📜

၄။ သမစိတ္တဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၃၃။ စတုတ္ထဿ ပဌမေ အသပ္ပုရိသဘူမီတိ အသပ္ပုရိသာနံ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌာနံ။ သပ္ပုရိသဘူမိယမ္ပိ ဧသေဝ နယော။ အကတညူတိ ကတံ န ဇာနာတိ။ အကတဝေဒီတိ ကတံ ပါကဋံ ကတွာ န ဇာနာတိ။ ဥပညာတန္တိ ဝဏ္ဏိတံ ထောမိတံ ပသတ္ထံ။ ယဒိဒန္တိ ယာ အယံ။ အကတညုတာ အကတဝေဒိတာတိ ပရေန ကတဿ ဥပကာရဿ အဇာနနဉ္စေဝ ပါကဋံ ကတွာ အဇာနနဉ္စ။ ကေဝလာတိ သကလာ။ သုက္ကပက္ခေပိ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

၃၄။ ဒုတိယေ မာတု စ ပိတု စာတိ ဇနကမာတု စ ဇနကပိတု စ။ ဧကေန၊ ဘိက္ခဝေ၊ အံသေန မာတရံ ပရိဟရေယျာတိ ဧကသ္မိံ အံသကူဋေ ဌပေတွာ မာတရံ ပဋိဇဂ္ဂေယျ။ ဧကေန အံသေန ပိတရံ ပရိဟရေယျာတိ ဧကသ္မိံ အံသကူဋေ ဌပေတွာ ပိတရံ ပဋိဇဂ္ဂေယျ။ ဝဿသတာယုကော ဝဿသတဇီဝီတိ ဝဿသတာယုကကာလေ ဇာတော သကလံ ဝဿသတံ ဇီဝန္တော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – သစေ ပုတ္တော နာမ ‘‘မာတာပိတူနံ ပဋိကရိဿာမီ’’တိ ဥဋ္ဌာယ သမုဋ္ဌာယ ဒက္ခိဏေ အံသကူဋေ မာတရံ၊ ဝါမေ ပိတရံ ဌပေတွာ ဝဿသတာယုကော သကလမ္ပိ ဝဿသတံ ဇီဝမာနော ပရိဟရေယျ။ သော စ နေသံ ဥစ္ဆာဒနပရိမဒ္ဒနနှာပနသမ္ဗာဟနေနာတိ သော စ ပုတ္တော နေသံ မာတာပိတူနံ အံသကူဋေသု ဌိတာနံယေဝ ဒုဂ္ဂန္ဓပဋိဝိနောဒနတ္ထံ သုဂန္ဓကရဏေန ဥစ္ဆာဒနေန၊ ပရိဿမဝိနောဒနတ္ထံ ဟတ္ထပရိမဒ္ဒနေန၊ သီတုဏှကာလေ စ ဥဏှောဒကသီတောဒကနှာပနေန၊ ဟတ္ထပါဒါဒီနံ အာကဍ္ဎနပရိကဍ္ဎနသင်္ခါတေန သမ္ဗာဟနေန ဥပဋ္ဌာနံ ကရေယျ။ တေ စ တတ္ထေဝါတိ တေ စ မာတာပိတရော တတ္ထေဝ တဿ အံသကူဋေသု နိသိန္နာဝ မုတ္တကရီသံ စဇေယျုံ။ နတွေဝ၊ဘိက္ခဝေတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧဝမ္ပိ နတွေဝ မာတာပိတူနံ ကတံ ဝါ ဟောတိ ပဋိကတံ ဝါ။

ဣဿရာဓိပစ္စေ ရဇ္ဇေတိ စက္ကဝတ္တိရဇ္ဇံ သန္ဓာယေဝမာဟ။ အာပါဒကာတိ ဝဍ္ဎကာ အနုပါလကာ။ ပုတ္တာ ဟိ မာတာပိတူဟိ ဝဍ္ဎိတာ စေဝ အနုပါလိတာ စ။ ပေါသကာတိ ဟတ္ထပါဒေ ဝဍ္ဎေတွာ ဟဒယလောဟိတံ ပါယေတွာ ပေါသကာ။ ပုတ္တာ ဟိ မာတာပိတူဟိ ပုဋ္ဌာ ဘတာ အန္နပါနာဒီဟိ ပဋိဇဂ္ဂိတာ။ ဣမဿ လောကဿ ဒဿေတာရောတိ သစေ ဟိ မာတာပိတရော ဇာတဒိဝသေယေဝ ပုတ္တံ ပါဒေ ဂဟေတွာ အရညေ ဝါ နဒိယံ ဝါ ပပါတေ ဝါ ခိပေယျုံ၊ ဣမသ္မိံ လောကေ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာရမ္မဏံ န ပဿေယျ။ ဧဝံ အကတွာ အာပါဒိတတ္တာ ပေါသိတတ္တာ ဧသ ဣမသ္မိံ လောကေ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာရမ္မဏံ မာတာပိတရော နိဿာယ ပဿတီတိ တျာဿ ဣမဿ လောကဿ ဒဿေတာရော နာမ ဟောန္တိ။ သမာဒပေတီတိ ဂဏှာပေတိ။ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ သဒ္ဓါသီလစာဂပညာ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကာ ကထိတာ။ ဓမ္မသေနာပတိသာရိပုတ္တတ္ထေရသဒိသောဝ ဘိက္ခု တေသု ပတိဋ္ဌာပေတိ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

၃၅။ တတိယေ တေနုပသင်္ကမီတိ သော ဟိ ဗြာဟ္မဏော ‘‘သမဏော ကိရ ဂေါတမော ကထိတံ ဝိဿဇ္ဇေတိ၊ ပုစ္ဆာယဿ ဝိရဇ္ဈနံ နာမ နတ္ထိ။ အဟမဿ ဝိရဇ္ဈနပဉှံ အဘိသင်္ခရိဿာမီ’’တိ ပဏီတဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဂဗ္ဘဒွါရံ ပိဒဟိတွာ နိသိန္နော စိန္တေတုံ အာရဘိ။ အထဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒေါ ဝတ္တတိ၊ စိတ္တံ န ဧကဂ္ဂံ ဟောတိ၊ ဘူမိဃရံ ကာရေဿာမီ’’တိ ဘူမိဃရံ ကာရေတွာ တတ္ထ ပဝိသိတွာ – ‘‘ဧဝံ ပုဋ္ဌော ဧဝံ ကထေဿတိ၊ ဧဝံ ပုဋ္ဌော ဧဝံ ကထေဿတီ’’တိ ဧကံ ဂဏှိတွာ ဧကံ ဝိဿဇ္ဇေန္တော သကလဒိဝသံ ကိဉ္စိ ပဿိတုံ နာသက္ခိ။ တဿ ဣမိနာဝ နီဟာရေန စတ္တာရော မာသာ ဝီတိဝတ္တာ။ သော စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန ဥဘတောကောဋိကံ ပဉှံ နာမ အဒ္ဒသ။ ဧဝံ ကိရဿ အဟောသိ – ‘‘အဟံ သမဏံ ဂေါတမံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘ကိံဝါဒီ ဘဝ’န္တိ ပုစ္ဆိဿာမိ။ သစေ ‘ကိရိယဝါဒိမှီ’တိ ဝက္ခတိ၊ ‘သဗ္ဗာကုသလာနံ နာမ တုမှေ ကိရိယံ ဝဒေထာ’တိ နံ နိဂ္ဂဏှိဿာမိ။ သစေ ‘အကိရိယဝါဒိမှီ’တိ ဝက္ခတိ၊ ‘ကုသလဓမ္မာနံ နာမ တုမှေ အကိရိယံ ဝဒေထာ’တိ နံ နိဂ္ဂဏှိဿာမိ။ ဣဒဉှိ ဥဘတောကောဋိကံ ပဉှံ ပုဋ္ဌော နေဝ ဥဂ္ဂိလိတုံ သက္ခိဿတိ န နိဂ္ဂိလိတုံ။ ဧဝံ မမ ဇယော ဘဝိဿတိ၊ သမဏဿ ဂေါတမဿ ပရာဇယော’’တိ ဥဋ္ဌာယ အပ္ဖောဋေတွာ ဘူမိဃရာ နိက္ခမ္မ ‘‘ဧဝရူပံ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တေန န ဧကကေန ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ နဂရေ ဃောသနံ ကာရေတွာ သကလနာဂရေဟိ ပရိဝုတော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။ ကိံဝါဒီတိ ကိံလဒ္ဓိကော။ ကိမက္ခာယီတိ ကိံ နာမ သာဝကာနံ ပဋိပဒံ အက္ခာယီတိ ပုစ္ဆိ။ အထဿ ဘဂဝါ စတူဟိ မာသေဟိ ပဉှံ အဘိသင်္ခရိတွာ ‘‘ဒိဋ္ဌော မေ သမဏဿ ဂေါတမဿ ပရာဇယပဉှော’’တိ မာနံ ပဂ္ဂယှ အာဂတဘာဝံ ဉတွာ ဧကပဒေနေဝ တံ ပဉှံ ဘိန္ဒန္တော ကိရိယဝါဒီ စာဟံ၊ ဗြာဟ္မဏာတိအာဒိမာဟ။ အထ ဗြာဟ္မဏော အတ္တနော မာနံ အပနေတွာ ဘဂဝန္တံ အာယာစန္တော ယထာကထံ ပနာတိအာဒိမာဟ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

၃၆။ စတုတ္ထေ ဒက္ခိဏေယျာတိ ဒက္ခိဏာ ဝုစ္စတိ ဒါနံ၊ တဿ ပဋိဂ္ဂဟဏယုတ္တာ ကတိ ပုဂ္ဂလာတိ ပုစ္ဆတိ။ သေခေါတိ ဣမိနာ သတ္တ သေက္ခေ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထ စ သီလဝန္တပုထုဇ္ဇနောပိ သောတာပန္နေနေဝ သင်္ဂဟိတော။ အာဟုနေယျာ ယဇမာနာနံ ဟောန္တီတိ ဒါနံ ဒဒန္တာနံ အာဟုနဿ အရဟာ ဒါနပဋိဂ္ဂါဟကာ နာမ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ ခေတ္တန္တိ ဝတ္ထု ပတိဋ္ဌာ၊ ပုညဿ ဝိရုဟနဋ္ဌာနန္တိ အတ္ထော။

