📜

(၁၈) ၃။ သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂေါ

၁။ စေတနာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၇၁။ တတိယဿ ပဌမေ ကာယေတိ ကာယဒွါရေ၊ ကာယဝိညတ္တိယာ သတီတိ အတ္ထော။ ကာယသဉ္စေတနာဟေတူတိအာဒီသု ကာယသဉ္စေတနာ နာမ ကာယဒွါရေ စေတနာ ပကပ္ပနာ။ သာ အဋ္ဌ ကာမာဝစရကုသလဝသေန အဋ္ဌဝိဓာ၊ အကုသလဝသေန ဒွါဒသဝိဓာတိ ဝီသတိဝိဓာ။ တထာ ဝစီသဉ္စေတနာ၊ တထာ မနောသဉ္စေတနာ။ အပိစေတ္ထ နဝ မဟဂ္ဂတစေတနာပိ လဗ္ဘန္တိ။ ကာယသဉ္စေတနာဟေတူတိ ကာယသဉ္စေတနာပစ္စယာ။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဇ္ဈတ္တံ သုခဒုက္ခန္တိ အဋ္ဌကုသလကမ္မပစ္စယာ နိယကဇ္ဈတ္တေ သုခံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဒွါဒသအကုသလကမ္မပစ္စယာ ဒုက္ခံ။ သေသဒွါရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာဝါတိ အဝိဇ္ဇာကာရဏေနေဝ။ သစေ ဟိ အဝိဇ္ဇာ ဆာဒယမာနာ ပစ္စယော ဟောတိ၊ ဧဝံ သန္တေ တီသု ဒွါရေသု သုခဒုက္ခာနံ ပစ္စယဘူတာ စေတနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣတိ မူလဘူတာယ အဝိဇ္ဇာယ ဝသေနေတံ ဝုတ္တံ။

သာမံ ဝါတိအာဒီသု ပရေဟိ အနာဏတ္တော သယမေဝ အဘိသင်္ခရောန္တော သာမံ ကာယသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ နာမ။ ယံ ပန ပရေ သမာဒပေတွာ အာဏာပေတွာ ကာရေန္တိ၊ တဿ တံ ကာယသင်္ခါရံ ပရေ အဘိသင်္ခရောန္တိ နာမ။ ယော ပန ကုသလံ ကုသလန္တိ အကုသလံ အကုသလန္တိ ကုသလဝိပါကံ ကုသလဝိပါကောတိ အကုသလဝိပါကံ အကုသလဝိပါကောတိ ဇာနန္တော ကာယဒွါရေ ဝီသတိဝိဓံ ကာယသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ၊ အယံ သမ္ပဇာနော အဘိသင်္ခရောတိ နာမ။ ယော ဧဝံ အဇာနန္တော အဘိသင်္ခရောတိ၊ အယံ အသမ္ပဇာနော အဘိသင်္ခရောတိ နာမ။ သေသဒွါရေသုပိ ဧသေဝ နယော။

တတ္ထ အသမ္ပဇာနကမ္မံ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗံ – ဒဟရဒါရကာ ‘‘မာတာပိတူဟိ ကတံ ကရောမာ’’တိ စေတိယံ ဝန္ဒန္တိ၊ ပုပ္ဖပူဇံ ကရောန္တိ၊ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ဝန္ဒန္တိ၊ တေသံ ကုသလန္တိ အဇာနန္တာနမ္ပိ တံ ကုသလမေဝ ဟောတိ။ တထာ မိဂပက္ခိအာဒယော တိရစ္ဆာနာ ဓမ္မံ သုဏန္တိ၊ သင်္ဃံ ဝန္ဒန္တိ၊ စေတိယံ ဝန္ဒန္တိ၊ တေသံ ဇာနန္တာနမ္ပိ အဇာနန္တာနမ္ပိ တံ ကုသလမေဝ ဟောတိ။ ဒဟရဒါရကာ ပန မာတာပိတရော ဟတ္ထပါဒေဟိ ပဟရန္တိ၊ ဘိက္ခူနံ တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရန္တိ၊ ဒဏ္ဍံ ခိပန္တိ၊ အက္ကောသန္တိ ။ ဂါဝိယော ဘိက္ခုသင်္ဃံ အနုဗန္ဓန္တိ၊ သုနခါ အနုဗန္ဓန္တိ၊ ဍံသန္တိ၊ သီဟဗျဂ္ဃာဒယော အနုဗန္ဓန္တိ၊ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေန္တိ။ တေသံ ဇာနန္တာနမ္ပိ အဇာနန္တာနမ္ပိ အကုသလကမ္မံ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဣဒါနိ တီသုပိ ဒွါရေသု အာယူဟနစေတနာ သမောဓာနေတဗ္ဗာ။ သေယျထိဒံ – ကာယဒွါရေ သယံကတမူလိကာ ဝီသတိ စေတနာ၊ အာဏတ္တိမူလိကာ ဝီသတိ၊ သမ္ပဇာနမူလိကာ ဝီသတိ၊ အသမ္ပဇာနမူလိကာ ဝီသတီတိ အသီတိ စေတနာ ဟောန္တိ၊ တထာ ဝစီဒွါရေ။ မနောဒွါရေ ပန ဧကေကသ္မိမ္ပိ ဝိကပ္ပေ ဧကူနတိံသ ကတွာ သတဉ္စ သောဠသ စ ဟောန္တိ။ ဣတိ သဗ္ဗာပိ တီသု ဒွါရေသု ဒွေ သတာနိ ဆသတ္တတိ စ စေတနာ။ တာ သဗ္ဗာပိ သင်္ခါရက္ခန္ဓောတေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တံသမ္ပယုတ္တော ဝေဒယိတာကာရော ဝေဒနာက္ခန္ဓော၊ သဉ္ဇာနနာကာရော သညာက္ခန္ဓော၊ စိတ္တံ ဝိညာဏက္ခန္ဓော၊ ကာယော ဥပါဒါရူပံ၊ တဿ ပစ္စယာ စတဿော ဓာတုယော စတ္တာရိ ဘူတာနီတိ ဣမေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ဒုက္ခသစ္စံ နာမ။

