📜

(၁၉) ၄။ ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂေါ

၁-၃။ ယောဓာဇီဝသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၈၁-၁၈၃။ စတုတ္ထဿ ပဌမာဒီနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။

၄။ အဘယသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၈၄။ စတုတ္ထေ သောစတီတိ စိတ္တေ ဥပ္ပန္နဗလဝသောကေန သောစတိ၊ စိတ္တသန္တာပေန အန္တော နိဇ္ဈာယတီတိ အတ္ထော။ ကိလမတီတိ တဿေဝ သောကဿ ဝသေန ကာယေ စ ဥပ္ပန္နဒုက္ခေန ကိလမတိ။ ပရိဒေဝတီတိ သောကုဒ္ဒေဟကဝသေန တံ တံ ဝိပ္ပလပန္တော ဝါစာယ ပရိဒေဝတိ။ ဥရတ္တာဠိန္တိ ဥရတ္တာဠံ၊ ဥရံ တာဠေတွာတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ဥရံ တာဠေတွာ’’တိ။ ကင်္ခါဝိစိကိစ္ဆာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဧကမေဝိဒံ ပဉ္စမံ နီဝရဏံ။ ကိံ နု ခေါ ဣဒ’’န္တိ အာရမ္မဏံ ကင်္ခနတော ကင်္ခါ၊ ‘‘ဣဒမေဝ ဝရ’’န္တိ နိစ္ဆေတုံ အသမတ္ထဘာဝတော ‘‘ဝိစိကိစ္ဆာ’’တိ ဝုစ္စတိ – ‘‘ဓမ္မသဘာဝံ ဝိစိနန္တော ကိစ္ဆတိ၊ ဝိဂတာ စိကိစ္ဆာ’’တိ ဝါ ကတွာ။

အဘယသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၅။ ဗြာဟ္မဏသစ္စသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၈၅။ ပဉ္စမေ ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ သုညတာနုပဿနာဓိကာရေ။ ကွစီတိ ကတ္ထစိ ဌာနေ၊ ကာလေ၊ ဓမ္မေ ဝါ။ အထ ဝါ ကွစီတိ အဇ္ဈတ္တံ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ။ အတ္တနော အတ္တာနန္တိ သကတ္တာနံ ‘‘အယံ ခေါ၊ ဘော ဗြဟ္မာ၊ မဟာဗြဟ္မာ…ပေ… ဝသီ ပိတာ ဘူတဘဗျာန’’န္တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၁။၄၂) ပရေဟိ ပရိကပ္ပိတံ အတ္တာနဉ္စ ကဿစိ ကိဉ္စနဘူတံ န ပဿတီတိ ဒဿေန္တော ‘‘ကဿစီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပရဿာတိ ပရဇာတိ ပရော ပုရိသောတိ ဝါ ဧဝံ ဂဟိတဿ။ န စ မမ ကွစနီတိ ဧတ္ထ မမ-သဒ္ဒေါ အဋ္ဌာနပ္ပယုတ္တောတိ အာဟ ‘‘မမ-သဒ္ဒံ တာဝ ဌပေတွာ’’တိ။ ပရဿ စာတိ အတ္တနော အညဿ။ ပရော ပုရိသော နာမ အတ္ထိ မမတ္ထာယ ဌိတော။ တဿ ဝသေန မယှံ သဗ္ဗံ ဣဇ္ဈတီတိ ဧကစ္စဒိဋ္ဌိဂတိကပရိကပ္ပိတဝသေန ပရံ အတ္တာနံ တဉ္စ အတ္တနော ကိဉ္စနဘူတံ န ပဿတီတိ ဒဿေန္တော ‘‘န စ ကွစနီ’’တိအာဒိမာဟ။ ဧတ္ထ စ နာဟံ ကွစနီတိ သကအတ္တနော သဗ္ဘာဝံ န ပဿတိ။ န ကဿစိ ကိဉ္စနတသ္မိန္တိ သကအတ္တနော ဧဝ ကဿစိ အတ္တနိယတံ န ပဿတိ။ န စ မမာတိ ဧတံ ဒွယံ ယထာရဟံ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ အတ္ထိ-ပဒံ ပစ္စေကံ။ န စ ကွစနိ ပရဿ အတ္တာ အတ္ထီတိ ပရဿ အတ္တနော အဘာဝံ ပဿတိ။ တဿ ပရဿ အတ္တနော မမ ကိဉ္စနတာ နတ္ထီတိ ပရဿ အတ္တနော အနတ္တနိယတံ ပဿတိ။ ဧဝံ အဇ္ဈတ္တံ ဗဟိဒ္ဓါ ခန္ဓာနံ အတ္တတ္တနိယသုညတာ-သုဒ္ဓသင်္ခါရပုဉ္ဇတာ-စတုကောဋိကသုညတာပရိဂ္ဂဏှနေန နိဋ္ဌာ ဟောတိ။ သေသမေတ္ထ သုဝိညေယျမေဝ။

