📜

၃။ ဝဇ္ဇိသတ္တကဝဂ္ဂေါ

၁။ သာရန္ဒဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၁။ တတိယဿ ပဌမေ သာရန္ဒဒေ စေတိယေတိ ဧဝံနာမကေ ဝိဟာရေ။ အနုပ္ပန္နေ ကိရ တထာဂတေ တတ္ထ သာရန္ဒဒဿ ယက္ခဿ နိဝါသနဋ္ဌာနံ စေတိယံ အဟောသိ၊ အထေတ္ထ ဘဂဝတော ဝိဟာရံ ကာရေသုံ။ သော သာရန္ဒဒစေတိယံတွေဝ သင်္ခံ ဂတော။ ယာဝကီဝဉ္စာတိ ယတ္တကံ ကာလံ။ အဘိဏှံ သန္နိပါတာတိ ဒိဝသဿ တိက္ခတ္တုံ သန္နိပတန္တာပိ အန္တရန္တရာ သန္နိပတန္တာပိ အဘိဏှံ သန္နိပါတာဝ။ သန္နိပါတဗဟုလာတိ ‘‘ဟိယျောပိ ပုရိမဒိဝသမ္ပိ သန္နိပတမှ၊ ပုန အဇ္ဇ ကိမတ္ထံ သန္နိပတာမာ’’တိ ဝေါသာနမနာပဇ္ဇနေန သန္နိပါတဗဟုလာ။ ဝုဒ္ဓိယေဝ လိစ္ဆဝီ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ နော ပရိဟာနီတိ အဘိဏှံ အသန္နိပတန္တာ ဟိ ဒိသာသု အာဂတံ သာသနံ န သုဏန္တိ၊ တတော ‘‘အသုကဂါမသီမာ ဝါ နိဂမသီမာ ဝါ အာကုလာ၊ အသုကဋ္ဌာနေ စောရာ ပရိယုဋ္ဌိတာ’’တိ န ဇာနန္တိ။ စောရာပိ ‘‘ပမတ္တာ ရာဇာနော’’တိ ဉတွာ ဂါမနိဂမာဒီနိ ပဟရန္တာ ဇနပဒံ နာသေန္တိ။ ဧဝံ ရာဇူနံ ပရိဟာနိ ဟောတိ ။ အဘိဏှံ သန္နိပတန္တာ ပန တံ ပဝတ္တိံ သုဏန္တိ၊ တတော ဗလံ ပေသေတွာ အမိတ္တမဒ္ဒနံ ကရောန္တိ။ စောရာပိ ‘‘အပ္ပမတ္တာ ရာဇာနော၊ န သက္ကာ အမှေဟိ ဝဂ္ဂဗန္ဓနေန ဝိစရိတု’’န္တိ ဘိဇ္ဇိတွာ ပလာယန္တိ။ ဧဝံ ရာဇူနံ ဝုဒ္ဓိ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ဝုဒ္ဓိယေဝ လိစ္ဆဝီ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ နော ပရိဟာနီ’’တိ။

သမဂ္ဂါတိအာဒီသု သန္နိပါတဘေရိယာ နိဂ္ဂတာယ ‘‘အဇ္ဇ မေ ကိစ္စံ အတ္ထိ မင်္ဂလံ အတ္ထီ’’တိ ဝိက္ခေပံ ကရောန္တာ န သမဂ္ဂါ သန္နိပတန္တိ နာမ။ ဘေရိသဒ္ဒံ ပန သုတွာဝ ဘုဉ္ဇမာနာပိ အလင်္ကုရုမာနာပိ ဝတ္ထာနိ နိဝါသယမာနာပိ အဒ္ဓဘုတ္တာ အဒ္ဓါလင်္ကတာ ဝတ္ထံ နိဝါသေန္တာဝ သန္နိပတန္တာ သမဂ္ဂါ သန္နိပတန္တိ နာမ။ သန္နိပတိတာ ပန စိန္တေတွာ မန္တေတွာ ကတ္တဗ္ဗံ ကတွာ ဧကတောဝ အဝုဋ္ဌဟန္တာ န သမဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟန္တိ နာမ။ ဧဝံ ဝုဋ္ဌိတေသု ဟိ ယေ ပဌမံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တေသံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အမှေဟိ ဗာဟိရကထာဝ သုတာ၊ ဣဒါနိ ဝိနိစ္ဆယကထာ ဘဝိဿတီ’’တိ။ ဧကတော ဝုဋ္ဌဟန္တာ ပန သမဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟန္တိ နာမ။ အပိစ ‘‘အသုကဋ္ဌာနေ ဂါမသီမာ ဝါ နိဂမသီမာ ဝါ အာကုလာ၊ စောရာ ဝါ ပရိယုဋ္ဌိတာ’’တိ သုတွာ ‘‘ကော ဂန္တွာ အမိတ္တမဒ္ဒနံ ကရိဿတီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အဟံ ပဌမံ အဟံ ပဌမ’’န္တိ ဝတွာ ဂစ္ဆန္တာပိ သမဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟန္တိ နာမ။ ဧကဿ ပန ကမ္မန္တေ ဩသီဒမာနေ သေသာ ပုတ္တဘာတရော ပေသေတွာ တဿ ကမ္မန္တံ ဥပတ္ထမ္ဘယမာနာပိ အာဂန္တုကရာဇာနံ ‘‘အသုကဿ ဂေဟံ ဂစ္ဆတု၊ အသုကဿ ဂေဟံ ဂစ္ဆတူ’’တိ အဝတွာ သဗ္ဗေ ဧကတော သင်္ဂဏှန္တာပိ ဧကဿ မင်္ဂလေ ဝါ ရောဂေ ဝါ အညသ္မိံ ဝါ ပန တာဒိသေ သုခဒုက္ခေ ဥပ္ပန္နေ သဗ္ဗေ တတ္ထ သဟာယဘာဝံ ဂစ္ဆန္တာပိ သမဂ္ဂါ ဝဇ္ဇိကရဏီယာနိ ကရောန္တိ နာမ။

