📜

၂။ အဓိကရဏဝဂ္ဂေါ

၁၁။ ‘‘ဒွေမာနိ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗလာနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? ပဋိသင်္ခါနဗလဉ္စ ဘာဝနာဗလဉ္စ။ ကတမဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိသင်္ခါနဗလံ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧကစ္စော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ကာယဒုစ္စရိတဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊ ဝစီဒုစ္စရိတဿ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊ မနောဒုစ္စရိတဿ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာ’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ ကာယဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ကာယသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ ဝစီဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ဝစီသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ မနောဒုစ္စရိတံ ပဟာယ မနောသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ သုဒ္ဓံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိသင်္ခါနဗလံ။

‘‘ကတမဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝနာဗလံ။ တတြ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယမိဒံ [ယဒိဒံ (သီ။)] ဘာဝနာဗလံ သေခါနမေတံ [သေခမေတံ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ဗလံ။ သေခဉှိ သော၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗလံ အာဂမ္မ ရာဂံ ပဇဟတိ၊ ဒေါသံ ပဇဟတိ၊ မောဟံ ပဇဟတိ။ ရာဂံ ပဟာယ၊ ဒေါသံ ပဟာယ၊ မောဟံ ပဟာယ ယံ အကုသလံ န တံ ကရောတိ၊ ယံ ပါပံ န တံ သေဝတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝနာဗလံ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဗလာနီ’’တိ။

၁၂။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗလာနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? ပဋိသင်္ခါနဗလဉ္စ ဘာဝနာဗလဉ္စ။ ကတမဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိသင်္ခါနဗလံ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧကစ္စော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ကာယဒုစ္စရိတဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊ ဝစီဒုစ္စရိတဿ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊ မနောဒုစ္စရိတဿ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာ’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ ကာယဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ကာယသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ ဝစီဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ဝစီသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ မနောဒုစ္စရိတံ ပဟာယ မနောသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ သုဒ္ဓံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိသင်္ခါနဗလံ။

‘‘ကတမဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝနာဗလံ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါသဂ္ဂပရိဏာမိံ၊ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါသဂ္ဂပရိဏာမိံ ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝနာဗလံ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဗလာနီ’’တိ။

၁၃။ ‘‘ဒွေမာနိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဗလာနိ။ ကတမာနိ ဒွေ? ပဋိသင်္ခါနဗလဉ္စ ဘာဝနာဗလဉ္စ။ ကတမဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိသင်္ခါနဗလံ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ ၊ ဧကစ္စော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ကာယဒုစ္စရိတဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊ ဝစီဒုစ္စရိတဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊ မနောဒုစ္စရိတဿ ခေါ ပါပကော ဝိပါကော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာ’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ ကာယဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ကာယသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ ဝစီဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ဝစီသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ မနောဒုစ္စရိတံ ပဟာယ မနောသုစရိတံ ဘာဝေတိ၊ သုဒ္ဓံ အတ္တာနံ ပရိဟရတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဋိသင်္ခါနဗလံ။

‘‘ကတမဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝနာဗလံ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ၊ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော၊ သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ၊ ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝနာဗလံ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဗလာနီ’’တိ။

၁၄။ ‘‘ဒွေမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တထာဂတဿ ဓမ္မဒေသနာ။ ကတမာ ဒွေ? သံခိတ္တေန စ ဝိတ္ထာရေန စ။ ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ တထာဂတဿ ဓမ္မဒေသနာ’’တိ။

၁၅။ ‘‘ယသ္မိံ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ အာပန္နော [အာပတ္တာပန္နော (က။)] စ ဘိက္ခု စောဒကော စ ဘိက္ခု န သာဓုကံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပစ္စဝေက္ခတိ တသ္မေတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ ပါဋိကင်္ခံ ဒီဃတ္တာယ ခရတ္တာယ ဝါဠတ္တာယ သံဝတ္တိဿတိ၊ ဘိက္ခူ စ န ဖာသုံ [န ဖာသု (က။)] ဝိဟရိဿန္တီတိ [ဝိဟရိဿန္တိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ က။)]။ ယသ္မိဉ္စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ အာပန္နော စ ဘိက္ခု စောဒကော စ ဘိက္ခု သာဓုကံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပစ္စဝေက္ခတိ တသ္မေတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ ပါဋိကင်္ခံ န ဒီဃတ္တာယ ခရတ္တာယ ဝါဠတ္တာယ သံဝတ္တိဿတိ၊ ဘိက္ခူ စ ဖာသုံ ဝိဟရိဿန္တီတိ။

