📜

(၇) ၂။ ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂေါ

၁-၄။ ပတ္တကမ္မသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၆၁-၆၄။ ဒုတိယဿ ပဌမေ ယေ အနိဋ္ဌာ န ဟောန္တိ၊ တေ ဣဋ္ဌာတိ အဓိပ္ပေတာတိ အာဟ ‘‘အနိဋ္ဌပဋိက္ခေပေန ဣဋ္ဌာ’’တိ။ ဣဋ္ဌာတိ စ ပရိယိဋ္ဌာ ဝါ ဟောတု မာ ဝါ၊ ဣဋ္ဌာရမ္မဏဘူတာတိ အတ္ထော။ ဂဝေသိတမ္ပိ ဟိ ဣဋ္ဌန္တိ ဝုစ္စတိ၊ တံ ဣဓ နာဓိပ္ပေတံ။ မနေတိ မနသ္မိံ။ ကန္တာတိ ဝါ ကမနီယာ၊ ကာမေတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ မနံ အပ္ပာယန္တီတိ ဣဋ္ဌဘာဝေန မနံ ဝဍ္ဎေန္တိ။ ကမ္မသာဓနော ဣဓ ဘောဂ-သဒ္ဒေါတိ အာဟ ‘‘ဘောဂါတိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာ’’တိအာဒိ။ ဓမ္မူပဃာတံ ကတွာ ကုသလဓမ္မံ ဝိနောဒေတွာ။ ဥပနိဇ္ဈာယီယန္တီတိ ဥပဇ္ဈာယာတိ အာဟ ‘‘သုခဒုက္ခေသု ဥပနိဇ္ဈာယိတဗ္ဗတ္တာ’’တိ၊ သုခဒုက္ခေသု ဥပ္ပန္နေသု အနုဿရိတဗ္ဗတ္တာတိ အတ္ထော။ သန္ဒိဋ္ဌသမ္ဘတ္တေဟီတိ ဧတ္ထ တတ္ထ တတ္ထ သင်္ဂမ္မ ဒိဋ္ဌမတ္တာ နာတိဒဠှမိတ္တာ သန္ဒိဋ္ဌာ၊ သုဋ္ဌု ဘတ္တာ သိနေဟဝန္တော ဒဠှမိတ္တာ သမ္ဘတ္တာ။

ဝိသမလောဘန္တိ ဗလဝလောဘံ။ သုခိတန္တိ သဉ္ဇာတသုခံ။ ပီဏိတန္တိ ဓာတံ သုဟိတံ။ တထာဘူတော ပန ယသ္မာ ဗလသမ္ပန္နော ဟောတိ၊ တသ္မာ ‘‘ဗလသမ္ပန္နံ ကရောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။

သောဘနေ ကာယိကဝါစသိကကမ္မေ ရတောတိ သူရတော ဥကာရဿ ဒီဃံ ကတွာ၊ တဿ ဘာဝေါ သောရစ္စံ၊ ကာယိကဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော။ သော ပန အတ္ထတော သုသီလဘာဝေါတိ အာဟ ‘‘ခန္တိသောရစ္စေ နိဝိဋ္ဌာတိ အဓိဝါသနက္ခန္တိယဉ္စ သုသီလတာယ စ နိဝိဋ္ဌာ’’တိ။ ဧကမတ္တာနန္တိ ဧကံ စိတ္တန္တိ အတ္ထော။ ရာဂါဒီနဉှိ ပုဗ္ဗဘာဂိယံ ဒမနာဒိ ပစ္စေကံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ န မဂ္ဂက္ခဏေ ဝိယ ဧကဇ္ဈံ ပဋိသင်္ခါနမုခေန ပဇဟနတော။ ဧကမတ္တာနန္တိ ဝါ ဝိဝေကဝသေန ဧကံ ဧကာကိနံ အတ္တာနံ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဧကံ အတ္တနောဝ အတ္တဘာဝ’’န္တိအာဒိ။ ဥပရူပရိဘူမီသူတိ ဆကာမသဂ္ဂသင်္ခါတာသု ဥပရူပရိကာမဘူမီသု။ ကမ္မဿ ဖလံ အဂ္ဂံ နာမ။ တံ ပနေတ္ထ ဥစ္စဂါမီတိ အာဟ ‘‘ဥဒ္ဓမဂ္ဂမဿာ’’တိ။ သုဝဂ္ဂေ နိယုတ္တာ၊ သုဝဂ္ဂပ္ပယောဇနာတိ ဝါ သောဝဂ္ဂိကာ။ ဒသန္နံ ဝိသေသာနန္တိ ဒိဗ္ဗအာယုဝဏ္ဏယသသုခအာဓိပတေယျာနဉ္စေဝ ဣဋ္ဌရူပါဒီနဉ္စ ဖလဝိသေသာနံ။ ဝဏ္ဏဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ သကော အတ္တဘာဝဝဏ္ဏော ဂဟိတော၊ ရူပဂ္ဂဟဏေန ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါရမ္မဏံ။ ဒုတိယတတိယစတုတ္ထာနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။