အပ္ပညတ္တန္တိအာဒီသု ပုဗ္ဗေ အကတံ သုင်္ကံ ဝါ ဗလိံ ဝါ ဒဏ္ဍံ ဝါ အာဟရာပေန္တာ အပ္ပညတ္တံ ပညာပေန္တိ နာမ။ ပေါရာဏပဝေဏိယာ အာဂတမေဝ ပန အနာဟရာပေန္တာ ပညတ္တံ သမုစ္ဆိန္ဒန္တိ နာမ။ စောရောတိ ဂဟေတွာ ဒဿိတေ အဝိစိနိတွာ ဆေဇ္ဇဘေဇ္ဇံ အနုသာသန္တာ ပေါရာဏံ ဝဇ္ဇိဓမ္မံ သမာဒါယ န ဝတ္တန္တိ နာမ။ တေသံ အပညတ္တံ ပညာပေန္တာနံ အဘိနဝသုင်္ကာဒိပီဠိတာ မနုဿာ ‘‘အတိဥပဒ္ဒုတမှ၊ ကေ ဣမေသံ ဝိဇိတေ ဝသိဿန္တီ’’တိ ပစ္စန္တံ ပဝိသိတွာ စောရာ ဝါ စောရသဟာယာ ဝါ ဟုတွာ ဇနပဒံ ဟနန္တိ။ ပညတ္တံ သမုစ္ဆိန္ဒန္တာနံ ပဝေဏိအာဂတာနိ သုင်္ကာဒီနိ အဂဏှန္တာနံ ကောသော ပရိဟာယတိ၊ တတော ဟတ္ထိအဿဗလကာယဩရောဓာဒယော ယထာနိဗဒ္ဓံ ဝဋ္ဋံ အလဘမာနာ ထာမဗလေန ပရိဟာယန္တိ။ တေ နေဝ ယုဒ္ဓက္ခမာ ဟောန္တိ န ပါရိစရိယက္ခမာ။ ပေါရာဏံ ဝဇ္ဇိဓမ္မံ သမာဒါယ အဝတ္တန္တာနံ ဝိဇိတေ မနုဿာ ‘‘အမှာကံ ပုတ္တံ ပိတရံ ဘာတရံ အစောရံယေဝ စောရောတိ ကတွာ ဆိန္ဒိံသု ဘိန္ဒိံသူ’’တိ ကုဇ္ဈိတွာ ပစ္စန္တံ ပဝိသိတွာ စောရာ ဝါ စောရသဟာယာ ဝါ ဟုတွာ ဇနပဒံ ဟနန္တိ။ ဧဝံ ရာဇူနံ ပရိဟာနိ ဟောတိ။ အပညတ္တံ န ပညာပေန္တာနံ ပန ‘‘ပဝေဏိအာဂတံယေဝ ရာဇာနော ကရောန္တီ’’တိ မနုဿာ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌာ ကသိဝါဏိဇ္ဇာဒိကေ ကမ္မန္တေ သမ္ပာဒေန္တိ။ ပညတ္တံ အသမုစ္ဆိန္ဒန္တာနံ ပဝေဏိအာဂတာနိ သုင်္ကာဒီနိ ဂဏှန္တာနံ ကောသော ဝဍ္ဎတိ၊ တတော ဟတ္ထိအဿဗလကာယဩရောဓာဒယော ယထာနိဗဒ္ဓံ ဝဋ္ဋံ လဘမာနာ ထာမဗလသမ္ပန္နာ ယုဒ္ဓက္ခမာ စေဝ ပါရိစရိယက္ခမာ စ ဟောန္တိ။ ပေါရာဏေ ဝဇ္ဇိဓမ္မေ သမာဒါယ ဝတ္တန္တာနံ မနုဿာ န ဥဇ္ဈာယန္တိ။ ‘‘ရာဇာနော ပေါရာဏပဝေဏိယာ ကရောန္တိ၊ အဋ္ဋကုလိကသေနာပတိဥပရာဇူဟိ ပရိက္ခိတံ သယမ္ပိ ပရိက္ခိပိတွာ ပဝေဏိပေါတ္ထကံ ဝါစာပေတွာ အနုစ္ဆဝိကမေဝ ဒဏ္ဍံ ပဝတ္တယန္တိ၊ ဧတေသံ ဒေါသော နတ္ထိ၊ အမှာကံယေဝ ဒေါသော’’တိ အပ္ပမတ္တာ ကမ္မန္တေ ကရောန္တိ။ ဧဝံ ရာဇူနံ ဝုဒ္ဓိ ဟောတိ။

သက္ကရိဿန္တီတိ ယံကိဉ္စိ တေသံ သက္ကာရံ ကရောန္တာ သုန္ဒရမေဝ ကရိဿန္တိ။ ဂရုံ ကရိဿန္တီတိ ဂရုဘာဝံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတွာ ကရိဿန္တိ။ မာနေဿန္တီတိ မနေန ပိယာယိဿန္တိ။ ပူဇေဿန္တီတိ ပစ္စယပူဇာယ ပူဇေဿန္တိ။ သောတဗ္ဗံ မညိဿန္တီတိ ဒိဝသဿ ဒွေ တယော ဝါရေ ဥပဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ တေသံ ကထံ သောတဗ္ဗံ သဒ္ဓါတဗ္ဗံ မညိဿန္တိ။ တတ္ထ ယေ ဧဝံ မဟလ္လကာနံ ရာဇူနံ သက္ကာရာဒီနိ န ကရောန္တိ၊ ဩဝါဒတ္ထာယ ဝါ နေသံ ဥပဋ္ဌာနံ န ဂစ္ဆန္တိ၊ တေ တေဟိ ဝိဿဋ္ဌာ အနောဝဒိယမာနာ ကီဠာပသုတာ ရဇ္ဇတော ပရိဟာယန္တိ။ ယေ ပန တထာ ပဋိပဇ္ဇန္တိ၊ တေသံ မဟလ္လကရာဇာနော ‘‘ဣဒံ ကာတဗ္ဗံ ဣဒံ န ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ပေါရာဏပဝေဏိံ အာစိက္ခန္တိ။ သင်္ဂါမံ ပတွာပိ ‘‘ဧဝံ ပဝိသိတဗ္ဗံ၊ ဧဝံ နိက္ခမိတဗ္ဗ’’န္တိ ဥပါယံ ဒဿေန္တိ။ တေ တေဟိ ဩဝဒိယမာနာ ယထာဩဝါဒံ ပဋိပဇ္ဇမာနာ သက္ကောန္တိ ရဇ္ဇပဝေဏိံ သန္ဓာရေတုံ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ဝုဒ္ဓိယေဝ လိစ္ဆဝီ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ။