‘‘ကထဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာပန္နော ဘိက္ခု သာဓုကံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပစ္စဝေက္ခတိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာပန္နော ဘိက္ခု ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အဟံ ခေါ အကုသလံ အာပန္နော ကဉ္စိဒေဝ [ကိဉ္စိဒေဝ (က။)] ဒေသံ ကာယေန။ မံ သော [တသ္မာ မံ သော (သီ။ သျာ။)] ဘိက္ခု အဒ္ဒသ အကုသလံ အာပဇ္ဇမာနံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန။ နော စေ အဟံ အကုသလံ အာပဇ္ဇေယျံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန၊ န မံ သော ဘိက္ခု ပဿေယျ အကုသလံ အာပဇ္ဇမာနံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန။ ယသ္မာ စ ခေါ၊ အဟံ အကုသလံ အာပန္နော ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန၊ တသ္မာ မံ သော ဘိက္ခု အဒ္ဒသ အကုသလံ အာပဇ္ဇမာနံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန။ ဒိသွာ စ ပန မံ သော ဘိက္ခု အကုသလံ အာပဇ္ဇမာနံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန အနတ္တမနော အဟောသိ။ အနတ္တမနော သမာနော အနတ္တမနဝစနံ [အနတ္တမနဝါစံ (က။)] မံ သော ဘိက္ခု အဝစ။ အနတ္တမနဝစနာဟံ [အနတ္တမနဝါစံ နာဟံ (က။)] တေန ဘိက္ခုနာ ဝုတ္တော သမာနော အနတ္တမနော [အတ္တမနော (က။)] အဟောသိံ။ အနတ္တမနော သမာနော ပရေသံ အာရောစေသိံ။ ဣတိ မမေဝ တတ္ထ အစ္စယော အစ္စဂမာ သုင်္ကဒါယကံဝ ဘဏ္ဍသ္မိန္တိ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အာပန္နော ဘိက္ခု သာဓုကံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပစ္စဝေက္ခတိ။

‘‘ကထဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စောဒကော ဘိက္ခု သာဓုကံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပစ္စဝေက္ခတိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စောဒကော ဘိက္ခု ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘိက္ခု အကုသလံ အာပန္နော ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန။ အဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ အဒ္ဒသံ အကုသလံ အာပဇ္ဇမာနံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန။ နော စေ အယံ ဘိက္ခု အကုသလံ အာပဇ္ဇေယျ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန၊ နာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ ပဿေယျံ အကုသလံ အာပဇ္ဇမာနံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန။ ယသ္မာ စ ခေါ၊ အယံ ဘိက္ခု အကုသလံ အာပန္နော ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန၊ တသ္မာ အဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ အဒ္ဒသံ အကုသလံ အာပဇ္ဇမာနံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန။ ဒိသွာ စ ပနာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ အကုသလံ အာပဇ္ဇမာနံ ကိဉ္စိဒေဝ ဒေသံ ကာယေန အနတ္တမနော အဟောသိံ။ အနတ္တမနော သမာနော အနတ္တမနဝစနာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ အဝစံ။ အနတ္တမနဝစနာယံ ဘိက္ခု မယာ ဝုတ္တော သမာနော အနတ္တမနော အဟောသိ။ အနတ္တမနော သမာနော ပရေသံ အာရောစေသိ။ ဣတိ မမေဝ တတ္ထ အစ္စယော အစ္စဂမာ သုင်္ကဒါယကံဝ ဘဏ္ဍသ္မိန္တိ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ စောဒကော ဘိက္ခု သာဓုကံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပစ္စဝေက္ခတိ။

‘‘ယသ္မိံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ အာပန္နော စ ဘိက္ခု စောဒကော စ ဘိက္ခု န သာဓုကံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပစ္စဝေက္ခတိ တသ္မေတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ ပါဋိကင်္ခံ ဒီဃတ္တာယ ခရတ္တာယ ဝါဠတ္တာယ သံဝတ္တိဿတိ၊ ဘိက္ခူ စ န ဖာသုံ ဝိဟရိဿန္တီတိ။ ယသ္မိဉ္စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ အာပန္နော စ ဘိက္ခု စောဒကော စ ဘိက္ခု သာဓုကံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပစ္စဝေက္ခတိ တသ္မေတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အဓိကရဏေ ပါဋိကင်္ခံ န ဒီဃတ္တာယ ခရတ္တာယ ဝါဠတ္တာယ သံဝတ္တိဿတိ၊ ဘိက္ခူ စ ဖာသု ဝိဟရိဿန္တီ’’တိ။

