📜

၄။ သုမနဝဂ္ဂေါ

၁။ သုမနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၁။ စတုတ္ထဿ ပဌမေ သုမနာ ရာဇကုမာရီတိ မဟာသက္ကာရံ ကတွာ ပတ္ထနံ ပတ္ထေတွာ ဧဝံ လဒ္ဓနာမာ ရာဇကညာ။ ဝိပဿိသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓကာလသ္မိံ ဟိ နာဂရေသု ‘‘ယုဒ္ဓမ္ပိ ကတွာ သတ္ထာရံ အမှာကံ ဂဏှိဿာမာ’’တိ သေနာပတိံ နိဿာယ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ သင်္ဃံ လဘိတွာ ပဋိပါဋိယာ ပုညာနိ ကာတုံ အာရဒ္ဓေသု သဗ္ဗပဌမဒိဝသော သေနာပတိဿ ဝါရော အဟောသိ။ တသ္မိံ ဒိဝသေ သေနာပတိ မဟာဒါနံ သဇ္ဇေတွာ ‘‘အဇ္ဇ ယထာ အညော ကောစိ ဧကဘိက္ခမ္ပိ န ဒေတိ၊ ဧဝံ ရက္ခထာ’’တိ သမန္တာ ပုရိသေ ဌပေသိ။ တံဒိဝသံ သေဋ္ဌိဘရိယာ ရောဒမာနာ ပဉ္စဟိ ကုမာရိကာသတေဟိ သဒ္ဓိံ ကီဠိတွာ အာဂတံ ဓီတရံ အာဟ – ‘‘သစေ၊ အမ္မ၊ တဝ ပိတာ ဇီဝေယျ၊ အဇ္ဇာဟံ ပဌမံ ဒသဗလံ ဘောဇေယျ’’န္တိ။ သာ တံ အာဟ – ‘‘အမ္မ၊ မာ စိန္တယိ၊ အဟံ တထာ ကရိဿာမိ၊ ယထာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခေါ သင်္ဃော အမှာကံ ပဌမံ ဘိက္ခံ ဘုဉ္ဇိဿတီ’’တိ။ တတော သတသဟဿဂ္ဃနိကာယ သုဝဏ္ဏပါတိယာ နိရုဒကပါယာသံ ပူရေတွာ သပ္ပိမဓုသက္ခရာဒီဟိ အဘိသင်္ခရိတွာ အညိဿာ ပါတိယာ ပဋိကုဇ္ဇိတွာ တံ သုမနမာလာဂုဠေဟိ ပရိက္ခိပိတွာ မာလာဂုဠသဒိသံ ကတွာ ဘဂဝတော ဂါမံ ပဝိသနဝေလာယ သယမေဝ ဥက္ခိပိတွာ ဓာတိဂဏပရိဝုတာ ဃရာ နိက္ခမိ။

အန္တရာမဂ္ဂေ သေနာပတိနော ဥပဋ္ဌာကာ၊ ‘‘အမ္မ၊ မာ ဣတော အာဂမာ’’တိ ဝဒန္တိ။ မဟာပုညာ နာမ မနာပကထာ ဟောန္တိ၊ န စ တေသံ ပုနပ္ပုနံ ဘဏန္တာနံ ကထာ ပဋိက္ခိပိတုံ သက္ကာ ဟောတိ။ သာ ‘‘စူဠပိတ၊ မဟာပိတ၊ မာတုလ၊ ကိဿ တုမှေ ဂန္တုံ န ဒေထာ’’တိ အာဟ။ သေနာပတိနာ ‘‘အညဿ ကဿစိ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ မာ ဒေထာ’’တိ ဌပိတမှ၊ အမ္မာတိ။ ကိံ ပန မမ ဟတ္ထေ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဿထာတိ? မာလာဂုဠံ ပဿာမာတိ။ ကိံ တုမှာကံ သေနာပတိ မာလာပူဇမ္ပိ ကာတုံ န ဒေတီတိ? ဒေတိ၊ အမ္မာတိ။ တေန ဟိ အပေထာတိ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘မာလာဂုဠံ ဂဏှထ ဘဂဝါ’’တိ အာဟ။ ဘဂဝါ ဧကံ သေနာပတိဿ ဥပဋ္ဌာကံ ဩလောကေတွာ မာလာဂုဠံ ဂဏှာပေသိ။ သာ ဘဂဝန္တံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဘဝါဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိယံ မေ သတိ ပရိတဿနဇီဝိတံ နာမ မာ ဟောတု၊ အယံ သုမနမာလာ ဝိယ နိဗ္ဗတ္တနိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနေ ပိယာဝ ဟောမိ၊ နာမေန စ သုမနာယေဝါ’’တိ ပတ္ထနံ ကတွာ သတ္ထာရာ ‘‘သုခိနီ ဟောဟီ’’တိ ဝုတ္တာ ဝန္ဒိတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။