ဣမေသု၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေသု အဝိဇ္ဇာ အနုပတိတာတိ ဣမေသု ဝုတ္တပ္ပဘေဒေသု စေတနာဓမ္မေသု အဝိဇ္ဇာ သဟဇာတဝသေန စ ဥပနိဿယဝသေန စ အနုပတိတာ။ ဧဝံ ဝဋ္ဋဉ္စေဝ ဝဋ္ဋမူလိကာ စ အဝိဇ္ဇာ ဒဿိတာ ဟောတိ။

ဧတ္တာဝတာ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ အရဟတ္တံ ပတ္တဿ ခီဏာသဝဿ ဣဒါနိ ထုတိံ ကရောန္တော အဝိဇ္ဇာယတွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အသေသဝိရာဂနိရောဓာတိ အသေသဝိရာဂေန စေဝ အသေသနိရောဓေန စ။ သော ကာယော န ဟောတီတိ ခီဏာသဝဿ ကာယေန ကရဏကမ္မံ ပညာယတိ၊ စေတိယင်္ဂဏသမ္မဇ္ဇနံ ဗောဓိယင်္ဂဏသမ္မဇ္ဇနံ အဘိက္ကမနံ ပဋိက္ကမနံ ဝတ္တာနုဝတ္တကရဏန္တိ ဧဝမာဒိ။ ကာယဒွါရေ ပနဿ ဝီသတိ စေတနာ အဝိပါကဓမ္မတံ အာပဇ္ဇန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘သော ကာယော န ဟောတိ၊ ယံ ပစ္စယာဿ တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဇ္ဈတ္တံ သုခဒုက္ခ’’န္တိ။ ကာယဒွါရပ္ပဝတ္တာ ဟိ စေတနာ ဣဓ ကာယောတိ အဓိပ္ပေတာ။ သေသဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ ခေတ္တန္တိအာဒီနိပိ ကုသလာကုသလကမ္မဿေဝ နာမာနိ။ တဉှိ ဝိပါကဿ ဝိရုဟနဋ္ဌာနဋ္ဌေန ခေတ္တံ၊ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌေန ဝတ္ထု၊ ကာရဏဋ္ဌေန အာယတနံ၊ အဓိကရဏဋ္ဌေန အဓိကရဏန္တိ ဝုစ္စတိ။

ဣတိ သတ္ထာ ဧတ္တကေန ဌာနေန တီဟိ ဒွါရေဟိ အာယူဟိတကမ္မံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တဿ ကမ္မဿ ဝိပစ္စနဋ္ဌာနံ ဒဿေတုံ စတ္တာရောမေ ဘိက္ခဝေတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အတ္တဘာဝပ္ပဋိလာဘာတိ ပဋိလဒ္ဓအတ္တဘာဝါ။ အတ္တသဉ္စေတနာ ကမတီတိ အတ္တနာ ပကပ္ပိတစေတနာ ဝဟတိ ပဝတ္တတိ။

အတ္တသဉ္စေတနာဟေတု တေသံ သတ္တာနံ တမှာ ကာယာ စုတိ ဟောတီတိအာဒီသု ခိဍ္ဍာပဒေါသိကာ ဒေဝါ အတ္တသဉ္စေတနာဟေတု စဝန္တိ။ တေသဉှိ နန္ဒနဝနစိတ္တလတာဝနဖာရုသကဝနာဒီသု ဒိဗ္ဗရတိသမပ္ပိတာနံ ကီဠန္တာနံ ပါနဘောဇနေ သတိ သမ္မုဿတိ၊ တေ အာဟာရုပစ္ဆေဒေန အာတပေ ခိတ္တမာလာ ဝိယ မိလာယန္တိ။ မနောပဒေါသိကာ ဒေဝါ ပရသဉ္စေတနာဟေတု စဝန္တိ၊ ဧတေ စာတုမဟာရာဇိကာ ဒေဝါ။ တေသု ကိရ ဧကော ဒေဝပုတ္တော ‘‘နက္ခတ္တံ ကီဠိဿာမီ’’တိ သပရိဝါရော ရထေန ဝီထိံ ပဋိပဇ္ဇတိ။ အထညော နိက္ခမန္တော တံ ပုရတော ဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ‘‘ကိံ၊ ဘော၊ အယံ ကပဏော အဒိဋ္ဌပုဗ္ဗံ ဝိယ ဧတံ ဒိသွာ ပီတိယာ ဥဒ္ဓုမာတော ဝိယ ဂဇ္ဇမာနော ဝိယ စ ဂစ္ဆတီ’’တိ ကုဇ္ဈတိ။ ပုရတော ဂစ္ဆန္တောပိ နိဝတ္တိတွာ တံ ကုဒ္ဓံ ဒိသွာ ကုဒ္ဓါ နာမ သုဝိဇာနာ ဟောန္တီတိ ကုဒ္ဓဘာဝမဿ ဉတွာ ‘‘တွံ ကုဒ္ဓါ မယှံ ကိံ ကရိဿသိ၊ အယံ သမ္ပတ္တိ မယာ ဒါနသီလာဒီနံ ဝသေန လဒ္ဓါ၊ န တုယှံ ဝသေနာ’’တိ ပဋိကုဇ္ဈတိ။ ဧကသ္မိဉှိ ကုဒ္ဓေ ဣတရော အကုဒ္ဓါ ရက္ခတိ၊ ဥဘောသု ပန ကုဒ္ဓေသု ဧကဿ ကောဓော ဣတရဿ ပစ္စယော ဟောတိ၊ တဿပိ ကောဓော ဣတရဿ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဥဘော ကန္ဒန္တာနံယေဝ ဩရောဓာနံ စဝန္တိ။ မနုဿာ အတ္တသဉ္စေတနာ စ ပရသဉ္စေတနာ စ ဟေတု စဝန္တိ၊ အတ္တသဉ္စေတနာယ စ ပရသဉ္စေတနာယ စ ဟေတုဘူတာယ စဝန္တီတိ အတ္ထော။ မနုဿာ ဟိ ကုဇ္ဈိတွာ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဟတ္ထေဟိပိ ဒဏ္ဍေဟိပိ ပဟရန္တိ၊ ရဇ္ဇုဗန္ဓနာဒီဟိပိ ဗန္ဓန္တိ၊ အသိနာပိ သီသံ ဆိန္ဒန္တိ၊ ဝိသမ္ပိ ခါဒန္တိ၊ ပပါတေပိ ပတန္တိ၊ ဥဒကမ္ပိ ပဝိသန္တိ၊ အဂ္ဂိမ္ပိ ပဝိသန္တိ၊ ပရေပိ ဒဏ္ဍေန ဝါ သတ္ထနေ ဝါ ပဟရိတွာ မာရေန္တိ။ ဧဝံ တေသု အတ္တသဉ္စေတနာပိ ပရသဉ္စေတနာပိ ကမတိ။

