📜

၂။ ရထကာရဝဂ္ဂေါ

၁။ ဉာတသုတ္တံ

၁၁။ ‘‘တီဟိ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဉာတော ဘိက္ခု ဗဟုဇနအဟိတာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ ဗဟုဇနဒုက္ခာယ၊ ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမေဟိ တီဟိ? အနနုလောမိကေ ကာယကမ္မေ သမာဒပေတိ၊ အနနုလောမိကေ ဝစီကမ္မေ သမာဒပေတိ၊ အနနုလောမိကေသု ဓမ္မေသု သမာဒပေတိ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဉာတော ဘိက္ခု ဗဟုဇနအဟိတာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ ဗဟုဇနဒုက္ခာယ၊ ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ။

‘‘တီဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဉာတော ဘိက္ခု ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ ဗဟုဇနသုခါယ၊ ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမေဟိ တီဟိ? အနုလောမိကေ ကာယကမ္မေ သမာဒပေတိ၊ အနုလောမိကေ ဝစီကမ္မေ သမာဒပေတိ၊ အနုလောမိကေသု ဓမ္မေသု သမာဒပေတိ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဉာတော ဘိက္ခု ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ ဗဟုဇနသုခါယ၊ ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာန’’န္တိ။ ပဌမံ။

၂။ သာရဏီယသုတ္တံ

၁၂။ ‘‘တီဏိမာနိ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ ယာဝဇီဝံ သာရဏီယာနိ [သရဏီယာနိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဘဝန္တိ။ ကတမာနိ တီဏိ? ယသ္မိံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဒေသေ ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဝသိတ္တော ဇာတော ဟောတိ။ ဣဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဌမံ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ ယာဝဇီဝံ သာရဏီယံ ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယသ္မိံ ပဒေသေ ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဝသိတ္တော ဟောတိ။ ဣဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒုတိယံ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ ယာဝဇီဝံ သာရဏီယံ ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယသ္မိံ ပဒေသေ ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဝသိတ္တော သင်္ဂါမံ အဘိဝိဇိနိတွာ ဝိဇိတသင်္ဂါမော တမေဝ သင်္ဂါမသီသံ အဇ္ဈာဝသတိ။ ဣဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တတိယံ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ ယာဝဇီဝံ သာရဏီယံ ဟောတိ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဏိ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ ယာဝဇီဝံ သာရဏီယာနိ ဘဝန္တိ။

‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဏိမာနိ ဘိက္ခုဿ ယာဝဇီဝံ သာရဏီယာနိ ဘဝန္တိ။ ကတမာနိ တီဏိ? ယသ္မိံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဒေသေ ဘိက္ခု ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။ ဣဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဌမံ ဘိက္ခုဿ ယာဝဇီဝံ သာရဏီယံ ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယသ္မိံ ပဒေသေ ဘိက္ခု ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဣဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒုတိယံ ဘိက္ခုဿ ယာဝဇီဝံ သာရဏီယံ ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယသ္မိံ ပဒေသေ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တတိယံ ဘိက္ခုဿ ယာဝဇီဝံ သာရဏီယံ ဟောတိ။ ဣမာနိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဏိ ဘိက္ခုဿ ယာဝဇီဝံ သာရဏီယာနိ ဘဝန္တီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ အာသံသသုတ္တံ

၁၃။ ‘‘တယောမေ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ တယော? နိရာသော၊ အာသံသော၊ ဝိဂတာသော။ ကတမော စ၊ ဘိက္ခဝေ ပုဂ္ဂလော နိရာသော? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော နီစေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတိ၊ စဏ္ဍာလကုလေ ဝါ ဝေနကုလေ [ဝေဏကုလေ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝါ နေသာဒကုလေ ဝါ ရထကာရကုလေ ဝါ ပုက္ကုသကုလေ ဝါ ဒလိဒ္ဒေ အပ္ပန္နပါနဘောဇနေ ကသိရဝုတ္တိကေ၊ ယတ္ထ ကသိရေန ဃာသစ္ဆာဒေါ လဗ္ဘတိ။ သော စ ဟောတိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဒုဒ္ဒသိကော ဩကောဋိမကော ဗဝှာဗာဓော [ဗဟွာဗာဓော (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)] ကာဏော ဝါ ကုဏီ ဝါ ခဉ္ဇော ဝါ ပက္ခဟတော ဝါ၊ န လာဘီ အန္နဿ ပါနဿ ဝတ္ထဿ ယာနဿ မာလာဂန္ဓဝိလေပနဿ သေယျာဝသထပဒီပေယျဿ။ သော သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော ကိရ ခတ္တိယော ခတ္တိယေဟိ ခတ္တိယာဘိသေကေန အဘိသိတ္တော’တိ။ တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကုဒါဿု နာမ မမ္ပိ ခတ္တိယာ ခတ္တိယာဘိသေကေန အဘိသိဉ္စိဿန္တီ’တိ! အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလော နိရာသော။

