📜

(၁၃) ၃။ ကုသိနာရဝဂ္ဂေါ

၁-၂။ ကုသိနာရသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၂၄-၁၂၅။ တတိယဿ ပဌမေ တဏှာဂေဓေန ဂထိတောတိ တဏှာဗန္ဓနေန ဗဒ္ဓါ။ တဏှာမုစ္ဆနာယာတိ တဏှာယ ဝသေန မုစ္ဆာပတ္တိယာ။ မုစ္ဆိတောတိ မုစ္ဆံ မောဟံ ပမာဒံ အာပန္နော။ အဇ္ဈောပန္နောတိ အဓိဩပန္နော။ တဏှာယ အဓိဘဝိတွာ အဇ္ဈောတ္ထဋော ဂိလိတွာ ပရိနိဋ္ဌပေတွာ ဝိယ ဌိတော။ တေနာဟ ‘‘အဇ္ဈောပန္နောတိ တဏှာယ ဂိလိတွာ ပရိနိဋ္ဌပေတွာ ပဝတ္တော’’တိ။ အနာဒီနဝဒဿာဝီတိ ဂထိတာဒိဘာဝေန ပရိဘောဂေ အာဒီနဝမတ္တမ္ပိ န ပဿတိ။ နိဿရဏပညောတိ အယမတ္ထော အာဟာရပရိဘောဂေတိ တတ္ထ ပယောဇနပရိစ္ဆေဒိကာ ‘‘ယာဝဒေဝ ဣမဿ ကာယဿ ဌိတိယာ’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၂၃၊ ၂။၂၄၊ ၃။၇၅၊ သံ။ နိ။ ၄။၁၂၀၊ အ။ နိ။ ၆။၅၈၊ ၈။၉) ပဝတ္တာ အာဟာရပဋိဗဒ္ဓဆန္ဒရာဂနိဿရဏဘူတာ ပညာ အဿ အတ္ထီတိ နိဿရဏပညော။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။ ဒုတိယေ နတ္ထိ ဝတ္တဗ္ဗံ။

ကုသိနာရသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၃။ ဂေါတမကစေတိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၂၆။ တတိယေ သမ္ဗဟုလာတိ ပဉ္စသတမတ္တာ။ ပဉ္စသတာ ကိရ ဗြာဟ္မဏာ တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ အပရဘာဂေ ဘဂဝတော ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ကာမေသု အာဒီနဝံ နေက္ခမ္မေ စ အာနိသံသံ ပဿမာနာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတွာ န စိရဿေဝ သဗ္ဗံ ဗုဒ္ဓဝစနံ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ပရိယတ္တိံ နိဿာယ မာနံ ဥပ္ပာဒေသုံ – ‘‘ယံ ယံ ဘဂဝါ ကထေတိ၊ တံ တံ မယံ ခိပ္ပမေဝ ဇာနာမ။ ဘဂဝါ ဟိ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒီနိ တီဏိ လိင်္ဂါနိ၊ နာမာဒီနိ စတ္တာရိ ပဒါနိ၊ ပဌမာဒယော သတ္တ ဝိဘတ္တိယော မုဉ္စိတွာ န ကိဉ္စိ ကထေတိ၊ ဧဝံ ကထိတေ စ အမှာကံ ဂဏ္ဌိပဒံ နာမ နတ္ထီ’’တိ၊ တေ ဘဂဝတိ အဂါရဝါ ဟုတွာ တတော ပဋ္ဌာယ ဘဂဝတော ဥပဋ္ဌာနမ္ပိ ဓမ္မဿဝနမ္ပိ အဘိဏှံ န ဂစ္ဆန္တိ။ တေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘သမ္ဗဟုလာ ကိရ ဗြာဟ္မဏပဗ္ဗဇိတာ…ပေ… ဓမ္မဿဝနံ န ဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ မုခပဋိညံ ဂဟေတွာတိ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ၊ ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိနာ တမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ ဘဂဝါ’’တိ တေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝုတ္တံ ပဋိဝစနံ ဂဟေတွာ။ တဉှိ အတ္တနော မုခေနေဝ ပဋိညာတတ္တာ ‘‘မုခပဋိညာ’’တိ ဝုစ္စတိ။

