📜

၅။ စူဠဝဂ္ဂေါ

၁။ သမ္မုခီဘာဝသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၁။ ပဉ္စမဿ ပဌမေ သမ္မုခီဘာဝါတိ သမ္မုခီဘာဝေန၊ ဝိဇ္ဇမာနတာယာတိ အတ္ထော။ ပသဝတီတိ ပဋိလဘတိ။ သဒ္ဓါယ သမ္မုခီဘာဝါတိ ယဒိ ဟိ သဒ္ဓါ န ဘဝေယျ၊ ဒေယျဓမ္မော န ဘဝေယျ၊ ဒက္ခိဏေယျသင်္ခါတာ ပဋိဂ္ဂါဟကပုဂ္ဂလာ န ဘဝေယျုံ၊ ကထံ ပုညကမ္မံ ကရေယျ။ တေသံ ပန သမ္မုခီဘာဝေန သက္ကာ ကာတုန္တိ တသ္မာ ‘‘သဒ္ဓါယ သမ္မုခီဘာဝါ’’တိအာဒိမာဟ။ ဧတ္ထ စ ဒွေ ဓမ္မာ သုလဘာ ဒေယျဓမ္မာ စေဝ ဒက္ခိဏေယျာ စ၊ သဒ္ဓါ ပန ဒုလ္လဘာ။ ပုထုဇ္ဇနဿ ဟိ သဒ္ဓါ အထာဝရာ ပဒဝါရေန နာနာ ဟောတိ၊ တေနေဝ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနသဒိသောပိ အဂ္ဂသာဝကော ပါဋိဘောဂေါ ဘဝိတုံ အသက္ကောန္တော အာဟ – ‘‘ဒွိန္နံ ခေါ တေ အဟံ၊ အာဝုသော၊ ဓမ္မာနံ ပါဋိဘောဂေါ ဘောဂါနဉ္စ ဇီဝိတဿ စ၊ သဒ္ဓါယ ပန တွံယေဝ ပါဋိဘောဂေါ’’တိ (ဥဒါ။ ၁၈)။

၂။ တိဌာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၂။ ဒုတိယေ ဝိဂတမလမစ္ဆေရေနာတိ ဝိဂတမစ္ဆရိယမလေန။ မုတ္တစာဂေါတိ ဝိဿဋ္ဌစာဂေါ။ ပယတပါဏီတိ ဓောတဟတ္ထော။ အဿဒ္ဓါ ဟိ သတက္ခတ္တုံ ဟတ္ထေ ဓောဝိတွာပိ မလိနဟတ္ထောဝ ဟောတိ၊ သဒ္ဓါ ပန ဒါနာဘိရတတ္တာ မလိနဟတ္ထောပိ ဓောတဟတ္ထောဝ။ ဝေါဿဂ္ဂရတောတိ ဝေါဿဂ္ဂသင်္ခါတေ ဒါနေ ရတော။ ယာစယောဂေါတိ ယာစိတုံ ယုတ္တော၊ ယာစကေဟိ ဝါ ယောဂေါ အဿာတိပိ ယာစယောဂေါ။ ဒါနသံဝိဘာဂရတောတိ ဒါနံ ဒဒန္တော သံဝိဘာဂဉ္စ ကရောန္တော ဒါနသံဝိဘာဂရတော နာမ ဟောတိ။