ကတမေတေန ဒေဝါ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ ကတမေ နာမ တေ ဒေဝါ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ တေန ဝါ အတ္တဘာဝေန ကတမေ ဒေဝါ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိပိ အတ္ထော။ ကသ္မာ ပန ထေရော ဣမံ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ၊ ကိံ အတ္တနာ ကထေတုံ နပ္ပဟောတီတိ? ပဟောတိ၊ ဣဒံ ပန ပဒံ အတ္တနော သဘာဝေန ဗုဒ္ဓဝိသယံ ပဉှန္တိ ထေရော န ကထေသိ။ တေန ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ တေန အတ္တဘာဝေန ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အယံ ပန ပဉှော ဟေဋ္ဌာ ကာမာဝစရေပိ ရူပါဝစရေပိ လဗ္ဘတိ၊ ဘဝဂ္ဂေန ပန ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ကထိတော နိပ္ပဒေသေန ကထိတော ဟောတီတိ ဘဂဝတာ ဧဝံ ကထိတော။

အာဂန္တာရောဣတ္ထတ္တန္တိ ဣတ္ထဘာဝံ ကာမာဝစရပဉ္စက္ခန္ဓဘာဝမေဝ အာဂန္တာရော၊ နေဝ တတြူပပတ္တိကာ န ဥပရူပပတ္တိကာ ဟောန္တိ။ အနာဂန္တာရော ဣတ္ထတ္တန္တိ ဣမံ ခန္ဓပဉ္စကံ အနာဂန္တာရော၊ ဟေဋ္ဌူပပတ္တိကာ န ဟောန္တိ၊ တတြူပပတ္တိကာ ဝါ ဥပရူပပတ္တိကာ ဝါ တတ္ထေဝ ဝါ ပရိနိဗ္ဗာယိနော ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ စ ဟေဋ္ဌိမဘဝေ နိဗ္ဗတ္တာနံ ဝသေန ဥပရူပပတ္တိကာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဘဝဂ္ဂေ ပနေတံ နတ္ထိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

၂။ ဝိဘတ္တိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၇၂။ ဒုတိယေ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါတိ ပဉ္စသု အတ္ထေသု ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ။ ဩဓိသောတိ ကာရဏသော။ ဗျဉ္ဇနသောတိ အက္ခရသော။ အနေကပရိယာယေနာတိ အနေကေဟိ ကာရဏေဟိ။ အာစိက္ခာမီတိ ကထေမိ။ ဒေသေမီတိ ပါကဋံ ကတွာ ကထေမိ။ ပညာပေမီတိ ဇာနာပေမိ။ ပဋ္ဌပေမီတိ ပဋ္ဌပေတွာ ပဝတ္တေတွာ ကထေမိ။ ဝိဝရာမီတိ ဝိဝဋံ ကတွာ ကထေမိ။ ဝိဘဇာမီတိ ဝိဘဇိတွာ ကထေမိ။ ဥတ္တာနီကရောမီတိ ဂမ္ဘီရံ ဥတ္တာနကံ ကတွာ ကထေမိ။ သော မံ ပဉှေနာတိ သော မံ ပဉှေန ဥပဂစ္ဆတု။ အဟံ ဝေယျာကရဏေနာတိ အဟမဿ ပဉှကထနေန စိတ္တံ အာရာဓေဿာမိ။ ယော နော ဓမ္မာနံ သုကုသလောတိ ယော အမှာကံ အဓိဂတဓမ္မာနံ သုကုသလော သတ္ထာ၊ သော ဧသ သမ္မုခီဘူတော။ ယဒိ မယာ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ န သစ္ဆိကတာ၊ ‘‘သစ္ဆိကရောဟိ တာဝ သာရိပုတ္တာ’’တိ ဝတွာ မံ ပဋိဗာဟိဿတီတိ သတ္ထု ပုရတော နိသိန္နကောဝ သီဟနာဒံ နဒတိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမာသု စ ပန ပဋိသမ္ဘိဒါသု တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ လောကိယာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ လောကိယလောကုတ္တရာတိ။

၃။ မဟာကောဋ္ဌိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၇၃။ တတိယေ ဖဿာယတနာနန္တိ ဖဿာကရာနံ၊ ဖဿဿ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနာနန္တိ အတ္ထော။ အတ္ထညံ ကိဉ္စီတိ ဧတေသု အသေသတော နိရုဒ္ဓေသု တတော ပရံ ကောစိ အပ္ပမတ္တကောပိ ကိလေသော အတ္ထီတိ ပုစ္ဆတိ။ နတ္ထညံ ကိဉ္စီတိ ဣဓာပိ ‘‘အပ္ပမတ္တကောပိ ကိလေသော နတ္ထီ’’တိ ပုစ္ဆတိ။ သေသဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ ဣမေ ပန စတ္တာရောပိ ပဉှေ သဿတုစ္ဆေဒဧကစ္စသဿတအမရာဝိက္ခေပဝသေန ပုစ္ဆတိ။ တေနဿ ထေရော ပုစ္ဆိတပုစ္ဆိတံ ပဋိဗာဟန္တော မာ ဟေဝန္တိ အာဟ။ ဧတ္ထ ဟိဣတိ နိပါတမတ္တံ၊ ဧဝံ မာ ဘဏီတိ အတ္ထော။ အတ္တူပလဒ္ဓိဝသေနေဝ ‘‘အတ္ထညံ ကိဉ္စိ အညော ကောစိ အတ္တာ နာမ အတ္ထီ’’တိ သဿတာဒိအာကာရေန ပုစ္ဆတိ။ ကိံ ပနေသ အတ္တူပလဒ္ဓိကောတိ? န အတ္တူပလဒ္ဓိကော။ ဧဝံလဒ္ဓိကော ပန တတ္ထေကော ဘိက္ခု နိသိန္နော၊ သော ပုစ္ဆိတုံ န သက္ကောတိ။ တဿ လဒ္ဓိံ ဝိဿဇ္ဇာပနတ္ထံ ဧဝံ ပုစ္ဆတိ။ ယေပိ စ အနာဂတေ ဧဝံလဒ္ဓိကာ ဘဝိဿန္တိ၊ တေသံ ‘‘ဗုဒ္ဓကာလေပေသော ပဉှော မဟာသာဝကေဟိ ဝိဿဇ္ဇိတော’’တိ ဝစနောကာသုပစ္ဆေဒနတ္ထံ ပုစ္ဆတိယေဝ။

