📜

၄။ ဒေဝဒူတဝဂ္ဂေါ

၁။ သဗြဟ္မကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၁။ စတုတ္ထဿ ပဌမေ အဇ္ဈာဂါရေတိ သကေ ဃရေ။ ပူဇိတာ ဟောန္တီတိ ယံ ဃရေ အတ္ထိ၊ တေန ပဋိဇဂ္ဂိတာ ဂေါပိတာ ဟောန္တိ။ ဣတိ မာတာပိတုပူဇကာနိ ကုလာနိ မာတာပိတူဟိ သဗြဟ္မကာနီတိ ပကာသေတွာ ဣဒါနိ နေသံ သပုဗ္ဗာစရိယကာဒိဘာဝံ ပကာသေန္တော သပုဗ္ဗာစရိယကာနီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဗြဟ္မာတိအာဒီနိ တေသံ ဗြဟ္မာဒိဘာဝသာဓနတ္ထံ ဝုတ္တာနိ။ ဗဟုကာရာတိ ပုတ္တာနံ ဗဟူပကာရာ။ အာပါဒကာတိ ဇီဝိတဿ အာပါဒကာ။ ပုတ္တကာနံ ဟိ မာတာပိတူဟိ ဇီဝိတံ အာပါဒိတံ ပါလိတံ ဃဋိတံ အနုပ္ပဗန္ဓေန ပဝတ္တိတံ။ ပေါသကာတိ ဟတ္ထပါဒေ ဝဍ္ဎေတွာ ဟဒယလောဟိတံ ပါယေတွာ ပေါသေတာရော။ ဣမဿ လောကဿ ဒဿေတာရောတိ ပုတ္တာနံ ဟိ ဣမသ္မိံ လောကေ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာရမ္မဏဿ ဒဿနံ နာမ မာတာပိတရော နိဿာယ ဇာတန္တိ ဣမဿ လောကဿ ဒဿေတာရော နာမ။

ဗြဟ္မာတိ မာတာပိတရောတိ သေဋ္ဌာဓိဝစနံ။ ယထာ ဗြဟ္မုနော စတဿော ဘာဝနာ အဝိဇဟိတာ ဟောန္တိ မေတ္တာ ကရုဏာ မုဒိတာ ဥပေက္ခာတိ၊ ဧဝမေဝ မာတာပိတူနံ ပုတ္တကေသု စတဿော ဘာဝနာ အဝိဇဟိတာ ဟောန္တိ။ တာ တသ္မိံ တသ္မိံ ကာလေ ဝေဒိတဗ္ဗာ – ကုစ္ဆိဂတသ္မိံ ဟိ ဒါရကေ ‘‘ကဒါ နု ခေါ ပုတ္တကံ အရောဂံ ပရိပုဏ္ဏင်္ဂပစ္စင်္ဂံ ပဿိဿာမာ’’တိ မာတာပိတူနံ မေတ္တစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယဒါ ပနေသ မန္ဒော ဥတ္တာနသေယျကော ဦကာဟိ ဝါ မင်္ကုလာဒီဟိ ပါဏကေဟိ ဒဋ္ဌော ဒုက္ခသေယျာယ ဝါ ပန ပီဠိတော ပရောဒတိ ဝိရဝတိ၊ တဒါဿ သဒ္ဒံ သုတွာ မာတာပိတူနံ ကာရုညံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ အာဓာဝိတွာ ဝိဓာဝိတွာ ကီဠနကာလေ ပန လောဘနီယဝယသ္မိံ ဝါ ဌိတကာလေ ဒါရကံ ဩလောကေတွာ မာတာပိတူနံ စိတ္တံ သပ္ပိမဏ္ဍေ ပက္ခိတ္တသတဝိဟတကပ္ပာသပိစုပဋလံ ဝိယ မုဒုကံ ဟောတိ အာမောဒိတံ ပမောဒိတံ၊ တဒါ တေသံ မုဒိတာ လဗ္ဘတိ။ ယဒါ ပနေသ ပုတ္တော ဒါရာဘရဏံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတွာ ပါဋိယေက္ကံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ၊ တဒါ မာတာပိတူနံ ‘‘သက္ကောတိ ဒါနိ နော ပုတ္တကော အတ္တနော ဓမ္မတာယ ယာပေတု’’န္တိ မဇ္ဈတ္တဘာဝေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တသ္မိံ ကာလေ ဥပေက္ခာ လဗ္ဘတီတိ ဣမိနာ ကာရဏေန ‘‘ဗြဟ္မာတိ မာတာပိတရော’’တိ ဝုတ္တံ။

ပုဗ္ဗာစရိယာတိဝုစ္စရေတိ မာတာပိတရော ဟိ ဇာတကာလတော ပဋ္ဌာယ ‘‘ဧဝံ နိသီဒ၊ ဧဝံ တိဋ္ဌ၊ ဧဝံ ဂစ္ဆ၊ ဧဝံ သယ၊ ဧဝံ ခါဒ၊ ဧဝံ ဘုဉ္ဇ၊ အယံ တေ၊ တာတာတိ ဝတ္တဗ္ဗော၊ အယံ ဘာတိကာတိ၊ အယံ ဘဂိနီတိ၊ ဣဒံ နာမ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ ဣဒံ န ဝဋ္ဋတိ၊ အသုကံ နာမ ဥပသင်္ကမိတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ အသုကံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဂါဟာပေန္တိ သိက္ခာပေန္တိ။ အထာပရဘာဂေ အညေ အာစရိယာ ဟတ္ထိသိပ္ပအဿသိပ္ပရထသိပ္ပဓနုသိပ္ပထရုသိပ္ပမုဒ္ဒါဂဏနာဒီနိ သိက္ခာပေန္တိ။ အညော သရဏာနိ ဒေတိ၊ အညော သီလေသု ပတိဋ္ဌာပေတိ၊ အညော ပဗ္ဗာဇေတိ၊ အညော ဗုဒ္ဓဝစနံ ဥဂ္ဂဏှာပေတိ၊ အညော ဥပသမ္ပာဒေတိ၊ အညော သောတာပတ္တိမဂ္ဂါဒီနိ ပါပေတိ။ ဣတိ သဗ္ဗေပိ တေ ပစ္ဆာစရိယာ နာမ ဟောန္တိ၊ မာတာပိတရော ပန သဗ္ဗပဌမာ၊ တေနာဟ – ‘‘ပုဗ္ဗာစရိယာတိ ဝုစ္စရေ’’တိ။ တတ္ထ ဝုစ္စရေတိ ဝုစ္စန္တိ ကထိယန္တိ။ အာဟုနေယျာ စ ပုတ္တာနန္တိ ပုတ္တာနံ အာဟုတံ ပါဟုတံ အဘိသင်္ခတံ အန္နပါနာဒိံ အရဟန္တိ၊ အနုစ္ဆဝိကာ တံ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ။ တသ္မာ ‘‘အာဟုနေယျာ စ ပုတ္တာန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပဇာယ အနုကမ္ပကာတိ ပရေသံ ပါဏေ အစ္ဆိန္ဒိတွာပိ အတ္တနော ပဇံ ပဋိဇဂ္ဂန္တိ ဂေါပါယန္တိ။ တသ္မာ ‘‘ပဇာယ အနုကမ္ပကာ’’တိ ဝုတ္တံ။

နမဿေယျာတိ နမော ကရေယျ။ သက္ကရေယျာတိ သက္ကာရေန ပဋိမာနေယျ။ ဣဒါနိ တံ သက္ကာရံ ဒဿေန္တော ‘‘အန္နေနာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အန္နေနာတိ ယာဂုဘတ္တခါဒနီယေန။ ပါနေနာတိ အဋ္ဌဝိဓပါနေန။ ဝတ္ထေနာတိ နိဝါသနပါရုပနကေန ဝတ္ထေန။ သယနေနာတိ မဉ္စပီဌာနုပ္ပဒါနေန။ ဥစ္ဆာဒနေနာတိ ဒုဂ္ဂန္ဓံ ပဋိဝိနောဒေတွာ သုဂန္ဓကရဏုစ္ဆာဒနေန။ နှာပနေနာတိ သီတေ ဥဏှောဒကေန၊ ဥဏှေ သီတောဒကေန ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတွာ နှာပနေန။ ပါဒါနံ ဓောဝနေနာတိ ဥဏှောဒကသီတောဒကေဟိ ပါဒဓောဝနေန စေဝ တေလမက္ခနေန စ။ ပေစ္စာတိ ပရလောကံ ဂန္တွာ။ သဂ္ဂေ ပမောဒတီတိ ဣဓ တာဝ မာတာပိတူသု ပါရိစရိယံ ဒိသွာ ပါရိစရိယကာရဏာ တံ ပဏ္ဍိတမနုဿာ ဣဓေဝ ပသံသန္တိ ၊ ပရလောကံ ပန ဂန္တွာ သဂ္ဂေ ဌိတော သော မာတာပိတုဥပဋ္ဌာကော ဒိဗ္ဗသမ္ပတ္တီဟိ အာမောဒတိ ပမောဒတီတိ။

၂။ အာနန္ဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၂။ ဒုတိယေ တထာရူပေါတိ တထာဇာတိကော။ သမာဓိပဋိလာဘောတိ စိတ္တေကဂ္ဂတာလာဘော။ ဣမသ္မိံ စ သဝိညာဏကေတိ ဧတ္ထ အတ္တနော စ ပရဿ စာတိ ဥဘယေသမ္ပိ ကာယော သဝိညာဏကဋ္ဌေန ဧကတော ကတွာ ဣမသ္မိန္တိ ဝုတ္တော။ အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာတိ အဟင်္ကာရဒိဋ္ဌိ စ မမင်္ကာရတဏှာ စ မာနာနုသယော စာတိ အတ္တနော စ ပရဿ စ ကိလေသာ။ နာဿူတိ န ဘဝေယျုံ။ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသူတိ ရူပနိမိတ္တံ၊ သဒ္ဒနိမိတ္တံ၊ ဂန္ဓနိမိတ္တံ၊ ရသနိမိတ္တံ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗနိမိတ္တံ၊ သဿတာဒိနိမိတ္တံ၊ ပုဂ္ဂလနိမိတ္တံ ဓမ္မနိမိတ္တန္တိ ဧဝရူပေသု စ ဗဟိဒ္ဓါ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု။ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိန္တိ ဖလသမာဓိဉ္စေဝ ဖလဉာဏဉ္စ။ သိယာတိ ဘဝေယျ။

ဣဓာနန္ဒ၊ ဘိက္ခုနောတိ၊ အာနန္ဒ၊ ဣမသ္မိံ သာသနေ ဘိက္ခုနော။ ဧတံ သန္တံ ဧတံ ပဏီတန္တိ နိဗ္ဗာနံ ဒဿေန္တော အာဟ။ နိဗ္ဗာနံ ဟိ ကိလေသာနံ သန္တတာယ သန္တံ နာမ၊ နိဗ္ဗာနံ သန္တန္တိ သမာပတ္တိံ အပ္ပေတွာဝ ဒိဝသမ္ပိ နိသိန္နဿ စိတ္တုပ္ပာဒေါ သန္တန္တေဝ ပဝတ္တတီတိပိ သန္တံ။ ပဏီတန္တိ သမာပတ္တိံ အပ္ပေတွာ နိသိန္နဿာပိ စိတ္တုပ္ပာဒေါ ပဏီတန္တေဝ ပဝတ္တတီတိ နိဗ္ဗာနံ ပဏီတံ နာမ။ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထောတိအာဒီနိပိ တဿေဝ ဝေဝစနာနိ။ ‘‘သဗ္ဗသင်္ခါရသမထော’’တိ သမာပတ္တိံ အပ္ပေတွာ နိသိန္နဿ ဟိ ဒိဝသဘာဂမ္ပိ စိတ္တုပ္ပာဒေါ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထောတေဝ ပဝတ္တတိ…ပေ… တထာ တီသု ဘဝေသု ဝါနသင်္ခါတာယ တဏှာယ အဘာဝေန နိဗ္ဗာနန္တိ လဒ္ဓနာမေ တသ္မိံ သမာပတ္တိံ အပ္ပေတွာ နိသိန္နဿ စိတ္တုပ္ပာဒေါ နိဗ္ဗာနံ နိဗ္ဗာနန္တေဝ ပဝတ္တတီတိ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထောတိအာဒီနိ နာမာနိ လဘတိ။ ဣမသ္မိံ ပန အဋ္ဌဝိဓေ အာဘောဂသမန္နာဟာရေ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဧကောပိ လဗ္ဘတိ၊ ဒွေပိ သဗ္ဗေပိ လဗ္ဘန္တေဝ။

သင်္ခါယာတိ ဉာဏေန ဇာနိတွာ။ ပရောပရာနီတိ ပရာနိ စ ဩပရာနိ စ။ ပရအတ္တဘာဝသကအတ္တဘာဝါနိ ဟိ ပရာနိ စ ဩပရာနိ စာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယဿာတိ ယဿ အရဟတော။ ဣဉ္ဇိတန္တိ ရာဂိဉ္ဇိတံ ဒေါသမောဟမာနဒိဋ္ဌိကိလေသဒုစ္စရိတိဉ္ဇိတန္တိ ဣမာနိ သတ္တ ဣဉ္ဇိတာနိ စလိတာနိ ဖန္ဒိတာနိ။ နတ္ထိ ကုဟိဉ္စီတိ ကတ္ထစိ ဧကာရမ္မဏေပိ နတ္ထိ။ သန္တောတိ ပစ္စနီကကိလေသာနံ သန္တတာယ သန္တော။ ဝိဓူမောတိ ကာယဒုစ္စရိတာဒိဓူမဝိရဟိတော။ အနီဃောတိ ရာဂါဒိဤဃဝိရဟိတော။ နိရာသောတိ နိတ္တဏှော။ အတာရီတိ တိဏ္ဏော ဥတ္တိဏ္ဏော သမတိက္ကန္တော။ သောတိ သော အရဟံ ခီဏာသဝေါ။ ဇာတိဇရန္တိ ဧတ္ထ ဇာတိဇရာဂဟဏေနေဝ ဗျာဓိမရဏမ္ပိ ဂဟိတမေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣတိ သုတ္တန္တေပိ ဂါထာယပိ အရဟတ္တဖလသမာပတ္တိယေဝ ကထိတာတိ။

၃။ သာရိပုတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၃။ တတိယေ သံခိတ္တေနာတိ မာတိကာဌပနေန။ ဝိတ္ထာရေနာတိ ဌပိတမာတိကာဝိဘဇနေန။ သံခိတ္တဝိတ္ထာရေနာတိ ကာလေ သံခိတ္တေန ကာလေ ဝိတ္ထာရေန။ အညာတာရော စ ဒုလ္လဘာတိ ပဋိဝိဇ္ဈနကပုဂ္ဂလာ ပန ဒုလ္လဘာ။ ဣဒံ ဘဂဝါ ‘‘သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ ဉာဏံ ဃဋ္ဋေမီ’’တိ အဓိပ္ပာယေန ကထေသိ။ တံ သုတွာ ထေရော ကိဉ္စာပိ ‘‘အဟံ၊ ဘန္တေ၊ အာဇာနိဿာမီ’’တိ န ဝဒတိ၊ အဓိပ္ပာယေန ပန ‘‘ဝိဿတ္ထာ တုမှေ၊ ဘန္တေ၊ ဒေသေထ၊ အဟံ တုမှေဟိ ဒေသိတံ ဓမ္မံ နယသတေန နယသဟဿေန ပဋိဝိဇ္ဈိဿာမိ၊ မမေသ ဘာရော ဟောတူ’’တိ သတ္ထာရံ ဒေသနာယ ဥဿာဟေန္တော ဧတဿ ဘဂဝါ ကာလောတိအာဒိမာဟ။

အထဿ သတ္ထာ တသ္မာတိဟာတိ ဒေသနံ အာရဘိ။ တတ္ထ ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေတိအာဒိ ဝုတ္တနယမေဝ။ အစ္ဆေစ္ဆိတဏှန္တိ မဂ္ဂဉာဏသတ္ထေန တဏှံ ဆိန္ဒိ။ ဝိဝတ္တယိ သံယောဇနန္တိ ဒသဝိဓမ္ပိ သံယောဇနံ သမူလကံ ဥဗ္ဗတ္တေတွာ ဆဍ္ဍေသိ။ သမ္မာ မာနာဘိသမယာ အန္တမကာသိ ဒုက္ခဿာတိ သမ္မာ ဥပါယေန သမ္မာ ပဋိပတ္တိယာ နဝဝိဓဿ မာနဿ ပဟာနာဘိသမယေန ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ အန္တမကာသိ။ ဣဒဉ္စ ပန မေတံ၊ သာရိပုတ္တ၊ သန္ဓာယ ဘာသိတန္တိ၊ သာရိပုတ္တ၊ မယာ ပါရာယနေ ဥဒယပဉှေ ဣဒံ ဖလသမာပတ္တိမေဝ သန္ဓာယ ဧတံ ဘာသိတံ။

ဣဒါနိ ယံ တံ ဘဂဝတာ ဘာသိတံ၊ တံ ဒဿေန္တော ပဟာနံ ကာမသညာနန္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ဥဒယပဉှေ စ ဧတံ ပဒံ ‘‘ပဟာနံ ကာမစ္ဆန္ဒာန’’န္တိ (သု။ နိ။ ၁၁၁၂၊ စူဠနိ။ ဥဒယမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသော ၇၅) အာဂတံ၊ ဣဓ ပန အင်္ဂုတ္တရဘာဏကေဟိ ‘‘ကာမသညာန’’န္တိ အာရောပိတံ။ တတ္ထ ဗျဉ္ဇနမေဝ နာနံ၊ အတ္ထော ပန ဧကောယေဝ။ ကာမသညာနန္တိ ကာမေ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပန္နသညာနံ၊ အဋ္ဌဟိ ဝါ လောဘသဟဂတစိတ္တေဟိ သဟဇာတသညာနံ။ ဒေါမနဿာန စူဘယန္တိ ဧတာသဉ္စ ကာမသညာနံ စေတသိကဒေါမနဿာနဉ္စာတိ ဥဘိန္နမ္ပိ ပဟာနံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိပဟာနသင်္ခါတံ အရဟတ္တဖလံ အညာဝိမောက္ခံ ပဗြူမီတိ အတ္ထော။ နိဒ္ဒေသေ ပန ‘‘ကာမစ္ဆန္ဒဿ စ ဒေါမနဿဿ စ ဥဘိန္နံ ပဟာနံ ဝူပသမံ ပဋိနိဿဂ္ဂံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ အမတံ နိဗ္ဗာန’’န္တိ (စူဠနိ။ ဥဒယမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသော ၇၅) ဝုတ္တံ၊ တံ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ဝုတ္တံ။ ပဟာနန္တိ ဟိ ခီဏာကာရသင်္ခါတော ဝူပသမောပိ ဝုစ္စတိ၊ ကိလေသေ ပဋိနိဿဇ္ဇန္တော မဂ္ဂေါပိ၊ ကိလေသပဋိပ္ပဿဒ္ဓိသင်္ခါတံ ဖလမ္ပိ ၊ ယံ အာဂမ္မ ကိလေသာ ပဟီယန္တိ၊ တံ အမတံ နိဗ္ဗာနမ္ပိ။ တသ္မာ တတ္ထ တာနိ ပဒါနိ အာဂတာနိ။ ‘‘အညာဝိမောက္ခံ ပဗြူမီ’’တိ ဝစနတော ပန အရဟတ္တဖလမေဝ အဓိပ္ပေတံ။ ထိနဿစ ပနူဒနန္တိပိ ထိနဿ စ ပနူဒနန္တေ ဥပ္ပန္နတ္တာ အရဟတ္တဖလမေဝ အဓိပ္ပေတံ ။ ကုက္ကုစ္စာနံ နိဝါရဏန္တိ ကုက္ကုစ္စနိဝါရဏဿ မဂ္ဂဿ အနန္တရံ ဥပ္ပန္နတ္တာ ဖလမေဝ အဓိပ္ပေတံ။

