📜

၂။ အနုသယဝဂ္ဂေါ

၃။ ကုလသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၃။ ဒုတိယဿ တတိယေ နာလန္တိ န ယုတ္တံ နာနုစ္ဆဝိကံ။ န မနာပေနာတိ န မနမှိ အပ္ပနကေန အာကာရေန နိသိန္နာသနတော ပစ္စုဋ္ဌေန္တိ၊ အနာဒရမေဝ ဒဿေန္တိ။ သန္တမဿ ပရိဂုဟန္တီတိ ဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ ဒေယျဓမ္မံ ဧတဿ နိဂုဟန္တိ ပဋိစ္ဆာဒေန္တိ။ အသက္ကစ္စံ ဒေန္တိ နော သက္ကစ္စန္တိ လူခံ ဝါ ဟောတု ပဏီတံ ဝါ၊ အသဟတ္ထာ အစိတ္တီကာရေန ဒေန္တိ၊ နော စိတ္တီကာရေန။

၄။ ပုဂ္ဂလသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၄။ စတုတ္ထေ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တောတိ ဒွီဟိ ဘာဂေဟိ ဝိမုတ္တော၊ အရူပသမာပတ္တိယာ ရူပကာယတော ဝိမုတ္တော၊ မဂ္ဂေန နာမကာယတော။ သော စတုန္နံ အရူပသမာပတ္တီနံ ဧကေကတော ဝုဋ္ဌာယ သင်္ခါရေ သမ္မသိတွာ အရဟတ္တံ ပတ္တာနံ စတုန္နံ၊ နိရောဓာ ဝုဋ္ဌာယ အရဟတ္တံ ပတ္တအနာဂါမိနော စ ဝသေန ပဉ္စဝိဓော ဟောတိ။ ပါဠိ ပနေတ္ထ ‘‘ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အဋ္ဌ ဝိမောက္ခေ ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ၊ ပညာယ စဿ ဒိသွာ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ ဟောန္တီ’’တိ (ပု။ ပ။ ၂၀၈) ဧဝံ အဋ္ဌဝိမောက္ခလာဘိနော ဝသေန အာဂတာ။

ပညာယ ဝိမုတ္တောတိ ပညာဝိမုတ္တော။ သော သုက္ခဝိပဿကော၊ စတူဟိ ဈာနေဟိ ဝုဋ္ဌာယ အရဟတ္တံ ပတ္တာ စတ္တာရော စာတိ ဣမေသံ ဝသေန ပဉ္စဝိဓော ဟောတိ။ ပါဠိ ပနေတ္ထ အဋ္ဌဝိမောက္ခပဋိက္ခေပဝသေနေဝ အာဂတာ။ ယထာဟ – ‘‘န ဟေဝ ခေါ အဋ္ဌ ဝိမောက္ခေ ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ၊ ပညာယ စဿ ဒိသွာ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ ဟောန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ပညာဝိမုတ္တော’’တိ။

ဖုဋ္ဌန္တံ သစ္ဆိကတောတိ ကာယသက္ခီ။ သော ဈာနဖဿံ ပဌမံ ဖုသတိ၊ ပစ္ဆာ နိရောဓံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောတိ။ သော သောတာပတ္တိဖလဋ္ဌံ အာဒိံ ကတွာ ယာဝ အရဟတ္တမဂ္ဂဋ္ဌာ ဆဗ္ဗိဓော ဟောတိ။ တေနာဟ – ‘‘ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အဋ္ဌ ဝိမောက္ခေ ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ၊ ပညာယ စဿ ဒိသွာ ဧကစ္စေ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ ဟောန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ကာယသက္ခီ’’တိ (ပု။ ပ။ ၂၀၈)။

ဒိဋ္ဌန္တံ ပတ္တောတိ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော။ တတြိဒံ သင်္ခေပလက္ခဏံ – ဒုက္ခာ သင်္ခါရာ၊ သုခေါ နိရောဓောတိ ဉာတံ ဟောတိ ဒိဋ္ဌံ ဝိဒိတံ သစ္ဆိကတံ ဖုသိတံ ပညာယာတိ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော။ ဝိတ္ထာရတော ပန သောပိ ကာယသက္ခီ ဝိယ ဆဗ္ဗိဓော ဟောတိ။ တေနေဝါဟ – ‘‘ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ…ပေ… ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ တထာဂတပ္ပဝေဒိတာ စဿ ဓမ္မာ ပညာယ ဝေါဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ဝေါစရိတာ ပညာယ…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော’’တိ။