အပ္ပပဉ္စံပပဉ္စေတီတိ န ပပဉ္စေတဗ္ဗဋ္ဌာနေ ပပဉ္စံ ကရောတိ၊ အနာစရိတဗ္ဗံ မဂ္ဂံ စရတိ။ တာဝတာ ပပဉ္စဿ ဂတီတိ ယတ္တကာ ဆန္နံ ဖဿာယတနာနံ ဂတိ၊ တတ္တကာဝ တဏှာဒိဋ္ဌိမာနပ္ပဘေဒဿ ပပဉ္စဿ ဂတိ။ ဆန္နံ၊ အာဝုသော၊ ဖဿာယတနာနံ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ ပပဉ္စနိရောဓော ပပဉ္စဝူပသမောတိ ဧတေသု ဆသု အာယတနေသု သဗ္ဗသော နိရုဒ္ဓေသု ပပဉ္စာပိ နိရုဒ္ဓါဝ ဟောန္တိ၊ ဝူပသန္တာဝ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ အာရုပ္ပေ ပန ပုထုဇ္ဇနဒေဝတာနံ ကိဉ္စာပိ ပဉ္စ ဖဿာယတနာနိ နိရုဒ္ဓါနိ၊ ဆဋ္ဌဿ ပန အနိရုဒ္ဓတ္တာ တယောပိ ပပဉ္စာ အပ္ပဟီနာဝ။ အပိစ ပဉ္စဝေါကာရဘဝဝသေနေဝ ပဉှော ကထိတောတိ။ စတုတ္ထေ ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

၅။ ဥပဝါဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၇၅-၁၇၆။ ပဉ္စမေ ဝိဇ္ဇာယန္တကရော ဟောတီတိ ဝိဇ္ဇာယ ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ အန္တကရော ဟောတိ၊ သကလံ ဝဋ္ဋဒုက္ခံ ပရိစ္ဆိန္နံ ပရိဝဋုမံ ကတွာ တိဋ္ဌတီတိ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ သဥပါဒါနောတိ သဂဟဏောဝ ဟုတွာ။ အန္တကရော အဘဝိဿာတိ ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ အန္တံ ကတွာ ဌိတော အဘဝိဿ။ စရဏသမ္ပန္နောတိ ပန္နရသဓမ္မဘေဒေန စရဏေန သမန္နာဂတော။ ယထာဘူတံ ဇာနံပဿံ အန္တကရော ဟောတီတိ ယထာသဘာဝံ မဂ္ဂပညာယ ဇာနိတွာ ပဿိတွာ ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ အန္တံ ကတွာ ဌိတော နာမ ဟောတီတိ အရဟတ္တနိကူဋေန ပဉှံ နိဋ္ဌပေသိ။ ဆဋ္ဌံ ဟေဋ္ဌာ ဧကကနိပါတဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၇။ ရာဟုလသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၇၇။ သတ္တမေ အဇ္ဈတ္တိကာတိ ကေသာဒီသု ဝီသတိယာ ကောဋ္ဌာသေသု ထဒ္ဓါကာရလက္ခဏာ ပထဝီဓာတု။ ဗာဟိရာတိ ဗဟိဒ္ဓါ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓေသု ပါသာဏပဗ္ဗတာဒီသု ထဒ္ဓါကာရလက္ခဏာ ပထဝီဓာတု ။ ဣမိနာဝ နယေန သေသာပိ ဓာတုယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာတိ ဣဒံ တယံ တဏှာမာနဒိဋ္ဌိဂ္ဂါဟပဋိက္ခေပဝသေန ဝုတ္တံ။ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ ဟေတုနာ ကာရဏေန မဂ္ဂပညာယ ပဿိတဗ္ဗံ။ ဒိသွာတိ သဟဝိပဿနာယ မဂ္ဂပညာယ ပဿိတွာ။ အစ္ဆေစ္ဆိ တဏှန္တိ မဂ္ဂဝဇ္ဈတဏှံ သမူလကံ ဆိန္ဒိ။ ဝိဝတ္တယိ သံယောဇနန္တိ ဒသဝိဓမ္ပိ သံယောဇနံ ဝိဝတ္တယိ ဥဗ္ဗတ္တေတွာ ပဇဟိ။ သမ္မာ မာနာဘိသမယာတိ ဟေတုနာ ကာရဏေန နဝဝိဓဿ မာနဿ ပဟာနာဘိသမယာ။ အန္တမကာသိ ဒုက္ခဿာတိ ဝဋ္ဋဒုက္ခံ ပရိစ္ဆိန္နံ ပရိဝဋုမံ အကာသိ၊ ကတွာ ဌိတောတိ အတ္ထော။ ဣတိ သတ္ထာရာ သံယုတ္တမဟာနိကာယေ ရာဟုလောဝါဒေ (သံ။ နိ။ ၃။၉၁ အာဒယော) ဝိပဿနာ ကထိတာ၊ စူဠရာဟုလောဝါဒေပိ (မ။ နိ။ ၃။၄၁၆ အာဒယော) ဝိပဿနာ ကထိတာ၊ အမ္ဗလဋ္ဌိကရာဟုလောဝါဒေ (မ။ နိ။ ၂။၁၀၇ အာဒယော) ဒဟရဿေဝ သတော မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ ကထိတာ၊ မဟာရာဟုလောဝါဒေ (မ။ နိ။ ၂။၁၁၃ အာဒယော) ဝိပဿနာ ကထိတာ။ ဣမသ္မိံ အင်္ဂုတ္တရမဟာနိကာယေ အယံ စတုကောဋိကသုညတာ နာမ ကထိတာတိ။