ဥပေက္ခာသတိသံသုဒ္ဓန္တိ စတုတ္ထဇ္ဈာနိကေ ဖလေ ဥပ္ပန္နာယ ဥပေက္ခာယ စ သတိယာ စ သံသုဒ္ဓံ။ ဓမ္မတက္ကပုရေဇဝန္တိ ဓမ္မတက္ကော ဝုစ္စတိ သမ္မာသင်္ကပ္ပော၊ သော အာဒိတော ဟောတိ၊ ပုရတော ဟောတိ၊ ပုဗ္ဗင်္ဂမော ဟောတိ အညာဝိမောက္ခဿာတိ ဓမ္မတက္ကပုရေဇဝေါ။ တံ ဓမ္မတက္ကပုရေဇဝံ။ အညာဝိမောက္ခန္တိ အညိန္ဒြိယပရိယောသာနေ ဥပ္ပန္နံ ဝိမောက္ခံ၊ အညာယ ဝါ ဝိမောက္ခံ အညာဝိမောက္ခံ၊ ပညာဝိမုတ္တန္တိ အတ္ထော။ အဝိဇ္ဇာယ ပဘေဒနန္တိ အဝိဇ္ဇာယ ပဘေဒနန္တေ ဥပ္ပန္နတ္တာ၊ အဝိဇ္ဇာယ ပဘေဒနသင်္ခါတံ ဝါ နိဗ္ဗာနံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပန္နတ္တာ ဧဝံလဒ္ဓနာမံ အရဟတ္တဖလမေဝ။ ဣတိ သဗ္ဗေဟိပိ ဣမေဟိ ပဟာနန္တိအာဒီဟိ ပဒေဟိ အရဟတ္တဖလမေဝ ပကာသိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၄။ နိဒါနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၄။ စတုတ္ထေ နိဒါနာနီတိ ကာရဏာနိ။ ကမ္မာနန္တိ ဝဋ္ဋဂါမိကမ္မာနံ။ လောဘော နိဒါနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယာတိ လုဗ္ဘနပလုဗ္ဘနသဘာဝေါ လောဘော ဝဋ္ဋဂါမိကမ္မာနံ သမုဒယာယ ပိဏ္ဍကရဏတ္ထာယ နိဒါနံ ကာရဏံ ပစ္စယောတိ အတ္ထော။ ဒေါသောတိ ဒုဿနပဒုဿနသဘာဝေါ ဒေါသော။ မောဟောတိ မုယှနပမုယှနသဘာဝေါ မောဟော။

လောဘပကတန္တိ လောဘေန ပကတံ၊ လောဘာဘိဘူတေန လုဒ္ဓေန ဟုတွာ ကတကမ္မန္တိ အတ္ထော။ လောဘတော ဇာတန္တိ လောဘဇံ။ လောဘော နိဒါနမဿာတိ လောဘနိဒါနံ။ လောဘော သမုဒယော အဿာတိ လောဘသမုဒယံ။ သမုဒယောတိ ပစ္စယော၊ လောဘပစ္စယန္တိ အတ္ထော။ ယတ္ထဿ အတ္တဘာဝေါ နိဗ္ဗတ္တတီတိ ယသ္မိံ ဌာနေ အဿ လောဘဇကမ္မဝတော ပုဂ္ဂလဿ အတ္တဘာဝေါ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ။ တတ္ထ တံ ကမ္မံ ဝိပစ္စတီတိ တေသု ခန္ဓေသု တံ ကမ္မံ ဝိပစ္စတိ။ ဒိဋ္ဌေ ဝါ ဓမ္မေတိအာဒိ ယသ္မာ တံ ကမ္မံ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ ဝါ ဟောတိ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယံ ဝါ အပရပရိယာယဝေဒနီယံ ဝါ၊ တသ္မာ တံ ပဘေဒံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ သေသဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။

အခဏ္ဍာနီတိ အဘိန္နာနိ။ အပူတီနီတိ ပူတိဘာဝေန အဗီဇတ္တံ အပ္ပတ္တာနိ။ အဝါတာတပဟတာနီတိ န ဝါတေန န စ အာတပေန ဟတာနိ။ သာရာဒါနီတိ ဂဟိတသာရာနိ သာရဝန္တာနိ န နိဿာရာနိ။ သုခသယိတာနီတိ သန္နိစယဘာဝေန သုခံ သယိတာနိ။ သုခေတ္တေတိ မဏ္ဍခေတ္တေ။ သုပရိကမ္မကတာယ ဘူမိယာတိ နင်္ဂလကသနေန စေဝ အဋ္ဌဒန္တကေန စ သုဋ္ဌု ပရိကမ္မကတာယ ခေတ္တဘူမိယာ။ နိက္ခိတ္တာနီတိ ဌပိတာနိ ရောပိတာနိ။ အနုပ္ပဝေစ္ဆေယျာတိ အနုပ္ပဝေသေယျ။ ဝုဒ္ဓိန္တိအာဒီသု ဥဒ္ဓဂ္ဂမနေန ဝုဒ္ဓိံ၊ ဟေဋ္ဌာ မူလပ္ပတိဋ္ဌာနေန ဝိရူဠှိံ၊ သမန္တာ ဝိတ္ထာရိကဘာဝေန ဝေပုလ္လံ။

ယံ ပနေတ္ထ ဒိဋ္ဌေ ဝါ ဓမ္မေတိအာဒိ ဝုတ္တံ၊ တတ္ထ အသမ္မောဟတ္ထံ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ကမ္မဝိဘတ္တိ နာမ ကထေတဗ္ဗာ။ သုတ္တန္တိကပရိယာယေန ဟိ ဧကာဒသ ကမ္မာနိ ဝိဘတ္တာနိ။ သေယျထိဒံ – ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယံ အပရပရိယာယဝေဒနီယံ၊ ယဂ္ဂရုကံ ယဗ္ဗဟုလံ ယဒါသန္နံ ကဋတ္တာ ဝါ ပန ကမ္မံ၊ ဇနကံ ဥပတ္ထမ္ဘကံ ဥပပီဠကံ ဥပဃာတကန္တိ။ တတ္ထ ဧကဇဝနဝီထိယံ သတ္တသု စိတ္တေသု ကုသလာ ဝါ အကုသလာ ဝါ ပဌမဇဝနစေတနာ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယကမ္မံ နာမ။ တံ ဣမသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ ဝိပါကံ ဒေတိ ကာကဝဠိယပုဏ္ဏသေဋ္ဌီနံ ဝိယ ကုသလံ၊ နန္ဒယက္ခနန္ဒမာဏဝကနန္ဒဂေါဃာတကကောကာလိယသုပ္ပဗုဒ္ဓဒေဝဒတ္တစိဉ္စမာဏဝိကာနံ ဝိယ စ အကုသလံ။ တထာ အသက္ကောန္တံ ပန အဟောသိကမ္မံ နာမ ဟောတိ၊ အဝိပါကံ သမ္ပဇ္ဇတိ။ တံ မိဂလုဒ္ဒကောပမာယ သာဓေတဗ္ဗံ။ ယထာ ဟိ မိဂလုဒ္ဒကေန မိဂံ ဒိသွာ ဓနုံ အာကဍ္ဎိတွာ ခိတ္တော သရော သစေ န ဝိရဇ္ဈတိ၊ တံ မိဂံ တတ္ထေဝ ပါတေတိ၊ အထ နံ မိဂလုဒ္ဒကော နိစ္စမ္မံ ကတွာ ခဏ္ဍာခဏ္ဍိကံ ဆေတွာ မံသံ အာဒါယ ပုတ္တဒါရံ တောသေန္တော ဂစ္ဆတိ။ သစေ ပန ဝိရဇ္ဈတိ၊ မိဂေါ ပလာယိတွာ ပုန တံ ဒိသံ န ဩလောကေတိ။ ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သရဿ အဝိရဇ္ဈိတွာ မိဂဝိဇ္ဈနံ ဝိယ ဟိ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယဿ ကမ္မဿ ဝိပါကဝါရပဋိလာဘော၊ အဝိဇ္ဈနံ ဝိယ အဝိပါကဘာဝါယ သမ္ပဇ္ဇနန္တိ။

အတ္ထသာဓိကာ ပန သတ္တမဇဝနစေတနာ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယကမ္မံ နာမ။ တံ အနန္တရေ အတ္တဘာဝေ ဝိပါကံ ဒေတိ။ တံ ပနေတံ ကုသလပက္ခေ အဋ္ဌသမာပတ္တိဝသေန၊ အကုသလပက္ခေ ပဉ္စာနန္တရိယကမ္မဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘီ ဧကာယ သမာပတ္တိယာ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တတိ။ ပဉ္စန္နမ္ပိ အာနန္တရိယာနံ ကတ္တာ ဧကေန ကမ္မေန နိရယေ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ သေသသမာပတ္တိယော စ ကမ္မာနိ စ အဟောသိကမ္မဘာဝံယေဝ အာပဇ္ဇန္တိ၊ အဝိပါကာနိ ဟောန္တိ။ အယမ္ပိ အတ္ထော ပုရိမဥပမာယယေဝ ဒီပေတဗ္ဗော။

ဥဘိန္နံ အန္တရေ ပန ပဉ္စဇဝနစေတနာ အပရပရိယာယဝေဒနီယကမ္မံ နာမ။ တံ အနာဂတေ ယဒါ ဩကာသံ လဘတိ၊ တဒါ ဝိပါကံ ဒေတိ။ သတိ သံသာရပ္ပဝတ္တိယာ အဟောသိကမ္မံ နာမ န ဟောတိ။ တံ သဗ္ဗံ သုနခလုဒ္ဒကေန ဒီပေတဗ္ဗံ။ ယထာ ဟိ သုနခလုဒ္ဒကေန မိဂံ ဒိသွာ သုနခေါ ဝိဿဇ္ဇိတော မိဂံ အနုဗန္ဓိတွာ ယသ္မိံ ဌာနေ ပါပုဏာတိ၊ တသ္မိံ ယေဝ ဍံသတိ၊ ဧဝမေဝံ ဣဒံ ကမ္မံ ယသ္မိံ ဌာနေ ဩကာသံ လဘတိ၊ တသ္မိံယေဝ ဝိပါကံ ဒေတိ၊ တေန မုတ္တော သတ္တော နာမ နတ္ထိ။

ကုသလာကုသလေသု ပန ဂရုကာဂရုကေသု ယံ ဂရုကံ ဟောတိ၊ တံ ယဂ္ဂရုကံ နာမ။ တဒေတံ ကုသလပက္ခေ မဟဂ္ဂတကမ္မံ၊ အကုသလပက္ခေ ပဉ္စာနန္တရိယကမ္မံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တသ္မိံ သတိ သေသာနိ ကုသလာနိ ဝါ အကုသလာနိ ဝါ ဝိပစ္စိတုံ န သက္ကောန္တိ၊ တဒေဝ ဒုဝိဓမ္ပိ ပဋိသန္ဓိံ ဒေတိ။ ယထာ ဟိ သာသပပ္ပမာဏာပိ သက္ခရာ ဝါ အယဂုဠိကာ ဝါ ဥဒကရဟဒေ ပက္ခိတ္တာ ဥဒကပိဋ္ဌေ ဥပ္လဝိတုံ န သက္ကောတိ၊ ဟေဋ္ဌာဝ ပဝိသတိ၊ ဧဝမေဝ ကုသလေပိ အကုသလေပိ ယံ ဂရုကံ၊ တဒေဝ ဂဏှိတွာ ဂစ္ဆတိ။

ကုသလာကုသလေသု ပန ယံ ဗဟုလံ ဟောတိ၊ တံ ယဗ္ဗဟုလံ နာမ။ တံ ဒီဃရတ္တံ လဒ္ဓါသေဝနဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယံ ဝါ ဗလဝကုသလကမ္မေသု သောမနဿကရံ၊ အကုသလကမ္မေသု သန္တာပကရံ၊ ဧတံ ယဗ္ဗဟုလံ နာမ။ တဒေတံ ယထာ နာမ ဒွီသု မလ္လေသု ယုဒ္ဓဘူမိံ ဩတိဏ္ဏေသု ယော ဗလဝါ၊ သော ဣတရံ ပါတေတွာ ဂစ္ဆတိ၊ ဧဝမေဝ ဣတရံ ဒုဗ္ဗလကမ္မံ အဝတ္ထရိတွာ ယံ အာသေဝနဝသေန ဝါ ဗဟုလံ၊ အာသန္နဝသေန ဝါ ဗလဝံ၊ တံ ဝိပါကံ ဒေတိ၊ ဒုဋ္ဌဂါမဏိအဘယရညော ကမ္မံ ဝိယ။

သော ကိရ စူဠင်္ဂဏိယယုဒ္ဓေ ပရာဇိတော ဝဠဝံ အာရုယှ ပလာယိ။ တဿ စူဠုပဋ္ဌာကော တိဿာမစ္စော နာမ ဧကကောဝ ပစ္ဆတော အဟောသိ။ သော ဧကံ အဋဝိံ ပဝိသိတွာ နိသိန္နော ဇိဃစ္ဆာယ ဗာဓယမာနာယ – ‘‘ဘာတိက တိဿ၊ အတိဝိယ နော ဇိဃစ္ဆာ ဗာဓတိ၊ ကိံ ကရိဿာမာ’’တိ အာဟ ။ အတ္ထိ၊ ဒေဝ၊ မယာ သာဋကန္တရေ ဌပေတွာ ဧကံ သုဝဏ္ဏသရကဘတ္တံ အာဘတန္တိ။ တေန ဟိ အာဟရာတိ။ သော နီဟရိတွာ ရညော ပုရတော ဌပေသိ။ ရာဇာ ဒိသွာ၊ ‘‘တာတ၊ စတ္တာရော ကောဋ္ဌာသေ ကရောဟီ’’တိ အာဟ။ မယံ တယော ဇနာ၊ ကသ္မာ ဒေဝေါ စတ္တာရော ကောဋ္ဌာသေ ကာရယတီတိ? ဘာတိက တိဿ၊ ယတော ပဋ္ဌာယ အဟံ အတ္တာနံ သရာမိ၊ န မေ အယျာနံ အဒတွာ အာဟာရော ပရိဘုတ္တပုဗ္ဗော အတ္ထိ၊ သွာဟံ အဇ္ဇပိ အဒတွာ န ပရိဘုဉ္ဇိဿာမီတိ။ သော စတ္တာရော ကောဋ္ဌာသေ အကာသိ။ ရာဇာ ‘‘ကာလံ ဃောသေဟီ’’တိ အာဟ။ ဆဍ္ဍိတာရညေ ကုတော၊ အယျေ၊ လဘိဿာမ ဒေဝါတိ ။ ‘‘နာယံ တဝ ဘာရော။ သစေ မမ သဒ္ဓါ အတ္ထိ၊ အယျေ၊ လဘိဿာမ၊ ဝိဿတ္ထော ကာလံ ဃောသေဟီ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘ကာလော၊ ဘန္တေ၊ ကာလော၊ ဘန္တေ’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဃောသေသိ။

အထဿ ဗောဓိမာတုမဟာတိဿတ္ထေရော တံ သဒ္ဒံ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ သုတွာ ‘ကတ္ထာယံ သဒ္ဒေါ’တိ တံ အာဝဇ္ဇေန္တော ‘‘အဇ္ဇ ဒုဋ္ဌဂါမဏိအဘယမဟာရာဇာ ယုဒ္ဓပရာဇိတော အဋဝိံ ပဝိသိတွာ နိသိန္နော ဧကံ သရကဘတ္တံ စတ္တာရော ကောဋ္ဌာသေ ကာရေတွာ ‘ဧကကောဝ န ပရိဘုဉ္ဇိဿာမီ’တိ ကာလံ ဃောသာပေသီ’’တိ ဉတွာ ‘‘အဇ္ဇ မယာ ရညော သင်္ဂဟံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ မနောဂတိယာ အာဂန္တွာ ရညော ပုရတော အဋ္ဌာသိ။ ရာဇာ ဒိသွာ ပသန္နစိတ္တော ‘‘ပဿ၊ ဘာတိက၊ တိဿာ’’တိ ဝတွာ ထေရံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ပတ္တံ၊ ဘန္တေ၊ ဒေထာ’’တိ အာဟ။ ထေရော ပတ္တံ နီဟရိ။ ရာဇာ အတ္တနော ကောဋ္ဌာသေန သဒ္ဓိံ ထေရဿ ကောဋ္ဌာသံ ပတ္တေ ပက္ခိပိတွာ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ အာဟာရပရိဿယော နာမ မာ ကဒါစိ ဟောတူ’’တိ ဝန္ဒိတွာ အဋ္ဌာသိ။ တိဿာမစ္စောပိ ‘‘မမ အယျပုတ္တေ ပဿန္တေ ဘုဉ္ဇိတုံ န သက္ခိဿာမီ’’တိ အတ္တနော ကောဋ္ဌာသံ ထေရဿေဝ ပတ္တေ အာကိရိ။ ဝဠဝါပိ စိန္တေသိ – ‘‘မယှမ္ပိ ကောဋ္ဌာသံ ထေရဿေဝ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ရာဇာ ဝဠဝံ ဩလောကေတွာ ‘‘အယမ္ပိ အတ္တနော ကောဋ္ဌာသံ ထေရဿေဝ ပတ္တေ ပက္ခိပနံ ပစ္စာသီသတီ’’တိ ဉတွာ တမ္ပိ တတ္ထေဝ ပက္ခိပိတွာ ထေရံ ဝန္ဒိတွာ ဥယျောဇေသိ။ ထေရော တံ ဘတ္တံ အာဒါယ ဂန္တွာ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ အာလောပသင်္ခေပေန အဒါသိ။