နေဝအာဂတဋ္ဌာနံ န ဂတဋ္ဌာနံ အဒ္ဒသံသု။ ကသ္မာ? အညာဏတော။ တေ ကိရ တဿ သုတ္တဿ အတ္ထံ န ဇာနိံသု။ တေသဉှိ တသ္မိံ သမယေ ဝိစိတြနယံ ဒေသနာဝိလာသယုတ္တမ္ပိ တံ သုတ္တံ ဃနပုထုလေန ဒုဿပဋ္ဋေန မုခံ ဗဒ္ဓံ ကတွာ ပုရတော ဌပိတမနုညဘောဇနံ ဝိယ အဟောသိ။ နနု စ ဘဂဝါ အတ္တနာ ဒေသိတံ ဓမ္မံ ပရေ ဉာပေတုံ ကပ္ပသတသဟဿာဓိကာနိ စတ္တာရိ အသင်္ခေယျာနိ ပါရမိယော ပူရေတွာ သဗ္ဗညုတံ ပတ္တော၊ သော ကသ္မာ ယထာ တေ န ဇာနန္တိ၊ တထာ ဒေသေတီတိ? တေသံ မာနဘဉ္ဇနတ္ထံ။ ဘဂဝါ ဟိ ‘‘အဘဗ္ဗာ ဣမေ ဣမံ မာနခိလံ အနုပဟစ္စ မဂ္ဂံ ဝါ ဖလံ ဝါ သစ္ဆိကာတု’’န္တိ တေသံ သုတပရိယတ္တိံ နိဿာယ ဥပ္ပန္နံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိံ ကတွာ ဒေသနာကုသလော မာနဘဉ္ဇနတ္ထံ ‘‘သဗ္ဗဓမ္မမူလပရိယာယ’’န္တိအာဒိနာ မူလပရိယာယသုတ္တံ (မ။ နိ။ ၁။၁) အဘာသိ။

သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ‘‘မယှံ ကထာ နိယျာတီ’’တိ မုခသမ္ပတ္တမေဝ ကထေတီတိ စိန္တယိံသူတိ ဣဒံ အင်္ဂုတ္တရဘာဏကာနံ ဝဠဉ္ဇနကတန္တိနီဟာရေန ဝုတ္တံ။ မဇ္ဈိမဘာဏကာ ပန ဧဝံ ဝဒန္တိ – ဧဝံ မာနဘဉ္ဇနတ္ထံ ဒေသိတဉ္စ ပန တံ သုတ္တံ သုတွာ တေ ဘိက္ခူ ‘‘တံယေဝ ကိရ ပထဝိံ ဒိဋ္ဌိဂတိကော သဉ္ဇာနာတိ၊ သေခေါပိ အရဟာပိ တထာဂတောပိ အဘိဇာနာတိ၊ ကိ နာမိဒံ ကထံ နာမိဒ’’န္တိ စိန္တေန္တာ ‘‘ပုဗ္ဗေ မယံ ဘဂဝတာ ကထိတံ ယံကိဉ္စိ ခိပ္ပမေဝ ဇာနာမ၊ ဣဒါနိ ပနိမဿ မူလပရိယာယဿ အန္တံ ဝါ ကောဋိံ ဝါ န ဇာနာမ န ပဿာမ၊ အဟော ဗုဒ္ဓါ နာမ အပ္ပမေယျာ အတုလာ’’တိ ဥဒ္ဓတဒါဌာ ဝိယ သပ္ပာ နိမ္မဒါ ဟုတွာ ဗုဒ္ဓူပဋ္ဌာနဉ္စ ဓမ္မဿဝနဉ္စ သက္ကစ္စံ အဂမံသု။ တေန သမယေန ဓမ္မသဘာယံ သန္နိသိန္နာ ဘိက္ခူ ‘‘အဟော ဗုဒ္ဓါနံ အာနုဘာဝေါ၊ တေ နာမဗြာဟ္မဏပဗ္ဗဇိတာ တထာ မာနမဒမတ္တာ ဘဂဝတာ မူလပရိယာယဒေသနာယ နိဟတမာနာ ကတာ’’တိ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ။ တံ သုတွာ ဘဂဝါ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣဒါနေဝ၊ ပုဗ္ဗေပိ အဟံ ဧဝံ ဣမေ မာနပဂ္ဂဟိတသီသေ စရန္တေ နိဟတမာနေ အကာသိ’’န္တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရန္တော ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အညတရော ဒိသာပါမောက္ခော ဗြာဟ္မဏော ဗာရာဏသိယံ ပဋိဝသတိ တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဋုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ ပဒကော ဝေယျာကရဏော လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော၊ သော ပဉ္စမတ္တာနိ မာဏဝကသတာနိ မန္တေ ဝါစေတိ။ ပဏ္ဍိတမာဏဝကာ ဗဟုဉ္စ ဂဏှန္တိ လဟုဉ္စ၊ သုဋ္ဌု စ ဥပဓာရေန္တီ’’တိအာဒိနာ ဇာတကံ ကထေသိ။