၈။ ဇမ္ဗာလီသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၇၈။ အဋ္ဌမေ သန္တံ စေတောဝိမုတ္တိန္တိ အဋ္ဌန္နံ သမာပတ္တီနံ အညတရံ သမာပတ္တိံ။ သက္ကာယနိရောဓန္တိ တေဘူမကဝဋ္ဋသင်္ခါတဿ သက္ကာယဿ နိရောဓံ၊ နိဗ္ဗာနန္တိ အတ္ထော။ န ပက္ခန္ဒတီတိ အာရမ္မဏဝသေန န ပက္ခန္ဒတိ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ န ပါဋိကင်္ခေါတိ န ပါဋိကင်္ခိတဗ္ဗော။ လေပဂတေနာတိ လေပမက္ခိတေန။

ဣမသ္မိဉ္စ ပနတ္ထေ နဒီပါရံ ဂန္တုကာမပုရိသောပမ္မံ အာဟရိတဗ္ဗံ – ဧကော ကိရ ပုရိသော စဏ္ဍသောတာယ ဝါဠမစ္ဆာကုလာယ နဒိယာ ပါရံ ဂန္တုကာမော ‘‘ဩရိမံ တီရံ သာသင်္ကံ သပ္ပဋိဘယံ၊ ပါရိမံ တီရံ ခေမံ အပ္ပဋိဘယံ၊ ကိံ နု ခေါ ကတွာ ပါရံ ဂမိဿာမီ’’တိ ပဋိပါဋိယာ ဌိတေ အဋ္ဌ ကကုဓရုက္ခေ ဒိသွာ ‘‘သက္ကာ ဣမာယ ရုက္ခပဋိပါဋိယာ ဂန္တု’’န္တိ မနသိကတွာ ‘‘ကကုဓရုက္ခာ နာမ မဋ္ဌသာခါ ဟောန္တိ၊ သာခါယ ဟတ္ထာ န သဏ္ဌဟေယျု’’န္တိ နိဂြောဓပိလက္ခရုက္ခာဒီနံ အညတရဿ လာခါယ ဟတ္ထပါဒေ မက္ခေတွာ ဒက္ခိဏဟတ္ထေန ဧကံ သာခံ ဂဏှိ။ ဟတ္ထော တတ္ထေဝ လဂိ။ ပုန ဝါမဟတ္ထေန ဒက္ခိဏပါဒေန ဝါမပါဒေနာတိ စတ္တာရောပိ ဟတ္ထပါဒါ တတ္ထေဝ လဂိံသု။ သော အဓောသိရော လမ္ဗမာနော ဥပရိနဒိယံ ဒေဝေ ဝုဋ္ဌေ ပုဏ္ဏာယ နဒိယာ သောတေ နိမုဂ္ဂေါ ကုမ္ဘီလာဒီနံ ဘက္ခော အဟောသိ။

တတ္ထ နဒီသောတံ ဝိယ သံသာရသောတံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ သောတဿ ပါရံ ဂန္တုကာမပုရိသော ဝိယ ယောဂါဝစရော၊ ဩရိမတီရံ ဝိယ သက္ကာယော၊ ပါရိမတီရံ ဝိယ နိဗ္ဗာနံ၊ ပဋိပါဋိယာ ဌိတာ အဋ္ဌ ကကုဓရုက္ခာ ဝိယ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော၊ လေပမက္ခိတေန ဟတ္ထေန သာခါဂဟဏံ ဝိယ ဈာနဝိပဿနာနံ ပါရိပန္ထိကေ အသောဓေတွာ သမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနံ၊ စတူဟိ ဟတ္ထပါဒေဟိ သာခါယ ဗဒ္ဓဿ ဩလမ္ဗနံ ဝိယ ပဌမဇ္ဈာနေ နိကန္တိယာ လဂ္ဂကာလော၊ ဥပရိသောတေ ဝုဋ္ဌိ ဝိယ ဆသု ဒွါရေသု ကိလေသာနံ ဥပ္ပန္နကာလော၊ နဒိယာ ပုဏ္ဏာယ သောတေ နိမုဂ္ဂဿ ကုမ္ဘီလာဒီနံ ဘက္ခဘူတကာလော ဝိယ သံသာရသောတေ နိမုဂ္ဂဿ စတူသု အပါယေသု ဒုက္ခာနုဘဝနကာလော ဝေဒိတဗ္ဗော။

သုဒ္ဓေန ဟတ္ထေနာတိ သုဓောတေန ပရိသုဒ္ဓဟတ္ထေန။ ဣမသ္မိမ္ပိ အတ္ထေ တာဒိသမေဝ ဩပမ္မံ ကာတဗ္ဗံ – တထေဝ ဟိ ပါရံ ဂန္တုကာမော ပုရိသော ‘‘ကကုဓရုက္ခာ နာမ မဋ္ဌသာခါ၊ ကိလိဋ္ဌဟတ္ထေန ဂဏှန္တဿ ဟတ္ထော ပရိဂလေယျာ’’တိ ဟတ္ထပါဒေ သုဓောတေ ကတွာ ဧကံ သာခံ ဂဏှိတွာ ပဌမံ ရုက္ခံ အာရုဠှော။ တတော ဩတရိတွာ ဒုတိယံ…ပေ… တတော ဩတရိတွာ အဋ္ဌမံ၊ အဋ္ဌမရုက္ခတော ဩတရိတွာ ပါရိမတီရေ ခေမန္တဘူမိံ ဂတော။

