📜

(၁၈) ၃။ သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂေါ

၁။ စေတနာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၇၁။ တတိယဿ ပဌမေ ကာယသဉ္စေတနာဟေတူတိ ကာယကမ္မနိမိတ္တံ၊ ကာယိကဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ ဥပစိတတ္တာတိ အတ္ထော။ ဧသ နယော သေသသဉ္စေတနာဒွယေပိ။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတစေတနာ ပဝတ္တိဝိပါကံ ဒေတိယေဝါတိ ‘‘ဝီသတိဝိဓာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တထာ ဝစီသဉ္စေတနာ မနောသဉ္စေတနာတိ ဧတ္ထ ကာမာဝစရကုသလာကုသလဝသေန ဝီသတိ စေတနာ လဗ္ဘန္တိ။ ဣဒံ တထာ-သဒ္ဒေန ဥပသံဟရတိ။ အပိစေတ္ထ နဝ မဟဂ္ဂတစေတနာပိ လဗ္ဘန္တီတိ ဣမိနာ နဝဟိ ရူပါရူပကုသလစေတနာဟိ သဒ္ဓိံ မနောဒွါရေ ဧကူနတိံသာတိ တီသု ဒွါရေသု ဧကူနသတ္တတိ စေတနာ ဟောန္တီတိ ဒဿေတိ။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာဝါတိ ဣဒံ တာပိ စေတနာ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာဝ ဟောန္တီတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ယထာဝုတ္တာ ဟိ ဧကူနသတ္တတိ စေတနာ ကုသလာပိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ ဟောန္တိ၊ ပဂေဝ ဣတရာ အပ္ပဟီနာဝိဇ္ဇဿေဝ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ပဟီနာဝိဇ္ဇဿ အနုပ္ပဇ္ဇနတော။

ယသ္မာ ယံ တံ ယထာဝုတ္တံ စေတနာဘေဒံ ကာယသင်္ခါရဉ္စေဝ ဝစီသင်္ခါရဉ္စ မနောသင်္ခါရဉ္စ ပရေဟိ အနုဿာဟိတော သာမမ္ပိ အသင်္ခါရိကစိတ္တေန ကရောတိ၊ ပရေဟိ ကာရိယမာနော သသင်္ခါရိကစိတ္တေနပိ ကရောတိ၊ ‘‘ဣဒံ နာမ ကမ္မံ ကရောန္တောပိ တဿ ဧဝရူပေါ နာမ ဝိပါကော ဘဝိဿတီ’’တိ ဧဝံ ကမ္မံ ဝိပါကဉ္စ ဇာနန္တောပိ ကရောတိ၊ မာတာပိတူသု စေတိယဝန္ဒနာဒီနိ ကရောန္တေသု အနုကရောန္တော ဒါရကော ဝိယ ကေဝလံ ကမ္မညေဝ ဝိဇ္ဇာနန္တော ‘‘ဣမဿ ပန ကမ္မဿ အယံ ဝိပါကော’’တိ ဝိပါကံ အဇာနန္တောပိ ကရောတိ ၊ တသ္မာ တံ ဒဿေတုံ ‘‘သာမံ ဝါ တ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ပရေဟိ အနာဏတ္တောတိ သရသေနေဝ ဝတ္တမာနော။ ဇာနန္တောတိ အနုဿဝါဒိဝသေန ဇာနန္တော။

နနု စ ခီဏာသဝေါ စေတိယံ ဝန္ဒတိ၊ ဓမ္မံ ဘဏတိ၊ ကမ္မဋ္ဌာနံ မနသိ ကရောတိ၊ ကထမဿ ကာယကမ္မာဒယော န ဟောန္တီတိ? အဝိပါကတ္တာ။ ခီဏာသဝေန ဟိ ကတကမ္မံ နေဝ ကုသလံ ဟောတိ နာကုသလံ၊ အဝိပါကံ ဟုတွာ ကိရိယာမတ္တေ တိဋ္ဌတိ။ တေနဿ တေ ကာယာဒယော န ဟောန္တိ။ တေနေဝါဟ ‘‘ခီဏာသဝဿ ကာယေန ကရဏကမ္မံ ပညာယတီ’’တိအာဒိ။ တန္တိ ကုသလာကုသလံ။

ခိဍ္ဍာယ ပဒုဿန္တီတိ ခိဍ္ဍာပဒေါသိနော၊ ခိဍ္ဍာပဒေါသိနော ဧဝ ခိဍ္ဍာပဒေါသိကာ။ ခိဍ္ဍာပဒေါသော ဝါ ဧတေသံ အတ္ထီတိ ခိဍ္ဍာပဒေါသိကာ။ တေ ကိရ ပုညဝိသေသာဓိဂတေန မဟန္တေန အတ္တနော သိရိဝိဘဝေန နက္ခတ္တံ ကီဠန္တာ တာယ သမ္ပတ္တိယာ မဟန္တတာယ ‘‘အာဟာရံ ပရိဘုဉ္ဇိမှာ န ပရိဘုဉ္ဇိမှာ’’တိပိ န ဇာနန္တိ။ အထ ဧကာဟာရာတိက္ကမတော ပဋ္ဌာယ နိရန္တရံ ခါဒန္တာပိ ပိဝန္တာပိ စဝန္တိယေဝ န တိဋ္ဌန္တိ။ ကသ္မာ? ကမ္မဇတေဇဿ ဗလဝတာယ ကရဇကာယဿ မန္ဒတာယ။ မနုဿာနဉှိ ကမ္မဇတေဇော မန္ဒော၊ ကရဇကာယော ဗလဝါ။ တေသံ တေဇဿ မန္ဒတာယ ကာယဿ ဗလဝတာယ သတ္တာဟမ္ပိ အတိက္ကမိတွာ ဥဏှောဒကအစ္ဆယာဂုအာဒီဟိ သက္ကာ ကရဇကာယံ ဥပတ္ထမ္ဘေတုံ။ ဒေဝါနံ ပန တေဇော ဗလဝါ ဟောတိ ဥဠာရပုညနိဗ္ဗတ္တတ္တာ ဥဠာရဂရုသိနိဒ္ဓသုဓာဟာရဇီရဏတော စ။ ကရဇံ မန္ဒံ မုဒုသုခုမာလဘာဝတော။ တေ ဧကံ အာဟာရဝေလံ အက္ကမိတွာဝ သဏ္ဌာပေတုံ န သက္ကောန္တိ။ ယထာ နာမ ဂိမှာနံ မဇ္ဈနှိကေ တတ္တပါသာဏေ ဌပိတံ ပဒုမံ ဝါ ဥပ္ပလံ ဝါ သာယနှသမယေ ဃဋသတေနပိ သိဉ္စိယမာနံ ပါကတိကံ န ဟောတိ ဝိနဿတိယေဝ၊ ဧဝမေဝ ပစ္ဆာ နိရန္တရံ ခါဒန္တာပိ ပိဝန္တာပိ စဝန္တိယေဝ န တိဋ္ဌန္တိ။ ကတမေ ပန တေ ဒေဝါတိ? ‘‘ဣမေ နာမာ’’တိ အဋ္ဌကထာယ ဝိစာရဏာ နတ္ထိ၊ ‘‘အာဟာရူပစ္ဆေဒေန အာတပေ ခိတ္တမာလာ ဝိယာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ယေ ကေစိ ကဗဠီကာရာဟာရူပဇီဝိနော ဒေဝါ ဧဝံ ကရောန္တိ၊ တေ ဧဝံ စဝန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အဘယဂိရိဝါသိနော ပနာဟု ‘‘နိမ္မာနရတိပရနိမ္မိတဝသဝတ္တိနော တေ ဒေဝါ၊ ခိဍ္ဍာယ ပဒုဿနမတ္တေနေဝ ဟေတေ ခိဍ္ဍာပဒေါသိကာတိ ဝုတ္တာ’’တိ။ ကော ပနေတ္ထ ဒေဝါနံ အာဟာရော၊ ကာ အာဟာရဝေလာတိ? ‘‘သဗ္ဗေသမ္ပိ ကာမာဝစရဒေဝါနံ သုဓာ အာဟာရော၊ သာ ဟေဋ္ဌိမေဟိ ဟေဋ္ဌိမေဟိ ဥပရိမာနံ ဥပရိမာနံ ပဏီတတမာ ဟောတိ။ တံ ယထာသကံ ဒိဝသဝသေနေဝ ဒိဝသေ ဒိဝသေ ဘုဉ္ဇန္တိ။ ကေစိ ပန ဗဒရပ္ပမာဏံ သုဓာဟာရံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ သော ဇိဝှာယံ ဌပိတမတ္တောယေဝ ယာဝ ကေသဂ္ဂနခဂ္ဂါ ကာယံ ဖရတိ၊ တေသံယေဝ ဒိဝသဝသေန သတ္တဒိဝသံ ယာပနသမတ္ထောဝ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ။

