📜

(၇) ၂။ သညာဝဂ္ဂေါ

၁။ ပဌမသညာသုတ္တံ

၆၁။ ‘‘ပဉ္စိမာ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သညာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောန္တိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓာ အမတပရိယောသာနာ။ ကတမာ ပဉ္စ? အသုဘသညာ၊ မရဏသညာ၊ အာဒီနဝသညာ၊ အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ၊ သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညာ [အနဘိရတိသညာ (က။) အ။ နိ။ ၅။၁၂၁-၁၂၂၊ ၃၀၃-၃၀၄ ပဿိတဗ္ဗံ] – ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စ သညာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောန္တိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓာ အမတပရိယောသာနာ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ဒုတိယသညာသုတ္တံ

၆၂။ ‘‘ပဉ္စိမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သညာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောန္တိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓာ အမတပရိယောသာနာ။ ကတမာ ပဉ္စ? အနိစ္စသညာ၊ အနတ္တသညာ၊ မရဏသညာ၊ အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ၊ သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညာ – ဣမာ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စ သညာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောန္တိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓာ အမတပရိယောသာနာ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ပဌမဝဍ္ဎိသုတ္တံ

၆၃။ ‘‘ပဉ္စဟိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝဍ္ဎီဟိ ဝဍ္ဎမာနော အရိယသာဝကော အရိယာယ ဝဍ္ဎိယာ ဝဍ္ဎတိ၊ သာရာဒါယီ စ ဟောတိ ဝရာဒါယီ စ ကာယဿ။ ကတမာဟိ ပဉ္စဟိ? သဒ္ဓါယ ဝဍ္ဎတိ၊ သီလေန ဝဍ္ဎတိ၊ သုတေန ဝဍ္ဎတိ၊ စာဂေန ဝဍ္ဎတိ၊ ပညာယ ဝဍ္ဎတိ – ဣမာဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စဟိ ဝဍ္ဎီဟိ ဝဍ္ဎမာနော အရိယသာဝကော အရိယာယ ဝဍ္ဎိယာ ဝဍ္ဎတိ၊ သာရာဒါယီ စ ဟောတိ ဝရာဒါယီ စ ကာယဿာ’’တိ။

‘‘သဒ္ဓါယ သီလေန စ ယော ပဝဍ္ဎတိ [ယောဓ ဝဍ္ဎတိ (သီ။)]၊

ပညာယ စာဂေန သုတေန စူဘယံ၊

သော တာဒိသော သပ္ပုရိသော ဝိစက္ခဏော၊

အာဒီယတီ သာရမိဓေဝ အတ္တနော’’တိ။ တတိယံ၊

၄။ ဒုတိယဝဍ္ဎိသုတ္တံ

၆၄။ ‘‘ပဉ္စဟိ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဝဍ္ဎီဟိ ဝဍ္ဎမာနာ အရိယသာဝိကာ အရိယာယ ဝဍ္ဎိယာ ဝဍ္ဎတိ၊ သာရာဒါယိနီ စ ဟောတိ ဝရာဒါယိနီ စ ကာယဿ။ ကတမာဟိ ပဉ္စဟိ? သဒ္ဓါယ ဝဍ္ဎတိ၊ သီလေန ဝဍ္ဎတိ၊ သုတေန ဝဍ္ဎတိ၊ စာဂေန ဝဍ္ဎတိ၊ ပညာယ ဝဍ္ဎတိ – ဣမာဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စဟိ ဝဍ္ဎီဟိ ဝဍ္ဎမာနာ အရိယသာဝိကာ အရိယာယ ဝဍ္ဎိယာ ဝဍ္ဎတိ၊ သာရာဒါယိနီ စ ဟောတိ ဝရာဒါယိနီ စ ကာယဿာ’’တိ။

‘‘သဒ္ဓါယ သီလေန စ ယာ ပဝဍ္ဎတိ [ယာဓ ဝဍ္ဎတိ (သီ။)]၊

ပညာယ စာဂေန သုတေန စူဘယံ၊

သာ တာဒိသီ သီလဝတီ ဥပါသိကာ၊

အာဒီယတီ သာရမိဓေဝ အတ္တနော’’တိ။ စတုတ္ထံ၊

၅။ သာကစ္ဆသုတ္တံ

၆၅။ [အ။ နိ။ ၅။၁၆၄] ‘‘ပဉ္စဟိ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံသာကစ္ဆော သဗြဟ္မစာရီနံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု အတ္တနာ စ သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ၊ သီလသမ္ပဒါယ ကထာယ စ အာဂတံ ပဉှံ ဗျာကတ္တာ ဟောတိ၊ အတ္တနာ စ သမာဓိသမ္ပန္နော ဟောတိ၊ သမာဓိသမ္ပဒါယ ကထာယ စ အာဂတံ ပဉှံ ဗျာကတ္တာ ဟောတိ၊ အတ္တနာ စ ပညာသမ္ပန္နော ဟောတိ၊ ပညာသမ္ပဒါယ ကထာယ စ အာဂတံ ပဉှံ ဗျာကတ္တာ ဟောတိ၊ အတ္တနာ စ ဝိမုတ္တိသမ္ပန္နော ဟောတိ၊ ဝိမုတ္တိသမ္ပဒါယ ကထာယ စ အာဂတံ ပဉှံ ဗျာကတ္တာ ဟောတိ၊ အတ္တနာ စ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနသမ္ပန္နော ဟောတိ၊ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနသမ္ပဒါယ ကထာယ စ အာဂတံ ပဉှံ ဗျာကတ္တာ ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံသာကစ္ဆော သဗြဟ္မစာရီန’’န္တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ သာဇီဝသုတ္တံ

