📜

၅။ မဟာယညဝဂ္ဂေါ

၁-၂။ သတ္တဝိညာဏဋ္ဌိတိသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၄၄-၄၅။ ပဉ္စမဿ ပဌမေ ဝိညာဏဋ္ဌိတိယောတိ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏဿ ဌာနာနိ။ သေယျထာပီတိ နိဒဿနတ္ထေ နိပါတော၊ ယထာ မနုဿာတိ အတ္ထော။ အပရိမာဏေသု ဟိ စက္ကဝါဠေသု အပရိမာဏာနံ မနုဿာနံ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနာဒိဝသေန ဒွေပိ ဧကသဒိသာ နတ္ထိ။ ယေပိ ဟိ ကတ္ထစိ ယမကဘာတရော ဝဏ္ဏေန ဝါ သဏ္ဌာနေန ဝါ သဒိသာ ဟောန္တိ၊ တေသမ္ပိ အာလောကိတဝိလောကိတကထိတဟသိတဂမနဋ္ဌာနာဒီဟိ ဝိသေသော ဟောတိယေဝ။ တသ္မာ နာနတ္တကာယာတိ ဝုတ္တာ။ ပဋိသန္ဓိသညာ ပန နေသံ တိဟေတုကာပိ ဒွိဟေတုကာပိ အဟေတုကာပိ ဟောတိ။ တသ္မာ နာနတ္တသညိနောတိ ဝုတ္တာ။ ဧကစ္စေ စ ဒေဝါတိ ဆ ကာမာဝစရဒေဝါ။ တေသု ဟိ ကေသဉ္စိ ကာယော နီလော ဟောတိ၊ ကေသဉ္စိ ပီတကာဒိဝဏ္ဏော။ သညာ ပန တေသံ ဒွိဟေတုကာပိ တိဟေတုကာပိ ဟောတိ၊ အဟေတုကာ နတ္ထိ။ ဧကစ္စေစ ဝိနိပါတိကာတိ စတုအပါယဝိနိမုတ္တာ ဥတ္တရမာတာ ယက္ခိနီ၊ ပိယင်္ကရမာတာ၊ ဖုဿမိတ္တာ၊ ဓမ္မဂုတ္တာတိ ဧဝမာဒိကာ အညေ စ ဝေမာနိကာ ပေတာ။ ဧတေသဉှိ ပီတဩဒါတကာဠမင်္ဂုရစ္ဆဝိသာမဝဏ္ဏာဒိဝသေန စေဝ ကိသ ထူလရဿဒီဃဝသေန စ ကာယော နာနာ ဟောတိ၊ မနုဿာနံ ဝိယ ဒွိဟေတုကတိဟေတုကအဟေတုကဝသေန သညာပိ။ တေ ပန ဒေဝါ ဝိယ န မဟေသက္ခာ၊ ကပဏမနုဿာ ဝိယ အပ္ပေသက္ခာ ဒုလ္လဘဃာသစ္ဆာဒနာ ဒုက္ခပီဠိတာ ဝိဟရန္တိ။ ဧကစ္စေ ကာဠပက္ခေ ဒုက္ခိတာ ဇုဏှပက္ခေ သုခိတာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ သုခသမုဿယတော ဝိနိပတိတတ္တာ ဝိနိပါတိကာတိ ဝုတ္တာ။ ယေ ပနေတ္ထ တိဟေတုကာ၊ တေသံ ဓမ္မာဘိသမယောပိ ဟောတိ ပိယင်္ကရမာတာဒီနံ ဝိယ။

ဗြဟ္မကာယိကာတိ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇဗြဟ္မပုရောဟိတမဟာဗြဟ္မာနော။ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တာတိ တေ သဗ္ဗေပိ ပဌမဇ္ဈာနေန အဘိနိဗ္ဗတ္တာ။ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာ ပန ပရိတ္တေန အဘိနိဗ္ဗတ္တာ၊ တေသံ ကပ္ပဿ တတိယော ဘာဂေါ အာယုပ္ပမာဏံ။ ဗြဟ္မပုရောဟိတာ မဇ္ဈိမေန၊ တေသံ ဥပဍ္ဎကပ္ပော အာယုပ္ပမာဏံ၊ ကာယော စ တေသံ ဝိပ္ဖာရိကတရော ဟောတိ။ မဟာဗြဟ္မာနော ပဏီတေန၊ တေသံ ကပ္ပော အာယုပ္ပမာဏံ၊ ကာယော စ ပန တေသံ အတိဝိပ္ဖာရိကောဝ ဟောတိ။ ဣတိ တေ ကာယဿ နာနတ္တာ ပဌမဇ္ဈာနဝသေန သညာယ ဧကတ္တာ နာနတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနောတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ယထာ စ တေ၊ ဧဝံ စတူသု အပါယေသု သတ္တာ။ နိရယေသု ဟိ ကေသဉ္စိ ဂါဝုတံ၊ ကေသဉ္စိ အဍ္ဎယောဇနံ၊ ကေသဉ္စိ ယောဇနံ အတ္တဘာဝေါ ဟောတိ၊ ဒေဝဒတ္တဿ ပန ယောဇနသတိကော ဇာတော။ တိရစ္ဆာနေသုပိ ကေစိ ခုဒ္ဒကာ၊ ကေစိ မဟန္တာ။ ပေတ္တိဝိသယေသုပိ ကေစိ သဋ္ဌိဟတ္ထာ၊ ကေစိ အသီတိဟတ္ထာ ဟောန္တိ၊ ကေစိ သုဝဏ္ဏာ၊ ကေစိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ။ တထာ ကာလကဉ္စိကာ အသုရာ။ အပိစေတ္ထ ဒီဃပိဋ္ဌိကပေတာ နာမ သဋ္ဌိယောဇနိကာပိ ဟောန္တိ။ သညာ ပန သဗ္ဗေသမ္ပိ အကုသလဝိပါကာဟေတုကာဝ ဟောတိ။ ဣတိ အာပါယိကာပိ နာနတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနောတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆန္တိ။