ရာဇာပိ စိန္တေသိ – ‘‘အတိဝိယမှာ ဇိဃစ္ဆိတာ၊ သာဓု ဝတဿ သစေ အတိရေကဘတ္တသိတ္ထာနိ ပဟိဏေယျာ’’တိ။ ထေရော ရညော စိတ္တံ ဉတွာ အတိရေကဘတ္တံ ဧတေသံ ယာပနမတ္တံ ကတွာ ပတ္တံ အာကာသေ ခိပိ၊ ပတ္တော အာဂန္တွာ ရညော ဟတ္ထေ ပတိဋ္ဌာသိ။ ဘတ္တံ တိဏ္ဏမ္ပိ ဇနာနံ ယာဝဒတ္ထံ အဟောသိ။ အထ ရာဇာ ပတ္တံ ဓောဝိတွာ ‘‘တုစ္ဆပတ္တံ န ပေသိဿာမီ’’တိ ဥတ္တရိသာဋကံ မောစေတွာ ဥဒကံ ပုဉ္ဆိတွာ သာဋကံ ပတ္တေ ဌပေတွာ ‘‘ပတ္တော ဂန္တွာ မမ အယျဿ ဟတ္ထေ ပတိဋ္ဌာတူ’’တိ အာကာသေ ခိပိ။ ပတ္တော ဂန္တွာ ထေရဿ ဟတ္ထေ ပတိဋ္ဌာသိ။

အပရဘာဂေ ရညော တထာဂတဿ သရီရဓာတူနံ အဋ္ဌမဘာဂံ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ဝီသရတနသတိကံ မဟာစေတိယံ ကာရေန္တဿ အပရိနိဋ္ဌိတေယေဝ စေတိယေ ကာလကိရိယာသမယော အနုပ္ပတ္တော။ အထဿ မဟာစေတိယဿ ဒက္ခိဏပဿေ နိပန္နဿ ပဉ္စနိကာယဝသေန ဘိက္ခုသင်္ဃေ သဇ္ဈာယံ ကရောန္တေ ဆဟိ ဒေဝလောကေဟိ ဆ ရထာ အာဂန္တွာ ပုရတော အာကာသေ အဋ္ဌံသု။ ရာဇာ ‘‘ပုညပေါတ္ထကံ အာဟရထာ’’တိ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ပုညပေါတ္ထကံ ဝါစာပေသိ။ အထ နံ ကိဉ္စိ ကမ္မံ န ပရိတောသေသိ။ သော ‘‘ပရတော ဝါစေထာ’’တိ အာဟ။ ပေါတ္ထကဝါစကော ‘‘စူဠင်္ဂဏိယယုဒ္ဓေ ပရာဇိတေန တေ ဒေဝ အဋဝိံ ပဝိသိတွာ နိသိန္နေန ဧကံ သရကဘတ္တံ စတ္တာရော ကောဋ္ဌာသေ ကာရေတွာ ဗောဓိမာတုမဟာတိဿတ္ထေရဿ ဘိက္ခာ ဒိန္နာ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ ‘‘ဌပေဟီ’’တိ ဝတွာ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ပုစ္ဆိ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ ကတရော ဒေဝလောကော ရမဏီယော’’တိ? သဗ္ဗဗောဓိသတ္တာနံ ဝသနဋ္ဌာနံ တုသိတဘဝနံ မဟာရာဇာတိ။ ရာဇာ ကာလံ ကတွာ တုသိတဘဝနတော အာဂတရထေဝ ပတိဋ္ဌာယ တုသိတဘဝနံ အဂမာသိ။ ဣဒံ ဗလဝကမ္မဿ ဝိပါကဒါနေ ဝတ္ထု။

ယံ ပန ကုသလာကုသလေသု အာသန္နမရဏေ အနုဿရိတုံ သက္ကောတိ၊ တံ ယဒါသန္နံ နာမ။ တဒေတံ ယထာ နာမ ဂေါဂဏပရိပုဏ္ဏဿ ဝဇဿ ဒွါရေ ဝိဝဋေ ပရဘာဂေ ဒမ္မဂဝဗလဝဂဝေသု သန္တေသုပိ ယော ဝဇဒွါရဿ အာသန္နော ဟောတိ အန္တမသော ဒုဗ္ဗလဇရဂ္ဂဝေါပိ၊ သော ဧဝ ပဌမတရံ နိက္ခမတိ၊ ဧဝမေဝ အညေသု ကုသလာကုသလေသု သန္တေသုပိ မရဏကာလဿ အာသန္နတ္တာ ဝိပါကံ ဒေတိ။

တတြိမာနိ ဝတ္ထူနိ – မဓုအင်္ဂဏဂါမေ ကိရ ဧကော ဒမိဠဒေါဝါရိကော ပါတောဝ ဗဠိသံ အာဒါယ ဂန္တွာ မစ္ဆေ ဝဓိတွာ တယော ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ ဧကေန တဏ္ဍုလံ ဂဏှာတိ၊ ဧကေန ဒဓိံ၊ ဧကံ ပစတိ။ ဣမိနာ နီဟာရေန ပညာသ ဝဿာနိ ပါဏာတိပါတကမ္မံ ကတွာ အပရဘာဂေ မဟလ္လကော အနုဋ္ဌာနသေယျံ ဥပဂစ္ဆတိ။ တသ္မိံ ခဏေ ဂိရိဝိဟာရဝါသီ စူဠပိဏ္ဍပါတိကတိဿတ္ထေရော ‘‘မာ အယံ သတ္တော မယိ ပဿန္တေ နဿတူ’’တိ ဂန္တွာ တဿ ဂေဟဒွါရေ အဋ္ဌာသိ။ အထဿ ဘရိယာ၊ ‘‘သာမိ၊ ထေရော အာဂတော’’တိ အာရောစေသိ။ အဟံ ပညာသ ဝဿာနိ ထေရဿ သန္တိကံ န ဂတပုဗ္ဗော၊ ကတရေန မေ ဂုဏေန ထေရော အာဂမိဿတိ၊ ဂစ္ဆာတိ နံ ဝဒထာတိ။ သာ ‘‘အတိစ္ဆထ၊ ဘန္တေ’’တိ အာဟ။ ထေရော ‘‘ဥပါသကဿ ကာ သရီရပ္ပဝတ္တီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ဒုဗ္ဗလော၊ ဘန္တေတိ။ ထေရော ဃရံ ပဝိသိတွာ သတိံ ဥပ္ပာဒေတွာ ‘‘သီလံ ဂဏှိဿသီ’’တိ အာဟ။ အာမ၊ ဘန္တေ၊ ဒေထာတိ။ ထေရော တီဏိ သရဏာနိ ဒတွာ ပဉ္စ သီလာနိ ဒါတုံ အာရဘိ။ တဿ ပဉ္စ သီလာနီတိ ဝစနကာလေယေဝ ဇိဝှာ ပပတိ။ ထေရော ‘‘ဝဋ္ဋိဿတိ ဧတ္တက’’န္တိ နိက္ခမိတွာ ဂတော။ သောပိ ကာလံ ကတွာ စာတုမဟာရာဇိကဘဝနေ နိဗ္ဗတ္တိ။ နိဗ္ဗတ္တက္ခဏေယေဝ စ ‘‘ကိံ နု ခေါ ကမ္မံ ကတွာ မယာ ဣဒံ လဒ္ဓ’’န္တိ အာဝဇ္ဇေန္တော ထေရံ နိဿာယ လဒ္ဓဘာဝံ ဉတွာ ဒေဝလောကတော အာဂန္တွာ ထေရံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ‘‘ကော ဧသော’’တိ စ ဝုတ္တေ ‘‘အဟံ၊ ဘန္တေ၊ ဒမိဠဒေါဝါရိကော’’တိ အာဟ။ ကုဟိံ နိဗ္ဗတ္တောသီတိ? စာတုမဟာရာဇိကေသု၊ ဘန္တေ၊ သစေ မေ အယျော ပဉ္စ သီလာနိ အဒဿ၊ ဥပရိ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တော အဿံ။ အဟံ ကိံ ကရိဿာမိ၊ တွံ ဂဏှိတုံ နာသက္ခိ၊ ပုတ္တကာတိ။ သော ထေရံ ဝန္ဒိတွာ ဒေဝလောကမေဝ ဂတော။ ဣဒံ တာဝ ကုသလကမ္မေ ဝတ္ထု။

အန္တရဂင်္ဂါယ ပန မဟာဝါစကာလဥပါသကော နာမ အဟောသိ။ သော တိံသ ဝဿာနိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂတ္ထာယ ဒွတ္တိံသာကာရံ သဇ္ဈာယိတွာ ‘‘အဟံ ဧဝံ ဒွတ္တိံသာကာရံ သဇ္ဈာယန္တော ဩဘာသမတ္တမ္ပိ နိဗ္ဗတ္တေတုံ နာသက္ခိံ၊ ဗုဒ္ဓသာသနံ အနိယျာနိကံ ဘဝိဿတီ’’တိ ဒိဋ္ဌိဝိပလ္လာသံ ပတွာ ကာလကိရိယံ ကတွာ မဟာဂင်္ဂါယ နဝဥသဘိကော သုသုမာရပေတော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ။ ဧကံ သမယံ ကစ္ဆကတိတ္ထေန သဋ္ဌိ ပါသာဏတ္ထမ္ဘသကဋာနိ အဂမံသု။ သော သဗ္ဗေပိ တေ ဂေါဏေ စ ပါသာဏေ စ ခါဒိ။ ဣဒံ အကုသလကမ္မေ ဝတ္ထု။

ဧတေဟိ ပန တီဟိ မုတ္တံ အညာဏဝသေန ကတံ ကဋတ္တာ ဝါ ပန ကမ္မံ နာမ။ တံ ယထာ နာမ ဥမ္မတ္တကေန ခိတ္တဒဏ္ဍံ ယတ္ထ ဝါ တတ္ထ ဝါ ဂစ္ဆတိ၊ ဧဝမေဝ တေသံ အဘာဝေ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဝိပါကံ ဒေတိ။

ဇနကံ နာမ ဧကံ ပဋိသန္ဓိံ ဇနေတွာ ပဝတ္တိံ န ဇနေတိ၊ ပဝတ္တေ အညံ ကမ္မံ ဝိပါကံ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ ယထာ ဟိ မာတာ ဇနေတိယေဝ၊ ဓာတိယေဝ ပန ဇဂ္ဂတိ၊ ဧဝမေဝံ မာတာ ဝိယ ပဋိသန္ဓိနိဗ္ဗတ္တကံ ဇနကကမ္မံ၊ ဓာတိ ဝိယ ပဝတ္တေ သမ္ပတ္တကမ္မံ။ ဥပတ္ထမ္ဘကံ နာမ ကုသလေပိ လဗ္ဘတိ အကုသလေပိ။ ဧကစ္စော ဟိ ကုသလံ ကတွာ သုဂတိဘဝေ နိဗ္ဗတ္တတိ။ သော တတ္ထ ဌိတော ပုနပ္ပုနံ ကုသလံ ကတွာ တံ ကမ္မံ ဥပတ္ထမ္ဘေတွာ အနေကာနိ ဝဿသတသဟဿာနိ သုဂတိဘဝသ္မိံယေဝ ဝိစရတိ။ ဧကစ္စော အကုသလံ ကတွာ ဒုဂ္ဂတိဘဝေ နိဗ္ဗတ္တတိ။ သော တတ္ထ ဌိတော ပုနပ္ပုနံ အကုသလံ ကတွာ တံ ကမ္မံ ဥပတ္ထမ္ဘေတွာ ဗဟူနိ ဝဿသတသဟဿာနိ ဒုဂ္ဂတိဘဝသ္မိံယေဝ ဝိစရတိ။

အပရော နယော – ဇနကံ နာမ ကုသလမ္ပိ ဟောတိ အကုသလမ္ပိ။ တံ ပဋိသန္ဓိယမ္ပိ ပဝတ္တေပိ ရူပါရူပဝိပါကက္ခန္ဓေ ဇနေတိ။ ဥပတ္ထမ္ဘကံ ပန ဝိပါကံ ဇနေတုံ န သက္ကောတိ၊ အညေန ကမ္မေန ဒိန္နာယ ပဋိသန္ဓိယာ ဇနိတေ ဝိပါကေ ဥပ္ပဇ္ဇနကသုခဒုက္ခံ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ၊ အဒ္ဓါနံ ပဝတ္တေတိ။ ဥပပီဠကံ နာမ အညေန ကမ္မေန ဒိန္နာယ ပဋိသန္ဓိယာ ဇနိတေ ဝိပါကေ ဥပ္ပဇ္ဇနကသုခဒုက္ခံ ပီဠေတိ ဗာဓေတိ၊ အဒ္ဓါနံ ပဝတ္တိတုံ န ဒေတိ။ တတြာယံ နယော – ကုသလကမ္မေ ဝိပစ္စမာနေ အကုသလကမ္မံ ဥပပီဠကံ ဟုတွာ တဿ ဝိပစ္စိတုံ န ဒေတိ။ အကုသလကမ္မေ ဝိပစ္စမာနေ ကုသလကမ္မံ ဥပပီဠကံ ဟုတွာ တဿ ဝိပစ္စိတုံ န ဒေတိ။ ယထာ ဝဍ္ဎမာနကံ ရုက္ခံ ဝါ ဂစ္ဆံ ဝါ လတံ ဝါ ကောစိဒေဝ ဒဏ္ဍေန ဝါ သတ္ထေန ဝါ ဘိန္ဒေယျ ဝါ ဆိန္ဒေယျ ဝါ၊ အထ သော ရုက္ခော ဝါ ဂစ္ဆော ဝါ လတာ ဝါ ဝဍ္ဎိတုံ န သက္ကုဏေယျ၊ ဧဝမေဝံ ကုသလံ ဝိပစ္စမာနံ အကုသလေန ဥပပီဠိတံ၊ အကုသလံ ဝါ ပန ဝိပစ္စမာနံ ကုသလေန ဥပပီဠိတံ ဝိပစ္စိတုံ န သက္ကောတိ။ တတ္ထ သုနက္ခတ္တဿ အကုသလကမ္မံ ကုသလံ ဥပပီဠေသိ၊ စောရဃာတကဿ ကုသလကမ္မံ အကုသလံ ဥပပီဠေသိ။

ရာဇဂဟေ ကိရ ဝါတကာဠကော ပညာသ ဝဿာနိ စောရဃာတကမ္မံ အကာသိ။ အထ နံ ရညော အာရောစေသုံ – ‘‘ဒေဝ၊ ဝါတကာဠကော မဟလ္လကော စောရေ ဃာတေတုံ န သက္ကောတီ’’တိ။ ‘‘အပနေထ နံ တသ္မာ ဌာနန္တရာတိ။ အမစ္စာ နံ အပနေတွာ အညံ တသ္မိံ ဌာနေ ဌပယိံသု။ ဝါတကာဠကောပိ ယာဝ တံ ကမ္မံ အကာသိ၊ တာဝ အဟတဝတ္ထာနိ ဝါ အစ္ဆာဒိတုံ သုရဘိပုပ္ဖာနိ ဝါ ပိဠန္ဓိတုံ ပါယာသံ ဝါ ဘုဉ္ဇိတုံ ဥစ္ဆာဒနနှာပနံ ဝါ ပစ္စနုဘောတုံ နာလတ္ထ။ သော ‘‘ဒီဃရတ္တံ မေ ကိလိဋ္ဌဝေသေန စရိတ’’န္တိ ‘‘ပါယာသံ မေ ပစာဟီ’’တိ ဘရိယံ အာဏာပေတွာ နှာနီယသမ္ဘာရာနိ ဂါဟာပေတွာ နှာနတိတ္ထံ ဂန္တွာ သီသံ နှတွာ အဟတဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ ဂန္ဓေ ဝိလိမ္ပိတွာ ပုပ္ဖာနိ ပိဠန္ဓိတွာ ဃရံ အာဂစ္ဆန္တော သာရိပုတ္တတ္ထေရံ ဒိသွာ ‘‘သံကိလိဋ္ဌကမ္မတော စမှိ အပဂတော၊ အယျော စ မေ ဒိဋ္ဌော’’တိ တုဋ္ဌမာနသော ထေရံ ဃရံ နေတွာ နဝသပ္ပိသက္ကရစုဏ္ဏာဘိသင်္ခတေန ပါယာသေန ပရိဝိသိ။ ထေရော တဿ အနုမောဒနမကာသိ။ သော အနုမောဒနံ သုတွာ အနုလောမိကခန္တိံ ပဋိလဘိတွာ ထေရံ အနုဂန္တွာ နိဝတ္တမာနော အန္တရာမဂ္ဂေ တရုဏဝစ္ဆာယ ဂါဝိယာ မဒ္ဒိတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပိတော ဂန္တွာ တာဝတိံသဘဝနေ နိဗ္ဗတ္တိ။ ဘိက္ခူ တထာဂတံ ပုစ္ဆိံသု – ‘‘ဘန္တေ၊ စောရဃာတကော အဇ္ဇေဝ ကိလိဋ္ဌကမ္မတော အပနီတော၊ အဇ္ဇေဝ ကာလင်္ကတော၊ ကဟံ နု ခေါ နိဗ္ဗတ္တော’’တိ? တာဝတိံသဘဝနေ၊ ဘိက္ခဝေတိ။ ဘန္တေ၊ စောရဃာတကော ဒီဃရတ္တံ ပုရိသေ ဃာတေသိ၊ တုမှေ စ ဧဝံ ဝဒေထ၊ နတ္ထိ နု ခေါ ပါပကမ္မဿ ဖလန္တိ။ မာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧဝံ အဝစုတ္ထ၊ ဗလဝကလျာဏမိတ္တူပနိဿယံ လဘိတွာ ဓမ္မသေနာပတိဿ ပိဏ္ဍပါတံ ဒတွာ အနုမောဒနံ သုတွာ အနုလောမိကခန္တိံ ပဋိလဘိတွာ သော တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တောတိ။

‘‘သုဘာသိတံ သုဏိတွာန၊ နာဂရိယော စောရဃာတကော၊

အနုလောမခန္တိံ လဒ္ဓါန၊ မောဒတီ တိဒိဝံ ဂတော’’တိ။

ဥပဃာတကံ ပန သယံ ကုသလမ္ပိ အကုသလမ္ပိ သမာနံ အညံ ဒုဗ္ဗလကမ္မံ ဃာတေတွာ တဿ ဝိပါကံ ပဋိဗာဟိတွာ အတ္တနော ဝိပါကဿ ဩကာသံ ကရောတိ။ ဧဝံ ပန ကမ္မေန ကတေ ဩကာသေ တံ ဝိပါကံ ဥပ္ပန္နံ နာမ ဝုစ္စတိ။ ဥပစ္ဆေဒကန္တိပိ ဧတဿေဝ နာမံ။ တတြာယံ နယော – ကုသလကမ္မဿ ဝိပစ္စနကာလေ ဧကံ အကုသလကမ္မံ ဥဋ္ဌာယ တံ ကမ္မံ ဆိန္ဒိတွာ ပါတေတိ။ အကုသလကမ္မဿပိ ဝိပစ္စနကာလေ ဧကံ ကုသလကမ္မံ ဥဋ္ဌာယ တံ ကမ္မံ ဆိန္ဒိတွာ ပါတေတိ။ ဣဒံ ဥပစ္ဆေဒကံ နာမ။ တတ္ထ အဇာတသတ္တုနော ကမ္မံ ကုသလစ္ဆေဒကံ အဟောသိ၊ အင်္ဂုလိမာလတ္ထေရဿ အကုသလစ္ဆေဒကန္တိ။ ဧဝံ သုတ္တန္တိကပရိယာယေန ဧကာဒသ ကမ္မာနိ ဝိဘတ္တာနိ။