ဒဿနကာမော သီလဝတန္တိ ဒသပိ ယောဇနာနိ ဝီသမ္ပိ တိံသမ္ပိ ယောဇနသတမ္ပိ ဂန္တွာ သီလသမ္ပန္နေ ဒဋ္ဌုကာမော ဟောတိ ပါဋလိပုတ္တကဗြာဟ္မဏော ဝိယ သဒ္ဓါတိဿမဟာရာဇာ ဝိယ စ။ ပါဋလိပုတ္တဿ ကိရ နဂရဒွါရေ သာလာယ နိသိန္နာ ဒွေ ဗြာဟ္မဏာ ကာဠဝလ္လိမဏ္ဍပဝါသိမဟာနာဂတ္ထေရဿ ဂုဏကထံ သုတွာ ‘‘အမှေဟိ တံ ဘိက္ခုံ ဒဋ္ဌုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဒွေပိ ဇနာ နိက္ခမိံသု။ ဧကော အန္တရာမဂ္ဂေ ကာလမကာသိ။ ဧကော သမုဒ္ဒတီရံ ပတွာ နာဝါယ မဟာတိတ္ထပဋ္ဋနေ ဩရုယှ အနုရာဓပုရံ အာဂန္တွာ ‘‘ကာဠဝလ္လိမဏ္ဍပေါ ကုဟိ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ရောဟဏဇနပဒေတိ။ သော အနုပုဗ္ဗေန ထေရဿ ဝသနဋ္ဌာနံ ပတွာ စူဠနဂရဂါမေ ဓုရဃရေ နိဝါသံ ဂဟေတွာ ထေရဿ အာဟာရံ သမ္ပာဒေတွာ ပါတောဝ ဝုဋ္ဌာယ ထေရဿ ဝသနဋ္ဌာနံ ပုစ္ဆိတွာ ဂန္တွာ ဇနပရိယန္တေ ဌိတော ထေရံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ သကိံ တတ္ထေဝ ဌိတော ဝန္ဒိတွာ ပုန ဥပသင်္ကမိတွာ ဂေါပ္ဖကေသု ဒဠှံ ဂဟေတွာ ဝန္ဒန္တော ‘‘ဥစ္စာ၊ ဘန္တေ၊ တုမှေ’’တိ အာဟ။ ထေရော စ နာတိဥစ္စော နာတိရဿော ပမာဏယုတ္တောဝ၊ တေန နံ ပုန အာဟ – ‘‘နာတိဥစ္စာ တုမှေ၊ တုမှာကံ ပန ဂုဏာ မေစကဝဏ္ဏဿ သမုဒ္ဒဿ မတ္ထကေန ဂန္တွာ သကလဇမ္ဗုဒီပတလံ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ ဂတာ၊ အဟမ္ပိ ပါဋလိပုတ္တနဂရဒွါရေ နိသိန္နော တုမှာကံ ဂုဏကထံ အဿောသိ’’န္တိ။ သော ထေရဿ ဘိက္ခာဟာရံ ဒတွာ အတ္တနော တိစီဝရံ ပဋိယာဒေတွာ ထေရဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတွာ တဿောဝါဒေ ပတိဋ္ဌာယ ကတိပါဟေနေဝ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။

သဒ္ဓါတိဿမဟာရာဇာပိ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ မယှံ ဝန္ဒိတဗ္ဗယုတ္တကံ ဧကံ အယျံ အာစိက္ခထာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ဘိက္ခူ ‘‘မင်္ဂလဝါသီ ကုဋ္ဋတိဿတ္ထေရော’’တိ အာဟံသု။ ရာဇာ မဟာပရိဝါရေန ပဉ္စယောဇနမဂ္ဂံ အဂမာသိ။ ထေရော ‘‘ကိံ သဒ္ဒေါ ဧသော၊ အာဝုသော’’တိ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ရာဇာ၊ ဘန္တေ၊ တုမှာကံ ဒဿနတ္ထာယ အာဂတော’’တိ။ ထေရော စိန္တေသိ – ‘‘ကိံ မယှံ မဟလ္လကကာလေ ရာဇဂေဟေ ကမ္မ’’န္တိ ဒိဝါဋ္ဌာနေ မဉ္စေ နိပဇ္ဇိတွာ ဘူမိယံ လေခံ လိခန္တော အစ္ဆိ။ ရာဇာ ‘‘ကဟံ ထေရော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဒိဝါဋ္ဌာနေ’’တိ သုတွာ တတ္ထ ဂစ္ဆန္တော ထေရံ ဘူမိယံ လေခံ လိခန္တံ ဒိသွာ ‘‘ခီဏာသဝဿ နာမ ဟတ္ထကုက္ကုစ္စံ နတ္ထိ၊ နာယံ ခီဏာသဝေါ’’တိ အဝန္ဒိတွာဝ နိဝတ္တိ။ ဘိက္ခုသင်္ဃော ထေရံ အာဟ – ‘‘ဘန္တေ၊ ဧဝံဝိဓဿ သဒ္ဓဿ ပသန္နဿ ရညော ကသ္မာ ဝိပ္ပဋိသာရံ ကရိတ္ထာ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော၊ ရညော ပသာဒရက္ခနံ န တုမှာကံ ဘာရော၊ မဟလ္လကတ္ထေရဿ ဘာရော’’တိ ဝတွာ အပရဘာဂေ အနုပါဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗာယန္တော ဘိက္ခုသင်္ဃံ အာဟ – ‘‘မယှံ ကူဋာဂါရမှိ အညမ္ပိ ပလ္လင်္ကံ အတ္ထရထာ’’တိ။ တသ္မိံ အတ္ထတေ ထေရော – ‘‘ဣဒံ ကူဋာဂါရံ အန္တရေ အပ္ပတိဋ္ဌဟိတွာ ရညာ ဒိဋ္ဌကာလေယေဝ ဘူမိယံ ပတိဋ္ဌာတူ’’တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယိ။ ကူဋာဂါရံ ပဉ္စယောဇနမဂ္ဂံ အာကာသေန အဂမာသိ။ ပဉ္စယောဇနမဂ္ဂေ ဓဇံ ဓာရေတုံ သမတ္ထာ ရုက္ခာ ဓဇပဂ္ဂဟိတာဝ အဟေသုံ။ ဂစ္ဆာပိ ဂုမ္ဗာပိ သဗ္ဗေ ကူဋာဂါရာဘိမုခါ ဟုတွာ အဋ္ဌံသု။