ပတ္တကမ္မသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၅။ ရူပသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၆၅။ ပဉ္စမေ ပမိနောတိ ဥဠာရတာဒိဝိသေသံ ဧတေနာတိ ပမာဏံ၊ ရုပကာယော ပမာဏံ ဧတဿာတိ ရူပပ္ပမာဏော။ တတော ဧဝ ရူပေ ပသန္နောတိ ရူပပ္ပသန္နော။ ဃောသောတိ စေတ္ထ ထုတိဃောသော။ လူခန္တိ ပစ္စယလူခတာ။ ဓမ္မာတိ သီလာဒယော ဂုဏဓမ္မာ အဓိပ္ပေတာ။ ဣမေသံ ပန စတုန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ နာနာကရဏံ ပါဠိယံယေဝ အာဂတံ။ ဝုတ္တဉှေတံ –

‘‘ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ရူပပ္ပမာဏော ရူပပ္ပသန္နော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အာရောဟံ ဝါ ပဿိတွာ ပရိဏာဟံ ဝါ ပဿိတွာ သဏ္ဌာနံ ဝါ ပဿိတွာ ပါရိပူရိံ ဝါ ပဿိတွာ တတ္ထ ပမာဏံ ဂဟေတွာ ပသာဒံ ဇနေတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ရူပပ္ပမာဏော ရူပပ္ပသန္နော။

‘‘ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ဃောသပ္ပမာဏော ဃောသပ္ပသန္နော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပရဝဏ္ဏနာယ ပရထောမနာယ ပရပသံသနာယ ပရဝဏ္ဏဟာရိကာယ တတ္ထ ပမာဏံ ဂဟေတွာ ပသာဒံ ဇနေတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ဃောသပ္ပမာဏော ဃောသပ္ပသန္နော။

‘‘ကတမော စ ပုဂ္ဂလော လူခပ္ပမာဏော လူခပ္ပသန္နော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော စီဝရလူခံ ဝါ ပဿိတွာ ပတ္တလူခံ ဝါ ပဿိတွာ သေနာသနလူခံ ဝါ ပဿိတွာ ဝိဝိဓံ ဝါ ဒုက္ကရကာရိကံ ပဿိတွာ တတ္ထ ပမာဏံ ဂဟေတွာ ပသာဒံ ဇနေတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော လူခပ္ပမာဏော လူခပ္ပသန္နော။

‘‘ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ဓမ္မပ္ပမာဏော ဓမ္မပ္ပသန္နော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သီလံ ဝါ ပဿိတွာ သမာဓိံ ဝါ ပဿိတွာ ပညံ ဝါ ပဿိတွာ တတ္ထ ပမာဏံ ဂဟေတွာ ပသာဒံ ဇနေတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ဓမ္မပ္ပမာဏော ဓမ္မပ္ပသန္နော’’တိ (ပု။ ပ။ ၁၇၁-၁၇၂)။

တတ္ထ အာရောဟန္တိ ဥစ္စတံ။ သာ စ ခေါ တသ္မိံ တသ္မိံ ကာလေ ပမာဏယုတ္တာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပရိဏာဟန္တိ နာတိကိသထူလတာဝသေန ပီဏတံ။ သဏ္ဌာနန္တိ တေသံ တေသံ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ သုသဏ္ဌိတတံ ဒီဃရဿဝဋ္ဋာဒိယုတ္တဋ္ဌာနေသု တထာဘာဝံ။ ပါရိပူရိန္တိ သဗ္ဗေသံ သရီရာဝယဝါနံ ပရိပုဏ္ဏတံ အဝိကလတံ။ တတ္ထ ပမာဏံ ဂဟေတွာတိ တသ္မိံ ရူပေ ရူပသမ္ပတ္တိယံ ပမာဏဘာဝံ ဥပါဒါယ။ ပသာဒံ ဇနေတီတိ အဓိမောက္ခံ ဇနေတိ ဥပ္ပာဒေတိ။

ပရဝဏ္ဏနာယာတိ ‘‘အသုကော ဧဒိသော စ ဧဒိသော စာ’’တိ ပရဿ ဂုဏဝစနေန။ ပရထောမနာယာတိ ပရမ္မုခါ ပရဿ သိလာဃုပ္ပာဒကေန အဘိတ္ထဝနေန ပရေန ထုတိဝသေန၊ ဂါထာဒိဥပနိဗန္ဓနေန ဝုတ္တာယ ထောမနာယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပရပသံသနာယာတိ ပရမ္မုခါ ပရဿ ဂုဏသံကိတ္တနေန။ ပရဝဏ္ဏဟာရိကာယာတိ ပရမ္ပရဝဏ္ဏဟာရိကာယ ပရမ္ပရာယ ပရဿ ကိတ္တနသဒ္ဒဿ ဥပသံဟာရေန။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ထုတိဃောသေ။

စီဝရလူခန္တိ ထူလဇိဏ္ဏဗဟုတုန္နကတာဒိစီဝရဿ လူခဘာဝံ။ ပတ္တလူခန္တိ အနေကဂန္ထိကာဟဋတာဒိပတ္တဿ လူခဘာဝံ။ ဝိဝိဓံ ဝါ ဒုက္ကရကာရိကန္တိ ဓုတင်္ဂါဒိဝသေန ပဝတ္တနာနာဝိဓံ ဒုက္ကရစရိယံ။ သီလံ ဝါ ပဿိတွာတိ သီလပါရိပူရိဝသေန ဝိသုဒ္ဓံ ကာယဝစီသုစရိတံ ဉာဏစက္ခုနာ ပဿိတွာ၊ ဈာနာဒိအဓိဂမသုဒ္ဓိသမာဓိံ ဝါ ဝိပဿနာဘိညာသင်္ခါတံ ပညံ ဝါ ပဿိတွာတိ အတ္ထော။

ဧဝမေတသ္မိံ စတုပ္ပမာဏေ လောကသန္နိဝါသေ ဗုဒ္ဓေသု အပ္ပသန္နာ မန္ဒာ၊ ပသန္နာ ဗဟုကာ။ ရူပပ္ပမာဏဿ ဟိ ဗုဒ္ဓရူပတော ဥတ္တရိ ပသာဒါဝဟံ ရူပံ နာမ နတ္ထိ။ ဃောသပ္ပမာဏဿ ဗုဒ္ဓါနံ ကိတ္တိဃောသတော ဥတ္တရိ ပသာဒါဝဟော ဃောသော နာမ နတ္ထိ။ လူခပ္ပမာဏဿ ကာသိကာနိ ဝတ္ထာနိ မဟာရဟာနိ ကဉ္စနဘာဇနာနိ တိဏ္ဏံ ဥတူနံ အနုစ္ဆဝိကေ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိယုတ္တေ ပါသာဒဝရေ ပဟာယ ပံသုကူလစီဝရသေလမယပတ္တရုက္ခမူလာဒိသေနာသနသေဝိနော ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော လူခတော ဥတ္တရိ ပသာဒါဝဟံ အညံ လူခံ နာမ နတ္ထိ။ ဓမ္မပ္ပမာဏဿ သဒေဝကေ လောကေ အသာဓာရဏသီလာဒိဂုဏဿ တထာဂတဿ သီလာဒိဂုဏတော ဥတ္တရိ ပသာဒါဝဟော အညော သီလာဒိဂုဏော နာမ နတ္ထိ။ ဣတိ ဘဂဝါ ဣမံ စတုပ္ပမာဏိကံ လောကသန္နိဝါသံ မုဋ္ဌိနာ ဂဟေတွာ ဝိယ ဌိတောတိ။

ပမာဏိံသူတိ ပမာဏံ အဂ္ဂဟေသုံ။ နိယကဇ္ဈတ္တေ တဿ ဂုဏံ န ဇာနာတီတိ တဿ အဗ္ဘန္တရေ ပဝတ္တမာနံ သီလာဒိဂုဏံ န ဇာနာတိ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

ရူပသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၇။ အဟိရာဇသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၆၇။ သတ္တမေ ဒဋ္ဌဝိသာနေဝါတိ အဝဓာရဏေန ဒိဋ္ဌဝိသာဒယော နိဝတ္တေတိ။ ကဋ္ဌမုခါဒယော ဟိ စတ္တာရော အာသီဝိသာ ဒဋ္ဌဝိသော၊ ဒိဋ္ဌဝိသော၊ ဖုဋ္ဌဝိသော၊ ဝါတဝိသောတိ ပစ္စေကံ စတုဗ္ဗိဓာ ဟောန္တီတိ ဝိသဝေဂဝိကာရဝသေန သောဠသ ဝုတ္တာ။ တေသု ဒဋ္ဌဝိသာနံယေဝ ဣဓ ဂဟဏံ၊ န ဣတရေသန္တိ ဒဿေတိ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

အဟိရာဇသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၈။ ဒေဝဒတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၆၈။ အဋ္ဌမေ ကာလေ သမ္ပတ္တေတိ ဂဗ္ဘဿ ပရိပါကဂတတ္တာ ဝိဇာယနကာလေ သမ္ပတ္တေ။ ပေါတကန္တိ အဿတရိယာ ပုတ္တံ။ ‘‘ဖလံ ဝေ ကဒလိံ ဟန္တီ’’တိအာဒိဂါထာယ ကုက္ကုဇကေနေဝ ပတ္တဝဋ္ဋိပသဝဿ ဥစ္ဆိန္နတ္တာ ဖလုပ္ပတ္တိ ကဒလိယာ ပရာဘဝါယ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဖလံ ဝေ ကဒလိံ ဟန္တီ’’တိ။ ကုက္ကုဇကံ နာမ ကဒလိယာ ပုပ္ဖနာဠံ။ တထာ ဖလပါကပရိယောသာနတ္တာ ဩသဓီနံ ‘‘ဖလံ ဝေဠုံ နဠ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အယံ ပနေတ္ထ ပိဏ္ဍတ္ထော – ယထာ အတ္တနော ဖလံ ကဒလိဝေဠုနဠေ ဝိနာသေတိ၊ ဂဗ္ဘော စ အဿတရိံ၊ ဧဝံ အတ္တနော ကမ္မဘူတော သက္ကာရော အသပ္ပုရိသံ ဝိနာသေတီတိ။

ဒေဝဒတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၉။ ပဓာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၆၉။ နဝမေ ပဒဟတိ ဧတေဟီတိ ပဓာနာနိ။ ဥတ္တမဝီရိယာနိ သေဋ္ဌဝီရိယာနိ ဝိသိဋ္ဌဿ အတ္ထဿ သာဓနတော။ ကိလေသာနံ သံဝရတ္ထာယာတိ ယထာ အဘိဇ္ဈာဒယော န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဧဝံ သတိယာ ဥပဋ္ဌာနေန ကိလေသာနံ သံဝရဏတ္ထာယ။ ပဇဟနတ္ထာယာတိ ကာမဝိတက္ကာဒီနံ ဝိနောဒနတ္ထာယ။ ပဓာနန္တိ တဿေဝ ပဇဟနဿ သာဓနဝသေန ပဝတ္တဝီရိယံ။ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဗြူဟနတ္ထာယာတိ ဗောဇ္ဈင်္ဂသင်္ခါတာနံ ကုသလဓမ္မာနံ ဝဍ္ဎနတ္ထာယ။ ပဓာနန္တိ တဿေဝ ဝဍ္ဎနဿ သာဓနဝသေန ပဝတ္တဝီရိယံ။

ပဓာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၀။ အဓမ္မိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၇၀။ ဒသမေ ဝိသမန္တိ ဘာဝနပုံသကမေတံ။ တေနာဟ ‘‘ဝိသမာ ဟုတွာ’’တိ။ အသမယေနာတိ အကာလေ။ ဘုမ္မတ္ထေ ဟေတံ ကရဏဝစနံ။ ပကဋ္ဌံ ပဓာနံ အဉ္ဇသံ ဧတေသန္တိ ပဉ္ဇသာ၊ အဉ္ဇသံ ပဂတာ ပဋိပန္နာတိ ဝါ ပဉ္ဇသာ၊ ပကတိမဂ္ဂဂါမိနော။ န ပဉ္ဇသာ အပဉ္ဇသာ၊ အမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ။ တေ ပန ယသ္မာ မဂ္ဂတော အပဂတာ နာမ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘မဂ္ဂတော အပဂတာ’’တိအာဒိ။

ဂါထာသု ပန ဧဝမေတ္ထ သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဂုန္နံ စေ တရမာနာနန္တိ ဂါဝီသု မဟောဃံ တရန္တီသု။ ဇိမှံ ဂစ္ဆတိ ပုင်္ဂဝေါတိ ယဒိ ယူထပတိ ဥသဘော ကုဋိလံ ဂစ္ဆတိ။ သဗ္ဗာ တာ ဇိမှံ ဂစ္ဆန္တီတိ သဗ္ဗာ တာ ဂါဝိယော ကုဋိလမေဝ ဂစ္ဆန္တိ။ ကသ္မာ? နေတ္တေ ဇိမှံ ဂတေ သတိ တဿ ကုဋိလဂတတ္တာ။ သော ဟိ တာသံ ပစ္စယိကော ဥပဒ္ဒဝဟရော စ။ ဧဝမေဝန္တိ ယထာ စေတံ၊ ဧဝမေဝ ယော မနုဿေသု ပဓာနသမ္မတော၊ ယဒိ သော အဓမ္မစာရီ သိယာ၊ ယေ တဿ အနုဇီဝိနော၊ သဗ္ဗေပိ အဓမ္မိကာ ဟောန္တိ။ သာမိသမ္ပဒါ ဟိ ပကတိသမ္ပဒံ သမ္ပာဒေတိ။ ယသ္မာ ဧတဒေဝံ၊ တသ္မာ သဗ္ဗံ ရဋ္ဌံ ဒုက္ခံ သေတိ၊ ရာဇာ စေ ဟောတိ အဓမ္မိကော။

အဓမ္မိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။