📜

(၁၅) ၅။ သမာပတ္တိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၁၆၄။ ပဉ္စမဿ ပဌမေ ‘‘ဣတော ပုဗ္ဗေ ပရိကမ္မံ ပဝတ္တံ၊ ဣတော ပရံ ဘဝင်္ဂံ မဇ္ဈေ သမာပတ္တီ’’တိ ဧဝံ သဟ ပရိကမ္မေန အပ္ပနာပရိစ္ဆေဒပ္ပဇာနနာ ပညာ သမာပတ္တိကုသလတာ။ ဝုဋ္ဌာနေ ကုသလဘာဝေါ ဝုဋ္ဌာနကုသလတာ။ ပဂေဝ ဝုဋ္ဌာနပရိစ္ဆေဒကဉာဏန္တိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

၁၆၅။ ဒုတိယေ ဥဇုနော ဘာဝေါ အဇ္ဇဝံ၊ အဇိမှတာ အကုဋိလတာ အဝင်္ကတာတိ အတ္ထော။ အဘိဓမ္မေပိ (ဓ။ သ။ ၁၃၄၆) ဝုတ္တံ – ‘‘တတ္ထ ကတမော အဇ္ဇဝေါ? ယာ အဇ္ဇဝတာ အဇိမှတာ အကုဋိလတာ အဝင်္ကတာ၊ အယံ ဝုစ္စတိ အဇ္ဇဝေါ’’တိ။ အနဇ္ဇဝဉ္စ အဇ္ဇဝပ္ပဋိက္ခေပေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဂေါမုတ္တဝင်္ကတာ၊ စန္ဒလေခါဝင်္ကတာ၊ နင်္ဂလကောဋိဝင်္ကတာတိ ဟိ တယော အနဇ္ဇဝါ။ ဧကစ္စော ဟိ ဘိက္ခု ပဌမဝယေ မဇ္ဈိမ-ပစ္ဆိမဝယေ စ ဧကဝီသတိယာ အနေသနာသု ဆသု စ အဂေါစရေသု စရတိ၊ အယံ ဂေါမုတ္တဝင်္ကတာ နာမ၊ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပရိယောသာနာ ပဋိပတ္တိယာ ဝင်္ကဘာဝတော။ ဧကော ပဌမဝယေ ပစ္ဆိမဝယေ စ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလံ ပူရေတိ၊ လဇ္ဇီ ကုက္ကုစ္စကော သိက္ခာကာမော ဟောတိ၊ မဇ္ဈိမဝယေ ပုရိမသဒိသော၊ အယံ စန္ဒလေခါဝင်္ကတာ နာမ၊ ပဋိပတ္တိယာ မဇ္ဈဋ္ဌာနေ ဝင်္ကဘာဝါပတ္တိတော။ ဧကော ပဌမဝယေပိ မဇ္ဈိမဝယေပိ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလံ ပူရေတိ၊ လဇ္ဇီ ကုက္ကုစ္စကော သိက္ခာကာမော ဟောတိ၊ ပစ္ဆိမဝယေ ပုရိမသဒိသော၊ အယံ နင်္ဂလကောဋိဝင်္ကတာ နာမ၊ ပရိယောသာနေ ဝင်္ကဘာဝါပတ္တိတော။ ဧကော သဗ္ဗမ္ပေတံ ဝင်္ကတံ ပဟာယ တီသု ဝယေသု ပေသလော လဇ္ဇီ ကုက္ကုစ္စကော သိက္ခာကာမော ဟောတိ၊ တဿ ယော သော ဥဇုဘာဝေါ၊ ဣဒံ အဇ္ဇဝံ နာမ၊ သဗ္ဗတ္ထ ဥဇုဘာဝသိဒ္ဓိတော။

မဒ္ဒဝန္တိ ဧတ္ထ ‘‘လဇ္ဇဝ’’န္တိပိ ပဌန္တိ။ ဧဝံ ပနေတ္ထ အတ္ထော – ‘‘တတ္ထ ကတမော လဇ္ဇဝေါ? ယော ဟိရီယတိ ဟိရီယိတဗ္ဗေန ဟိရီယတိ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာပတ္တိယာ၊ အယံ ဝုစ္စတိ လဇ္ဇဝေါ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တော လဇ္ဇိဘာဝေါ လဇ္ဇဝံ နာမ။ ဣဒံ ပနေတ္ထ နိဗ္ဗစနံ – လဇ္ဇတီတိ လဇ္ဇော၊ ဟိရိမာ၊ တဿ ဘာဝေါ လဇ္ဇဝံ၊ ဟိရီတိ အတ္ထော။ လဇ္ဇာ ဧတဿ အတ္ထီတိ လဇ္ဇီ ယထာ ‘‘မာလီ မာယီ’’တိ၊ တဿ ဘာဝေါ လဇ္ဇိဘာဝေါ၊ သာ ဧဝ လဇ္ဇာ။