ဣဿာပကတတ္တာ ပဒုဋ္ဌေန မနသာ ပဒုဿန္တီတိ မနောပဒေါသိကာ။ ဥသူယဝသေန ဝါ မနသော ပဒေါသော မနောပဒေါသော၊ သော ဧတေသံ အတ္ထိ ဝိနာသဟေတုဘူတောတိ မနောပဒေါသိကာ။ အက္ကုဒ္ဓါ ရက္ခတီတိ ကုဒ္ဓဿ သော ကောဓော ဣတရသ္မိံ အက္ကုဇ္ဈန္တေ အနုပါဒါနော ဧကဝါရမေဝ ဥပ္ပတ္တိယာ အနာသေဝနော စာဝေတုံ န သက္ကောတိ၊ ဥဒကန္တံ ပတွာ အဂ္ဂိ ဝိယ နိဗ္ဗာယတိ၊ တသ္မာ အက္ကုဒ္ဓါ တံ စဝနတော ရက္ခတိ။ ဥဘောသု ပန ကုဒ္ဓေသု ဘိယျော ဘိယျော အညမညမှိ ပရိဝဍ္ဎနဝသေန တိခိဏသမုဒါစာရော နိဿယဒဟနရသော ကောဓော ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဟဒယဝတ္ထုံ နိဒဟန္တော အစ္စန္တသုခုမာလံ ကရဇကာယံ ဝိနာသေတိ၊ တတော သကလောပိ အတ္တဘာဝေါ အန္တရဓာယတိ။ တေနာဟ ‘‘ဥဘောသု ပနာ’’တိအာဒိ။ တထာ စာဟ ဘဂဝါ ‘‘အညမညမှိ ပဒုဋ္ဌစိတ္တာ ကိလန္တကာယ…ပေ… စဝန္တီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၄၇)။

ကတမေ တေန ဒေဝါ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ ဧတ္ထ တေနာတိ ပစ္စတ္တေ ကရဏဝစနန္တိ အာဟ ‘‘ကတမေ နာမ တေ ဒေဝါ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ’’တိ။ ကရဏတ္ထေယေဝ ဝါ ဧတံ ကရဏဝစနန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တေန ဝါ အတ္တဘာဝေနာ’’တိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။

စေတနာသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၂။ ဝိဘတ္တိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၇၂။ ဒုတိယေ အတ္ထပ္ပဘေဒဿ သလ္လက္ခဏဝိဘာဝနဝဝတ္ထာနကရဏသမတ္ထံ အတ္ထေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ အတ္ထောတိ စေတ္ထ သင်္ခေပတော ဟေတုဖလံ။ တဉှိ ဟေတုဝသေန အရဏီယံ ဂန္တဗ္ဗံ ပတ္တဗ္ဗံ၊ တသ္မာ ‘‘အတ္ထော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ပဘေဒတော ပန ယံ ကိဉ္စိ ပစ္စယသမုပ္ပန္နံ၊ နိဗ္ဗာနံ၊ ဘာသိတတ္ထော၊ ဝိပါကော၊ ကိရိယာတိ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ‘‘အတ္ထော’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ ၊ တံ အတ္ထံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ တသ္မိံ အတ္ထေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ တေနာဟ ‘‘ပဉ္စသု အတ္ထေသု ပဘေဒဂတံ ဉာဏ’’န္တိ။ အာစိက္ခာမီတိအာဒီသု အာဒိတော ကထေန္တော အာစိက္ခတိ နာမ၊ ဥဒ္ဒိသတီတိ အတ္ထော။ တမေဝ ဥဒ္ဒေသံ ပရိယောသာပေန္တော ဒေသေတိ။ ယထာဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္ထံ ဥဒ္ဒိသနဝသေန ပကာရေဟိ ဉာပေန္တော ဉာပေတိ။ ပကာရေဟိ ဧဝ တမတ္ထံ ပတိဋ္ဌာပေန္တော ပဋ္ဌပေတိ။ ယထာဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ပဋိနိဒ္ဒိသနဝသေန ဝိဝရတိ။ ဝိဝဋံ ဝိဘဇတိ။ ဝိဘတ္တအတ္ထံ ဟေတူဒါဟရဏဒဿနေဟိ ပါကဋံ ကရောန္တော ဥတ္တာနိံ ကရောတိ။

တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါတိ ဓမ္မနိရုတ္တိပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ တတ္ထ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ နာမ ဓမ္မပ္ပဘေဒဿ သလ္လက္ခဏဝိဘာဝနဝဝတ္ထာနကရဏသမတ္ထံ ဉာဏံ။ ဓမ္မောတိ စ သင်္ခေပတော ပစ္စယော။ သော ဟိ ယသ္မာ တံ တံ ဝိဒဟတိ ပဝတ္တေတိ စေဝ ပါပေတိ စ၊ တသ္မာ ‘‘ဓမ္မော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ပဘေဒတော ပန ယော ကောစိ ဖလနိဗ္ဗတ္တကော ဟေတု၊ အရိယမဂ္ဂေါ၊ ဘာသိတံ၊ ကုသလံ၊ အကုသလန္တိ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ‘‘ဓမ္မော’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ တံ ဓမ္မံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ တသ္မိံ ဓမ္မေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ။ နိရုတ္တိပ္ပဘေဒဿ သလ္လက္ခဏဝိဘာဝနဝဝတ္ထာနကရဏသမတ္ထံ နိရုတ္တာဘိလာပေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အတ္ထေ စ ဓမ္မေ စ ယာ သဘာဝနိရုတ္တိ၊ တံ သဘာဝနိရုတ္တိံ သဒ္ဒံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ တသ္မိံ သဘာဝနိရုတ္တာဘိလာပေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါတိ။

ဧဝမယံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ သဒ္ဒါရမ္မဏာ နာမ ဇာတာ၊ န ပညတ္တိအာရမ္မဏာ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ သဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘အယံ သဘာဝနိရုတ္တီ’’တိ ဇာနန္တိ။ ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တော ဟိ ‘‘ဖဿော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အယံ သဘာဝနိရုတ္တီ’’တိ ဇာနာတိ၊ ‘‘ဖဿာ’’တိ ဝါ ‘‘ဖဿ’’န္တိ ဝါ ဝုတ္တေ ပန ‘‘အယံ အသဘာဝနိရုတ္တီ’’တိ ဇာနာတိ။ ဝေဒနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ အညံ ပနေသ နာမာချာတဥပသဂ္ဂဗျဉ္ဇနသဒ္ဒံ ဇာနာတိ န ဇာနာတီတိ? ယဒဂ္ဂေန သဒ္ဒံ ဇာနိတွာ ‘‘အယံ သဘာဝနိရုတ္တိ၊ အယံ အသဘာဝနိရုတ္တီ’’တိ ဇာနာတိ၊ တဒဂ္ဂေန တမ္ပိ ဇာနိဿတီတိ။ တံ ပန ‘‘နယိဒံ ပဋိသမ္ဘိဒါကိစ္စ’’န္တိ ပဋိက္ခိပိတွာ ဣဒံ ဝတ္ထု ကထိတံ –

တိဿဒတ္တတ္ထေရော ကိရ ဗောဓိမဏ္ဍေ သုဝဏ္ဏသလာကံ ဂဟေတွာ ‘‘အဋ္ဌာရသသု ဘာသာသု ကတရဘာသာယ ကထေမီ’’တိ ပဝါရေသိ။ တံ ပန တေန အတ္တနော ဥဂ္ဂဟေ ဌတွာ ပဝါရိတံ၊ န ပဋိသမ္ဘိဒါယ ဌိတေန။ သော ဟိ မဟာပညတာယ တံ တံ ဘာသံ ကထာပေတွာ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဧဝံ ပဝါရေသိ။ ‘‘ဘာသံ နာမ သတ္တာ ဥဂ္ဂဏှန္တီ’’တိ ဝတွာ ပနေတ္ထ ဣဒံ ကထိတံ။ မာတာပိတရော ဟိ ဒဟရကာလေ ကုမာရကေ မဉ္စေ ဝါ ပီဌေ ဝါ နိပဇ္ဇာပေတွာ တံ တံ ကထယမာနာ တာနိ တာနိ ကိစ္စာနိ ကရောန္တိ။ ဒါရကာ တေသံ တံ တံ ဘာသံ ဝဝတ္ထာပေန္တိ ‘‘ဣမိနာ ဣဒံ ဝုတ္တ’’န္တိ။ ဂစ္ဆန္တေ ဂစ္ဆန္တေ ကာလေ သဗ္ဗမ္ပိ ဘာသံ ဇာနန္တိ။ မာတာ ဒမိဠီ၊ ပိတာ အန္ဓကော။ တေသံ ဇာတော ဒါရကော သစေ မာတုကထံ ပဌမံ သုဏာတိ၊ ဒမိဠဘာသံ ဘာသိဿတိ။ သစေ ပိတုကထံ ပဌမံ သုဏာတိ၊ အန္ဓကဘာသံ ဘာသိဿတိ။ ဥဘိန္နမ္ပိ ပန ကထံ အဿုဏန္တော မာဂဓဘာသံ ဘာသိဿတိ။ ယောပိ အဂါမကေ မဟာအရညေ နိဗ္ဗတ္တော၊ တတ္ထ အညော ကထေန္တော နာမ နတ္ထိ။ သောပိ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဝစနံ သမုဋ္ဌာပေန္တော၊ မာဂဓဘာသမေဝ ဘာသိဿတိ။ နိရယေ၊ တိရစ္ဆာနယောနိယံ၊ ပေတ္တိဝိသယေ၊ မနုဿလောကေ၊ ဒေဝလောကေတိ သဗ္ဗတ္ထ မာဂဓဘာသာဝ ဥဿန္နာ၊ သေသာ ဩဋ္ဋကိရာတအန္ဓကယောနကဒမိဠဘာသာဒိကာ အဋ္ဌာရသ ဘာသာ ပရိဝတ္တန္တိ၊ ကာလန္တရေန အညထာ ဟောန္တိ စ နဿန္တိ စ။

အယမေဝေကာ ယထာဘုစ္စဗြဟ္မဝေါဟာရအရိယဝေါဟာရသင်္ခါတာ မာဂဓဘာသာ န ပရိဝတ္တတိ။ သာ ဟိ ကတ္ထစိ ကဒါစိ ပရိဝတ္တန္တီပိ န သဗ္ဗတ္ထ သဗ္ဗဒါ သဗ္ဗထာဝ ပရိဝတ္တတိ၊ ကပ္ပဝိနာသေပိ တိဋ္ဌတိယေဝ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါပိ ဟိ တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ တန္တိံ အာရောပေန္တော မာဂဓဘာသာယ ဧဝ အာရောပေသိ။ ကသ္မာ? ဧဝဉှိ အာဟရိတုံ သုခံ ဟောတိ။ မာဂဓဘာသာယ ဟိ တန္တိံ အာရုဠှဿ ဗုဒ္ဓဝစနဿ ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တာနံ သောတပထာဂမနမေဝ ပပဉ္စော။ တေန သင်္ဃဋိတမတ္တေနေဝ နယသတေန နယသဟဿေန အတ္ထော ဥပဋ္ဌာတိ။ အညာယ ဘာသာယ တန္တိံ အာရုဠှကံ သောဓေတွာ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ ဟောတိ၊ ဗဟုမ္ပိ ဥဂ္ဂဟေတွာ ပန ပုထုဇ္ဇနဿ ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တိ နာမ နတ္ထိ၊ အရိယသာဝကော နောပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တော နာမ နတ္ထိ။

