📜

(၁၀) ၅။ ဗာလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၉၉။ ပဉ္စမဿ ပဌမေ အနာဂတံ ဘာရံ ဝဟတီတိ အတ္တနော အသမ္ပတ္တံ ဘာရံ ဝဟတိ။ အထေရောဝ သမာနော ထေရေဟိ ဝဟိတဗ္ဗံ ဗီဇနဂ္ဂါဟဓမ္မဇ္ဈေသနာဒိဘာရံ ဝဟတီတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အဋ္ဌကထာယံ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၅၉-၁၆၀) ပန ယသ္မာ သမ္မဇ္ဇနာဒိနဝဝိဓံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ အာဏတ္တေနေဝ ကာတဗ္ဗံ၊ ပါတိမောက္ခဉ္စ အာဏတ္တေနေဝ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ၊ တသ္မာ တံ သဗ္ဗံ ဝိနာ အာဏတ္တိယာ ကရောန္တော အနာဂတံ ဘာရံ ဝဟတိ နာမာတိ ဒဿေတုံ ‘‘သမ္မဇ္ဇနီ ပဒီပေါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ယဉှိ ‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပေါသထာဂါရံ သမ္မဇ္ဇိတု’’န္တိအာဒိနာ နယေန ပါဠိယံ အာဂတံ။ အဋ္ဌကထာသု စ –

‘‘သမ္မဇ္ဇနီ ပဒီပေါ စ၊ ဥဒကံ အာသနေန စ၊

ဥပေါသထဿ ဧတာနိ၊ ‘ပုဗ္ဗကရဏ’န္တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိဥတုက္ခာနံ၊ ဘိက္ခုဂဏနာ စ ဩဝါဒေါ၊

ဥပေါသထဿ ဧတာနိ၊ ‘ပုဗ္ဗကိစ္စ’န္တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ ၁၆၈) –

ဧဝံ ဒွီဟိ နာမေဟိ နဝဝိဓံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ ဒဿိတံ၊ တံ အကတွာ ဥပေါသထံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ တသ္မာ ‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ထေရေန ဘိက္ခုနာ နဝံ ဘိက္ခုံ အာဏာပေတု’’န္တိ ဝစနတော ထေရေန အာဏတ္တေန အဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ဥပေါသထာဂါရံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌပေတဗ္ဗံ၊ အာသနံ ပညာပေတဗ္ဗံ၊ ပဒီပေါ ကာတဗ္ဗော၊ အကရောန္တော ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတိ။

ထေရေနပိ ပတိရူပံ ဉတွာ အာဏာပေတဗ္ဗံ၊ အာဏာပေန္တေနပိ ယံ ကိဉ္စိ ကမ္မံ ကရောန္တော ဝါ သဒါ ကာလမေဝ ဧကော ဝါ ဘာရနိတ္ထရဏကော ဝါ သရဘာဏကဓမ္မကထိကာဒီသု ဝါ အညတရော န ဥပေါသထာဂါရသမ္မဇ္ဇနတ္ထံ အာဏာပေတဗ္ဗော၊ အဝသေသာ ပန ဝါရေန အာဏာပေတဗ္ဗာ။ သစေ အာဏတ္တော သမ္မဇ္ဇနိံ တာဝကာလိကမ္ပိ န လဘတိ၊ သာခါဘင်္ဂံ ကပ္ပိယံ ကာရေတွာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ တမ္ပိ အလဘန္တဿ လဒ္ဓကပ္ပိယံ ဟောတိ။ ပဒီပကရဏေပိ ဝုတ္တနယေနေဝ အာဏာပေတဗ္ဗော၊ အာဏာပေန္တေန စ ‘‘အမုကသ္မိံ နာမ ဩကာသေ တေလံ ဝါ ကပလ္လိကာ ဝါ အတ္ထိ၊ တံ ဂဟေတွာ ကရောဟီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗော။ သစေ တေလာဒီနိ နတ္ထိ၊ ပရိယေသိတဗ္ဗာနိ။ ပရိယေသိတွာ အလဘန္တဿ လဒ္ဓကပ္ပိယံ ဟောတိ။ အပိ စ ကပါလေ အဂ္ဂိ ဇာလေတဗ္ဗော။ အာသနပညာပနာဏတ္တိယမ္ပိ ဝုတ္တနယေနေဝ အာဏာပေတဗ္ဗော၊ အာဏတ္တေန စ သစေ ဥပေါသထာဂါရေ အာသနာနိ နတ္ထိ၊ သင်္ဃိကာဝါသတော အာဟရိတွာ ပညာပေတွာ ပုန အာဟရိတဗ္ဗာနိ၊ အာသနေသု အသတိ ကဋသာရကေပိ တဋ္ဋိကာယောပိ ပညာပေတုံ ဝဋ္ဋတိ၊ တာသုပိ အသတိ သာခါဘင်္ဂါနိ ကပ္ပိယံ ကာရေတွာ ပညာပေတဗ္ဗာနိ။ ကပ္ပိယကာရကံ အလဘန္တဿ လဒ္ဓကပ္ပိယံ ဟောတိ။

ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓီတိ ဧတ္ထ ဥပေါသထကရဏတ္ထံ သန္နိပတိတေ သင်္ဃေ ဗဟိ ဥပေါသထံ ကတွာ အာဂတေန သန္နိပါတဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ကာယသာမဂ္ဂိံ အဒေန္တေန ဆန္ဒော ဒါတဗ္ဗော။ ယောပိ ဂိလာနော ဝါ ကိစ္စပ္ပသုတော ဝါ၊ တေန ပါရိသုဒ္ဓိံ ဒေန္တေန ဆန္ဒော ဒါတဗ္ဗော။ ကထံ ဒါတဗ္ဗော? ဧကဿ ဘိက္ခုနော သန္တိကေ ‘‘ဆန္ဒံ ဒမ္မိ၊ ဆန္ဒံ မေ ဟရ၊ ဆန္ဒံ မေ အာရောစေဟီ’’တိ အယမတ္ထော ကာယေန ဝါ ဝါစာယ ဝါ ဥဘယေန ဝါ ဝိညာပေတဗ္ဗော။ ဧဝံ ဒိန္နော ဟောတိ ဆန္ဒော။ အကတူပေါသထေန ပန ဂိလာနေန ဝါ ကိစ္စပ္ပသုတေန ဝါ ပါရိသုဒ္ဓိ ဒါတဗ္ဗာ။ ကထံ ဒါတဗ္ဗာ? ဧကဿ ဘိက္ခုနော သန္တိကေ ‘‘ပါရိသုဒ္ဓိံ ဒမ္မိ၊ ပါရိသုဒ္ဓိံ မေ ဟရ၊ ပါရိသုဒ္ဓိံ မေ အာရောစေဟီ’’တိ အယမတ္ထော ကာယေန ဝါ ဝါစာယ ဝါ ဥဘယေန ဝါ ဝိညာပေတဗ္ဗော။ ဧဝံ ဒိန္နာ ဟောတိ ပါရိသုဒ္ဓိ။ တံ ပန ဒေန္တေန ဆန္ဒောပိ ဒါတဗ္ဗော။ ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ – ‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တဒဟုပေါသထေ ပါရိသုဒ္ဓိံ ဒေန္တေန ဆန္ဒမ္ပိ ဒါတုံ၊ သန္တိ သင်္ဃဿ ကရဏီယ’’န္တိ။ တတ္ထ ပါရိသုဒ္ဓိဒါနံ သင်္ဃဿပိ အတ္တနောပိ ဥပေါသထကရဏံ သမ္ပာဒေတိ၊ န အဝသေသံ သင်္ဃကိစ္စံ။ ဆန္ဒဒါနံ သင်္ဃဿေဝ ဥပေါသထကရဏဉ္စ သေသကိစ္စဉ္စ သမ္ပာဒေတိ၊ အတ္တနော ပန ဥပေါသထော အကတောယေဝ ဟောတိ၊ တသ္မာ ပါရိသုဒ္ဓိံ ဒေန္တေန ဆန္ဒောပိ ဒါတဗ္ဗော။