‘‘ကတမော စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလော အာသံသော? ဣဓ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ ဇေဋ္ဌော ပုတ္တော ဟောတိ အာဘိသေကော အနဘိသိတ္တော အစလပ္ပတ္တော [မစလပ္ပတ္တော (သီ။ ပီ။)]။ သော သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော ကိရ ခတ္တိယော ခတ္တိယေဟိ ခတ္တိယာဘိသေကေန အဘိသိတ္တော’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကုဒါဿု နာမ မမ္ပိ ခတ္တိယာ ခတ္တိယာဘိသေကေန အဘိသိဉ္စိဿန္တီ’တိ! အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလော အာသံသော။

‘‘ကတမော စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလော ဝိဂတာသော? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရာဇာ ဟောတိ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဝသိတ္တော။ သော သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော ကိရ ခတ္တိယော ခတ္တိယေဟိ ခတ္တိယာဘိသေကေန အဘိသိတ္တော’တိ။ တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကုဒါဿု နာမ မမ္ပိ ခတ္တိယာ ခတ္တိယာဘိသေကေန အဘိသိဉ္စိဿန္တီ’တိ! တံ ကိဿ ဟေတု? ယာ ဟိဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဗ္ဗေ အနဘိသိတ္တဿ အဘိသေကာသာ သာ [သာဿ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလော ဝိဂတာသော။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တယော ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။

‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တယော ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ ဘိက္ခူသု။ ကတမေ တယော? နိရာသော၊ အာသံသော၊ ဝိဂတာသော။ ကတမော စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလော နိရာသော? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဒုဿီလော ဟောတိ ပါပဓမ္မော အသုစိ သင်္ကဿရသမာစာရော ပဋိစ္ဆန္နကမ္မန္တော အဿမဏော သမဏပဋိညော အဗြဟ္မစာရီ ဗြဟ္မစာရိပဋိညော အန္တောပူတိ အဝဿုတော ကသမ္ဗုဇာတော။ သော သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော ကိရ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’တိ။ တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကုဒါဿု နာမ အဟမ္ပိ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿာမီ’တိ! အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလော နိရာသော။

‘‘ကတမော စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလော အာသံသော? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ ကလျာဏဓမ္မော။ သော သုဏာတိ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကုဒါဿု နာမ အဟမ္ပိ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿာမီ’တိ! အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလော အာသံသော။

‘‘ကတမော စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလော ဝိဂတာသော? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု အရဟံ ဟောတိ ခီဏာသဝေါ။ သော သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော ကိရ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’တိ။ တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကုဒါဿု နာမ အဟမ္ပိ အာသဝါနံ ခယာ…ပေ… သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿာမီ’တိ! တံ ကိဿ ဟေတု? ယာ ဟိဿ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဗ္ဗေ အဝိမုတ္တဿ ဝိမုတ္တာသာ သာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါ။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပုဂ္ဂလော ဝိဂတာသော။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တယော ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ ဘိက္ခူသူ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ စက္ကဝတ္တိသုတ္တံ

၁၄။ ‘‘ယောပိ သော၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ သောပိ န အရာဇကံ စက္ကံ ဝတ္တေတီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော ပန၊ ဘန္တေ၊ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ ဓမ္မိကဿ ဓမ္မရညော ရာဇာ’’တိ [စက္ကန္တိ (က။)]? ‘‘ဓမ္မော၊ ဘိက္ခူ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘ဣဓ၊ ဘိက္ခု၊ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ ဓမ္မံယေဝ နိဿာယ [ဂရုကရောန္တော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဓမ္မံ သက္ကရောန္တော ဓမ္မံ ဂရုံ ကရောန္တော ဓမ္မံ အပစာယမာနော ဓမ္မဒ္ဓဇော ဓမ္မကေတု ဓမ္မာဓိပတေယျော ဓမ္မိကံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟတိ အန္တောဇနသ္မိံ’’။

