📜

(၁၂) ၂။ အာပါယိကဝဂ္ဂေါ

၁။ အာပါယိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၁၄။ ဒုတိယဿ ပဌမေ အပါယေသု နိဗ္ဗတ္တနသီလတာယ အပါယူပဂါ အာပါယိကာတိ အာဟ ‘‘အပါယံ ဂစ္ဆိဿန္တီတိ အာပါယိကာ’’တိ။ အညေ ဗြဟ္မစာရိနော သုနိဝတ္ထေ သုပါရုတေ သုမ္ဘကပတ္တဓရေ ဂါမနိဂမရာဇဓာနီသု ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တေ ဒိသွာ သယမ္ပိ တာဒိသေန အာကာရေန တထာပဋိပဇ္ဇနတော ‘‘အဟံ ဗြဟ္မစာရီ’’တိ ပဋိညံ ဒေန္တော ဝိယ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဗြဟ္မစာရိပဋိညောတိ ဗြဟ္မစာရိပဋိရူပကော’’တိ။ ‘‘အဟမ္ပိ ဘိက္ခူ’’တိ ဝတွာ ဥပေါသထင်္ဂါဒီနိ ပဝိသန္တော ပန ဗြဟ္မစာရိပဋိညော ဟောတိယေဝ၊ တထာ သင်္ဃိကံ လာဘံ ဂဏှန္တော။ တေနာဟ ‘‘တေသံ ဝါ…ပေ… ဧဝံပဋိညော’’တိ။ အက္ကောသတီတိ ‘‘အဿမဏောသိ၊ သမဏပဋိညောသီ’’တိအာဒိနာ အက္ကောသတိ။ ပရိဘာသတီတိ ‘‘သော တွံ ‘ဟောတု၊ မုဏ္ဍကသမဏော အဟ’န္တိ မညသိ၊ ဣဒါနိ တေ အဿမဏဘာဝံ အာရောပေဿာမီ’’တိအာဒိနာ ဝဒန္တော ပရိဘာသတိ။

ကိလေသကာမောပိ အဿာဒိယမာနော ဝတ္ထုကာမန္တောဂဓောယေဝ၊ ကိလေသကာမဝသေန စ တေသံ အဿာဒနံ သိယာတိ အာဟ ‘‘ကိလေသကာမေန ဝတ္ထုကာမေ သေဝန္တဿာ’’တိ။ ကိလေသကာမေနာတိ ကရဏတ္ထေ ကရဏဝစနံ။ နတ္ထိ ဒေါသောတိ အဿာဒေတွာ ဝိသယပရိဘောဂေ နတ္ထိ အာဒီနဝေါ၊ တပ္ပစ္စယာ န ကောစိ အန္တရာယောတိ အဓိပ္ပာယော။ ပါတဗ္ဗတံ အာပဇ္ဇတီတိ ပရိဘုဉ္ဇနကတံ ဥပဂစ္ဆတိ။ ပရိဘောဂတ္ထော ဟိ အယံ ပါ-သဒ္ဒေါ၊ ကတ္တုသာဓနော စ တဗ္ဗ-သဒ္ဒေါ၊ ယထာရုစိ ပရိဘုဉ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ပိဝိတဗ္ဗတံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗတန္တိ ဧတ္ထာပိ ကတ္တုဝသေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

အာပါယိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၂။ ဒုလ္လဘသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၁၅။ ဒုတိယေ ပရေန ကတဿ ဥပကာရဿ အနုရူပပ္ပဝတ္တိ အတ္တနိ ကတံ ဥပကာရံ ဥပကာရတော ဇာနန္တော ဝေဒိယန္တော ကတညူ ကတဝေဒီတိ အာဟ ‘‘ဣမိနာ မယှံ ကတ’’န္တိအာဒိ။

ဒုလ္လဘသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၃။ အပ္ပမေယျသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၁၆။ တတိယေ သုခေန မေတဗ္ဗောတိ ယထာ ပရိတ္တဿ ဥဒကဿ သုခေန ပမာဏံ ဂယှတိ၊ ဧဝမေဝ ‘‘ဥဒ္ဓတော’’တိအာဒိနာ ယထာဝုတ္တေဟိ အဂုဏင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ သုခေန ပမာဏံ ဂယှတီတိ၊ သုခေန မေတဗ္ဗော။ ဒုက္ခေန မေတဗ္ဗောတိ ယထာ မဟာသမုဒ္ဒဿ ဒုက္ခေန ပမာဏံ ဂယှတိ၊ ဧဝမေဝ ‘‘အနုဒ္ဓတော’’တိအာဒိနာ ဒဿိတေဟိ ဂုဏင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဒုက္ခေန ပမာဏံ ဂယှတိ၊ ‘‘အနာဂါမီ နု ခေါ ခီဏာသဝေါ နု ခေါ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗတံ ဂစ္ဆတိ၊ တေနေသ ဒုက္ခေန မေတဗ္ဗော။ ပမေတုံ န သက္ကောတီတိ ယထာ အာကာသဿ န သက္ကာ ပမာဏံ ဂဟေတုံ၊ ဧဝံ ခီဏာသဝဿ၊ တေနေသ ပမေတုံ န သက္ကာတိ အပ္ပမေယျော။