ဘဂဝါပိ သေနာပတိဿ ဂေဟံ ဂန္တွာ ပညတ္တာသနေ နိသီဒိ။ သေနာပတိ ယာဂုံ ဂဟေတွာ ဥပဂဉ္ဆိ၊ သတ္ထာ ဟတ္ထေန ပတ္တံ ပိဒဟိ။ နိသိန္နော၊ ဘန္တေ၊ ဘိက္ခုသင်္ဃောတိ ။ အတ္ထိ နော ဧကော အန္တရာမဂ္ဂေ ပိဏ္ဍပါတော လဒ္ဓါတိ? မာလံ အပနေတွာ ပိဏ္ဍပါတံ အဒ္ဒသ။ စူဠုပဋ္ဌာကော အာဟ – ‘‘သာမိ မာလာတိ မံ ဝတွာ မာတုဂါမော ဝဉ္စေသီ’’တိ။ ပါယာသော ဘဂဝန္တံ အာဒိံ ကတွာ သဗ္ဗဘိက္ခူနံ ပဟောသိ။ သေနာပတိ အတ္တနော ဒေယျဓမ္မံ အဒါသိ။ သတ္ထာ ဘတ္တကိစ္စံ ကတွာ မင်္ဂလံ ဝတွာ ပက္ကာမိ။ သေနာပတိ ‘‘ကာ နာမ သာ ပိဏ္ဍပါတမဒါသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ သေဋ္ဌိဓီတာ သာမီတိ။ သပ္ပညာ ဣတ္ထီ၊ ဧဝရူပါယ ဃရေ ဝသန္တိယာ ပုရိသဿ သဂ္ဂသမ္ပတ္တိ နာမ န ဒုလ္လဘာတိ ကံ အာနေတွာ ဇေဋ္ဌကဋ္ဌာနေ ဌပေသိ?

သာ ပိတုဂေဟေ စ သေနာပတိဂေဟေ စ ဓနံ ဂဟေတွာ ယာဝတာယုကံ တထာဂတဿ ဒါနံ ဒတွာ ပုညာနိ ကရိတွာ တတော စုတာ ကာမာဝစရဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိ။ နိဗ္ဗတ္တက္ခဏေယေဝ ဇာဏုပ္ပမာဏေန ဩဓိနာ သကလံ ဒေဝလောကံ ပရိပူရယမာနံ သုမနဝဿံ ဝဿိ။ ဒေဝတာ ‘‘အယံ အတ္တနာဝ အတ္တနော နာမံ ဂဟေတွာ အာဂတာ’’တိ ‘‘သုမနာ ဒေဝဓီတာ’’တွေဝဿာ နာမံ အကံသု။ သာ ဧကနဝုတိကပ္ပေ ဒေဝေသု စ မနုဿေသု စ သံသရန္တီ နိဗ္ဗတ္တနိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနေ အဝိဇဟိတသုမနဝဿာ ‘‘သုမနာ သုမနာ’’တွေဝ နာမာ အဟောသိ။ ဣမသ္မိံ ပန ကာလေ ကောသလရညော အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိသ္မိံ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိ။ တာပိ ပဉ္စသတာ ကုမာရိကာ တံဒိဝသညေဝ တသ္မိံ တသ္မိံ ကုလေ ပဋိသန္ဓိံ ဂဟေတွာ ဧကဒိဝသေယေဝ သဗ္ဗာ မာတုကုစ္ဆိတော နိက္ခမိံသု။ တံခဏံယေဝ ဇာဏုပ္ပမာဏေန ဩဓိနာ သုမနဝဿံ ဝဿိ။ တံ ဒိသွာ ရာဇာ ‘‘ပုဗ္ဗေ ကတာဘိနီဟာရာ ဧသာ ဘဝိဿတီ’’တိ တုဋ္ဌမာနသော ‘‘ဓီတာ မေ အတ္တနာဝ အတ္တနော နာမံ ဂဟေတွာ အာဂတာ’’တိ သုမနာတွေဝဿာ နာမံ ကတွာ ‘‘မယှံ ဓီတာ န ဧကိကာဝ နိဗ္ဗတ္တိဿတီ’’တိ နဂရံ ဝိစိနာပေန္တော ‘ပဉ္စ ဒါရိကာသတာနိ ဇာတာနီ’’တိ သုတွာ သဗ္ဗာ အတ္တနာဝ ပေါသာပေသိ။ မာသေ မာသေ သမ္ပတေ ‘‘အာနေတွာ မမ ဓီတု ဒဿေထာ’’တိ အာဟ။ ဧဝမေသာ မဟာသက္ကာရံ ကတွာ ပတ္ထနံ ပတ္ထေတွာ ဧဝံလဒ္ဓနာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

တဿာ သတ္တဝဿိကကာလေ အနာထပိဏ္ဍိကေန ဝိဟာရံ နိဋ္ဌာပေတွာ တထာဂတဿ ဒူတေ ပေသိတေ သတ္ထာ ဘိက္ခုသင်္ဃပရိဝါရော သာဝတ္ထိံ အဂမာသိ။ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂန္တွာ ရာဇာနံ ဧဝမာဟ – ‘‘မဟာရာဇ၊ သတ္ထု ဣဓာဂမနံ အမှာကမ္ပိ မင်္ဂလံ တုမှာကမ္ပိ မင်္ဂလမေဝ၊ သုမနံ ရာဇကုမာရိံ ပဉ္စဟိ ဒါရိကာသတေဟိ သဒ္ဓိံ ပုဏ္ဏဃဋေ စ ဂန္ဓမာလာဒီနိ စ ဂါဟာပေတွာ ဒသဗလဿ ပစ္စုဂ္ဂမနံ ပေသေထာ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘သာဓု မဟာသေဋ္ဌီ’’တိ တထာ အကာသိ။ သာပိ ရညာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ဂန္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ သတ္ထာ တဿာ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ သာ ပဉ္စဟိ ကုမာရိကာသတေဟိ သဒ္ဓိံ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌာသိ။ အညာနိပိ ပဉ္စ ဒါရိကာသတာနိ ပဉ္စ မာတုဂါမသတာနိ ပဉ္စ ဥပါသကသတာနိ တသ္မိံယေဝ ခဏေ သောတာပတ္တိဖလံ ပါပုဏိံသု။ ဧဝံ တသ္မိံ ဒိဝသေ အန္တရာမဂ္ဂေယေဝ ဒွေ သောတာပန္နသဟဿာနိ ဇာတာနိ။

ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမီတိ ကသ္မာ ဥပသင်္ကမီတိ? ပဉှံ ပုစ္ဆိတုကာမတာယ။ ကဿပသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓကာလေ ကိရ သဟာယကာ ဒွေ ဘိက္ခူ အဟေသုံ။ တေသု ဧကော သာရဏီယဓမ္မံ ပူရေတိ၊ ဧကော ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တံ။ သာရဏီယဓမ္မပူရကော ဣတရံ အာဟ – ‘‘အာဝုသော၊ အဒိန္နဿ ဖလံ နာမ နတ္ထိ၊ အတ္တနာ လဒ္ဓံ ပရေသံ ဒတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ဣတရော ပန အာဟ – ‘‘အာဝုသော၊ တွံ န ဇာနာသိ၊ ဒေယျဓမ္မံ နာမ ဝိနိပါတေတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ အတ္တနော ယာပနမတ္တမေဝ ဂဏှန္တေန ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တံ ပူရေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ တေသု ဧကောပိ ဧကံ အတ္တနော ဩဝါဒေ ဩတာရေတုံ နာသက္ခိ။ ဒွေပိ အတ္တနော ပဋိပတ္တိံ ပူရေတွာ တတော စုတာ ကာမာဝစရဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိံသု။ တတ္ထ သာရဏီယဓမ္မပူရကော ဣတရံ ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ အဓိဂဏှိ။

ဧဝံ တေ ဒေဝေသု စ မနုဿေသု စ သံသရန္တာ ဧကံ ဗုဒ္ဓန္တရံ ခေပေတွာ ဣမသ္မိံ ကာလေ သာဝတ္ထိယံ နိဗ္ဗတ္တိံသု။ သာရဏီယဓမ္မပူရကော ကောသလရညော အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိသ္မိံ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိ ၊ ဣတရော တဿာယေဝ ဥပဋ္ဌာကဣတ္ထိယာ ကုစ္ဆိသ္မိံ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိ။ တေ ဒွေပိ ဇနာ ဧကဒိဝသေနေဝ ဇာယိံသု။ တေ နာမဂ္ဂဟဏဒိဝသေ နှာပေတွာ သိရိဂဗ္ဘေ နိပဇ္ဇာပေတွာ ဒွိန္နမ္ပိ မာတရော ဗဟိ သက္ကာရံ သံဝိဒဟိံသု။ တေသု သာရဏီယဓမ္မပူရကော အက္ခီနိ ဥမ္မီလေတွာ မဟန္တံ သေတစ္ဆတ္တံ သုပညတ္တံ သိရိသယနံ အလင်္ကတပဋိယတ္တဉ္စ နိဝေသနံ ဒိသွာ ‘‘ဧကသ္မိံ ရာဇကုလေ နိဗ္ဗတ္တောသ္မီ’’တိ အညာသိ။ သော ‘‘ကိံ နု ခေါ ကမ္မံ ကတွာ ဣဓ နိဗ္ဗတ္တောသ္မီ’’တိ အာဝဇ္ဇေန္တော ‘‘သာရဏီယဓမ္မနိဿန္ဒေနာ’’တိ ဉတွာ ‘‘သဟာယော မေ ကုဟိံ နု ခေါ နိဗ္ဗတ္တော’’တိ အာဝဇ္ဇေန္တော နီစသယနေ နိပန္နံ ဒိသွာ ‘‘အယံ ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တံ ပူရေမီတိ မမ ဝစနံ န ဂဏှိ၊ ဣမသ္မိံ ဣဒါနိ တံ ဌာနေ နိဂ္ဂဏှိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ‘‘သမ္မ မမ ဝစနံ နာကာသီ’’တိ အာဟ။ အထ ကိံ ဇာတန္တိ။ ပဿ မယှံ သမ္ပတ္တိံ၊ သေတစ္ဆတ္တဿ ဟေဋ္ဌာ သိရိသယနေ နိပန္နောသ္မိ၊ တွံ နီစမဉ္စေ ထဒ္ဓအတ္ထရဏမတ္တေ နိပန္နောသီတိ။ ကိံ ပန တွံ ဧတံ နိဿာယ မာနံ ကရောသိ၊ နနု ဝေဠုသလာကာဟိ ကတွာ ပိလောတိကာယ ပလိဝေဌိတံ သဗ္ဗမေတံ ပထဝီဓာတုမတ္တမေဝါတိ?