၁၆၆။ တတိယေ အဓိဝါသနခန္တီတိ ဧတ္ထ အဓိဝါသနံ ဝုစ္စတိ ခမနံ။ တဉှိ ပရေသံ ဒုက္ကဋံ ဒုရုတ္တဉ္စ ပဋိဝိရောဓာကရဏေန အတ္တနော ဥပရိ အာရောပေတွာ ဝါသနတော ‘‘အဓိဝါသန’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ အဓိဝါသနလက္ခဏာ ခန္တိ အဓိဝါသနခန္တိ။ သုစိသီလတာ သောရစ္စံ။ သာ ဟိ သောဘနကမ္မရတတာ။ သုဋ္ဌု ဝါ ပါပတော ဩရတဘာဝေါ ဝိရတတာတိ အာဟ ‘‘သုရတဘာဝေါ’’တိ။ တေနေဝ အဘိဓမ္မေပိ (ဓ။ သ။ ၁၃၄၉) –

‘‘တတ္ထ ကတမံ သောရစ္စံ? ယော ကာယိကော အဝီတိက္ကမော ဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော ကာယိကဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော၊ ဣဒံ ဝုစ္စတိ သောရစ္စံ၊ သဗ္ဗောပိ သီလသံဝရော သောရစ္စ’’န္တိ – အာဂတော။

၁၆၇။ စတုတ္ထေ သခိလော ဝုစ္စတိ သဏှဝါစော၊ တဿ ဘာဝေါ သာခလျံ၊ သဏှဝါစတာ။ တေနာဟ ‘‘သဏှဝါစာဝသေန သမ္မောဒမာနဘာဝေါ’’တိ။ သဏှဝါစာဝသေန ဟိ သမ္မောဒမာနဿ ပုဂ္ဂလဿ ဘာဝေါ နာမ သဏှဝါစတာ။ တေနေဝ အဘိဓမ္မေ (ဓ။ သ။ ၁၃၅၀) –

‘‘တတ္ထ ကတမံ သာခလျံ? ယာ သာ ဝါစာ အဏ္ဍကာ ကက္ကသာ ပရကဋုကာ ပရာဘိသဇ္ဇနီ ကောဓသာမန္တာ အသမာဓိသံဝတ္တနိကာ၊ တထာရူပိံ ဝါစံ ပဟာယ ယာ သာ ဝါစာ နေလာ ကဏ္ဏသုခါ ပေမနီယာ ဟဒယင်္ဂမာ ပေါရီ ဗဟုဇနကန္တာ ဗဟုဇနမနာပါ၊ တထာရူပိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ၊ ယာ တတ္ထ သဏှဝါစတာ သခိလဝါစတာ အဖရုသဝါစတာ၊ ဣဒံ ဝုစ္စတိ သာခလျ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ အဏ္ဍကာတိ သဒေါသေ သဝဏေ ရုက္ခေ နိယျာသပိဏ္ဍော၊ အဟိစ္ဆတ္တာဒီနိ ဝါ ဥဋ္ဌိတာနိ အဏ္ဍကာနီတိ ဝဒန္တိ၊ ဖေဂ္ဂုရုက္ခဿ ပန ကုထိတဿ အဏ္ဍာနိ ဝိယ ဥဋ္ဌိတာ စုဏ္ဏပိဏ္ဍိယော ဝါ ဂဏ္ဌိယော ဝါ အဏ္ဍကာ။ ဣဓ ပန ဗျာပဇ္ဇနကက္ကသာဒိသဘာဝတော ကဏ္ဋကပ္ပဋိဘာဂေန ဝါစာ အဏ္ဍကာတိ ဝုတ္တာ။ ပဒုမနာဠံ ဝိယ သောတံ ဃံသယမာနာ ပဝိသန္တီ ကက္ကသာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ကောဓေန နိဗ္ဗတ္တာ တဿ ပရိဝါရဘူတာ ကောဓသာမန္တာ။ ပုရေ သံဝဒ္ဓနာရီ ပေါရီ။ သာ ဝိယ သုကုမာရာ မုဒုကာ ဝါစာ ပေါရီ ဝိယာတိ ပေါရီ။ သဏှဝါစတာတိအာဒိနာ တံ ဝါစံ ပဝတ္တမာနံ ဒဿေတိ။