ရညောပိ ပဏ္ဏံ ပဟိဏိံသု ‘‘ထေရော ပရိနိဗ္ဗုတော၊ ကူဋာဂါရံ အာကာသေန အာဂစ္ဆတီ’’တိ။ ရာဇာ န သဒ္ဒဟိ။ ကူဋာဂါရံ အာကာသေန ဂန္တွာ ထူပါရာမံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ သိလာစေတိယဋ္ဌာနံ အဂမာသိ။ စေတိယံ သဟ ဝတ္ထုနာ ဥပ္ပတိတွာ ကူဋာဂါရမတ္ထကေ အဋ္ဌာသိ၊ သာဓုကာရသဟဿာနိ ပဝတ္တိံသု ။ တသ္မိံ ခဏေ မဟာဗျဂ္ဃတ္ထေရော နာမ လောဟပါသာဒေ သတ္တမကူဋာဂါရေ နိသိန္နော ဘိက္ခူနံ ဝိနယကမ္မံ ကရောန္တော တံ သဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘ကိံ သဒ္ဒေါ ဧသော’’တိ ပဋိပုစ္ဆိ။ ဘန္တေ၊ မင်္ဂလဝါသီ ကုဋ္ဋတိဿတ္ထေရော ပရိနိဗ္ဗုတော၊ ကူဋာဂါရံ ပဉ္စယောဇနမဂ္ဂံ အာကာသေန အာဂတံ၊ တတ္ထ သော သာဓုကာရသဒ္ဒေါတိ။ အာဝုသော၊ ပုညဝန္တေ နိဿာယ သက္ကာရံ လဘိဿာမာတိ အန္တေဝါသိကေ ခမာပေတွာ အာကာသေနေဝ အာဂန္တွာ တံ ကူဋာဂါရံ ပဝိသိတွာ ဒုတိယမဉ္စေ နိသီဒိတွာ အနုပါဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗာယိ။ ရာဇာ ဂန္ဓပုပ္ဖစုဏ္ဏာနိ အာဒါယ ဂန္တွာ အာကာသေ ဌိတံ ကူဋာဂါရံ ဒိသွာ ကူဋာဂါရံ ပူဇေသိ။ တသ္မိံ ခဏေ ကူဋာဂါရံ ဩတရိတွာ ပထဝိယံ ပတိဋ္ဌိတံ။ ရာဇာ မဟာသက္ကာရေန သရီရကိစ္စံ ကာရေတွာ ဓာတုယော ဂဟေတွာ စေတိယံ အကာသိ။ ဧဝရူပါ သီလဝန္တာနံ ဒဿနကာမာ နာမ ဟောန္တိ။