သုမနာ တေသံ ကထံ သုတွာ ‘‘မမ ဘာတိကာနံ သန္တိကေ ကောစိ နတ္ထီ’’တိ တေသံ သမီပံ ဂစ္ဆန္တီ ဒွါရံ နိဿာယ ဌိတာ ‘‘ဓာတူ’’တိ ဝစနံ သုတွာ ‘‘ဣဒံ ဓာတူတိ ဝစနံ ဗဟိဒ္ဓါ နတ္ထိ။ မမ ဘာတိကာ သမဏဒေဝပုတ္တာ ဘဝိဿန္တီ’’တိ စိန္တေတွာ – ‘‘သစာဟံ ‘ဣမေ ဧဝံ ကထေန္တီ’တိ မာတာပိတူနံ ကထေဿာမိ၊ ‘အမနုဿာ ဧတေ’တိ နီဟရာပေဿန္တိ။ ဣဒံ ကာရဏံ အညဿ အကထေတွာ ကင်္ခစ္ဆေဒကံ ပုရိသဟေရညိကံ မမ ပိတရံ မဟာဂေါတမဒသဗလံယေဝ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ ဘုတ္တပါတရာသာ ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဒသဗလဿ ဥပဋ္ဌာနံ ဂမိဿာမီ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ ပဉ္စ ရထသတာနိ ယောဇာပေသိ။ ဇမ္ဗုဒီပတလသ္မိဉှိ တိဿောဝ ကုမာရိယော ပိတူနံ သန္တိကာ ပဉ္စ ရထသတာနိ လဘိံသု – ဗိမ္ဗိသာရရညော ဓီတာ စုန္ဒီ ရာဇကညာ၊ ဓနဉ္စယဿ သေဋ္ဌိဿ ဓီတာ ဝိသာခါ၊ အယံ သုမနာ ရာဇကညာတိ။ သာ ဂန္ဓမာလံ အာဒါယ ရထေ ဌိတာ ပဉ္စရထသတပရိဝါရာ ‘‘ဣမံ ပဉှံ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။

ဣဓဿူတိ ဣဓ ဘဝေယျုံ။ ဧကော ဒါယကောတိ ဧကော အတ္တနာ လဒ္ဓလာဘတော ပရဿ ဒတွာ ပရိဘုဉ္ဇနကော သာရဏီယဓမ္မပူရကော။ ဧကော အဒါယကောတိ ဧကော အတ္တနာ လဒ္ဓံ ပရဿ အဒတွာ ပရိဘုဉ္ဇနကော ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တပူရကော။ ဒေဝဘူတာနံ ပန နေသန္တိ ဒေဝဘူတာနံ ဧတေသံ။ အဓိဂဏှာတီတိ အဓိဘဝိတွာ ဂဏှာတိ အဇ္ဈောတ္ထရတိ အတိသေတိ။ အာဓိပတေယျေနာတိ ဇေဋ္ဌကကာရဏေန။ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ဌာနေဟီတိ သေသဒေဝေ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ဝိယ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ကာရဏေဟိ အဓိဂဏှာတိ။ မာနုသကေနာတိအာဒီသု အာယုနာ မဟာကဿပတ္ထေရော ဝိယ ဗာကုလတ္ထေရော ဝိယ အာနန္ဒတ္ထေရော ဝိယ စ၊ ဝဏ္ဏေန မဟာဂတိမ္ဗအဘယတ္ထေရော ဝိယ ဘဏ္ဍာဂါရအမစ္စော ဝိယ စ၊ သုခေန ရဋ္ဌပါလကုလပုတ္တော ဝိယ သောဏသေဋ္ဌိပုတ္တော ဝိယ ယသဒါရကော ဝိယ စ၊ ယသေန ဓမ္မာသောကော ဝိယ၊ တထာ အာဓိပစ္စေနာတိ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ကာရဏေဟိ အတိရေကော ဇေဋ္ဌကော ဟောတိ။

ယာစိတောဝ ဗဟုလန္တိ ဗာကုလတ္ထေရ-သီဝလိတ္ထေရ-အာနန္ဒတ္ထေရာဒယော ဝိယ ယာစိတောဝ ဗဟုလံ စီဝရာဒီနိ ပရိဘုဉ္ဇတီတိ ဣမေဟိ ကာရဏေဟိ အတိရေကော ဟောတိ ဇေဋ္ဌကော။ ယဒိဒံ ဝိမုတ္တိယာ ဝိမုတ္တိန္တိ ယံ ဧကဿ ဝိမုတ္တိယာ သဒ္ဓိံ ဣတရဿ ဝိမုတ္တိံ အာရဗ္ဘ နာနာကရဏံ ဝတ္တဗ္ဗံ ဘဝေယျ၊ တံ န ဝဒါမီတိ အတ္ထော။ သတ္တဝဿိကဒါရကော ဝါ ဟိ ဝိမုတ္တိံ ပဋိဝိဇ္ဈတု ဝဿသတိကတ္ထေရော ဝါ ဘိက္ခု ဝါ ဘိက္ခုနီ ဝါ ဥပါသကော ဝါ ဥပါသိကာ ဝါ ဒေဝေါ ဝါ မာရော ဝါ ဗြဟ္မာ ဝါ၊ ပဋိဝိဒ္ဓလောကုတ္တရမဂ္ဂေ နာနတ္တံ နာမ နတ္ထိ။ အလမေဝါတိ ယုတ္တမေဝ။ ယတြ ဟိ နာမာတိ ယာနိ နာမ။