ကုလိတ္ထိယောတိ ကုလဃရဏိယော။ ကုလကုမာရိယောတိ အနိဝိဒ္ဓါ တာသံ ဓီတရော။ ဩကဿာတိ ဝါ ပသယှာတိ ဝါ ပသယှာကာရဿေဝေတံ နာမံ။ ဩကာသာတိပိ ပဌန္တိ။ တတ္ထ ဩကဿာတိ အဝကသိတွာ အာကဍ္ဎိတွာ။ ပသယှာတိ အဘိဘဝိတွာ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာတိ အယံ ဝစနတ္ထော။ ဧဝဉှိ ကရောန္တာနံ ဝိဇိတေ မနုဿာ ‘‘အမှာကံ ဂေဟေ ပုတ္တဘာတရောပိ၊ ခေဠသိင်္ဃာနိကာဒီနိ မုခေန အပနေတွာ သံဝဍ္ဎိတာ ဓီတရောပိ ဣမေ ဗလက္ကာရေန ဂဟေတွာ အတ္တနော ဃရေ ဝါသေန္တီ’’တိ ကုပိတာ ပစ္စန္တံ ပဝိသိတွာ စောရာ ဝါ စောရသဟာယာ ဝါ ဟုတွာ ဇနပဒံ ဟနန္တိ။ ဧဝံ အကရောန္တာနံ ပန ဝိဇိတေ မနုဿာ အပ္ပောဿုက္ကာ သကာနိ ကမ္မာနိ ကရောန္တာ ရာဇကောသံ ဝဍ္ဎေန္တိ။ ဧဝမေတ္ထ ဝုဒ္ဓိဟာနိယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဝဇ္ဇီနံဝဇ္ဇိစေတိယာနီတိ ဝဇ္ဇိရာဇူနံ ဝဇ္ဇိရဋ္ဌေ စိတ္တီကတဋ္ဌေန စေတိယာနီတိ လဒ္ဓနာမာနိ ယက္ခဋ္ဌာနာနိ။ အဗ္ဘန္တရာနီတိ အန္တောနဂရေ ဌိတာနိ။ ဗာဟိရာနီတိ ဗဟိနဂရေ ဌိတာနိ။ ဒိန္နပုဗ္ဗံ ကတပုဗ္ဗန္တိ ပုဗ္ဗေ ဒိန္နဉ္စ ကတဉ္စ။ နော ပရိဟာပေဿန္တီတိ အဟာပေတွာ ယထာပဝတ္တမေဝ ကရိဿန္တိ။ ဓမ္မိကံ ဗလိံ ပရိဟာပေန္တာနဉှိ ဒေဝတာ အာရက္ခံ သုသံဝိဟိတံ န ကရောန္တိ၊ အနုပ္ပန္နံ ဒုက္ခံ ဥပ္ပာဒေတုံ အသက္ကောန္တိယောပိ ဥပ္ပန္နံ ကာသသီသရောဂါဒိံ ဝဍ္ဎေန္တိ၊ သင်္ဂါမေ ပတ္တေ သဟာယာ န ဟောန္တိ။ အပရိဟာပေန္တာနံ ပန အာရက္ခံ သုသံဝိဟိတံ ကရောန္တိ၊ အနုပ္ပန္နံ သုခံ ဥပ္ပာဒေတုံ အသက္ကောန္တိယောပိ ဥပ္ပန္နံ ကာသသီသရောဂါဒိံ ဟရန္တိ၊ သင်္ဂါမသီသေ သဟာယာ ဟောန္တီတိ။ ဧဝမေတ္ထ ဝုဒ္ဓိဟာနိယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဓမ္မိကာ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တီတိ ဧတ္ထ ရက္ခာ ဧဝ ယထာ အနိစ္ဆိတံ နာဂစ္ဆတိ၊ ဧဝံ အာဝရဏတော အာဝရဏံ။ ယထာ ဣစ္ဆိတံ န နဿတိ၊ ဧဝံ ဂေါပါယနတော ဂုတ္တိ။ တတ္ထ ဗလကာယေန ပရိဝါရေတွာ ရက္ခနံ ပဗ္ဗဇိတာနံ ဓမ္မိကာ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိ နာမ န ဟောတိ။ ယထာ ပန ဝိဟာရဿ ဥပဝနေ ရုက္ခေ န ဆိန္ဒန္တိ၊ ဝါဇိကာ ဝါဇံ န ကရောန္တိ၊ ပေါက္ခရဏီသု မစ္ဆေ န ဂဏှန္တိ၊ ဧဝံ ကရဏံ ဓမ္မိကာ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိ နာမ။ ကိန္တီတိ ကေန နု ခေါ ကာရဏေန။

တတ္ထ ယေ အနာဂတာနံ အရဟန္တာနံ အာဂမနံ န ဣစ္ဆန္တိ၊ တေ အဿဒ္ဓါ ဟောန္တိ အပ္ပသန္နာ။ ပဗ္ဗဇိတေ သမ္ပတ္တေ ပစ္စုဂ္ဂမနံ န ကရောန္တိ၊ ဂန္တွာ န ပဿန္တိ၊ ပဋိသန္ထာရံ န ကရောန္တိ၊ ပဉှံ န ပုစ္ဆန္တိ၊ ဓမ္မံ န သုဏန္တိ၊ ဒါနံ န ဒေန္တိ၊ အနုမောဒနံ န သုဏန္တိ၊ နိဝါသနဋ္ဌာနံ န သံဝိဒဟန္တိ။ အထ နေသံ အဝဏ္ဏော ဥဂ္ဂစ္ဆတိ ‘‘အသုကော နာမ ရာဇာ အဿဒ္ဓါ အပ္ပသန္နော၊ ပဗ္ဗဇိတေ သမ္ပတ္တေ ပစ္စုဂ္ဂမနံ န ကရောတိ…ပေ… နိဝါသနဋ္ဌာနံ န သံဝိဒဟတီ’’တိ။ တံ သုတွာ ပဗ္ဗဇိတာ တဿ နဂရဒွါရေန ဂစ္ဆန္တာပိ နဂရံ န ပဝိသန္တိ။ ဧဝံ အနာဂတာနံ အရဟန္တာနံ အနာဂမနမေဝ ဟောတိ။ အာဂတာနံ ပန ဖာသုဝိဟာရေ အသတိ ယေပိ အဇာနိတွာ အာဂတာ၊ တေ ‘‘ဝသိဿာမာတိ တာဝ စိန္တေတွာ အာဂတမှာ၊ ဣမေသံ ပန ရာဇူနံ ဣမိနာ နီဟာရေန ကေ ဝသိဿန္တီ’’တိ နိက္ခမိတွာ ဂစ္ဆန္တိ။ ဧဝံ အနာဂတေသု အနာဂစ္ဆန္တေသု အာဂတေသု ဒုက္ခံ ဝိဟရန္တေသု သော ဒေါသော ပဗ္ဗဇိတာနံ အနာဝါသော ဟောတိ။ တတော ဒေဝတာရက္ခာ န ဟောတိ၊ ဒေဝတာရက္ခာယ အသတိ အမနုဿာ ဩကာသံ လဘန္တိ၊ အမနုဿာ ဥဿန္နာ အနုပ္ပန္နံ ဗျာဓိံ ဥပ္ပာဒေန္တိ။ သီလဝန္တာနံ ဒဿနပဉှပုစ္ဆနာဒိဝတ္ထုကဿ ပုညဿ အနာဂမော ဟောတိ။ ဝိပရိယာယေန ယထာဝုတ္တကဏှပက္ခဝိပရီတဿ သုက္ကပက္ခဿ သမ္ဘဝေါ ဟောတီတိ ဧဝမေတ္ထ ဝုဒ္ဓိဟာနိယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၂။ ဝဿကာရသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂။ ဒုတိယေ အဘိယာတုကာမောတိ အဘိဘဝနတ္ထာယ ယာတုကာမော။ ဝဇ္ဇီတိ ဝဇ္ဇိရာဇာနော။ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေတိ ဧဝံ မဟတိယာ ရာဇိဒ္ဓိယာ သမန္နာဂတေ။ ဧတေန နေသံ သမဂ္ဂဘာဝံ ကထေတိ။ ဧဝံမဟာနုဘာဝေတိ ဧဝံ မဟန္တေန ရာဇာနုဘာဝေန သမန္နာဂတေ ။ ဧတေန နေသံ ဟတ္ထိသိပ္ပာဒီသု ကတသိက္ခတံ ကထေတိ၊ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ‘‘သိက္ခိတာ ဝတိမေ လိစ္ဆဝိကုမာရကာ၊ သုသိက္ခိတာ ဝတိမေ လိစ္ဆဝိကုမာရကာ၊ ယတြ ဟိ နာမ သုခုမေန တာဠစ္ဆိဂ္ဂဠေန အသနံ အတိပါတယိဿန္တိ ပေါင်္ခါနုပေါင်္ခံ အဝိရာဓိတ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၁၁၅)။ ဥစ္ဆေစ္ဆာမီတိ ဥစ္ဆိန္ဒိဿာမိ။ ဝိနာသေဿာမီတိ အဒဿနံ နယိဿာမိ။ အနယဗျသနန္တိ အဝဍ္ဎိဉ္စေဝ၊ ဉာတိဗျသနဉ္စ။ အာပါဒေဿာမီတိ ပါပယိဿာမိ။