အာဘဿရာတိ ဒဏ္ဍဥက္ကာယ အစ္စိ ဝိယ ဧတေသံ သရီရတော အာဘာ ဆိဇ္ဇိတွာ ဆိဇ္ဇိတွာ ပတန္တီ ဝိယ သရတိ ဝိဿရတီတိ အာဘဿရာ။ တေသု ပဉ္စကနယေ ဒုတိယတတိယဇ္ဈာနဒွယံ ပရိတ္တံ ဘာဝေတွာ ဥပပန္နာ ပရိတ္တာဘာ နာမ ဟောန္တိ၊ တေသံ ဒွေ ကပ္ပာ အာယုပ္ပမာဏံ။ မဇ္ဈိမံ ဘာဝေတွာ ဥပပန္နာ အပ္ပမာဏာဘာ နာမ ဟောန္တိ၊ တေသံ စတ္တာရော ကပ္ပာ အာယုပ္ပမာဏံ။ ပဏီတံ ဘာဝေတွာ ဥပပန္နာ အာဘဿရာ နာမ ဟောန္တိ၊ တေသံ အဋ္ဌ ကပ္ပာ အာယုပ္ပမာဏံ။ ဣဓ ပန ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒဝသေန သဗ္ဗေဝ တေ ဂဟိတာ။ သဗ္ဗေသဉှိ တေသံ ကာယော ဧကဝိပ္ဖာရောဝ ဟောတိ၊ သညာ ပန အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ ဝါ အဝိတက္ကအဝိစာရာ ဝါတိ နာနာ။

သုဘကိဏှာတိ သုဘေန ဝေါကိဏ္ဏာ ဝိကိဏ္ဏာ၊ သုဘေန သရီရပ္ပဘာဝဏ္ဏေန ဧကဂ္ဃနာတိ အတ္ထော။ ဧတေသဉှိ န အာဘဿရာနံ ဝိယ ဆိဇ္ဇိတွာ ဆိဇ္ဇိတွာ ပဘာ ဂစ္ဆတိ။ ပဉ္စကနယေ ပန ပရိတ္တမဇ္ဈိမပဏီတဿ စတုတ္ထဇ္ဈာနဿ ဝသေန သောဠသဗာတ္တိံသစတုဿဋ္ဌိကပ္ပာယုကာ ပရိတ္တအပ္ပမာဏသုဘကိဏှာ နာမ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ ဣတိ သဗ္ဗေပိ တေ ဧကတ္တကာယာ စေဝ စတုတ္ထဇ္ဈာနသညာယ ဧကတ္တသညိနော စာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝေဟပ္ဖလာပိ စတုတ္ထဝိညာဏဋ္ဌိတိမေဝ ဘဇန္တိ။ အသညသတ္တာ ဝိညာဏာဘာဝါ ဧတ္ထ သင်္ဂဟံ န ဂစ္ဆန္တိ၊ သတ္တာဝါသေသု ဂစ္ဆန္တိ။