ဗြာဟ္မဏသစ္စသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၆။ ဥမ္မဂ္ဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၈၆။ ဆဋ္ဌေ အာကဍ္ဎီယတီတိ စိတ္တဝသိကော လောကော တတ္ထ တတ္ထ ဥပကဍ္ဎီယတိ။ တေသံယေဝေတ္ထ ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ယေ အပရိညာတဝတ္ထုကာ စိတ္တဿ ဝသံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တေသံယေဝ ဂဟဏံ။ န ဟိ ပရိညာတက္ခန္ဓာ ပဟီနကိလေသာ စိတ္တဿ ဝသံ ဂစ္ဆန္တိ၊ စိတ္တံ ပန အတ္တနော ဝသေ ဝတ္တေန္တိ။ သဟ သီလေနာတိ စာရိတ္တဝါရိတ္တသီလေန သဒ္ဓိံ။ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒန္တိ ဓုတင်္ဂမာဒိံ ကတွာ ယာဝ ဂေါတြဘုဉာဏံ၊ တာဝ ပဝတ္တေတဗ္ဗံ သမထဝိပဿနာသင်္ခါတံ သမ္မာပဋိပဒံ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

ဥမ္မဂ္ဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၇။ ဝဿကာရသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၈၇။ သတ္တမေ ဝဿကာရော ဗြာဟ္မဏော မဂဓမဟာမတ္တောတိ ဧတ္ထ ဝဿကာရောတိ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ နာမံ။ မဟတိယာ ဣဿရိယမတ္တာယ သမန္နာဂတော မဟာမတ္တော။ ဣဿရိယမတ္တာယာတိ စ ဣဿရိယပ္ပမာဏေနာတိ အတ္ထော၊ ဣဿရိယေန စေဝ ဝိတ္တူပကရဏေန စာတိ ဧဝံ ဝါ ဧတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ဥပဘောဂူပကရဏာနိပိ ဟိ လောကေ ‘‘မတ္တာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ မဂဓရညော၊ မဂဓရဋ္ဌေ ဝါ မဟာမတ္တောတိ မဂဓမဟာမတ္တော။ တုဒိသညိတော ဂါမော နိဝါသော ဧတဿာတိ တောဒေယျော။ တေနေဝါဟ ‘‘တုဒိဂါမဝါသိကဿာ’’တိ။ တုဒိဂါမဝါသိတာ စဿ တတ္ထ အဓိပတိဘာဝေနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ သော ဟိ တံ ဂါမံ သောဏဒဏ္ဍော ဝိယ၊ စမ္ပံ ကူဋဒန္တော ဝိယ၊ ခါဏုမတံ အဓိပတိဘာဝေန အဇ္ဈာဝသတိ။ မဟဒ္ဓနော ဟောတိ ပဉ္စစတ္တာလီသကောဋိဝိဘဝေါ။ ပရိသတီတိ ပရိသာယံ၊ ဇနသမူဟေတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘သန္နိပတိတာယ ပရိသာယာ’’တိ။ အဘိပ္ပသန္နောတိ ဧတ္ထ အဘိက္ကမနတ္ထော အဘိ-သဒ္ဒေါတိ အာဟ ‘‘အတိက္ကမ္မ ပသန္နော’’တိ၊ ပသာဒနီယံ ဌာနံ အတိက္ကမိတွာ အပ္ပသာဒနီယဋ္ဌာနေ ပသန္နောတိ အဓိပ္ပာယော။ တံ တံ ကိစ္စံ အတ္ထံ ပဿတီတိ အတ္ထဒသာ၊ အလံ သမတ္ထာ ပဋိဗလာ အတ္ထဒသာ အလမတ္ထဒသာ၊ အလမတ္ထဒသေ အတိသယန္တီတိ အလမတ္ထဒသတရာ။ တေနာဟ ‘‘အတ္ထေ ပဿိတုံ သမတ္ထာ’’တိအာဒိ။ နေဝ သပ္ပုရိသံ န အသပ္ပုရိသံ ဇာနာတိ သပ္ပုရိသဓမ္မာနံ အသပ္ပုရိသဓမ္မာနဉ္စ ယာထာဝတော အဇာနနတော။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။

ဝဿကာရသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၈။ ဥပကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၈၈။ အဋ္ဌမေ နိဗ္ဗတ္တိဝသေန နိရယံ အရဟတိ၊ နိရယသံဝတ္တနိယေန ဝါ ကမ္မုနာ နိရယေ နိယုတ္တောတိ နေရယိကော။ အဝီစိမှိ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ တတ္ထ အာယုကပ္ပသညိတံ အန္တရကပ္ပံ တိဋ္ဌတီတိ ကပ္ပဋ္ဌော။ နိရယူပပတ္တိံ ပရိဟရဏဝသေန တိကိစ္ဆိတုံ အသက္ကုဏေယျောတိ အတေကိစ္ဆော။ အပရိယာဒိန္နာဝါတိ အပရိက္ခီဏာယေဝ။ သစေ ဟိ ဧကော ဘိက္ခု ကာယာနုပဿနံ ပုစ္ဆတိ၊ အညော ဝေဒနာနုပဿနံ…ပေ… စိတ္တာနုပဿနံ။ ‘‘ဣမိနာ ပုဋ္ဌေ အဟံ ပုစ္ဆာမီ’’တိ ဧကော ဧကံ န ဩလောကေတိ၊ ဧဝံ သန္တေပိ တေသံ ဝါရော ပညာယတိ ဧဝ၊ ဗုဒ္ဓါနံ ပန ဝါရော န ပညာယတိ။ ဝိဒတ္ထိစတုရင်္ဂုလံ ဆာယံ အတိက္ကမနတော ပုရေတရံယေဝ ဘဂဝါ စုဒ္ဒသဝိဓေန ကာယာနုပဿနံ၊ နဝဝိဓေန ဝေဒနာနုပဿနံ၊ သောဠသဝိဓေန စိတ္တာနုပဿနံ၊ ပဉ္စဝိဓေန ဓမ္မာနုပဿနံ ကထေတိ။ တိဋ္ဌန္တု ဝါ ဧဝံ စတ္တာရော။ သစေ ဟိ အညေ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနေသု၊ အညေ ဣဒ္ဓိပါဒေသု၊ အညေ ပဉ္စိန္ဒြိယေသု ၊ အညေ ပဉ္စဗလေသု၊ အညေ သတ္တဗောဇ္ဈင်္ဂေသု၊ အညေ အဋ္ဌမဂ္ဂင်္ဂေသု ပဉှေ ပုစ္ဆေယျုံ၊ တမ္ပိ ဘဂဝါ ကထေယျ။ တိဋ္ဌန္တု ဝါ ဧတေ အဋ္ဌ။ သစေ အညေ သတ္တတိံသ ဇနာ ဗောဓိပက္ခိယေသု ပဉှေ ပုစ္ဆေယျုံ၊ တမ္ပိ ဘဂဝါ တာဝဒေဝ ကထေယျ။ ကသ္မာ? ယာဝတာ ဟိ လောကိယမဟာဇနေ ဧကံ ပဒံ ကထေန္တေ တာဝ အာနန္ဒတ္ထေရော အဋ္ဌ ပဒါနိ ကထေတိ။ အာနန္ဒတ္ထေရေ ပန ဧကံ ပဒံ ကထေန္တေယေဝ ဘဂဝါ သောဠသ ပဒါနိ ကထေတိ။ ကသ္မာ? ဘဂဝတော ဟိ ဇိဝှာ မုဒု၊ ဒန္တာဝရဏံ သုဖုသိတံ၊ ဝစနံ အဂဠိတံ၊ ဘဝင်္ဂပရိဝါသော လဟုကော။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘အပရိယာဒိန္နာဝဿ တထာဂတဿ ဓမ္မဒေသနာ၊ အပရိယာဒိန္နံ ဓမ္မပဒဗျဉ္ဇန’’န္တိ။