၁၆၈။ ပဉ္စမေ ‘‘အဝိဟိံသာတိ ကရုဏာပုဗ္ဗဘာဂေါ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဣဓ ဝုတ္တံ၊ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယ သင်္ဂီတိသုတ္တဝဏ္ဏနာယံ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၃၀၄) ပန ‘‘အဝိဟိံသာတိ ကရုဏာပိ ကရုဏာပုဗ္ဗဘာဂေါပီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အဘိဓမ္မေပိ (ဝိဘ။ ၁၈၂) ‘‘တတ္ထ ကတမာ အဝိဟိံသာ? ယာ သတ္တေသု ကရုဏာ ကရုဏာယနာ ကရုဏာယိတတ္တံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ၊ အယံ ဝုစ္စတိ အဝိဟိံသာ’’တိ အာဂတံ။ ဧတ္ထာပိ ဟိ ယာ ကာစိ ကရုဏာ ‘‘ကရုဏာ’’တိ ဝုတ္တာ၊ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ ပန အပ္ပနာပ္ပတ္တာဝ။

သုစိသဒ္ဒတော ဘာဝေ ယကာရံ ဣကာရဿ စ ဥကာရာဒေသံ ကတွာ အယံ နိဒ္ဒေသောတိ အာဟ ‘‘သောစဗျံ သုစိဘာဝေါ’’တိ။ ဧတ္ထ စ သောစဗျန္တိ သီလဝသေန သုစိဘာဝေါတိ ဝုတ္တံ။ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယ သင်္ဂီတိသုတ္တဝဏ္ဏနာယံ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၃၀၄) ပန ‘‘သောစေယျန္တိ မေတ္တာယ စ မေတ္တာပုဗ္ဗဘာဂဿ စ ဝသေန သုစိဘာဝေါ’’တိ ဝုတ္တံ။ တေနေဝ အဘိဓမ္မေပိ ‘‘တတ္ထ ကတမံ သောစဗျံ? ယာ သတ္တေသု မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ၊ ဣဒံ ဝုစ္စတိ သောစဗျ’’န္တိ နိဒ္ဒေသော ကတော။ ဧတ္ထာပိ ဟိ ‘‘မေတ္တီ’’တိအာဒိနာ ယာ ကာစိ မေတ္တာ ဝုတ္တာ၊ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ ပန အပ္ပနာပ္ပတ္တာဝ။

၁၆၉-၁၇၁။ ဆဋ္ဌသတ္တမအဋ္ဌမာနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနေဝ။

၁၇၂။ နဝမေ ကာမံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု ထိရဘာဝေါပိ ဗလဋ္ဌော ဧဝ၊ ပဋိပက္ခေဟိ ပန အကမ္ပနီယတံ သာတိသယံ ဗလဋ္ဌောတိ ဝုတ္တံ ‘‘မုဋ္ဌဿစ္စေ အကမ္ပနေနာ’’တိအာဒိ။

၁၇၃။ ဒသမေ ပစ္စနီကဓမ္မသမနတော သမထော၊ သမာဓီတိ အာဟ ‘‘သမထောတိ စိတ္တေကဂ္ဂတာ’’တိ။ အနိစ္စာဒိနာ ဝိဝိဓေနာကာရေန ဒဿနတော ပဿနတော ဝိပဿနာ၊ ပညာတိ အာဟ ‘‘သင်္ခါရပရိဂ္ဂါဟကဉာဏ’’န္တိ။

၁၇၄။ ဧကာဒသမေ ဒုဿီလျန္တိ သမာဒိန္နဿ သီလဿ ဘေဒကရော ဝီတိက္ကမော။ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တီတိ ‘‘အတ္ထိ ဒိန္န’’န္တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တာယ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ဒူသိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီတိ အာဟ ‘‘ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တီတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီ’’တိ။