ဥတုက္ခာနန္တိ ‘‘ဟေမန္တာဒီနံ ဥတူနံ ဧတ္တကံ အတိက္ကန္တံ၊ ဧတ္တကံ အဝသိဋ္ဌ’’န္တိ ဧဝံ ဥတူနံ အာစိက္ခနံ။ ဘိက္ခုဂဏနာတိ ‘‘ဧတ္တကာ ဘိက္ခူ ဥပေါသထဂ္ဂေ သန္နိပတိတာ’’တိ ဘိက္ခူနံ ဂဏနာ။ ဣဒမ္ပိ ဥဘယံ ကတွာဝ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော။ ဩဝါဒေါတိ ဘိက္ခုနောဝါဒေါ။ န ဟိ ဘိက္ခူနီဟိ ယာစိတံ ဩဝါဒံ အနာရောစေတွာ ဥပေါသထံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဘိက္ခုနိယော ဟိ ‘‘သွေ ဥပေါသထော’’တိ အာဂန္တွာ ‘‘အယံ ဥပေါသထော စာတုဒ္ဒသော၊ ပန္နရသော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ပုန ဥပေါသထဒိဝသေ အာဂန္တွာ ‘‘ဘိက္ခုနိသင်္ဃော၊ အယျ၊ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ပါဒေ ဝန္ဒတိ၊ ဩဝါဒူပသင်္ကမနဉ္စ ယာစတိ၊ လဘတု ကိရ၊ အယျ၊ ဘိက္ခုနိသင်္ဃော ဩဝါဒူပသင်္ကမန’’န္တိ ဧဝံ ဩဝါဒံ ယာစန္တိ။ တံ ဌပေတွာ ဗာလဂိလာနဂမိယေ အညော သစေပိ အာရညကော ဟောတိ၊ အပ္ပဋိဂ္ဂဟေတုံ န လဘတိ၊ တသ္မာ ယေန သော ပဋိဂ္ဂဟိတော၊ တေန ဘိက္ခုနာ ဥပေါသထဂ္ဂေ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကော ဘိက္ခု ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗော ‘‘ဘိက္ခုနိသင်္ဃော၊ ဘန္တေ၊ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ပါဒေ ဝန္ဒတိ၊ ဩဝါဒူပသင်္ကမနဉ္စ ယာစတိ၊ လဘတု ကိရ၊ ဘန္တေ၊ ဘိက္ခုနိသင်္ဃော ဩဝါဒူပသင်္ကမန’’န္တိ။

ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကေန ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတ္ထိ ကောစိ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနောဝါဒကော သမ္မတော’’တိ။ သစေ ဟောတိ ကောစိ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနောဝါဒကော သမ္မတော၊ တတော တေန သော ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ဣတ္ထန္နာမကော ဘိက္ခု ဘိက္ခုနောဝါဒကော သမ္မတော၊ တံ ဘိက္ခုနိသင်္ဃော ဥပသင်္ကမတူ’’တိ။ သစေ နတ္ထိ၊ တတော တေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ – ‘‘ကော အာယသ္မာ ဥဿဟတိ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတု’’န္တိ။ သစေ ကောစိ ဥဿဟတိ၊ သောပိ စ အဋ္ဌဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော၊ တံ တတ္ထေဝ သမ္မန္နိတွာ ဩဝါဒပ္ပဋိဂ္ဂါဟကော ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ဘိက္ခုနောဝါဒကော သမ္မတော၊ တံ ဘိက္ခုနိသင်္ဃော ဥပသင်္ကမတူ’’တိ။ သစေ ပန န ကောစိ ဥဿဟတိ၊ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကေန ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘နတ္ထိ ကောစိ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနောဝါဒကော သမ္မတော၊ ပါသာဒိကေန ဘိက္ခုနိသင်္ဃော သမ္ပာဒေတူ’’တိ။ ဧတ္တာဝတာ ဟိ သိက္ခတ္တယသင်္ဂဟိတံ သကလံ သာသနံ အာရောစိတံ ဟောတိ။ တေန ဘိက္ခုနာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ပါဋိပဒေ ဘိက္ခုနီနံ အာရောစေတဗ္ဗံ။ ပါတိမောက္ခမ္ပိ ‘‘န၊ ဘိက္ခဝေ၊ အနဇ္ဈိဋ္ဌေန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ၊ ယော ဥဒ္ဒိသေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝစနတော အနာဏတ္တေန န ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ‘‘ထေရာဓေယျံ ပါတိမောက္ခ’’န္တိ ဟိ ဝစနတော သင်္ဃတ္ထေရော ဝါ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသေယျ ၊ ‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ယော တတ္ထ ဘိက္ခု ဗျတ္တော ပဋိဗလော၊ တဿာဓေယျံ ပါတိမောက္ခ’’န္တိ ဝစနတော နဝကတရော ဝါ ထေရေန အာဏတ္တော။ ဒုတိယာဒီနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။