၁၆။ အထ ခေါ အညတရော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ၊ ဘော ဂေါတမ၊ ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ? ‘‘အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟေတု ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။

‘‘ကော နု ခေါ၊ ဘော ဂေါတမ၊ ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ? ‘‘ဓမ္မစရိယာသမစရိယာဟေတု ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ ၊ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။

‘‘အဘိက္ကန္တံ၊ ဘော ဂေါတမ! အဘိက္ကန္တံ၊ ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ၊ ဘော ဂေါတမ၊ နိက္ကုဇ္ဇိတံ [နိကုဇ္ဇိတံ (က။)] ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ၊ ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ၊ မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ၊ အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ’တိ၊ ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ ။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၁၇။ အထ ခေါ ဇာဏုဿောဏိ [ဇာဏုသောဏိ (က။)] ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ၊ ဘော ဂေါတမ၊ ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ? ‘‘ကတတ္တာ စ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ အကတတ္တာ စ။ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။ ‘‘ကော ပန၊ ဘော ဂေါတမ၊ ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ? ‘‘ကတတ္တာ စ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ အကတတ္တာ စ။ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။ ‘‘န ခေါ အဟံ ဣမဿ ဘောတော ဂေါတမဿ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမိ။ သာဓု မေ ဘဝံ ဂေါတမော တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတု ယထာ အဟံ ဣမဿ ဘောတော ဂေါတမဿ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနေယျ’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ သုဏာဟိ၊ သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဘော’’တိ ခေါ ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣဓ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဧကစ္စဿ ကာယဒုစ္စရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ ကာယသုစရိတံ၊ ဝစီဒုစ္စရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ ဝစီသုစရိတံ၊ မနောဒုစ္စရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ မနောသုစရိတံ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ကတတ္တာ စ အကတတ္တာ စ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ ဣဓ ပန၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဧကစ္စဿ ကာယသုစရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ ကာယဒုစ္စရိတံ၊ ဝစီသုစရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ ဝစီဒုစ္စရိတံ၊ မနောသုစရိတံ ကတံ ဟောတိ၊ အကတံ ဟောတိ မနောဒုစ္စရိတံ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ကတတ္တာ စ အကတတ္တာ စ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။

‘‘အဘိက္ကန္တံ ၊ ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၁၈။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧကံသေနာဟံ၊ အာနန္ဒ၊ အကရဏီယံ ဝဒါမိ ကာယဒုစ္စရိတံ ဝစီဒုစ္စရိတံ မနောဒုစ္စရိတ’’န္တိ။ ‘‘ယမိဒံ၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝတာ ဧကံသေန အကရဏီယံ အက္ခာတံ ကာယဒုစ္စရိတံ ဝစီဒုစ္စရိတံ မနောဒုစ္စရိတံ တသ္မိံ အကရဏီယေ ကယိရမာနေ ကော အာဒီနဝေါ ပါဋိကင်္ခေါ’’တိ? ‘‘ယမိဒံ၊ အာနန္ဒ၊ မယာ ဧကံသေန အကရဏီယံ အက္ခာတံ ကာယဒုစ္စရိတံ ဝစီဒုစ္စရိတံ မနောဒုစ္စရိတံ တသ္မိံ အကရဏီယေ ကယိရမာနေ အယံ အာဒီနဝေါ ပါဋိကင်္ခေါ – အတ္တာပိ အတ္တာနံ ဥပဝဒတိ၊ အနုဝိစ္စ ဝိညူ ဂရဟန္တိ၊ ပါပကော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ၊ သမ္မူဠှော ကာလံ ကရောတိ၊ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ယမိဒံ၊ အာနန္ဒ၊ မယာ ဧကံသေန အကရဏီယံ အက္ခာတံ ကာယဒုစ္စရိတံ ဝစီဒုစ္စရိတံ မနောဒုစ္စရိတံ တသ္မိံ အကရဏီယေ ကယိရမာနေ အယံ အာဒီနဝေါ ပါဋိကင်္ခေါ’’တိ။