သဒ္ဓါယ ဝိမုတ္တောတိ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော။ သောပိ ဝုတ္တနယေနေဝ ဆဗ္ဗိဓော ဟောတိ။ တေနာဟ – ‘‘ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ…ပေ… ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ တထာဂတပ္ပဝေဒိတာ စဿ ဓမ္မာ ပညာယ ဝေါဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ဝေါစရိတာ ပညာယ…ပေ… နော စ ခေါ ယထာဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တဿ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော သဒ္ဓါဝိမုတ္တော’’တိ။ ဧတဿ ဟိ သဒ္ဓါဝိမုတ္တဿ ပုဗ္ဗဘာဂမဂ္ဂက္ခဏေ သဒ္ဒဟန္တဿ ဝိယ ဩကပ္ပေန္တဿ ဝိယ အဓိမုစ္စန္တဿ ဝိယ စ ကိလေသက္ခယော ဟောတိ၊ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တဿ ပုဗ္ဗဘာဂမဂ္ဂက္ခဏေ ကိလေသစ္ဆေဒကဉာဏံ အဒန္ဓံ တိခိဏံ သူရံ ဟုတွာ ဝဟတိ။ တသ္မာ ယထာ နာမ နာတိတိခိဏေန အသိနာ ကဒလိံ ဆိန္ဒန္တဿ ဆိန္နဋ္ဌာနံ မဋ္ဌံ န ဟောတိ၊ အသိ သီဃံ န ဝဟတိ၊ သဒ္ဒေါ သုယျတိ၊ ဗလဝတရော ဝါယာမော ကာတဗ္ဗော ဟောတိ၊ ဧဝရူပါ သဒ္ဓါဝိမုတ္တဿ ပုဗ္ဗဘာဂမဂ္ဂဘာဝနာ။ ယထာ ပန သုနိသိတေန အသိနာ ကဒလိံ ဆိန္ဒန္တဿ ဆိန္နဋ္ဌာနံ မဋ္ဌံ ဟောတိ၊ အသိ သီဃံ ဝဟတိ၊ သဒ္ဒေါ န သုယျတိ၊ ဗလဝဝါယာမကိစ္စံ န ဟောတိ၊ ဧဝရူပါ ပညာဝိမုတ္တဿ ပုဗ္ဗဘာဂမဂ္ဂဘာဝနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဓမ္မံ အနုဿရတီတိ ဓမ္မာနုသာရီ။ ဓမ္မောတိ ပညာ၊ ပညာပုဗ္ဗင်္ဂမံ မဂ္ဂံ ဘာဝေတီတိ အတ္ထော။ သဒ္ဓါနုသာရိမှိပိ ဧသေဝ နယော။ ဥဘောပေတေ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဋ္ဌာယေဝ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ – ‘‘ယဿ ပုဂ္ဂလဿ သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နဿ ပညိန္ဒြိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ၊ ပညာဝါဟိံ ပညာပုဗ္ဗင်္ဂမံ အရိယမဂ္ဂံ ဘာဝေတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ဓမ္မာနုသာရီ။ ယဿ ပုဂ္ဂလဿ သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နဿ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ၊ သဒ္ဓါဝါဟိံ သဒ္ဓါပုဗ္ဗင်္ဂမံ အရိယမဂ္ဂံ ဘာဝေတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော သဒ္ဓါနုသာရီ’’တိ (ပု။ ပ။ ၂၀၈)။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ၊ ဝိတ္ထာရတော ပနေသာ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တာဒိကထာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၇၇၁၊ ၈၈၉) ပညာဘာဝနာဓိကာရေ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ တတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

၅။ ဥဒကူပမာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၅။ ပဉ္စမေ ဥဒကူပမာတိ နိမုဇ္ဇနာဒိအာကာရံ ဂဟေတွာ ဥဒကေန ဥပမိတာ။ သကိံ နိမုဂ္ဂေါတိ ဧကဝါရမေဝ နိမုဂ္ဂေါ။ ဧကန္တကာဠကေဟီတိ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဥမ္မုဇ္ဇတီတိ ဥဋ္ဌဟတိ။ သာဓူတိ သောဘနာ ဘဒ္ဒကာ။ ဟာယတိယေဝါတိ စင်္ကဝါရေ အာသိတ္တဥဒကံ ဝိယ ပရိဟာယတေဝ ။ ဥမ္မုဇ္ဇိတွာ ဝိပဿတိ ဝိလောကေတီတိ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဂန္တဗ္ဗဒိသံ ဝိပဿတိ ဝိလောကေတိ။ ပတရတီတိ ဂန္တဗ္ဗဒိသာဘိမုခေါ တရတိ နာမ။ ပဋိဂါဓပ္ပတ္တော ဟောတီတိ ဥဋ္ဌာယ ဝိလောကေတွာ ပတရိတွာ ဧကသ္မိံ ဌာနေ ပတိဋ္ဌာပတ္တော နာမ ဟောတိ၊ တိဋ္ဌတိ န ပုနာဂစ္ဆတိ။ တိဏ္ဏောပါရင်္ဂတော ထလေ တိဋ္ဌတီတိ သဗ္ဗကိလေသောဃံ တရိတွာ ပရတီရံ ဂန္တွာ နိဗ္ဗာနထလေ ပတိဋ္ဌိတော နာမ ဟောတိ။ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ ဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋံ ကထိတံ။