၃၇။ ပဉ္စမေ ပုဗ္ဗာရာမေတိ သာဝတ္ထိတော ပုရတ္ထိမဒိသာဘာဂေ အာရာမေ။ မိဂါရမာတုပါသာဒေတိ ဝိသာခါယ ဥပါသိကာယ ပါသာဒေ။ သာ ဟိ မိဂါရသေဋ္ဌိနာ မာတုဋ္ဌာနေ ဌပိတတ္တာပိ၊ သဗ္ဗဇေဋ္ဌကဿ ပုတ္တဿ အယျကသေဋ္ဌိနောဝ သမာနနာမကတ္တာပိ မိဂါရမာတာတိ ဝုစ္စတိ။ တာယ ကာရိတော သဟဿဂဗ္ဘော ပါသာဒေါ မိဂါရမာတုပါသာဒေါ နာမ။ ထေရော တသ္မိံ ဝိဟရတိ။ တတြ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တောတိ တသ္မိံ ပါသာဒေ ဝိဟရန္တော ဓမ္မသေနာပတိသာရိပုတ္တတ္ထေရော။

ဘိက္ခူ အာမန္တေသီတိ ကသ္မိံ ကာလေ အာမန္တေသိ? ကာနိစိ ဟိ သုတ္တာနိ ပုရေဘတ္တေ ဘာသိတာနိ အတ္ထိ၊ ကာနိစိ ပစ္ဆာဘတ္တေ၊ ကာနိစိ ပုရိမယာမေ၊ ကာနိစိ မဇ္ဈိမယာမေ၊ ကာနိစိ ပစ္ဆိမယာမေ။ ဣဒံ ပန သမစိတ္တပဋိပဒါသုတ္တံ ပစ္ဆာဘတ္တေ ဘာသိတံ။ တသ္မာ သာယနှသမယေ အာမန္တေသိ။

န ကေဝလံ စေတံ ထေရေနေဝ ဘာသိတံ၊ တထာဂတေနာပိ ဘာသိတံ။ ကတ္ထ နိသီဒိတွာတိ? ဝိသာခါယ ရတနပါသာဒေ နိသီဒိတွာ။ တထာဂတော ဟိ ပဌမဗောဓိယံ ဝီသတိ ဝဿာနိ အနိဗဒ္ဓဝါသော ဟုတွာ ယတ္ထ ယတ္ထ ဖာသုကံ ဟောတိ၊ တတ္ထ တတ္ထေဝ ဂန္တွာ ဝသိ။ ပဌမံ အန္တောဝဿဉှိ ဣသိပတနေ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတွာ အဋ္ဌာရသ မဟာဗြဟ္မကောဋိယော အမတပါနံ ပါယေတွာ ဗာရာဏသိံ ဥပနိဿာယ ဣသိပတနေ ဝသိ။ ဒုတိယံ အန္တောဝဿံ ရာဇဂဟံ ဥပနိဿာယ ဝေဠုဝနေ၊ တတိယစတုတ္ထာနိပိ တတ္ထေဝ၊ ပဉ္စမံ အန္တောဝဿံ ဝေသာလိံ ဥပနိဿာယ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ၊ ဆဋ္ဌံ အန္တောဝဿံ မကုလပဗ္ဗတေ၊ သတ္တမံ တာဝတိံသဘဝနေ၊ အဋ္ဌမံ ဘဂ္ဂေ သုသုမာရဂိရံ နိဿာယ ဘေသကဠာဝနေ၊ နဝမံ ကောသမ္ဗိယံ၊ ဒသမံ ပါလိလေယျကေ ဝနသဏ္ဍေ၊ ဧကာဒသမံ နာလာယံ ဗြာဟ္မဏဂါမေ၊ ဒွါဒသမံ ဝေရဉ္ဇာယံ၊ တေရသမံ စာလိယပဗ္ဗတေ၊ စုဒ္ဒသမံ ဇေတဝနေ၊ ပဉ္စဒသမံ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ၊ သောဠသမံ အာဠဝကံ ဒမေတွာ စတုရာသီတိပါဏသဟဿာနိ အမတပါနံ ပါယေတွာ အာဠဝိယံ၊ သတ္တရသမံ ရာဇဂဟေယေဝ၊ အဋ္ဌာရသမံ စာလိယပဗ္ဗတေယေဝ၊ တထာ ဧကူနဝီသတိမံ၊ ဝီသတိမံ ပန အန္တောဝဿံ ရာဇဂဟံယေဝ ဥပနိဿာယ ဝသိ။ ဧဝံ ဝီသတိ ဝဿာနိ အနိဗဒ္ဓဝါသော ဟုတွာ ယတ္ထ ယတ္ထ ဖာသုကံ ဟောတိ၊ တတ္ထ တတ္ထေဝ ဝသိ။

တတော ပဋ္ဌာယ ပန ဒွေ သေနာသနာနိ ဓုဝပရိဘောဂါနိ အကာသိ။ ကတရာနိ ဒွေ? ဇေတဝနဉ္စ ပုဗ္ဗာရာမဉ္စ။ ကသ္မာ? ဒွိန္နံ ကုလာနံ ဂုဏမဟန္တတာယ။ အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဟိ ဝိသာခါယ စ ဂုဏံ သန္ဓာယ ဂုဏံ ပဋိစ္စ သတ္ထာ တာနိ သေနာသနာနိ ဓုဝပရိဘောဂေန ပရိဘုဉ္ဇိ။ ဥတုဝဿံ စာရိကံ စရိတွာပိ ဟိ အန္တောဝဿေ ဒွီသုယေဝ သေနာသနေသု ဝသတိ။ ဧဝံ ဝသန္တော ပန ဇေတဝနေ ရတ္တိံ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ ဘိက္ခုသင်္ဃပရိဝုတော ဒက္ခိဏဒွါရေန သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိတွာ ပါစီနဒွါရေန နိက္ခမိတွာ ပုဗ္ဗာရာမေ ဒိဝါဝိဟာရံ ကရောတိ။ ပုဗ္ဗာရာမေ ရတ္တိံ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ ပါစီနဒွါရေန သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိတွာ ဒက္ခိဏဒွါရေန နိက္ခမိတွာ ဇေတဝနေ ဒိဝါဝိဟာရံ ကရောတိ။ တသ္မိံ ပန ဒိဝသေ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဇေတဝနေယေဝ ဝသိ။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဝသန္တဿ စဿ ပဉ္စဝိဓကိစ္စံ အဝိဇဟိတမေဝ ဟောတိ။ တံ ဟေဋ္ဌာ ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ တေသု ကိစ္စေသု ပစ္ဆိမယာမကိစ္စကာလေ ဘဂဝါ လောကံ ဩလောကေန္တော သာဝတ္ထိဝါသီနဉ္စ သမန္တာ စ သာဝတ္ထိယာ ဂါဝုတအဍ္ဎယောဇနယောဇနပရမေ ဌာနေ အပရိမာဏာနံ သတ္တာနံ အဘိသမယဘာဝံ အဒ္ဒသ။

တတော ‘‘ကသ္မိံ နု ခေါ ကာလေ အဘိသမယော ဘဝိဿတီ’’တိ ဩလောကေန္တော ‘‘သာယနှသမယေ’’တိ ဒိသွာ ‘‘မယိ နု ခေါ ကထေန္တေ အဘိသမယော ဘဝိဿတိ၊ သာဝကေ ကထေန္တေ ဘဝိဿတီ’’တိ ‘‘သာရိပုတ္တတ္ထေရေ ကထေန္တေ ဘဝိဿတီ’’တိ အဒ္ဒသ။ တတော ‘‘ကတ္ထ နိသီဒိတွာ ကထေန္တေ ဘဝိဿတီ’’တိ ဩလောကေန္တော ‘‘ဝိသာခါယ ရတနပါသာဒေ နိသီဒိတွာ’’တိ ဒိသွာ ‘‘ဗုဒ္ဓါနံ နာမ တယော သာဝကသန္နိပါတာ ဟောန္တိ၊ အဂ္ဂသာဝကာနံ ဧကော။ တေသု အဇ္ဇ ဓမ္မသေနာပတိသာရိပုတ္တတ္ထေရဿ သာဝကသန္နိပါတော ဘဝိဿတီ’’တိ အဒ္ဒသ။ ဒိသွာ ပါတောဝ သရီရပဋိဇဂ္ဂနံ ကတွာ နိဝတ္ထနိဝါသနော သုဂတစီဝရံ ပါရုပိတွာ သေလမယပတ္တံ အာဒါယ ဘိက္ခုသင်္ဃပရိဝုတော ဒက္ခိဏဒွါရေန နဂရံ ပဝိသိတွာ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော ဘိက္ခုသင်္ဃဿ သုလဘပိဏ္ဍပါတံ ကတွာ ဝါတပ္ပဟတာ ဝိယ နာဝါ ပဋိနိဝတ္တိတွာ ဒက္ခိဏဒွါရေန နိက္ခမိတွာ ဗဟိဒွါရေ အဋ္ဌာသိ။ တတော အသီတိ မဟာသာဝကာ ဘိက္ခုနိပရိသာ ဥပါသကပရိသာ ဥပါသိကာပရိသာတိ စတဿော ပရိသာ သတ္ထာရံ ပရိဝါရယိံသု။

သတ္ထာ သာရိပုတ္တတ္ထေရံ အာမန္တေသိ – ‘‘သာရိပုတ္တ၊ တယာ ပုဗ္ဗာရာမံ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ၊ တဝ စ ပရိသံ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆာဟီ’’တိ။ ‘‘သာဓု၊ ဘန္တေ’’တိ ထေရော အတ္တနော ပရိဝါရေဟိ ပဉ္စဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ ပရိဝုတော ပုဗ္ဗာရာမံ အဂမာသိ။ ဧတေနေဝ နိယာမေန အသီတိ မဟာသာဝကေ ပုဗ္ဗာရာမမေဝ ပေသေတွာ သယံ ဧကေန အာနန္ဒတ္ထေရေနေဝ သဒ္ဓိံ ဇေတဝနံ အဂမာသိ။ အာနန္ဒတ္ထေရောပိ ဝိဟာရေ သတ္ထု ဝတ္တံ ကတွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ပုဗ္ဗာရာမံ ဂစ္ဆာမိ၊ ဘန္တေ’’တိ အာဟ။ ဧဝံ ကရောဟိ အာနန္ဒာတိ။ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ တတ္ထေဝ အဂမာသိ။ သတ္ထာ ဧကကောဝ ဇေတဝနေ ဩဟီနော။