၁၀၉။ ဧကာဒသမေ န ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗံ ကုက္ကုစ္စာယတီတိ န ကုက္ကုစ္စာယိတုံ ယုတ္တကံ ကုက္ကုစ္စာယတိ။ သူကရမံသံ လဘိတွာ ‘‘အစ္ဆမံသ’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယတိ၊ ‘‘သူကရမံသ’’န္တိ ဇာနန္တောပိ ‘‘အစ္ဆမံသ’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယတိ၊ န ပရိဘုဉ္ဇတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝံ မိဂမံသံ ‘‘ဒီပိမံသ’’န္တိ၊ ကာလေ သန္တေယေဝ ‘‘ကာလော နတ္ထီ’’တိ၊ အပ္ပဝါရေတွာ ‘‘ပဝါရိတောမှီ’’တိ၊ ပတ္တေ ရဇသ္မိံ အပတိတေယေဝ ‘‘ပတိတ’’န္တိ၊ အတ္တာနံ ဥဒ္ဒိဿ မစ္ဆမံသေ အကတေယေဝ ‘‘မံ ဥဒ္ဒိဿ ကတ’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယတိ။ ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗံ န ကုက္ကုစ္စာယတီတိ ကုက္ကုစ္စာယိတုံ ယုတ္တံ န ကုက္ကုစ္စာယတိ။ အစ္ဆမံသံ လဘိတွာ ‘‘သူကရမံသ’’န္တိ န ကုက္ကုစ္စာယတိ၊ ‘‘အစ္ဆမံသ’’န္တိ ဇာနန္တောပိ ‘‘သူကရမံသ’’န္တိ န ကုက္ကုစ္စာယတိ၊ မဒ္ဒိတွာ ဝီတိက္ကမတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝံ ဒီပိမံသံ မိဂမံသန္တိ…ပေ… အတ္တာနံ ဥဒ္ဒိဿ မစ္ဆမံသေ ကတေ ‘‘မံ ဥဒ္ဒိဿ ကတ’’န္တိ န ကုက္ကုစ္စာယတီတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘န ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗန္တိ သင်္ဃဘောဂဿ အပဋ္ဌပနံ အဝိစာရဏံ န ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗံ နာမ၊ တံ ကုက္ကုစ္စာယတိ။ ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗန္တိ တဿေဝ ပဋ္ဌပနံ ဝိစာရဏံ၊ တံ န ကုက္ကုစ္စာယတီ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သင်္ဃဘောဂဿာတိ သင်္ဃဿ စတုပစ္စယပရိဘောဂတ္ထာယ ဒိန္နခေတ္တဝတ္ထုတဠာကာဒိကဿ၊ တတော ဥပ္ပန္နဓညဟိရညာဒိကဿ စ သင်္ဃဿ ဘောဂဿ။ အပဋ္ဌပနန္တိ အသံဝိဒဟနံ။ တေနာဟ ‘‘အဝိစာရဏ’’န္တိ။ တဿေဝါတိ ယထာဝုတ္တဿေဝ သင်္ဃဘောဂဿ။

ဗာလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဒုတိယပဏ္ဏာသကံ နိဋ္ဌိတံ။

၃။ တတိယပဏ္ဏာသကံ