📜
၃။ ဝဇ္ဇိသတ္တကဝဂ္ဂေါ
၁။ သာရန္ဒဒသုတ္တံ
၂၁။ ဧဝံ ¶ ¶ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ သာရန္ဒဒေ စေတိယေ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ လိစ္ဆဝီ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နေ ခေါ တေ လိစ္ဆဝီ ¶ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သတ္တ ဝေါ၊ လိစ္ဆဝီ၊ အပရိဟာနိယေ [အပရိဟာနီယေ (က။)] ဓမ္မေ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာထ၊ သာဓုကံ မနသိ ကရောထ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ၊ ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ လိစ္ဆဝီ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
‘‘ကတမေ ¶ စ၊ လိစ္ဆဝီ၊ သတ္တ အပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ? ယာဝကီဝဉ္စ၊ လိစ္ဆဝီ၊ ဝဇ္ဇီ အဘိဏှံ သန္နိပါတာ ဘဝိဿန္တိ သန္နိပါတဗဟုလာ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ လိစ္ဆဝီ၊ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ လိစ္ဆဝီ၊ ဝဇ္ဇီ သမဂ္ဂါ သန္နိပတိဿန္တိ၊ သမဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟိဿန္တိ၊ သမဂ္ဂါ ဝဇ္ဇိကရဏီယာနိ ကရိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ လိစ္ဆဝီ၊ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ လိစ္ဆဝီ၊ ဝဇ္ဇီ အပညတ္တံ န ပညာပေဿန္တိ၊ ပညတ္တံ န သမုစ္ဆိန္ဒိဿန္တိ၊ ယထာပညတ္တေ ပေါရာဏေ ဝဇ္ဇိဓမ္မေ သမာဒါယ ဝတ္တိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ လိစ္ဆဝီ၊ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ လိစ္ဆဝီ၊ ဝဇ္ဇီ ယေ တေ ဝဇ္ဇီနံ ဝဇ္ဇိမဟလ္လကာ တေ သက္ကရိဿန္တိ ဂရုံ ကရိဿန္တိ မာနေဿန္တိ ပူဇေဿန္တိ၊ တေသဉ္စ သောတဗ္ဗံ မညိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ လိစ္ဆဝီ၊ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ ¶ ၊ လိစ္ဆဝီ၊ ဝဇ္ဇီ ယာ တာ ကုလိတ္ထိယော ကုလကုမာရိယော တာ န ဩကဿ ပသယှ ဝါသေဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ လိစ္ဆဝီ၊ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ လိစ္ဆဝီ၊ ဝဇ္ဇီ ယာနိ တာနိ ဝဇ္ဇီနံ ဝဇ္ဇိစေတိယာနိ အဗ္ဘန္တရာနိ စေဝ ဗာဟိရာနိ စ တာနိ သက္ကရိဿန္တိ ဂရုံ ကရိဿန္တိ မာနေဿန္တိ ¶ ပူဇေဿန္တိ၊ တေသဉ္စ ဒိန္နပုဗ္ဗံ ကတပုဗ္ဗံ ဓမ္မိကံ ဗလိံ နော ပရိဟာပေဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ လိစ္ဆဝီ၊ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ လိစ္ဆဝီ၊ ဝဇ္ဇီနံ အရဟန္တေသု ဓမ္မိကာ ¶ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိ သုသံဝိဟိတာ ဘဝိဿတိ – ‘ကိန္တိ အနာဂတာ စ အရဟန္တော ဝိဇိတံ အာဂစ္ဆေယျုံ၊ အာဂတာ စ အရဟန္တော ဝိဇိတေ ဖာသုံ ဝိဟရေယျု’န္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ လိစ္ဆဝီ၊ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ လိစ္ဆဝီ၊ ဣမေ သတ္တ အပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ ဝဇ္ဇီသု ဌဿန္တိ [ဝတ္တိဿန္တိ (က။)]၊ ဣမေသု စ သတ္တသု အပရိဟာနိယေသု ဓမ္မေသု ဝဇ္ဇီ သန္ဒိဿိဿန္တိ [သန္ဒိဿန္တိ (သီ။ ပီ။ က။)]၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ လိစ္ဆဝီ၊ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနီ’’တိ။ ပဌမံ။
၂။ ဝဿကာရသုတ္တံ