ဂစ္ဆံ အာကာသဓာတုယာတိ အာကာသေန ဂစ္ဆန္တော။ သဒ္ဓါတိ ရတနတ္တယဂုဏာနံ သဒ္ဓါတာ။ ထနယန္တိ ဂဇ္ဇန္တော။ ဝိဇ္ဇုမာလီတိ မာလာသဒိသာယ မေဃမုခေ စရန္တိယာ ဝိဇ္ဇုလတာယ သမန္နာဂတော။ သတက္ကကူတိ သတကူဋော၊ ဣတော စိတော စ ဥဋ္ဌိတေန ဝလာဟကကူဋသတေန သမန္နာဂတောတိ အတ္ထော။ ဒဿနသမ္ပန္နောတိ သောတာပန္နော။ ဘောဂပရိဗျူဠှောတိ ဥဒကောဃေန ဝိယ ဒါနဝသေန ဒီယမာနေဟိ ဘောဂေဟိ ပရိဗျူဠှော၊ ဒေဝလောကံ သမ္ပာပိတောတိ အတ္ထော။ ပေစ္စာတိ ပရလောကေ။ သဂ္ဂေ ပမောဒတီတိ ယသ္မိံ သဂ္ဂေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တတ္ထေဝ မောဒတီတိ။

၂။ စုန္ဒီသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၂။ ဒုတိယေ ပဉ္စဟိ ရထသတေဟီတိ ဘုတ္တပါတရာသာ ပိတု သန္တိကံ ပေသေတွာ ပဉ္စ ရထသတာနိ ယောဇာပေတွာ တေဟိ ပရိဝုတာတိ အတ္ထော။ ဥပသင်္ကမီတိ ဘာတရာ သဒ္ဓိံ ပဝတ္တိတံ ပဉှသာကစ္ဆံ ပုစ္ဆိဿာမီတိ ဂန္ဓမာလစုဏ္ဏာဒီနိ အာဒါယ ဥပသင်္ကမိ။ ယဒေဝ သော ဟောတီတိ ယဒါ ဧဝ သော ဟောတိ။ အထ ဝါ ယော ဧဝ သော ဟောတိ။ အရိယကန္တာနိ သီလာနီတိ မဂ္ဂဖလသမ္ပယုတ္တာနိ သီလာနိ။ တာနိ ဟိ အရိယာနံ ကန္တာနိ ဟောန္တိ၊ ဘဝန္တရေပိ န ပရိစ္စဇန္တိ။ သေသံ စတုက္ကနိပါတေ အဂ္ဂပ္ပသာဒသုတ္တေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၃။ ဥဂ္ဂဟသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၃။ တတိယေ ဘဒ္ဒိယေတိ ဘဒ္ဒိယနဂရေ။ ဇာတိယာဝနေတိ သယံဇာတေ အရောပိတေ ဟိမဝန္တေန သဒ္ဓိံ ဧကာဗဒ္ဓေ ဝနသဏ္ဍေ၊ တံ နဂရံ ဥပနိဿာယ တသ္မိံ ဝနေ ဝိဟရတီတိ အတ္ထော။ အတ္တစတုတ္ထောတိ အတ္တနာ စတုတ္ထော။ ကသ္မာ ပနေသ ဘဂဝန္တံ အတ္တစတုတ္ထံယေဝ နိမန္တေသိ? ဂေဟေ ကိရဿ မင်္ဂလံ မဟန္တံ၊ တတ္ထ မဟန္တေန သံဝိဓာနေန ဗဟူ မနုဿာ သန္နိပတိဿန္တိ။ တေ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ပရိဝိသန္တေန ဒုဿင်္ဂဟာ ဘဝိဿန္တီတိ အတ္တစတုတ္ထံယေဝ နိမန္တေသိ။ အပိ စဿ ဧဝမ္ပိ အဟောသိ – ‘‘ဒဟရကုမာရိကာယော မဟာဘိက္ခုသင်္ဃမဇ္ဈေ သတ္ထရိ ဩဝဒန္တေ ဩလီနမနာ ဩဝါဒံ ဂဟေတုံ န သက္ကုဏေယျု’’န္တိ။ ဣမိနာပိ ကာရဏေန အတ္တစတုတ္ထမေဝ နိမန္တေသိ။ ဩဝဒတု တာသံ၊ ဘန္တေတိ၊ ဘန္တေ ဘဂဝါ၊ ဧတာသံ ဩဝဒတု၊ ဧတာ ဩဝဒတူတိ အတ္ထော။ ဥပယောဂတ္ထသ္မိဉှိ ဧတံ သာမိဝစနံ။ ယံ တာသန္တိ ယံ ဩဝါဒါနုသာသနံ ဧတာသံ။ ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ သော သေဋ္ဌိ ‘‘ဣမာ မမ သန္တိကေ ဩဝါဒံ ဂဏှမာနာ ဟရာယေယျု’’န္တိ ဘဂဝန္တံ ဝန္ဒိတွာ ပက္ကာမိ။

