ္ဗညုတညာဏဉ္စ။ န ဟိ သက္ကာ ဧတံ သုတ္တပ္ပမတ္တေန အဓိဂန္တုန္တိ။ တေနာဟ – ‘‘အပ္ပမာဒါဓိဂတာ သမ္ဗောဓီ’’တိ။ အနုတ္တရော ယောဂက္ခေမောတိ န ကေဝလံ ဗောဓိယေဝ၊ အရဟတ္တဖလနိဗ္ဗာနသင်္ခါတော အနုတ္တရော ယောဂက္ခေမောပိ အပ္ပမာဒါဓိဂတောဝ။

ဣဒါနိ အတ္တနာ ပဋိလဒ္ဓဂုဏေသု ဘိက္ခုသင်္ဃံ သမာဒပေန္တော တုမှေ စေပိ ဘိက္ခဝေတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ယဿတ္ထာယာတိ ယဿ အတ္ထာယ၊ ယံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိတုကာမာ ဟုတွာတိ အတ္ထော။ တဒနုတ္တရန္တိ တံ အနုတ္တရံ။ ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနန္တိ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဿ ပရိယောသာနဘူတံ အရိယဖလံ။ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာတိ အဘိညာယ ဥတ္တမပညာယ ပစ္စက္ခံ ကတွာ။ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာတိ ပဋိလဘိတွာ ပါပုဏိတွာ ဝိဟရိဿထ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ အပ္ပဋိဝါနပဓာနံ နာမေတံ ဗဟူပကာရံ ဥတ္တမတ္ထသာဓကံ၊ တသ္မာ။ ပဉ္စမံ။

၆။ သံယောဇနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၆။ ဆဋ္ဌေ သံယောဇနိယေသု ဓမ္မေသူတိ ဒသန္နံ သံယောဇနာနံ ပစ္စယဘူတေသု တေဘူမကဓမ္မေသု။ အဿာဒါနုပဿိတာတိ အဿာဒတော ပဿိတာ ပဿနဘာဝေါတိ အတ္ထော။ နိဗ္ဗိဒါနုပဿိတာတိ နိဗ္ဗိဒါဝသေန ဥက္ကဏ္ဌနဝသေန ပဿနဘာဝေါ။ ဇာတိယာတိ ခန္ဓနိဗ္ဗတ္တိတော။ ဇရာယာတိ ခန္ဓပရိပါကတော။ မရဏေနာတိ ခန္ဓဘေဒတော။ သောကေဟီတိ အန္တောနိဇ္ဈာယနလက္ခဏေဟိ သောကေဟိ။ ပရိဒေဝေဟီတိ တန္နိဿိတလာလပ္ပိတလက္ခဏေဟိ ပရိဒေဝေဟိ။ ဒုက္ခေဟီတိ ကာယပဋိပီဠနဒုက္ခေဟိ။ ဒေါမနဿေဟီတိ မနောဝိဃာတဒေါမနဿေဟိ။ ဥပါယာသေဟီတိ အဓိမတ္တာယာသလက္ခဏဥပါယာသေဟိ။ ဒုက္ခသ္မာတိ သကလဝဋ္ဋဒုက္ခတော။ ပဇဟတီတိ မဂ္ဂေန ပဇဟတိ။ ပဟာယာတိ ဧတ္ထ ပန ဖလက္ခဏော ကထိတော။ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ ဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋံ ကထိတံ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ ကဏှသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၇။ သတ္တမေ ကဏှာတိ န ကာဠဝဏ္ဏတာယ ကဏှာ၊ ကဏှတာယ ပန ဥပနေန္တီတိ နိပ္ဖတ္တိကာဠတာယ ကဏှာ။ သရသေနာပိ ဝါ သဗ္ဗာကုသလဓမ္မာ ကဏှာ ဧဝ။ န ဟိ တေသံ ဥပ္ပတ္တိယာ စိတ္တံ ပဘဿရံ ဟောတိ။ အဟိရိကန္တိ အဟိရိကဘာဝေါ။ အနောတ္တပ္ပန္တိ အနောတ္တာပိဘာဝေါ။ သတ္တမံ။