၆။ အနိစ္စာနုပဿီသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၁၆။ ဆဋ္ဌေ အနိစ္စာတိ ဧဝံ ပညာယ ဖရန္တော အနုပဿတီတိ အနိစ္စာနုပဿီ။ အနိစ္စာတိ ဧဝံ သညာ အဿာတိ အနိစ္စသညီ။ အနိစ္စာတိ ဧဝံ ဉာဏေန ပဋိသံဝေဒိတာ အဿာတိ အနိစ္စပဋိသံဝေဒီ။ သတတန္တိ သဗ္ဗကာလံ။ သမိတန္တိ ယထာ ပုရိမစိတ္တေန ပစ္ဆိမစိတ္တံ သမိတံ သမုပဂတံ ဃဋ္ဋိတံ ဟောတိ၊ ဧဝံ။ အဗ္ဗောကိဏ္ဏန္တိ နိရန္တရံ အညေန စေတသာ အသံမိဿံ။ စေတသာ အဓိမုစ္စမာနောတိ စိတ္တေန သန္နိဋ္ဌာပယမာနော။ ပညာယ ပရိယောဂါဟမာနောတိ ဝိပဿနာဉာဏေန အနုပဝိသမာနော။

အပုဗ္ဗံ အစရိမန္တိ အပုရေ အပစ္ဆာ ဧကက္ခဏေယေဝ။ ဣဓ သမသီသီ ကထိတော။ သော စတုဗ္ဗိဓော ဟောတိ ရောဂသမသီသီ၊ ဝေဒနာသမသီသီ၊ ဣရိယာပထသမသီသီ၊ ဇီဝိတသမသီသီတိ။ တတ္ထ ယဿ အညတရေန ရောဂေန ဖုဋ္ဌဿ သတော ရောဂဝူပသမော စ အာသဝက္ခယော စ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဟောတိ၊ အယံ ရောဂသမသီသီ နာမ။ ယဿ ပန အညတရံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော ဝေဒနာဝူပသမော စ အာသဝက္ခယော စ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဟောတိ၊ အယံ ဝေဒနာသမသီသီ နာမ။ ယဿ ပန ဌာနာဒီသု ဣရိယာပထေသု အညတရသမင်္ဂိနော ဝိပဿန္တဿ ဣရိယာပထဿ ပရိယောသာနဉ္စ အာသဝက္ခယော စ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဟောတိ၊ အယံ ဣရိယာပထသမသီသီ နာမ။ ယဿ ပန ဥပက္ကမတော ဝါ သရသတော ဝါ ဇီဝိတပရိယာဒါနဉ္စ အာသဝက္ခယော စ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဟောတိ၊ အယံ ဇီဝိတသမသီသီ နာမ။ အယမိဓ အဓိပ္ပေတော။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ အာသဝပရိယာဒါနံ မဂ္ဂစိတ္တေန၊ ဇီဝိတပရိယာဒါနံ စုတိစိတ္တေန ဟောတီတိ ဥဘိန္နံ ဧကက္ခဏေ သမ္ဘဝေါ နာမ နတ္ထိ။ ယသ္မာ ပနဿ အာသဝေသု ခီဏမတ္တေသု ပစ္စဝေက္ခဏဝါရာနန္တရမေဝ ဇီဝိတပရိယာဒါနံ ဂစ္ဆတိ၊ အန္တရံ န ပညာယတိ၊ တသ္မာ ဧဝံ ဝုတ္တံ။

အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီတိ ယော ပဉ္စသု သုဒ္ဓါဝါသေသု ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဥပ္ပန္နော နိဗ္ဗတ္တက္ခဏေ ဝါ ထောကံ အတိက္ကမိတွာ ဝါ ဝေမဇ္ဈေ ဌတွာ ဝါ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ၊ တဿေတံ နာမံ။ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီတိ ယော တတ္ထေဝ အာယုဝေမဇ္ဈံ အတိက္ကမိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ။ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီတိ ယော တေသံယေဝ ပုဂ္ဂလာနံ အသင်္ခါရေနေဝ အပ္ပယောဂေန ကိလေသေ ခေပေတိ။ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီတိ ယော သသင်္ခါရေန သပ္ပယောဂေန ကိလေသေ ခေပေတိ။ ဥဒ္ဓံသောတော အကနိဋ္ဌဂါမီတိ ယော ဟေဋ္ဌာ စတူသု သုဒ္ဓါဝါသေသု ယတ္ထ ကတ္ထစိ နိဗ္ဗတ္တိတွာ တတော စုတော အနုပုဗ္ဗေန အကနိဋ္ဌေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ။