အဘိဓမ္မပရိယာယေန ပန သောဠသ ကမ္မာနိ ဝိဘတ္တာနိ၊ သေယျထိဒံ – ‘‘အတ္ထေကစ္စာနိ ပါပကာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ဂတိသမ္ပတ္တိပဋိဗာဠှာနိ န ဝိပစ္စန္တိ၊ အတ္ထေကစ္စာနိ ပါပကာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ဥပဓိသမ္ပတ္တိပဋိဗာဠှာနိ န ဝိပစ္စန္တိ၊ အတ္ထေကစ္စာနိ ပါပကာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ကာလသမ္ပတ္တိပဋိဗာဠှာနိ န ဝိပစ္စန္တိ၊ အတ္ထေကစ္စာနိ ပါပကာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ပယောဂသမ္ပတ္တိပဋိဗာဠှာနိ န ဝိပစ္စန္တိ ။ အတ္ထေကစ္စာနိ ပါပကာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ဂတိဝိပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စန္တိ၊ ဥပဓိဝိပတ္တိံ၊ ကာလဝိပတ္တိံ၊ ပယောဂဝိပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စန္တိ။ အတ္ထေကစ္စာနိ ကလျာဏာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ဂတိဝိပတ္တိပဋိဗာဠှာနိ န ဝိပစ္စန္တိ၊ ဥပဓိဝိပတ္တိ၊ ကာလဝိပတ္တိ၊ ပယောဂဝိပတ္တိပဋိဗာဠှာနိ န ဝိပစ္စန္တိ။ အတ္ထေကစ္စာနိ ကလျာဏာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ဂတိသမ္ပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စန္တိ၊ ဥပဓိသမ္ပတ္တိံ၊ ကာလသမ္ပတ္တိံ၊ ပယောဂသမ္ပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စန္တီ’’တိ (ဝိဘ။ ၈၁၀)။

တတ္ထ ပါပကာနီတိ လာမကာနိ။ ကမ္မသမာဒါနာနီတိ ကမ္မဂ္ဂဟဏာနိ။ ဂဟိတသမာဒိန္နာနံ ကမ္မာနမေတံ အဓိဝစနံ။ ဂတိသမ္ပတ္တိပဋိဗာဠှာနိ န ဝိပစ္စန္တီတိအာဒီသု အနိဋ္ဌာရမ္မဏာနုဘဝနာရဟေ ကမ္မေ ဝိဇ္ဇမာနေယေဝ သုဂတိဘဝေ နိဗ္ဗတ္တဿ တံ ကမ္မံ ဂတိသမ္ပတ္တိပဋိဗာဠှံ န ဝိပစ္စတိ နာမ။ ဂတိသမ္ပတ္တိယာ ပတိဗာဟိတံ ဟုတွာ န ဝိပစ္စတီတိ အတ္ထော။ ယော ပန ပါပကမ္မေန ဒါသိယာ ဝါ ကမ္မကာရိယာ ဝါ ကုစ္ဆိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဥပဓိသမ္ပန္နော ဟောတိ၊ အတ္တဘာဝသမိဒ္ဓိယံ တိဋ္ဌတိ။ အထဿ သာမိကာ တဿ ရူပသမ္ပတ္တိံ ဒိသွာ ‘‘နာယံ ကိလိဋ္ဌကမ္မဿာနုစ္ဆဝိကော’’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒေတွာ အတ္တနော ဇာတပုတ္တံ ဝိယ ဘဏ္ဍာဂါရိကာဒိဋ္ဌာနေသု ဌပေတွာ သမ္ပတ္တိံ ယောဇေတွာ ပရိဟရန္တိ။ ဧဝရူပဿ ကမ္မံ ဥပဓိသမ္ပတ္တိပဋိဗာဠှံ န ဝိပစ္စတိ နာမ။ ယော ပန ပဌမကပ္ပိကကာလသဒိသေ သုလဘသမ္ပန္နရသဘောဇနေ သုဘိက္ခကာလေ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ တဿ ဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ ပါပကမ္မံ ကာလသမ္ပတ္တိပဋိဗာဠှံ န ဝိပစ္စတိ နာမ။ ယော ပန သမ္မာပယောဂံ နိဿာယ ဇီဝတိ၊ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗယုတ္တကာလေ ဥပသင်္ကမတိ၊ ပဋိက္ကမိတဗ္ဗယုတ္တကာလေ ပဋိက္ကမတိ၊ ပလာယိတဗ္ဗယုတ္တကာလေ ပလာယတိ။ လဉ္ဇဒါနယုတ္တကာလေ လဉ္ဇံ ဒေတိ၊ စောရိကယုတ္တကာလေ စောရိကံ ကရောတိ၊ ဧဝရူပဿ ပါပကမ္မံ ပယောဂသမ္ပတ္တိပဋိဗာဠှံ န ဝိပစ္စတိ နာမ။

ဒုဂ္ဂတိဘဝေ နိဗ္ဗတ္တဿ ပန ပါပကမ္မံ ဂတိဝိပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စတိ နာမ။ ယော ပန ဒါသိယာ ဝါ ကမ္မကာရိယာ ဝါ ကုစ္ဆိသ္မိံ နိဗ္ဗတ္တော ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဟောတိ ဒုဿဏ္ဌာနော၊ ‘‘ယက္ခော နု ခေါ မနုဿော နု ခေါ’’တိ ဝိမတိံ ဥပ္ပာဒေတိ။ သော သစေ ပုရိသော ဟောတိ၊ အထ နံ ‘‘နာယံ အညဿ ကမ္မဿ အနုစ္ဆဝိကော’’တိ ဟတ္ထိံ ဝါ ရက္ခာပေန္တိ အဿံ ဝါ ဂေါဏေ ဝါ၊ တိဏကဋ္ဌာဒီနိ ဝါ အာဟရာပေန္တိ၊ ခေဠသရကံ ဝါ ဂဏှာပေန္တိ။ သစေ ဣတ္ထီ ဟောတိ၊ အထ နံ ဟတ္ထိအဿာဒီနံ ဘတ္တမာသာဒီနိ ဝါ ပစာပေန္တိ၊ ကစဝရံ ဝါ ဆဍ္ဍာပေန္တိ၊ အညံ ဝါ ပန ဇိဂုစ္ဆနီယကမ္မံ ကာရေန္တိ။ ဧဝရူပဿ ပါပကမ္မံ ဥပဓိဝိပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စတိ နာမ။ ယော ပန ဒုဗ္ဘိက္ခကာလေ ဝါ ပရိဟီနသမ္ပတ္တိကာလေ ဝါ အန္တရကပ္ပေ ဝါ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ တဿ ပါပကမ္မံ ကာလဝိပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စတိ နာမ။ ယော ပန ပယောဂံ သမ္ပာဒေတုံ န ဇာနာတိ၊ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗယုတ္တကာလေ ဥပသင်္ကမိတုံ န ဇာနာတိ…ပေ… စောရိကယုတ္တကာလေ စောရိကံ ကာတုံ န ဇာနာတိ၊ တဿ ပါပကမ္မံ ပယောဂဝိပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စတိ နာမ။

ယော ပန ဣဋ္ဌာရမ္မဏာနုဘဝနာရဟေ ကမ္မေ ဝိဇ္ဇမာနေယေဝ ဂန္တွာ ဒုဂ္ဂတိဘဝေ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ တဿ တံ ကမ္မံ ဂတိဝိပတ္တိပဋိဗာဠှံ န ဝိပစ္စတိ နာမ။ ယော ပန ပုညာနုဘာဝေန ရာဇရာဇမဟာမတ္တာဒီနံ ဂေဟေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ကာဏော ဝါ ဟောတိ ကုဏီ ဝါ ခဉ္ဇော ဝါ ပက္ခဟတော ဝါ၊ တဿ ဩပရဇ္ဇသေနာပတိဘဏ္ဍာဂါရိကဋ္ဌာနာဒီနိ န အနုစ္ဆဝိကာနီတိ န ဒေန္တိ။ ဣစ္စဿ တံ ပုညံ ဥပဓိဝိပတ္တိပဋိဗာဠှံ န ဝိပစ္စတိ နာမ။ ယော ပန ဒုဗ္ဘိက္ခကာလေ ဝါ ပရိဟီနသမ္ပတ္တိကာလေ ဝါ အန္တရကပ္ပေ ဝါ မနုဿေသု နိဗ္ဗတ္တတိ၊ တဿ တံ ကလျာဏကမ္မံ ကာလဝိပတ္တိပဋိဗာဠှံ န ဝိပစ္စတိ နာမ။ ယော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ပယောဂံ သမ္ပာဒေတုံ န ဇာနာတိ၊ တဿ ကလျာဏကမ္မံ ပယောဂဝိပတ္တိပဋိဗာဠှံ န ဝိပစ္စတိ နာမ။

ကလျာဏကမ္မေန ပန သုဂတိဘဝေ နိဗ္ဗတ္တဿ တံ ကမ္မံ ဂတိသမ္ပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စတိ နာမ ။ ရာဇရာဇမဟာမတ္တာဒီနံ ကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဥပဓိသမ္ပတ္တိံ ပတ္တဿ အတ္တဘာဝသမိဒ္ဓိယံ ဌိတဿ ဒေဝနဂရေ သမုဿိတရတနတောရဏသဒိသံ အတ္တဘာဝံ ဒိသွာ ‘‘ဣမဿ ဩပရဇ္ဇသေနာပတိဘဏ္ဍာဂါရိကဋ္ဌာနာဒီနိ အနုစ္ဆဝိကာနီ’’တိ ဒဟရဿေဝ သတော တာနိ ဌာနန္တရာနိ ဒေန္တိ၊ ဧဝရူပဿ ကလျာဏကမ္မံ ဥပဓိသမ္ပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စတိ နာမ။ ယော ပဌမကပ္ပိကေသု ဝါ သုလဘန္နပါနကာလေ ဝါ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ တဿ ကလျာဏကမ္မံ ကာလသမ္ပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စတိ နာမ။ ယော ဝုတ္တနယေနေဝ ပယောဂံ သမ္ပာဒေတုံ ဇာနာတိ၊ တဿ ကမ္မံ ပယောဂသမ္ပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စတိ နာမ။ ဧဝံ အဘိဓမ္မပရိယာယေန သောဠသ ကမ္မာနိ ဝိဘတ္တာနိ။

အပရာနိပိ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပရိယာယေန ဒွါဒသ ကမ္မာနိ ဝိဘတ္တာနိ။ သေယျထိဒံ – ‘‘အဟောသိ ကမ္မံ အဟောသိ ကမ္မဝိပါကော၊ အဟောသိ ကမ္မံ နာဟောသိ ကမ္မဝိပါကော၊ အဟောသိ ကမ္မံ အတ္ထိ ကမ္မဝိပါကော၊ အဟောသိ ကမ္မံ နတ္ထိ ကမ္မဝိပါကော၊ အဟောသိ ကမ္မံ ဘဝိဿတိ ကမ္မဝိပါကော၊ အဟောသိ ကမ္မံ န ဘဝိဿတိ ကမ္မဝိပါကော၊ အတ္ထိ ကမ္မံ အတ္ထိ ကမ္မဝိပါကော၊ အတ္ထိ ကမ္မံ နတ္ထိ ကမ္မဝိပါကော၊ အတ္ထိ ကမ္မံ ဘဝိဿတိ ကမ္မဝိပါကော၊ အတ္ထိ ကမ္မံ န ဘဝိဿတိ ကမ္မဝိပါကော၊ ဘဝိဿတိ ကမ္မံ ဘဝိဿတိ ကမ္မဝိပါကော၊ ဘဝိဿတိ ကမ္မံ န ဘဝိဿတိ ကမ္မဝိပါကော’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၂၃၄)။

တတ္ထ ယံ ကမ္မံ အတီတေ အာယူဟိတံ အတီတေယေဝ ဝိပါကဝါရံ လဘိ၊ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ပဋိသန္ဓိံ ဇနေသိ၊ ရူပဇနကံ ရူပံ၊ တံ အဟောသိ ကမ္မံ အဟောသိ ကမ္မဝိပါကောတိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန ဝိပါကဝါရံ န လဘိ၊ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ပဋိသန္ဓိံ ရူပဇနကံ ဝါ ရူပံ ဇနေတုံ နာသက္ခိ၊ တံ အဟောသိ ကမ္မံ နာဟောသိ ကမ္မဝိပါကောတိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန အတီတေ အာယူဟိတံ ဧတရဟိ လဒ္ဓဝိပါကဝါရံ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ပဋိသန္ဓိံ ဇနေတွာ ရူပဇနကံ ရူပံ ဇနေတွာ ဌိတံ၊ တံ အဟောသိ ကမ္မံ အတ္ထိ ကမ္မဝိပါကောတိ ဝုတ္တံ။ ယံ အလဒ္ဓဝိပါကဝါရံ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ဝါ ပဋိသန္ဓိံ ရူပဇနကံ ဝါ ရူပံ ဇနေတုံ နာသက္ခိ၊ တံ အဟောသိ ကမ္မံ နတ္ထိ ကမ္မဝိပါကောတိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန အတီတေ အာယူဟိတံ အနာဂတေ ဝိပါကဝါရံ လဘိဿတိ၊ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ပဋိသန္ဓိံ ရူပဇနကံ ရူပံ ဇနေတုံ သက္ခိဿတိ၊ တံ အဟောသိ ကမ္မံ ဘဝိဿတိ ကမ္မဝိပါကောတိ ဝုတ္တံ။ ယံ အနာဂတေ ဝိပါကဝါရံ န လဘိဿတိ၊ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ပဋိသန္ဓိံ ရူပဇနကံ ဝါ ရူပံ ဇနေတုံ န သက္ခိဿတိ၊ တံ အဟောသိ ကမ္မံ န ဘဝိဿတိ ကမ္မဝိပါကောတိ ဝုတ္တံ။

ယံ ပန ဧတရဟိ အာယူဟိတံ ဧတရဟိယေဝ ဝိပါကဝါရံ လဘတိ၊ တံ အတ္ထိ ကမ္မံ အတ္ထိ ကမ္မဝိပါကောတိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန ဧတရဟိ ဝိပါကဝါရံ န လဘတိ၊ တံ အတ္ထိ ကမ္မံ နတ္ထိ ကမ္မဝိပါကောတိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန ဧတရဟိ အာယူဟိတံ အနာဂတေ ဝိပါကဝါရံ လဘိဿတိ၊ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ပဋိသန္ဓိံ ရူပဇနကံ ရူပံ ဇနေတုံ သက္ခိဿတိ၊ တံ အတ္ထိ ကမ္မံ ဘဝိဿတိ ကမ္မဝိပါကောတိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန ဝိပါကဝါရံ န လဘိဿတိ၊ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ပဋိသန္ဓိံ ရူပဇနကံ ဝါ ရူပံ ဇနေတုံ သက္ခိဿတိ၊ တံ အတ္ထိ ကမ္မံ န ဘဝိဿတိ ကမ္မဝိပါကောတိ ဝုတ္တံ။

ယံ ပနာနာဂတေ အာယူဟိဿတိ၊ အနာဂတေယေဝ ဝိပါကဝါရံ လဘိဿတိ၊ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ပဋိသန္ဓိံ ရူပဇနကံ ဝါ ရူပံ ဇနေဿတိ၊ တံ ဘဝိဿတိ ကမ္မံ ဘဝိဿတိ ကမ္မဝိပါကောတိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန ဝိပါကဝါရံ န လဘိဿတိ၊ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ပဋိသန္ဓိံ ရူပဇနကံ ဝါ ရူပံ ဇနေတုံ န သက္ခိဿတိ၊ တံ ဘဝိဿတိ ကမ္မံ န ဘဝိဿတိ ကမ္မဝိပါကောတိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပရိယာယေန ဒွါဒသ ကမ္မာနိ ဝိဘတ္တာနိ။

ဣတိ ဣမာနိ စေဝ ဒွါဒသ အဘိဓမ္မပရိယာယေန ဝိဘတ္တာနိ စ သောဠသ ကမ္မာနိ အတ္တနော ဌာနာ ဩသက္ကိတွာ သုတ္တန္တိကပရိယာယေန ဝုတ္တာနိ ဧကာဒသ ကမ္မာနိယေဝ ဘဝန္တိ။ တာနိပိ တတော ဩသက္ကိတွာ တီဏိယေဝ ကမ္မာနိ ဟောန္တိ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ၊ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယံ ၊ အပရပရိယာယဝေဒနီယန္တိ။ တေသံ သင်္ကမနံ နတ္ထိ၊ ယထာဌာနေယေဝ တိဋ္ဌန္တိ။ ယဒိ ဟိ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ ကမ္မံ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယံ ဝါ အပရပရိယာယဝေဒနီယံ ဝါ ဘဝေယျ၊ ‘‘ဒိဋ္ဌေ ဝါ ဓမ္မေ’’တိ သတ္ထာ န ဝဒေယျ။ သစေပိ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယံ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ ဝါ အပရပရိယာယဝေဒနီယံ ဝါ ဘဝေယျ၊ ‘‘ဥပပဇ္ဇ ဝါ’’တိ သတ္ထာ န ဝဒေယျ။ အထာပိ အပရပရိယာယဝေဒနီယံ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ ဝါ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယံ ဝါ ဘဝေယျ၊ ‘‘အပရေ ဝါ ပရိယာယေ’’တိ သတ္ထာ န ဝဒေယျ။

သုက္ကပက္ခေပိ ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ ပန လောဘေ ဝိဂတေတိ လောဘေ အပဂတေ နိရုဒ္ဓေ။ တာလဝတ္ထုကတန္တိ တာလဝတ္ထု ဝိယ ကတံ၊ မတ္ထကစ္ဆိန္နတာလော ဝိယ ပုန အဝိရုဠှိသဘာဝံ ကတန္တိ အတ္ထော။ အနဘာဝံ ကတန္တိ အနုအဘာဝံ ကတံ၊ ယထာ ပုန နုပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဧဝံ ကတန္တိ အတ္ထော။ ဧဝဿူတိ ဧဝံ ဘဝေယျုံ။ ဧဝမေဝ ခေါတိ ဧတ္ထ ဗီဇာနိ ဝိယ ကုသလာကုသလံ ကမ္မံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ တာနိ အဂ္ဂိနာ ဍဟနပုရိသော ဝိယ ယောဂါဝစရော၊ အဂ္ဂိ ဝိယ မဂ္ဂဉာဏံ ၊ အဂ္ဂိံ ဒတွာ ဗီဇာနံ ဍဟနကာလော ဝိယ မဂ္ဂဉာဏေန ကိလေသာနံ ဒဍ္ဎကာလော၊ မသိကတကာလော ဝိယ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ဆိန္နမူလကေ ကတွာ ဌပိတကာလော၊ မဟာဝါတေ ဩပုနိတွာ နဒိယာ ဝါ ပဝါဟေတွာ အပ္ပဝတ္တိကတကာလော ဝိယ ဥပါဒိန္နကသန္တာနဿ နိရောဓေန ဆိန္နမူလကာနံ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ အပ္ပဋိသန္ဓိကဘာဝေန နိရုဇ္ဈိတွာ ပုန ဘဝသ္မိံ ပဋိသန္ဓိံ အဂ္ဂဟိတကာလော ဝေဒိတဗ္ဗော။