၈။ သုက္ကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၈။ အဋ္ဌမေ သုက္ကာတိ န ဝဏ္ဏသုက္ကတာယ သုက္ကာ၊ သုက္ကတာယ ပန ဥပနေန္တီတိ နိပ္ဖတ္တိသုက္ကတာယ သုက္ကာ။ သရသေနာပိ ဝါ သဗ္ဗကုသလဓမ္မာ သုက္ကာ ဧဝ။ တေသံ ဟိ ဥပ္ပတ္တိယာ စိတ္တံ ပဘဿရံ ဟောတိ။ ဟိရီ စ ဩတ္တပ္ပဉ္စာတိ ဧတ္ထ ပါပတော ဇိဂုစ္ဆနလက္ခဏာ ဟိရီ၊ ဘာယနလက္ခဏံ ဩတ္တပ္ပံ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝိတ္ထာရတော ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ၊ တံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တမေဝ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ စရိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၉။ နဝမေ လောကံ ပါလေန္တီတိ လောကံ သန္ဓာရေန္တိ ဌပေန္တိ ရက္ခန္တိ။ နယိဓ ပညာယေထ မာတာတိ ဣမသ္မိံ လောကေ ဇနိကာ မာတာ ‘‘အယံ မေ မာတာ’’တိ ဂရုစိတ္တီကာရဝသေန န ပညာယေထ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ သမ္ဘေဒန္တိ သင်္ကရံ မရိယာဒဘေဒံ ဝါ။ ယထာ အဇေဠကာတိအာဒီသု ဧတေ ဟိ သတ္တာ ‘‘အယံ မေ မာတာ’’တိ ဝါ ‘‘မာတုစ္ဆာ’’တိ ဝါ ဂရုစိတ္တီကာရဝသေန န ဇာနန္တိ။ ယံ ဝတ္ထုံ နိဿာယ ဥပ္ပန္နာ၊ တတ္ထေဝ ဝိပ္ပဋိပဇ္ဇန္တိ။ တသ္မာ ဥပမံ အာဟရန္တော ‘‘ယထာ အဇေဠကာ’’တိအာဒိမာဟ။ နဝမံ။

၁၀။ ဝဿူပနာယိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၀။ ဒသမံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယံ ဝုတ္တံ။ ကတရအဋ္ဌုပ္ပတ္တိယံ? မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယနေ။ ဘဂဝတာ ဟိ ပဌမဗောဓိယံ ဝီသတိ ဝဿာနိ ဝဿူပနာယိကာ အပ္ပညတ္တာ အဟောသိ။ ဘိက္ခူ အနိဗဒ္ဓဝါသာ ဝဿေပိ ဥတုဝဿေပိ ယထာသုခံ ဝိစရိံသု။ တေ ဒိသွာ မနုဿာ ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဟေမန္တမ္ပိ ဂိမှမ္ပိ ဝဿမ္ပိ စာရိကံ စရိဿန္တိ ဟရိတာနိ တိဏာနိ သမ္မဒ္ဒန္တာ ဧကိန္ဒြိယံ ဇီဝံ ဝိဟေဌေန္တာ ဗဟူ ခုဒ္ဒကေ ပါဏေ သင်္ဃာတံ အာပါဒေန္တာ။ ဣမေ ဟိ နာမ အညတိတ္ထိယာ ဒုရက္ခာတဓမ္မာ ဝဿာဝါသံ အလ္လီယိဿန္တိ သံကသာယိဿန္တိ၊ ဣမေ နာမ သကုဏာ ရုက္ခဂ္ဂေသု ကုလာဝကာနိ ကတွာ ဝဿာဝါသံ အလ္လီယိဿန္တိ သံကသာယိဿန္တီ’’တိအာဒီနိ ဝတွာ ဥဇ္ဈာယိံသု။ တမတ္ထံ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော အာရောစေသုံ။ ဘဂဝါ တံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိံ ကတွာ ဣမံ သုတ္တံ ဒေသေန္တော ပဌမံ တာဝ ‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝဿံ ဥပဂန္တု’’န္တိ (မဟာဝ။ ၁၈၄) ဧတ္တကမေဝါဟ။ အထ ဘိက္ခူနံ ‘‘ကဒါ နု ခေါ ဝဿံ ဥပဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ ဥပ္ပန္နံ ဝိတက္ကံ သုတွာ ‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝဿာနေ ဝဿံ ဥပဂန္တု’’န္တိ အာဟ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကတိ နု ခေါ ဝဿူပနာယိကာ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ တံ သုတွာ သကလမ္ပိ ဣဒံ သုတ္တံ ဒေသေန္တော ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဝဿူပနာယိကာတိ ဝဿူပဂမနာနိ။ ပုရိမိကာတိ အပရဇ္ဇုဂတာယ အာသာဠှိယာ ဥပဂန္တဗ္ဗာ ပုရိမကတ္တိကပုဏ္ဏမိပရိယောသာနာ ပဌမာ တေမာသီ။ ပစ္ဆိမိကာတိ မာသဂတာယ အာသာဠှိယာ ဥပဂန္တဗ္ဗာ ပစ္ဆိမကတ္တိကပရိယောသာနာ ပစ္ဆိမာ တေမာသီတိ။ ဒသမံ။

ကမ္မကာရဏဝဂ္ဂေါ ပဌမော။