သဒ္ဓမ္မံ သောတုမိစ္ဆတီတိ တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ သဒ္ဓမ္မံ သောတုကာမော ဟောတိ ပိဏ္ဍပါတိကတ္ထေရာဒယော ဝိယ။ ဂင်္ဂါဝနဝါလိအင်္ဂဏမှိ ကိရ တိံသ ဘိက္ခူ ဝဿံ ဥပဂတာ အနွဒ္ဓမာသံ ဥပေါသထဒိဝသေ စတုပစ္စယသန္တောသဘာဝနာရာမမဟာအရိယဝံသဉ္စ (အ။ နိ။ ၄။၂၈) ကထေန္တိ။ ဧကော ပိဏ္ဍပါတိကတ္ထေရော ပစ္ဆာဘာဂေန အာဂန္တွာ ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေ နိသီဒိ။ အထ နံ ဧကော ဂေါနသော ဇင်္ဃပိဏ္ဍိမံသံ သဏ္ဍာသေန ဂဏှန္တော ဝိယ ဍံသိ။ ထေရော ဩလောကေန္တော ဂေါနသံ ဒိသွာ ‘‘အဇ္ဇ ဓမ္မဿဝနန္တရာယံ န ကရိဿာမီ’’တိ ဂေါနသံ ဂဟေတွာ ထဝိကာယ ပက္ခိပိတွာ ထဝိကာမုခံ ဗန္ဓိတွာ အဝိဒူရေ ဌာနေ ဌပေတွာ ဓမ္မံ သုဏန္တောဝ နိသီဒိ။ အရုဏုဂ္ဂမနဉ္စ ဝိသံ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ ထေရဿ တိဏ္ဏံ ဖလာနံ ပါပုဏနဉ္စ ဝိသဿ ဒဋ္ဌဋ္ဌာနေနေဝ ဩတရိတွာ ပထဝိပဝိသနဉ္စ ဓမ္မကထိကတ္ထေရဿ ဓမ္မကထာနိဋ္ဌာပနဉ္စ ဧကက္ခဏေယေဝ အဟောသိ။ တတော ထေရော အာဟ – ‘‘အာဝုသော ဧကော မေ စောရော ဂဟိတော’’တိ ထဝိကံ မုဉ္စိတွာ ဂေါနသံ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ ဘိက္ခူ ဒိသွာ ‘‘ကာယ ဝေလာယ ဒဋ္ဌတ္ထ၊ ဘန္တေ’’တိ ပုစ္ဆိံသု။ ဟိယျော သာယနှသမယေ၊ အာဝုသောတိ။ ကသ္မာ၊ ဘန္တေ၊ ဧဝံ ဘာရိယံ ကမ္မံ ကရိတ္ထာတိ။ အာဝုသော၊ သစာဟံ ဒီဃဇာတိကေန ဒဋ္ဌောတိ ဝဒေယျံ၊ နယိမံ ဧတ္တကံ အာနိသံသံ လဘေယျန္တိ။ ဣဒံ တာဝ ပိဏ္ဍပါတိကတ္ထေရဿ ဝတ္ထု။

ဒီဃဝါပိယမ္ပိ ‘‘မဟာဇာတကဘာဏကတ္ထေရော ဂါထာသဟဿံ မဟာဝေဿန္တရံ ကထေဿတီ’’တိ တိဿမဟာဂါမေ တိဿမဟာဝိဟာရဝါသီ ဧကော ဒဟရော သုတွာ တတော နိက္ခမိတွာ ဧကာဟေနေဝ နဝယောဇနမဂ္ဂံ အာဂတော။ တသ္မိံယေဝ ခဏေ ထေရော ဓမ္မကထံ အာရဘိ။ ဒဟရော ဒူရမဂ္ဂါဂမနေန သဉ္ဇာတကာယဒရထတ္တာ ပဋ္ဌာနဂါထာယ သဒ္ဓိံ အဝသာနဂါထံယေဝ ဝဝတ္ထပေသိ။ တတော ထေရဿ ‘‘ဣဒမဝေါစာ’’တိ ဝတွာ ဥဋ္ဌာယ ဂမနကာလေ ‘‘မယှံ အာဂမနကမ္မံ မောဃံ ဇာတ’’န္တိ ရောဒမာနော အဋ္ဌာသိ။ ဧကော မနုဿော တံ ကထံ သုတွာ ဂန္တွာ ထေရဿ အာရောစေသိ၊ ‘‘ဘန္တေ၊ ‘တုမှာကံ ဓမ္မကထံ သောဿာမီ’တိ ဧကော ဒဟရဘိက္ခု တိဿမဟာဝိဟာရာ အာဂတော၊ သော ‘ကာယဒရထဘာဝေန မေ အာဂမနံ မောဃံ ဇာတ’န္တိ ရောဒမာနော ဌိတော’’တိ။ ဂစ္ဆထ သညာပေထ နံ ‘‘ပုန သွေ ကထေဿာမာ’’တိ။ သော ပုနဒိဝသေ ထေရဿ ဓမ္မကထံ သုတွာ သောတာပတ္တိဖလံ ပါပုဏိ။