သုဒ္ဓါဝါသာ ဝိဝဋ္ဋပက္ခေ ဌိတာ န သဗ္ဗကာလိကာ၊ ကပ္ပသတသဟဿမ္ပိ အသင်္ခေယျမ္ပိ ဗုဒ္ဓသုညေ လောကေ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ သောဠသကပ္ပသဟဿအဗ္ဘန္တရေ ဗုဒ္ဓေသု ဥပ္ပန္နေသုယေဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တိဿ ဘဂဝတော ခန္ဓာဝါရဋ္ဌာနသဒိသာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ နေဝ ဝိညာဏဋ္ဌိတိံ န သတ္တာဝါသံ ဘဇန္တိ။ မဟာသီဝတ္ထေရော ပန ‘‘န ခေါ ပန သော၊ သာရိပုတ္တ၊ အာဝါသော သုလဘရူပေါ၊ ယော မယာ အနာဝုတ္ထပုဗ္ဗော ဣမိနာ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ အညတြ သုဒ္ဓါဝါသေဟိ ဒေဝေဟီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၆၀) ဣမိနာ သုတ္တေန သုဒ္ဓါဝါသာပိ စတုတ္ထဝိညာဏဋ္ဌိတိံ စတုတ္ထသတ္တာဝါသဉ္စ ဘဇန္တီတိ ဝဒတိ၊ တံ အပ္ပတိဗာဟိယတ္တာ သုတ္တဿ အနုညာတံ။

နေဝသညာနာသညာယတနံ ယထေဝ သညာယ၊ ဧဝံ ဝိညာဏဿာပိ သုခုမတ္တာ နေဝ ဝိညာဏံ နာဝိညာဏံ။ တသ္မာ ဝိညာဏဋ္ဌိတီသု န ဝုတ္တံ။ ဒုတိယေ သမာဓိပရိက္ခာရာတိ မဂ္ဂသမာဓိဿ သမ္ဘာရာ။

၃။ ပဌမအဂ္ဂိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၆။ တတိယေ သဗ္ဗေပိ ရာဂါဒယော အနုဍဟနဋ္ဌေန အဂ္ဂီ။ အာဟုနေယျဂ္ဂီတိအာဒီသု ပနေတ္ထ အာဟုနံ ဝုစ္စတိ သက္ကာရော၊ အာဟုနံ အရဟန္တီတိ အာဟုနေယျာ။ မာတာပိတရော ဟိ ပုတ္တာနံ ဗဟုပကာရတ္တာ အာဟုနံ အရဟန္တိ၊ တေသု ဝိပ္ပဋိပဇ္ဇမာနာ ပုတ္တာ နိရယာဒီသု နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ တသ္မာ ကိဉ္စာပိ မာတာပိတရော န အနုဍဟန္တိ၊ အနုဍဟနဿ ပန ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ဣတိ အနုဍဟနဋ္ဌေနေဝ အာဟုနေယျဂ္ဂီတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဂဟပတီတိ ပန ဂေဟသာမိကော ဝုစ္စတိ၊ သော မာတုဂါမဿ သယနဝတ္ထာလင်္ကာရာဒိအနုပ္ပဒါနေန ဗဟုပကာရော။ တံ အတိစရန္တော မာတုဂါမော နိရယာဒီသု နိဗ္ဗတ္တတိ။ တသ္မာ သောပိ ပုရိမနယေနေဝ အနုဍဟနဋ္ဌေန ဂဟပတဂ္ဂီတိ ဝုတ္တော။ ဒက္ခိဏေယျဂ္ဂီတိ ဧတ္ထ ပန ဒက္ခိဏာတိ စတ္တာရော ပစ္စယာ၊ ဘိက္ခုသင်္ဃော ဒက္ခိဏေယျော။ သော ဟိ ဂိဟီနံ တီသု သရဏေသု ပဉ္စသု သီလေသု ဒသသု သီလေသု မာတာပိတုပဋ္ဌာနေ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏုပဋ္ဌာနေတိ ဧဝမာဒီသု ကလျာဏဓမ္မေသု နိယောဇနေန ဗဟုပကာရော။ တသ္မိံ မိစ္ဆာပဋိပန္နာ ဂိဟီ ဘိက္ခုသင်္ဃံ အက္ကောသိတွာ ပရိဘာသိတွာ နိရယာဒီသု နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ တသ္မာ သောပိ ပုရိမနယေနေဝ အနုဍဟနဋ္ဌေန ဒက္ခိဏေယျဂ္ဂီတိ ဝုတ္တော။ ကဋ္ဌတော နိဗ္ဗတ္တော ပါကတိကောဝ အဂ္ဂိ ကဋ္ဌဂ္ဂိ နာမ။