ဣတိ ကိရ သော ဌာနနိသဇ္ဇာဒီသု ဣမံ ယုဒ္ဓကထမေဝ ကထေတိ၊ ‘‘ဂမနသဇ္ဇာ ဟောထာ’’တိ စ ဗလကာယံ အာဏာပေတိ။ ကသ္မာ? ဂင်္ဂါယ ကိရ ဧကံ ပဋ္ဋနဂါမံ နိဿာယ အဒ္ဓယောဇနံ အဇာတသတ္တုနော ဝိဇိတံ၊ အဒ္ဓယောဇနံ လိစ္ဆဝီနံ။ တတြ ပဗ္ဗတပါဒတော မဟဂ္ဃဘဏ္ဍံ ဩတရတိ။ တံ သုတွာ ‘‘အဇ္ဇ ယာမိ၊ သွေ ယာမီ’’တိ အဇာတသတ္တုနော သံဝိဒဟန္တဿေဝ လိစ္ဆဝိနော သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ ပုရေတရံ အာဂန္တွာ သဗ္ဗံ ဂဏှန္တိ။ အဇာတသတ္တု ပစ္ဆာ အာဂန္တွာ တံ ပဝတ္တိံ ဉတွာ ကုဇ္ဈိတွာ ဂစ္ဆတိ။ တေ ပုနသံဝစ္ဆရေပိ တထေဝ ကရောန္တိ။ အထ သော ဗလဝါဃာတဇာတော၊ တဒါ ဧဝမကာသိ။

တတော စိန္တေသိ – ‘‘ဂဏေန သဒ္ဓိံ ယုဒ္ဓံ နာမ ဘာရိယံ၊ ဧကောပိ မောဃပ္ပဟာရော နာမ နတ္ထိ။ ဧကေန ခေါ ပန ပဏ္ဍိတေန သဒ္ဓိံ မန္တေတွာ ကရောန္တော နိရပရာဓော ဟောတိ၊ ပဏ္ဍိတော စ သတ္ထာရာ သဒိသော နတ္ထိ၊ သတ္ထာ စ အဝိဒူရေ ဓုရဝိဟာရေ ဝသတိ၊ ဟန္ဒာဟံ ပေသေတွာ ပုစ္ဆာမိ။ သစေ မေ ဂတေန ကောစိ အတ္ထော ဘဝိဿတိ၊ သတ္ထာ တုဏှီ ဘဝိဿတိ။ အနတ္ထေ ပန သတိ ‘ကိံ ရညော တတ္ထ ဂတေနာ’တိ ဝက္ခတီ’’တိ။ သော ဝဿကာရံ ဗြာဟ္မဏံ ပေသေသိ။ ဗြာဟ္မဏော ဂန္တွာ ဘဂဝတော တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ တေန ဝုတ္တံ – အထ ခေါ ရာဇာ…ပေ… အာပါဒေဿာမိ ဝဇ္ဇီတိ။

ဘဂဝန္တံ ဗီဇယမာနောတိ ထေရော ဝတ္တသီသေ ဌတွာ ဘဂဝန္တံ ဗီဇတိ၊ ဘဂဝတော ပန သီတံ ဝါ ဥဏှံ ဝါ နတ္ထိ။ ဘဂဝါ ဗြာဟ္မဏဿ ဝစနံ သုတွာ တေန သဒ္ဓိံ အမန္တေတွာ ထေရေန သဒ္ဓိံ မန္တေတုကာမော ကိန္တိ တေ၊ အာနန္ဒ၊ သုတန္တိအာဒိမာဟ။ တံ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။