အပရာပိ ဥလ္လကောလိကဏ္ဏိဝါသိကာ ဧကာ ဣတ္ထီ ပုတ္တကံ ပါယမာနာ ‘‘ဒီဃဘာဏကမဟာအဘယတ္ထေရော နာမ အရိယဝံသပဋိပဒံ ကထေတီ’’တိ သုတွာ ပဉ္စယောဇနမဂ္ဂံ ဂန္တွာ ဒိဝါကထိကတ္ထေရဿ နိသိန္နကာလေယေဝ ဝိဟာရံ ပဝိသိတွာ ဘူမိယံ ပုတ္တံ နိပဇ္ဇာပေတွာ ဒိဝါကထိကတ္ထေရဿ ဌိတကာဝ ဓမ္မံ အဿောသိ။ သရဘာဏကေ ထေရေ ဥဋ္ဌိတေ ဒီဃဘာဏကမဟာအဘယတ္ထေရော စတုပစ္စယသန္တောသဘာဝနာရာမမဟာအရိယဝံသံ အာရဘိ။ သာ ဌိတကာဝ ပဂ္ဂဏှာတိ။ ထေရော တယော ဧဝ ပစ္စယေ ကထေတွာ ဥဋ္ဌာနာကာရံ အကာသိ။ သာ ဥပါသိကာ အာဟ – ‘‘အယျော၊ ‘အရိယဝံသံ ကထေဿာမီ’တိ သိနိဒ္ဓဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတွာ မဓုရပါနကံ ပိဝိတွာ ယဋ္ဌိမဓုကတေလာဒီဟိ ဘေသဇ္ဇံ ကတွာ ကထေတုံ ယုတ္တဋ္ဌာနေယေဝ ဥဋ္ဌဟတီ’’တိ။ ထေရော ‘‘သာဓု၊ ဘဂိနီ’’တိ ဝတွာ ဥပရိ ဘာဝနာရာမံ ပဋ္ဌပေသိ။ အရုဏုဂ္ဂမနဉ္စ ထေရဿ ‘‘ဣဒမဝေါစာ’’တိ ဝစနဉ္စ ဥပါသိကာယ သောတာပတ္တိဖလုပ္ပတ္တိ စ ဧကက္ခဏေယေဝ အဟောသိ။

အပရာပိ ကဠမ္ပရဝါသိကာ ဣတ္ထီ အင်္ကေန ပုတ္တံ အာဒါယ ‘‘ဓမ္မံ သောဿာမီ’’တိ စိတ္တလပဗ္ဗတံ ဂန္တွာ ဧကံ ရုက္ခံ နိဿာယ ဒါရကံ နိပဇ္ဇာပေတွာ သယံ ဌိတကာဝ ဓမ္မံ သုဏာတိ။ ရတ္တိဘာဂသမနန္တရေ ဧကော ဒီဃဇာတိကော တဿာ ပဿန္တိယာယေဝ သမီပေ နိပန္နဒါရကံ စတူဟိ ဒါဌာဟိ ဍံသိတွာ အဂမာသိ။ သာ စိန္တေသိ – ‘‘သစာဟံ ‘ပုတ္တော မေ သပ္ပေန ဒဋ္ဌော’တိ ဝက္ခာမိ၊ ဓမ္မဿ အန္တရာယော ဘဝိဿတိ။ အနေကက္ခတ္တုံ ခေါ ပန မေ အယံ သံသာရဝဋ္ဋေ ဝဋ္ဋန္တိယာ ပုတ္တော အဟောသိ၊ ဓမ္မမေဝ စရိဿာမီ’’တိ တိယာမရတ္တိံ ဌိတကာဝ ဓမ္မံ ပဂ္ဂဏှိတွာ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌာယ အရုဏေ ဥဂ္ဂတေ သစ္စကိရိယာယ ပုတ္တဿ ဝိသံ နိမ္မထေတွာ ပုတ္တံ ဂဟေတွာ ဂတာ။ ဧဝရူပါ ပုဂ္ဂလာ ဓမ္မံ သောတုကာမာ နာမ ဟောန္တိ။

၃။ အတ္ထဝသသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၃။ တတိယေ တယော၊ ဘိက္ခဝေ၊ အတ္ထဝသေ သမ္ပဿမာနေနာတိ တယော အတ္ထေ တီဏိ ကာရဏာနိ ပဿန္တေန။ အလမေဝါတိ ယုတ္တမေဝ။ ယော ဓမ္မံ ဒေသေတီတိ ယော ပုဂ္ဂလော စတုသစ္စဓမ္မံ ပကာသေတိ။ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီတိ အဋ္ဌကထံ ဉာဏေန ပဋိသံဝေဒီ။ ဓမ္မပ္ပဋိသံဝေဒီတိ ပါဠိဓမ္မံ ပဋိသံဝေဒီ။

၄။ ကထာပဝတ္တိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၄။ စတုတ္ထေ ဌာနေဟီတိ ကာရဏေဟိ။ ပဝတ္တိနီတိ အပ္ပဋိဟတာ နိယျာနိကာ။