ပဋိဘာနပ္ပဘေဒဿ သလ္လက္ခဏဝိဘာဝနဝဝတ္ထာနကရဏသမတ္ထံ ပဋိဘာနေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ အတ္ထဓမ္မာဒိဝိသယေသု ဟိ တီသု ဉာဏေသု ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၂၅-၇၃၁) ဧဝံ ပဝတ္တဉာဏဿေတံ အဓိဝစနံ။ ဣမာ ပန စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ ဒွီသု ဌာနေသု ပဘေဒံ ဂစ္ဆန္တိ၊ ပဉ္စဟိ ကာရဏေဟိ ဝိသဒါ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကတမေသု ဒွီသု? သေက္ခဘူမိယဉ္စ အသေက္ခဘူမိယဉ္စ၊ တတ္ထ သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဿ မဟာကဿပတ္ထေရဿ မဟာကစ္စာယနတ္ထေရဿ မဟာကောဋ္ဌိကတ္ထေရဿာတိ အသီတိယာပိ မဟာထေရာနံ ပဋိသမ္ဘိဒါ အသေက္ခဘူမိယံ ပဘေဒဂတာ။ အာနန္ဒတ္ထေရဿ၊ စိတ္တဿ ဂဟပတိနော၊ ဓမ္မိကဿ ဥပါသကဿ၊ ဥပါလိဿ ဂဟပတိနော၊ ခုဇ္ဇုတ္တရာယ ဥပါသိကာယာတိ ဧဝမာဒီနံ ပဋိသမ္ဘိဒါ သေက္ခဘူမိယံ ပဘေဒဂတာတိ ဣမာသု ဒွီသု ဘူမီသု ပဘေဒံ ဂစ္ဆန္တိ။ ပဘေဒေါ နာမ မဂ္ဂေဟိ အဓိဂတာနံ ပဋိသမ္ဘိဒါနံ ပဘေဒဂမနံ။

ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ ကာရဏေဟိ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိသဒါ ဟောန္တီတိ? အဓိဂမေန၊ ပရိယတ္တိယာ၊ သဝနေန ၊ ပရိပုစ္ဆာယ၊ ပုဗ္ဗယောဂေန။ တတ္ထ အဓိဂမော နာမ အရဟတ္တံ။ တဉှိ ပတ္တဿ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိသဒါ ဟောန္တိ။ သဝနံ နာမ ဓမ္မဿဝနံ။ သက္ကစ္စံ သုဏန္တဿ ဟိ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိသဒါ ဟောန္တိ။ ပရိပုစ္ဆာ နာမ အဋ္ဌကထာ။ ဥဂ္ဂဟိတပါဠိယာ အတ္ထံ ကထေန္တဿ ဟိ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိသဒါ ဟောန္တိ။ ပုဗ္ဗယောဂေါ နာမ ပုဗ္ဗယောဂါဝစရတာ ဟရဏပစ္စာဟရဏနယေန ပရိဟဋကမ္မဋ္ဌာနတာ။ ပုဗ္ဗယောဂါဝစရဿ ဟိ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိသဒါ ဟောန္တိ။

ဧတေသု ပန ပရိယတ္တိ၊ သဝနံ၊ ပရိပုစ္ဆာတိ ဣမာနိ တီဏိ ပဘေဒဿေဝ ဗလဝကာရဏာနိ၊ ပုဗ္ဗယောဂေါ အဓိဂမဿ ဗလဝပစ္စယော။ ပဘေဒဿ ဟောတိ န ဟောတီတိ? ဟောတိ၊ န ပန ယထာ အဓိဂမဿ ဗလဝပစ္စယော ဟောတိ၊ တထာ ပဘေဒဿ။ ပရိယတ္တိသဝနပရိပုစ္ဆာ ဟိ ပုဗ္ဗေ ဟောန္တု ဝါ မာ ဝါ၊ ပုဗ္ဗယောဂေန ပန ပုဗ္ဗေ စေဝ ဧတရဟိ စ သင်္ခါရသမ္မသနံ ဝိနာ ပဋိသမ္ဘိဒါဓိဂမော နာမ နတ္ထိ။ ဣမေ ပန ဒွေပိ ဧကတော ဟုတွာ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဥပတ္ထမ္ဘေတွာ ဝိသဒါ ဟောန္တီတိ။

ဝိဘတ္တိသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၃-၄။ မဟာကောဋ္ဌိကသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၇၃-၄။ တတိယေ ဖဿာယတနာနန္တိ ဧတ္ထ အာကရဋ္ဌော အာယတနသဒ္ဒေါတိ အာဟ ‘‘ဖဿာကရာန’’န္တိအာဒိ။ ‘‘သုဝဏ္ဏာယတနံ၊ ရဇတာယတန’’န္တိအာဒီသု အာကရောပိ ‘‘အာယတန’’န္တိ ဝုတ္တော၊ သဉ္ဇာတိသမောသရဏာဒိဝသေနပိ အာယတနဋ္ဌော လဗ္ဘတိယေဝ။ မာ-ဣတိ ပဋိသေဓေ နိပါတော။ သွာယံ ဆန္နံ ဖဿာယတနာနံ အသေသံ ဝိရာဂနိရောဓာ အတ္ထညံ ဝစနံ ကိဉ္စီတိ သန္ဓာယာဟာတိ အာဟ ‘‘မာ ဘဏီတိ အတ္ထော’’တိ။ ပဉ္စဖဿာယတနာနိ နိရုဒ္ဓါနီတိ စက္ခာဒီနဉ္စ တတ္ထ အဘာဝံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဆဋ္ဌဿာတိ မနာယတနဿ။ စတုတ္ထေ နတ္ထိ ဝတ္တဗ္ဗံ။