‘‘ဧကံသေနာဟံ၊ အာနန္ဒ၊ ကရဏီယံ ဝဒါမိ ကာယသုစရိတံ ဝစီသုစရိတံ မနောသုစရိတ’’န္တိ။ ‘‘ယမိဒံ၊ ဘန္တေ၊ ဘဂဝတာ ဧကံသေန ကရဏီယံ အက္ခာတံ ကာယသုစရိတံ ဝစီသုစရိတံ မနောသုစရိတံ တသ္မိံ ကရဏီယေ ကယိရမာနေ ကော အာနိသံသော ပါဋိကင်္ခေါ’’တိ? ‘‘ယမိဒံ၊ အာနန္ဒ၊ မယာ ဧကံသေန ကရဏီယံ အက္ခာတံ ကာယသုစရိတံ ဝစီသုစရိတံ မနောသုစရိတံ တသ္မိံ ကရဏီယေ ကယိရမာနေ အယံ အာနိသံသော ပါဋိကင်္ခေါ – အတ္တာပိ အတ္တာနံ န ဥပဝဒတိ၊ အနုဝိစ္စ ဝိညူ ပသံသန္တိ၊ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ၊ အသမ္မူဠှော ကာလံ ကရောတိ၊ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ယမိဒံ၊ အာနန္ဒ၊ မယာ ဧကံသေန ကရဏီယံ အက္ခာတံ ကာယသုစရိတံ ဝစီသုစရိတံ မနောသုစရိတံ တသ္မိံ ကရဏီယေ ကယိရမာနေ အယံ အာနိသံသော ပါဋိကင်္ခေါ’’တိ။

၁၉။ ‘‘အကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဇဟထ။ သက္ကာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အကုသလံ ပဇဟိတုံ။ နော စေဒံ [နော စေတံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။) သံ။ နိ။ ၃။၂၈ ပဿိတဗ္ဗံ]၊ ဘိက္ခဝေ၊ သက္ကာ အဘဝိဿ အကုသလံ ပဇဟိတုံ၊ နာဟံ ဧဝံ ဝဒေယျံ – ‘အကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဇဟထာ’တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သက္ကာ အကုသလံ ပဇဟိတုံ တသ္မာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘အကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဇဟထာ’တိ။ အကုသလဉ္စ ဟိဒံ၊ ဘိက္ခဝေ [အကုသလံ ဘိက္ခဝေ (က။)]၊ ပဟီနံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ သံဝတ္တေယျ နာဟံ ဧဝံ ဝဒေယျံ – ‘အကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဇဟထာ’တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အကုသလံ ပဟီနံ ဟိတာယ သုခါယ သံဝတ္တတိ တသ္မာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘အကုသလံ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဇဟထာ’’’တိ။

‘‘ကုသလံ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝေထ။ သက္ကာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ကုသလံ ဘာဝေတုံ။ နော စေဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သက္ကာ အဘဝိဿ ကုသလံ ဘာဝေတုံ၊ နာဟံ ဧဝံ ဝဒေယျံ – ‘ကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝေထာ’တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သက္ကာ ကုသလံ ဘာဝေတုံ တသ္မာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝေထာ’တိ။ ကုသလဉ္စ ဟိဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝိတံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ သံဝတ္တေယျ၊ နာဟံ ဧဝံ ဝဒေယျံ – ‘ကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝေထာ’တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ကုသလံ ဘာဝိတံ ဟိတာယ သုခါယ သံဝတ္တတိ တသ္မာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ကုသလံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘာဝေထာ’’’တိ။

၂၀။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ဒွေ? ဒုန္နိက္ခိတ္တဉ္စ ပဒဗျဉ္ဇနံ အတ္ထော စ ဒုန္နီတော။ ဒုန္နိက္ခိတ္တဿ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဒဗျဉ္ဇနဿ အတ္ထောပိ ဒုန္နယော ဟောတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓာနာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။

၂၁။ ‘‘ဒွေမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ဒွေ? သုနိက္ခိတ္တဉ္စ ပဒဗျဉ္ဇနံ အတ္ထော စ သုနီတော။ သုနိက္ခိတ္တဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဒဗျဉ္ဇနဿ အတ္ထောပိ သုနယော ဟောတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွေ ဓမ္မာ သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓာနာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။

အဓိကရဏဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။