၆၆။ [အ။ နိ။ ၅။၁၆၄] ‘‘ပဉ္စဟိ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံသာဇီဝေါ သဗြဟ္မစာရီနံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု အတ္တနာ စ သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ၊ သီလသမ္ပဒါယ ကထာယ စ ကတံ ပဉှံ ဗျာကတ္တာ ဟောတိ၊ အတ္တနာ စ သမာဓိသမ္ပန္နော ဟောတိ၊ သမာဓိသမ္ပဒါယ ကထာယ စ ကတံ ပဉှံ ဗျာကတ္တာ ဟောတိ၊ အတ္တနာ စ ပညာသမ္ပန္နော ဟောတိ၊ ပညာသမ္ပဒါယ ကထာယ စ ကတံ ပဉှံ ဗျာကတ္တာ ဟောတိ၊ အတ္တနာ စ ဝိမုတ္တိသမ္ပန္နော ဟောတိ၊ ဝိမုတ္တိသမ္ပဒါယ ကထာယ စ ကတံ ပဉှံ ဗျာကတ္တာ ဟောတိ၊ အတ္တနာ စ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနသမ္ပန္နော ဟောတိ၊ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနသမ္ပဒါယ ကထာယ စ ကတံ ပဉှံ ဗျာကတ္တာ ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အလံသာဇီဝေါ သဗြဟ္မစာရီန’’န္တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ ပဌမဣဒ္ဓိပါဒသုတ္တံ

၆၇။ ‘‘ယော ဟိ ကောစိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဝါ ဘိက္ခုနီ ဝါ ပဉ္စ ဓမ္မေ [ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေ (က။)] ဘာဝေတိ၊ ပဉ္စ ဓမ္မေ [ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေ (က။)] ဗဟုလီကရောတိ၊ တဿ ဒွိန္နံ ဖလာနံ အညတရံ ဖလံ ပါဋိကင်္ခံ – ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အညာ၊ သတိ ဝါ ဥပါဒိသေသေ အနာဂါမိတာ။

‘‘ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ၊ ဝီရိယသမာဓိ…ပေ… စိတ္တသမာဓိ… ဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ၊ ဥဿောဠှိညေဝ ပဉ္စမိံ [ဥဿောဠှီယေဝ ပဉ္စမီ (သီ။)]။ ယော ဟိ ကောစိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု ဝါ ဘိက္ခုနီ ဝါ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေ ဘာဝေတိ၊ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေ ဗဟုလီကရောတိ၊ တဿ ဒွိန္နံ ဖလာနံ အညတရံ ဖလံ ပါဋိကင်္ခံ – ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အညာ၊ သတိ ဝါ ဥပါဒိသေသေ အနာဂါမိတာ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ ဒုတိယဣဒ္ဓိပါဒသုတ္တံ

၆၈။ ‘‘ပုဗ္ဗေဝါဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမ္ဗောဓာ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ ဗောဓိသတ္တောဝ သမာနော ပဉ္စ ဓမ္မေ ဘာဝေသိံ၊ ပဉ္စ ဓမ္မေ ဗဟုလီကာသိံ [ဗဟုလိမကာသိံ (က။)၊ ဗဟုလမကာသိံ (က။)]။ ကတမေ ပဉ္စ? ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေသိံ ၊ ဝီရိယသမာဓိ… စိတ္တသမာဓိ… ဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေသိံ၊ ဥဿောဠှိညေဝ ပဉ္စမိံ။ သော ခေါ အဟံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေသံ ဥဿောဠှိပဉ္စမာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝိတတ္တာ ဗဟုလီကတတ္တာ ယဿ ယဿ အဘိညာသစ္ဆိကရဏီယဿ ဓမ္မဿ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ အဘိညာသစ္ဆိကိရိယာယ၊ တတြ တတြေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိံ သတိ သတိ အာယတနေ။

‘‘သော သစေ အာကင်္ခိံ – ‘အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘဝေယျံ…ပေ… ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေယျ’န္တိ၊ တတြ တတြေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိံ သတိ သတိ အာယတနေ။

‘‘သော သစေ အာကင်္ခိံ…ပေ… ‘အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျ’န္တိ၊ တတြ တတြေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိံ သတိ သတိ အာယတနေ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ နိဗ္ဗိဒါသုတ္တံ

၆၉။ ‘‘ပဉ္စိမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တန္တိ။

‘‘ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု အသုဘာနုပဿီ ကာယေ ဝိဟရတိ၊ အာဟာရေ ပဋိကူလသညီ၊ သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညီ [အနဘိရတိသညီ (က။) အ။ နိ။ ၅။၁၂၁-၁၂၂၊ ၃၀၃-၃၀၄ ပဿိတဗ္ဗံ]၊ သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနိစ္စာနုပဿီ၊ မရဏသညာ ခေါ ပနဿ အဇ္ဈတ္တံ သူပဋ္ဌိတာ ဟောတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ အာသဝက္ခယသုတ္တံ

၇၀။ ‘‘ပဉ္စိမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ အာသဝါနံ ခယာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခု အသုဘာနုပဿီ ကာယေ ဝိဟရတိ၊ အာဟာရေ ပဋိကူလသညီ ၊ သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညီ၊ သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနိစ္စာနုပဿီ၊ မရဏသညာ ခေါ ပနဿ အဇ္ဈတ္တံ သူပဋ္ဌိတာ ဟောတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ အာသဝါနံ ခယာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ ဒသမံ။

သညာဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဒွေ စ သညာ ဒွေ ဝဍ္ဎီ စ၊ သာကစ္ဆေန စ သာဇီဝံ၊

ဣဒ္ဓိပါဒါ စ ဒွေ ဝုတ္တာ၊ နိဗ္ဗိဒါ စာသဝက္ခယာတိ။