မဟာကောဋ္ဌိကသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၅-၆။ ဥပဝါဏသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၇၅-၆။ ပဉ္စမေ ဝိဇ္ဇာယာတိ ဒိဗ္ဗစက္ခုပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအာသဝက္ခယဉာဏသင်္ခါတာယ တိဝိဓာယ ဝိဇ္ဇာယ၊ အဋ္ဌဝိဓာယ ဝါ။ အဋ္ဌဝိဓာပိ ဟိ ဝိဇ္ဇာ ဝိပဿနာဉာဏေန မနောမယိဒ္ဓိယာ စ သဟ အဘိညာ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဝုတ္တာ။ ပန္နရသဓမ္မဘေဒေန စရဏေန သမန္နာဂတောတိ သီလသံဝရော၊ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ၊ ဘောဇနေ မတ္တညုတာ၊ ဇာဂရိယာနုယောဂေါ၊ သဒ္ဓါ၊ ဟိရီ၊ ဩတ္တပ္ပံ၊ ဗာဟုသစ္စံ၊ ဝီရိယံ၊ သတိ၊ ပညာ၊ စတ္တာရိ ရူပါဝစရဇ္ဈာနာနီတိ ဧဝံ ပန္နရသဘေဒေန စရဏဓမ္မေန သမန္နာဂတော။ ဣမေယေဝ ဟိ ပန္နရသ ဓမ္မာ ယသ္မာ ဧတေဟိ စရတိ အရိယသာဝကော ဂစ္ဆတိ အမတံ ဒိသံ၊ တသ္မာ ‘‘စရဏ’’န္တိ ဝုတ္တာ။ ဆဋ္ဌေ နတ္ထိ ဝတ္တဗ္ဗံ။

ဥပဝါဏသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၇။ ရာဟုလသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၇၇။ သတ္တမေ ပထဝီဓာတုရေဝေသာတိ ဒုဝိဓာပေသာ ထဒ္ဓဋ္ဌေန၊ ကက္ခဠဋ္ဌေန၊ ဖရုသဋ္ဌေန ဧကလက္ခဏာ ပထဝီဓာတု ဧဝါတိ အဇ္ဈတ္တိကံ ဗာဟိရာယ သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ဒဿေတိ။ ကသ္မာ? ဗာဟိရာယ ပထဝီဓာတုယာ အစေတနာဘာဝေါ ပါကဋော၊ န အဇ္ဈတ္တိကာယ၊ တသ္မာ ဗာဟိရာယ သဒ္ဓိံ ဧကသဒိသာ အစေတနာယေဝါတိ ဂဏှန္တဿ သုခပရိဂ္ဂါဟာ ဟောတိ၊ ယထာ ကိံ? ဒန္တေန ဂေါဏေန သဒ္ဓိံ ယောဇိတော အဒန္တော ကတိပါဟမေဝ ဝိသုကာယတိ ဝိပ္ဖန္ဒတိ၊ အထ န စိရဿေဝ ဒမထံ ဥပေတိ၊ ဧဝံ အဇ္ဈတ္တိကံ ဗာဟိရာယ သဒ္ဓိံ ဧကသဒိသာတိ ဂဏှန္တဿ ကတိပါဟမေဝ အစေတနဘာဝေန ဥပဋ္ဌာတိ၊ အထ န စိရေနေဝဿာ အစေတနဘာဝေါ ပါကဋော ဟောတိ ဓာတုမတ္တတာယ ဒဿနတော။ နေတံ မမ…ပေ… ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ တံ ဥဘယမ္ပိ ‘‘န ဧတံ မမ၊ န ဧသောဟမသ္မိ၊ န ဧသော မေ အတ္တာ’’တိ ဧဝံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယထာဘူတန္တိ ယထာသဘာဝံ။ တဉှိ အနိစ္စာဒိသဘာဝံ၊ တသ္မာ အနိစ္စံ ဒုက္ခမနတ္တာတိ ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ယသ္မာ ‘‘နေတံ မမ၊ နေသောဟမသ္မိ၊ န မေသော အတ္တာ’’တိ ပဿန္တော နေဝ ကတ္ထစိ အတ္တာနံ ပဿတိ၊ န တံ ပရဿ ကိဉ္စနဘာဝေ ဥပနေတဗ္ဗံ ပဿတိ၊ န ပရဿ အတ္တာနံ အတ္တနော ကိဉ္စနဘာဝေ ဥပနေတဗ္ဗံ ပဿတိ၊ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘စတုကောဋိကသုညတာ နာမ ကထိတာ’’တိ။

ရာဟုလသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၈။ ဇမ္ဗာလီသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၇၈။ အဋ္ဌမေ သန္တန္တိ အင်္ဂသန္တတာယ စေဝ အာရမ္မဏသန္တတာယ စ ကမနီယံ မနောဟရံ။ စေတောဝိမုတ္တိန္တိ ရူပါရူပါဝစရံ စိတ္တဝိမုတ္တိံ။ တေနေဝါဟ ‘‘အဋ္ဌန္နံ သမာပတ္တီနံ အညတရံ သမာပတ္တိ’’န္တိ။ လေပမက္ခိတေနာတိ လာခါမက္ခိတေန။ ပါရိပန္ထိကေ အသောဓေတွာတိ ကာမစ္ဆန္ဒာဒိပါရိပန္ထိကေ အသောဓေတွာ။ ယော ဟိ ကာမာဒီနဝပစ္စဝေက္ခဏာဒီဟိ ကာမစ္ဆန္ဒံ န သုဋ္ဌု ဝိက္ခမ္ဘေတွာ ကာယပ္ပဿဒ္ဓိဝသေန ဒုဋ္ဌုလ္လံ သုပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ အကတွာ အာရမ္ဘဓာတုမနသိကာရာဒိဝသေန ထိနမိဒ္ဓံ န သုဋ္ဌု ပဋိဝိနောဒေတွာ သမထနိမိတ္တမနသိကာရာဒိဝသေန ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ န သမူဟတံ ကတွာ အညေပိ သမာဓိပရိပန္ထေ ဓမ္မေ န သုဋ္ဌု သောဓေတွာ ဈာနံ သမာပဇ္ဇတိ။ သော အသောဓိတံ အာသယံ ပဝိဋ္ဌဘမရော ဝိယ အသုဒ္ဓံ ဥယျာနံ ပဝိဋ္ဌရာဇာ ဝိယ စ ခိပ္ပမေဝ နိက္ခမတိ။ ယော ပန သမာဓိပရိပန္ထေ ဓမ္မေ သုဋ္ဌု ဝိသောဓေတွာ ဈာနံ သမာပဇ္ဇတိ၊ သော သုဝိသောဓိတံ အာသယံ ပဝိဋ္ဌဘမရော ဝိယ သုပရိသုဒ္ဓံ ဥယျာနံ ပဝိဋ္ဌရာဇာ ဝိယ စ သကလမ္ပိ ဒိဝသဘာဂံ အန္တောသမာပတ္တိယံယေဝ ဟောတိ။