၄။ ဒုတိယအဂ္ဂိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၄၇။ စတုတ္ထေ ဥဂ္ဂတသရီရဿာတိ သော ကိရ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလော အတ္တဘာဝေနပိ ဘောဂေဟိပိ ဥဂ္ဂတော သာရပ္ပတ္တော အဟောသိ၊ တသ္မာ ဥဂ္ဂတသရီရောတွေဝ ပညာယိတ္ထ။ ဥပက္ခဋောတိ ပစ္စုပဋ္ဌိတော။ ထူဏူပနီတာနီတိ ယူပသင်္ခါတံ ထူဏံ ဥပနီတာနိ။ ယညတ္ထာယာတိ ဝဓိတွာ ယဇနတ္ထာယ။ ဥပသင်္ကမီတိ သော ကိရ သဗ္ဗံ တံ ယညသမ္ဘာရံ သဇ္ဇေတွာ စိန္တေသိ – ‘‘သမဏော ကိရ ဂေါတမော မဟာပညော၊ ကိံ နု ခေါ မေ ယညဿ ဝဏ္ဏံ ကထေဿတိ ဥဒါဟု အဝဏ္ဏံ၊ ပုစ္ဆိတွာ ဇာနိဿာမီ’’တိ ဣမိနာ ကာရဏေန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။ အဂ္ဂိဿအာဒါနန္တိ ယညယဇနတ္ထာယ နဝဿ မင်္ဂလဂ္ဂိနော အာဒိယနံ။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗန္တိ သဗ္ဗေန သုတေန သဗ္ဗံ သုတံ သမေတိ သံသန္ဒတိ၊ ဧကသဒိသံ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ သတ္ထာနီတိ ဝိဟိံသနဋ္ဌေန သတ္ထာနိ ဝိယာတိ သတ္ထာနိ။ သယံ ပဌမံ သမာရမ္ဘတီတိ အတ္တနာဝ ပဌမတရံ အာရဘတိ။ ဟန္တုန္တိ ဟနိတုံ။

ပဟာတဗ္ဗာတိ ပရိဟရိတဗ္ဗာ။ အတောဟယန္တိ အတော ဟိ မာတာပိတိတော အယံ။ အာဟုတောတိ အာဂတော။ သမ္ဘူတောတိ ဥပ္ပန္နော။ အယံ ဝုစ္စတိ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဂဟပတဂ္ဂီတိ အယံ ပုတ္တဒါရာဒိဂဏော ယသ္မာ၊ ဂဟပတိ၊ ဝိယ ဂေဟသာမိကော ဝိယ ဟုတွာ အဂ္ဂတိ ဝိစရတိ၊ တသ္မာ ဂဟပတဂ္ဂီတိ ဝုစ္စတိ။ အတ္တာနန္တိ စိတ္တံ။ ဒမေန္တီတိ ဣန္ဒြိယဒမနေန ဒမေန္တိ။ သမေန္တီတိ ရာဂါဒိသမနေန သမေန္တိ။ တေသညေဝ ပရိနိဗ္ဗာပနေန ပရိနိဗ္ဗာပေန္တိ။ နိက္ခိပိတဗ္ဗောတိ ယထာ န ဝိနဿတိ၊ ဧဝံ ဌပေတဗ္ဗော။ ဥပဝါယတန္တိ ဥပဝါယတု။ ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ဗြာဟ္မဏော သဗ္ဗေသမ္ပိ တေသံ ပါဏာနံ ဇီဝိတံ ဒတွာ ယညသာလံ ဝိဒ္ဓံသေတွာ သတ္ထု သာသနေ ဩပါနဘူတော အဟောသီတိ။

၅-၆။ သညာသုတ္တဒွယဝဏ္ဏနာ

၄၈-၄၉။ ပဉ္စမေ အမတောဂဓာတိ နိဗ္ဗာနပတိဋ္ဌာ။ အမတပရိယောသာနာတိ နိဗ္ဗာနာဝသာနာ။ ဆဋ္ဌေ မေထုနဓမ္မသမာပတ္တိယာတိ မေထုနဓမ္မေန သမင်္ဂိဘာဝတော။ နှာရုဒဒ္ဒုလန္တိ နှာရုခဏ္ဍံ နှာရုဝိလေခနံ ဝါ။ အနုသန္ဒတီတိ ပဝတ္တတိ။ နတ္ထိ မေ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသောတိ နတ္ထိ မယှံ ပုဗ္ဗေန အဘာဝိတကာလေန သဒ္ဓိံ အပရံ ဘာဝိတကာလေ ဝိသေသော။ လောကစိတြေသူတိ တိဓာတုကလောကသန္နိဝါသသင်္ခါတေသု လောကစိတြေသု။ အာလသျေတိ အာလသိယဘာဝေ။ ဝိဿဋ္ဌိယေတိ ဝိဿဋ္ဌဘာဝေ။ အနနုယောဂေတိ ယောဂဿ အနနုယုဉ္ဇနေ။ အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာပဂတန္တိ အဟင်္ကာရဒိဋ္ဌိတော စ မမင်္ကာရတဏှာတော စ နဝဝိဓမာနတော စ အပဂတံ။ ဝိဓာသမတိက္ကန္တန္တိ တိဿော ဝိဓာ အတိက္ကန္တံ။ သန္တန္တိ တပ္ပစ္စနီကကိလေသေဟိ သန္တံ။ သုဝိမုတ္တန္တိ ပဉ္စဟိ ဝိမုတ္တီဟိ သုဋ္ဌု ဝိမုတ္တံ။