မောဟဇဉ္စာပဝိဒ္ဒသူတိ မောဟဇဉ္စာပိ အဝိဒ္ဒသု။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယံ သော အဝိဒူ အန္ဓဗာလော လောဘဇဉ္စ ဒေါသဇဉ္စ မောဟဇဉ္စာတိ ကမ္မံ ကရောတိ၊ ဧဝံ ကရောန္တေန ယံ တေန ပကတံ ကမ္မံ အပ္ပံ ဝါ ယဒိ ဝါ ဗဟုံ။ ဣဓေဝ တံ ဝေဒနိယန္တိ တံ ကမ္မံ တေန ဗာလေန ဣဓ သကေ အတ္တဘာဝေယေဝ ဝေဒနီယံ၊ တဿေဝ တံ အတ္တဘာဝေ ဝိပစ္စတီတိ အတ္ထော။ ဝတ္ထုံ အညံ န ဝိဇ္ဇတီတိ တဿ ကမ္မဿ ဝိပစ္စနတ္ထာယ အညံ ဝတ္ထု နတ္ထိ။ န ဟိ အညေန ကတံ ကမ္မံ အညဿ အတ္တဘာဝေ ဝိပစ္စတိ။ တသ္မာ လောဘဉ္စ ဒေါသဉ္စ၊ မောဟဇဉ္စာပိ ဝိဒ္ဒသူတိ တသ္မာ ယော ဝိဒူ မေဓာဝီ ပဏ္ဍိတော တံ လောဘဇာဒိဘေဒံ ကမ္မံ န ကရောတိ၊ သော ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပာဒယံ ဘိက္ခု၊ သဗ္ဗာ ဒုဂ္ဂတိယော ဇဟေ၊ အရဟတ္တမဂ္ဂဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပာဒေတွာ တံ ဝါ ပန ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပာဒေန္တော သဗ္ဗာ ဒုဂ္ဂတိယော ဇဟတိ။ ဒေသနာသီသမေဝေတံ၊ သုဂတိယောပိ ပန သော ခီဏာသဝေါ ဇဟတိယေဝ။ ယမ္ပိ စေတံ ‘‘တသ္မာ လောဘဉ္စ ဒေါသဉ္စာ’’တိ ဝုတ္တံ၊ ဧတ္ထာပိ လောဘဒေါသသီသေန လောဘဇဉ္စ ဒေါသဇဉ္စ ကမ္မမေဝ နိဒ္ဒိဋ္ဌန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ သုတ္တန္တေသုပိ ဂါထာယပိ ဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋမေဝ ကထိတန္တိ။

၅။ ဟတ္ထကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၅။ ပဉ္စမေ အာဠဝိယန္တိ အာဠဝိရဋ္ဌေ။ ဂေါမဂ္ဂေတိ ဂုန္နံ ဂမနမဂ္ဂေ။ ပဏ္ဏသန္ထရေတိ သယံ ပတိတပဏ္ဏသန္ထရေ။ အထာတိ ဧဝံ ဂုန္နံ ဂမနမဂ္ဂံ ဥဇုံ မဟာပထံ နိဿာယ သိံသပါဝနေ သယံ ပတိတပဏ္ဏာနိ သင်္ကဍ္ဎိတွာ ကတသန္ထရေ သုဂတမဟာစီဝရံ ပတ္ထရိတွာ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ နိသိန္နေ တထာဂတေ။ ဟတ္ထကော အာဠဝကောတိ ဟတ္ထတော ဟတ္ထံ ဂတတ္တာ ဧဝံလဒ္ဓနာမော အာဠဝကော ရာဇပုတ္တော။ ဧတဒဝေါစာတိ ဧတံ ‘‘ကစ္စိ၊ ဘန္တေ ၊ ဘဂဝါ’’တိအာဒိဝစနံ အဝေါစ။ ကသ္မာ ပန သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ တံ ဌာနံ ဂန္တွာ နိသိန္နော၊ ကသ္မာ ရာဇကုမာရော တတ္ထ ဂတောတိ? သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ တာဝ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိကာယ ဓမ္မဒေသနာယ သမုဋ္ဌာနံ ဒိသွာ တတ္ထ နိသိန္နော၊ ရာဇကုမာရောပိ ပါတောဝ ဥဋ္ဌာယ ပဉ္စဟိ ဥပါသကသတေဟိ ပရိဝုတော ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တော မဟာမဂ္ဂါ ဩက္ကမ္မ ဂေါပထံ ဂဟေတွာ ‘‘ဗုဒ္ဓါနံ ပူဇနတ္ထာယ မိဿကမာလံ ဩစိနိဿာမီ’’တိ ဂစ္ဆန္တော သတ္ထာရံ ဒိသွာ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧဝံ သော တတ္ထ ဂတောတိ။ သုခမသယိတ္ထာတိ သုခံ သယိတ္ထ။

အန္တရဋ္ဌကောတိ မာဃဖဂ္ဂုဏာနံ အန္တရေ အဋ္ဌဒိဝသပရိမာဏော ကာလော။ မာဃဿ ဟိ အဝသာနေ စတ္တာရော ဒိဝသာ၊ ဖဂ္ဂုဏဿ အာဒိမှိ စတ္တာရောတိ အယံ ‘‘အန္တရဋ္ဌကော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဟိမပါတသမယောတိ ဟိမဿ ပတနသမယော။ ခရာတိ ဖရုသာ ကက္ခဠာ ဝါ။ ဂေါကဏ္ဋကဟတာတိ နဝဝုဋ္ဌေ ဒေဝေ ဂါဝီနံ အက္ကန္တက္ကန္တဋ္ဌာနေ ခုရန္တရေဟိ ကဒ္ဒမော ဥဂ္ဂန္တွာ တိဋ္ဌတိ၊ သော ဝါတာတပေန သုက္ခော ကကစဒန္တသဒိသော ဟောတိ ဒုက္ခသမ္ဖဿော။ တံ သန္ဓာယာဟ – ‘‘ဂေါကဏ္ဋကဟတာ ဘူမီ’’တိ။ ဂုန္နံ ခုရန္တရေဟိ ဆိန္နာတိပိ အတ္ထော။ ဝေရမ္ဘော ဝါတော ဝါယတီတိ စတူဟိ ဒိသာဟိ ဝါယန္တော ဝါတော ဝါယတိ။ ဧကာယ ဒိသာယ ဝါ ဒွီဟိ ဝါ ဒိသာဟိ တီဟိ ဝါ ဒိသာဟိ ဝါယန္တော ဝါတော ဝေရမ္ဘောတိ န ဝုစ္စတိ။

တေန ဟိ ရာဇကုမာရာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ‘‘အယံ ရာဇကုမာရော လောကသ္မိံ နေဝ သုခဝါသိနော၊ န ဒုက္ခဝါသိနော ဇာနာတိ၊ ဇာနာပေဿာမိ န’’န္တိ ဥပရိ ဒေသနံ ဝဍ္ဎေန္တော အာဟ။ တတ္ထ ယထာ တေ ခမေယျာတိ ယထာ တုယှံ ရုစ္စေယျ။ ဣဓဿာတိ ဣမသ္မိံ လောကေ အဿ။ ဂေါနကတ္ထတောတိ စတုရင်္ဂုလာဓိကလောမေန ကာဠကောဇဝေန အတ္ထတော။ ပဋိကတ္ထတောတိ ဥဏ္ဏာမယေန သေတတ္ထရဏေန အတ္ထတော။ ပဋလိကတ္ထတောတိ ဃနပုပ္ဖေန ဥဏ္ဏာမယအတ္ထရဏေန အတ္ထတော။ ကဒလိမိဂပဝရပစ္စတ္ထရဏောတိ ကဒလိမိဂစမ္မမယေန ဥတ္တမပစ္စတ္ထရဏေန အတ္ထတော။ တံ ကိရ ပစ္စတ္ထရဏံ သေတဝတ္ထဿ ဥပရိ ကဒလိမိဂစမ္မံ အတ္ထရိတွာ သိဗ္ဗိတွာ ကရောန္တိ။ သဥတ္တရစ္ဆဒေါတိ သဟ ဥတ္တရစ္ဆဒေန၊ ဥပရိ ဗဒ္ဓေန ရတ္တဝိတာနေန သဒ္ဓိန္တိ အတ္ထော။ ဥဘတောလောဟိတကူပဓာနောတိ သီသူပဓာနဉ္စ ပါဒူပဓာနဉ္စာတိ ပလ္လင်္ကဿ ဥဘတော ဌပိတလောဟိတကူပဓာနော။ ပဇာပတိယောတိ ဘရိယာယော။ မနာပေနပစ္စုပဋ္ဌိတာ အဿူတိ မနာပေန ဥပဋ္ဌာနဝိဓာနေန ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဘဝေယျုံ။

ကာယိကာတိ ပဉ္စဒွါရကာယံ ခေါဘယမာနာ။ စေတသိကာတိ မနောဒွါရံ ခေါဘယမာနာ။ သော ရာဂေါ တထာဂတဿ ပဟီနောတိ တထာရူပေါ ရာဂေါ တထာဂတဿ ပဟီနောတိ အတ္ထော။ ယော ပန တဿ ရာဂေါ၊ န သော တထာဂတဿ ပဟီနော နာမ။ ဒေါသမောဟေသုပိ ဧသေဝ နယော။

ဗြာဟ္မဏောတိ ဗာဟိတပါပေါ ခီဏာသဝဗြာဟ္မဏော။ ပရိနိဗ္ဗုတောတိ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနေန ပရိနိဗ္ဗုတော ။ န လိမ္ပတိ ကာမေသူတိ ဝတ္ထုကာမေသု စ ကိလေသကာမေသု စ တဏှာဒိဋ္ဌိလေပေဟိ န လိမ္ပတိ။ သီတိဘူတောတိ အဗ္ဘန္တရေ တာပနကိလေသာနံ အဘာဝေန သီတိဘူတော။ နိရူပဓီတိ ကိလေသူပဓီနံ အဘာဝေန နိရူပဓိ။ သဗ္ဗာ အာသတ္တိယော ဆေတွာတိ အာသတ္တိယော ဝုစ္စန္တိ တဏှာယော၊ တာ သဗ္ဗာပိ ရူပါဒီသု အာရမ္မဏေသု အာသတ္တဝိသတ္တာ အာသတ္တိယော ဆိန္ဒိတွာ။ ဝိနေယျ ဟဒယေ ဒရန္တိ ဟဒယနိဿိတံ ဒရထံ ဝိနယိတွာ ဝူပသမေတွာ။ သန္တိံ ပပ္ပုယျ စေတသောတိ စိတ္တဿ ကိလေသနိဗ္ဗာနံ ပါပုဏိတွာ။ ကရဏဝစနံ ဝါ ဧတံ ‘‘သဗ္ဗစေတသော သမန္နာဟရိတွာ’’တိအာဒီသု ဝိယ၊ စေတသာ နိဗ္ဗာနံ ပါပုဏိတွာတိ အတ္ထော။

၆။ ဒေဝဒူတသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၆။ ဆဋ္ဌေ ဒေဝဒူတာနီတိ ဒေဝဒူတာ။ အယံ ပနေတ္ထ ဝစနတ္ထော – ဒေဝေါတိ မစ္စု၊ တဿ ဒူတာတိ ဒေဝဒူတာ။ ဇိဏ္ဏဗျာဓိမတာ ဟိ သံဝေဂဇနနဋ္ဌေန ‘‘ဣဒါနိ တေ မစ္စုသမီပံ ဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေန္တိ ဝိယ၊ တသ္မာ ဒေဝဒူတာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဒေဝါ ဝိယ ဒူတာတိပိ ဒေဝဒူတာ။ ယထာ ဟိ အလင်္ကတပဋိယတ္တာယ ဒေဝတာယ အာကာသေ ဌတွာ ‘‘တွံ အသုကဒိဝသေ မရိဿသီ’’တိ ဝုတ္တေ တဿာ ဝစနံ သဒ္ဓါတဗ္ဗံ ဟောတိ၊ ဧဝမေဝံ ဇိဏ္ဏဗျာဓိမတာပိ ဒိဿမာနာ ‘‘တွမ္ပိ ဧဝံဓမ္မော’’တိ စောဒေန္တိ ဝိယ၊ တေသဉ္စ တံ ဝစနံ အနညထာဘာဝိတာယ ဒေဝတာယ ဗျာကရဏသဒိသမေဝ ဟောတီတိ ဒေဝါ ဝိယ ဒူတာတိ ဒေဝဒူတာ။ ဝိသုဒ္ဓိဒေဝါနံ ဒူတာတိပိ ဒေဝဒူတာ။ သဗ္ဗဗောဓိသတ္တာ ဟိ ဇိဏ္ဏဗျာဓိမတပဗ္ဗဇိတေ ဒိသွာဝ သံဝေဂံ အာပဇ္ဇိတွာ နိက္ခမ္မ ပဗ္ဗဇိံသု။ ဧဝံ ဝိသုဒ္ဓိဒေဝါနံ ဒူတာတိပိ ဒေဝဒူတာ။ ဣဓ ပန လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန ‘‘ဒေဝဒူတာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။

ကာယေနဒုစ္စရိတန္တိအာဒိ ကသ္မာ အာရဒ္ဓံ? ဒေဝဒူတာနုယုဉ္ဇနဋ္ဌာနုပက္ကမကမ္မဒဿနတ္ထံ။ ဣမိနာ ဟိ ကမ္မေန အယံ သတ္တော နိရယေ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ အထ နံ တတ္ထ ယမော ရာဇာ ဒေဝဒူတေ သမနုယုဉ္ဇတိ။ တတ္ထ ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရတီတိ ကာယဒွါရေန တိဝိဓံ ဒုစ္စရိတံ စရတိ။ ဝါစာယာတိ ဝစီဒွါရေန စတုဗ္ဗိဓံ ဒုစ္စရိတံ စရတိ။ မနသာတိ မနောဒွါရေန တိဝိဓံ ဒုစ္စရိတံ စရတိ။

တမေနံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ နိရယပါလာတိ ဧတ္ထ ဧကစ္စေ ထေရာ ‘‘နိရယပါလာ နာမ နတ္ထိ၊ ယန္တရူပံ ဝိယ ကမ္မမေဝ ကာရဏံ ကာရေတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ တံ ‘‘အတ္ထိ နိရယေ နိရယပါလာတိ၊ အာမန္တာ။ အတ္ထိ စ ကာရဏိကာ’’တိအာဒိနာ နယေန အဘိဓမ္မေ (ကထာ။ ၈၆၆) ပဋိသေဓိတမေဝ။ ယထာ ဟိ မနုဿလောကေ ကမ္မကာရဏကာရကာ အတ္ထိ၊ ဧဝမေဝ နိရယေ နိရယပါလာ အတ္ထီတိ။ ယမဿရညောတိ ယမရာဇာ နာမ ဝေမာနိကပေတရာဇာ။ ဧကသ္မိံ ကာလေ ဒိဗ္ဗဝိမာနေ ဒိဗ္ဗကပ္ပရုက္ခဒိဗ္ဗဥယျာနဒိဗ္ဗနာဋကာဒိသဗ္ဗသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝတိ၊ ဧကသ္မိံ ကာလေ ကမ္မဝိပါကံ၊ ဓမ္မိကော ရာဇာ၊ န စေသ ဧကောဝ ဟောတိ၊ စတူသု ပန ဒွါရေသု စတ္တာရော ဇနာ ဟောန္တိ။ အမတ္တေယျောတိ မာတု ဟိတော မတ္တေယျော၊ မာတရိ သမ္မာ ပဋိပန္နောတိ အတ္ထော။ န မတ္တေယျောတိ အမတ္တေယျော၊ မာတရိ မိစ္ဆာ ပဋိပန္နောတိ အတ္ထော။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အဗြဟ္မညောတိ ဧတ္ထ စ ခီဏာသဝါ ဗြာဟ္မဏာ နာမ၊ တေသု မိစ္ဆာ ပဋိပန္နော အဗြဟ္မညော နာမ။

သမနုယုဉ္ဇတီတိ အနုယောဂဝတ္တံ အာရောပေန္တော ပုစ္ဆတိ၊ လဒ္ဓိံ ပတိဋ္ဌာပေန္တော ပန သမနုဂ္ဂါဟတိ နာမ၊ ကာရဏံ ပုစ္ဆန္တော သမနုဘာသတိ နာမ။ နာဒ္ဒသန္တိ အတ္တနော သန္တိကေ ပဟိတဿ ကဿစိ ဒေဝဒူတဿ အဘာဝံ သန္ဓာယ ဧဝံ ဝဒတိ။

အထ နံ ယမော ‘‘နာယံ ဘာသိတဿ အတ္ထံ သလ္လက္ခေတီ’’တိ ဉတွာ အတ္ထံ သလ္လက္ခာပေတုကာမော အမ္ဘောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဇိဏ္ဏန္တိ ဇရာဇိဏ္ဏံ။ ဂေါပါနသိဝင်္ကန္တိ ဂေါပါနသီ ဝိယ ဝင်္ကံ။ ဘောဂ္ဂန္တိ ဘဂ္ဂံ။ ဣမိနာပိဿ ဝင်္ကဘာဝမေဝ ဒီပေတိ။ ဒဏ္ဍပရာယဏန္တိ ဒဏ္ဍပဋိသရဏံ ဒဏ္ဍဒုတိယံ။ ပဝေဓမာနန္တိ ကမ္ပမာနံ။ အာတုရန္တိ ဇရာတုရံ။ ခဏ္ဍဒန္တန္တိ ဇရာနုဘာဝေန ခဏ္ဍိတဒန္တံ။ ပလိတကေသန္တိ ပဏ္ဍရကေသံ။ ဝိလူနန္တိ လုဉ္စိတွာ ဂဟိတကေသံ ဝိယ ခလ္လာဋံ။ ခလိတသိရန္တိ မဟာခလ္လာဋသီသံ။ ဝလိတန္တိ သဉ္ဇာတဝလိံ။ တိလကာဟတဂတ္တန္တိ သေတတိလကကာဠတိလကေဟိ ဝိကိဏ္ဏသရီရံ။ ဇရာဓမ္မောတိ ဇရာသဘာဝေါ၊ အပရိမုတ္တော ဇရာယ၊ ဇရာ နာမ မယှံ အဗ္ဘန္တရေယေဝ ပဝတ္တတီတိ။ ပရတော ဗျာဓိဓမ္မော မရဏဓမ္မောတိ ပဒဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။