တံ သုတွာ တေ ဘိက္ခူ ‘‘ပုဗ္ဗေပိ မယံ မာနေနေဝ ဥပဟတာ’’တိ ဘိယျောသောမတ္တာယ နိဟတမာနာ ဟုတွာ အတ္တနော ဥပကာရကမ္မဋ္ဌာနပရာယဏာ အဟေသုံ။ တတော ဘဂဝါ ဧကံ သမယံ ဇနပဒစာရိကံ စရန္တော ဝေသာလိံ ပတွာ ဂေါတမကေ စေတိယေ ဝိဟရန္တော ဣမေသံ ပဉ္စသတာနံ ဘိက္ခူနံ ဉာဏပရိပါကံ ဝိဒိတွာ ဣဒံ ဂေါတမကသုတ္တံ ကထေသိ။ ဣဒဉ္စ သုတ္တံ သုတွာ တေ ပဉ္စသတာ ဘိက္ခူ တသ္မိံယေဝ အာသနေ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒါဟိ အရဟတ္တံ ပါပုဏိံသူတိ။

အဘိညာယာတိ ကုသလာဒိဘေဒံ ခန္ဓာဒိဘေဒဉ္စ ဒေသေတဗ္ဗံ ဓမ္မံ၊ ဝေနေယျာနဉ္စ အာသယာနုသယစရိယာဓိမုတ္တိအာဒိဘေဒံ၊ တဿ စ နေသံ ဒေသေတဗ္ဗပ္ပကာရံ ယာထာဝတော အဘိဇာနိတွာတိ အတ္ထော။ ဣမေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ဒွါဒသာယတနာနီတိအာဒိ ပနေတ္ထ နိဒဿနမတ္တံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သပ္ပစ္စယန္တိ သကာရဏံ၊ ဝေနေယျာနံ အဇ္ဈာသယေန ဝါ ပုစ္ဆာယ ဝါ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယာ ဝါ သနိမိတ္တံ ဟေတူဒါဟရဏသဟိတဉ္စာတိ အတ္ထော။ ရာဂါဒီနံ ပဋိဟရဏံ ပဋိဟာရိယံ၊ တဒေဝ ပါဋိဟာရိယံ၊ သဟ ပါဋိဟာရိယေနာတိ သပ္ပာဋိဟာရိယံ။ ရာဂါဒိပ္ပဋိသေဓနဝသေနေဝ ဟိ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ တေနာဟ ‘‘ပစ္စနီကပဋိဟရဏေန သပ္ပာဋိဟာရိယမေဝ ကတွာ’’တိ။ အပရေ ပန ‘‘ယထာရဟံ ဣဒ္ဓိအာဒေသနာနုသာသနိပါဋိဟာရိယသဟိတ’’န္တိ ဝဒန္တိ အနုသာသနိပါဋိဟာရိယရဟိတာ ဒေသနာ နတ္ထီတိ ကတွာ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။

ဂေါတမကစေတိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၄။ ဘရဏ္ဍုကာလာမသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၂၇။ စတုတ္ထေ အာဠာရကာလာမကာလေတိ အာဠာရကာလာမာနံ ဓရမာနကာလေ။ ပရိညန္တိ ပဟာနပရိညံ။ သာ ဟိ သမတိက္ကမော၊ န ဣတရာ။ တေနာဟ ‘‘ပရိညာ နာမ သမတိက္ကမော’’တိ။ ဧတ္ထ စ ပဌမော သတ္ထာ ရူပါဝစရသမာပတ္တိလာဘီ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ဒုတိယော အရူပါဝစရသမာပတ္တိလာဘီ၊ တတိယော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝုတ္တဉှေတံ ပုဂ္ဂလပညတ္တိယံ (ပု။ ပ။ ၁၃၀) –