၇။ မေထုနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၅၀။ သတ္တမေ ဥပသင်္ကမီတိ ဘုတ္တပါတရာသော ဒါသကမ္မကရပရိဝုတော ဥပသင်္ကမိ။ ဘဝမ္ပိနောတိ ဘဝမ္ပိ နု။ ဗြဟ္မစာရီ ပဋိဇာနာတီတိ ‘‘အဟံ ဗြဟ္မစာရီ’’တိ ဧဝံ ဗြဟ္မစရိယဝါသံ ပဋိဇာနာတီတိ ပုစ္ဆတိ။ ဧဝံ ကိရဿ အဟောသိ – ‘‘ဗြာဟ္မဏသမယေ ဝေဒံ ဥဂ္ဂဏှန္တာ အဋ္ဌစတ္တာလီသ ဝဿာနိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ။ သမဏော ပန ဂေါတမော အဂါရံ အဇ္ဈာဝသန္တော တီသု ပါသာဒေသု တိဝိဓနာဋကရတိယာ အဘိရမိ၊ ဣဒါနိ ကိံ နု ခေါ ဝက္ခတီ’’တိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယေဝံ ပုစ္ဆတိ။ တတော ဘဂဝါ မန္တေန ကဏှသပ္ပံ ဂဏှန္တော ဝိယ အမိတ္တံ ဂီဝါယ ပါဒေန အက္ကမန္တော ဝိယ အတ္တနော သံကိလေသကာလေ ဆဗ္ဗဿာနိ ပဓာနစရိယာယ ရဇ္ဇသုခံ ဝါ ပါသာဒေသု နာဋကသမ္ပတ္တိံ ဝါ အာရဗ္ဘ ဝိတက္ကမတ္တဿာပိ အနုပ္ပန္နဘာဝံ သန္ဓာယ သီဟနာဒံ နဒန္တော ယဉှိ တံ ဗြာဟ္မဏာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဒွယံဒွယသမာပတ္တိန္တိ ဒွီဟိ ဒွီဟိ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗဘာဝံ။ ဒုက္ခသ္မာတိ သကလဝဋ္ဋဒုက္ခတော။ သဉ္ဇဂ္ဃတီတိ ဟသိတကထံ ကထေတိ။ သံကီဠတီတိ ကေဠိံ ကရောတိ။ သံကေဠာယတီတိ မဟာဟသိတံ ဟသတိ။ စက္ခုနာ စက္ခုန္တိ အတ္တနော စက္ခုနာ တဿာ စက္ခုံ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ဥပနိဇ္ဈာယတိ။ တိရောကုဋ္ဋံ ဝါ တိရောပါကာရံ ဝါတိ ပရကုဋ္ဋေ ဝါ ပရပါကာရေ ဝါ။ ဒေဝေါတိ ဧကော ဒေဝရာဇာ။ ဒေဝညတရောတိ အညတရော ဒေဝပုတ္တော။ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိန္တိ အရဟတ္တဉ္စေဝ သဗ္ဗညုတညာဏဉ္စ။

၈။ သံယောဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၅၁။ အဋ္ဌမေ သံယောဂဝိသံယောဂန္တိ သံယောဂဝိသံယောဂသာဓကံ။ ဓမ္မပရိယာယန္တိ ဓမ္မကာရဏံ။ အဇ္ဈတ္တံ ဣတ္ထိန္ဒြိယန္တိ နိယကဇ္ဈတ္တေ ဣတ္ထိဘာဝံ။ ဣတ္ထိကုတ္တန္တိ ဣတ္ထိကိရိယံ။ ဣတ္ထာကပ္ပန္တိ နိဝါသနပါရုပနာဒိဣတ္ထိအာကပ္ပံ။ ဣတ္ထိဝိဓန္တိ ဣတ္ထိယာ မာနဝိဓံ။ ဣတ္ထိဆန္ဒန္တိ ဣတ္ထိယာ အဇ္ဈာသယစ္ဆန္ဒံ။ ဣတ္ထိဿရန္တိ ဣတ္ထိသဒ္ဒံ။ ဣတ္ထာလင်္ကာရန္တိ ဣတ္ထိယာ ပသာဓနဘဏ္ဍံ။ ပုရိသိန္ဒြိယာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဗဟိဒ္ဓါ သံယောဂန္တိ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ သမာဂမံ။ အတိဝတ္တတီတိ အနဘိရတာတိ ဧဝံ ဝုတ္တာယ ဗလဝဝိပဿနာယ အရိယမဂ္ဂံ ပတွာ အတိဝတ္တတိ။ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ ဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋံ ကထိတံ။