ပဌမံ ဒေဝဒူတံ သမနုယုဉ္ဇိတွာတိ ဧတ္ထ ဇရာဇိဏ္ဏသတ္တော အတ္ထတော ဧဝံ ဝဒတိ နာမ – ‘‘ပဿထ၊ ဘော၊ အဟမ္ပိ တုမှေ ဝိယ တရုဏော အဟောသိံ ဦရုဗလီ ဗာဟုဗလီ ဇဝသမ္ပန္နော၊ တဿ မေ တာ ဗလဇဝသမ္ပတ္တိယော အန္တရဟိတာ၊ ဝိဇ္ဇမာနာပိ မေ ဟတ္ထပါဒါ ဟတ္ထပါဒကိစ္စံ န ကရောန္တိ၊ ဇရာယမှိ အပရိမုတ္တတာယ ဧဒိသော ဇာတော။ န ခေါ ပနာဟမေဝ၊ တုမှေပိ ဇရာယ အပရိမုတ္တာဝ။ ယထေဝ ဟိ မယှံ၊ ဧဝံ တုမှာကမ္ပိ ဇရာ အာဂမိဿတိ။ ဣတိ တဿာ ပုရေ အာဂမနာဝ ကလျာဏံ ကရောထာ’’တိ ။ တေနေဝေသ ဒေဝဒူတော နာမ ဇာတော။ အာဗာဓိကန္တိ ဗာဓိကံ။ ဒုက္ခိတန္တိ ဒုက္ခပ္ပတ္တံ။ ဗာဠှဂိလာနန္တိ အဓိမတ္တဂိလာနံ။

ဒုတိယံ ဒေဝဒူတန္တိ ဧတ္ထပိ ဂိလာနသတ္တော အတ္ထတော ဧဝံ ဝဒတိ နာမ – ‘‘ပဿထ၊ ဘော၊ အဟမ္ပိ တုမှေ ဝိယ နိရောဂေါ အဟောသိံ၊ သောမှိ ဧတရဟိ ဗျာဓိနာ အဘိဟတော၊ သကေ မုတ္တကရီသေ ပလိပန္နော၊ ဥဋ္ဌာတုမ္ပိ န သက္ကောမိ။ ဝိဇ္ဇမာနာပိ မေ ဟတ္ထပါဒါ ဟတ္ထပါဒကိစ္စံ န ကရောန္တိ၊ ဗျာဓိတောမှိ အပရိမုတ္တတာယ ဧဒိသော ဇာတော။ န ခေါ ပနာဟမေဝ၊ တုမှေပိ ဗျာဓိတော အပရိမုတ္တာဝ။ ယထေဝ ဟိ မယှံ၊ ဧဝံ တုမှာကမ္ပိ ဗျာဓိ အာဂမိဿတိ။ ဣတိ တဿ ပုရေ အာဂမနာဝ ကလျာဏံ ကရောထာ’’တိ။ တေနေဝေသ ဒေဝဒူတော နာမ ဇာတော။

ဧကာဟမတန္တိအာဒီသု ဧကာဟံ မတဿ အဿာတိ ဧကာဟမတော၊ တံ ဧကာဟမတံ။ ပရတော ပဒဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ ဘသ္တာ ဝိယ ဝါယုနာ ဥဒ္ဓံ ဇီဝိတပရိယာဒါနာ ယထာက္ကမံ သမုဂ္ဂတေန သူနဘာဝေန ဥဒ္ဓုမာတတ္တာ ဥဒ္ဓုမာတကံ။ ဝိနီလော ဝုစ္စတိ ဝိပရိဘိန္နဝဏ္ဏော၊ ဝိနီလောဝ ဝိနီလကော၊ တံ ဝိနီလကံ။ ပဋိကူလတ္တာ ဝါ ကုစ္ဆိတံ ဝိနီလန္တိ ဝိနီလကံ။ ဝိပုဗ္ဗကန္တိ ဝိဿန္ဒမာနပုဗ္ဗကံ၊ ပရိဘိန္နဋ္ဌာနေ ဟိ ပဂ္ဃရိတေန ပုဗ္ဗေန ပလိမက္ခိတန္တိ အတ္ထော။

တတိယံဒေဝဒူတန္တိ ဧတ္ထ မတကသတ္တော အတ္ထတော ဧဝံ ဝဒတိ နာမ – ‘‘ပဿထ၊ ဘော၊ မံ အာမကသုသာနေ ဆဍ္ဍိတံ ဥဒ္ဓုမာတကာဒိဘာဝပ္ပတ္တံ၊ မရဏတောမှိ အပရိမုတ္တတာယ ဧဒိသော ဇာတော။ န ခေါ ပနာဟမေဝ၊ တုမှေပိ မရဏတော အပရိမုတ္တာ။ ယထေဝ ဟိ မယှံ၊ ဧဝံ တုမှာကမ္ပိ မရဏံ အာဂမိဿတိ။ ဣတိ တဿ ပုရေ အာဂမနာဝ ကလျာဏံ ကရောထာ’’တိ။ တေနေဝဿ ဒေဝဒူတော နာမ ဇာတော။

ဣမံ ပန ဒေဝဒူတာနုယောဂံ ကော လဘတိ၊ ကော န လဘတိ? ယေန တာဝ ဗဟုံ ပါပံ ကတံ၊ သော ဂန္တွာ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တတိယေဝ။ ယေန ပန ပရိတ္တံ ပါပံ ကတံ၊ သော လဘတိ။ ယထာ ဟိ သဘဏ္ဍံ စောရံ ဂဟေတွာ ကတ္တဗ္ဗမေဝ ကရောန္တိ န ဝိနိစ္ဆိနန္တိ။ အနုဝိဇ္ဇိတွာ ဂဟိတံ ပန ဝိနိစ္ဆယဋ္ဌာနံ နယန္တိ၊ သော ဝိနိစ္ဆယံ လဘတိ။ ဧဝံသမ္ပဒမေတံ။ ပရိတ္တပါပကမ္မာ ဟိ အတ္တနော ဓမ္မတာယပိ သရန္တိ၊ သာရီယမာနာပိ သရန္တိ။

တတ္ထ ဒီဃဇယန္တဒမိဠော နာမ အတ္တနော ဓမ္မတာယ သရိ။ သော ကိရ ဒမိဠော သုမနဂိရိမဟာဝိဟာရေ အာကာသစေတိယံ ရတ္တပဋေန ပူဇေသိ၊ အထ နိရယေ ဥဿဒသာမန္တေ နိဗ္ဗတ္တော အဂ္ဂိဇာလသဒ္ဒံ သုတွာဝ အတ္တနာ ပူဇိတပဋံ အနုဿရိ၊ သော ဂန္တွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တော။ အပရောပိ ပုတ္တဿ ဒဟရဘိက္ခုနော ခလိသာဋကံ ဒေန္တော ပါဒမူလေ ဌပေသိ၊ မရဏကာလမှိ ပဋပဋာတိ သဒ္ဒေ နိမိတ္တံ ဂဏှိ ၊ သောပိ ဥဿဒသာမန္တေ နိဗ္ဗတ္တော ဇာလသဒ္ဒေန တံ သာဋကံ အနုဿရိတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တော။ ဧဝံ တာဝ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ကုသလံ ကမ္မံ သရိတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တတီတိ။

အတ္တနော ဓမ္မတာယ အသရန္တေ ပန တယော ဒေဝဒူတေ ပုစ္ဆတိ။ တတ္ထ ကောစိ ပဌမေန ဒေဝဒူတေန သရတိ၊ ကောစိ ဒုတိယတတိယေဟိ၊ ကောစိ တီဟိပိ နဿရတိ။ တံ ယမော ရာဇာ ဒိသွာ သယံ သာရေတိ။ ဧကော ကိရ အမစ္စော သုမနပုပ္ဖကုမ္ဘေန မဟာစေတိယံ ပူဇေတွာ ယမဿ ပတ္တိံ အဒါသိ၊ တံ အကုသလကမ္မေန နိရယေ နိဗ္ဗတ္တံ ယမဿ သန္တိကံ နယိံသု။ တသ္မိံ တီဟိပိ ဒေဝဒူတေဟိ ကုသလံ အသရန္တေ ယမော သယံ ဩလောကေန္တော ဒိသွာ – ‘‘နနု တွံ မဟာစေတိယံ သုမနပုပ္ဖကုမ္ဘေန ပူဇေတွာ မယှံ ပတ္တိံ အဒါသီ’’တိ သာရေသိ၊ သော တသ္မိံ ကာလေ သရိတွာ ဒေဝလောကံ ဂတော ။ ယမော ပန သယံ ဩလောကေတွာပိ အပဿန္တော – ‘‘မဟာဒုက္ခံ နာမ အနုဘဝိဿတိ အယံ သတ္တော’’တိ တုဏှီ အဟောသိ။

တတ္တံ အယောခိလန္တိ တိဂါဝုတံ အတ္တဘာဝံ သမ္ပဇ္ဇလိတာယ လောဟပထဝိယာ ဥတ္တာနကံ နိပဇ္ဇာပေတွာ ဒက္ခိဏဟတ္ထေ တာလပ္ပမာဏံ အယသူလံ ပဝေသေန္တိ၊ တထာ ဝါမဟတ္ထာဒီသု။ ယထာ စ တံ ဥတ္တာနကံ နိပဇ္ဇာပေတွာ၊ ဧဝံ ဥရေနပိ ဝါမပဿေနပိ ဒက္ခိဏပဿေနပိ နိပဇ္ဇာပေတွာ တေ တံ ကမ္မကာရဏံ ကရောန္တိယေဝ။ သံဝေသေတွာတိ ဇလိတာယ လောဟပထဝိယာ တိဂါဝုတံ အတ္တဘာဝံ နိပဇ္ဇာပေတွာ။ ကုဌာရီဟီတိ မဟတီဟိ ဂေဟဿ ဧကပက္ခစ္ဆဒနမတ္တာဟိ ကုဌာရီဟိ တစ္ဆန္တိ၊ လောဟိတံ နဒီ ဟုတွာ သန္ဒတိ၊ လောဟပထဝိတော ဇာလာ ဥဋ္ဌဟိတွာ တစ္ဆိတဋ္ဌာနံ ဂဏှာတိ၊ မဟာဒုက္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တစ္ဆန္တာ ပန သုတ္တာဟတံ ကရိတွာ ဒါရုံ ဝိယ အဋ္ဌံသမ္ပိ ဆဠံသမ္ပိ ကရောန္တိ။ ဝါသီဟီတိ မဟာသုပ္ပပ္ပမာဏာဟိ ဝါသီဟိ။ ရထေ ယောဇေတွာတိ သဒ္ဓိံ ယုဂယောတ္တပက္ခရထစက္ကကုဗ္ဗရပါဇနေဟိ သဗ္ဗတော ပဇ္ဇလိတေ ရထေ ယောဇေတွာ။ မဟန္တန္တိ မဟာကူဋာဂါရပ္ပမာဏံ။ အာရောပေန္တီတိ သမ္ပဇ္ဇလိတေဟိ အယမုဂ္ဂရေဟိ ပေါထေန္တာ အာရောပေန္တိ။ သကိမ္ပိ ဥဒ္ဓန္တိ သုပက္ကုထိတာယ ဥက္ခလိယာ ပက္ခိတ္တတဏ္ဍုလာ ဝိယ ဥဒ္ဓမဓောတိရိယဉ္စ ဂစ္ဆတိ။ မဟာနိရယေတိ အဝီစိမဟာနိရယမှိ။

ဘာဂသောမိတောတိ ဘာဂေ ဌပေတွာ ဝိဘတ္တော။ ပရိယန္တောတိ ပရိက္ခိတ္တော။ အယသာတိ ဥပရိ အယပဋ္ဋေန ဆာဒိတော။ သမန္တာ ယောဇနသတံ၊ ဖရိတွာ တိဋ္ဌတီတိ ဧဝံ ဖရိတွာ တိဋ္ဌတိ၊ ယထာ တံ သမန္တာ ယောဇနသတေ ဌတွာ ဩလောကေန္တဿ အက္ခီနိ ယမကဂေါဠကာ ဝိယ နိက္ခမန္တိ။

ဟီနကာယူပဂါတိ ဟီနံ ကာယံ ဥပဂတာ ဟုတွာ။ ဥပါဒါနေတိ တဏှာဒိဋ္ဌိဂ္ဂဟဏေ။ ဇာတိမရဏသမ္ဘဝေတိ ဇာတိယာ စ မရဏဿ စ ကာရဏဘူတေ။ အနုပါဒါတိ စတူဟိ ဥပါဒါနေဟိ အနုပါဒိယိတွာ။ ဇာတိမရဏသင်္ခယေတိ ဇာတိမရဏသင်္ခယသင်္ခါတေ နိဗ္ဗာနေ ဝိမုစ္စန္တိ။ ဒိဋ္ဌဓမ္မာဘိနိဗ္ဗုတာတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မေ ဣမသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ သဗ္ဗကိလေသနိဗ္ဗာနေန နိဗ္ဗုတာ။ သဗ္ဗဒုက္ခံ ဥပစ္စဂုန္တိ သကလဝဋ္ဋဒုက္ခံ အတိက္ကန္တာ။

၇။ စတုမဟာရာဇသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၇။ သတ္တမေ အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာတိ ပရိစာရိကဒေဝတာ။ ဣမံ လောကံ အနုဝိစရန္တီတိ အဋ္ဌမီဒိဝသေ ကိရ သက္ကော ဒေဝရာဇာ စတ္တာရော မဟာရာဇာနော အာဏာပေတိ – ‘‘တာတာ၊ အဇ္ဇ အဋ္ဌမီဒိဝသေ မနုဿလောကံ အနုဝိစရိတွာ ပုညာနိ ကရောန္တာနံ နာမဂေါတ္တံ ဥဂ္ဂဏှိတွာ အာဂစ္ဆထာ’’တိ။ တေ ဂန္တွာ အတ္တနော ပရိစာရကေ ပေသေန္တိ – ‘‘ဂစ္ဆထ၊ တာတာ၊ မနုဿလောကံ ဝိစရိတွာ ပုညကာရကာနံ နာမဂေါတ္တာနိ သုဝဏ္ဏပဋ္ဋေ လိခိတွာ အာနေထာ’’တိ။ တေ တထာ ကရောန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ဣမံ လောကံ အနုဝိစရန္တီ’’တိ။ ကစ္စိဗဟူတိအာဒိ တေသံ ဥပပရိက္ခာကာရဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ ဥပပရိက္ခန္တာ ဟိ တေ အနုဝိစရန္တိ။ တတ္ထ ဥပေါသထံ ဥပဝသန္တီတိ မာသဿ အဋ္ဌဝါရေ ဥပေါသထင်္ဂါနိ အဓိဋ္ဌဟန္တိ။ ပဋိဇာဂရောန္တီတိ ပဋိဇာဂရဥပေါသထကမ္မံ နာမ ကရောန္တိ။ တံ ကရောန္တာ ဧကသ္မိံ အဒ္ဓမာသေ စတုန္နံ ဥပေါသထဒိဝသာနံ ပစ္စုဂ္ဂမနာနုဂ္ဂမနဝသေန ကရောန္တိ။ ပဉ္စမီဥပေါသထံ ပစ္စုဂ္ဂစ္ဆန္တာ စတုတ္ထိယံ ဥပေါသထိကာ ဟောန္တိ၊ အနုဂစ္ဆန္တာ ဆဋ္ဌိယံ။ အဋ္ဌမီဥပေါသထံ ပစ္စုဂ္ဂစ္ဆန္တာ သတ္တမိယံ၊ အနုဂစ္ဆန္တာ နဝမိယံ။ စာတုဒ္ဒသိံ ပစ္စုဂ္ဂစ္ဆန္တာ တေရသိယံ၊ ပန္နရသီဥပေါသထံ အနုဂစ္ဆန္တာ ပါဋိပဒေ ဥပေါသထိကာ ဟောန္တိ။ ပုညာနိ ကရောန္တီတိ သရဏဂမနနိစ္စသီလပုပ္ဖပူဇာဓမ္မဿဝနပဒီပသဟဿအာရောပနဝိဟာရကရဏာဒီနိ နာနပ္ပကာရာနိ ပုညာနိ ကရောန္တိ။ တေ ဧဝံ အနုဝိစရိတွာ ပုညကမ္မကာရကာနံ နာမဂေါတ္တာနိ သောဝဏ္ဏမယေ ပဋ္ဋေ လိခိတွာ အာဟရိတွာ စတုန္နံ မဟာရာဇာနံ ဒေန္တိ။ ပုတ္တာ ဣမံ လောကံ အနုဝိစရန္တီတိ စတူဟိ မဟာရာဇေဟိ ပုရိမနယေနေဝ ပဟိတတ္တာ အနုဝိစရန္တိ။ တဒဟူတိ တံဒိဝသံ။ ဥပေါသထေတိ ဥပေါသထဒိဝသေ။

သစေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အပ္ပကာ ဟောန္တီတိ စတုန္နံ မဟာရာဇာနံ အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ တာ တာ ဂါမနိဂမရာဇဓာနိယော ဥပသင်္ကမန္တိ၊ တတော တံ ဥပနိဿာယ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ ‘‘မဟာရာဇာနံ အမစ္စာ အာဂတာ’’တိ ပဏ္ဏာကာရံ ဂဟေတွာ တေသံ သန္တိကံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေ ပဏ္ဏာကာရံ ဂဟေတွာ ‘‘ကစ္စိ နု ခေါ မာရိသာ ဗဟူ မနုဿာ မတ္တေယျာ’’တိ ဝုတ္တနယေန မနုဿာနံ ပုညပဋိပတ္တိံ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အာမ၊ မာရိသ၊ ဣမသ္မိံ ဂါမေ အသုကော စ အသုကော စ ပုညာနိ ကရောန္တီ’’တိ ဝုတ္တေ တေသံ နာမဂေါတ္တံ လိခိတွာ အညတ္ထ ဂစ္ဆန္တိ။ အထ စာတုဒ္ဒသိယံ စတုန္နံ မဟာရာဇာနံ ပုတ္တာပိ တမေဝ သုဝဏ္ဏပဋ္ဋံ ဂဟေတွာ တေနေဝ နယေန အနုဝိစရန္တာ နာမဂေါတ္တာနိ လိခန္တိ။ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ စတ္တာရောပိ မဟာရာဇာနော တေနေဝ နယေန တသ္မိံယေဝ သုဝဏ္ဏပဋ္ဋေ နာမဂေါတ္တာနိ လိခန္တိ။ တေ သုဝဏ္ဏပဋ္ဋပရိမာဏေနေဝ – ‘‘ဣမသ္မိံ ကာလေ မနုဿာ အပ္ပကာ၊ ဣမသ္မိံ ကာလေ ဗဟုကာ’’တိ ဇာနန္တိ။ တံ သန္ဓာယ ‘‘သစေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အပ္ပကာ ဟောန္တိ မနုဿာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနန္တိ ပဌမံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေ တေတ္တိံသ ဒေဝပုတ္တေ ဥပါဒါယ ဧဝံလဒ္ဓနာမာနံ။ တေသံ ပန ဥပ္ပတ္တိကထာ ဒီဃနိကာယေ သက္ကပဉှသုတ္တဝဏ္ဏနာယ ဝိတ္ထာရိတာ။ တေနာတိ တေန အာရောစနေန၊ တေန ဝါ ပုညကာရကာနံ အပ္ပကဘာဝေန။ ဒိဗ္ဗာ ဝတ၊ ဘော၊ ကာယာ ပရိဟာယိဿန္တီတိ နဝနဝါနံ ဒေဝပုတ္တာနံ အပါတုဘာဝေန ဒေဝကာယာ ပရိဟာယိဿန္တိ၊ ရမဏီယံ ဒသယောဇနသဟဿံ ဒေဝနဂရံ သုညံ ဘဝိဿတိ။ ပရိပူရိဿန္တိ အသုရကာယာတိ စတ္တာရော အပါယာ ပရိပူရိဿန္တိ။ ဣမိနာ ‘‘မယံ ပရိပုဏ္ဏေ ဒေဝနဂရေ ဒေဝသင်္ဃမဇ္ဈေ နက္ခတ္တံ ကီဠိတုံ န လဘိဿာမာ’’တိ အနတ္တမနာ ဟောန္တိ။ သုက္ကပက္ခေပိ ဣမိနာဝ ဥပါယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဘူတပုဗ္ဗံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒောတိ အတ္တနော သက္ကဒေဝရာဇကာလံ သန္ဓာယ ကထေတိ။ ဧကဿ ဝါ သက္ကဿ အဇ္ဈာသယံ ဂဟေတွာ ကထေတီတိ ဝုတ္တံ။ အနုနယမာနောတိ အနုဗောဓယမာနော။ တာယံ ဝေလာယန္တိ တသ္မိံ ကာလေ။

ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စာတိ ဧတ္ထ ပါဋိဟာရိယပက္ခော နာမ အန္တောဝဿေ တေမာသံ နိဗဒ္ဓုပေါသထော၊ တံ အသက္ကောန္တဿ ဒွိန္နံ ပဝါရဏာနံ အန္တရေ ဧကမာသံ နိဗဒ္ဓုပေါသထော၊ တမ္ပိ အသက္ကောန္တဿ ပဌမပဝါရဏတော ပဋ္ဌာယ ဧကော အဒ္ဓမာသော ပါဋိဟာရိယပက္ခောယေဝ နာမ။ အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတန္တိ အဋ္ဌဟိ ဂုဏင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ။ ယောပိဿမာဒိသော နရောတိ ယောပိ သတ္တော မာဒိသော ဘဝေယျ။ သက္ကောပိ ကိရ ဝုတ္တပ္ပကာရဿ ဥပေါသထကမ္မဿ ဂုဏံ ဇာနိတွာ ဒွေ ဒေဝလောကသမ္ပတ္တိယော ပဟာယ မာသဿ အဋ္ဌ ဝါရေ ဥပေါသထံ ဥပဝသတိ။ တသ္မာ ဧဝမာဟ။ အပရော နယော – ယောပိဿ မာဒိသော နရောတိ ယောပိ သတ္တော မာဒိသော အဿ၊ မယာ ပတ္တံ သမ္ပတ္တိံ ပါပုဏိတုံ ဣစ္ဆေယျာတိ အတ္ထော။ သက္ကာ ဟိ ဧဝရူပေန ဥပေါသထကမ္မေန သက္ကသမ္ပတ္တိံ ပါပုဏိတုန္တိ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပာယော။

ဝုသိတဝါတိ ဝုတ္ထဝါသော။ ကတကရဏီယောတိ စတူဟိ မဂ္ဂေဟိ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စံ ကတွာ ဌိတော။ ဩဟိတဘာရောတိ ခန္ဓဘာရကိလေသဘာရအဘိသင်္ခါရဘာရေ ဩတာရေတွာ ဌိတော။ အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထောတိ သဒတ္ထော ဝုစ္စတိ အရဟတ္တံ၊ တံ အနုပ္ပတ္တော။ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနောတိ ယေန သံယောဇနေန ဗဒ္ဓါ ဘဝေသု အာကဍ္ဎီယတိ၊ တဿ ခီဏတ္တာ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော။ သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တောတိ ဟေတုနာ နယေန ကာရဏေန ဇာနိတွာ ဝိမုတ္တော။ ကလ္လံ ဝစနာယာတိ ယုတ္တံ ဝတ္တုံ။

ယောပိဿ မာဒိသော နရောတိ ယောပိ မာဒိသော ခီဏာသဝေါ အဿ၊ သောပိ ဧဝရူပံ ဥပေါသထံ ဥပဝသေယျာတိ ဥပေါသထကမ္မဿ ဂုဏံ ဇာနန္တော ဧဝံ ဝဒေယျ။ အပရော နယော ယောပိဿ မာဒိသော နရောတိ ယောပိ သတ္တော မာဒိသော အဿ၊ မယာ ပတ္တံ သမ္ပတ္တိံ ပါပုဏိတုံ ဣစ္ဆေယျာတိ အတ္ထော။ သက္ကာ ဟိ ဧဝရူပေန ဥပေါသထကမ္မေန ခီဏာသဝသမ္ပတ္တိံ ပါပုဏိတုန္တိ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပာယော။ အဋ္ဌမံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

၉။ သုခုမာလသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၉။ နဝမေ သုခုမာလောတိ နိဒ္ဒုက္ခော။ ပရမသုခုမာလောတိ ပရမနိဒ္ဒုက္ခော။ အစ္စန္တသုခုမာလောတိ သတတနိဒ္ဒုက္ခော။ ဣမံ ဘဂဝါ ကပိလပုရေ နိဗ္ဗတ္တကာလတော ပဋ္ဌာယ နိဒ္ဒုက္ခဘာဝံ ဂဟေတွာ အာဟ၊ စရိယကာလေ ပန တေန အနုဘူတဒုက္ခဿ အန္တော နတ္ထီတိ။ ဧကတ္ထာတိ ဧကိဿာ ပေါက္ခရဏိယာ။ ဥပ္ပလံ ဝပ္ပတီတိ ဥပ္ပလံ ရောပေတိ။ သာ နီလုပ္ပလဝနသဉ္ဆန္နာ ဟောတိ။ ပဒုမန္တိ ပဏ္ဍရပဒုမံ။ ပုဏ္ဍရီကန္တိ ရတ္တပဒုမံ။ ဧဝံ ဣတရာပိ ဒွေ ပဒုမပုဏ္ဍရီကဝနေဟိ သဉ္ဆန္နာ ဟောန္တိ။ ဗောဓိသတ္တဿ ကိရ သတ္တဋ္ဌဝဿိကကာလေ ရာဇာ အမစ္စေ ပုစ္ဆိ – ‘‘တရုဏဒါရကာ ကတရကီဠိကံ ပိယာယန္တီ’’တိ? ဥဒကကီဠိကံ ဒေဝါတိ။ တတော ရာဇာ ကုဒ္ဒါလကမ္မကာရကေ သန္နိပါတေတွာ ပေါက္ခရဏိဋ္ဌာနာနိ ဂဏှာပေသိ။ အထ သက္ကော ဒေဝရာဇာ အာဝဇ္ဇေန္တော တံ ပဝတ္တိံ ဉတွာ – ‘‘န ယုတ္တော မဟာသတ္တဿ မာနုသကပရိဘောဂေါ၊ ဒိဗ္ဗပရိဘောဂေါ ယုတ္တော’’တိ ဝိဿကမ္မံ အာမန္တေတွာ – ‘‘ဂစ္ဆ၊ တာတ၊ မဟာသတ္တဿ ကီဠာဘူမိယံ ပေါက္ခရဏိယော မာပေဟီ’’တိ အာဟ။ ကီဒိသာ ဟောန္တု ၊ ဒေဝါတိ? အပဂတကလလကဒ္ဒမာ ဟောန္တု ဝိပ္ပကိဏ္ဏမဏိမုတ္တပဝါဠိကာ သတ္တရတနမယပါကာရပရိက္ခိတ္တာ ပဝါဠမယဥဏှီသေဟိ မဏိမယသောပါနဗာဟုကေဟိ သုဝဏ္ဏရဇတမဏိမယဖလကေဟိ သောပါနေဟိ သမန္နာဂတာ။ သုဝဏ္ဏရဇတမဏိပဝါဠမယာ စေတ္ထ နာဝါ ဟောန္တု၊ သုဝဏ္ဏနာဝါယ ရဇတပလ္လင်္ကော ဟောတု၊ ရဇတနာဝါယ သုဝဏ္ဏပလ္လင်္ကော၊ မဏိနာဝါယ ပဝါဠပလ္လင်္ကော၊ ပဝါဠနာဝါယ မဏိပလ္လင်္ကော၊ သုဝဏ္ဏရဇတမဏိပဝါဠမယာဝ ဥဒကသေစနနာဠိကာ ဟောန္တု၊ ပဉ္စဝဏ္ဏေဟိ စ ပဒုမေဟိ သဉ္ဆန္နာ ဟောန္တူတိ။ ‘‘သာဓု၊ ဒေဝါ’’တိ ဝိဿကမ္မဒေဝပုတ္တော သက္ကဿ ပဋိဿုတွာ ရတ္တိဘာဂေ ဩတရိတွာ ရညော ဂါဟာပိတပေါက္ခရဏိဋ္ဌာနေသုယေဝ တေနေဝ နိယာမေန ပေါက္ခရဏိယော မာပေသိ။

နနု စေတာ အပဂတကလလကဒ္ဒမာ၊ ကထမေတ္ထ ပဒုမာနိ ပုပ္ဖိံသူတိ? သော ကိရ တာသု ပေါက္ခရဏီသု တတ္ထ တတ္ထ သုဝဏ္ဏရဇတမဏိပဝါဠမယာ ခုဒ္ဒကနာဝါယော မာပေတွာ ‘‘ဧတာ ကလလကဒ္ဒမပူရိတာ စ ဟောန္တု၊ ပဉ္စဝဏ္ဏာနိ စေတ္ထ ပဒုမာနိ ပုပ္ဖန္တူ’’တိ အဓိဋ္ဌာသိ။ ဧဝံ ပဉ္စဝဏ္ဏာနိ ပဒုမာနိ ပုပ္ဖိံသု၊ ရေဏုဝဋ္ဋိယော ဥဂ္ဂန္တွာ ဥဒကပိဋ္ဌံ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ ဝိစရန္တိ။ ပဉ္စဝိဓာ ဘမရဂဏာ ဥပကူဇန္တာ ဝိစရန္တိ။ ဧဝံ တာ မာပေတွာ ဝိဿကမ္မော ဒေဝပုရမေဝ ဂတော။ တတော ဝိဘာတာယ ရတ္တိယာ မဟာဇနော ဒိသွာ ‘‘မဟာပုရိဿဿ မာပိတာ ဘဝိဿန္တီ’’တိ ဂန္တွာ ရညော အာရောစေသိ။ ရာဇာ မဟာဇနပရိဝါရော ဂန္တွာ ပေါက္ခရဏိယော ဒိသွာ ‘‘မမ ပုတ္တဿ ပုညိဒ္ဓိယာ ဒေဝတာဟိ မာပိတာ ဘဝိဿန္တီ’’တိ အတ္တမနော အဟောသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ မဟာပုရိသော ဥဒကကီဠိကံ အဂမာသိ။

ယာဝဒေဝ မမတ္ထာယာတိ ဧတ္ထ ယာဝဒေဝါတိ ပယောဇနာဝဓိနိယာမဝစနံ၊ ယာဝ မမေဝ အတ္ထာယ၊ နတ္ထေတ္ထ အညံ ကာရဏန္တိ အတ္ထော။ န ခေါ ပနဿာဟန္တိ န ခေါ ပနဿ အဟံ။ အကာသိကံ စန္ဒနန္တိ အသဏှံ စန္ဒနံ။ ကာသိကံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သု မေ တံ ဝေဌနန္တိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝေဌနမ္ပိ မေ ကာသိကံ ဟောတိ။ ဧတ္ထ ဟိ သုဣတိ စ တန္တိ စ နိပါတမတ္တံ၊ မေတိ သာမိဝစနံ။ ဝေဌနမ္ပိ မေ သဏှမေဝ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ကာသိကာ ကဉ္စုကာတိ ပါရုပနကဉ္စုကောပိ သဏှကဉ္စုကောဝ။ သေတစ္ဆတ္တံ ဓာရီယတီတိ မာနုသကသေတစ္ဆတ္တမ္ပိ ဒိဗ္ဗသေတစ္ဆတ္တမ္ပိ ဥပရိဓာရိတမေဝ ဟောတိ။ မာ နံ ဖုသိ သီတံ ဝါတိ မာ ဧတံ ဗောဓိသတ္တံ သီတံ ဝါ ဥဏှာဒီသု ဝါ အညတရံ ဖုသတူတိ အတ္ထော။

တယောပါသာဒါ အဟေသုန္တိ ဗောဓိသတ္တေ ကိရ သောဠသဝဿုဒ္ဒေသိကေ ဇာတေ သုဒ္ဓါဒနမဟာရာဇာ ‘‘ပုတ္တဿ ဝသနကပါသာဒေ ကာရေဿာမီ’’တိ ဝဍ္ဎကိနော သန္နိပါတာပေတွာ ဘဒ္ဒကေန နက္ခတ္တမုဟုတ္တေန နဝဘူမိကတပရိကမ္မံ ကာရေတွာ တယော ပါသာဒေ ကာရာပေသိ။ တေ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ ဟေမန္တိကောတိအာဒီသု ယတ္ထ သုခံ ဟေမန္တေ ဝသိတုံ၊ အယံ ဟေမန္တိကော။ ဣတရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အယံ ပနေတ္ထ ဝစနတ္ထော – ဟေမန္တေ ဝါသော ဟေမန္တံ၊ ဟေမန္တံ အရဟတီတိ ဟေမန္တိကော။ ဣတရေသုပိ ဧသေဝ နယော။

တတ္ထ ဟေမန္တိကော ပါသာဒေါ နဝဘူမကော အဟောသိ၊ ဘူမိယော ပနဿ ဥဏှဥတုဂ္ဂါဟာပနတ္ထာယ နီစာ အဟေသုံ။ တတ္ထ ဒွါရဝါတပါနာနိ သုဖုသိတကဝါဋာနိ အဟေသုံ နိဗ္ဗိဝရာနိ။ စိတ္တကမ္မမ္ပိ ကရောန္တာ တတ္ထ တတ္ထ ပဇ္ဇလိတေ အဂ္ဂိက္ခန္ဓေယေဝ အကံသု။ ဘူမတ္ထရဏံ ပနေတ္ထ ကမ္ဗလမယံ၊ တထာ သာဏိဝိတာနနိဝါသနပါရုပနဝေဌနာနိ။ ဝါတပါနာနိ ဥဏှဂ္ဂါဟာပနတ္ထံ ဒိဝါ ဝိဝဋာနိ ရတ္တိံ ပိဟိတာနိ ဟောန္တိ။

ဂိမှိကော ပန ပဉ္စဘူမကော အဟောသိ။ သီတဥတုဂ္ဂါဟာပနတ္ထံ ပနေတ္ထ ဘူမိယော ဥစ္စာ အသမ္ဗာဓာ အဟေသုံ။ ဒွါရဝါတပါနာနိ နာတိဖုသိတာနိ သဝိဝရာနိ သဇာလာနိ အဟေသုံ။ စိတ္တကမ္မေ ဥပ္ပလာနိ ပဒုမာနိ ပုဏ္ဍရီကာနိယေဝ အကံသု။ ဘူမတ္ထရဏံ ပနေတ္ထ ဒုကူလမယံ၊ တထာ သာဏိဝိတာနနိဝါသနပါရုပနဝေဌနာနိ။ ဝါတပါနသမီပေသု စေတ္ထ နဝ စာဋိယော ဌပေတွာ ဥဒကဿ ပူရေတွာ နီလုပ္ပလာဒီဟိ သဉ္ဆာဒေန္တိ။ တေသု တေသု ပဒေသေသု ဥဒကယန္တာနိ ကရောန္တိ၊ ယေဟိ ဒေဝေ ဝဿန္တေ ဝိယ ဥဒကဓာရာ နိက္ခမန္တိ။ အန္တောပါသာဒေ တတ္ထ တတ္ထ ကလလပူရာ ဒေါဏိယော ဌပေတွာ ပဉ္စဝဏ္ဏာနိ ပဒုမာနိ ရောပယိံသု။ ပါသာဒမတ္ထကေ သုက္ခမဟိံသစမ္မံ ဗန္ဓိတွာ ယန္တံ ပရိဝတ္တေတွာ ယာဝ ဆဒနပိဋ္ဌိယာ ပါသာဏေ အာရောပေတွာ တသ္မိံ ဝိဿဇ္ဇေန္တိ။ တေသံ စမ္မေ ပဝဋ္ဋန္တာနံ သဒ္ဒေါ မေဃဂဇ္ဇိတံ ဝိယ ဟောတိ။ ဒွါရဝါတပါနာနိ ပနေတ္ထ ဒိဝါ ပိဟိတာနိ ဟောန္တိ ရတ္တိံ ဝိဝဋာနိ။

ဝဿိကော သတ္တဘူမကော အဟောသိ။ ဘူမိယော ပနေတ္ထ ဒွိန္နမ္ပိ ဥတူနံ ဂါဟာပနတ္ထာယ နာတိဥစ္စာ နာတိနီစာ အကံသု။ ဧကစ္စာနိ ဒွါရဝါတပါနာနိ သုဖုသိတာနိ၊ ဧကစ္စာနိ သဝိဝရာနိ။ တတ္ထ စိတ္တကမ္မမ္ပိ ကေသုစိ ဌာနေသု ပဇ္ဇလိတအဂ္ဂိက္ခန္ဓဝသေန၊ ကေသုစိ ဇာတဿရဝသေန ကတံ။ ဘူမတ္ထရဏာဒီနိ ပနေတ္ထ ကမ္ဗလဒုကူလဝသေန ဥဘယမိဿကာနိ။ ဧကစ္စေ ဒွါရဝါတပါနာ ရတ္တိံ ဝိဝဋာ ဒိဝါ ပိဟိတာ၊ ဧကစ္စေ ဒိဝါ ဝိဝဋာ ရတ္တိံ ပိဟိတာ။ တယောပိ ပါသာဒါ ဥဗ္ဗေဓေန သမပ္ပမာဏာ။ ဘူမိကာသု ပန နာနတ္တံ အဟောသိ။