‘‘ပုန စပရံ၊ ဘိက္ခု၊ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ ဓမ္မံယေဝ နိဿာယ ဓမ္မံ သက္ကရောန္တော ဓမ္မံ ဂရုံ ကရောန္တော ဓမ္မံ အပစာယမာနော ဓမ္မဒ္ဓဇော ဓမ္မကေတု ဓမ္မာဓိပတေယျော ဓမ္မိကံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟတိ ခတ္တိယေသု၊ အနုယန္တေသု [အနုယုတ္တေသု (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊ ဗလကာယသ္မိံ၊ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေသု ၊ နေဂမဇာနပဒေသု၊ သမဏဗြာဟ္မဏေသု၊ မိဂပက္ခီသု။ သ ခေါ သော ဘိက္ခု ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ ဓမ္မံယေဝ နိဿာယ ဓမ္မံ သက္ကရောန္တော ဓမ္မံ ဂရုံ ကရောန္တော ဓမ္မံ အပစာယမာနော ဓမ္မဒ္ဓဇော ဓမ္မကေတု ဓမ္မာဓိပတေယျော ဓမ္မိကံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟိတွာ အန္တောဇနသ္မိံ၊ ဓမ္မိကံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟိတွာ ခတ္တိယေသု၊ အနုယန္တေသု၊ ဗလကာယသ္မိံ၊ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေသု၊ နေဂမဇာနပဒေသု၊ သမဏဗြာဟ္မဏေသု၊ မိဂပက္ခီသု၊ ဓမ္မေနေဝ စက္ကံ ဝတ္တေတိ။ တံ ဟောတိ စက္ကံ အပ္ပဋိဝတ္တိယံ ကေနစိ မနုဿဘူတေန ပစ္စတ္ထိကေန ပါဏိနာ။

‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခု [ဘိက္ခဝေ (က။)]၊ တထာဂတော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ ဓမ္မံယေဝ နိဿာယ ဓမ္မံ သက္ကရောန္တော ဓမ္မံ ဂရုံ ကရောန္တော ဓမ္မံ အပစာယမာနော ဓမ္မဒ္ဓဇော ဓမ္မကေတု ဓမ္မာဓိပတေယျော ဓမ္မိကံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟတိ ကာယကမ္မသ္မိံ – ‘ဧဝရူပံ ကာယကမ္မံ သေဝိတဗ္ဗံ၊ ဧဝရူပံ ကာယကမ္မံ န သေဝိတဗ္ဗ’’’န္တိ။

‘‘ပုန စပရံ၊ ဘိက္ခု၊ တထာဂတော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ ဓမ္မံယေဝ နိဿာယ ဓမ္မံ သက္ကရောန္တော ဓမ္မံ ဂရုံ ကရောန္တော ဓမ္မံ အပစာယမာနော ဓမ္မဒ္ဓဇော ဓမ္မကေတု ဓမ္မာဓိပတေယျော ဓမ္မိကံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟတိ ဝစီကမ္မသ္မိံ – ‘ဧဝရူပံ ဝစီကမ္မံ သေဝိတဗ္ဗံ၊ ဧဝရူပံ ဝစီကမ္မံ န သေဝိတဗ္ဗ’န္တိ…ပေ… မနောကမ္မသ္မိံ – ‘ဧဝရူပံ မနောကမ္မံ သေဝိတဗ္ဗံ၊ ဧဝရူပံ မနောကမ္မံ န သေဝိတဗ္ဗ’’’န္တိ။

‘‘သ ခေါ သော၊ ဘိက္ခု၊ တထာဂတော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ ဓမ္မံယေဝ နိဿာယ ဓမ္မံ သက္ကရောန္တော ဓမ္မံ ဂရုံ ကရောန္တော ဓမ္မံ အပစာယမာနော ဓမ္မဒ္ဓဇော ဓမ္မကေတု ဓမ္မာဓိပတေယျော ဓမ္မိကံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟိတွာ ကာယကမ္မသ္မိံ၊ ဓမ္မိကံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟိတွာ ဝစီကမ္မသ္မိံ၊ ဓမ္မိကံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟိတွာ မနောကမ္မသ္မိံ၊ ဓမ္မေနေဝ အနုတ္တရံ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။ တံ ဟောတိ စက္ကံ အပ္ပဋိဝတ္တိယံ သမဏေန ဝါ ဗြာဟ္မဏေန ဝါ ဒေဝေန ဝါ မာရေန ဝါ ဗြဟ္မုနာ ဝါ ကေနစိ ဝါ လောကသ္မိ’’န္တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ သစေတနသုတ္တံ