၉။ ဒါနမဟပ္ဖလသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၅၂။ နဝမေ သာပေခေါတိ သတဏှော။ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တောတိ ဝိပါကေ ဗဒ္ဓစိတ္တော။ သန္နိဓိပေခေါတိ နိဓာနပေခေါ ဟုတွာ။ ပေစ္စာတိ ပရလောကံ ဂန္တွာ။ တံ ကမ္မံ ခေပေတွာတိ တံ ကမ္မဝိပါကံ ခေပေတွာ။ ဣဒ္ဓိန္တိ ဝိပါကိဒ္ဓိံ။ ယသန္တိ ပရိဝါရသမ္ပဒံ။ အာဓိပစ္စန္တိ ဇေဋ္ဌဘာဝကာရဏံ။ အာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တန္တိ ဣတ္ထဘာဝံ ဣမေ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ပုန အာဂန္တာ၊ န တတြူပပတ္တိကော န ဥပရူပပတ္တိကော၊ ဟေဋ္ဌာဂါမီယေဝ ဟောတီတိ အတ္ထော။ သာဟု ဒါနန္တိ ဒါနံ နာမေတံ သာဓု ဘဒ္ဒကံ သုန္ဒရံ။ တာနိ မဟာယညာနီတိ တာနိ သပ္ပိနဝနီတဒဓိမဓုဖာဏိတာဒီဟိ နိဋ္ဌာနံ ဂတာနိ မဟာဒါနာနိ။ စိတ္တာလင်္ကာရစိတ္တပရိက္ခာရန္တိ သမထဝိပဿနာစိတ္တဿ အလင်္ကာရဘူတဉ္စေဝ ပရိဝါရဘူတဉ္စ။ ဗြဟ္မကာယိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတန္တိ န သက္ကာ တတ္ထ ဒါနေန ဥပပဇ္ဇိတုံ။ ယသ္မာ ပန တံ သမထဝိပဿနာစိတ္တဿ အလင်္ကာရဘူတံ၊ တသ္မာ တေန ဒါနာလင်္ကတေန စိတ္တေန ဈာနဉ္စေဝ အရိယမဂ္ဂဉ္စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဈာနေန တတ္ထ ဥပပဇ္ဇတိ။ အနာဂါမီ ဟောတီတိ ဈာနာနာဂါမီ နာမ ဟောတိ။ အနာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တန္တိ ပုန ဣတ္ထဘာဝံ န အာဂန္တာ၊ ဥပရူပပတ္တိကော ဝါ တတြူပပတ္တိကော ဝါ ဟုတွာ တတ္ထေဝ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ ဣတိ ဣမေသု ဒါနေသု ပဌမံ တဏှုတ္တရိယဒါနံ၊ ဒုတိယံ စိတ္တီကာရဒါနံ၊ တတိယံ ဟိရောတ္တပ္ပဒါနံ၊ စတုတ္ထံ နိရဝသေသဒါနံ ၊ ပဉ္စမံ ဒက္ခိဏေယျဒါနံ၊ ဆဋ္ဌံ သောမနဿုပဝိစာရဒါနံ၊ သတ္တမံ အလင်္ကာရပရိဝါရဒါနံ နာမာတိ။

၁၀။ နန္ဒမာတာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၅၃။ ဒသမံ အတ္ထုပ္ပတ္တိဝသေန ဒေသိတံ။ သတ္ထာ ကိရ ဝုတ္ထဝဿော ပဝါရေတွာ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကေ ဩဟာယ ‘‘ဒက္ခိဏာဂိရိံ စာရိကံ ဂမိဿာမီ’’တိ နိက္ခမိ၊ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော၊ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ၊ ဝိသာခါ မဟာဥပါသိကာ၊ အညေ စ ဗဟုဇနာ ဒသဗလံ နိဝတ္တေတုံ နာသက္ခိံသု။ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ ‘‘သတ္ထာရံ နိဝတ္တေတုံ နာသက္ခိ’’န္တိ ရဟော စိန္တယမာနော နိသီဒိ။ အထ နံ ပုဏ္ဏာ နာမ ဒါသီ ဒိသွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ တေ၊ သာမိ၊ န ပုဗ္ဗေ ဝိယ ဣန္ဒြိယာနိ ဝိပ္ပသန္နာနီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ အာမ၊ ပုဏ္ဏေ၊ သတ္ထာ စာရိကံ ပက္ကန္တော၊ တမဟံ နိဝတ္တေတုံ နာသက္ခိံ။ န ခေါ ပန သက္ကာ ဇာနိတုံ ပုန သီဃံ အာဂစ္ဆေယျ ဝါ န ဝါ၊ တေနာဟံ စိန္တယမာနော နိသိန္နောတိ။ သစာဟံ ဒသဗလံ နိဝတ္တေယျံ၊ ကိံ မေ ကရေယျာသီတိ? ဘုဇိဿံ တံ ကရိဿာမီတိ။ သာ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘နိဝတ္တထ၊ ဘန္တေ’’တိ အာဟ။ မမ နိဝတ္တနပစ္စယာ တွံ ကိံ ကရိဿသီတိ? တုမှေ၊ ဘန္တေ၊ မမ ပရာဓီနဘာဝံ ဇာနာထ၊ အညံ ကိဉ္စိ ကာတုံ န သက္ကောမိ၊ သရဏေသု ပန ပတိဋ္ဌာယ ပဉ္စ သီလာနိ ရက္ခိဿာမီတိ။ သာဓု သာဓု ပုဏ္ဏေတိ၊ သတ္ထာ ဓမ္မဂါရဝေန ဧကပဒသ္မိညေဝ နိဝတ္တိ။ ဝုတ္တဉှေတံ – ‘‘ဓမ္မဂရု၊ ဘိက္ခဝေ၊ တထာဂတော ဓမ္မဂါရဝေါ’’တိ (အ။ နိ။ ၅။၉၉)။