၅။ ပဏ္ဍိတသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၅။ ပဉ္စမေ ပဏ္ဍိတပညတ္တာနီတိ ပဏ္ဍိတေဟိ ပညတ္တာနိ ကထိတာနိ ပသတ္ထာနိ။ သပ္ပုရိသပညတ္တာနီတိ သပ္ပုရိသေဟိ မဟာပုရိသေဟိ ပညတ္တာနိ ကထိတာနိ ပသတ္ထာနိ။ အဟိံသာတိ ကရုဏာ စေဝ ကရုဏာပုဗ္ဗဘာဂေါ စ။ သံယမောတိ သီလသံယမော။ ဒမောတိ ဣန္ဒြိယသံဝရော၊ ဥပေါသထဝသေန ဝါ အတ္တဒမနံ၊ ပုဏ္ဏောဝါဒေ (မ။ နိ။ ၃။၃၉၅ အာဒယော၊ သံ။ နိ။ ၄။၈၈ အာဒယော) ဒမောတိ ဝုတ္တာ ခန္တိပိ အာဠဝကေ (သံ။ နိ။ ၁။၂၄၆၊ သု။ နိ။ ၁၈၃ အာဒယော) ဝုတ္တာ ပညာပိ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ မာတာပိတု ဥပဋ္ဌာနန္တိ မာတာပိတူနံ ရက္ခနံ ဂေါပနံ ပဋိဇဂ္ဂနံ။ သန္တာနန္တိ အညတ္ထ ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓအရိယသာဝကာ သန္တော နာမ၊ ဣဓ ပန မာတာပိတုဥပဋ္ဌာကာ အဓိပ္ပေတာ။ တသ္မာ ဥတ္တမဋ္ဌေန သန္တာနံ ၊ သေဋ္ဌစရိယဋ္ဌေန ဗြဟ္မစာရီနံ။ ဣဒံ မာတာပိတုဥပဋ္ဌာနံ သဗ္ဘိ ဥပညာတန္တိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သတံ ဧတာနိ ဌာနာနီတိ သန္တာနံ ဥတ္တမပုရိသာနံ ဧတာနိ ဌာနာနိ ကာရဏာနိ။ အရိယော ဒဿနသမ္ပန္နောတိ ဣဓ ဣမေသံယေဝ တိဏ္ဏံ ဌာနာနံ ကာရဏေန အရိယော စေဝ ဒဿနသမ္ပန္နော စ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ န ဗုဒ္ဓါဒယော န သောတာပန္နာ။ အထ ဝါ သတံ ဧတာနိ ဌာနာနီတိ မာတုပဋ္ဌာနံ ပိတုပဋ္ဌာနန္တိ ဧတာနိ ဌာနာနိ သန္တာနံ ဥတ္တမပုရိသာနံ ကာရဏာနီတိ ဧဝံ မာတာပိတုဥပဋ္ဌာကဝသေန ဣမိဿာ ဂါထာယ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ မာတာပိတုဥပဋ္ဌာကောယေဝ ဟိ ဣဓ ‘‘အရိယော ဒဿနသမ္ပန္နော’’တိ ဝုတ္တော။ သ လောကံ ဘဇတေ သိဝန္တိ သော ခေမံ ဒေဝလောကံ ဂစ္ဆတီတိ။

၆။ သီလဝန္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၆။ ဆဋ္ဌေ တီဟိ ဌာနေဟီတိ တီဟိ ကာရဏေဟိ။ ကာယေနာတိအာဒီသု ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တေ ဒိသွာ ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကရောန္တာ ဂစ္ဆန္တေ အနုဂစ္ဆန္တာ အာသနသာလာယ သမ္မဇ္ဇနဥပလေပနာဒီနိ ကရောန္တာ အာသနာနိ ပညာပေန္တာ ပါနီယံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေန္တာ ကာယေန ပုညံ ပသဝန္တိ နာမ။ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ပိဏ္ဍာယ စရန္တံ ဒိသွာ ‘‘ယာဂုံ ဒေထ၊ ဘတ္တံ ဒေထ၊ သပ္ပိနဝနီတာဒီနိ ဒေထ၊ ဂန္ဓပုပ္ဖာဒီဟိ ပူဇေထ၊ ဥပေါသထံ ဥပဝသထ၊ ဓမ္မံ သုဏာထ၊ စေတိယံ ဝန္ဒထာ’’တိအာဒီနိ ဝဒန္တာ ဝါစာယ ပုညံ ပသဝန္တိ နာမ။ ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍာယ စရန္တေ ဒိသွာ ‘‘လဘန္တူ’’တိ စိန္တေန္တာ မနသာ ပုညံ ပသဝန္တိ နာမ။ ပသဝန္တီတိ ပဋိလဘန္တိ။ ပုညံ ပနေတ္ထ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကံ ကထိတံ။