အာယမုခါနီတိ နဒိတဠာကကန္ဒရပဒရာဒိတော အာဂမနမဂ္ဂါ။ တေ စ ကန္ဒရာယေဝါတိ အာဟ ‘‘စတဿော ပဝိသနကန္ဒရာ’’တိ။ အပါယမုခါနီတိ အပဂမနမဂ္ဂါ။ အပေန္တိ အပဂစ္ဆန္တိ ဧတေဟီတိ ဟိ အပါယာ၊ တေ ဧဝ မုခါနီတိ အပါယမုခါနိ။ တာနိ စ ဥဒကနိက္ခမနစ္ဆိဒ္ဒါနီတိ အာဟ ‘‘အပဝါဟနစ္ဆိဒ္ဒါနီ’’တိ၊ အပါယသင်္ခါတာနိ ဥဒကနိက္ခမနစ္ဆိဒ္ဒါနီတိ အတ္ထော။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

ဇမ္ဗာလီသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၉။ နိဗ္ဗာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၇၉။ နဝမေ အဘိဓမ္မေ ဝုတ္တနယေနာတိ –

‘‘ကတမာ ဟာနဘာဂိနီ ပညာ? ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘိံ ကာမသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဟာနဘာဂိနီ ပညာ၊ တဒနုဓမ္မတာ သတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဌိတိဘာဂိနီ ပညာ။ အဝိတက္ကသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိသေသဘာဂိနီ ပညာ။ နိဗ္ဗိဒါသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိရာဂူပသဉှိတာ နိဗ္ဗေဓဘာဂိနီ ပညာ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၉၉) –

အာဒိနာ ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တနယေန ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတ္ထ ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘိန္တိ ယွာယံ အပ္ပဂုဏဿ ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘီ၊ တံ။ ကာမသဟဂတာသညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တီတိ တတော ဝုဋ္ဌိတံ အာရမ္မဏဝသေန ကာမသဟဂတာ ဟုတွာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ တုဒန္တိ စောဒေန္တိ။ တဿ ကာမာနုပက္ခန္ဒာနံ သညာမနသိကာရာနံ ဝသေန သာ ပဌမဇ္ဈာနပညာ ဟာယတိ ပရိဟာယတိ၊ တသ္မာ ‘‘ဟာနဘာဂိနီ ပညာ’’တိ ဝုတ္တာ။ တဒနုဓမ္မတာတိ တဒနုရူပသဘာဝါ။ သတိ သန္တိဋ္ဌတီတိ ဣဒံ မိစ္ဆာသတိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ န သမ္မာသတိံ။ ယဿ ဟိ ပဌမဇ္ဈာနာနုရူပသဘာဝါ ပဌမဇ္ဈာနံ သန္တတော ပဏီတတော ဒိသွာ အဿာဒယမာနာ အဘိနန္ဒမာနာ နိကန္တိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဿ နိကန္တိဝသေန ပဌမဇ္ဈာနပညာ နေဝ ဟာယတိ န ဝဍ္ဎတိ၊ ဌိတိကောဋ္ဌာသိကာ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဌိတိဘာဂိနီ ပညာ’’တိ။ အဝိတက္ကသဟဂတာတိ အဝိတက္ကံ ဒုတိယဇ္ဈာနံ သန္တတော ပဏီတတော မနသိကရောတော အာရမ္မဏဝသေန အဝိတက္ကသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ။ သမုဒါစရန္တီတိ ပဂုဏတော ပဌမဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌိတံ ဒုတိယဇ္ဈာနာဓိဂမတ္ထာယ တုဒန္တိ စောဒေန္တိ၊ တဿ ဥပရိ ဒုတိယဇ္ဈာနာနုပက္ခန္ဒာနံ သညာမနသိကာရာနံ ဝသေန သာ ပဌမဇ္ဈာနပညာ ဝိသေသဘူတဿ ဒုတိယဇ္ဈာနဿ ဥပ္ပတ္တိပဒဋ္ဌာနတာယ ‘‘ဝိသေသဘာဂိနီ’’တိ ဝုတ္တာ။

နိဗ္ဗိဒါသဟဂတာတိ တံယေဝ ပဌမဇ္ဈာနလာဘိံ ဈာနတော ဝုဋ္ဌိတံ နိဗ္ဗိဒါသင်္ခါတေန ဝိပဿနာဉာဏေန သဟဂတာ။ ဝိပဿနာဉာဏဉှိ ဈာနင်္ဂဘေဒေ ဝတ္တန္တေ နိဗ္ဗိန္ဒတိ ဥက္ကဏ္ဌတိ၊ တသ္မာ ‘‘နိဗ္ဗိဒါ’’တိ ဝုစ္စတိ။ သမုဒါစရန္တီတိ နိဗ္ဗာနသစ္ဆိကိရိယတ္ထာယ တုဒန္တိ စောဒေန္တိ။ ဝိရာဂူပသဉှိတာတိ ဝိရာဂသင်္ခါတေန နိဗ္ဗာနေန ဥပသံဟိတာ။ ဝိပဿနာဉာဏဉှိ သက္ကာ ဣမိနာ မဂ္ဂေန ဝိရာဂံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကာတုန္တိ ပဝတ္တိတော ‘‘ဝိရာဂူပသံဟိတ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ တံသမ္ပယုတ္တသညာမနသိကာရာပိ ဝိရာဂူပသံဟိတာ ဧဝ နာမ။ တဿ တေသံ သညာမနသိကာရာနံ ဝသေန သာ ပဌမဇ္ဈာနပညာ အရိယမဂ္ဂပ္ပဋိဝေဓဿ ပဒဋ္ဌာနတာယ ‘‘နိဗ္ဗေဓဘာဂိနီ’’တိ ဝုတ္တာတိ။