ဘတ္တူတိ သာမိကဿ။ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာတိ အနုဒ္ဒယံ ပဋိစ္စ။ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယိနိယောတိ သဗ္ဗပဌမံ ဥဋ္ဌာနသီလာ။ ပစ္ဆာနိပါတိနိယောတိ သဗ္ဗပစ္ဆာ နိပဇ္ဇနသီလာ။ ဣတ္ထိယာ ဟိ ပဌမတရံ ဘုဉ္ဇိတွာ သယနံ အာရုယှ နိပဇ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ သဗ္ဗေ ပန ဂေဟပရိဇနေ ဘောဇေတွာ ဥပကရဏဘဏ္ဍံ သံဝိဓာယ ဂေါရူပါဒီနိ အာဂတာနာဂတာနိ ဉတွာ သွေ ကတ္တဗ္ဗကမ္မံ ဝိစာရေတွာ ကုဉ္စိကာမုဒ္ဒိကံ ဟတ္ထေ ကတွာ သစေ ဘောဇနံ အတ္ထိ၊ ဘုဉ္ဇိတွာ၊ နော စေ အတ္ထိ၊ အညံ ပစာပေတွာ သဗ္ဗေ သန္တပ္ပေတွာ ပစ္ဆာ နိပဇ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ နိပန္နာယပိ ယာဝ သူရိယုဂ္ဂမနာ နိဒ္ဒါယိတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ သဗ္ဗပဌမံ ပန ဥဋ္ဌာယ ဒါသကမ္မကရေ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ကမ္မံ ကရောထာ’’တိ ကမ္မန္တံ ဝိစာရေတွာ ဓေနုယော ဒုဟာပေတွာ သဗ္ဗံ ဂေဟေ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စံ အတ္တနော ပစ္စက္ခံယေဝ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ ။ ဧတမတ္ထံ သန္ဓာယ ‘‘ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယိနိယော ပစ္ဆာနိပါတိနိယော’’တိ အာဟ။ ‘‘ကိံကာရပဋိဿာဝိနိယောတိ ကိံ ကရောမ ကိံ ကရောမာ’’တိ မုခံ ဩလောကေတွာ ဝိစရဏသီလာ။ မနာပစာရိနိယောတိ မနာပံယေဝ ကိရိယံ ကရဏသီလာ။ ပိယဝါဒိနိယောတိ ပိယမေဝ ဝစနံ ဝါဒနသီလာ။ ပူဇေဿာမာတိ စတုပစ္စယပူဇာယ ပူဇယိဿာမ။

အဗ္ဘာဂတေတိ အတ္တနော သန္တိကံ အာဂတေ။ အာသနောဒကေန ပဋိပူဇေဿာမာတိ အာသနေန စ ပါဒဓောဝနဥဒကေန စ ပူဇယိဿာမ။ ဧတ္ထ စ မာတာပိတူနံ ဒေဝသိကံ သက္ကာရော ကာတဗ္ဗော။ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ ပန အဗ္ဘာဂတာနံ အာသနံ ဒတွာ ပါဒဓောဝနဉ္စ ဒါတဗ္ဗံ၊ သက္ကာရော စ ကာတဗ္ဗော။

ဥဏ္ဏာတိ ဧဠကလောမံ။ တတ္ထ ဒက္ခာ ဘဝိဿာမာတိ ဧဠကလောမာနံ ဝိဇဋနဓောဝနရဇနဝေဏိကရဏာဒီသု ကပ္ပာသဿ စ ဝဋ္ဋနပိသနဖောဋနကန္တနာဒီသု ဆေကာ ဘဝိဿာမ။ တတြုပါယာယာတိ တသ္မိံ ဥဏ္ဏာကပ္ပာသသံဝိဓာနေ ဥပါယဘူတာယ ‘‘ဣမသ္မိံ ကာလေ ဣဒံ နာမ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဧဝံ ပဝတ္တာယ ဝီမံသာယ သမန္နာဂတာ။ အလံ ကာတုံ အလံ သံဝိဓာတုန္တိ အတ္တနာ ကာတုမ္ပိ ပရေဟိ ကာရာပေတုမ္ပိ ယုတ္တာ စေဝ သမတ္ထာ စ ဘဝိဿာမာတိ အတ္ထော။

ကတဉ္စ ကတတော ဇာနိဿာမ၊ အကတဉ္စ အကတတောတိ သကလဒိဝသံ ဣဒံ နာမ ကမ္မံ ကတွာ အာဂတာနံ၊ ဥပဍ္ဎဒိဝသံ ဣဒံ နာမ ကမ္မံ ကတွာ အာဂတာနံ၊ နိက္ကမ္မာနံ ဂေဟေ နိသိန္နာနံ ဣဒံ နာမ ဒါတုဉ္စ ဧဝဉ္စ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဧဝံ ဇာနိဿာမ။ ဂိလာနကာနဉ္စ ဗလာဗလန္တိ သစေ ဟိ ဂိလာနကာလေ တေသံ ဘေသဇ္ဇဘောဇနာဒီနိ ဒတွာ ရောဂံ ဖာသုံ န ကရောန္တိ၊ ‘‘ဣမေ အရောဂကာလေ အမှေ ယံ ဣစ္ဆန္တိ၊ တံ ကာရေန္တိ။ ဂိလာနကာလေ အတ္ထိ ဘာဝမ္ပိ နော န ဇာနန္တီ’’တိ ဝိရတ္တရူပါ ပစ္ဆာ ကိစ္စာနိ န ကရောန္တိ၊ ဒုက္ကဋာနိ ဝါ ကရောန္တိ။ တသ္မာ နေသံ ဗလာဗလံ ဉတွာ ဒါတဗ္ဗဉ္စ ကာတဗ္ဗဉ္စ ဇာနိဿာမာတိ ဧဝံ တုမှေဟိ သိက္ခိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယဉ္စဿာတိ ခါဒနီယဉ္စ ဘောဇနီယဉ္စ အဿ အန္တောဇနဿ။ ပစ္စံသေနာတိ ပဋိလဘိတဗ္ဗေန အံသေန၊ အတ္တနော အတ္တနော လဒ္ဓဗ္ဗကောဋ္ဌာသာနုရူပေနာတိ အတ္ထော။ သံဝိဘဇိဿာမာတိ ဒဿာမ။ သမ္ပာဒေဿာမာတိ သမ္ပာဒယိဿာမ။