ဧကမိဒါဟန္တိ ဣဒံ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗေ ဝဇ္ဇီနံ ဣမဿ ဝဇ္ဇိသတ္တကဿ ဒေသိတဘာဝပ္ပကာသနတ္ထံ အာဟ။ အကရဏီယာတိ အကတ္တဗ္ဗာ၊ အဂ္ဂဟေတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ ယဒိဒန္တိ နိပါတမတ္တံ။ ယုဒ္ဓဿာတိ ကရဏတ္ထေ သာမိဝစနံ၊ အဘိမုခံ ယုဒ္ဓေန ဂဟေတုံ န သက္ကာတိ အတ္ထော။ အညတြ ဥပလာပနာယာတိ ဌပေတွာ ဥပလာပနံ။ ဥပလာပနာ နာမ ‘‘အလံ ဝိဝါဒေန၊ ဣဒါနိ သမဂ္ဂါ ဟောမာ’’တိ ဟတ္ထိအဿရထဟိရညသုဝဏ္ဏာဒီနိ ပေသေတွာ သင်္ဂဟကရဏံ၊ ဧဝဉှိ သင်္ဂဟံ ကတွာ ကေဝလံ ဝိဿာသေန သက္ကာ ဂဏှိတုန္တိ အတ္ထော။ အညတြ မိထုဘေဒါတိ ဌပေတွာ မိထုဘေဒံ။ ဣမိနာ ‘‘အညမညဘေဒံ ကတွာပိ သက္ကာ ဧတေ ဂဟေတု’’န္တိ ဒဿေတိ။ ဣဒံ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ကထာယ နယံ လဘိတွာ အာဟ။ ကိံ ပန ဘဂဝါ ဗြာဟ္မဏဿ ဣမာယ ကထာယ နယလာဘံ ဇာနာတီတိ? အာမ ဇာနာတိ။ ဇာနန္တော ကသ္မာ ကထေသိ? အနုကမ္ပာယ။ ဧဝံ ကိရဿ အဟောသိ – ‘‘မယာ အကထိတေပိ ကတိပါဟေန ဂန္တွာ သဗ္ဗေ ဂဏှိဿတိ၊ ကထိတေ ပန သမဂ္ဂေ ဘိန္ဒန္တော တီဟိ သံဝစ္ဆရေဟိ ဂဏှိဿတိ။ ဧတ္တကမ္ပိ ဇီဝိတမေဝ ဝရံ။ ဧတ္တကဉှိ ဇီဝန္တာ အတ္တနော ပတိဋ္ဌာဘူတံ ပုညံ ကရိဿန္တီ’’တိ။ အဘိနန္ဒိတွာတိ စိတ္တေန နန္ဒိတွာ။ အနုမောဒိတွာတိ ‘‘ယာဝ သုဘာသိတမိဒံ ဘောတာ ဂေါတမေနာ’’တိ ဝါစာယ အနုမောဒိတွာ။ ပက္ကာမီတိ ရညော သန္တိကံ ဂတော။ ရာဇာပိ တမေဝ ပေသေတွာ သဗ္ဗေ ဘိန္ဒိတွာ ဂန္တွာ အနယဗျသနံ ပါပေသိ။

၃။ ပဌမသတ္တကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၃။ တတိယေ အဘိဏှံ သန္နိပါတာတိ ဣဒံ ဝဇ္ဇိသတ္တကေ ဝုတ္တသဒိသမေဝ။ ဣဓာပိ စ အဘိဏှံ အသန္နိပတန္တာ ဒိသာသု အာဂတသာသနံ န သုဏန္တိ၊ တတော ‘‘အသုကဝိဟာရသီမာ အာကုလာ၊ ဥပေါသထပ္ပဝါရဏာ ဌိတာ၊ အသုကသ္မိံ ဌာနေ ဘိက္ခူ ဝေဇ္ဇကမ္မဒူတကမ္မာဒီနိ ကရောန္တိ၊ ဝိညတ္တိဗဟုလာ ဖလပုပ္ဖဒါနာဒီဟိ ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တီ’’တိအာဒီနိ န ဇာနန္တိ။ ပါပဘိက္ခူပိ ‘‘ပမတ္တော သင်္ဃော’’တိ ဉတွာ ရာသိဘူတာ သာသနံ ဩသက္ကာပေန္တိ။ အဘိဏှံ သန္နိပတန္တာ ပန တံ ပဝတ္တိံ သုဏန္တိ၊ တတော ဘိက္ခုသင်္ဃံ ပေသေတွာ သီမံ ဥဇုံ ကာရေန္တိ၊ ဥပေါသထပ္ပဝါရဏာယော ပဝတ္တာပေန္တိ၊ မိစ္ဆာဇီဝါနံ ဥဿန္နဋ္ဌာနေ အရိယဝံသိကေ ပေသေတွာ အရိယဝံသံ ကထာပေန္တိ၊ ပါပဘိက္ခူနံ ဝိနယဓရေဟိ နိဂ္ဂဟံ ကာရာပေန္တိ။ ပါပဘိက္ခူပိ ‘‘အပ္ပမတ္တော သင်္ဃော၊ န သက္ကာ အမှေဟိ ဝဂ္ဂဗန္ဓနေန ဝိစရိတု’’န္တိ ဘိဇ္ဇိတွာ ပလာယန္တိ။ ဧဝမေတ္ထ ဝုဒ္ဓိဟာနိယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။

သမဂ္ဂါတိအာဒီသု စေတိယပဋိဇဂ္ဂနတ္ထံ ဝါ ဗောဓိဃရဥပေါသထာဂါရစ္ဆာဒနတ္ထံ ဝါ ကတိကဝတ္တံ ဝါ ဌပေတုကာမတာယ ‘‘သင်္ဃော သန္နိပတတူ’’တိ ဘေရိယာ ဝါ ဃဏ္ဋိယာ ဝါ အာကောဋိတမတ္တာယ ‘‘မယှံ စီဝရကမ္မံ အတ္ထိ၊ မယှံ ပတ္တော ပစိတဗ္ဗော၊ မယှံ နဝကမ္မံ အတ္ထီ’’တိ ဝိက္ခေပံ ကရောန္တာ န သမဂ္ဂါ သန္နိပတန္တိ နာမ။ သဗ္ဗံ ပန တံ ကမ္မံ ဌပေတွာ ‘‘အဟံ ပုရိမတရံ၊ အဟံ ပုရိမတရ’’န္တိ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ သန္နိပတန္တာ သမဂ္ဂါ သန္နိပတန္တိ နာမ။ သန္နိပတိတာ ပန စိန္တေတွာ မန္တေတွာ ကတ္တဗ္ဗံ ကတွာ ဧကတောဝ အဝုဋ္ဌဟန္တာ န သမဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟန္တိ နာမ။ ဧဝံ ဝုဋ္ဌိတေသု ဟိ ယေ ပဌမံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တေသံ ဧဝံ ဟောတိ ‘‘အမှေဟိ ဗာဟိရကထာဝ သုတာ၊ ဣဒါနိ ဝိနိစ္ဆယကထာ ဘဝိဿတီ’’တိ။ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဝုဋ္ဌဟန္တာ သမဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟန္တိ နာမ။ အပိစ ‘‘အသုကဋ္ဌာနေ ဝိဟာရသီမာ အာကုလာ၊ ဥပေါသထပ္ပဝါရဏာ ဌိတာ၊ အသုကဋ္ဌာနေ ဝေဇ္ဇကမ္မာဒိကာရကာ ပါပဘိက္ခူ ဥဿန္နာ’’တိ သုတွာ ‘‘ကော ဂန္တွာ တေသံ နိဂ္ဂဟံ ကရိဿတီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အဟံ ပဌမံ၊ အဟံ ပဌမ’’န္တိ ဝတွာ ဂစ္ဆန္တာပိ သမဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟန္တိ နာမ။

အာဂန္တုကံ ပန ဒိသွာ ‘‘ဣမံ ပရိဝေဏံ ယာဟိ၊ ဧတံ ပရိဝေဏံ ယာဟိ၊ အယံ ကော’’တိ အဝတွာ သဗ္ဗေ ဝတ္တံ ကရောန္တာပိ၊ ဇိဏ္ဏပတ္တစီဝရကံ ဒိသွာ တဿ ဘိက္ခာစာရဝတ္တေန ပတ္တစီဝရံ ပရိယေသန္တာပိ၊ ဂိလာနဿ ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ပရိယေသမာနာပိ၊ ဂိလာနမေဝ အနာထံ ‘‘အသုကပရိဝေဏံ ယာဟီ’’တိ အဝတွာ အတ္တနော အတ္တနော ပရိဝေဏေ ပဋိဇဂ္ဂန္တာပိ၊ ဧကော ဩလီယမာနကော ဂန္ထော ဟောတိ၊ ပညဝန္တံ ဘိက္ခုံ သင်္ဂဏှိတွာ တေန တံ ဂန္ထံ ဥက္ခိပါပေန္တာပိ သမဂ္ဂါ သင်္ဃကရဏီယာနိ ကရောန္တိ နာမ။

အပ္ပညတ္တန္တိအာဒီသု နဝံ အဓမ္မိကံ ကတိကဝတ္တံ ဝါ သိက္ခာပဒံ ဝါ ဂဏှန္တာ အပ္ပညတ္တံ ပညာပေန္တိ နာမ ပုရာဏသန္ထတဝတ္ထုသ္မိံ သာဝတ္ထိယံ ဘိက္ခူ ဝိယ။ ဥဒ္ဓမ္မံ ဥဗ္ဗိနယံ သာသနံ ဒီပေန္တာ ပညတ္တံ သမုစ္ဆိန္ဒန္တိ နာမ၊ ဝဿသတပရိနိဗ္ဗုတေ ဘဂဝတိ ဝေသာလိကာ ဝဇ္ဇိပုတ္တကာ ဝိယ။ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကာ ပန အာပတ္တိယော သဉ္စိစ္စ ဝီတိက္ကမန္တာ ယထာပညတ္တေသု သိက္ခာပဒေသု သမာဒါယ န ဝတ္တန္တိ နာမ အဿဇိပုနဗ္ဗသုကာ ဝိယ။ တထာ အကရောန္တာ ပန အပညတ္တံ န ပညာပေန္တိ၊ ပညတ္တံ န သမုစ္ဆိန္ဒန္တိ ၊ ယထာပညတ္တေသု သိက္ခာပဒေသု သမာဒါယ ဝတ္တန္တိ နာမ အာယသ္မာ ဥပသေနော ဝိယ၊ အာယသ္မာ ယသော ကာကဏ္ဍကပုတ္တော ဝိယ၊ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ဝိယ စ။ ဝုဒ္ဓိယေဝါတိ သီလာဒိဂုဏေဟိ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ နော ပရိဟာနိ။

ထေရာတိ ထိရဘာဝပ္ပတ္တာ ထေရကာရကေဟိ ဂုဏေဟိ သမန္နာဂတာ။ ဗဟူ ရတ္တိယော ဇာနန္တီတိ ရတ္တညူ။ စိရံ ပဗ္ဗဇိတာနံ ဧတေသန္တိ စိရပဗ္ဗဇိတာ။ သင်္ဃဿ ပိတိဋ္ဌာနေ ဌိတာတိ သင်္ဃပိတရော။ ပိတိဋ္ဌာနေ ဌိတတ္တာ သင်္ဃံ ပရိဏေန္တိ၊ ပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဟုတွာ တီသု သိက္ခာသု ပဝတ္တေန္တီတိ သင်္ဃပရိဏာယကာ။

ယေ တေသံ သက္ကာရာဒီနိ န ကရောန္တိ၊ ဩဝါဒတ္ထာယ ဒွေ တယော ဝါရေ ဥပဋ္ဌာနံ န ဂစ္ဆန္တိ၊ တေပိ တေသံ ဩဝါဒံ န ဒေန္တိ၊ ပဝေဏိကထံ န ကထေန္တိ၊ သာရဘူတံ ဓမ္မပရိယာယံ န သိက္ခာပေန္တိ။ တေ တေဟိ ဝိဿဋ္ဌာ သီလာဒီဟိ ဓမ္မက္ခန္ဓေဟိ သတ္တဟိ စ အရိယဓနေဟီတိ ဧဝမာဒီဟိ ဂုဏေဟိ ပရိဟာယန္တိ။ ယေ ပန တေသံ သက္ကာရာဒီနိ ကရောန္တိ၊ ဥပဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တေသံ တေ ‘‘ဧဝံ တေ အဘိက္ကမိတဗ္ဗ’’န္တိအာဒိကံ ဩဝါဒံ ဒေန္တိ၊ ပဝေဏိကထံ ကထေန္တိ၊ သာရဘူတံ ဓမ္မပရိယာယံ သိက္ခာပေန္တိ၊ တေရသဟိ ဓုတင်္ဂေဟိ ဒသဟိ ကထာဝတ္ထူဟိ အနုသာသန္တိ။ တေ တေသံ ဩဝါဒေ ဌတွာ သီလာဒီဟိ ဂုဏေဟိ ဝဍ္ဎမာနာ သာမညတ္ထံ အနုပါပုဏန္တိ။ ဧဝမေတ္ထ ဟာနိဝုဒ္ဓိယော ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ပုနဗ္ဘဝေါ သီလမဿာတိ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ၊ ပုနဗ္ဘဝဒါယိကာတိ အတ္ထော၊ တဿာ ပေါနောဗ္ဘဝိကာယ။ န ဝသံ ဂစ္ဆိဿန္တီတိ ဧတ္ထ ယေ စတုန္နံ ပစ္စယာနံ ကာရဏာ ဥပဋ္ဌာကာနံ ပဒါနုပဒိကာ ဟုတွာ ဂါမတော ဂါမံ ဝိစရန္တိ ၊ တေ တဿာ ဝသံ ဂစ္ဆန္တိ နာမ။ ဣတရေ န ဂစ္ဆန္တိ။ တတ္ထ ဟာနိဝုဒ္ဓိယော ပါကဋာယေဝ။