၇။ သင်္ခတလက္ခဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၇။ သတ္တမေ သင်္ခတဿာတိ ပစ္စယေဟိ သမာဂန္တွာ ကတဿ။ သင်္ခတလက္ခဏာနီတိ သင်္ခတံ ဧတန္တိ သဉ္ဇာနနကာရဏာနိ နိမိတ္တာနိ။ ဥပ္ပာဒေါတိ ဇာတိ။ ဝယောတိ ဘေဒေါ။ ဌိတဿ အညထတ္တံ နာမ ဇရာ။ တတ္ထ သင်္ခတန္တိ တေဘူမကာ ဓမ္မာ။ မဂ္ဂဖလာနိ ပန အသမ္မသနူပဂတ္တာ ဣဓ န ကထီယန္တိ။ ဥပ္ပာဒါဒယော သင်္ခတလက္ခဏာ နာမ။ တေသု ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဥပ္ပာဒေါ၊ ဌာနက္ခဏေ ဇရာ၊ ဘေဒက္ခဏေ ဝယော။ လက္ခဏံ န သင်္ခတံ၊ သင်္ခတံ န လက္ခဏံ ၊ လက္ခဏေန ပန သင်္ခတံ ပရိစ္ဆိန္နံ။ ယထာ ဟတ္ထိအဿဂေါမဟိံသာဒီနံ သတ္တိသူလာဒီနိ သဉ္ဇာနနလက္ခဏာနိ န ဟတ္ထိအာဒယော၊ နပိ ဟတ္ထိအာဒယော လက္ခဏာနေဝ၊ လက္ခဏေဟိ ပန တေ ‘‘အသုကဿ ဟတ္ထီ၊ အသုကဿ အဿော၊ အသုကဟတ္ထီ၊ အသုကအဿော’’တိ ဝါ ပညာယန္တိ၊ ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၈။ အသင်္ခတလက္ခဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၈။ အဋ္ဌမေ အသင်္ခတဿာတိ ပစ္စယေဟိ သမာဂန္တွာ အကတဿ။ အသင်္ခတလက္ခဏာနီတိ အသင်္ခတံ ဧတန္တိ သဉ္ဇာနနကာရဏာနိ နိမိတ္တာနိ။ န ဥပ္ပာဒေါ ပညာယတီတိအာဒီဟိ ဥပ္ပာဒဇရာဘင်္ဂါနံ အဘာဝေါ ဝုတ္တော။ ဥပ္ပာဒါဒီနဉှိ အဘာဝေန အသင်္ခတန္တိ ပညာယတိ။

၉။ ပဗ္ဗတရာဇသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၉။ နဝမေ မဟာသာလာတိ မဟာရုက္ခာ။ ကုလပတိန္တိ ကုလဇေဋ္ဌကံ။ သေလောတိ သိလာမယော။ အရညသ္မိန္တိ အဂါမကဋ္ဌာနေ။ ဗြဟ္မာတိ မဟန္တော။ ဝနေတိ အဋဝိယံ။ ဝနပ္ပတီတိ ဝနဇေဋ္ဌကာ။ ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန၊ မဂ္ဂံ သုဂတိဂါမိနန္တိ သုဂတိဂါမိကမဂ္ဂသင်္ခါတံ ဓမ္မံ စရိတွာ။

၁၀။ အာတပ္ပကရဏီယသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၅၀။ ဒသမေ အာတပ္ပံ ကရဏီယန္တိ ဝီရိယံ ကာတုံ ယုတ္တံ။ အနုပ္ပာဒါယာတိ အနုပ္ပာဒတ္ထာယ၊ အနုပ္ပာဒံ သာဓေဿာမီတိ ဣမိနာ ကာရဏေန ကတ္တဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ပရတောပိ ဧသေဝ နယော။ သာရီရိကာနန္တိ သရီရသမ္ဘဝါနံ။ ဒုက္ခာနန္တိ ဒုက္ခမာနံ။ တိဗ္ဗာနန္တိ ဗဟလာနံ၊ တာပနဝသေန ဝါ တိဗ္ဗာနံ။ ခရာနန္တိ ဖရုသာနံ။ ကဋုကာနန္တိ တိခိဏာနံ။ အသာတာနန္တိ အမဓုရာနံ။ အမနာပါနန္တိ မနံ ဝဍ္ဎေတုံ အသမတ္ထာနံ။ ပါဏဟရာနန္တိ ဇီဝိတဟရာနံ။ အဓိဝါသနာယာတိ အဓိဝါသနတ္ထာယ သဟနတ္ထာယ ခမနတ္ထာယ။