တံ ဒိဝသဉှိ စတဿော ပရိသာ ထေရဿေဝ ဓမ္မကထံ သောတုကာမာ အဟေသုံ။ ကောသလမဟာရာဇာပိ ဗလကာယေန ပရိဝုတော ပုဗ္ဗာရာမမေဝ ဂတော။ တထာ ပဉ္စသတဥပါသကပရိဝါရော အနာထပိဏ္ဍိကော။ ဝိသာခါ ပန မဟာဥပါသိကာ ဒွီဟိ ဇင်္ဃသဟဿေဟိ ပရိဝုတော အဂမာသိ။ သတ္တပဏ္ဏာသာယ ကုလသတသဟဿာနံ ဝသနဋ္ဌာနေ သာဝတ္ထိနဂရေ ဂေဟပါလကဒါရကေ ဌပေတွာ သေသဇနော ဂန္ဓစုဏ္ဏမာလာဒီနိ ဂဟေတွာ ပုဗ္ဗာရာမမေဝ အဂမာသိ။ စတူသု ဒွါရဂါမေသု ဂါဝုတအဍ္ဎယောဇနယောဇနပရမဋ္ဌာနေ သဗ္ဗေယေဝ မနုဿာ ဂန္ဓစုဏ္ဏမာလာဒိဟတ္ထာ ပုဗ္ဗာရာမမေဝ အဂမံသု။ သကလဝိဟာရော မိဿကပုပ္ဖေဟိ အဘိကိဏ္ဏော ဝိယ အဟောသိ။

ဓမ္မသေနာပတိသာရိပုတ္တတ္ထေရောပိ ခေါ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ဝိဟာရပရိဝေဏေ အင်္ဂဏဋ္ဌာနေ အဋ္ဌာသိ။ ဘိက္ခူ ထေရဿ အာသနံ ပညာပယိံသု။ ထေရော တတ္ထ နိသီဒိတွာ ဥပဋ္ဌာကတ္ထေရေန ဝတ္တေ ကတေ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ဩဝါဒံ ကတွာ ဂန္ဓကုဋိံ ပဝိသိတွာ သမာပတ္တိံ အပ္ပေတွာ နိသီဒိ။ သော ပရိစ္ဆိန္နကာလဝသေန သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ အစိရဝတိံ ဂန္တွာ ရဇောဇလ္လံ ပဝါဟေတွာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓဒရထော ဩတိဏ္ဏတိတ္ထေနေဝ ဥတ္တရိတွာ နိဝတ္ထနိဝါသနော သင်္ဃာဋိံ ပါရုပိတွာ အဋ္ဌာသိ။ ဘိက္ခုသင်္ဃောပိ သမ္မုခသမ္မုခဋ္ဌာနေန ဩတရိတွာ သရီရေ ရဇောဇလ္လံ ပဝါဟေတွာ ပစ္စုတ္တရိတွာ ထေရံ ပရိဝါရယိံသု။ အန္တောဝိဟာရေပိ ထေရဿ ဓမ္မာသနံ ပညာပယိံသု။ စတဿောပိ ပရိသာ အတ္တနော အတ္တနော ဩကာသံ ဉတွာ မဂ္ဂံ ဌပေတွာ နိသီဒိံသု။ သာရိပုတ္တတ္ထေရောပိ ပဉ္စဘိက္ခုသတပရိဝါရော ဓမ္မသဘံ အာဂန္တွာ သီဟမတ္ထကပ္ပတိဋ္ဌိတေ သမုဿိတသေတစ္ဆတ္တေ ရတနပလ္လင်္ကေ စိတ္တဗီဇနိံ ဂဟေတွာ ပုရတ္ထာဘိမုခေါ နိသီဒိ။ နိသီဒိတွာ ပရိသံ ဩလောကေတွာ – ‘‘မဟတီ ဝတာယံ ပရိသာ၊ ဣမိဿာ န အပ္ပမတ္တိကာ ပရိတ္တကဓမ္မဒေသနာ အနုစ္ဆဝိကာ၊ ကတရဓမ္မဒေသနာ နု ခေါ အနုစ္ဆဝိကာ ဘဝိဿတီ’’တိ တီဏိ ပိဋကာနိ အာဝဇ္ဇမာနော ဣမံ သံယောဇနပရိယာယ ဓမ္မဒေသနံ အဒ္ဒသ။

ဧဝံ ဒေသနံ သလ္လက္ခေတွာ တံ ဒေသေတုကာမော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ အာဝုသော၊ ဘိက္ခဝေတိ။ အာဝုသောတိ ဟိ အဝတွာ၊ ဘိက္ခဝေတိ ဝစနံ ဗုဒ္ဓါလာပေါ နာမ ဟောတိ၊ အယံ ပနာယသ္မာ ‘‘ဒသဗလေန သမာနံ အာလပနံ န ကရိဿာမီ’’တိ သတ္ထု ဂါရဝဝသေန သာဝကာလာပံ ကရောန္တော၊ ‘‘အာဝုသော ဘိက္ခဝေ’’တိ အာဟ။ ဧတဒဝေါစာတိ ဧတံ ‘‘အဇ္ဈတ္တသံယောဇနဉ္စ၊ အာဝုသော၊ ပုဂ္ဂလံ ဒေသေဿာမိ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနဉ္စာ’’တိ ဓမ္မဒေသနာပဒံ အဝေါစ။

တသ္မိံ ပန ရတနပါသာဒေ အဓိဝတ္ထော ဧကော သောတာပန္နော ဒေဝပုတ္တော အတ္ထိ၊ သော ဗုဒ္ဓေဟိ ဝါ သာဝကေဟိ ဝါ ဒေသနာယ အာရဒ္ဓမတ္တာယယေဝ ဇာနာတိ – ‘‘အယံ ဒေသနာ ဥတ္တာနိကာ ဘဝိဿတိ၊ အယံ ဂမ္ဘီရာ။ အယံ ဈာနနိဿိတာ ဘဝိဿတိ၊ အယံ ဝိပဿနာနိဿိတာ။ အယံ မဂ္ဂနိဿိတာ အယံ ဖလနိဿိတာ၊ အယံ နိဗ္ဗာနနိဿိတာ’’တိ။ သော တသ္မိမ္ပိ ဒိဝသေ ထေရေန ဒေသနာယ အာရဒ္ဓမတ္တာယ ဧဝံ အညာသိ – ‘‘ယေန နီဟာရေန မယှံ အယျေန ဓမ္မသေနာပတိနာ သာရိပုတ္တတ္ထေရေန ဒေသနာ အာရဒ္ဓါ၊ အယံ ဒေသနာ ဝိပဿနာဂါဠှာ ဘဝိဿတိ၊ ဆဟိ မုခေဟိ ဝိပဿနံ ကထေဿတိ။ ဒေသနာပရိယောသာနေ ကောဋိသတသဟဿဒေဝတာ အရဟတ္တံ ပါပုဏိဿန္တိ၊ သောတာပန္နာဒီနံ ပန ဒေဝမနုဿာနံ ပရိစ္ဆေဒေါ န ဘဝိဿတိ။ ဒေသနာယ အနုစ္ဆဝိကံ ကတွာ မယှံ အယျဿ သာဓုကာရံ ဒဿာမီ’’တိ ဒေဝါနုဘာဝေန မဟန္တံ သဒ္ဒံ ကတွာ – ‘‘သာဓု သာဓု အယျာ’’တိ အာဟ။

ဒေဝရာဇေန သာဓုကာရေ ဒိန္နေ ပရိဝါရကပါသာဒသဟဿေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ သဗ္ဗာဝ သာဓုကာရံ အဒံသု။ တာသံ သာဓုကာရသဒ္ဒေန သဗ္ဗာ ပုဗ္ဗာရာမေ ဝသနဒေဝတာ၊ တာသံ သဒ္ဒေန ဂါဝုတမတ္တေ ဒေဝတာ၊ တတော အဍ္ဎယောဇနေ ယောဇနေတိ ဧတေနုပါယေန ဧကစက္ကဝါဠေ၊ ဒွီသု စက္ကဝါဠေသု၊ တီသု စက္ကဝါဠေသူတိ ဒသသဟဿစက္ကဝါဠေသု ဒေဝတာ သာဓုကာရမဒံသု။ တာသံ သာဓုကာရသဒ္ဒေန ပထဝိဋ္ဌကနာဂါ စ အာကာသဋ္ဌကဒေဝတာ စ။ တတော အဗ္ဘဝလာဟကာ၊ ဥဏှဝလာဟကာ၊ သီတဝလာဟကာ၊ ဝဿဝလာဟကာ၊ စာတုမဟာရာဇိကာ စတ္တာရော မဟာရာဇာနော၊ တာဝတိံသာ ဒေဝတာ၊ သက္ကော ဒေဝရာဇာ၊ ယာမာ ဒေဝတာ၊ သုယာမော ဒေဝရာဇာ ၊ တုသိတာ ဒေဝတာ၊ သန္တုသိတော ဒေဝရာဇာ၊ နိမ္မာနရတီ ဒေဝတာ၊ သုနိမ္မိတော ဒေဝရာဇာ၊ ဝသဝတ္တီ ဒေဝတာ၊ ဝသဝတ္တီ ဒေဝရာဇာ၊ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာ၊ ဗြဟ္မပုရောဟိတာ၊ မဟာဗြဟ္မာနော၊ ပရိတ္တာဘာ၊ အပ္ပမာဏာဘာ၊ အာဘဿရာ၊ ပရိတ္တသုဘာ၊ အပ္ပမာဏသုဘာ၊ သုဘကိဏှာ၊ ဝေဟပ္ဖလာ၊ အဝိဟာ၊ အတပ္ပာ၊ သုဒဿာ၊ သုဒဿီ၊ အကနိဋ္ဌာ ဒေဝတာတိ အသညေ စ အရူပါဝစရသတ္တေ စ ဌပေတွာ သောတာယတနပဝတ္တိဋ္ဌာနေ သဗ္ဗာ ဒေဝတာ သာဓုကာရမဒံသု။