တတ္ထ ‘‘ဣမေဟိ ရုက္ခေဟိ ပါရိမတီရံ ဂမိဿာမီ’’တိ တဿ ပုရိသဿ စိန္တိတကာလော ဝိယ ယောဂိနော ‘‘အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော သမာပဇ္ဇိတွာ သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ အရဟတ္တံ ဂမိဿာမီ’’တိ စိန္တိတကာလော၊ သုဒ္ဓေန ဟတ္ထေန သာခါဂဟဏံ ဝိယ ဈာနဝိပဿနာနံ ပါရိပန္ထိကဓမ္မေ သောဓေတွာ သမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနံ။ တတ္ထ ပဌမရုက္ခာရောဟဏကာလော ဝိယ ပဌမဇ္ဈာနသမာပတ္တိကာလော၊ ပဌမရုက္ခတော ဩရုယှ ဒုတိယံ အာရုဠှကာလော ဝိယ ပဌမဇ္ဈာနေ နိကန္တိယာ အဗဒ္ဓဿ တတော ဝုဋ္ဌာယ ဒုတိယဇ္ဈာနသမာပန္နကာလော…ပေ… သတ္တမရုက္ခတော ဩရုယှ အဋ္ဌမံ အာရုဠှကာလော ဝိယ အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ္တိယံ နိကန္တိယာ အဗဒ္ဓဿ တတော ဝုဋ္ဌာယ နေဝသညာနာသညာယတနသမာပန္နကာလော။ အဋ္ဌမရုက္ခတော ဩရုယှ ပါရိမတီရံ ခေမန္တဘူမိံ ဂတကာလော ဝိယ နေဝသညာနာသညာယတနေ နိကန္တိယာ အဗဒ္ဓဿ သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ သင်္ခါရေ သမ္မသိတွာ အရဟတ္တပ္ပတ္တကာလော ဝေဒိတဗ္ဗော။

အဝိဇ္ဇာပ္ပဘေဒံ မနသိ ကရောတီတိ အဋ္ဌသု ဌာနေသု အညာဏဘူတာယ ဂဏဗဟလမဟာအဝိဇ္ဇာယ ပဘေဒသင်္ခါတံ အရဟတ္တံ မနသိ ကရောတိ။ န ပက္ခန္ဒတီတိ အာရမ္မဏဝသေနေဝ န ပက္ခန္ဒတိ။ ဇမ္ဗာလီတိ ဂါမတော နိက္ခန္တဿ မဟာဥဒကဿ ပတိဋ္ဌာနဘူတော မဟာအာဝါဋော။ အနေကဝဿဂဏိကာတိ ဂါမဿ ဝါ နဂရဿ ဝါ ဥပ္ပန္နကာလေယေဝ ဥပ္ပန္နတ္တာ အနေကာနိ ဝဿဂဏာနိ ဥပ္ပန္နာယ ဧတိဿာတိ အနေကဝဿဂဏိကာ။ အာယမုခါနီတိ စတဿော ပဝိသနကန္ဒရာ။ အပါယမုခါနီတိ အပဝါဟနစ္ဆိဒ္ဒါနိ။ န အာဠိပ္ပဘေဒေါ ပါဋိကင်္ခေါတိ န ပါဠိပ္ပဘေဒေါ ပါဋိကင်္ခိတဗ္ဗော။ န ဟိ တတော ဥဒကံ ဥဋ္ဌာယ ပါဠိံ ဘိန္ဒိတွာ ကစဝရံ ဂဟေတွာ မဟာသမုဒ္ဒံ ပါပုဏာတိ။

ဣမဿ ပနတ္ထဿ ဝိဘာဝနတ္ထံ ဥယျာနဂဝေသကဩပမ္မံ အာဟရိတဗ္ဗံ။ ဧကော ကိရ နဂရဝါသိကော ကုလပုတ္တော ဥယျာနံ ဂဝေသန္တော နဂရတော နာတိဒူရေ နစ္စာသန္နေ မဟန္တံ ဇမ္ဗာလိံ အဒ္ဒသ။ သော ‘‘ဣမသ္မိံ ဌာနေ ရမဏီယံ ဥယျာနံ ဘဝိဿတီ’’တိ သလ္လက္ခေတွာ ကုဒ္ဒါလံ အာဒါယ စတ္တာရိပိ ကန္ဒရာနိ ပိဓာယ အပဝါဟနစ္ဆိဒ္ဒါနိ ဝိဝရိတွာ အဋ္ဌာသိ။ ဒေဝေါ န သမ္မာ ဝဿိ၊ အဝသေသဥဒကံ အပဝါဟနစ္ဆိဒ္ဒေန ပရိဿဝိတွာ ဂတံ။ စမ္မခဏ္ဍပိလောတိကာဒီနိ တတ္ထေဝ ပူတိကာနိ ဇာတာနိ၊ ပါဏကာ သဏ္ဌိတာ၊ သမန္တာ အနုပဂမနီယာ ဇာတာ။ ဥပဂတာနမ္ပိ နာသာပုဋေ ပိဓာယ ပက္ကမိတဗ္ဗံ ဟောတိ ။ သော ကတိပါဟေန အာဂန္တွာ ပဋိက္ကမ္မ ဌိတော ဩလောကေတွာ ‘‘န သက္ကာ ဥပဂန္တု’’န္တိ ပက္ကာမိ။

တတ္ထ နဂရဝါသီ ကုလပုတ္တော ဝိယ ယောဂါဝစရော ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ဥယျာနံ ဂဝေသန္တေန ဂါမဒွါရေ ဇမ္ဗာလိယာ ဒိဋ္ဌကာလော ဝိယ စာတုမဟာဘူတိကကာယော၊ အာယမုခါနံ ပိဟိတကာလော ဝိယ ဓမ္မဿဝနောဒကဿ အလဒ္ဓကာလော၊ အပါယမုခါနံ ဝိဝဋကာလော ဝိယ ဆဒွါရိကသံဝရဿ ဝိဿဋ္ဌကာလော၊ ဒေဝဿ သမ္မာ အဝုဋ္ဌကာလော ဝိယ သပ္ပာယကမ္မဋ္ဌာနဿ အလဒ္ဓကာလော၊ အဝသေသဥဒကဿ အပါယမုခေဟိ ပရိဿဝိတွာ ဂတကာလော ဝိယ အဗ္ဘန္တရေ ဂုဏာနံ ပရိဟီနကာလော၊ ဥဒကဿ ဥဋ္ဌာယ ပါဠိံ ဘိန္ဒိတွာ ကစဝရံ အာဒါယ မဟာသမုဒ္ဒံ ပါပုဏိတုံ အသမတ္ထကာလော ဝိယ အရဟတ္တမဂ္ဂေန အဝိဇ္ဇာပါဠိံ ဘိန္ဒိတွာ ကိလေသရာသိံ ဝိဓမိတွာ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကာတုံ အသမတ္ထကာလော၊ စမ္မခဏ္ဍပိလောတိကာဒီနံ တတ္ထေဝ ပူတိဘာဝေါ ဝိယ အဗ္ဘန္တရေ ရာဂါဒိကိလေသေဟိ ပရိပူရိတကာလော၊ တဿ အာဂန္တွာ ဒိသွာ ဝိပ္ပဋိသာရိနော ဂတကာလော ဝိယ ဝဋ္ဋသမင်္ဂိပုဂ္ဂလဿ ဝဋ္ဋေ အဘိရတကာလော ဝေဒိတဗ္ဗော။