ဧတ္တကေ ဌာနေ သတ္ထာ အာဏာပေတွာ အာဏတ္တိံ ပဝတ္တေတွာ ဣဒါနိ သမာဒပေန္တော ယတော ခေါ၊ ဘိက္ခဝေတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ယတောတိ ယဒါ။ အာတာပီတိ ဝီရိယဝါ။ နိပကောတိ သပ္ပညော။ သတောတိ သတိယာ သမန္နာဂတော။ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာတိ ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ ပရိစ္ဆေဒပရိဝဋုမကိရိယာယ။ ဣမေ စ ပန အာတာပါဒယော တယောပိ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကာ ကထိတာ။

၁၁။ မဟာစောရသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၅၁။ ဧကာဒသမေ မဟာစောရောတိ မဟန္တော ဗလဝစောရော။ သန္ဓိန္တိ ဃရသန္ဓိံ။ နိလ္လောပန္တိ မဟာဝိလောပံ။ ဧကာဂါရိကန္တိ ဧကမေဝ ဂေဟံ ပရိဝါရေတွာ ဝိလုမ္ပနံ။ ပရိပန္ထေပိ တိဋ္ဌတီတိ ပန္ထဒူဟနကမ္မံ ကရောတိ။ နဒီဝိဒုဂ္ဂန္တိ နဒီနံ ဒုဂ္ဂမဋ္ဌာနံ အန္တရဒီပကံ၊ ယတ္ထ သက္ကာ ဟောတိ ဒွီဟိပိ တီဟိပိ ဇင်္ဃသဟဿေဟိ သဒ္ဓိံ နိလီယိတုံ။ ပဗ္ဗတဝိသမန္တိ ပဗ္ဗတာနံ ဝိသမဋ္ဌာနံ ပဗ္ဗတန္တရံ၊ ယတ္ထ သက္ကာ ဟောတိ သတ္တဟိ ဝါ အဋ္ဌဟိ ဝါ ဇင်္ဃသဟဿေဟိ သဒ္ဓိံ နိလီယိတုံ။ တိဏဂဟနန္တိ တိဏေန ဝဍ္ဎိတွာ သဉ္ဆန္နံ ဒွတ္တိယောဇနဋ္ဌာနံ။ ရောဓန္တိ ဃနံ အညမညံ သံသဋ္ဌသာခံ ဧကာဗဒ္ဓံ မဟာဝနသဏ္ဍံ။ ပရိယောဓာယ အတ္ထံ ဘဏိဿန္တီတိ ပရိယောဒဟိတွာ တံ တံ ကာရဏံ ပက္ခိပိတွာ အတ္ထံ ကထယိဿန္တိ။ တျာဿာတိ တေ အဿ။ ပရိယောဓာယ အတ္ထံ ဘဏန္တီတိ ကိသ္မိဉ္စိ ကိဉ္စိ ဝတ္တုံ အာရဒ္ဓေယေဝ ‘‘မာ ဧဝံ အဝစုတ္ထ၊ မယံ ဧတံ ကုလပရမ္ပရာယ ဇာနာမ၊ န ဧသ ဧဝရူပံ ကရိဿတီ’’တိ တံ တံ ကာရဏံ ပက္ခိပိတွာ မဟန္တမ္ပိ ဒေါသံ ဟရန္တာ အတ္ထံ ဘဏန္တိ။ အထ ဝါ ပရိယောဓာယာတိ ပဋိစ္ဆာဒေတွာတိပိ အတ္ထော။ တေ ဟိ တဿပိ ဒေါသံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ အတ္ထံ ဘဏန္တိ။ ခတံ ဥပဟတန္တိ ဂုဏခနနေန ခတံ၊ ဂုဏုပဃာတေန ဥပဟတံ။ ဝိသမေန ကာယကမ္မေနာတိ သမ္ပက္ခလနဋ္ဌေန ဝိသမေန ကာယဒွါရိကကမ္မေန။ ဝစီမနောကမ္မေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အန္တဂ္ဂါဟိကာယာတိ ဒသဝတ္ထုကာယ အန္တံ ဂဟေတွာ ဌိတဒိဋ္ဌိယာ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

စူဠဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။

ပဌမပဏ္ဏာသကံ နိဋ္ဌိတံ။

၂။ ဒုတိယပဏ္ဏာသကံ