တတော ခီဏာသဝမဟာဗြဟ္မာနော – ‘‘မဟာ ဝတာယံ သာဓုကာရသဒ္ဒေါ၊ ပထဝိတလတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အကနိဋ္ဌလောကံ အာဂတော၊ ကိမတ္ထံ နု ခေါ ဧသော’’တိ အာဝဇ္ဇေန္တော ‘‘ဓမ္မသေနာပတိသာရိပုတ္တတ္ထေရော ပုဗ္ဗာရာမေ ဝိသာခါယ ရတနပါသာဒေ နိသီဒိတွာ သံယောဇနပရိယာယဓမ္မဒေသနမာရဘိ၊ အမှေဟိပိ တတ္ထ ကာယသက္ခီဟိ ဘဝိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေတွာ တတ္ထ အဂမံသု။ ပုဗ္ဗာရာမော ဒေဝတာဟိ ပရိပုဏ္ဏော၊ သမန္တာ ပုဗ္ဗာရာမဿ ဂါဝုတံ အဍ္ဎယောဇနံ၊ ယောဇနန္တိ သကလစက္ကဝါဠံ ဟေဋ္ဌာ ပထဝိတလေန တိရိယံ စက္ကဝါဠပရိယန္တေန ပရိစ္ဆိန္နံ ဒသဟိ စက္ကဝါဠသဟဿေဟိ သန္နိပတိတာဟိ ဒေဝတာဟိ နိရန္တရမဟောသိ၊ အာရဂ္ဂနိတုဒနမတ္တေ ဌာနေ ဥပရိမကောဋိယာ သဋ္ဌိ ဒေဝတာ သုခုမတ္တဘာဝေ မာပေတွာ အဋ္ဌံသု။

အထာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ‘‘မဟန္တံ ဝတိဒံ ဟလာဟလံ၊ ကိံ နု ခေါ ဧတ’’န္တိ အာဝဇ္ဇေန္တော ဒသသဟဿစက္ကဝါဠေ ဌိတာနံ ဒေဝတာနံ ဧကစက္ကဝါဠေ သန္နိပတိတဘာဝံ အဒ္ဒသ။ အထ ယသ္မာ ဗုဒ္ဓါနံ အဓိဋ္ဌာနကိစ္စံ နတ္ထိ၊ ပရိသပရိမာဏေနေဝ ပဿန္တိ စေဝ သဒ္ဒဉ္စ သာဝေန္တိ။ သာဝကာနံ ပန အဓိဋ္ဌာနံ ဝဋ္ဋတိ။ တသ္မာ ထေရော သမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိတွာ သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ မဟဂ္ဂတစိတ္တေန အဓိဋ္ဌာသိ – ‘‘စက္ကဝါဠပရိယန္တာ ပရိသာ သဗ္ဗာပိ မံ ပဿတု၊ ဓမ္မဉ္စ မေ ဒေသေန္တဿ သဒ္ဒံ သုဏာတူ’’တိ။ အဓိဋ္ဌိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဒက္ခိဏဇာဏုပဿေ စ စက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိယဉ္စ နိသီဒိတွာ ‘‘ဓမ္မသေနာပတိသာရိပုတ္တတ္ထေရော နာမ ကီဒိသော ဒီဃော ရဿော သာမော ဩဒါတော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗကာရဏံ နာဟောသိ၊ သဗ္ဗေသမ္ပိ သဗ္ဗဒိသာသု နိသိန္နာနံ အဘိမုခေယေဝ ပညာယိတ္ထ၊ နဘမဇ္ဈေ ဌိတစန္ဒော ဝိယ အဟောသိ။ ဓမ္မံ ဒေသေန္တဿာပိဿ ဒက္ခိဏဇာဏုပဿေ စ စက္ကဝါဠမုခဝဋ္ဋိယဉ္စ နိသိန္နာ သဗ္ဗေ ဧကကံသေနေဝ သဒ္ဒံ သုဏိံသု။

ဧဝံ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ထေရော အဇ္ဈတ္တသံယောဇနဉ္စ၊ အာဝုသောတိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာရဘိ။ တတ္ထ အဇ္ဈတ္တန္တိ ကာမဘဝေါ။ ဗဟိဒ္ဓါတိ ရူပါရူပဘဝေါ။ ကိဉ္စာပိ ဟိ သတ္တာ ကာမဘဝေ အပ္ပံ ကာလံ ဝသန္တိ ကပ္ပဿ စတုတ္ထမေဝ ကောဋ္ဌာသံ၊ ဣတရေသု တီသု ကောဋ္ဌာသေသု ကာမဘဝေါ သုညော ဟောတိ တုစ္ဆော၊ ရူပဘဝေ ဗဟုံ ကာလံ ဝသန္တိ၊ တထာပိ တေသံ ယသ္မာ ကာမဘဝေ စုတိပဋိသန္ဓိယော ဗဟုကာ ဟောန္တိ၊ အပ္ပကာ ရူပါရူပဘဝေသု။ ယတ္ထ စ စုတိပဋိသန္ဓိယော ဗဟုကာ၊ တတ္ထ အာလယောပိ ပတ္ထနာပိ အဘိလာသောပိ ဗဟု ဟောတိ။ ယတ္ထ အပ္ပာ၊ တတ္ထ အပ္ပော။ တသ္မာ ကာမဘဝေါ အဇ္ဈတ္တံ နာမ ဇာတံ၊ ရူပါရူပဘဝါ ဗဟိဒ္ဓါ နာမ။ ဣတိ အဇ္ဈတ္တသင်္ခါတေ ကာမဘဝေ ဆန္ဒရာဂေါ အဇ္ဈတ္တသံယောဇနံ နာမ၊ ဗဟိဒ္ဓါသင်္ခါတေသု ရူပါရူပဘဝေသု ဆန္ဒရာဂေါ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနံ နာမ။ ဩရမ္ဘာဂိယာနိ ဝါ ပဉ္စ သံယောဇနာနိ အဇ္ဈတ္တသံယောဇနံ နာမ၊ ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယာနိ ပဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနံ နာမ။ တတြာယံ ဝစနတ္ထော – ဩရံ ဝုစ္စတိ ကာမဓာတု၊ တတ္ထ ဥပပတ္တိနိပ္ဖာဒနတော တံ ဩရံ ဘဇန္တီတိ ဩရမ္ဘာဂိယာနိ ။ ဥဒ္ဓံ ဝုစ္စတိ ရူပါရူပဓာတု၊ တတ္ထ ဥပပတ္တိနိပ္ဖာဒနတော တံ ဥဒ္ဓံ ဘဇန္တီတိ ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယာနိ။

ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပဘေဒေန အဇ္ဈတ္တသံယောဇနေန သံယုတ္တော ပုဂ္ဂလော အဇ္ဈတ္တသံယောဇနော၊ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနေန သံယုတ္တော ပုဂ္ဂလော ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနော။ ဥဘယမ္ပိ စေတံ န လောကိယဿ ဝဋ္ဋနိဿိတမဟာဇနဿ နာမံ။ ယေသံ ပန ဘဝေါ ဒွေဓာ ပရိစ္ဆိန္နော၊ တေသံ သောတာပန္နသကဒါဂါမိအနာဂါမီနံ အရိယသာဝကာနံ ဧတံ နာမံ။ ယထာ ဟိ မဟာအရညေ ခဒိရဝနသာလဝနာဒီနိ ထမ္ဘော တုလာသင်္ဃာဋောတိ နာမံ န လဘန္တိ၊ ခဒိရဝနံ သာလဝနန္တိ နာမမေဝ လဘန္တိ။ ယဒါ ပန တတော ရုက္ခာ တိဏှာယ ကုဌာရိယာ ဆိန္ဒိတွာ ထမ္ဘာဒိသဏ္ဌာနေန တစ္ဆိတာ ဟောန္တိ၊ တဒါ ထမ္ဘော တုလာသင်္ဃာဋောတိ နာမံ လဘန္တိ။ ဧဝမေဝံ အပရိစ္ဆိန္နဘဝေါ ဗဟလကိလေသော ပုထုဇ္ဇနော ဧတံ နာမံ န လဘတိ၊ ဘဝံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ကိလေသေ တနုကေ ကတွာ ဌိတာ သောတာပန္နာဒယောဝ လဘန္တိ။

ဣမဿ စ ပနတ္ထဿ ဝိဘာဝနတ္ထံ ဣဒံ ဝစ္ဆကသာလောပမံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝစ္ဆကသာလံ ဟိ ကတွာ အန္တော ခါဏုကေ ကောဋ္ဋေတွာ ဝစ္ဆကေ ယောတ္တေဟိ ဗန္ဓိတွာ တေသု ဥပနိဗန္ဓန္တိ၊ ယောတ္တေသု အပ္ပဟောန္တေသု ကဏ္ဏေသုပိ ဂဟေတွာ တတ္ထ ဝစ္ဆကေ ပဝေသေန္တိ၊ အန္တောသာလာယ ဩကာသေ အပ္ပဟောန္တေ ဗဟိ ခါဏုကေ ကောဋ္ဋေတွာပိ ဧဝမေဝ ကရောန္တိ။ တတ္ထ ကောစိ အန္တောဗဒ္ဓါ ဝစ္ဆကော ဗဟိနိပန္နော ဟောတိ၊ ကောစိ ဗဟိဗဒ္ဓါ အန္တောနိပန္နော၊ ကောစိ အန္တောဗဒ္ဓါ အန္တောဝ နိပန္နော၊ ကောစိ ဗဟိဗဒ္ဓါ ဗဟိယေဝ နိပန္နော။ ကောစိ အန္တောပိ အဗဒ္ဓါဝ စရတိ၊ ဗဟိပိ အဗဒ္ဓါဝ။ တတ္ထ အန္တောဗဒ္ဓဿ ဗဟိနိပန္နဿ ဗန္ဓနံ ဒီဃံ ဟောတိ။ သော ဟိ ဥဏှာဒိပီဠိတော နိက္ခမိတွာ ဗဟိ ဝစ္ဆကာနံ အဗ္ဘန္တရေ နိပဇ္ဇတိ။ ဗဟိဗဒ္ဓေ အန္တောနိပန္နေပိ ဧသေဝ နယော။ ယော ပန အန္တောဗဒ္ဓါ အန္တောနိပန္နော၊ တဿ ဗန္ဓနံ ရဿံ ဟောတိ။ ဗဟိဗဒ္ဓေ ဗဟိနိပန္နေပိ ဧသေဝ နယော။ ဥဘောပိ ဟိ တေ ဒိဝသမ္ပိ ခါဏုကံ အနုပရိဂန္တွာ တတ္ထေဝ သယန္တိ။ ယော ပန အန္တော အဗဒ္ဓါ တတ္ထေဝ ဝစ္ဆကာနံ အန္တရေ ဝိစရတိ။ အယံ သီလဝါ ဝစ္ဆကော ကဏ္ဏေ ဂဟေတွာ ဝစ္ဆကာနံ အန္တရေ ဝိဿဋ္ဌော ဒိဝသမ္ပိ အညတ္ထ အဂန္တွာ တတ္ထေဝ စရတိ။ ဗဟိ အဗဒ္ဓေ တတ္ထေဝ ဝိစရန္တေပိ ဧသေဝ နယော။