နိဗ္ဗာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၀။ မဟာပဒေသသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၈၀။ ဒသမေ မဟာဩကာသေတိ မဟန္တေ ဩကာသေ မဟန္တာနိ ဓမ္မဿ ပတိဋ္ဌာပနဋ္ဌာနာနိ။ ယေသု ပတိဋ္ဌာပိတော ဓမ္မော နိစ္ဆီယတိ အသန္ဒေဟတော။ ကာနိ ပန တာနိ? အာဂမနဝိသိဋ္ဌာနိ သုတ္တောတရဏာဒီနိ။ ဒုတိယဝိကပ္ပေ အပဒိသီယန္တီတိ အပဒေသာ၊ မဟန္တာ အပဒေသာ ဧတေသန္တိ မဟာပဒေသာ။ ‘‘သမ္မုခါ မေတံ၊ အာဝုသော၊ ဘဂဝတော သုတ’’န္တိအာဒိနာ ကေနစိ အာဘတဿ ဓမ္မောတိ ဝိနိစ္ဆယနေ ကာရဏံ။ ကိံ ပန တန္တိ? တဿ ယထာဘတဿ သုတ္တောတရဏာဒိ ဧဝ။ ယဒိ ဧဝံ ကထံ စတ္တာရောတိ? ယသ္မာ ဓမ္မဿ ဒွေ သမ္ပဒါယော သတ္ထာ သာဝကော စ။ တေသု သာဝကာ သင်္ဃဂဏပုဂ္ဂလဝသေန တိဝိဓာ။ ဧဝမိမမှာ မယာယံ ဓမ္မော ပဋိဂ္ဂဟိတောတိ အပဒိသိတဗ္ဗာနံ ဘေဒေန စတ္တာရော။ တေနာဟ ‘‘သမ္မုခါ မေတံ၊ အာဝုသော၊ ဘဂဝတော သုတ’’န္တိအာဒိ။ တထာ စ ဝုတ္တံ နေတ္တိယံ (နေတ္တိ။ ၄။၁၈) ‘‘စတ္တာရော မဟာပဒေသာ ဗုဒ္ဓါပဒေသော၊ သင်္ဃာပဒေသော၊ ဂဏာပဒေသော၊ ပုဂ္ဂလာပဒေသော။ ဣမေ စတ္တာရော မဟာပဒေသာ’’တိ။ ဗုဒ္ဓါ အပဒေသော ဧတဿာတိ ဗုဒ္ဓါပဒေသော။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ တေနာဟ ‘‘ဗုဒ္ဓါဒယော…ပေ… မဟာကာရဏာနီ’’တိ။

နေဝ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗန္တိ န သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ဂန္ထဿ သမ္ပဋိစ္ဆနံ နာမ သဝနန္တိ အာဟ ‘‘န သောတဗ္ဗ’’န္တိ။ ပဒဗျဉ္ဇနာနီတိ ပဒါနိ စ ဗျဉ္ဇနာနိ စ၊ အတ္ထပဒါနိ ဗျဉ္ဇနပဒါနိ စာတိ အတ္ထော။ ပဇ္ဇတိ အတ္ထော ဧတေဟီတိ ပဒါနိ၊ အက္ခရာဒီနိ ဗျဉ္ဇနပဒါနိ။ ပဇ္ဇိတဗ္ဗတော ပဒါနိ၊ သင်္ကာသနာဒီနိ အတ္ထပဒါနိ။ ‘‘အဋ္ဌကထာယံ ပဒသင်္ခါတာနိ ဗျဉ္ဇနာနီတိ ဗျဉ္ဇနပဒါနေဝ ဝုတ္တာနီ’’တိ ကေစိ။ အတ္ထံ ဗျဉ္ဇေန္တီတိ ဗျဉ္ဇနာနိ၊ ဗျဉ္ဇနပဒါနိ။ တေဟိ ဗျဉ္ဇိတဗ္ဗတော ဗျဉ္ဇနာနိ၊ အတ္ထပဒါနီတိ ဥဘယသင်္ဂဟတော။ ဣမသ္မိံ ဌာနေတိ တေနာဘတသုတ္တဿ ဣမသ္မိံ ပဒေသေ။ ပါဠိ ဝုတ္တာတိ ကေဝလော ပါဠိဓမ္မော ဝုတ္တော။ အတ္ထော ဝုတ္တောတိ ပါဠိယာ အတ္ထော ဝုတ္တော နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ အနုသန္ဓိ ကထိတောတိ ယထာရဒ္ဓဒေသနာယ ဥပရိဒေသနာယ စ အနုသန္ဓာနံ ကထိတံ၊ သမ္ဗန္ဓော ကထိတော။ ပုဗ္ဗာပရံ ကထိတန္တိ ပုဗ္ဗေန ပရံ အဝိရုဇ္ဈနဉ္စေဝ ဝိသေသဋ္ဌာနဉ္စ ကထိတံ ပကာသိတံ။ ဧဝံ ပါဠိဓမ္မာဒီနိ သမ္မဒေဝ သလ္လက္ခေတွာ ဂဟဏံ သာဓုကံ ဥဂ္ဂဟဏန္တိ အာဟ ‘‘သုဋ္ဌု ဂဟေတွာ’’တိ။ သုတ္တေ ဩတာရေတဗ္ဗာနီတိ ဉာဏေန သုတ္တေ ဩဂါဟေတွာ တာရေတဗ္ဗာနိ။ တံ ပန ဩဂါဟေတွာ တရဏံ တတ္ထ ဩတရဏံ အနုပ္ပဝေသနံ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဩတရိတဗ္ဗာနီ’’တိ။ သံသန္ဒေတွာ ဒဿနံ သန္ဒဿနန္တိ အာဟ ‘‘ဝိနယေ သံသန္ဒေတဗ္ဗာနီ’’တိ။

‘‘ကိံ ပန တံ သုတ္တံ၊ ကော ဝါ ဝိနယော’’တိ ဝိစာရဏာယံ အာစရိယာနံ မတိဘေဒမုခေန တမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဝိနယောတိ ဝိဘင်္ဂပါဌမာဟ။ သော ဟိ မာတိကာသညိတဿ သုတ္တဿ အတ္ထေ သူစနတော ‘‘သုတ္တ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗတံ အရဟတိ။ ဝိဝိဓနယတ္တာ ဝိသိဋ္ဌနယတ္တာ စ ဝိနယော၊ ခန္ဓကပါဌော။ ဧဝန္တိ ဧဝံ သုတ္တဝိနယေသု ပရိဂ္ဂယှမာနေသု ဝိနယပိဋကမ္ပိ န ပရိယာဒိယတိ ပရိဝါရပါဠိယာ အသင်္ဂဟိတတ္တာ။ သုတ္တန္တာဘိဓမ္မပိဋကာနိ ဝါ သုတ္တံ အတ္ထသူစနာဒိအတ္ထသမ္ဘဝတော။ ဧဝမ္ပီတိ သုတ္တန္တာဘိဓမ္မပိဋကာနိ သုတ္တံ၊ ဝိနယပိဋကံ ဝိနယောတိ ဧဝံ သုတ္တဝိနယဝိဘာဂေ ဝုစ္စမာနေပိ။ န တာဝ ပရိယာဒိယန္တီတိ န တာဝ အနဝသေသတော ပရိဂ္ဂယှန္တိ ။ ကသ္မာတိ စေတိ အာဟ ‘‘အသုတ္တနာမကဉှီ’’တိအာဒိ။ ယသ္မာ သုတ္တန္တိ ဣမံ နာမံ အနာရောပေတွာ သင်္ဂီတံ ဇာတကာဒိဗုဒ္ဓဝစနံ အတ္ထိ၊ တသ္မာ ဝုတ္တနယေန တီဏိ ပိဋကာနိ န ပရိယာဒိယန္တီတိ။ သုတ္တနိပါတဥဒါနဣတိဝုတ္တကာနိ ဒီဃနိကာယာဒယော ဝိယ သုတ္တန္တိ နာမံ အာရောပေတွာ အသင်္ဂီတာနီတိ အဓိပ္ပာယေနေတ္ထ ဇာတကာဒီဟိ သဒ္ဓိံ တာနိပိ ဂဟိတာနိ။ ဗုဒ္ဓဝံသစရိယာပိဋကာနံ ပနေတ္ထ အဂ္ဂဟဏေ ကာရဏံ မဂ္ဂိတဗ္ဗံ၊ ကိံ ဝါ ဧတေန မဂ္ဂနေန။ သဗ္ဗောပါယံ ဝဏ္ဏနာနယော ထေရဝါဒဒဿနမုခေန ပဋိက္ခိတ္တော ဧဝါတိ။