‘‘ယွာယံ သတ္ထာ ကာမာနံ ပရိညံ ပညာပေတိ၊ န ရူပါနံ ပရိညံ ပညာပေတိ၊ န ဝေဒနာနံ ပရိညံ ပညာပေတိ၊ ရူပါဝစရသမာပတ္တိယာ လာဘီ သတ္ထာ တေန ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ယွာယံ သတ္ထာ ကာမာနဉ္စ ပရိညံ ပညာပေတိ၊ ရူပါနဉ္စ ပရိညံ ပညာပေတိ၊ န ဝေဒနာနံ ပရိညံ ပညာပေတိ၊ အရူပါဝစရသမာပတ္တိယာ လာဘီ သတ္ထာ တေန ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ယွာယံ သတ္ထာ ကာမာနဉ္စ ပရိညံ ပညာပေတိ၊ ရူပါနဉ္စ ပရိညံ ပညာပေတိ၊ ဝေဒနာနဉ္စ ပရိညံ ပညာပေတိ၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ သတ္ထာ တေန ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ။

တတ္ထ တိတ္ထိယာ သမယံ ဇာနန္တာ ကာမာနံ ပရိညံ ပညာပေယျုံ ပဌမဇ္ဈာနံ ဝဒမာနာ။ ရူပါနံ ပရိညံ ပညာပေယျုံ အရူပရာဂံ ဝဒမာနာ။ ဝေဒနာပရိညံ ပညာပေယျုံ အသညာရာဂံ ဝဒမာနာ။ တေ ပန ‘‘ဣဒံ နာမ ပဌမဇ္ဈာနံ၊ အယံ ရူပဘဝေါ၊ အယံ အသညာဘဝေါ’’တိပိ န ဇာနန္တိ။ တေ ပညာပေတုံ အသက္ကောန္တာပိ ကေဝလံ ‘‘ပညာပေမာ’’တိ ဝဒန္တိ။ တထာဂတော ပန ကာမာနံ ပရိညံ အနာဂါမိမဂ္ဂေန ပညာပေတိ၊ ရူပဝေဒနာနံ အရဟတ္တမဂ္ဂေန။ ဧဝမေတ္ထ ဒွေ ဇနာ ဗာဟိရကာ၊ ဧကော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါတိ ဣမသ္မိံ လောကေ တယော သတ္ထာရော နာမ။