တတ္ထ ဝစ္ဆကသာလာ ဝိယ တယော ဘဝါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝစ္ဆကသာလာယံ ခါဏုကာ ဝိယ အဝိဇ္ဇာခါဏုကော။ ဝစ္ဆကဗန္ဓနယောတ္တံ ဝိယ ဒသ သံယောဇနာနိ။ ဝစ္ဆကာ ဝိယ တီသု ဘဝေသု နိဗ္ဗတ္တသတ္တာ ။ အန္တောဗဒ္ဓါ ဗဟိသယိတဝစ္ဆကော ဝိယ ရူပါရူပဘဝေသု သောတာပန္နသကဒါဂါမိနော။ တေ ဟိ ကိဉ္စာပိ တတ္ထေဝ ဝသန္တိ၊ သံယောဇနံ ပန တေသံ ကာမာဝစရူပနိဗဒ္ဓမေဝ။ ကေနဋ္ဌေန? အပ္ပဟီနဋ္ဌေန။ ရူပါရူပဘဝေသု ပုထုဇ္ဇနောပိ ဧတေဟေဝ သင်္ဂဟိတော။ သောပိ ဟိ ကိဉ္စာပိ တတ္ထ ဝသတိ၊ သံယောဇနံ ပနဿ ကာမာဝစရူပနိဗဒ္ဓမေဝ။ ဗဟိဗဒ္ဓါ အန္တောသယိတဝစ္ဆကော ဝိယ ကာမာဝစရေ အနာဂါမီ။ သော ဟိ ကိဉ္စာပိ ကာမာဝစရေ ဝသတိ၊ သံယောဇနံ ပနဿ ရူပါရူပဘဝူပနိဗဒ္ဓမေဝ။ အန္တောဗဒ္ဓါ အန္တောနိပန္နော ဝိယ ကာမာဝစရေ သောတာပန္နသကဒါဂါမိနော။ တေ ဟိ သယမ္ပိ ကာမာဝစရေ ဝသန္တိ၊ သံယောဇနမ္ပိ တေသံ ကာမာဝစရူပနိဗဒ္ဓမေဝ။ ဗဟိဗဒ္ဓါ ဗဟိနိပန္နော ဝိယ ရူပါရူပဘဝေသု အနာဂါမီ။ သော ဟိ သယမ္ပိ တတ္ထ ဝသတိ၊ သံယောဇနမ္ပိဿ ရူပါရူပဘဝူပနိဗဒ္ဓမေဝ။ အန္တောအဗဒ္ဓါ အန္တောဝိစရဏဝစ္ဆကော ဝိယ ကာမာဝစရေ ခီဏာသဝေါ။ ဗဟိအဗဒ္ဓါ ဗဟိဝိစရဏဝစ္ဆကော ဝိယ ရူပါရူပဘဝေ ခီဏာသဝေါ။ သံယောဇနေသု ပန သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဝိစိကိစ္ဆာ သီလဗ္ဗတပရာမာသောတိ ဣမာနိ တီဏိ ဂစ္ဆန္တံ နိဝါရေန္တိ၊ ဂတံ ပဋိအာနေန္တိ။ ကာမစ္ဆန္ဒော ဗျာပါဒေါတိ ဣမာနိ ပန ဒွေ သံယောဇနာနိ သမာပတ္တိယာ ဝါ အဝိက္ခမ္ဘေတွာ မဂ္ဂေန ဝါ အသမုစ္ဆိန္ဒိတွာ ရူပါရူပဘဝေ နိဗ္ဗတ္တိတုံ န သက္ကောတိ။

ကတမော စာဝုသောတိ ဣဒံ ထေရော ယထာ နာမ ပုရိသော ဒွေ ရတနပေဠာ ပဿေ ဌပေတွာ သမ္ပတ္တပရိသာယ ဒွေ ဟတ္ထေ ပူရေတွာ သတ္တဝိဓံ ရတနံ ဘာဇေတွာ ဒဒေယျ၊ ဧဝံ ပဌမံ ရတနပေဠံ ဒတွာ ဒုတိယမ္ပိ တထေဝ ဒဒေယျ။ ဧဝမေဝံ ‘‘အဇ္ဈတ္တသံယောဇနဉ္စ၊ အာဝုသော၊ ပုဂ္ဂလံ ဒေသေဿာမိ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနဉ္စာ’’တိ ဣမာနိ ဒွေ ပဒါနိ မာတိကာဝသေန ဌပေတွာ ဣဒါနိ အဋ္ဌဝိဓာယ ပရိသာယ ဘာဇေတွာ ဒဿေတုံ ဝိတ္ထာရကထံ အာရဘိ။

တတ္ထ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ။ သီလဝါဟောတီတိ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလေဟိ သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ။ ဣတိ ထေရော ဧတ္တာဝတာ စ ကိရ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ‘‘ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော’’တိ ဣမိနာ တတ္ထ ဇေဋ္ဌကသီလံ ဝိတ္ထာရေတွာ ဒဿေသီတိ ဒီပဝိဟာရဝါသီ သုမ္မတ္ထေရော အာဟ။ အန္တေဝါသိကော ပနဿ တိပိဋကစူဠနာဂတ္ထေရော အာဟ – ‘‘ဥဘယတ္ထာပိ ပါတိမောက္ခသံဝရောဝ ဝုတ္တော။ ပါတိမောက္ခသံဝရောယေဝ ဟိ သီလံ၊ ဣတရာနိ ပန တီဏိ သီလန္တိ ဝုတ္တဋ္ဌာနံ နာမ အတ္ထီ’’တိ အနနုဇာနန္တော ဥတ္တရိ အာဟ – ဣန္ဒြိယသံဝရော နာမ ဆဒွါရရက္ခာမတ္တကမေဝ၊ အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိ ဓမ္မေန သမေန ပစ္စယုပ္ပတ္တိမတ္တကံ၊ ပစ္စယသန္နိဿိတံ ပဋိလဒ္ဓပစ္စယေ ‘‘ဣဒမတ္ထ’’န္တိ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပရိဘုဉ္ဇနမတ္တကံ၊ နိပ္ပရိယာယေန ပန ပါတိမောက္ခသံဝရောဝ သီလံ ။ ယဿ သော ဘိန္နော၊ အယံ ဆိန္နသီသော ဝိယ ပုရိသော ဟတ္ထပါဒေ သေသာနိ ရက္ခိဿတီတိ န ဝတ္တဗ္ဗော။ ယဿ ပန သော အရောဂေါ၊ အယံ အစ္ဆိန္နသီသော ဝိယ ပုရိသော ဇီဝိတံ သေသာနိ ပုန ပါကတိကာနိ ကတွာ ရက္ခိတုံ သက္ကောတိ။ တသ္မာ သီလဝါတိ ဣမိနာ ပါတိမောက္ခသံဝရံ ဥဒ္ဒိသိတွာ တံ ဝိတ္ထာရေန္တော ‘‘ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော’’တိအာဒိမာဟာတိ။

တတ္ထ ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတောတိ ပါတိမောက္ခသံဝရေန သမန္နာဂတော။ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နောတိ အာစာရေန စ ဂေါစရေန စ သမ္ပန္နော။ အဏုမတ္တေသူတိ အပ္ပမတ္တကေသု။ ဝဇ္ဇေသူတိ အကုသလဓမ္မေသု။ ဘယဒဿာဝီတိ ဘယဒဿီ။ သမာဒါယာတိ သမ္မာ အာဒိယိတွာ။ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသူတိ တံ တံ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယိတွာ သိက္ခတိ။ အပိစ သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသူတိ ယံကိဉ္စိ သိက္ခာပဒေသု သိက္ခာကောဋ္ဌာသေသု သိက္ခိတဗ္ဗံ ကာယိကံ ဝါ ဝါစသိကံ ဝါ၊ တံ သဗ္ဗံ သမ္မာ အာဒါယ သိက္ခတိ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ၊ ဝိတ္ထာရတော ပန သဗ္ဗာနေတာနိ ပါတိမောက္ခသံဝရာဒီနိ ပဒါနိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၄ အာဒယော) ဝုတ္တာနိ၊ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလဉ္စ သဗ္ဗာကာရေန ဝိဘဇိတွာ ဒဿိတံ။ အညတရံ ဒေဝနိကာယန္တိ ဆသု ကာမာဝစရဒေဝဃဋာသု အညတရံ ဒေဝဃဋံ။ အာဂါမီ ဟောတီတိ ဟေဋ္ဌာ အာဂါမီ ဟောတိ။ အာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တန္တိ ဣတ္ထတ္တံ မာနုသကပဉ္စက္ခန္ဓဘာဝမေဝ အာဂန္တာ ဟောတိ။ တတြူပပတ္တိကော ဝါ ဥပရူပပတ္တိကော ဝါ န ဟောတိ၊ ပုန ဟေဋ္ဌာဂါမီယေဝ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ဣမိနာ အင်္ဂေန သုက္ခဝိပဿကဿ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနိကဘိက္ခုနော ဟေဋ္ဌိမံ မဂ္ဂဒွယဉ္စေဝ ဖလဒွယဉ္စ ကထိတံ။

အညတရံ သန္တံ စေတောဝိမုတ္တိန္တိ အဋ္ဌသု သမာပတ္တီသု အညတရံ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာပတ္တိံ။ သာ ဟိ ပစ္စနီကကိလေသာနံ သန္တတ္တာ သန္တာ၊ တေဟေဝ စ ကိလေသေဟိ စေတသော ဝိမုတ္တတ္တာ စေတောဝိမုတ္တီတိ ဝုစ္စတိ။ အညတရံ ဒေဝနိကာယန္တိ ပဉ္စသု သုဒ္ဓါဝါသဒေဝနိကာယေသု အညတရံ။ အနာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တန္တိ ပုန ဣမံ ပဉ္စက္ခန္ဓဘာဝံ အနာဂန္တာ၊ ဟေဋ္ဌူပပတ္တိကော န ဟောတိ၊ ဥပရူပပတ္တိကော ဝါ ဟောတိ တတ္ထေဝ ဝါ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ ဒဿေတိ။ ဣမိနာ အင်္ဂေန သမာဓိကမ္မိကဿ ဘိက္ခုနော တယော မဂ္ဂါ တီဏိ စ ဖလာနိ ကထိတာနိ။