၁၇၅။ ဒွါဒသမေ သီလသမ္ပဒါတိ သဗ္ဗဘာဂတော တဿ အနူနတာပတ္တိ ပရိပုဏ္ဏဘာဝေါ သီလသမ္ပဒါ။ ပရိပူရဏတ္ထော ဟေတ္ထ သမ္ပဒါသဒ္ဒေါ။ တေနေဝါဟ ‘‘ပရိပုဏ္ဏသီလတာ’’တိ။ ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါတိ အတ္ထိကဒိဋ္ဌိအာဒိသမ္မာဒိဋ္ဌိပါရိပူရိဘာဝေန ပဝတ္တံ ဉာဏံ။ တဉ္စ ကမ္မဿကတာသမ္မာဒိဋ္ဌိအာဒိဝသေန ပဉ္စဝိဓံ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘တေန ကမ္မဿကတာ’’တိ။

၁၇၆။ တေရသမေ သီလဝိသုဒ္ဓီတိ ဝိသုဒ္ဓိံ ပါပေတုံ သမတ္ထံ သီလံ၊ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိအာဒိဥပရိဝိသုဒ္ဓိယာ ပစ္စယော ဘဝိတုံ သမတ္ထံ ဝိသုဒ္ဓသီလန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သုဝိသုဒ္ဓမေဝ ဟိ သီလံ တဿာ ပဒဋ္ဌာနံ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘သီလဝိသုဒ္ဓီဟိ ဝိသုဒ္ဓိသမ္ပာပကံ သီလ’’န္တိ။ ဧတ္ထာပိ ဝိသုဒ္ဓိသမ္ပာပကန္တိ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိအာဒိဥပရိဝိသုဒ္ဓိယာ သမ္ပာပကန္တိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အဘိဓမ္မေ (ဓ။ သ။ ၁၃၇၂) ပနာယံ ‘‘တတ္ထ ကတမာ သီလဝိသုဒ္ဓိ? ကာယိကော အဝီတိက္ကမော ဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော ကာယိကဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော၊ အယံ ဝုစ္စတိ သီလဝိသုဒ္ဓီ’’တိ ဧဝံ ဝိဘတ္တာ။

ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓီတိ ဝိသုဒ္ဓိံ ပါပေတုံ သမတ္ထံ ဒဿနဉာဏံ ဒဿနဝိသုဒ္ဓိ၊ ပရမတ္ထဝိသုဒ္ဓိံ နိဗ္ဗာနဉ္စ ပါပေတုံ ဥပနေတုံ သမတ္ထံ ကမ္မဿကတဉာဏာဒိ သမ္မာဒဿနန္တိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ဝိသုဒ္ဓိသမ္ပာပိကာ…ပေ… ပဉ္စဝိဓာပိ ဝါ သမ္မာဒိဋ္ဌီ’’တိ။ ဧတ္ထာပိ ဝိသုဒ္ဓိသမ္ပာပိကာတိ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိယာ ဒဿနနိဗ္ဗာနသင်္ခါတာယ ပရမတ္ထဝိသုဒ္ဓိယာ စ သမ္ပာပိကာတိ ဧဝမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အဘိဓမ္မေ (ဓ။ သ။ ၁၃၇၃) ပနာယံ ‘‘တတ္ထ ကတမာ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ? ကမ္မဿကတဉာဏံ၊ သစ္စာနုလောမိကံ ဉာဏံ၊ မဂ္ဂဿ မဂ္ဂသမင်္ဂိဿ ဉာဏံ၊ ဖလသမင်္ဂိဿ ဉာဏ’’န္တိ ဧဝံ ဝုတ္တံ။

ဧတ္ထ စ ဣဒံ အကုသလကမ္မံ နော သကံ၊ ဣဒံ ပန ကမ္မံ သကန္တိ ဧဝံ ဗျတိရေကတော အနွယတော စ ကမ္မဿကတဇာနနဉာဏံ ကမ္မဿကတဉာဏံ။ တိဝိဓဒုစ္စရိတဉှိ အတ္တနာ ကတမ္ပိ ပရေန ကတမ္ပိ နော သကကမ္မံ နာမ ဟောတိ အတ္ထဘဉ္ဇနတော၊ သုစရိတံ သကကမ္မံ နာမ အတ္ထဇနနတော။ ဝိပဿနာဉာဏံ ပန ဝစီသစ္စဉ္စ အနုလောမေတိ၊ ပရမတ္ထသစ္စဉ္စ န ဝိလောမေတီတိ သစ္စာနုလောမိကဉာဏန္တိ ဝုတ္တံ။ ဝိပဿနာဉာဏဉှိ လက္ခဏာနိ ပဋိဝိဇ္ဈနတ္ထံ အာရမ္ဘကာလေ ‘‘အနိစ္စံ ဒုက္ခံ အနတ္တာ’’တိ ပဝတ္တံ ဝစီသစ္စဉ္စ အနုလောမေတိ၊ တထေဝ ပဋိဝိဇ္ဈနတော ပရမတ္ထသစ္စံ နိဗ္ဗာနဉ္စ န ဝိလောမေတိ န ဝိရာဓေတိ ဧကန္တေနေဝ သမ္ပာပနတော။

၁၇၇။ စုဒ္ဒသမေ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓီတိ ပဌမမဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိ ဝုတ္တာ။ ယထာဒိဋ္ဌိဿ စ ပဓာနန္တိ တံသမ္ပယုတ္တမေဝ ဝီရိယံ။ တေနေဝ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၃၀၄) ‘‘ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓီတိ ဉာဏဒဿနံ ကထိတံ။ ယထာဒိဋ္ဌိဿ စ ပဓာနန္တိ တံသမ္ပယုတ္တမေဝ ဝီရိယ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ဟိ ဉာဏဒဿနန္တိ ဉာဏဘူတံ ဒဿနံ။ တေန ဒဿနမဂ္ဂံ ဝဒတိ။ တံသမ္ပယုတ္တမေဝ ဝီရိယန္တိ ပဌမမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တဝီရိယမာဟ။ အပိစ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓီတိ သဗ္ဗာပိ မဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိ။ ယထာဒိဋ္ဌိဿ စ ပဓာနန္တိ တံသမ္ပယုတ္တမေဝ ဝီရိယံ။ တေနေဝ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ ‘‘အပိစ ပုရိမပဒေန စတုမဂ္ဂဉာဏံ၊ ပစ္ဆိမပဒေန တံသမ္ပယုတ္တံ ဝီရိယ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

အထ ဝါ ဒိဋ္ဌီဝိသုဒ္ဓီတိ ကမ္မဿကတဉာဏာဒိသင်္ခါတာ သဗ္ဗာပိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဝုတ္တာ။ ယထာဒိဋ္ဌိဿ စ ပဓာနန္တိ ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမောတိ။ အယမေဝ ပါဠိယာ သမေတိ။ အဘိဓမ္မေ ဟိ ‘‘ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ ခေါ ပနာတိ ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ ယထာဒိဋ္ဌိဿ စ ပဓာနန္တိ ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော’’တိ ဧဝမယံ ဒုကော ဝိဘတ္တော။ တေနေဝ အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာယံ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁၃၇၄) ‘‘ယာ ပညာ ပဇာနနာတိအာဒီဟိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနိ ကမ္မဿကတဉာဏာဒီနေဝ စတ္တာရိ ဉာဏာနိ ဝိဘတ္တာနိ။ ‘ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော’တိအာဒီဟိ ပဒေဟိ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ ဝီရိယံ ဂဟိတံ ပညာယ လောကိယဋ္ဌာနေ လောကိယံ၊ လောကုတ္တရဋ္ဌာနေ လောကုတ္တရ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

ဣဓာပိ ဝိသုဒ္ဓိသမ္ပာပိကာ စတုမဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ ပဉ္စဝိဓာပိ ဝါ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓီတိ အဓိပ္ပာယေန ‘‘ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓီတိ ဝိသုဒ္ဓိသမ္ပာပိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိယေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တံ ဝီရိယန္တိ ဣဒံ ပန ‘‘ယထာဒိဋ္ဌိဿ စ ပဓာနန္တိ ပဌမမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တံ ဝီရိယန္တိ ဝုတ္တ’’န္တိ အဓိပ္ပာယေန ဝဒတိ။ ဧတ္ထ စ တံတံဘာဏကာနံ မတဘေဒေနာယံ ဝဏ္ဏနာဘေဒေါတိ န အဋ္ဌကထာဝစနာနံ အညမညဝိရောဓော သင်္ကိတဗ္ဗော။ အထ ယထာဒိဋ္ဌိဿ စ ပဓာနန္တိ ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တမေဝ ဝီရိယံ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘တဉှိ တဿာ ဒိဋ္ဌိယာ အနုရူပတ္တာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တဿာ ဒိဋ္ဌိယာတိ ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာယ ဒိဋ္ဌိယာ။ ယထာဒိဋ္ဌိဿာတိ အနုရူပဒိဋ္ဌိဿ ကလျာဏဒိဋ္ဌိဿ နိဗ္ဗတ္တိတပ္ပကာရဒိဋ္ဌိဿ ဝါ နိဗ္ဗတ္တေတဗ္ဗပဓာနာနုရူပဒိဋ္ဌိဿ ယထာဒိဋ္ဌိပ္ပဝတ္တကိရိယဿ ဝါတိ ဧဝမ္ပေတ္ထ အတ္ထံ သံဝဏ္ဏယန္တိ။