၁၅။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရတိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရာဇာ အဟောသိ သစေတနော [ပစေတနော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] နာမ။ အထ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရာဇာ သစေတနော ရထကာရံ အာမန္တေသိ – ‘ဣတော မေ၊ သမ္မ ရထကာရ၊ ဆန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန သင်္ဂါမော ဘဝိဿတိ။ သက္ခိဿသိ [သက္ခသိ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မေ၊ သမ္မ ရထကာရ၊ နဝံ စက္ကယုဂံ ကာတု’န္တိ? ‘သက္ကောမိ ဒေဝါ’တိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရထကာရော ရညော သစေတနဿ ပစ္စဿောသိ။ အထ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရထကာရော ဆဟိ မာသေဟိ ဆာရတ္တူနေဟိ ဧကံ စက္ကံ နိဋ္ဌာပေသိ။ အထ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရာဇာ သစေတနော ရထကာရံ အာမန္တေသိ – ‘ဣတော မေ၊ သမ္မ ရထကာရ၊ ဆန္နံ ဒိဝသာနံ အစ္စယေန သင်္ဂါမော ဘဝိဿတိ၊ နိဋ္ဌိတံ နဝံ စက္ကယုဂ’န္တိ? ‘ဣမေဟိ ခေါ၊ ဒေဝ၊ ဆဟိ မာသေဟိ ဆာရတ္တူနေဟိ ဧကံ စက္ကံ နိဋ္ဌိတ’န္တိ။ ‘သက္ခိဿသိ ပန မေ၊ သမ္မ ရထကာရ၊ ဣမေဟိ ဆဟိ ဒိဝသေဟိ ဒုတိယံ စက္ကံ နိဋ္ဌာပေတု’န္တိ? ‘သက္ကောမိ ဒေဝါ’တိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရထကာရော ဆဟိ ဒိဝသေဟိ ဒုတိယံ စက္ကံ နိဋ္ဌာပေတွာ နဝံ စက္ကယုဂံ အာဒါယ ယေန ရာဇာ သစေတနော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ သစေတနံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဣဒံ တေ၊ ဒေဝ၊ နဝံ စက္ကယုဂံ နိဋ္ဌိတ’န္တိ။ ‘ယဉ္စ တေ ဣဒံ၊ သမ္မ ရထကာရ၊ စက္ကံ ဆဟိ မာသေဟိ နိဋ္ဌိတံ ဆာရတ္တူနေဟိ ယဉ္စ တေ ဣဒံ စက္ကံ ဆဟိ ဒိဝသေဟိ နိဋ္ဌိတံ၊ ဣမေသံ ကိံ နာနာကရဏံ? နေသာဟံ ကိဉ္စိ နာနာကရဏံ ပဿာမီ’တိ။ ‘အတ္ထေသံ၊ ဒေဝ၊ နာနာကရဏံ။ ပဿတု ဒေဝေါ နာနာကရဏ’’’န္တိ။

‘‘အထ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ရထကာရော ယံ တံ စက္ကံ ဆဟိ ဒိဝသေဟိ နိဋ္ဌိတံ တံ ပဝတ္တေသိ။ တံ ပဝတ္တိတံ သမာနံ ယာဝတိကာ အဘိသင်္ခါရဿ ဂတိ တာဝတိကံ ဂန္တွာ စိင်္ဂုလာယိတွာ ဘူမိယံ ပပတိ။ ယံ ပန တံ စက္ကံ ဆဟိ မာသေဟိ နိဋ္ဌိတံ ဆာရတ္တူနေဟိ တံ ပဝတ္တေသိ။ တံ ပဝတ္တိတံ သမာနံ ယာဝတိကာ အဘိသင်္ခါရဿ ဂတိ တာဝတိကံ ဂန္တွာ အက္ခာဟတံ မညေ အဋ္ဌာသိ။