ကာမာနံယေဝ နိဗ္ဗိဒါယာတိ ဒုဝိဓာနမ္ပိ ကာမာနံ နိဗ္ဗိန္ဒနတ္ထာယ ဥက္ကဏ္ဌနတ္ထာယ။ ဝိရာဂါယာတိ ဝိရဇ္ဇနတ္ထာယ။ နိရောဓာယာတိ အပ္ပဝတ္တိကရဏတ္ထာယ။ ပဋိပန္နော ဟောတီတိ ပဋိပတ္တိံ ပဋိပန္နော ဟောတိ။ ဧတ္တာဝတာ သောတာပန္နဿ စ သကဒါဂါမိနော စ ပဉ္စကာမဂုဏိကရာဂက္ခယတ္ထာယ အနာဂါမိမဂ္ဂဝိပဿနာ ကထိတာ ဟောတိ။ ဘဝါနံယေဝါတိ တိဏ္ဏံ ဘဝါနံ။ ဣမိနာ အနာဂါမိနော ဘဝရာဂက္ခယတ္ထာယ အရဟတ္တမဂ္ဂဝိပဿနာ ကထိတာ ဟောတိ။ တဏှာက္ခယာယ ပဋိပန္နော ဟောတီတိ ဣမိနာပိ သောတာပန္နသကဒါဂါမီနံယေဝ ပဉ္စကာမဂုဏိကတဏှာက္ခယကရဏတ္ထံ အနာဂါမိမဂ္ဂဝိပဿနာ ကထိတာ။ သော လောဘက္ခယာယာတိ ဣမိနာပိ အနာဂါမိနော ဘဝလောဘက္ခယတ္ထာယ အရဟတ္တမဂ္ဂဝိပဿနာဝ ကထိတာ။ အညတရံ ဒေဝနိကာယန္တိ သုဒ္ဓါဝါသေသွေဝ အညတရံ ဒေဝနိကာယံ။ အနာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တန္တိ ဣမံ ခန္ဓပဉ္စကဘာဝံ အနာဂန္တာ၊ ဟေဋ္ဌူပပတ္တိကော န ဟောတိ၊ ဥပရူပပတ္တိကော ဝါ ဟောတိ၊ တတ္ထေဝ ဝါ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။

ဣတိ ပဌမေန အင်္ဂေန သုက္ခဝိပဿကဿ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနိကဘိက္ခုနော ဟေဋ္ဌိမာနိ ဒွေ မဂ္ဂဖလာနိ ကထိတာနိ၊ ဒုတိယေန သမာဓိကမ္မိကဿ တီဏိ မဂ္ဂဖလာနိ၊ ‘‘သော ကာမာန’’န္တိ ဣမိနာ သောတာပန္နသကဒါဂါမီနံ ပဉ္စကာမဂုဏိကရာဂက္ခယာယ ဥပရိ အနာဂါမိမဂ္ဂဝိပဿနာ၊ ‘‘သော ဘဝါနံယေဝါ’’တိ ဣမိနာ အနာဂါမိဿ ဥပရိ အရဟတ္တမဂ္ဂဝိပဿနာ၊ ‘‘သော တဏှာက္ခယာယာ’’တိ ဣမိနာ သောတာပန္နသကဒါဂါမီနံ ပဉ္စကာမဂုဏိကတဏှာက္ခယာယ ဥပရိ အနာဂါမိမဂ္ဂဝိပဿနာ၊ ‘‘သော လောဘက္ခယာယာ’’တိ ဣမိနာ အနာဂါမိနော ဘဝလောဘက္ခယာယ ဥပရိ အရဟတ္တမဂ္ဂဝိပဿနာ ကထိတာတိ ဧဝံ ဆဟိ မုခေဟိ ဝိပဿနံ ကထေတွာ ဒေသနံ ယထာနုသန္ဓိံ ပါပေသိ။ ဒေသနာပရိယောသာနေ ကောဋိသတသဟဿဒေဝတာ အရဟတ္တံ ပါပုဏိံသု၊ သောတာပန္နာဒီနံ ပရိစ္ဆေဒေါဝ နာဟောသိ။ ယထာ စ ဣမသ္မိံ သမာဂမေ၊ ဧဝံ မဟာသမယသုတ္တေ မင်္ဂလသုတ္တေ စ စူဠရာဟုလောဝါဒသုတ္တေ စ ကောဋိသတသဟဿဒေဝတာ အရဟတ္တံ ပါပုဏိံသု၊ သောတာပန္နာဒီနံ ဒေဝမနုဿာနံ ပရိစ္ဆေဒေါ နာဟောသိ။

သမစိတ္တာ ဒေဝတာတိ စိတ္တဿ သုခုမဘာဝသမတာယ သမစိတ္တာ။ သဗ္ဗာပိ ဟိ တာ အတ္တနော အတ္တဘာဝေ သုခုမေ စိတ္တသရိက္ခကေ ကတွာ မာပေသုံ။ တေန သမစိတ္တာ နာမ ဇာတာ။ အပရေနပိ ကာရဏေန သမစိတ္တာ – ‘‘ထေရေန သမာပတ္တိ တာဝ ကထိတာ၊ သမာပတ္တိထာမော ပန န ကထိတော။ မယံ ဒသဗလံ ပက္ကောသိတွာ သမာပတ္တိယာ ထာမံ ကထာပေဿာမာ’’တိ သဗ္ဗာပိ ဧကစိတ္တာ အဟေသုန္တိပိ သမစိတ္တာ။ အပရမ္ပိ ကာရဏံ – ‘‘ထေရေန ဧကေန ပရိယာယေန သမာပတ္တိပိ သမာပတ္တိထာမောပိ ကထိတော၊ ကော နု ခေါ ဣမံ သမာဂမံ သမ္ပတ္တော၊ ကော န သမ္ပတ္တော’’တိ ဩလောကယမာနာ တထာဂတဿ အသမ္ပတ္တဘာဝံ ဒိသွာ ‘‘မယံ တထာဂတံ ပက္ကောသိတွာ ပရိသံ ပရိပုဏ္ဏံ ကရိဿာမာ’’တိ သဗ္ဗာပိ ဧကစိတ္တာ အဟေသုန္တိပိ သမစိတ္တာ။ အပရမ္ပိ ကာရဏံ – အနာဂတေ ကောစိဒေဝ ဘိက္ခု ဝါ ဘိက္ခုနီ ဝါ ဒေဝေါ ဝါ မနုဿော ဝါ ‘‘အယံ ဒေသနာ သာဝကဘာသိတာ’’တိ အဂါရဝံ ကရေယျ၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ပက္ကောသိတွာ ဣမံ ဒေသနံ သဗ္ဗညုဘာသိတံ ကရိဿာမ။ ဧဝံ အနာဂတေ ဂရုဘာဝနီယာ ဘဝိဿတီတိ သဗ္ဗာဝ ဧကစိတ္တာ အဟေသုန္တိပိ သမစိတ္တာ။ အပရမ္ပိ ကာရဏံ – သဗ္ဗာပိ ဟိ တာ ဧကသမာပတ္တိလာဘိနိယော ဝါ အဟေသုံ ဧကာရမ္မဏလာဘိနိယော ဝါတိ ဧဝမ္ပိ သမစိတ္တာ။

ဟဋ္ဌာတိ တုဋ္ဌပဟဋ္ဌာ အာမောဒိတာ ပမောဒိတာ။ သာဓူတိ အာယာစနတ္ထေ နိပါတော။ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာတိ န ထေရဿ အနုကမ္ပံ ကာရုညံ အနုဒ္ဒယံ ပဋိစ္စ၊ န စ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ထေရဿ အနုကမ္ပိတဗ္ဗကိစ္စံ အတ္ထိ။ ယသ္မိံ ဟိ ဒိဝသေ ထေရော သူကရခတလေဏဒွါရေ ဘာဂိနေယျဿ ဒီဃနခပရိဗ္ဗာဇကဿ ဝေဒနာကမ္မဋ္ဌာနေ (မ။ နိ။ ၂။၂၀၆) ကထိယမာနေ တာလဝဏ္ဋံ ဂဟေတွာ သတ္ထာရံ ဗီဇမာနော ဌိတော ပရဿ ဝဍ္ဎိတဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတွာ ခုဒံ ဝိနောဒေန္တော ဝိယ ပရဿ သဇ္ဇိတပသာဓနံ သီသေ ပဋိမုဉ္စန္တော ဝိယ စ သာဝကပါရမိဉာဏဿ နိပ္ပဒေသတော မတ္ထကံ ပတ္တော၊ တသ္မိံယေဝ ဒိဝသေ ဘဂဝတာ အနုကမ္ပိတော နာမ။ အဝသေသာနံ ပန တံ ဌာနံ သမ္ပတ္တာနံ ဒေဝမနုဿာနံ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ ဂစ္ဆတု ဘဂဝါတိ ဘဂဝန္တံ ယာစိံသု။

ဗလဝါ ပုရိသောတိ ဒုဗ္ဗလော ဟိ ခိပ္ပံ သမိဉ္ဇနပသာရဏံ ကာတုံ န သက္ကောတိ၊ ဗလဝါဝ သက္ကောတိ။ တေနေတံ ဝုတ္တံ။ သမ္မုခေ ပါတုရဟောသီတိ သမ္မုခဋ္ဌာနေ ပုရတောယေဝ ပါကဋော အဟောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစာတိ ဧတံ ‘‘ဣဓ သာရိပုတ္တာ’’တိအာဒိနာ နယေန အတ္တနော အာဂမနကာရဏံ အဝေါစ။ ဧဝံ ကိရဿ အဟောသိ – ‘‘သစေ ကောစိ ဗာလော အကတညူ ဘိက္ခု ဝါ ဘိက္ခုနီ ဝါ ဥပါသကော ဝါ ဥပါသိကာ ဝါ ဧဝံ စိန္တေယျ – ‘သာရိပုတ္တတ္ထေရော မဟန္တံ ပရိသံ အလတ္ထ၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဧတ္တကံ အဓိဝါသေတုံ အသက္ကောန္တော ဥသူယာယ ပရိသံ ဥဋ္ဌာပေတုံ အာဂတော’တိ။ သော ဣမံ မယိ မနောပဒေါသံ ကတွာ အပါယေ နိဗ္ဗတ္တေယျာ’’တိ။ အထတ္တနော အာဂမနကာရဏံ ကထေန္တော ဧတံ ‘‘ဣဓ သာရိပုတ္တာ’’တိအာဒိဝစနံ အဝေါစ။