အဓုတ္တီတိ ပုရိသဓုတ္တသုရာဓုတ္တတာဝသေန အဓုတ္တိယော။ အထေနီတိ အထေနိယော အစောရိယော။ အသောဏ္ဍီတိ သုရာသောဏ္ဍတာဒိဝသေန အသောဏ္ဍိယော။

ဧဝံ သုတ္တန္တံ နိဋ္ဌပေတွာ ဣဒါနိ ဂါထာဟိ ကူဋံ ဂဏှန္တော ယော နံ ဘရတိ သဗ္ဗဒါတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဘရတီတိ ပေါသတိ ပဋိဇဂ္ဂတိ။ သဗ္ဗကာမဟရန္တိ သဗ္ဗကာမဒဒံ။ သောတ္ထီတိ သုဣတ္ထီ။ ဧဝံ ဝတ္တတီတိ ဧတ္တကံ ဝတ္တံ ပူရေတွာ ဝတ္တတိ။ မနာပါ နာမ တေ ဒေဝါတိ နိမ္မာနရတီ ဒေဝါ။ တေ ဟိ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတံ ရူပံ မာပေတွာ အဘိရမဏတော နိမ္မာနရတီတိ စ မနာပါတိ စ ဝုစ္စန္တီတိ။

၄။ သီဟသေနာပတိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၄။ စတုတ္ထေ သန္ဒိဋ္ဌိကန္တိ သာမံ ပဿိတဗ္ဗကံ။ ဒါယကောတိ ဒါနသူရော။ န သော သဒ္ဓါမတ္တကေနေဝ တိဋ္ဌတိ၊ ပရိစ္စဇိတုမ္ပိ သက္ကောတီတိ အတ္ထော။ ဒါနပတီတိ ယံ ဒါနံ ဒေတိ၊ တဿ ပတိ ဟုတွာ ဒေတိ၊ န ဒါသော၊ န သဟာယော။ ယော ဟိ အတ္တနာ မဓုရံ ဘုဉ္ဇတိ၊ ပရေသံ အမဓုရံ ဒေတိ၊ သော ဒါနသင်္ခါတဿ ဒေယျဓမ္မဿ ဒါသော ဟုတွာ ဒေတိ။ ယော ယံ အတ္တနာ ဘုဉ္ဇတိ၊ တဒေဝ ဒေတိ၊ သော သဟာယော ဟုတွာ ဒေတိ။ ယော ပန အတ္တနာ ယေန ကေနစိ ယာပေတိ၊ ပရေသံ မဓုရံ ဒေတိ၊ သော ပတိ ဇေဋ္ဌကော သာမီ ဟုတွာ ဒေတိ။ တာဒိသံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ‘‘ဒါနပတီ’’တိ။

အမင်္ကုဘူတောတိ န နိတ္တေဇဘူတော။ ဝိသာရဒေါတိ ဉာဏသောမနဿပ္ပတ္တော။ သဟဗျတံ ဂတာတိ သဟဘာဝံ ဧကီဘာဝံ ဂတာ။ ကတာဝကာသာတိ ယေန ကမ္မေန တတ္ထ အဝကာသော ဟောတိ၊ တဿ ကတတ္တာ ကတာဝကာသာ။ တံ ပန ယသ္မာ ကုသလမေဝ ဟောတိ၊ တသ္မာ ကတကုသလာတိ ဝုတ္တံ။ မောဒရေတိ မောဒန္တိ ပမောဒန္တိ။ အသိတဿာတိ အနိဿိတဿ တထာဂတဿ။ တာဒိနောတိ တာဒိလက္ခဏံ ပတ္တဿ။

၅။ ဒါနာနိသံသသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၅။ ပဉ္စမေ ဂိဟိဓမ္မာ အနပဂတော ဟောတီတိ အခဏ္ဍပဉ္စသီလော ဟောတိ။ သတံ ဓမ္မံ အနုက္ကမန္တိ သပ္ပုရိသာနံ မဟာပုရိသာနံ ဓမ္မံ အနုက္ကမန္တော ။ သန္တောနံ ဘဇန္တီတိ သပ္ပုရိသာ ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓတထာဂတသာဝကာ ဧတံ ဘဇန္တိ။