‘‘‘ကော နု ခေါ၊ သမ္မ ရထကာရ၊ ဟေတု ကော ပစ္စယော ယမိဒံ [ယဒိဒံ (က။)] စက္ကံ ဆဟိ ဒိဝသေဟိ နိဋ္ဌိတံ တံ ပဝတ္တိတံ သမာနံ ယာဝတိကာ အဘိသင်္ခါရဿ ဂတိ တာဝတိကံ ဂန္တွာ စိင်္ဂုလာယိတွာ ဘူမိယံ ပပတိ? ကော ပန၊ သမ္မ ရထကာရ၊ ဟေတု ကော ပစ္စယော ယမိဒံ စက္ကံ ဆဟိ မာသေဟိ နိဋ္ဌိတံ ဆာရတ္တူနေဟိ တံ ပဝတ္တိတံ သမာနံ ယာဝတိကာ အဘိသင်္ခါရဿ ဂတိ တာဝတိကံ ဂန္တွာ အက္ခာဟတံ မညေ အဋ္ဌာသီ’တိ? ‘ယမိဒံ၊ ဒေဝ၊ စက္ကံ ဆဟိ ဒိဝသေဟိ နိဋ္ဌိတံ တဿ နေမိပိ သဝင်္ကာ သဒေါသာ သကသာဝါ၊ အရာပိ သဝင်္ကာ သဒေါသာ သကသာဝါ၊ နာဘိပိ သဝင်္ကာ သဒေါသာ သကသာဝါ။ တံ နေမိယာပိ သဝင်္ကတ္တာ သဒေါသတ္တာ သကသာဝတ္တာ၊ အရာနမ္ပိ သဝင်္ကတ္တာ သဒေါသတ္တာ သကသာဝတ္တာ၊ နာဘိယာပိ သဝင်္ကတ္တာ သဒေါသတ္တာ သကသာဝတ္တာ ပဝတ္တိတံ သမာနံ ယာဝတိကာ အဘိသင်္ခါရဿ ဂတိ တာဝတိကံ ဂန္တွာ စိင်္ဂုလာယိတွာ ဘူမိယံ ပပတိ။ ယံ ပန တံ၊ ဒေဝ၊ စက္ကံ ဆဟိ မာသေဟိ နိဋ္ဌိတံ ဆာရတ္တူနေဟိ တဿ နေမိပိ အဝင်္ကာ အဒေါသာ အကသာဝါ၊ အရာပိ အဝင်္ကာ အဒေါသာ အကသာဝါ၊ နာဘိပိ အဝင်္ကာ အဒေါသာ အကသာဝါ။ တံ နေမိယာပိ အဝင်္ကတ္တာ အဒေါသတ္တာ အကသာဝတ္တာ၊ အရာနမ္ပိ အဝင်္ကတ္တာ အဒေါသတ္တာ အကသာဝတ္တာ၊ နာဘိယာပိ အဝင်္ကတ္တာ အဒေါသတ္တာ အကသာဝတ္တာ ပဝတ္တိတံ သမာနံ ယာဝတိကာ အဘိသင်္ခါရဿ ဂတိ တာဝတိကံ ဂန္တွာ အက္ခာဟတံ မညေ အဋ္ဌာသီ’’’တိ။

‘‘သိယာ ခေါ ပန၊ ဘိက္ခဝေ၊ တုမှာကံ ဧဝမဿ – ‘အညော နူန တေန သမယေန သော ရထကာရော အဟောသီ’တိ! န ခေါ ပနေတံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဟံ တေန သမယေန သော ရထကာရော အဟောသိံ။ တဒါဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ကုသလော ဒါရုဝင်္ကာနံ ဒါရုဒေါသာနံ ဒါရုကသာဝါနံ။ ဧတရဟိ ခေါ ပနာဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ကုသလော ကာယဝင်္ကာနံ ကာယဒေါသာနံ ကာယကသာဝါနံ၊ ကုသလော ဝစီဝင်္ကာနံ ဝစီဒေါသာနံ ဝစီကသာဝါနံ၊ ကုသလော မနောဝင်္ကာနံ မနောဒေါသာနံ မနောကသာဝါနံ။ ယဿ ကဿစိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခုဿ ဝါ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ ကာယဝင်္ကော အပ္ပဟီနော ကာယဒေါသော ကာယကသာဝေါ၊ ဝစီဝင်္ကော အပ္ပဟီနော ဝစီဒေါသော ဝစီကသာဝေါ၊ မနောဝင်္ကော အပ္ပဟီနော မနောဒေါသော မနောကသာဝေါ၊ ဧဝံ ပပတိတာ တေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမသ္မာ ဓမ္မဝိနယာ၊ သေယျထာပိ တံ စက္ကံ ဆဟိ ဒိဝသေဟိ နိဋ္ဌိတံ။