၇-၉။ ဒုက္ခာနုပဿီသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၇-၁၉။ သတ္တမေ ဒုက္ခာနုပဿီတိ ပီဠနာကာရံ ဒုက္ခတော အနုပဿန္တော။ အဋ္ဌမေ အနတ္တာနုပဿီတိ အဝသဝတ္တနာကာရံ အနတ္တာတိ အနုပဿန္တော။ နဝမေ သုခါနုပဿီတိ သုခန္တိ ဧဝံ ဉာဏေန အနုပဿန္တော။

၁၀။ နိဒ္ဒသဝတ္ထုသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၀။ ဒသမေ နိဒ္ဒသဝတ္ထူနီတိ နိဒ္ဒသာဒိဝတ္ထူနိ၊ ‘‘နိဒ္ဒသော ဘိက္ခု၊ နိဗ္ဗီသော၊ နိတ္တိံသော၊ နိစ္စတ္တာလီသော၊ နိပ္ပညာသော’’တိ ဧဝံ ဝစနကာရဏာနိ။ အယံ ကိရ ပဉှော တိတ္ထိယသမယေ ဥပ္ပန္နော။ တိတ္ထိယာ ဟိ ဒသဝဿကာလေ မတံ နိဂဏ္ဌံ နိဒ္ဒသောတိ ဝဒန္တိ။ သော ကိရ ပုန ဒသဝဿော န ဟောတိ။ န ကေဝလဉ္စ ဒသဝဿော၊ နဝဝဿောပိ ဧကဝဿောပိ န ဟောတိ။ ဧတေနေဝ နယေန ဝီသတိဝဿာဒိကာလေပိ မတံ နိဂဏ္ဌံ ‘‘နိဗ္ဗီသော နိတ္တိံသော နိစ္စတ္တာလီသော နိပ္ပညာသော’’တိ ဝဒန္တိ။ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဂါမေ ဝိစရန္တော တံ ကထံ သုတွာ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ဘဂဝတော အာရောစေသိ။ ဘဂဝါ အာဟ – ‘‘န ဣဒံ၊ အာနန္ဒ၊ တိတ္ထိယာနံ အဓိဝစနံ၊ မမ သာသနေ ခီဏာသဝဿေတံ အဓိဝစနံ။ ခီဏာသဝေါ ဟိ ဒသဝဿကာလေ ပရိနိဗ္ဗုတော ပုန ဒသဝဿော န ဟောတိ။ န ကေဝလဉ္စ ဒသဝဿောဝ၊ နဝဝဿောပိ…ပေ… ဧကဝဿောပိ။ န ကေဝလဉ္စ ဧကဝဿောဝ၊ ဧကာဒသမာသိကောပိ…ပေ… ဧကမာသိကောပိ ဧကမုဟုတ္တိကောပိ န ဟောတိယေဝ’’။ ကသ္မာ? ပုန ပဋိသန္ဓိယာ အဘာဝါ။ နိဗ္ဗီသာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဣတိ ဘဂဝါ ‘‘မမ သာသနေ ခီဏာသဝဿေတံ အဓိဝစန’’န္တိ ဝတွာ ယေဟိ ကာရဏေဟိ နိဒ္ဒသော ဟောတိ၊ တာနိ ဒဿေတုံ ဣမံ ဒေသနံ အာရဘိ။

တတ္ထ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ။ သိက္ခာသမာဒါနေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတီတိ သိက္ခာတ္တယပူရဏေ ဗလဝစ္ဆန္ဒော ဟောတိ။ အာယတိဉ္စ သိက္ခာသမာဒါနေ အဝိဂတပေမောတိ အနာဂတေ ပုနဒိဝသာဒီသုပိ သိက္ခာပူရဏေ အဝိဂတပေမေနေဝ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ဓမ္မနိသန္တိယာတိ ဓမ္မနိသာမနာယ။ ဝိပဿနာယေတံ အဓိဝစနံ။ ဣစ္ဆာဝိနယေတိ တဏှာဝိနယေ။ ပဋိသလ္လာနေတိ ဧကီဘာဝေ။ ဝီရိယာရမ္ဘေတိ ကာယိကစေတသိကဿ ဝီရိယဿ ပူရဏေ။ သတိနေပက္ကေတိ သတိယဉ္စေဝ နိပကဘာဝေ။ ဒိဋ္ဌိပဋိဝေဓေတိ မဂ္ဂဒဿနေ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

အနုသယဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။