သတ္ထာ နိဝတ္တိတွာ ဇေတဝနမဟာဝိဟာရံ ပါဝိသိ။ မဟာဇနော ပုဏ္ဏာယ သာဓုကာရသဟဿာနိ အဒါသိ။ သတ္ထာ တသ္မိံ သမာဂမေ ဓမ္မံ ဒေသေသိ၊ စတုရာသီတိပါဏသဟဿာနိ အမတပါနံ ပိဝိံသု။ ပုဏ္ဏာပိ သေဋ္ဌိနာ အနုညာတာ ဘိက္ခုနိဥပဿယံ ဂန္တွာ ပဗ္ဗဇိ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေ အာမန္တေတွာ ‘‘အဟံ ယံ ဒိသံ စာရိကာယ နိက္ခန္တော၊ တတ္ထ န ဂစ္ဆာမိ။ တုမှေ တုမှာကံ ပရိသာယ သဒ္ဓိံ တံ ဒိသံ စာရိကံ ဂစ္ဆထာ’’တိ ဝတွာ ဥယျောဇေသိ။ ဣမိဿံ အတ္ထုပ္ပတ္တိယံ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တောတိအာဒိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ ဝေဠုကဏ္ဍကီတိ ဝေဠုကဏ္ဋကနဂရဝါသိနီ။ တဿ ကိရ နဂရဿ ပါကာရဂုတ္တတ္ထာယ ပါကာရပရိယန္တေန ဝေဠူ ရောပိတာ၊ တေနဿ ဝေဠုကဏ္ဋကန္တေဝ နာမံ ဇာတံ။ ပါရာယနန္တိ နိဗ္ဗာနသင်္ခါတပါရံ အယနတော ပါရာယနန္တိ လဒ္ဓဝေါဟာရံ ဓမ္မံ။ သရေန ဘာသတီတိ သတ္တဘူမိကဿ ပါသာဒဿ ဥပရိမတလေ သုသံဝိဟိတာရက္ခဋ္ဌာနေ နိသိန္နာ သမာပတ္တိဗလေန ရတ္တိဘာဂံ ဝီတိနာမေတွာ သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ ‘‘ဣမံ ရတ္တာဝသေသံ ကတရာယ ရတိယာ ဝီတိနာမေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘ဓမ္မရတိယာ’’တိ ကတသန္နိဋ္ဌာနာ တီဏိ ဖလာနိ ပတ္တာ အရိယသာဝိကာ အဍ္ဎတေယျဂါထာသတပရိမာဏံ ပါရာယနသုတ္တံ မဓုရေန သရဘညေန ဘာသတိ။ အဿောသိ ခေါတိ အာကာသဋ္ဌကဝိမာနာနိ ပရိဟရိတွာ တဿ ပါသာဒဿ ဥပရိဘာဂံ ဂတေန မဂ္ဂေန နရဝါဟနယာနံ အာရုယှ ဂစ္ဆမာနော အဿောသိ။ ကထာပရိယောသာနံ အာဂမယမာနော အဋ္ဌာသီတိ ‘‘ကိံ သဒ္ဒေါ ဧသ ဘဏေ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘နန္ဒမာတာယ ဥပါသိကာယ သရဘညသဒ္ဒေါ’’တိ ဝုတ္တေ ဩတရိတွာ ‘‘ဣဒမဝေါစာ’’တိ ဣဒံ ဒေသနာပရိယောသာနံ ဩလောကေန္တော အဝိဒူရဋ္ဌာနေ အာကာသေ အဋ္ဌာသိ။