ကိံ အတ္ထီတိ အသုတ္တနာမကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ နတ္ထိယေဝါတိ ဒဿေတိ။ တံ သဗ္ဗံ ပဋိက္ခိပိတွာတိ ‘‘သုတ္တန္တိ ဝိနယော’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တသံဝဏ္ဏနာယံ ‘‘နာယမတ္ထော ဣဓာဓိပ္ပေတော’’တိ ပဋိသေဓေတွာ။ ဝိနေတိ ဧတေန ကိလေသေတိ ဝိနယော၊ ကိလေသဝိနယနူပါယော၊ သော ဧဝ ကာရဏန္တိ အာဟ ‘‘ဝိနယော ပန ကာရဏ’’န္တိ။

ဓမ္မေတိ ပရိယတ္တိဓမ္မေ။ သရာဂါယာတိ သရာဂဘာဝါယ ကာမရာဂဘဝရာဂပရိဗြူဟနာယ။ သံယောဂါယာတိ ဘဝသံယောဇနာယ။ သဥပါဒါနာယာတိ စတုရူပါဒါနူပသံဟိတတာယ။ မဟိစ္ဆတာယာတိ မဟိစ္ဆဘာဝါယ။ အသန္တုဋ္ဌိယာတိ အသန္တုဋ္ဌဘာဝါယ။ ကောသဇ္ဇာယာတိ ကုသီတဘာဝါယ။ သင်္ဂဏိကာယာတိ ကိလေသသင်္ဂဏိကဝိဟာရာယ။ အာစယာယာတိ တိဝိဓဝဋ္ဋာစယာယ။ ဝိရာဂါယာတိ သကလဝဋ္ဋတော ဝိရဇ္ဇနတ္ထာယ။ ဝိသံယောဂါယာတိ ကာမရာဂါဒီဟိ ဝိသံယုဇ္ဇနတ္ထာယ။ အနုပါဒါနာယာတိ သဗ္ဗဿပိ ကမ္မဘဝဿ အဂ္ဂဟဏာယ။ အပ္ပိစ္ဆတာယာတိ ပစ္စယပ္ပိစ္ဆတာဒိဝသေန သဗ္ဗသော ဣစ္ဆာယ အပဂမာယ။ သန္တုဋ္ဌိယာတိ ဒွါဒသဝိဓသန္တုဋ္ဌဘာဝါယ။ ဝီရိယာရမ္ဘာယာတိ ကာယိကဿ စေဝ စေတသိကဿ စ ဝီရိယဿ ပဂ္ဂဏှနတ္ထာယ။ ဝိဝေကာယာတိ ပဝိဝိတ္တဘာဝါယ ကာမဝိဝေကာဒိတဒင်္ဂဝိဝေကာဒိဝိဝေကသိဒ္ဓိယာ။ အပစယာယာတိ သဗ္ဗဿပိ ဝဋ္ဋဿ အပစယနာယ၊ နိဗ္ဗာနာယာတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ယော ပရိယတ္တိဓမ္မော ဥဂ္ဂဟဏဓာရဏပရိပုစ္ဆာမနသိကာရဝသေန ယောနိသော ပဋိပဇ္ဇန္တဿ သရာဂါဒိဘာဝပရိဝဇ္ဇနဿ ကာရဏံ ဟုတွာ ဝိရာဂါဒိဘာဝါယ သံဝတ္တတိ၊ ဧကံသတော ဧသော ဓမ္မော၊ ဧသော ဝိနယော သမ္မဒေဝ အပါယာဒီသု အပတနဝသေန ဓာရဏတော ကိလေသာနံ ဝိနယနတော စ။ သတ္ထု သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဩဝါဒါနုရူပပ္ပဝတ္တိဘာဝတော ဧတံ သတ္ထုသာသနန္တိ စ ဇာနေယျာသီတိ အတ္ထော။

စတုသစ္စတ္ထသူစနံ သုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘သုတ္တေတိ တေပိဋကေ ဗုဒ္ဓဝစနေ’’တိ။ တေပိဋကဉှိ ဗုဒ္ဓဝစနံ သစ္စဝိနိမုတ္တံ နတ္ထိ။ ရာဂါဒိဝိနယကာရဏံ ယထာ တေန သုတ္တပဒေန ပကာသိတန္တိ အာဟ ‘‘ဝိနယေတိ ဧတသ္မိံ ရာဂါဒိဝိနယကာရဏေ’’တိ။ သုတ္တေ ဩတရဏဉ္စေတ္ထ တေပိဋကဗုဒ္ဓဝစနပရိယာပန္နတာဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ န အညထာတိ အာဟ ‘‘သုတ္တပ္ပဋိပါဋိယာ ကတ္ထစိ အနာဂန္တွာ’’တိ။ ဆလ္လိံ ဥဋ္ဌပေတွာတိ အရောဂဿ မဟတော ရုက္ခဿ တိဋ္ဌတော ဥပက္ကမေန ဆလ္လိကာယ သကလိကာယ ပပဋိကာယ ဝါ ဥဋ္ဌာပနံ ဝိယ အရောဂဿ သာသနဓမ္မဿ တိဋ္ဌတော ဗျဉ္ဇနမတ္တေန တပ္ပရိယာပန္နံ ဝိယ ဟုတွာ ဆလ္လိသဒိသံ ပုဗ္ဗာပရဝိရုဒ္ဓတာဒိဒေါသံ ဥဋ္ဌပေတွာ ပရိဒီပေတွာ။ တာဒိသာနိ ပန ဧကံသတော ဂုဠှဝေဿန္တရာဒိပရိယာပန္နာနိ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘ဂုဠှဝေဿန္တရ…ပေ… ပညာယန္တီတိ အတ္ထော’’တိ။ ရာဂါဒိဝိနယေတိ ရာဂါဒိဝိနယနတ္ထေန အတဒါကာရတာယ အပညာယမာနာနိ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗာနိ စဇိတဗ္ဗာနိ န ဂဟေတဗ္ဗာနိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗဝါရေသု။

မဟာပဒေသသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။