အာဠိပ္ပဘေဒေါ ပါဋိကင်္ခေါတိ ပါဠိပ္ပဘေဒေါ ပါဋိကင်္ခိတဗ္ဗော။ တတော ဟိ ဥဒကံ ဥဋ္ဌာယ ပါဠိံ ဘိန္ဒိတွာ ကစဝရံ အာဒါယ မဟာသမုဒ္ဒံ ပါပုဏိတုံ သက္ခိဿတီတိ အတ္ထော။

ဣဓာပိ တဒေဝ ဩပမ္မံ အာဟရိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ အာယမုခါနံ ဝိဝဋကာလော ဝိယ သပ္ပာယဓမ္မဿဝနဿ လဒ္ဓကာလော၊ အပါယမုခါနံ ပိဟိတကာလော ဝိယ ဆသု ဒွါရေသု သံဝရဿ ပစ္စုပဋ္ဌိတကာလော၊ ဒေဝဿ သမ္မာ ဝုဋ္ဌကာလော ဝိယ သပ္ပာယကမ္မဋ္ဌာနဿ လဒ္ဓကာလော၊ ဥဒကဿ ဥဋ္ဌာယ ပါဠိံ ဘိန္ဒိတွာ ကစဝရံ အာဒါယ မဟာသမုဒ္ဒံ ပတ္တကာလော ဝိယ အရဟတ္တမဂ္ဂေန အဝိဇ္ဇံ ဘိန္ဒိတွာ အကုသလရာသိံ ဝိဓမိတွာ အရဟတ္တံ သစ္ဆိကတကာလော၊ အာယမုခေဟိ ပဝိဋ္ဌေန ဥဒကေန သရဿ ပရိပုဏ္ဏကာလော ဝိယ အဗ္ဘန္တရေ လောကုတ္တရဓမ္မေဟိ ပရိပုဏ္ဏကာလော၊ သမန္တတော ဝတိံ ကတွာ ရုက္ခေ ရောပေတွာ ဥယျာနမဇ္ဈေ ပါသာဒံ မာပေတွာ နာဋကာနိ ပစ္စုပဋ္ဌပေတွာ သုဘောဇနံ ဘုဉ္ဇန္တဿ နိသိန္နကာလော ဝိယ ဓမ္မပါသာဒံ အာရုယှ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ ဖလသမာပတ္တိံ အပ္ပေတွာ နိသိန္နကာလော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ ဒေသနာ ပန လောကိယလောကုတ္တရမိဿိကာ ကထိတာတိ။

၉။ နိဗ္ဗာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၇၉။ နဝမေ ဟာနဘာဂိယာ သညာတိအာဒီသု ‘‘ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘိံ ကာမသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ၊ ဟာနဘာဂိနီ ပညာ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၉၉) အဘိဓမ္မေ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာဘူတံနပ္ပဇာနန္တီတိ ယထာသဘာဝတော မဂ္ဂဉာဏေန န ဇာနန္တိ။

၁၀။ မဟာပဒေသသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၈၀။ ဒသမေ ဘောဂနဂရေ ဝိဟရတီတိ ပရိနိဗ္ဗာနသမယေ စာရိကံ စရန္တော တံ နဂရံ ပတွာ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ အာနန္ဒစေတိယေတိ အာနန္ဒယက္ခဿ ဘဝနဋ္ဌာနေ ပတိဋ္ဌိတဝိဟာရေ။ မဟာပဒေသေတိ မဟာဩကာသေ မဟာအပဒေသေ ဝါ၊ ဗုဒ္ဓါဒယော မဟန္တေ မဟန္တေ အပဒိသိတွာ ဝုတ္တာနိ မဟာကာရဏာနီတိ အတ္ထော။ နေဝ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗန္တိ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌေဟိ သာဓုကာရံ ဒတွာ ပုဗ္ဗေဝ န သောတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ကတေ ဟိ ပစ္ဆာ ‘‘ဣဒံ န သမေတီ’’တိ ဝုစ္စမာနောပိ ‘‘ကိံ ပုဗ္ဗေဝ အယံ ဓမ္မော၊ ဣဒါနိ န ဓမ္မော’’တိ ဝတွာ လဒ္ဓိံ န ဝိဿဇ္ဇေတိ။ နပ္ပဋိက္ကောသိတဗ္ဗန္တိ ‘‘ကိံ ဧသ ဗာလော ဝဒတီ’’တိ ဧဝံ ပုဗ္ဗေဝ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ ဟိ ဝတ္တုံ ယုတ္တမ္ပိ န ဝက္ခတိ။ တေနာဟ – အနဘိနန္ဒိတွာ အပ္ပဋိက္ကောသိတွာတိ။ ပဒဗျဉ္ဇနာနီတိ ပဒသင်္ခါတာနိ ဗျဉ္ဇနာနိ။ သာဓုကံ ဥဂ္ဂဟေတွာတိ ‘‘ဣမသ္မိံ ဌာနေ ပါဠိ ဝုတ္တာ၊ ဣမသ္မိံ ဌာနေ အတ္ထော ဝုတ္တော၊ ဣမသ္မိံ ဌာနေ အနုသန္ဓိ ကထိတာ ၊ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ပုဗ္ဗာပရံ ကထိတ’’န္တိ သုဋ္ဌု ဂဟေတွာ။ သုတ္တေ ဩတာရေတဗ္ဗာနီတိ သုတ္တေ ဩတရိတဗ္ဗာနိ။ ဝိနယေ သန္ဒဿေတဗ္ဗာနီတိ ဝိနယေ သံသန္ဒေတဗ္ဗာနိ။