၁၇၈။ ပန္နရသမေ သမတ္တံ တုဿနံ တိတ္တိ သန္တုဋ္ဌိ၊ နတ္ထိ ဧတဿ သန္တုဋ္ဌီတိ အသန္တုဋ္ဌိ၊ အသန္တုဋ္ဌိဿ ဘာဝေါ အသန္တုဋ္ဌိတာ။ ယာ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနာယ အသန္တုဋ္ဌဿ ဘိယျောကမျတာ၊ တဿာ ဧတံ အဓိဝစနံ။ တာယ ဟိ သမင်္ဂိဘူတော ပုဂ္ဂလော သီလံ ပူရေတွာ ဈာနံ ဥပ္ပာဒေတိ၊ ဈာနံ လဘိတွာ ဝိပဿနံ အာရဘတိ၊ အာရဒ္ဓဝိပဿကော အရဟတ္တံ အဂ္ဂဟေတွာ အန္တရာ ဝေါသာနံ နာပဇ္ဇတိ၊ ‘‘အလမေတ္တာဝတာ ကတမေတ္တာဝတာ’’တိ သင်္ကောစံ န ပါပုဏာတိ။ တေနာဟ ‘‘အညတြ အရဟတ္တမဂ္ဂါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု အသန္တုဋ္ဌိဘာဝေါ’’တိ။ တတြ အညတြ အရဟတ္တမဂ္ဂါတိ အရဟတ္တမဂ္ဂသမ္ပတ္တံ ဝိနာတိ အတ္ထော။ ‘‘အပ္ပဋိဝါနိတာ စ ပဓာနသ္မိ’’န္တိ ဣဒံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ န ဝိဘတ္တံ။

၁၇၉။ သောဠသမေ မုဋ္ဌာ နဋ္ဌာ သတိ ဧတဿာတိ မုဋ္ဌဿတိ၊ တဿ ဘာဝေါ မုဋ္ဌဿစ္စန္တိ အာဟ ‘‘မုဋ္ဌဿစ္စန္တိ မုဋ္ဌဿတိဘာဝေါ’’တိ။ မုဋ္ဌဿတိဘာဝေါတိ စ သတိပ္ပဋိပက္ခော ဓမ္မော၊ န သတိယာ အဘာဝမတ္တံ။ အသမ္ပဇညန္တိ ‘‘တတ္ထ ကတမံ အသမ္ပဇညံ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဃီ မောဟော အကုသလမူလ’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၁၃၅၇) ဧဝံ ဝုတ္တာ အဝိဇ္ဇာယေဝ။ တထာ ဟိ ဝိဇ္ဇာပဋိပက္ခော အဝိဇ္ဇာ ဝိဇ္ဇာယ ပဟာတဗ္ဗတော၊ ဧဝံ သမ္ပဇညပ္ပဋိပက္ခော အသမ္ပဇညံ ။ ယသ္မာ ပန သမ္ပဇညပ္ပဋိပက္ခေ သတိ တဿ ဝသေန ဉာဏဿ အဘာဝေါ ဟောတိ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘အညာဏဘာဝေါ’’တိ။

၁၈၀။ သတ္တရသမေ အပိလာပနလက္ခဏာ သတီတိ ဥဒကေ လာဗု ဝိယ ယေန စိတ္တံ အာရမ္မဏေ ပိလဝိတွာ ဝိယ တိဋ္ဌတိ၊ န ဩဂါဟတိ၊ တံ ပိလာပနံ။ န ပိလာပနံ အပိလာပနံ၊ တံ လက္ခဏံ သဘာဝေါ ဧတိဿာတိ အပိလာပနလက္ခဏာ။

သမာပတ္တိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

တတိယပဏ္ဏာသကံ နိဋ္ဌိတံ။