သာရာဘာဝေန တုစ္ဆတ္တာ နဠော ဝိယ နဠော၊ မာနောတိ အာဟ ‘‘ဥန္နဠောတိ ဥဂ္ဂတနဠော’’တိ၊ ဥဋ္ဌိတတုစ္ဆမာနောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘တုစ္ဆမာနံ ဥက္ခိပိတွာ ဌိတောတိ အတ္ထော’’တိ။ မနော ဟိ သေယျဿ သေယျောတိ သဒိသောတိ စ ပဝတ္တိယာ ဝိသေသတော တုစ္ဆော။ စာပလ္လေနာတိ စပလဘာဝေန၊ တဏှာလောလုပ္ပေနာတိ အတ္ထော။ မုခရောတိ မုခေန ဖရုသော၊ ဖရုသဝါစောတိ အတ္ထော။ ဝိကိဏ္ဏဝါစောတိ ဝိသဋဝစနော သမ္ဖပ္ပလာပိတာယ အပရိယန္တဝစနော။ တေနာဟ ‘‘အသညတဝစနော’’တိ၊ ဒိဝသမ္ပိ နိရတ္ထကဝစနံ ပလာပီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ စိတ္တေကဂ္ဂတာရဟိတောတိ ဥပစာရပ္ပနာသမာဓိရဟိတော စဏ္ဍသောတေ ဗဒ္ဓနာဝါ ဝိယ အနဝဋ္ဌိတကိရိယော။ ဘန္တစိတ္တောတိ အနဝဋ္ဌိတစိတ္တော ပဏ္ဏာရုဠှဝါလမိဂသဒိသော။ ဝိဝဋိန္ဒြိယောတိ သံဝရာဘာဝေန ဂိဟိကာလေ ဝိယ အသံဝုတစက္ခာဒိဣန္ဒြိယော။

အပ္ပမေယျသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၄။ အာနေဉ္ဇသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၁၇။ စတုတ္ထေ သဟ ဗျယတိ ဂစ္ဆတီတိ သဟဗျော၊ သဟပဝတ္တနကော။ တဿ ဘာဝေါ သဟဗျတာ၊ သဟပဝတ္တီတိ အာဟ ‘‘သဟဘာဝံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ ‘‘ယာဝတကံ တေသံ ဒေဝါနံ အာယုပ္ပမာဏံ၊ တံ သဗ္ဗံ ခေပေတွာ နိရယမ္ပိ ဂစ္ဆတီ’’တိအာဒိဝစနတော အရူပဘဝတော စုတဿ အပါယူပပတ္တိ ဝုတ္တာ ဝိယ ဒိဿတီတိ တန္နိဝတ္တနတ္ထံ ဘဂဝတော အဓိပ္ပာယံ ဝိဝရန္တော ‘‘သန္ဓာယဘာသိတမိဒံ ဝစန’’န္တိ ဒီပေတိ ‘‘နိရယာဒီဟိ အဝိပ္ပမုတ္တတ္တာ’’တိအာဒိနာ။ န ဟိ တဿ ဥပစာရဇ္ဈာနတော ဗလဝတရံ အကုသလံ အတ္ထီတိ။ ဣမိနာ တတော စဝန္တာနံ ဥပစာရဇ္ဈာနမေဝ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ကမ္မန္တိ ဒီပေတိ။ အဓိကံ ပယသတိ ပယုဇ္ဇတိ ဧတေနာတိ အဓိပ္ပယာသော၊ သဝိသေသံ ဣတိကတ္တဗ္ဗကိရိယာ။ တေနာဟ ‘‘အဓိကပ္ပယောဂေါ’’တိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။