ဘရဏ္ဍုကာလာမသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၅။ ဟတ္ထကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၂၈။ ပဉ္စမေ အဘိက္ကန္တာတိ အတိက္ကန္တာ၊ ဝိဂတာတိ အတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ခယေ ဒိဿတီ’’တိ။ တေနေဝ ဟိ ‘‘နိက္ခန္တော ပဌမော ယာမော’’တိ အနန္တရံ ဝုတ္တံ။ အဘိက္ကန္တတရောတိ အတိဝိယ ကန္တတရော။ တာဒိသော စ သုန္ဒရော ဘဒ္ဒကော နာမ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သုန္ဒရေ ဒိဿတီ’’တိ။ ကောတိ ဒေဝနာဂယက္ခဂန္ဓဗ္ဗာဒီသု ကော ကတမော? မေတိ မမ။ ပါဒါနီတိ ပါဒေ။ ဣဒ္ဓိယာတိ ဣမာယ ဧဝရူပါယ ဒေဝိဒ္ဓိယာ။ ယသသာတိ ဣမိနာ ဧဒိသေန ပရိဝါရေန ပရိစ္ဆေဒေန။ ဇလန္တိ ဝိဇ္ဇောတမာနော။ အဘိက္ကန္တေနာတိ အတိဝိယ ကန္တေန ကမနီယေန အဘိရူပေန။ ဝဏ္ဏေနာတိ ဆဝိဝဏ္ဏေန သရီရဝဏ္ဏနိဘာယ။ သဗ္ဗာ ဩဘာသယံ ဒိသာတိ ဒသ ဒိသာ ပဘာသေန္တော၊ စန္ဒော ဝိယ သူရိယော ဝိယ စ ဧကောဘာသံ ဧကာလောကံ ကရောန္တောတိ ဂါထာယ အတ္ထော။ အဘိရူပေတိ ဥဠာရရူပေ သမ္ပန္နရူပေ။ အဗ္ဘနုမောဒနေတိ သမ္ပဟံသနေ ။ ဣဓ ပနာတိ ‘‘အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ’’တိ ဧတသ္မိံ ပဒေ။ တေနာတိ သုန္ဒရပရိယာယတ္တာ။ ခယေ ဝါ ဣဓ အဘိက္ကန္တသဒ္ဒေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ တေန ‘‘အဘိက္ကန္တာယ ပရိက္ခီဏာယ ရတ္တိယာ’’တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ရူပါယတနာဒီသူတိ အာဒိသဒ္ဒေန အက္ခရာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏောတိ သုဝဏ္ဏစ္ဆဝီတိ အယမေတ္ထ အတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဆဝိယ’’န္တိ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစော’’တိ (မ။ နိ။ ၂။၃၉၉၊ သု။ နိ။ ၅၅၆)။ သညူဠှာတိ သမ္ဗန္ဓိတာ၊ ဂန္ထိတာတိ အတ္ထော။ ဝဏ္ဏာတိ ဂုဏဝဏ္ဏာတိ အာဟ ‘‘ထုတိယ’’န္တိ၊ ထောမနာယန္တိ အတ္ထော။ ကုလဝဂ္ဂေတိ ခတ္တိယာဒိကုလကောဋ္ဌာသေ။ တတ္ထ ‘‘အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော’’တိအာဒိနာ ဝဏ္ဏိတဗ္ဗဋ္ဌေန ဝဏ္ဏော၊ ဆဝိ။ ဝဏ္ဏနဋ္ဌေန အဘိတ္ထဝဋ္ဌေန ဝဏ္ဏော၊ ထုတိ။ အညမညံ အသင်္ကရတော ဝဏ္ဏေတဗ္ဗတော ဌပေတဗ္ဗတော ဝဏ္ဏော၊ ခတ္တိယာဒိကုလဝဂ္ဂေါ။ ဝဏ္ဏီယတိ ဉာပီယတိ ဧတေနာတိ ဝဏ္ဏော၊ ဉာပကကာရဏံ။ ဝဏ္ဏနတော ထူလရဿာဒိဘာဝေန ဥပဋ္ဌာနတော ဝဏ္ဏော၊ သဏ္ဌာနံ။ မဟန္တံ ခုဒ္ဒကံ မဇ္ဈိမန္တိ ဝဏ္ဏေတဗ္ဗတော ပမိတဗ္ဗတော ဝဏ္ဏော၊ ပမာဏံ။ ဝဏ္ဏီယတိ စက္ခုနာ ပဿီယတီတိ ဝဏ္ဏော၊ ရူပါယတနန္တိ ဧဝံ တသ္မိံ တသ္မိံ အတ္ထေ ဝဏ္ဏသဒ္ဒဿ ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သောတိ ဝဏ္ဏသဒ္ဒေါ။ ဆဝိယာ ဒဋ္ဌဗ္ဗော ရူပါယတနေ ဂယှမာနဿပိ ဆဝိမုခေနေဝ ဂဟေတဗ္ဗတော။ ဆဝိဂတာ ပန ဝဏ္ဏဓာတု ဧဝ ‘‘သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော’’တိ ဧတ္ထ ဝဏ္ဏဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတာတိ အပရေ။