‘‘ယဿ ကဿစိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခုဿ ဝါ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ ကာယဝင်္ကော ပဟီနော ကာယဒေါသော ကာယကသာဝေါ၊ ဝစီဝင်္ကော ပဟီနော ဝစီဒေါသော ဝစီကသာဝေါ၊ မနောဝင်္ကော ပဟီနော မနောဒေါသော မနောကသာဝေါ ၊ ဧဝံ ပတိဋ္ဌိတာ တေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ၊ သေယျထာပိ တံ စက္ကံ ဆဟိ မာသေဟိ နိဋ္ဌိတံ ဆာရတ္တူနေဟိ။

‘‘တသ္မာတိဟ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကာယဝင်္ကံ ပဇဟိဿာမ ကာယဒေါသံ ကာယကသာဝံ၊ ဝစီဝင်္ကံ ပဇဟိဿာမ ဝစီဒေါသံ ဝစီကသာဝံ၊ မနောဝင်္ကံ ပဇဟိဿာမ မနောဒေါသံ မနောကသာဝ’န္တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ အပဏ္ဏကသုတ္တံ

၁၆။ ‘‘တီဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အပဏ္ဏကပဋိပဒံ [အပဏ္ဏကတံ ပဋိပဒံ (သီ။ ပီ။) ဋီကာယ ပန သမေတိ] ပဋိပန္နော ဟောတိ၊ ယောနိ စဿ အာရဒ္ဓါ ဟောတိ အာသဝါနံ ခယာယ။ ကတမေဟိ တီဟိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ၊ ဘောဇနေ မတ္တညူ ဟောတိ၊ ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ [ယတွာဓိကရဏမေတံ (သီ။)] စက္ခုန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ၊ ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒြိယံ၊ စက္ခုန္ဒြိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ… ဇိဝှာယ ရသံ သာယိတွာ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ၊ ရက္ခတိ မနိန္ဒြိယံ၊ မနိန္ဒြိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဘောဇနေ မတ္တညူ ဟောတိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော အာဟာရံ အာဟာရေတိ – ‘နေဝ ဒဝါယ န မဒါယ န မဏ္ဍနာယ န ဝိဘူသနာယ၊ ယာဝဒေဝ ဣမဿ ကာယဿ ဌိတိယာ ယာပနာယ ဝိဟိံသူပရတိယာ ဗြဟ္မစရိယာနုဂ္ဂဟာယ၊ ဣတိ ပုရာဏဉ္စ ဝေဒနံ ပဋိဟင်္ခါမိ၊ နဝဉ္စ ဝေဒနံ န ဥပ္ပာဒေဿာမိ၊ ယာတြာ စ မေ ဘဝိဿတိ အနဝဇ္ဇတာ စ ဖာသုဝိဟာရော စာ’တိ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဘောဇနေ မတ္တညူ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တော ဟောတိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဒိဝသံ စင်္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ၊ ရတ္တိယာ ပဌမံ ယာမံ စင်္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ၊ ရတ္တိယာ မဇ္ဈိမံ ယာမံ ဒက္ခိဏေန ပဿေန သီဟသေယျံ ကပ္ပေတိ ပါဒေ ပါဒံ အစ္စာဓာယ သတော သမ္ပဇာနော ဥဋ္ဌာနသညံ မနသိ ကရိတွာ၊ ရတ္တိယာ ပစ္ဆိမံ ယာမံ ပစ္စုဋ္ဌာယ စင်္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အပဏ္ဏကပဋိပဒံ ပဋိပန္နော ဟောတိ၊ ယောနိ စဿ အာရဒ္ဓါ ဟောတိ အာသဝါနံ ခယာယာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ အတ္တဗျာဗာဓသုတ္တံ

၁၇။ ‘‘တယောမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တန္တိ၊ ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တန္တိ၊ ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ တယော? ကာယဒုစ္စရိတံ၊ ဝစီဒုစ္စရိတံ၊ မနောဒုစ္စရိတံ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တယော ဓမ္မာ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တန္တိ၊ ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တန္တိ၊ ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တန္တိ။

‘‘တယောမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ နေဝတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တန္တိ၊ န ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တန္တိ၊ န ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ တယော? ကာယသုစရိတံ၊ ဝစီသုစရိတံ၊ မနောသုစရိတံ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တယော ဓမ္မာ နေဝတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တန္တိ၊ န ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တန္တိ၊ န ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ ဒေဝလောကသုတ္တံ