သာဓု ဘဂိနိ၊ သာဓု ဘဂိနီတိ ‘‘သုဂ္ဂဟိတာ တေ ဘဂိနိ ဓမ္မဒေသနာ သုကထိတာ၊ ပါသာဏကစေတိယေ နိသီဒိတွာ သောဠသန္နံ ပါရာယနိကဗြာဟ္မဏာနံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ကထိတဒိဝသေ စ အဇ္ဇ စ န ကိဉ္စိ အန္တရံ ပဿာမိ၊ မဇ္ဈေ ဘိန္နသုဝဏ္ဏံ ဝိယ တေ သတ္ထု ကထိတေန သဒ္ဓိံ သဒိသမေဝ ကထိတ’’န္တိ ဝတွာ သာဓုကာရံ ဒဒန္တော ဧဝမာဟ။ ကော ပနေသော ဘဒြမုခါတိ ဣမသ္မိံ သုသံဝိဟိတာရက္ခဋ္ဌာနေ ဧဝံ မဟန္တေန သဒ္ဒေန ကော နာမေသ၊ ဘဒြမုခ၊ လဒ္ဓမုခ၊ ကိံ နာဂေါ သုပဏ္ဏော ဒေဝေါ မာရော ဗြဟ္မာတိ သုဝဏ္ဏပဋ္ဋဝဏ္ဏံ ဝါတပါနံ ဝိဝရိတွာ ဝိဂတသာရဇ္ဇာ တီဏိ ဖလာနိ ပတ္တာ အရိယသာဝိကာ ဝေဿဝဏေန သဒ္ဓိံ ကထယမာနာ ဧဝမာဟ။ အဟံ တေ ဘဂိနိ ဘာတာတိ သယံ သောတာပန္နတ္တာ အနာဂါမိအရိယသာဝိကံ ဇေဋ္ဌိကံ မညမာနော ‘‘ဘဂိနီ’’တိ ဝတွာ ပုန တံ ပဌမဝယေ ဌိတတ္တာ အတ္တနော ကနိဋ္ဌံ၊ အတ္တာနံ ပန နဝုတိဝဿသတသဟဿာယုကတ္တာ မဟလ္လကတရံ မညမာနော ‘‘ဘာတာ’’တိ အာဟ။ သာဓု ဘဒြမုခါတိ၊ ဘဒြမုခ၊ သာဓု သုန္ဒရံ၊ သွာဂမနံ တေ အာဂမနံ၊ အာဂန္တုံ ယုတ္တဋ္ဌာနမေဝသိ အာဂတောတိ အတ္ထော။ ဣဒံ တေ ဟောတု အာတိထေယျန္တိ ဣဒမေဝ ဓမ္မဘဏနံ တဝ အတိထိပဏ္ဏာကာရော ဟောတု၊ န ဟိ တေ အညံ ဣတော ဥတ္တရိတရံ ဒါတဗ္ဗံ ပဿာမီတိ အဓိပ္ပာယော ။ ဧဝဉ္စေဝ မေ ဘဝိဿတိ အာတိထေယျန္တိ ဧဝံ အတ္တနော ပတ္တိဒါနံ ယာစိတွာ ‘‘အယံ တေ ဓမ္မကထိကသက္ကာရော’’တိ အဍ္ဎတေဠသာနိ ကောဋ္ဌသတာနိ ရတ္တသာလီနံ ပူရေတွာ ‘‘ယာဝါယံ ဥပါသိကာ စရတိ၊ တာဝ မာ ခယံ ဂမိံသူ’’တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ပက္ကာမိ။ ယာဝ ဥပါသိကာ အဋ္ဌာသိ၊ တာဝ ကောဋ္ဌာနံ ဟေဋ္ဌိမတလံ နာမ ဒဋ္ဌုံ နာသက္ခိံသု။ တတော ပဋ္ဌာယ ‘‘နန္ဒမာတာယ ကောဋ္ဌာဂါရံ ဝိယာ’’တိ ဝေါဟာရော ဥဒပါဒိ။

အကတပါတရာသောတိ အဘုတ္တပါတရာသော။ ပုညန္တိ ပုဗ္ဗစေတနာ စ မုဉ္စနစေတနာ စ။ ပုညမဟီတိ အပရစေတနာ။ သုခါယ ဟောတူတိ သုခတ္ထာယ ဟိတတ္ထာယ ဟောတု။ ဧဝံ အတ္တနော ဒါနေ ဝေဿဝဏဿ ပတ္တိံ အဒါသိ။

ပကရဏေတိ ကာရဏေ။ ဩက္ကဿ ပသယှာတိ အာကဍ္ဎိတွာ အဘိဘဝိတွာ။ ယက္ခယောနိန္တိ ဘုမ္မဒေဝတာဘာဝံ။ တေနေဝ ပုရိမေန အတ္တဘာဝေန ဥဒ္ဒဿေတီတိ ပုရိမသရီရသဒိသမေဝ သရီရံ မာပေတွာ အလင်္ကတပဋိယတ္တော သိရိဂဗ္ဘသယနတလေ အတ္တာနံ ဒဿေတိ။ ဥပါသိကာ ပဋိဒေသိတာတိ ဥပါသိကာ အဟန္တိ ဧဝံ ဥပါသိကာဘာဝံ ဒေသေသိံ။ ယာဝဒေတိ ယာဝဒေဝ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝါတိ။

မဟာယညဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။

ပဏ္ဏာသကံ နိဋ္ဌိတံ။