ကေဝလပရိပုဏ္ဏန္တိ ဧကဒေသမ္ပိ အသေသေတွာ နိရဝသေသတောဝ ပရိပုဏ္ဏန္တိ အယမေတ္ထ အတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အနဝသေသတာ အတ္ထော’’တိ။ ကေဝလကပ္ပာတိ ကပ္ပ-သဒ္ဒေါ နိပါတော ပဒပူရဏမတ္တံ၊ ‘‘ကေဝလံ’’ဣစ္စေဝ အတ္ထော။ ကေဝလသဒ္ဒေါ စ ဗဟုလဝါစီတိ အာဟ ‘‘ယေဘုယျတာ အတ္ထော’’တိ။ ကေစိ ပန ‘‘ဤသကံ အသမတ္တံ ကေဝလံ ကေဝလကပ္ပ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ အနဝသေသတ္ထော ဧတ္ထ ကေဝလသဒ္ဒေါ သိယာ၊ အနတ္ထန္တရေန ပန ကပ္ပသဒ္ဒေန ပဒဝဍ္ဎနံ ကတံ ‘‘ကေဝလာ ဧဝ ကေဝလကပ္ပာ’’တိ။ တထာ ဝါ ကပ္ပနီယတ္တာ ပညပေတဗ္ဗတ္တာ ကေဝလကပ္ပာ။ အဗျာမိဿတာ ဝိဇာတိယေန အသင်္ကရော သုဒ္ဓတာ။ အနတိရေကတာ တံပရမတာ ဝိသေသာဘာဝေါ။ ကေဝလကပ္ပန္တိ ကေဝလံ ဒဠှံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ကေဝလံ ဝုစ္စတိ နိဗ္ဗာနံ သဗ္ဗသင်္ခတဝိဝိတ္တတ္တာ၊ တံ ဧတဿ အဓိဂတံ အတ္ထီတိ ကေဝလီ၊ သစ္ဆိကတနိရောဓော ခီဏာသဝေါ။

ကပ္ပ-သဒ္ဒေါ ပနာယံ သဥပသဂ္ဂေါ အနုပသဂ္ဂေါ စာတိ အဓိပ္ပာယေန ဩကပ္ပနိယပဒေ လဗ္ဘမာနံ ဩကပ္ပသဒ္ဒမတ္တံ နိဒဿေတိ၊ အညထာ ကပ္ပသဒ္ဒဿ အတ္ထုဒ္ဓါရေ ဩကပ္ပနိယပဒံ အနိဒဿနမေဝ သိယာ။ သမဏကပ္ပေဟီတိ ဝိနယသိဒ္ဓေဟိ သမဏဝေါဟာရေဟိ။ နိစ္စကပ္ပန္တိ နိစ္စကာလံ။ ပညတ္တီတိ နာမံ။ နာမဉှေတံ တဿ အာယသ္မတော၊ ယဒိဒံ ကပ္ပောတိ။ ကပ္ပိတကေသမဿူတိ ကတ္တရိယာ ဆေဒိတကေသမဿု။ ဒွင်္ဂုလကပ္ပောတိ မဇ္ဈနှိကဝေလာယ ဝီတိက္ကန္တာယ ဒွင်္ဂုလတာဝိကပ္ပော။ လေသောတိ အပဒေသော။ အနဝသေသံ ဖရိတုံ သမတ္ထဿ ဩဘာသဿ ကေနစိ ကာရဏေန ဧကဒေသဖရဏမ္ပိ သိယာ၊ အယံ ပန သဗ္ဗဿေဝ ဖရတီတိ ဒဿေတုံ သမန္တတ္ထော ကပ္ပသဒ္ဒေါ ဂဟိတောတိ အာဟ ‘‘အနဝသေသံ သမန္တတော’’တိ။

အာဘာယ ဖရိတွာတိ ဝတ္ထမာလာလင်္ကာရသရီရသမုဋ္ဌိတာယ အာဘာယ ဖရိတွာ။ ဒေဝတာနဉှိ သရီရောဘာသံ ဒွါဒသယောဇနမတ္တံ ဌာနံ။ တတော ဘိယျောပိ ဖရိတွာ တိဋ္ဌတိ၊ တထာ ဝတ္ထာဘရဏာဒိသမုဋ္ဌိတာ ပဘာ။

ဟတ္ထကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၆။ ကဋုဝိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၂၉။ ဆဋ္ဌေ ဂါဝီနံ ကယဝိက္ကယဝသေန ယောဂေါ ဧတ္ထာတိ ဂေါယောဂေါ၊ ကယဝိက္ကယံ ကရောန္တော ဂါဝီဟိ ယုဇ္ဇန္တိ ဧတ္ထာတိ ဝါ ဂေါယောဂေါ၊ ဂါဝီနံ ဝိက္ကယဋ္ဌာနံ။ တတ္ထ ဇာတော ပိလက္ခရုက္ခော ဂေါယောဂပိလက္ခော၊ တသ္မိံ။ သမီပတ္ထေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ။ တေနာဟ ‘‘ဂါဝီနံ ဝိက္ကယဋ္ဌာနေ ဥဋ္ဌိတပိလက္ခဿ သန္တိကေ’’တိ။ ရိတ္တော အဿာဒေါ ဧတဿာတိ ရိတ္တဿာဒေါ။ တေနာဟ ‘‘ဈာနသုခါဘာဝေန ရိတ္တဿာဒ’’န္တိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။

ကဋုဝိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၈။ ဒုတိယအနုရုဒ္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၃၁။ အဋ္ဌမေ ဣဒံ တေ မာနသ္မိန္တိ ဧတ္ထ မာနသ္မိန္တိ ပစ္စတ္တေ ဘုမ္မဝစနံ။ ဣဒန္တိ စ လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန နပုံသကနိဒ္ဒေသော ကတောတိ အာဟ ‘‘အယံ တေ နဝဝိဓေန ဝဍ္ဎိတမာနော’’တိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။

ဒုတိယအနုရုဒ္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၉။ ပဋိစ္ဆန္နသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၃၂။ နဝမေ အသာဓာရဏသိက္ခာပဒန္တိ ဘိက္ခုနီနံ အသာဓာရဏံ ဘိက္ခူနံယေဝ ပညတ္တသိက္ခာပဒံ သာဓာရဏသိက္ခာပဒန္တိ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနဉ္စ သာဓာရဏံ ဥဘတောပညတ္တိသိက္ခာပဒံ။

ပဋိစ္ဆန္နသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၀။ လေခသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၃၃။ ဒသမေ ထိရဋ္ဌာနတောတိ ထိရဋ္ဌာနတောဝ။ ပါသာဏေ လေခသဒိသာ ပရာပရာဓနိဗ္ဗတ္တာ ကောဓလေခါ ယဿ သော ပါသာဏလေခူပမသမန္နာဂတော ပါသာဏလေခူပမောတိ ဝုတ္တော။ ဧဝံ ဣတရေပိ။ အနုသေတီတိ အပ္ပဟီနတာယ အနုသေတိ။ န ခိပ္ပံ လုဇ္ဇတီတိ န အန္တရာ နဿတိ ကမ္မဋ္ဌာနေနေဝ နဿနတော။ ဧဝမေဝန္တိ ဧဝံ တဿပိ ပုဂ္ဂလဿ ကောဓော န အန္တရာ ပုနဒိဝသေ ဝါ အပရဒိဝသေ ဝါ နိဋ္ဌာတိ၊ အဒ္ဓနိယော ပန ဟောတိ၊ မရဏေနေဝ နိဋ္ဌာတီတိ အတ္ထော။ ကက္ခဠေနာတိ အတိကက္ခဠေန ဓမ္မစ္ဆေဒကေန ထဒ္ဓဝစနေန။ သံသန္ဒတီတိ ဧကီဘဝတိ။ သမ္မောဒတီတိ နိရန္တရော ဟောတီတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

အထ ဝါ သန္ဓိယတီတိ ဌာနဂမနာဒီသု ကာယကိရိယာသု ကာယေန သမောဓာနံ ဂစ္ဆတိ၊ တိလတဏ္ဍုလာ ဝိယ မိဿီဘာဝံ ဥပေတီတိ အတ္ထော။ သံသန္ဒတီတိ စိတ္တကိရိယာသု စိတ္တေန သမောဓာနံ ဂစ္ဆတိ၊ ခီရောဒကံ ဝိယ ဧကီဘာဝံ ဥပေတီတိ အတ္ထော။ သမ္မောဒတီတိ ဥဒ္ဒေသပရိပုစ္ဆာဒီသု ဝစီကိရိယာသု ဝါစာယ သမောဓာနံ ဂစ္ဆတိ၊ ဝိပ္ပဝါသာဂတောပိ ပိယသဟာယကော ဝိယ ပိယတရဘာဝံ ဥပေတီတိ အတ္ထော။ အပိစ ကိစ္စကရဏီယေသု တေဟိ သဒ္ဓိံ အာဒီတောဝ ဧကကိရိယာဘာဝံ ဥပဂစ္ဆန္တော သန္ဓိယတိ၊ ယာဝ မဇ္ဈာ ပဝတ္တန္တော သံသန္ဒတိ၊ ယာဝ ပရိယောသာနာ အနိဝတ္တန္တော သမ္မောဒတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

လေခသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ကုသိနာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။