ဧဝံ နိဋ္ဌိတေသု ပါသာဒေသု ရာဇာ စိန္တေသိ – ‘‘ပုတ္တော မေ ဝယပ္ပတ္တော၊ ဆတ္တမဿ ဥဿာပေတွာ ရဇ္ဇသိရိံ ပဿိဿာမီ’’တိ။ သော သာကိယာနံ ပဏ္ဏာနိ ပဟိဏိ – ‘‘ပုတ္တော မေ ဝယပ္ပတ္တော၊ ရဇ္ဇေ နံ ပတိဋ္ဌာပေဿာမိ၊ သဗ္ဗေ အတ္တနော အတ္တနော ဂေဟေသု ဝယပ္ပတ္တာ၊ ဒါရိကာ ဣမံ ဂေဟံ ပေသေန္တူ’’တိ။ တေ သာသနံ သုတွာ – ‘‘ကုမာရော ကေဝလံ ဒဿနက္ခမော ရူပသမ္ပန္နော၊ န ကိဉ္စိ သိပ္ပံ ဇာနာတိ၊ ဒါရဘရဏံ ကာတုံ န သက္ခိဿတိ၊ န မယံ ဓီတရော ဒဿာမာ’’တိ အာဟံသု။ ရာဇာ တံ ပဝတ္တိံ သုတွာ ပုတ္တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ အာရောစေသိ။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘ကိံ သိပ္ပံ ဒဿေတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ တာတာ’’တိ အာဟ။ သဟဿထာမဓနုံ အာရောပေတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ တာတာတိ။ တေန ဟိ အာဟရာပေထာတိ။ ရာဇာ အာဟရာပေတွာ အဒါသိ။ ဓနုံ ပုရိသသဟဿံ အာရောပေတိ၊ ပုရိသသဟဿံ ဩရောပေတိ။ မဟာပုရိသော ဓနုံ အာဟရာပေတွာ ပလ္လင်္ကေ နိသိန္နောဝ ဇိယံ ပါဒင်္ဂုဋ္ဌကေ ဝေဌေတွာ ကဍ္ဎန္တော ပါဒင်္ဂုဋ္ဌကေနေဝ ဓနုံ အာရောပေတွာ ဝါမေန ဟတ္ထေန ဒဏ္ဍေ ဂဟေတွာ ဒက္ခိဏေန ဟတ္ထေန ကဍ္ဎိတွာ ဇိယံ ပေါထေသိ။ သကလနဂရံ ဥပ္ပတနာကာရပ္ပတ္တံ အဟောသိ။ ‘‘ကိံ သဒ္ဒေါ ဧသော’’တိ စ ဝုတ္တေ ‘‘ဒေဝေါ ဂဇ္ဇတီ’’တိ အာဟံသု။ အထညေ ‘‘တုမှေ န ဇာနာထ၊ န ဒေဝေါ ဂဇ္ဇတိ၊ အင်္ဂီရသဿ ကုမာရဿ သဟဿထာမဓနုံ အာရောပေတွာ ဇိယံ ပေါထေန္တဿ ဇိယပ္ပဟာရသဒ္ဒေါ ဧသော’’တိ အာဟံသု။ သာကိယာ တာဝတကေနေဝ အာရဒ္ဓစိတ္တာ အဟေသုံ။

မဟာပုရိသော ‘‘အညံ ကိံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။ အဋ္ဌင်္ဂုလမတ္တဗဟလံ အယောပဋ္ဋံ ကဏ္ဍေန ဝိနိဝိဇ္ဈိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ။ တံ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ ‘‘အညံ ကိံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။ စတုရင်္ဂုလဗဟလံ အသနဖလကံ ဝိနိဝိဇ္ဈိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ။ တံ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ ‘‘အညံ ကိံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။ ဝိဒတ္ထိဗဟလံ ဥဒုမ္ဗရဖလကံ ဝိနိဝိဇ္ဈိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ။ တံ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ ‘‘အညံ ကိံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ယန္တေ ဗဒ္ဓံ ဖလကသတံ ဝိနိဝိဇ္ဈိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ။ တံ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ ‘‘အညံ ကိံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။ သဋ္ဌိပဋလံ သုက္ခမဟိံသစမ္မံ ဝိနိဝိဇ္ဈိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ။ တမ္ပိ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ ‘‘အညံ ကိံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။ တတော ဝါလိကသကဋာဒီနိ အာစိက္ခိံသု။ မဟာသတ္တော ဝါလိကသကဋမ္ပိ ပလာလသကဋမ္ပိ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ ဥဒကေ ဧကုသဘပ္ပမာဏံ ကဏ္ဍံ ပေသေသိ၊ ထလေ အဋ္ဌဥသဘပ္ပမာဏံ။ အထ နံ ‘‘ဣဒါနိ ဝါတိင်္ဂဏသညာယ ဝါလံ ဝိဇ္ဈိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟံသု။ တေန ဟိ ဗန္ဓာပေထာတိ။ သဒ္ဒန္တရေ ဗဇ္ဈတု၊ တာတာတိ။ ပုရတော ဂစ္ဆန္တု၊ ဂါဝုတန္တရေ ဗန္ဓန္တူတိ။ ပုရတော ဂစ္ဆန္တု၊ အဒ္ဓယောဇနေ ဗန္ဓန္တူတိ ။ ပုရတော ဂစ္ဆန္တု ယောဇနေ ဗန္ဓန္တူတိ။ ဗန္ဓာပေထ၊ တာတာတိ ယောဇနမတ္ထကေ ဝါတိင်္ဂဏသညာယ ဝါလံ ဗန္ဓာပေတွာ ရတ္တန္ဓကာရေ မေဃပဋလစ္ဆန္နာသု ဒိသာသု ကဏ္ဍံ ခိပိ၊ တံ ဂန္တွာ ယောဇနမတ္ထကေ ဝါလံ ဖာလေတွာ ပထဝိံ ပါဝိသိ။ န ကေဝလဉ္စ ဧတ္တကမေဝ၊ တံ ဒိဝသံ ပန မဟာသတ္တော လောကေ ဝတ္တမာနသိပ္ပံ သဗ္ဗမေဝ သန္ဒဿေသိ။ သကျရာဇာနော အတ္တနော အတ္တနော ဓီတရော အလင်္ကရိတွာ ပေသယိံသု၊ စတ္တာလီသသဟဿနာဋကိတ္ထိယော အဟေသုံ။ မဟာပုရိသော တီသု ပါသာဒေသု ဒေဝေါ မညေ ပရိစာရေန္တော မဟာသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝတိ။

နိပ္ပုရိသေဟီတိ ပုရိသဝိရဟိတေဟိ။ န ကေဝလံ စေတ္ထ တူရိယာနေဝ နိပ္ပုရိသာနိ၊ သဗ္ဗဋ္ဌာနာနိပိ နိပ္ပုရိသာနေဝ။ ဒေါဝါရိကာပိ ဣတ္ထိယောဝ၊ နှာပနာဒိပရိကမ္မကရာပိ ဣတ္ထိယောဝ ။ ရာဇာ ကိရ ‘‘တထာရူပံ ဣဿရိယသုခသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝမာနဿ ပုရိသံ ဒိသွာ ပရိသင်္ကာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ သာ မေ ပုတ္တဿ မာ အဟောသီ’’တိ သဗ္ဗကိစ္စေသု ဣတ္ထိယောဝ ဌပေသိ။ ပရိစာရယမာနောတိ မောဒမာနော။ န ဟေဋ္ဌာပါသာဒံ ဩရောဟာမီတိ ပါသာဒတော ဟေဋ္ဌာ န ဩတရာမိ။ ဣတိ မံ စတ္တာရော မာသေ အညော သိခါဗဒ္ဓါ ပုရိသော နာမ ပဿိတုံ နာလတ္ထ။ ယထာတိ ယေန နိယာမေန။ ဒါသကမ္မကရပေါရိသဿာတိ ဒါသာနဉ္စေဝ ဒေဝသိကဘတ္တဝေတနာဘတာနံ ကမ္မကရာနဉ္စ နိဿာယ ဇီဝမာနပုရိသာနဉ္စ။ ကဏာဇကန္တိ သကုဏ္ဍကဘတ္တံ။ ဗိလင်္ဂဒုတိယန္တိ ကဉ္ဇိကဒုတိယံ။

ဧဝရူပါယ ဣဒ္ဓိယာတိ ဧဝံဇာတိကာယ ပုညိဒ္ဓိယာ သမန္နာဂတဿ။ ဧဝရူပေန စ သုခုမာလေနာတိ ဧဝံဇာတိကေန စ နိဒ္ဒုက္ခဘာဝေန။ သောခုမာလေနာတိပိ ပါဌော။ ဧဝံ တထာဂတော ဧတ္တကေန ဌာနေန အတ္တနော သိရိသမ္ပတ္တိံ ကထေသိ။ ကထေန္တော စ န ဥပ္ပိလာဝိတဘာဝတ္ထံ ကထေသိ၊ ‘‘ဧဝရူပါယပိ ပန သမ္ပတ္တိယာ ဌိတော ပမာဒံ အကတွာ အပ္ပမတ္တောဝ အဟောသိ’’န္တိ အပ္ပမာဒလက္ခဏဿေဝ ဒီပနတ္ထံ ကထေသိ။ တေနေဝ အဿုတဝါ ခေါ ပုထုဇ္ဇနောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပရန္တိ ပရပုဂ္ဂလံ။ ဇိဏ္ဏန္တိ ဇရာဇိဏ္ဏံ။ အဋ္ဋီယတီတိ အဋ္ဋော ပီဠိတော ဟောတိ။ ဟရာယတီတိ ဟိရိံ ကရောတိ လဇ္ဇတိ။ ဇိဂုစ္ဆတီတိ အသုစိံ ဝိယ ဒိသွာ ဇိဂုစ္ဆံ ဥပ္ပာဒေတိ။ အတ္တာနံယေဝ အတိသိတွာတိ ဇရာဓမ္မမ္ပိ သမာနံ အတ္တာနံ အတိက္ကမိတွာ အဋ္ဋီယတိ ဟရာယတီတိ အတ္ထော။ ဇရာဓမ္မောတိ ဇရာသဘာဝေါ။ ဇရံ အနတီတောတိ ဇရံ အနတိက္ကန္တော၊ အန္တော ဇရာယ ဝတ္တာမိ။ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတောတိ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ။ ယောဗ္ဗနမဒေါတိ ယောဗ္ဗနံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကော မာနမဒေါ။ သဗ္ဗသောပဟီယီတိ သဗ္ဗာကာရေန ပဟီနော။ မဂ္ဂေန ပဟီနသဒိသော ကတွာ ဒဿိတော။ န ပနေသ မဂ္ဂေန ပဟီနော၊ ပဋိသင်္ခါနေန ပဟီနောဝ ကထိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဗောဓိသတ္တဿ ဟိ ဒေဝတာ ဇရာပတ္တံ ဒဿေသုံ။ တတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အရဟတ္တာ အန္တရာ မဟာသတ္တဿ ယောဗ္ဗနမဒေါ နာမ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သေသပဒဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ ဧတ္ထ ပန အာရောဂျမဒေါတိ အဟံ နိရောဂေါတိ အာရောဂျံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကော မာနမဒေါ။ ဇီဝိတမဒေါတိ အဟံ စိရံ ဇီဝီတိ တံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကော မာနမဒေါ။ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယာတိ သိက္ခံ ပဋိက္ခိပိတွာ။ ဟီနာယာဝတ္တတီတိ ဟီနာယ လာမကာယ ဂိဟိဘာဝါယ အာဝတ္တတိ။

ယထာဓမ္မာတိ ဗျာဓိအာဒီဟိ ယထာသဘာဝါ။ တထာသန္တာတိ ယထာ သန္တာ ဧဝ အဝိပရီတဗျာဓိအာဒိသဘာဝါဝ ဟုတွာတိ အတ္ထော။ ဇိဂုစ္ဆန္တီတိ ပရပုဂ္ဂလံ ဇိဂုစ္ဆန္တိ။ မမ ဧဝံ ဝိဟာရိနောတိ မယှံ ဧဝံ ဇိဂုစ္ဆာဝိဟာရေန ဝိဟရန္တဿ ဧဝံ ဇိဂုစ္ဆနံ နပ္ပတိရူပံ ဘဝေယျ နာနုစ္ဆဝိကံ။ သောဟံ ဧဝံ ဝိဟရန္တောတိ သော အဟံ ဧဝံ ပရံ ဇိဂုစ္ဆမာနော ဝိဟရန္တော၊ ဧဝံ ဝါ ဣမိနာ ပဋိသင်္ခါနဝိဟာရေန ဝိဟရန္တော။ ဉတွာ ဓမ္မံ နိရူပဓိန္တိ သဗ္ဗူပဓိဝိရဟိတံ နိဗ္ဗာနဓမ္မံ ဉတွာ။ သဗ္ဗေ မဒေ အဘိဘောသ္မီတိ သဗ္ဗေ တယောပိ မဒေ အဘိဘဝိံ သမတိက္ကမိံ။ နေက္ခမ္မေ ဒဋ္ဌု ခေမတန္တိ နိဗ္ဗာနေ ခေမဘာဝံ ဒိသွာ။ နေက္ခမ္မံ ဒဋ္ဌု ခေမတောတိပိ ပါဌော၊ နိဗ္ဗာနံ ခေမတော ဒိသွာတိ အတ္ထော။ တဿမေ အဟု ဥဿာဟောတိ တဿ မယှံ တံ နေက္ခမ္မသင်္ခါတံ နိဗ္ဗာနံ အဘိပဿန္တဿ ဥဿာဟော အဟု၊ ဝါယာမော အဟောသီတိ အတ္ထော။ နာဟံဘဗ္ဗော ဧတရဟိ၊ ကာမာနိ ပဋိသေဝိတုန္တိ အဟံ ဒါနိ ဒုဝိဓေပိ ကာမေ ပဋိသေဝိတုံ အဘဗ္ဗော။ အနိဝတ္တိ ဘဝိဿာမီတိ ပဗ္ဗဇ္ဇတော စ သဗ္ဗညုတညာဏတော စ န နိဝတ္တိဿာမိ၊ အနိဝတ္တကော ဘဝိဿာမိ။ ဗြဟ္မစရိယပရာယဏောတိ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယပရာယဏော ဇာတောသ္မီတိ အတ္ထော။ ဣတိ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ မဟာဗောဓိပလ္လင်္ကေ အတ္တနော အာဂမနီယဝီရိယံ ကထေသိ။

၁၀။ အာဓိပတေယျသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၀။ ဒသမေ အာဓိပတေယျာနီတိ ဇေဋ္ဌကကာရဏတော နိဗ္ဗတ္တာနိ။ အတ္တာဓိပတေယျန္တိအာဒီသု အတ္တာနံ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ နိဗ္ဗတ္တိတံ ဂုဏဇာတံ အတ္တာဓိပတေယျံ။ လောကံ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ နိဗ္ဗတ္တိတံ လောကာဓိပတေယျံ။ နဝဝိဓံ လောကုတ္တရဓမ္မံ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ နိဗ္ဗတ္တိတံ ဓမ္မာဓိပတေယျံ။ န ဣတိ ဘဝါဘဝဟေတူတိ ဣတိ ဘဝေါ၊ ဣတိ ဘဝေါတိ ဧဝံ အာယတိံ၊ န တဿ တဿ သမ္ပတ္တိဘဝဿ ဟေတု။ ဩတိဏ္ဏောတိ အနုပဝိဋ္ဌော။ ယဿ ဟိ ဇာတိ အန္တောပဝိဋ္ဌာ၊ သော ဇာတိယာ ဩတိဏ္ဏော နာမ။ ဇရာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿာတိ သကလဿ ဝဋ္ဋဒုက္ခရာသိဿ။ အန္တကိရိယာပညာယေထာတိ အန္တကရဏံ ပရိစ္ဆေဒပရိဝဋုမကရဏံ ပညာယေယျ။ ဩဟာယာတိ ပဟာယ။ ပါပိဋ္ဌတရေတိ လာမကတရေ။ အာရဒ္ဓန္တိ ပဂ္ဂဟိတံ ပရိပုဏ္ဏံ၊ အာရဒ္ဓတ္တာဝ အသလ္လီနံ။ ဥပဋ္ဌိတာတိ စတုသတိပဋ္ဌာနဝသေန ဥပဋ္ဌိတာ။ ဥပဋ္ဌိတတ္တာဝ အသမ္မုဋ္ဌာ။ ပဿဒ္ဓါ ကာယောတိ နာမကာယော စ ကရဇကာယော စ ပဿဒ္ဓါ ဝူပသန္တဒရထော။ ပဿဒ္ဓတ္တာဝ အသာရဒ္ဓါ။ သမာဟိတံ စိတ္တန္တိ အာရမ္မဏေ စိတ္တံ သမ္မာ အာဟိတံ သုဋ္ဌု ဌပိတံ။ သမ္မာ အာဟိတတ္တာဝ ဧကဂ္ဂံ။ အဓိပတိံ ကရိတွာတိ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ။ သုဒ္ဓံအတ္တာနံ ပရိဟရတီတိ သုဒ္ဓံ နိမ္မလံ ကတွာ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ ပဋိဇဂ္ဂတိ၊ ဂေါပါယတီတိ အတ္ထော။ အယဉ္စ ယာဝ အရဟတ္တမဂ္ဂါ ပရိယာယေန သုဒ္ဓမတ္တာနံ ပရိဟရတိ နာမ၊ ဖလပ္ပတ္တောဝ ပန နိပ္ပရိယာယေန သုဒ္ဓမတ္တာနံ ပရိဟရတိ။

သွာက္ခာတောတိအာဒီနိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၄၇) ဝိတ္ထာရိတာနိ။ ဇာနံ ပဿံ ဝိဟရန္တီတိ တံ ဓမ္မံ ဇာနန္တာ ပဿန္တာ ဝိဟရန္တိ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဏိ အာဓိပတေယျာနီတိ ဧတ္တာဝတာ တီဏိ အာဓိပတေယျာနိ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကာနိ ကထိတာနိ။

ပကုဗ္ဗတောတိ ကရောန္တဿ။ အတ္တာ တေ ပုရိသ ဇာနာတိ၊ သစ္စံ ဝါ ယဒိ ဝါ မုသာတိ ယံ တွံ ကရောသိ၊ တံ ယဒိ ဝါ ယထာသဘာဝံ ယဒိ ဝါ နော ယထာသဘာဝန္တိ တဝ အတ္တာဝ ဇာနာတိ။ ဣမိနာ စ ကာရဏေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ‘‘ပါပကမ္မံ ကရောန္တဿ လောကေ ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနံ နာမ နတ္ထီ’’တိ။ ကလျာဏန္တိ သုန္ဒရံ။ အတိမညသီတိ အတိက္ကမိတွာ မညသိ။ အတ္တာနံ ပရိဂူဟသီတိ ယထာ မေ အတ္တာပိ န ဇာနာတိ၊ ဧဝံ နံ ပရိဂူဟာမီတိ ဝါယမသိ။ အတ္တာဓိပတေယျကောတိ အတ္တဇေဋ္ဌကော။ လောကာဓိပေါတိ လောကဇေဋ္ဌကော။ နိပကောတိ ပညဝါ။ ဈာယီတိ ဈာယန္တော။ ဓမ္မာဓိပေါတိ ဓမ္မဇေဋ္ဌကော။ သစ္စပရက္ကမောတိ ထိရပရက္ကမော ဘူတပရက္ကမော။ ပသယှ မာရန္တိ မာရံ ပသဟိတွာ။ အဘိဘုယျ အန္တကန္တိ ဣဒံ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ယော စ ဖုသီ ဇာတိက္ခယံ ပဓာနဝါတိ ယော ဈာယီ ပဓာနဝါ မာရံ အဘိဘဝိတွာ ဇာတိက္ခယံ အရဟတ္တံ ဖုသိ။ သောတာဒိသောတိ သော တထာဝိဓော တထာသဏ္ဌိတော။ လောကဝိဒူတိ တယော လောကေ ဝိဒိတေ ပါကဋေ ကတွာ ဌိတော။ သုမေဓောတိ သုပညော။ သဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု အတမ္မယော မုနီတိ သဗ္ဗေ တေဘူမကဓမ္မေ တဏှာသင်္ခါတာယ တမ္မယတာယ အဘာဝေန အတမ္မယော ခီဏာသဝမုနိ ကဒါစိ ကတ္ထစိ န ဟီယတိ န ပရိဟီယတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတီတိ။

ဒေဝဒူတဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။