အာနေဉ္ဇသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၅။ ဝိပတ္တိသမ္ပဒါသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၁၈။ ပဉ္စမေ ဒိန္နန္တိ ဒေယျဓမ္မသီသေန ဒါနံ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဒိန္နဿ ဖလာဘာဝံ သန္ဓာယ ဝဒတီ’’တိ။ ဒိန္နံ ပန အန္နာဒိဝတ္ထုံ ကထံ ပဋိက္ခိပတိ။ ဧသ နယော ‘‘ယိဋ္ဌံ ဟုတ’’န္တိ ဧတ္ထာပိ။ မဟာယာဂေါတိ သဗ္ဗသာဓာရဏံ မဟာဒါနံ။ ပဟေဏကသက္ကာရောတိ ပါဟုနကာနံ ကာတဗ္ဗသက္ကာရော။ ဖလန္တိ အာနိသံသဖလံ နိဿန္ဒဖလဉ္စ။ ဝိပါကောတိ သဒိသဖလံ။ ပရလောကေ ဌိတဿ အယံ လောကော နတ္ထီတိ ပရလောကေ ဌိတဿ ကမ္မုနာ လဒ္ဓဗ္ဗော အယံ လောကော န ဟောတိ။ ဣဓလောကေ ဌိတဿပိ ပရလောကော နတ္ထီတိ ဣဓလောကေ ဌိတဿ ကမ္မုနာ လဒ္ဓဗ္ဗော ပရလောကော န ဟောတိ။ တတ္ထ ကာရဏမာဟ ‘‘သဗ္ဗေ တတ္ထ တတ္ထေဝ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တီ’’တိ။ ဣမေ သတ္တာ ယတ္ထ ယတ္ထ ဘဝယောနိဂတိအာဒီသု ဌိတာ၊ တတ္ထ တတ္ထေဝ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တိ၊ ဒွယဝိနာသေန ဝိနဿန္တိ။

ဖလာဘာဝဝသေနာတိ မာတာပိတူသု သမ္မာပဋိပတ္တိမိစ္ဆာပဋိပတ္တီနံ ဖလဿ အဘာဝဝသေန ‘‘နတ္ထိ မာတာ၊ နတ္ထိ ပိတာ’’တိ ဝဒတိ၊ န မာတာပိတူနံ၊ နာပိ တေသု သမ္မာပဋိပတ္တိမိစ္ဆာပဋိပတ္တီနံ အဘာဝဝသေန တေသံ လောကပစ္စက္ခတ္တာ။ ပုဗ္ဗုဠကဿ ဝိယ ဣမေသံ သတ္တာနံ ဥပ္ပာဒေါ နာမ ကေဝလော၊ န စ ခနပုဗ္ဗကောတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘စဝိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇနကာ သတ္တာ နာမ နတ္ထီတိ ဝဒတီ’’တိ။ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီတိ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ အဘိဝိသိဋ္ဌာယ ပညာယ သယံ ပစ္စက္ခံ ကတွာ ပဝေဒေန္တိ၊ တေ နတ္ထီတိ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံ အဘာဝံ ဒီပေတိ။

ဝိပတ္တိသမ္ပဒါသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၆-၇။ အပဏ္ဏကသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၁၉-၁၂၀။ ဆဋ္ဌေ ဆဟိ တလေဟိ သမန္နာဂတော ပါသကောတိ စတူသု ပဿေသု စတ္တာရိ တလာနိ၊ ဒွီသု ကောဋီသု ဒွေ တလာနီတိ ဧဝံ ဆဟိ တလေဟိ သမန္နာဂတော ပါသကကီဠာပသုတာနံ မဏိသဒိသော ပါသကဝိသေသော။ သတ္တမံ ဥတ္တာနမေဝ။

အပဏ္ဏကသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၈။ ပဌမသောစေယျသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၂၁။ အဋ္ဌမေ သုစိဘာဝေါတိ ကိလေသာသုစိဝိဂမေန သုဒ္ဓဘာဝေါ အသံကိလိဋ္ဌဘာဝေါ၊ အတ္ထတော ကာယသုစရိတာဒီနိ။

ပဌမသောစေယျသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၉။ ဒုတိယသောစေယျသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၂၂။ နဝမေ သမုစ္ဆေဒဝသေန ပဟီနသဗ္ဗကာယဒုစ္စရိတတာယ ကာယေ၊ ကာယေန ဝါ သုစိ ကာယသုစိ။ တေနာဟ ‘‘ကာယဒွါရေ’’တိအာဒိ။ သောစေယျသမ္ပန္နန္တိ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓကိလေသတ္တာ ပရိသုဒ္ဓါယ သောစေယျသမ္ပတ္တိယာ ဥပေတံ။ နိနှာတာ အဂ္ဂမဂ္ဂသလိလေန ဝိက္ခာလိတာ ပါပါ ဧတေနာတိ နိနှာတပါပကော၊ ခီဏာသဝေါ။ တေနာဟ ‘‘ခီဏာသဝေါဝ ကထိတော’’တိ။

ဒုတိယသောစေယျသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၀။ မောနေယျသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၂၃။ ဒသမေ မုနိနော ဘာဝါ မောနေယျာနိ၊ ယေဟိ ဓမ္မေဟိ ဥဘယဟိတမုနနတော မုနိ နာမ ဟောတိ၊ တေ မုနိဘာဝကရာ မောနေယျာ ပဋိပဒါ ဓမ္မာ ဧဝ ဝုတ္တာ။ မုနိနော ဝါ ဧတာနိ မောနေယျာနိ၊ ယထာဝုတ္တဓမ္မာ ဧဝ။ တတ္ထ ယသ္မာ ကာယေန အကတ္တဗ္ဗဿ အကရဏံ၊ ကတ္တဗ္ဗဿ စ ကရဏံ ၊ ‘‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ကေသာ’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၇၇၊ မ။ နိ။ ၁။၁၁၀၊ သံ။ နိ။ ၄။၁၂၇၊ ခု။ ပါ။ ၃။ဒွတ္တိံသာကာရ) ကာယသင်္ခါတဿ အာရမ္မဏဿ ဇာနနံ၊ ကာယဿ စ သမုဒယတော အတ္ထင်္ဂမတော အဿာဒတော အာဒီနဝတော နိဿရဏတော စ ယာထာဝတော ပရိဇာနနတာ၊ တထာ ပရိဇာနနဝသေန ပန ပဝတ္တော ဝိပဿနာမဂ္ဂေါ၊ တေန စ ကာယေ ဆန္ဒရာဂဿ ပဇဟနံ၊ ကာယသင်္ခါရံ နိရောဓေတွာ ပတ္တဗ္ဗသမာပတ္တိ ဝါ၊ သဗ္ဗေ ဧတေ ကာယမုခေန ပဝတ္တာ မောနေယျပ္ပဋိပဒါ ဓမ္မာ ကာယမောနေယျံ နာမ။ တသ္မာ တမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ကတမံ ကာယမောနေယျံ? တိဝိဓကာယဒုစ္စရိတဿ ပဟာနံ ကာယမောနေယျံ၊ တိဝိဓကာယသုစရိတမ္ပိ ကာယမောနေယျ’’န္တိအာဒိနာ (မဟာနိ။ ၁၄) ပါဠိ အာဂတာ။ ဣဓာပိ တေနေဝ ပါဠိနယေန အတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘တိဝိဓကာယဒုစ္စရိတပ္ပဟာနံ ကာယမောနေယျံ နာမာ’’တိအာဒိမာဟ။

ဣဒါနိ ‘‘ကတမံ ဝစီမောနေယျံ? စတုဗ္ဗိဓဝစီဒုစ္စရိတဿ ပဟာနံ ဝစီမောနေယျံ၊ စတုဗ္ဗိဓံ ဝစီသုစရိတံ၊ ဝါစာရမ္မဏေ ဉာဏံ၊ ဝါစာပရိညာ၊ ပရိညာသဟဂတော မဂ္ဂေါ၊ ဝါစာယ ဆန္ဒရာဂဿ ပဟာနံ၊ ဝစီသင်္ခါရနိရောဓော ဒုတိယဇ္ဈာနသမာပတ္တိ ဝစီမောနေယျ’’န္တိ ဣမာယ ပါဠိယာ ဝုတ္တမတ္ထံ အတိဒီပေန္တော ‘‘ဝစီမောနေယျေပိ ဧသေဝ နယော’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ စောပနဝါစဉ္စေဝ သဒ္ဒဝါစဉ္စ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တာ ပညာ ဝါစာရမ္မဏေ ဉာဏံ။ တဿာ ဝါစာယ သမုဒယာဒိတော ပရိဇာနနံ ဝါစာပရိညာ။

‘‘ကတမံ မနောမောနေယျံ? တိဝိဓမနောဒုစ္စရိတဿ ပဟာနံ မနောမောနေယျံ၊ တိဝိဓံ မနောသုစ္စရိတံ၊ မနာရမ္မဏေ ဉာဏံ၊ မနပရိညာ၊ ပရိညာသဟဂတော မဂ္ဂေါ၊ မနသ္မိံ ဆန္ဒရာဂဿ ပဟာနံ၊ စိတ္တသင်္ခါရနိရောဓော သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိ မနောမောနေယျ’’န္တိ ဣမာယ ပါဠိယာ အာဂတနယေန အတ္ထံ ဝိဘာဝေန္တော ‘‘မနောမောနေယျေပိ ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထံ ဉတွာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ စ ဧကာသီတိဝိဓံ လောကိယစိတ္တံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တဉာဏံ မနာရမ္မဏေ ဉာဏံ။ တဿ သမုဒယာဒိတော ပရိဇာနနံ မနပရိညာတိ အယံ ဝိသေသော။

မောနေယျသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အာပါယိကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။