၁၈။ ‘‘သစေ ဝေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ – ‘ဒေဝလောကူပပတ္တိယာ၊ အာဝုသော၊ သမဏေ ဂေါတမေ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿထာ’တိ? နနု တုမှေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဧဝံ ပုဋ္ဌာ အဋ္ဋီယေယျာထ ဟရာယေယျာထ ဇိဂုစ္ဆေယျာထာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ၊ ဘန္တေ’’။ ‘‘ဣတိ ကိရ တုမှေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒိဗ္ဗေန အာယုနာ အဋ္ဋီယထ ဟရာယထ ဇိဂုစ္ဆထ၊ ဒိဗ္ဗေန ဝဏ္ဏေန ဒိဗ္ဗေန သုခေန ဒိဗ္ဗေန ယသေန ဒိဗ္ဗေနာဓိပတေယျေန အဋ္ဋီယထ ဟရာယထ ဇိဂုစ္ဆထ၊ ပဂေဝ ခေါ ပန၊ ဘိက္ခဝေ၊ တုမှေဟိ ကာယဒုစ္စရိတေန အဋ္ဋီယိတဗ္ဗံ ဟရာယိတဗ္ဗံ ဇိဂုစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ဝစီဒုစ္စရိတေန… မနောဒုစ္စရိတေန အဋ္ဋီယိတဗ္ဗံ ဟရာယိတဗ္ဗံ ဇိဂုစ္ဆိတဗ္ဗ’’န္တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ပဌမပါပဏိကသုတ္တံ

၁၉။ ‘‘တီဟိ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ပါပဏိကော အဘဗ္ဗော အနဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ အဓိဂန္တုံ၊ အဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ ဖာတိံ ကာတုံ။ ကတမေဟိ တီဟိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပါပဏိကော ပုဗ္ဗဏှသမယံ [မဇ္ဈန္တိကသမယံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] န သက္ကစ္စံ ကမ္မန္တံ အဓိဋ္ဌာတိ၊ မဇ္ဈနှိကသမယံ န သက္ကစ္စံ ကမ္မန္တံ အဓိဋ္ဌာတိ၊ သာယနှသမယံ န သက္ကစ္စံ ကမ္မန္တံ အဓိဋ္ဌာတိ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ပါပဏိကော အဘဗ္ဗော အနဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ အဓိဂန္တုံ၊ အဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ ဖာတိံ ကာတုံ [ဖာတိကတ္တုံ (သီ။)၊ ဖာတိကာတုံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။

‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော အနဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ အဓိဂန္တုံ၊ အဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ ဖာတိံ ကာတုံ။ ကတမေဟိ တီဟိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ပုဗ္ဗဏှသမယံ န သက္ကစ္စံ သမာဓိနိမိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ၊ မဇ္ဈနှိကသမယံ န သက္ကစ္စံ သမာဓိနိမိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ၊ သာယနှသမယံ န သက္ကစ္စံ သမာဓိနိမိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော အနဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ အဓိဂန္တုံ၊ အဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ ဖာတိံ ကာတုံ။

‘‘တီဟိ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ပါပဏိကော ဘဗ္ဗော အနဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ အဓိဂန္တုံ၊ အဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ ဖာတိံ ကာတုံ။ ကတမေဟိ တီဟိ? ဣဓ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပါပဏိကော ပုဗ္ဗဏှသမယံ သက္ကစ္စံ ကမ္မန္တံ အဓိဋ္ဌာတိ၊ မဇ္ဈနှိကသမယံ…ပေ… သာယနှသမယံ သက္ကစ္စံ ကမ္မန္တံ အဓိဋ္ဌာတိ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ပါပဏိကော ဘဗ္ဗော အနဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ အဓိဂန္တုံ၊ အဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ ဖာတိံ ကာတုံ။

‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော အနဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ အဓိဂန္တုံ၊ အဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ ဖာတိံ ကာတုံ။ ကတမေဟိ တီဟိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ပုဗ္ဗဏှသမယံ သက္ကစ္စံ သမာဓိနိမိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ၊ မဇ္ဈနှိကသမယံ…ပေ… သာယနှသမယံ သက္ကစ္စံ သမာဓိနိမိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော အနဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ အဓိဂန္တုံ၊ အဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ ဖာတိံ ကာတု’’န္တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဒုတိယပါပဏိကသုတ္တံ