ဧဝံ အတ္တနော အာဂမနကာရဏံ ကထေတွာ ဣဒါနိ သမာပတ္တိယာ ထာမံ ကထေတုံ တာ ခေါ ပန၊ သာရိပုတ္တ၊ ဒေဝတာ ဒသပိ ဟုတွာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ယသဝသေန ဝါ အတ္ထံ အာဟရိတုံ ဝဋ္ဋတိ သမာပတ္တိဝသေန ဝါ။ ယသဝသေန တာဝ မဟေသက္ခာ ဒေဝတာ ဒသ ဒသ ဧကဋ္ဌာနေ အဋ္ဌံသု၊ တာဟိ အပ္ပေသက္ခတရာ ဝီသတိ ဝီသတိ ဧကဋ္ဌာနေ အဋ္ဌံသု၊ တာဟိ အပ္ပေသက္ခတရာ…ပေ… သဋ္ဌိ သဋ္ဌိ ဧကဋ္ဌာနေ အဋ္ဌံသု။ သမာပတ္တိဝသေန ပန ယာဟိ ပဏီတာ သမာပတ္တိ ဘာဝိတာ၊ တာ သဋ္ဌိ သဋ္ဌိ ဧကဋ္ဌာနေ အဋ္ဌံသု။ ယာဟိ တတော ဟီနတရာ၊ တာ ပညာသ ပညာသ…ပေ… ယာဟိ တတော ဟီနတရာ သမာပတ္တိ ဘာဝိတာ…ပေ… တာ ဒသ ဒသ ဧကဋ္ဌာနေ အဋ္ဌံသု။ ယာဟိ ဝါ ဟီနာ ဘာဝိတာ၊ တာ ဒသ ဒသ ဧကဋ္ဌာနေ အဋ္ဌံသု။ ယာဟိ တတော ပဏီတတရာ ဘာဝိတာ၊ တာ ဝီသတိ ဝီသတိ။ ယာဟိ တတော ပဏီတတရာ…ပေ… တာ သဋ္ဌိ သဋ္ဌိ ဧကဋ္ဌာနေ အဋ္ဌံသု။

အာရဂ္ဂကောဋိနိတုဒနမတ္တေတိ အာရဂ္ဂကောဋိယာ ပတနမတ္တေ ဩကာသေ။ နစ အညမညံ ဗျာဗာဓေန္တီတိ ဧဝံ သမ္ဗာဓေ ဌာနေ တိဋ္ဌန္တိယောပိ အညမညံ န ဗျာဗာဓေန္တိ န ဃဋ္ဋေန္တိ၊ အသမ္ပီဠာ အသမ္ဗာဓာဝ အဟေသုံ။ ‘‘တဝ ဟတ္ထော မံ ဗာဓတိ၊ တဝ ပါဒေါ မံ ဗာဓတိ၊ တွံ မံ မဒ္ဒန္တီ ဌိတာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗကာရဏံ နာဟောသိ။ တတ္ထ နူနာတိ တသ္မိံ ဘဝေ နူန။ တထာစိတ္တံ ဘာဝိတန္တိ တေနာကာရေန စိတ္တံ ဘာဝိတံ။ ယေန တာ ဒေဝတာတိ ယေန တထာဘာဝိတေန စိတ္တေန တာ ဒေဝတာ ဒသပိ ဟုတွာ…ပေ… တိဋ္ဌန္တိ၊ န စ အညမညံ ဗျာဗာဓေန္တီတိ။ ဣဓေဝ ခေါတိ သာသနေ ဝါ မနုဿလောကေ ဝါ ဘုမ္မံ၊ ဣမသ္မိံယေဝ သာသနေ ဣမသ္မိံယေဝ မနုဿလောကေတိ အတ္ထော။ တာသဉှိ ဒေဝတာနံ ဣမသ္မိံယေဝ မနုဿလောကေ ဣမသ္မိံယေဝ စ သာသနေ တံ စိတ္တံ ဘာဝိတံ၊ ယေန တာ သန္တေ ရူပဘဝေ နိဗ္ဗတ္တာ၊ တတော စ ပန အာဂန္တွာ ဧဝံ သုခုမေ အတ္တဘာဝေ မာပေတွာ ဌိတာ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ကဿပဒသဗလဿ သာသနေ တီဏိ မဂ္ဂဖလာနိ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တဒေဝတာပိ အတ္ထိ၊ သဗ္ဗဗုဒ္ဓါနံ ပန ဧကာဝ အနုသာသနီ ဧကံ သာသနန္တိ ကတွာ ‘‘ဣဓေဝ ခေါ၊ သာရိပုတ္တာ’’တိ အညဗုဒ္ဓါနံ သာသနမ္ပိ ဣမမေဝ သာသနံ ကရောန္တော အာဟ။ ဧတ္တာဝတာ တထာဂတေန သမာပတ္တိယာ ထာမော ကထိတော။

ဣဒါနိ သာရိပုတ္တတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ တန္တိဝသေန အနုသာသနိံ ကထေန္တော တသ္မာတိဟ၊ သာရိပုတ္တာတိ အာဟ။ တတ္ထ တသ္မာတိ ယသ္မာ တာ ဒေဝတာ ဣဓေဝ သန္တံ သမာပတ္တိံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ သန္တေ ဘဝေ နိဗ္ဗတ္တာ၊ တသ္မာ။ သန္တိန္ဒြိယာတိ ပဉ္စန္နံ ဣန္ဒြိယာနံ သန္တတာယ နိဗ္ဗုတတာယ ပဏီတတာယ သန္တိန္ဒြိယာ။ သန္တမာနသာတိ မာနသဿ သန္တတာယ နိဗ္ဗုတတာယ ပဏီတတာယ သန္တမာနသာ။ သန္တံယေဝ ဥပဟာရံ ဥပဟရိဿာမာတိ ကာယစိတ္တူပဟာရံ သန္တံ နိဗ္ဗုတံ ပဏီတံယေဝ ဥပဟရိဿာမ။ သဗြဟ္မစာရီသူတိ သမာနံ ဧကုဒ္ဒေသတာဒိံ ဗြဟ္မံ စရန္တေသု သဟဓမ္မိကေသု။ ဧဝဉှိ ဝေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ သိက္ခိတဗ္ဗန္တိ ဣမိနာ ဧတ္တကေန ဝါရေန ဘဂဝါ ဒေသနံ သဗ္ဗညုဘာသိတံ အကာသိ။ အနဿုန္တိ နဋ္ဌာ ဝိနဋ္ဌာ။ ယေ ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ နာဿောသုန္တိ ယေ အတ္တနော ပါပိကံ တုစ္ဆံ နိရတ္ထကံ ဒိဋ္ဌိံ နိဿာယ ဣမံ ဧဝရူပံ ဓမ္မဒေသနံ သောတုံ န လဘိံသူတိ ယထာနုသန္ဓိနာ ဒေသနံ နိဋ္ဌာပေသိ။

၃၈။ ဆဋ္ဌေ ဝရဏာယံ ဝိဟရတီတိ ဝရဏာ နာမ ဧကံ နဂရံ၊ တံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ ကာမရာဂါဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓပလိဂေဓပရိယုဋ္ဌာနဇ္ဈောသာနဟေတူတိ ကာမရာဂါဘိနိဝေသဟေတု၊ ကာမရာဂဝိနိဗန္ဓဟေတု၊ ကာမရာဂပလိဂေဓဟေတု၊ ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌာနဟေတု၊ ကာမရာဂအဇ္ဈောသာနဟေတူတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယွာယံ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာမရာဂေါ၊ တဿာဘိနိဝေသာဒိဟေတု။ ကာမရာဂေန အဘိနိဝိဋ္ဌတ္တာ ဝိနိဗဒ္ဓတ္တာ တသ္မိံယေဝ စ ကာမရာဂေ မဟာပင်္ကေ ဝိယ ပလိဂေဓတ္တာ အနုပဝိဋ္ဌတ္တာ တေနေဝ စ ကာမရာဂေန ပရိယုဋ္ဌိတတ္တာ ဂဟိတတ္တာ ကာမရာဂေနေဝ စ အဇ္ဈောသိတတ္တာ ဂိလိတွာ ပရိနိဋ္ဌပေတွာ ဂဟိတတ္တာတိ။ ဒိဋ္ဌိရာဂါဒိပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဒိဋ္ဌိရာဂေါတိ ပနေတ္ထ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိယော နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကရာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပုရတ္ထိမေသု ဇနပဒေသူတိ ထေရဿ ဝသနဋ္ဌာနတော သာဝတ္ထိဇနပဒေါ ပုရတ္ထိမဒိသာဘာဂေ ဟောတိ၊ ထေရော စ နိသီဒန္တောပိ တတောမုခေါဝ နိသိန္နော၊ တသ္မာ ဧဝမာဟ။ ဥဒါနံ ဥဒါနေသီတိ ဥဒါဟာရံ ဥဒါဟရိ။ ယထာ ဟိ ယံ တေလံ မာနံ ဂဟေတုံ န သက္ကောတိ၊ ဝိဿန္ဒိတွာ ဂစ္ဆတိ၊ တံ အဝသေသကောတိ ဝုစ္စတိ။ ယဉ္စ ဇလံ တဠာကံ ဂဟေတုံ န သက္ကောတိ၊ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ ဂစ္ဆတိ ၊ တံ ဩဃောတိ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝမေဝံ ယံ ပီတိဝစနံ ဟဒယံ ဂဟေတုံ န သက္ကောတိ၊ အဓိကံ ဟုတွာ အန္တော အသဏ္ဌဟိတွာ ဗဟိ နိက္ခမတိ၊ တံ ဥဒါနန္တိ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝရူပံ ပီတိမယဝစနံ နိစ္ဆာရေသီတိ အတ္ထော။