ဧတ္ထ စ သုတ္တန္တိ ဝိနယော ဝုတ္တော။ ယထာဟ – ‘‘ကတ္ထ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ သာဝတ္ထိယံ သုတ္တဝိဘင်္ဂေ’’တိ (စူဠဝ။ ၄၅၇) ဝိနယောတိ ခန္ဓကော။ ယထာဟ – ‘‘ဝိနယာတိသာရေ’’တိ။ ဧဝံ ဝိနယပိဋကမ္ပိ န ပရိယာဒိယတိ။ ဥဘတောဝိဘင်္ဂါ ပန သုတ္တံ၊ ခန္ဓကပရိဝါရာ ဝိနယောတိ ဧဝံ ဝိနယပိဋကံ ပရိယာဒိယတိ။ အထ ဝါ သုတ္တန္တပိဋကံ သုတ္တံ၊ ဝိနယပိဋကံ ဝိနယောတိ ဧဝံ ဒွေယေဝ ပိဋကာနိ ပရိယာဒိယန္တိ။ သုတ္တန္တာဘိဓမ္မပိဋကာနိ ဝါ သုတ္တံ၊ ဝိနယပိဋကံ ဝိနယောတိ ဧဝမ္ပိ တီဏိ ပိဋကာနိ န တာဝ ပရိယာဒိယန္တိ။ အသုတ္တနာမကဉှိ ဗုဒ္ဓဝစနံ နာမ အတ္ထိ။ သေယျထိဒံ – ဇာတကံ ပဋိသမ္ဘိဒါ နိဒ္ဒေသော သုတ္တနိပါတော ဓမ္မပဒံ ဥဒါနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဝိမာနဝတ္ထု ပေတဝတ္ထု ထေရဂါထာ ထေရီဂါထာ အပဒါနန္တိ။

သုဒိန္နတ္ထေရော ပန ‘‘အသုတ္တနာမကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ နတ္ထီ’’တိ တံ သဗ္ဗံ ပဋိက္ခိပိတွာ ‘‘တီဏိ ပိဋကာနိ သုတ္တံ၊ ဝိနယော ပန ကာရဏ’’န္တိ အာဟ။ တတော တံ ကာရဏံ ဒဿေန္တော ဣဒံ သုတ္တမာဟရိ –

‘‘ယေ ခေါ တွံ၊ ဂေါတမိ၊ ဓမ္မေ ဇာနေယျာသိ၊ ဣမေ ဓမ္မာ သရာဂါယ သံဝတ္တန္တိ နော ဝိရာဂါယ၊ သံယောဂါယ သံဝတ္တန္တိ နော ဝိသံယောဂါယ၊ သဥပါဒါနာယ သံဝတ္တန္တိ နော အနုပါဒါနာယ၊ မဟိစ္ဆတာယ သံဝတ္တန္တိ နော အပ္ပိစ္ဆတာယ၊ အသန္တုဋ္ဌိယာ သံဝတ္တန္တိ နော သန္တုဋ္ဌိယာ၊ ကောသဇ္ဇာယ သံဝတ္တန္တိ နော ဝီရိယာရမ္ဘာယ၊ သင်္ဂဏိကာယ သံဝတ္တန္တိ နော ပဝိဝေကာယ၊ အာစယာယ သံဝတ္တန္တိ နော အပစယာယ။ ဧကံသေန၊ ဂေါတမိ၊ ဇာနေယျာသိ ‘နေသော ဓမ္မော နေသော ဝိနယော နေတံ သတ္ထု သာသန’န္တိ။

‘‘ယေ စ ခေါ တွံ၊ ဂေါတမိ၊ ဓမ္မေ ဇာနေယျာသိ၊ ဣမေ ဓမ္မာ ဝိရာဂါယ သံဝတ္တန္တိ နော သရာဂါယ၊ ဝိသံယောဂါယ သံဝတ္တန္တိ နော သံယောဂါယ။ အနုပါဒါနာယ သံဝတ္တန္တိ နော သဥပါဒါနာယ၊ အပ္ပိစ္ဆတာယ သံဝတ္တန္တိ နော မဟိစ္ဆတာယ၊ သန္တုဋ္ဌိယာ သံဝတ္တန္တိ နော အသန္တုဋ္ဌိယာ၊ ဝီရိယာရမ္ဘာယ သံဝတ္တန္တိ နော ကောသဇ္ဇာယ၊ ပဝိဝေကာယ သံဝတ္တန္တိ နော သင်္ဂဏိကာယ၊ အပစယာယ သံဝတ္တန္တိ နော အာစယာယ။ ဧကံသေန၊ ဂေါတမိ ၊ ဇာနေယျာသိ ‘ဧသော ဓမ္မော ဧသော ဝိနယော ဧတံ သတ္ထု သာသန’’’န္တိ (စူဠဝ။ ၄၀၆၊ အ။ နိ။ ၈။၅၃)။

တသ္မာ သုတ္တေတိ တေပိဋကဗုဒ္ဓဝစနေ ဩတာရေတဗ္ဗာနိ။ ဝိနယေတိ ဧတသ္မိံ ရာဂါဒိဝိနယကာရဏေ သံသန္ဒေတဗ္ဗာနီတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။ န စေဝ သုတ္တေ ဩတရန္တီတိ သုတ္တပဋိပါဋိယာ ကတ္ထစိ အနာဂန္တွာ ဆလ္လိံ ဥဋ္ဌပေတွာ ဂုဠှဝေဿန္တရ-ဂုဠှဥမ္မဂ္ဂ-ဂုဠှဝိနယဝေဒလ္လပိဋကာနံ အညတရတော အာဂတာနိ ပညာယန္တီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ အာဂတာနိ ဟိ ရာဂါဒိဝိနယေ စ အပညာယမာနာနိ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗာနိ ဟောန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ဣတိ ဟိဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဆဍ္ဍေယျာထာ’’တိ။ ဧတေနုပါယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စတုတ္ထံ မဟာပဒေသံ ဓာရေယျာထာတိ ဣမံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စတုတ္ထံ ဓမ္မဿ ပတိဋ္ဌာနောကာသံ ဓာရေယျာထာတိ။

သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂေါ တတိယော။