၂၀။ ‘‘တီဟိ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ပါပဏိကော နစိရဿေဝ မဟတ္တံ ဝေပုလ္လတ္တံ [မဟန္တတ္တံ ဝါ ဝေပုလ္လတ္တံ ဝါ (ပီ။ က။)] ပါပုဏာတိ ဘောဂေသု။ ကတမေဟိ တီဟိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပါပဏိကော စက္ခုမာ စ ဟောတိ ဝိဓုရော စ နိဿယသမ္ပန္နော စ။ ကထဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပါပဏိကော စက္ခုမာ ဟောတိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပါပဏိကော ပဏိယံ ဇာနာတိ – ‘ဣဒံ ပဏိယံ ဧဝံ ကီတံ၊ ဧဝံ ဝိက္ကယမာနံ [ဝိက္ကီယမာနံ (?)]၊ ဧတ္တကံ မူလံ ဘဝိဿတိ၊ ဧတ္တကော ဥဒယော’တိ [ဥဒ္ဒယောတိ (သီ။)]။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပါပဏိကော စက္ခုမာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပါပဏိကော ဝိဓုရော ဟောတိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပါပဏိကော ကုသလော ဟောတိ ပဏိယံ ကေတုဉ္စ ဝိက္ကေတုဉ္စ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပါပဏိကော ဝိဓုရော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပါပဏိကော နိဿယသမ္ပန္နော ဟောတိ? ဣဓ ဘိက္ခဝေ ၊ ပါပဏိကံ ယေ တေ ဂဟပတီ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တာ ဝါ အဍ္ဎာ မဟဒ္ဓနာ မဟာဘောဂါ တေ ဧဝံ ဇာနန္တိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ ပါပဏိကော စက္ခုမာ ဝိဓုရော စ ပဋိဗလော ပုတ္တဒါရဉ္စ ပေါသေတုံ၊ အမှာကဉ္စ ကာလေန ကာလံ အနုပ္ပဒါတု’န္တိ။ တေ နံ ဘောဂေဟိ နိပတန္တိ – ‘ဣတော၊ သမ္မ ပါပဏိက၊ ဘောဂေ ကရိတွာ [ဟရိတွာ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ပုတ္တဒါရဉ္စ ပေါသေဟိ၊ အမှာကဉ္စ ကာလေန ကာလံ အနုပ္ပဒေဟီ’တိ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပါပဏိကော နိဿယသမ္ပန္နော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ပါပဏိကော နစိရဿေဝ မဟတ္တံ ဝေပုလ္လတ္တံ ပါပုဏာတိ ဘောဂေသု။

‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နစိရဿေဝ မဟတ္တံ ဝေပုလ္လတ္တံ ပါပုဏာတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ ကတမေဟိ တီဟိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု စက္ခုမာ စ ဟောတိ ဝိဓုရော စ နိဿယသမ္ပန္နော စ။ ကထဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု စက္ခုမာ ဟောတိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု စက္ခုမာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဝိဓုရော ဟောတိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ၊ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒါယ၊ ထာမဝါ ဒဠှပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဝိဓုရော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု နိဿယသမ္ပန္နော ဟောတိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ယေ တေ ဘိက္ခူ ဗဟုဿုတာ အာဂတာဂမာ ဓမ္မဓရာ ဝိနယဓရာ မာတိကာဓရာ တေ ကာလေန ကာလံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပရိပုစ္ဆတိ ပရိပဉှတိ – ‘ဣဒံ၊ ဘန္တေ၊ ကထံ၊ ဣမဿ ကော အတ္ထော’တိ? တဿ တေ အာယသ္မန္တော အဝိဝဋဉ္စေဝ ဝိဝရန္တိ၊ အနုတ္တာနီကတဉ္စ ဥတ္တာနီကရောန္တိ၊ အနေကဝိဟိတေသု စ ကင်္ခါဌာနိယေသု ဓမ္မေသု ကင်္ခံ ပဋိဝိနောဒေန္တိ။ ဧဝံ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု နိဿယသမ္ပန္နော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နစိရဿေဝ မဟတ္တံ ဝေပုလ္လတ္တံ ပါပုဏာတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသူ’’တိ။ ဒသမံ။

ရထကာရဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။

ပဌမဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဉာတော [ဉာတကော (သျာ။ ကံ။)] သာရဏီယော ဘိက္ခု၊ စက္ကဝတ္တီ သစေတနော၊

အပဏ္ဏကတ္တာ ဒေဝေါ စ၊ ဒုဝေ ပါပဏိကေန စာတိ။