အာရညကေသူတိ ပဉ္စဓနုသတိကပစ္ဆိမေသု။ သာပေက္ခာတိ သာလယာ။ ဂါမန္တသေနာသနေသု ဟိ ဈာနံ အပ္ပေတွာပိ တတော ဝုဋ္ဌိတမတ္တောဝ ဣတ္ထိပုရိသဒါရကဒါရိကာဒိသဒ္ဒံ သုဏာတိ၊ ယေနဿ အဓိဂတဝိသေသောပိ ဟာယတိယေဝ။ အရညသေနာသနေ နိဒ္ဒါယိတွာပိ ပဗုဒ္ဓမတ္တော သီဟဗျဂ္ဃမောရာဒီနံ သဒ္ဒံ သုဏာတိ၊ ယေန အရညေ ပီတိံ ပဋိလဘိတွာ တမေဝ သမ္မသန္တော အဂ္ဂဖလေ ပတိဋ္ဌာတိ။ ဣတိ ဘဂဝါ ဂါမန္တသေနာသနေ ဈာနံ အပ္ပေတွာ နိသိန္နဘိက္ခုတော အရညေ နိဒ္ဒါယမာနမေဝ ပသံသတိ။ တသ္မာ တမေဝ အတ္ထဝသံ ပဋိစ္စ ‘‘အာရညကေသု သေနာသနေသု သာပေက္ခာ ဘဝိဿန္တီ’’တိ အာဟ။

ပစ္စတ္တညေဝ သတိံ ဥပဋ္ဌာပေဿန္တီတိ အတ္တနာဝ အတ္တနော အဗ္ဘန္တရေ သတိံ ဥပဋ္ဌပေဿန္တိ။ ပေသလာတိ ပိယသီလာ။ ဣဓာပိ သဗြဟ္မစာရီနံ အာဂမနံ အနိစ္ဆန္တာ နေဝါသိကာ အဿဒ္ဓါ ဟောန္တိ အပ္ပသန္နာ၊ ဝိဟာရံ သမ္ပတ္တဘိက္ခူနံ ပစ္စုဂ္ဂမန-ပတ္တစီဝရပဋိဂ္ဂဟဏ-အာသနပညာပနတာလဝဏ္ဋဂ္ဂဟဏာဒီနိ န ကရောန္တိ။ အထ နေသံ အဝဏ္ဏော ဥဂ္ဂစ္ဆတိ ‘‘အသုကဝိဟာရဝါသိနော ဘိက္ခူ အဿဒ္ဓါ အပ္ပသန္နာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌာနံ ဝတ္တပ္ပဋိဝတ္တမ္ပိ န ကရောန္တီ’’တိ။ တံ သုတွာ ပဗ္ဗဇိတာ ဝိဟာရဒွါရေန ဂစ္ဆန္တာပိ ဝိဟာရံ န ပဝိသန္တိ။ ဧဝံ အနာဂတာနံ အနာဂမနမေဝ ဟောတိ။ အာဂတာနံ ပန ဖာသုဝိဟာရေ အသတိ ယေပိ အဇာနိတွာ အာဂတာ၊ တေ ‘‘ဝသိဿာမာတိ တာဝစိန္တေတွာ အာဂတမှာ၊ ဣမေသံ ပန နေဝါသိကာနံ ဣမိနာ နီဟာရေန ကော ဝသိဿတီ’’တိ နိက္ခမိတွာ ဂစ္ဆန္တိ။ ဧဝံ သော ဝိဟာရော အညေသံ ဘိက္ခူနံ အနာဝါသောဝ ဟောတိ။ တတော နေဝါသိကာ သီလဝန္တာနံ ဒဿနံ အလဘန္တာ ကင်္ခါဝိနောဒကံ ဝါ အာစာရသိက္ခာပကံ ဝါ မဓုရဓမ္မသဝနံ ဝါ န လဘန္တိ။ တေသံ နေဝ အဂ္ဂဟိတဓမ္မဂ္ဂဟဏံ န ဂဟိတသဇ္ဈာယကရဏံ ဟောတိ။ ဣတိ နေသံ ဟာနိယေဝ ဟောတိ၊ န ဝုဒ္ဓိ။

ယေ ပန သဗြဟ္မစာရီနံ အာဂမနံ ဣစ္ဆန္တိ၊ တေ သဒ္ဓါ ဟောန္တိ ပသန္နာ၊ အာဂတာနံ သဗြဟ္မစာရီနံ ပစ္စုဂ္ဂမနာဒီနိ ကတွာ သေနာသနံ ပညပေတွာ ဒေန္တိ ၊ တေ ဂဟေတွာ ဘိက္ခာစာရံ ပဝိသန္တိ၊ ကင်္ခံ ဝိနောဒေန္တိ၊ မဓုရဓမ္မဿဝနံ လဘန္တိ။ အထ နေသံ ကိတ္တိသဒ္ဒေါ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ ‘‘အသုကဝိဟာရေ ဘိက္ခူ ဧဝံ သဒ္ဓါ ပသန္နာ ဝတ္တသမ္ပန္နာ သင်္ဂါဟကာ’’တိ။ တံ သုတွာ ဘိက္ခူ ဒူရတောပိ အာဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ နေဝါသိကာ ဝတ္တံ ကရောန္တိ၊ သမီပံ ဂန္တွာ ဝုဍ္ဎတရံ အာဂန္တုကံ ဝန္ဒိတွာ နိသီဒန္တိ၊ နဝကတရဿ သန္တိကေ အာသနံ ဂဟေတွာ နိသီဒိတွာ ‘‘ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝသိဿထ၊ ဂမိဿထာ’’တိ ပုစ္ဆန္တိ။ ‘‘ဂမိဿာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သပ္ပာယံ သေနာသနံ၊ သုလဘာ ဘိက္ခာ’’တိအာဒီနိ ဝတွာ ဂန္တုံ န ဒေန္တိ။ ဝိနယဓရော စေ ဟောတိ၊ တဿ သန္တိကေ ဝိနယံ သဇ္ဈာယန္တိ။ သုတ္တန္တာဒိဓရော စေ၊ တဿ သန္တိကေ တံ တံ ဓမ္မံ သဇ္ဈာယန္တိ။ တေ အာဂန္တုကထေရာနံ ဩဝါဒေ ဌတွာ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒါဟိ အရဟတ္တံ ပါပုဏန္တိ။ အာဂန္တုကာ ‘‘ဧကံ ဒွေ ဒိဝသာနိ ဝသိဿာမာတိ အာဂတမှာ၊ ဣမေသံ ပန သုခသံဝါသတာယ ဒသ ဒွါဒသ ဝဿာနိ ဝသိမှာ’’တိ ဝတ္တာရော ဟောန္တိ။ ဧဝမေတ္ထ ဟာနိဝုဒ္ဓိယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၄။ ဒုတိယသတ္တကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၄။ စတုတ္ထေ န ကမ္မာရာမာတိ ယေ ဒိဝသံ စီဝရကမ္မ-ကာယဗန္ဓနပရိဿာဝန-ဓမ္မကရဏ-သမ္မဇ္ဇနိ-ပါဒကဌလိကာဒီနေဝ ကရောန္တိ၊ တေ သန္ဓာယေသ ပဋိက္ခေပေါ။ ယော ပန တေသံ ကရဏဝေလာယ ဧဝံ ဧတာနိ ကရောတိ၊ ဥဒ္ဒေသဝေလာယ ဥဒ္ဒေသံ ဂဏှာတိ၊ သဇ္ဈာယဝေလာယ သဇ္ဈာယတိ၊ စေတိယင်္ဂဏဝတ္တဝေလာယ စေတိယင်္ဂဏဝတ္တံ ကရောတိ၊ မနသိကာရဝေလာယ မနသိကာရံ ကရောတိ၊ န သော ကမ္မာရာမော နာမ။