၆။ ကာလဒါနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၆။ ဆဋ္ဌေ ကာလဒါနာနီတိ ယုတ္တဒါနာနိ၊ ပတ္တဒါနာနိ အနုစ္ဆဝိကဒါနာနီတိ အတ္ထော။ နဝသဿာနီတိ အဂ္ဂသဿာနိ။ နဝဖလာနီတိ အာရာမတော ပဌမုပ္ပန္နာနိ အဂ္ဂဖလာနိ။ ပဌမံ သီလဝန္တေသု ပတိဋ္ဌာပေတီတိ ပဌမံ သီလဝန္တာနံ ဒတွာ ပစ္ဆာ အတ္တနာ ပရိဘုဉ္ဇတိ။ ဝဒညူတိ ဘာသိတညူ။ ကာလေန ဒိန္နန္တိ ယုတ္တပ္ပတ္တကာလေန ဒိန္နံ။ အနုမောဒန္တီတိ ဧကမန္တေ ဌိတာ အနုမောဒန္တိ။ ဝေယျာဝစ္စန္တိ ကာယေန ဝေယျာဝဋိကကမ္မံ ကရောန္တိ။ အပ္ပဋိဝါနစိတ္တောတိ အနုက္ကဏ္ဌိတစိတ္တော။ ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလန္တိ ယသ္မိံ ဌာနေ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ၊ တတ္ထ ဒဒေယျ။

၇။ ဘောဇနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၇။ သတ္တမေ အာယုံ ဒေတီတိ အာယုဒါနံ ဒေတိ။ ဝဏ္ဏန္တိ သရီရဝဏ္ဏံ။ သုခန္တိ ကာယိကစေတသိကသုခံ။ ဗလန္တိ သရီရထာမံ။ ပဋိဘာနန္တိ ယုတ္တမုတ္တပ္ပဋိဘာနံ။

၈။ သဒ္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၈။ အဋ္ဌမေ အနုကမ္ပန္တီတိ အနုဂ္ဂဏှန္တိ။ ခန္ဓိမာဝ မဟာဒုမောတိ ခန္ဓသမ္ပန္နော မဟာရုက္ခော ဝိယ။ မနောရမေ အာယတနေတိ ရမဏီယေ သမောသရဏဋ္ဌာနေ။ ဆာယံ ဆာယတ္ထိကာ ယန္တီတိ ဆာယာယ အတ္ထိကာဝ ဆာယံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ နိဝါတဝုတ္တိန္တိ နီစဝုတ္တိံ။ အတ္ထဒ္ဓန္တိ ကောဓမာနထဒ္ဓတာယ ရဟိတံ။ သောရတန္တိ သောရစ္စေန သုစိသီလေန သမန္နာဂတံ။ သခိလန္တိ သမ္မောဒကံ။

၉။ ပုတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၃၉။ နဝမေ ဘတော ဝါ နော ဘရိဿတီတိ အမှေဟိ ထညပါယနဟတ္ထပါဒဝဍ္ဎနာဒီဟိ ဘတော ပဋိဇဂ္ဂိတော အမှေ မဟလ္လကကာလေ ဟတ္ထပါဒဓောဝန-နှာပနယာဂုဘတ္တဒါနာဒီဟိ ဘရိဿတိ။ ကိစ္စံ ဝါ နော ကရိဿတီတိ အတ္တနော ကမ္မံ ဌပေတွာ အမှာကံ ရာဇကုလာဒီသု ဥပ္ပန္နံ ကိစ္စံ ဂန္တွာ ကရိဿတိ ။ ကုလဝံသော စိရံ ဌဿတီတိ အမှာကံ သန္တကံ ခေတ္တဝတ္ထုဟိရညသုဝဏ္ဏာဒိံ အဝိနာသေတွာ ရက္ခန္တေ ပုတ္တေ ကုလဝံသော စိရံ ဌဿတိ၊ အမှေဟိ ဝါ ပဝတ္တိတာနိ သလာကဘတ္တာဒီနိ အနုပစ္ဆိန္ဒိတွာ ပဝတ္တေဿတိ၊ ဧဝမ္ပိ နော ကုလဝံသော စိရံ ဌဿတိ။ ဒါယဇ္ဇံ ပဋိပဇ္ဇိဿတီတိ ကုလဝံသာနုရူပါယ ပဋိပတ္တိယာ အတ္တာနံ ဒါယဇ္ဇာရဟံ ကရောန္တော အမှာကံ သန္တကံ ဒါယဇ္ဇံ ပဋိပဇ္ဇိဿတိ။ ဒက္ခိဏံ အနုပ္ပဒဿတီတိ ပတ္တိဒါနံ ကတွာ တတိယဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဒါနံ အနုပ္ပဒဿတိ။

သန္တော သပ္ပုရိသာတိ ဣမသ္မိံ ဌာနေ မာတာပိတူသု သမ္မာ ပဋိပတ္တိယာ သန္တော သပ္ပုရိသာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပုဗ္ဗေ ကတမနုဿရန္တိ မာတာပိတူဟိ ပဌမတရံ ကတဂုဏံ အနုဿရန္တာ။ ဩဝါဒကာရီတိ မာတာပိတူဟိ ဒိန္နဿ ဩဝါဒဿ ကတ္တာ။ ဘတပေါသီတိ ယေဟိ ဘတော၊ တေသံ ပေါသကော။ ပသံသိယောတိ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ မဟာဇနေန ပသံသိတဗ္ဗော ဟောတိ။

၁၀။ မဟာသာလပုတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၀။ ဒသမေ မဟာသာလာတိ မဟာရုက္ခာ။ သာခါပတ္တပလာသေန ဝဍ္ဎန္တီတိ ခုဒ္ဒကသာခါဟိ စ ပတ္တသင်္ခါတေန စ ပလာသေန ဝဍ္ဎန္တိ။ အရညသ္မိန္တိ အဂါမကေ ပဒေသေ။ ဗြဟာဝနေတိ မဟာဝနေ အဋဝိယံ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

သုမနဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။