၃၉။ သတ္တမေ ဂုန္ဒာဝနေတိ ဧဝံ နာမကေ ဝနေ။ ဥပသင်္ကမီတိ ‘‘မဟာကစ္စာနတ္ထေရော ကိရ နာမ အတ္တနော ပိတုမတ္တမ္ပိ အယျကမတ္တမ္ပိ ဒိသွာ နေဝ အဘိဝါဒေတိ န ပစ္စုဋ္ဌေတိ န အာသနေန နိမန္တေတီ’’တိ သုတွာ ‘‘န သက္ကာ ဧတ္တကေန နိဋ္ဌံ ဂန္တုံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ နံ ပရိဂ္ဂဏှိဿာမီ’’တိ ဘုတ္တပါတရာသော ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမိ။ ဇိဏ္ဏေတိ ဇရာဇိဏ္ဏေ။ ဝုဒ္ဓေတိ ဝယောဝုဒ္ဓေ။ မဟလ္လကေတိ ဇာတိမဟလ္လကေ။ အဒ္ဓဂတေတိ ဒီဃကာလဒ္ဓါနံ အတိက္ကန္တေ။ ဝယောအနုပ္ပတ္တေတိ ပစ္ဆိမဝယံ အနုပ္ပတ္တေ။ တယိဒံ၊ ဘော ကစ္စာန၊ တထေဝါတိ၊ ဘော ကစ္စာန၊ ယံ တံ အမှေဟိ ကေဝလံ သုတမေဝ၊ တံ ဣမိနာ ဒိဋ္ဌေန သမေတိ။ တသ္မာ တံ တထေဝ၊ န အညထာ။ န ဟိ ဘဝံ ကစ္စာနော ဗြာဟ္မဏေတိ ဣဒံ အတ္တာနံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ အယံ ကိရဿ အဓိပ္ပာယော – အမှေ ဧဝံ မဟလ္လကေ ဒိသွာ ဘောတော ကစ္စာနဿ အဘိဝါဒနမတ္တမ္ပိ ပစ္စုဋ္ဌာနမတ္တမ္ပိ အာသနေန နိမန္တနမတ္တမ္ပိ နတ္ထီတိ။ န သမ္ပန္နမေဝါတိ န ယုတ္တမေဝ န အနုစ္ဆဝိကမေဝ။

ထေရော ဗြာဟ္မဏဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘အယံ ဗြာဟ္မဏော နေဝ ဝုဒ္ဓေ ဇာနာတိ န ဒဟရေ၊ အာစိက္ခိဿာမိဿ ဝုဒ္ဓေ စ ဒဟရေ စာ’’တိ ဒေသနံ ဝဍ္ဎေန္တော အတ္ထိ ဗြာဟ္မဏာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဇာနတာတိ သဗ္ဗံ နေယျံ ဇာနန္တေန။ ပဿတာတိ တဒေဝ ဟတ္ထေ ဌပိတံ အာမလကံ ဝိယ ပဿန္တေန။ ဝုဒ္ဓဘူမီတိ ယေန ကာရဏေန ဝုဒ္ဓါ နာမ ဟောတိ၊ တံ ကာရဏံ။ ဒဟရဘူမီတိ ယေန ကာရဏေန ဒဟရော နာမ ဟောတိ၊ တံ ကာရဏံ။ အာသီတိကောတိ အသီတိဝဿဝယော။ နာဝုတိကောတိ နဝုတိဝဿဝယော။ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇတီတိ ဝတ္ထုကာမေ ကိလေသကာမေတိ ဒုဝိဓေပိ ကာမေ ကမနဝသေန ပရိဘုဉ္ဇတိ။ ကာမမဇ္ဈာဝသတီတိ ဒုဝိဓေပိ ကာမေ ဃရေ ဃရဿာမိကော ဝိယ ဝသတိ အဓိဝသတိ။ ကာမပရိယေသနာယ ဥဿုကောတိ ဒုဝိဓာနမ္ပိ ကာမာနံ ပရိယေသနတ္ထံ ဥဿုက္ကမာပန္နော။ ဗာလော န ထေရောတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတီတိ သော န ထေရော ဗာလော မန္ဒောတွေဝ ဂဏနံ ဂစ္ဆတိ။ ဝုတ္တံ ဟေတံ –

‘‘န တေန ထေရော သော ဟောတိ၊ ယေနဿ ပလိတံ သိရော၊

ပရိပက္ကော ဝယော တဿ၊ မောဃဇိဏ္ဏောတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၂၆၀)၊

ဒဟရောတိ တရုဏော။ ယုဝါတိ ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော။ သုသုကာဠကေသောတိ သုဋ္ဌု ကာဠကေသော။ ဘဒြေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတောတိ ယေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော ယုဝါ၊ တံ ယောဗ္ဗနံ ဘဒြံ လဒ္ဓကန္တိ ဒဿေတိ။ ပဌမေန ဝယသာတိ ပဌမဝယော နာမ တေတ္တိံသ ဝဿာနိ၊ တေန သမန္နာဂတောတိ အတ္ထော။ ပဏ္ဍိတော ထေရောတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတီတိ သော ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ပဏ္ဍိတောတိ စ ထေရောတိ စ ဂဏနံ ဂစ္ဆတိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ –

‘‘ယမှိ သစ္စဉ္စ ဓမ္မော စ၊ အဟိံသာ သံယမော ဒမော၊

သ ဝေ ဝန္တမလော ဓီရော၊ ထေရော ဣတိ ပဝုစ္စတီ’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၂၆၁)၊

၄၀။ အဋ္ဌမေ စောရာ ဗလဝန္တော ဟောန္တီတိ ပက္ခသမ္ပန္နာ၊ ပရိဝါရသမ္ပန္နာ၊ ဓနသမ္ပန္နာ၊ နိဝါသဋ္ဌာနသမ္ပန္နာ၊ ဝါဟနသမ္ပန္နာ စ ဟောန္တိ။ ရာဇာနော တသ္မိံ သမယေ ဒုဗ္ဗလာ ဟောန္တီတိ တသ္မိံ သမယေ ရာဇာနော တာသံ သမ္ပတ္တီနံ အဘာဝေန ဒုဗ္ဗလာ ဟောန္တိ။ အတိယာတုန္တိ ဗဟိဒ္ဓါ ဇနပဒစာရိကံ စရိတွာ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတက္ခဏေ အန္တောနဂရံ ပဝိသိတုံ။ နိယျာတုန္တိ ‘‘စောရာ ဇနပဒံ ဝိလုမ္ပန္တိ မဒ္ဒန္တိ၊ တေ နိသေဓေဿာမာ’’တိ ပဌမယာမေ ဝါ မဇ္ဈိမယာမေ ဝါ ပစ္ဆိမယာမေ ဝါ နိက္ခမိတုံ ဖာသုကံ န ဟောတိ။ တတော ဥဋ္ဌာယ စောရာ မနုဿေ ပေါထေတွာ အစ္ဆိန္ဒိတွာ ဂစ္ဆန္တိ။ ပစ္စန္တိမေ ဝါ ဇနပဒေ အနုသညာတုန္တိ ဂါမံ ဝါသကရဏတ္ထာယ သေတုံ အတ္ထရဏတ္ထာယ ပေါက္ခရဏိံ ခဏာပနတ္ထာယ သာလာဒီနံ ကရဏတ္ထာယ ပစ္စန္တိမေ ဇနပဒေ အနုသညာတုမ္ပိ န သုခံ ဟောတိ။ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာနန္တိ အန္တောနဂရဝါသီနံ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာနံ။ ဗာဟိရာနိ ဝါ ကမ္မန္တာနီတိ ဗဟိဂါမေ အာရာမေ ခေတ္တကမ္မန္တာနိ။ ပါပဘိက္ခူ ဗလဝန္တော ဟောန္တီတိ ပက္ခုတ္တရာ ယသုတ္တရာ ပုညဝန္တော ဗဟုကေဟိ ဥပဋ္ဌာကေဟိ စ ဥပဋ္ဌာကီဟိ စ သမန္နာဂတာ ရာဇရာဇမဟာမတ္တသန္နိဿိတာ။ ပေသလာ ဘိက္ခူ တသ္မိံ သမယေ ဒုဗ္ဗလာ ဟောန္တီတိ တသ္မိံ သမယေ ပိယသီလာ ဘိက္ခူ တာသံ သမ္ပတ္တီနံ အဘာဝေန ဒုဗ္ဗလာ ဟောန္တိ။ တုဏှီဘူတာ တုဏှီဘူတာဝ သင်္ဃမဇ္ဈေ သင်္ကသာယန္တီတိ နိဿဒ္ဒါ ဟုတွာ သင်္ဃမဇ္ဈေ နိသိန္နာ ကိဉ္စိ ဧကဝစနမ္ပိ မုခံ ဥက္ခိပိတွာ ကထေတုံ အသက္ကောန္တာ ပဇ္ဈာယန္တာ ဝိယ နိသီဒန္တိ။ တယိဒန္တိ တဒေတံ ကာရဏံ။ သုက္ကပက္ခော ဝုတ္တဝိပလ္လာသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။

၄၁။ နဝမေ မိစ္ဆာပဋိပတ္တာဓိကရဏဟေတူတိ မိစ္ဆာပဋိပတ္တိယာ ကာရဏဟေတု ပဋိပဇ္ဇနဟေတူတိ အတ္ထော။ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလန္တိ သဟဝိပဿနကံ မဂ္ဂံ။ ဧဝရူပေါ ဟိ သဟဝိပဿနကံ မဂ္ဂံ အာရာဓေတုံ သမ္ပာဒေတုံ ပူရေတုံ န သက္ကောတိ။ သုက္ကပက္ခော ဝုတ္တဝိပလ္လာသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ သဟ ဝိပဿနာယ မဂ္ဂေါ ကထိတော။

၄၂။ ဒသမေ ဒုဂ္ဂဟိတေဟီတိ ဥပ္ပဋိပါဋိယာ ဂဟိတေဟိ။ ဗျဉ္ဇနပ္ပတိရူပကေဟီတိ ဗျဉ္ဇနသော ပတိရူပကေဟိ အက္ခရစိတြတာယ လဒ္ဓကေဟိ။ အတ္ထဉ္စ ဓမ္မဉ္စ ပဋိဗာဟန္တီတိ သုဂ္ဂဟိတသုတ္တန္တာနံ အတ္ထဉ္စ ပါဠိဉ္စ ပဋိဗာဟန္တိ၊ အတ္တနော ဒုဂ္ဂဟိတသုတ္တန္တာနံယေဝ အတ္ထဉ္စ ပါဠိဉ္စ ဥတ္တရိတရံ ကတွာ ဒဿေန္တိ။ သုက္ကပက္ခော ဝုတ္တဝိပလ္လာသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ သာသနဿ ဝုဒ္ဓိ စ ပရိဟာနိ စ ကထိတာတိ။

သမစိတ္တဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။