ယော ဣတ္ထိဝဏ္ဏပုရိသဝဏ္ဏာဒိဝသေန အာလာပသလ္လာပံ ကရောန္တောယေဝ ရတ္တိန္ဒိဝံ ဝီတိနာမေတိ၊ ဧဝရူပေ ဘဿေ ပရိယန္တကာရီ န ဟောတိ၊ အယံ ဘဿာရာမော နာမ။ ယော ပန ရတ္တိန္ဒိဝံ ဓမ္မံ ကထေတိ၊ ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေတိ၊ အယံ အပ္ပဘဿောဝ ဘဿေ ပရိယန္တကာရီယေဝ။ ကသ္မာ? ‘‘သန္နိပတိတာနံ ဝေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒွယံ ကရဏီယံ ဓမ္မီ ဝါ ကထာ အရိယော ဝါ တုဏှီဘာဝေါ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၂၇၃) ဝုတ္တတ္တာ။

ယော ဌိတောပိ ဂစ္ဆန္တောပိ နိသိန္နောပိ ထိနမိဒ္ဓါဘိဘူတော နိဒ္ဒါယတိယေဝ၊ အယံ နိဒ္ဒါရာမော နာမ။ ယဿ ပန ကရဇကာယဂေလညေန စိတ္တံ ဘဝင်္ဂံ ဩတရတိ၊ နာယံ နိဒ္ဒါရာမော။ တေနေဝါဟ – ‘‘အဘိဇာနာမဟံ၊ အဂ္ဂိဝေဿန ၊ ဂိမှာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပ္ပဋိက္ကန္တော စတုဂ္ဂုဏံ သင်္ဃာဋိံ ပညပေတွာ ဒက္ခိဏေန ပဿေန သတော သမ္ပဇာနော နိဒ္ဒံ ဩက္ကမိတာ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၃၈၇)။

ယော ‘‘ဧကဿ ဒုတိယော၊ ဒွိန္နံ တတိယော၊ တိဏ္ဏံ စတုတ္ထော’’တိ ဧဝံ သံသဋ္ဌောဝ ဝိဟရတိ၊ ဧကကော အဿာဒံ န လဘတိ၊ အယံ သင်္ဂဏိကာရာမော။ ယော ပန စတူသု ဣရိယာပထေသု ဧကကောဝ အဿာဒံ လဘတိ၊ နာယံ သင်္ဂဏိကာရာမော။

အသန္တသမ္ဘာဝနိစ္ဆာယ သမန္နာဂတာ ဒုဿီလာ ပါပိစ္ဆာ နာမ။ ယေသံ ပါပကာ မိတ္တာ စတူသု ဣရိယာပထေသု သဟ အယနတော ပါပသဟာယာ၊ ယေ စ တန္နိန္နတပ္ပောဏတပ္ပဗ္ဘာရတာယ ပါပေသု သမ္ပဝင်္ကာ၊ တေ ပါပမိတ္တာ ပါပသဟာယာ ပါပသမ္ပဝင်္ကာ နာမ။

ဩရမတ္တကေနာတိ အဝရမတ္တကေန အပ္ပမတ္တကေန။ အန္တရာတိ အရဟတ္တံ အပ္ပတွာဝ ဧတ္ထန္တရေ။ ဝေါသာနန္တိ ပရိနိဋ္ဌိတဘာဝံ ‘‘အလမေတ္တာဝတာ’’တိ ဩသက္ကနံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယာဝ သီလပါရိသုဒ္ဓိဇ္ဈာနဝိပဿနာ သောတာပန္နဘာဝါဒီနံ အညတရမတ္တကေန ဝေါသာနံ နာပဇ္ဇိဿန္တိ၊ တာဝ ဝုဒ္ဓိယေဝ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနီတိ။

၇။ သညာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၇။ သတ္တမေ အနိစ္စသညာဒယော အနိစ္စာနုပဿနာဒီဟိ သဟဂတသညာ။

၈။ ပဌမပရိဟာနိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၈။ အဋ္ဌမေ ဥပ္ပန္နာနံ သင်္ဃကိစ္စာနံ နိတ္ထရဏေန ဘာရံ ဝဟန္တီတိ ဘာရဝါဟိနော။ တေ တေန ပညာယိဿန္တီတိ တေ ထေရာ တေန အတ္တနော ထေရဘာဝါနုရူပေန ကိစ္စေန ပညာယိဿန္တိ။ တေသု ယောဂံအာပဇ္ဇတီတိ ပယောဂံ အာပဇ္ဇတိ၊ သယံ တာနိ ကိစ္စာနိ ကာတုံ အာရဘတီတိ။

၉။ ဒုတိယပရိဟာနိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၉။ နဝမေ ဘိက္ခုဒဿနံ ဟာပေတီတိ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ဒဿနတ္ထာယ ဂမနံ ဟာပေတိ။ အဓိသီလေတိ ပဉ္စသီလဒသသီလသင်္ခါတေ ဥတ္တမသီလေ။ ဣတော ဗဟိဒ္ဓါတိ ဣမမှာ သာသနာ ဗဟိဒ္ဓါ။ ဒက္ခိဏေယျံ ဂဝေသတီတိ ဒေယျဓမ္မပဋိဂ္ဂါဟကေ ပရိယေသတိ။ တတ္ထ စ ပုဗ္ဗကာရံ ကရောတီတိ တေသံ ဗာဟိရာနံ တိတ္ထိယာနံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ဘိက္ခူနံ ဒေတိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

ဝဇ္ဇိသတ္တကဝဂ္ဂေါ တတိယော။