တတ္ထ ဓမ္မဒေသနာတိ တန္တိဋ္ဌပနာ။ ဓမ္မပဒဗျဉ္ဇနန္တိ ဧတ္ထ ဓမ္မောတိ ပါဠိ။ ပဇ္ဇတိ အတ္ထော ဧတေနာတိ ပဒံ။ ဝါကျဉ္စ ပဒေနေဝ သင်္ဂဟိတံ။ အတ္ထံ ဗျဉ္ဇေတီတိ ဗျဉ္ဇနံ၊ အက္ခရံ။ တဉှိ ပဒဝါကျံ ပရိစ္ဆိဇ္ဇမာနံ တံ တံ အတ္ထံ ဗျဉ္ဇေတိ ပကာသေတိ။ ဧတေန အပရာပရေဟိ ပဒဗျဉ္ဇနေဟိ သုစိရမ္ပိ ကာလံ ကထေန္တဿ တထာဂတဿ န ကဒါစိ တေသံ ပရိယာဒါနံ အတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ ဂုဏဓံသီတိ ဂုဏဓံသနသီလော။ ပဂဗ္ဗောတိ ဝါစာပါဂဗ္ဗိယေန သမန္နာဂတော။

ဥပကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၉။ သစ္ဆိကရဏီယသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၈၉။ နဝမေ နာမကာယေနာတိ သဟဇာတနာမကာယေန။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။

သစ္ဆိကရဏီယသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၀။ ဥပေါသထသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၉၀။ ဒသမေ တုဏှီဘူတံ တုဏှီဘူတန္တိ အာမေဍိတဝစနံ ဗျာပနိစ္ဆာဝသေန ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ယတော ယတော အနုဝိလောကေတီ’’တိ။ အနုဝိလောကေတွာတိ ဧတ္ထ အနု-သဒ္ဒေါပိ ဗျာပနိစ္ဆာဝစနမေဝါတိ အနု အနု ဝိလောကေတွာတိ အတ္ထော၊ ပဉ္စပသာဒပ္ပဋိမဏ္ဍိတာနိ အက္ခီနိ ဥမ္မီလေတွာ တတော တတော ဝိလောကေတွာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အလန္တိ ယုတ္တံ၊ ဩပါယိကန္တိ အတ္ထော ‘‘အလမေဝ နိဗ္ဗိန္ဒိတု’’န္တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၂။၂၇၂၊ သံ။ နိ။ ၂။၁၂၄-၁၂၆) ဝိယ။ ပုဋဗန္ဓနေန ပရိဟရိတွာ အသိတဗ္ဗံ ပုဋောသံ သမ္ဗလံ အ-ကာရဿ ဩ-ကာရံ ကတွာ။ တေနာဟ ‘‘ပါထေယျ’’န္တိ။ သေသမေတ္ထ သုဝိညေယျမေဝ။

ဥပေါသထသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။