၂၂။ ဧဝံ ¶ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော ဝဇ္ဇီ အဘိယာတုကာမော ဟောတိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘‘အဟံ ဟိမေ ဝဇ္ဇီ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ဥစ္ဆေစ္ဆာမိ [ဥစ္ဆေဇ္ဇိဿာမိ (သျာ။)၊ ဥစ္ဆိဇ္ဇိဿာမိ (က။)]၊ ဝဇ္ဇီ ဝိနာသေဿာမိ၊ ဝဇ္ဇီ အနယဗျသနံ အာပါဒေဿာမီ’’တိ [အာပါဒေဿာမိ ဝဇ္ဇီတိ (က။) ဒီ။ နိ။ ၂။၁၃၁]။
အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော ဝဿကာရံ ဗြာဟ္မဏံ မာဂဓမဟာမတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မမ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒာဟိ၊ အပ္ပာဗာဓံ အပ္ပာတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆ – ‘ရာဇာ၊ ဘန္တေ၊ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ၊ အပ္ပာဗာဓံ အပ္ပာတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေဟိ – ‘ရာဇာ၊ ဘန္တေ၊ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ¶ ဝေဒေဟိပုတ္တော ဝဇ္ဇီ အဘိယာတုကာမော။ သော ဧဝမာဟ – ‘အဟံ ဟိမေ ဝဇ္ဇီ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ဥစ္ဆေစ္ဆာမိ၊ ဝဇ္ဇီ ဝိနာသေဿာမိ၊ ဝဇ္ဇီ အနယဗျသနံ အာပါဒေဿာမီ’တိ ¶ ။ ယထာ ¶ တေ ဘဂဝါ ဗျာကရောတိ၊ တံ သာဓုကံ ဥဂ္ဂဟေတွာ မမ အာရောစေယျာသိ။ န ဟိ တထာဂတာ ဝိတထံ ဘဏန္တီ’’တိ။
‘‘ဧဝံ၊ ဘော’’တိ ခေါ ဝဿကာရော ဗြာဟ္မဏော မာဂဓမဟာမတ္တော ရညော မာဂဓဿ အဇာတသတ္တုဿ ဝေဒေဟိပုတ္တဿ ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝဿကာရော ဗြာဟ္မဏော မာဂဓမဟာမတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ရာဇာ၊ ဘော ဂေါတမ၊ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော ဘောတော ဂေါတမဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ၊ အပ္ပာဗာဓံ အပ္ပာတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတိ။ ရာဇာ [ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ ရာဇာ (သီ။ က။)]၊ ဘော ဂေါတမ၊ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော ဝဇ္ဇီ အဘိယာတုကာမော။ သော ဧဝမာဟ – ‘အဟံ ဟိမေ ဝဇ္ဇီ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ဥစ္ဆေစ္ဆာမိ၊ ဝဇ္ဇီ ဝိနာသေဿာမိ၊ ဝဇ္ဇီ အနယဗျသနံ အာပါဒေဿာမီ’’’တိ။
တေန ¶ ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပိဋ္ဌိတော ဌိတော ဟောတိ ဘဂဝန္တံ ဗီဇယမာနော [ဝီဇမာနော (သီ။ သျာ။)]။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိန္တိ တေ၊ အာနန္ဒ၊ သုတံ – ‘ဝဇ္ဇီ အဘိဏှံ သန္နိပါတာ သန္နိပါတဗဟုလာ’’’တိ? ‘‘သုတံ မေတံ၊ ဘန္တေ – ‘ဝဇ္ဇီ အဘိဏှံ သန္နိပါတာ သန္နိပါတဗဟုလာ’’’တိ။ ‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ အာနန္ဒ၊ ဝဇ္ဇီ အဘိဏှံ သန္နိပါတာ ဘဝိဿန္တိ သန္နိပါတဗဟုလာ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ အာနန္ဒ၊ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ကိန္တိ တေ၊ အာနန္ဒ၊ သုတံ – ‘ဝဇ္ဇီ သမဂ္ဂါ သန္နိပတန္တိ၊ သမဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟန္တိ၊ သမဂ္ဂါ ဝဇ္ဇိကရဏီယာနိ ကရောန္တီ’’’တိ? ‘‘သုတံ မေတံ၊ ဘန္တေ – ‘ဝဇ္ဇီ သမဂ္ဂါ သန္နိပတန္တိ၊ သမဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟန္တိ၊ သမဂ္ဂါ ဝဇ္ဇိကရဏီယာနိ ကရောန္တီ’’’တိ ¶ ။ ‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ အာနန္ဒ၊ ဝဇ္ဇီ သမဂ္ဂါ သန္နိပတိဿန္တိ၊ သမဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟိဿန္တိ ¶ ၊ သမဂ္ဂါ ဝဇ္ဇိကရဏီယာနိ ကရိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ အာနန္ဒ၊ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ကိန္တိ တေ၊ အာနန္ဒ၊ သုတံ – ‘ဝဇ္ဇီ အပညတ္တံ န ပညာပေန္တိ၊ ပညတ္တံ န သမုစ္ဆိန္ဒန္တိ ¶ ၊ ယထာပညတ္တေ ပေါရာဏေ ဝဇ္ဇိဓမ္မေ သမာဒါယ ဝတ္တန္တီ’’’တိ? ‘‘သုတံ မေတံ၊ ဘန္တေ – ‘ဝဇ္ဇီ အပညတ္တံ န ပညာပေန္တိ၊ ပညတ္တံ န သမုစ္ဆိန္ဒန္တိ၊ ယထာပညတ္တေ ပေါရာဏေ ဝဇ္ဇိဓမ္မေ သမာဒါယ ဝတ္တန္တီ’’’တိ။ ‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ အာနန္ဒ၊ ဝဇ္ဇီ အပညတ္တံ န ပညာပေဿန္တိ၊ ပညတ္တံ န သမုစ္ဆိန္ဒိဿန္တိ၊ ယထာပညတ္တေ ပေါရာဏေ ဝဇ္ဇိဓမ္မေ သမာဒါယ ဝတ္တိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ အာနန္ဒ၊ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ကိန္တိ တေ၊ အာနန္ဒ၊ သုတံ – ‘ဝဇ္ဇီ ယေ တေ ဝဇ္ဇီနံ ဝဇ္ဇိမဟလ္လကာ တေ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ၊ တေသဉ္စ သောတဗ္ဗံ မညန္တီ’’’တိ? ‘‘သုတံ မေတံ၊ ဘန္တေ – ‘ဝဇ္ဇီ ယေ တေ ဝဇ္ဇီနံ ဝဇ္ဇိမဟလ္လကာ တေ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ၊ တေသဉ္စ သောတဗ္ဗံ မညန္တီ’’’တိ။ ‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ အာနန္ဒ၊ ဝဇ္ဇီ ယေ တေ ဝဇ္ဇီနံ ဝဇ္ဇိမဟလ္လကာ တေ သက္ကရိဿန္တိ ဂရုံ ကရိဿန္တိ မာနေဿန္တိ ပူဇေဿန္တိ၊ တေသဉ္စ သောတဗ္ဗံ မညိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ အာနန္ဒ၊ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ကိန္တိ တေ၊ အာနန္ဒ၊ သုတံ – ‘ဝဇ္ဇီ ယာ တာ ကုလိတ္ထိယော ကုလကုမာရိယော တာ န ဩကဿ ပသယှ ဝါသေန္တီ’’’တိ? ‘‘သုတံ မေတံ၊ ဘန္တေ – ‘ဝဇ္ဇီ ယာ တာ ကုလိတ္ထိယော ကုလကုမာရိယော တာ န ဩကဿ ပသယှ ဝါသေန္တီ’’’တိ။ ‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ အာနန္ဒ ¶ ၊ ဝဇ္ဇီ ယာ တာ ကုလိတ္ထိယော ¶ ကုလကုမာရိယော တာ န ဩကဿ ပသယှ ဝါသေဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ အာနန္ဒ၊ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ကိန္တိ တေ၊ အာနန္ဒ၊ သုတံ – ‘ဝဇ္ဇီ ယာနိ တာနိ ဝဇ္ဇီနံ ဝဇ္ဇိစေတိယာနိ အဗ္ဘန္တရာနိ စေဝ ဗာဟိရာနိ စ တာနိ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ၊ တေသဉ္စ ဒိန္နပုဗ္ဗံ ကတပုဗ္ဗံ ဓမ္မိကံ ဗလိံ နော ပရိဟာပေန္တီ’’’တိ? ‘‘သုတံ မေတံ၊ ဘန္တေ – ‘ဝဇ္ဇီ ယာနိ တာနိ ဝဇ္ဇီနံ ဝဇ္ဇိစေတိယာနိ အဗ္ဘန္တရာနိ စေဝ ဗာဟိရာနိ စ တာနိ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ၊ တေသဉ္စ ဒိန္နပုဗ္ဗံ ကတပုဗ္ဗံ ဓမ္မိကံ ဗလိံ နော ပရိဟာပေန္တီ’’’တိ။ ‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ အာနန္ဒ၊ ဝဇ္ဇီ ယာနိ ¶ တာနိ ဝဇ္ဇီနံ ဝဇ္ဇိစေတိယာနိ အဗ္ဘန္တရာနိ စေဝ ဗာဟိရာနိ စ တာနိ သက္ကရိဿန္တိ ဂရုံ ကရိဿန္တိ မာနေဿန္တိ ပူဇေဿန္တိ၊ တေသဉ္စ ဒိန္နပုဗ္ဗံ ကတပုဗ္ဗံ ဓမ္မိကံ ဗလိံ နော ပရိဟာပေဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ အာနန္ဒ၊ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ကိန္တိ ¶ တေ၊ အာနန္ဒ၊ သုတံ – ‘ဝဇ္ဇီနံ အရဟန္တေသု ဓမ္မိကာ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိ သုသံဝိဟိတာ – ကိန္တိ အနာဂတာ စ အရဟန္တော ဝိဇိတံ အာဂစ္ဆေယျုံ၊ အာဂတာ စ အရဟန္တော ဝိဇိတေ ဖာသုံ ဝိဟရေယျု’’’န္တိ? ‘‘သုတံ မေတံ၊ ဘန္တေ – ‘ဝဇ္ဇီနံ အရဟန္တေသု ဓမ္မိကာ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိ သုသံဝိဟိတာ ဘဝိဿတိ – ကိန္တိ အနာဂတာ စ အရဟန္တော ဝိဇိတံ အာဂစ္ဆေယျုံ၊ အာဂတာ စ အရဟန္တော ဝိဇိတေ ဖာသုံ ဝိဟရေယျု’’’န္တိ။ ‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ အာနန္ဒ၊ ဝဇ္ဇီနံ အရဟန္တေသု ဓမ္မိကာ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိ သုသံဝိဟိတာ ဘဝိဿတိ – ‘ကိန္တိ အနာဂတာ စ အရဟန္တော ဝိဇိတံ အာဂစ္ဆေယျုံ၊ အာဂတာ စ အရဟန္တော ဝိဇိတေ ဖာသုံ ဝိဟရေယျု’န္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ အာနန္ဒ ¶ ၊ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝဿကာရံ ဗြာဟ္မဏံ မာဂဓမဟာမတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧကမိဒါဟံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ သမယံ ဝေသာလိယံ ဝိဟရာမိ သာရန္ဒဒေ စေတိယေ။ တတြာဟံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဝဇ္ဇီနံ ဣမေ သတ္တ အပရိဟာနိယေ ဓမ္မေ ဒေသေသိံ။ ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဣမေ သတ္တ အပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ ဝဇ္ဇီသု ဌဿန္တိ၊ ဣမေသု စ သတ္တသု အပရိဟာနိယေသု ဓမ္မေသု ဝဇ္ဇီ သန္ဒိဿိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဝဇ္ဇီနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနီ’’တိ။
‘‘ဧကမေကေနပိ ¶ [ဧကမေကေနပိ တေန ခေါ (က။) ဒီ။ နိ။ ၂။၁၃၅] ဘော၊ ဂေါတမ၊ အပရိဟာနိယေန ဓမ္မေန သမန္နာဂတာနံ ဝဇ္ဇီနံ ဝုဒ္ဓိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ၊ ကော ပန ဝါဒေါ သတ္တဟိ အပရိဟာနိယေဟိ ဓမ္မေဟိ! အကရဏီယာ စ၊ ဘော ဂေါတမ၊ ဝဇ္ဇီ ရညာ မာဂဓေန အဇာတသတ္တုနာ ဝေဒေဟိပုတ္တေန ယဒိဒံ ယုဒ္ဓဿ၊ အညတြ ဥပလာပနာယ ¶ [ဥပလာပနာ (က။ သီ။ က။)]၊ အညတြ မိထုဘေဒါ။ ဟန္ဒ စ ဒါနိ မယံ၊ ဘော ဂေါတမ၊ ဂစ္ဆာမ၊ ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ’’တိ။ ‘‘ယဿဒါနိ တွံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခေါ ဝဿကာရော ဗြာဟ္မဏော မာဂဓမဟာမတ္တော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမီတိ။ ဒုတိယံ။
၃။ ပဌမသတ္တကသုတ္တံ
၂၃။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘သတ္တ ဝေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အပရိဟာနိယေ ဓမ္မေ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာထ ¶ ၊ သာဓုကံ မနသိ ကရောထ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ၊ ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
‘‘ကတမေ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သတ္တ အပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ? ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ ¶ အဘိဏှံ သန္နိပါတာ ဘဝိဿန္တိ သန္နိပါတဗဟုလာ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ သမဂ္ဂါ သန္နိပတိဿန္တိ၊ သမဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟိဿန္တိ၊ သမဂ္ဂါ သင်္ဃကရဏီယာနိ ကရိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ အပညတ္တံ န ပညာပေဿန္တိ၊ ပညတ္တံ န သမုစ္ဆိန္ဒိဿန္တိ၊ ယထာပညတ္တေသု သိက္ခာပဒေသု သမာဒါယ ဝတ္တိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ ယေ တေ ဘိက္ခူ ထေရာ ရတ္တညူ စိရပဗ္ဗဇိတာ သင်္ဃပိတရော သင်္ဃပရိဏာယကာ တေ သက္ကရိဿန္တိ ဂရုံ ကရိဿန္တိ မာနေဿန္တိ ပူဇေဿန္တိ၊ တေသဉ္စ သောတဗ္ဗံ မညိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ ¶ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ ဥပ္ပန္နာယ တဏှာယ ပေါနောဘဝိကာယ န ဝသံ ဂစ္ဆိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ အာရညကေသု သေနာသနေသု သာပေက္ခာ ဘဝိဿန္တိ ¶ ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ ပစ္စတ္တညေဝ သတိံ ဥပဋ္ဌာပေဿန္တိ – ‘ကိန္တိ အနာဂတာ စ ပေသလာ သဗြဟ္မစာရီ အာဂစ္ဆေယျုံ၊ အာဂတာ စ ပေသလာ သဗြဟ္မစာရီ ဖာသုံ ဝိဟရေယျု’န္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ ¶ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေ သတ္တ အပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ ဘိက္ခူသု ဌဿန္တိ၊ ဣမေသု စ သတ္တသု အပရိဟာနိယေသု ဓမ္မေသု ဘိက္ခူ သန္ဒိဿိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ¶ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနီ’’တိ။ တတိယံ။
၄။ ဒုတိယသတ္တကသုတ္တံ
၂၄။ [ဒီ။ နိ။ ၂။၁၃၈] ‘‘သတ္တ ဝေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အပရိဟာနိယေ ဓမ္မေ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာထ၊ သာဓုကံ မနသိ ကရောထ…ပေ… ကတမေ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သတ္တ အပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ?
ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ န ကမ္မာရာမာ ဘဝိဿန္တိ၊ န ကမ္မရတာ၊ န ကမ္မာရာမတံ အနုယုတ္တာ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ န ဘဿာရာမာ ဘဝိဿန္တိ…ပေ… န နိဒ္ဒါရာမာ ဘဝိဿန္တိ… န သင်္ဂဏိကာရာမာ ဘဝိဿန္တိ… န ပါပိစ္ဆာ ဘဝိဿန္တိ န ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတာ… န ပါပမိတ္တာ ဘဝိဿန္တိ န ပါပသဟာယာ န ပါပသမ္ပဝင်္ကာ… န ဩရမတ္တကေန ဝိသေသာဓိဂမေန အန္တရာဝေါသာနံ အာပဇ္ဇိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေ သတ္တ အပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ ဘိက္ခူသု ဌဿန္တိ၊ ဣမေသု စ သတ္တသု အပရိဟာနိယေသု ဓမ္မေသု ဘိက္ခူ သန္ဒိဿိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။
၅။ တတိယသတ္တကသုတ္တံ
၂၅။ ‘‘သတ္တ ¶ ဝေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အပရိဟာနိယေ ဓမ္မေ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာထ၊ သာဓုကံ မနသိ ကရောထ…ပေ… ကတမေ ¶ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သတ္တ အပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ? ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ သဒ္ဓါ ဘဝိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ ¶ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ ဟိရိမန္တော [ဟိရီမာ (သီ။)၊ ဟိရိမနာ (ဒီ။ နိ။ ၂။၁၃၈)] ဘဝိဿန္တိ…ပေ… ဩတ္တပ္ပိနော [ဩတ္တာပီနော (သီ။)] ဘဝိဿန္တိ… ဗဟုဿုတာ ဘဝိဿန္တိ… အာရဒ္ဓဝီရိယာ ဘဝိဿန္တိ… သတိမန္တော ဘဝိဿန္တိ… ပညဝန္တော ဘဝိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။ ‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေ သတ္တ အပရိဟာနိယာ ¶ ဓမ္မာ ဘိက္ခူသု ဌဿန္တိ၊ ဣမေသု စ သတ္တသု အပရိဟာနိယေသု ဓမ္မေသု ဘိက္ခူ သန္ဒိဿိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။
၆။ ဗောဇ္ဈင်္ဂသုတ္တံ
၂၆။ ‘‘သတ္တ ဝေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အပရိဟာနိယေ ဓမ္မေ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာထ၊ သာဓုကံ မနသိ ကရောထ…ပေ… ကတမေ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သတ္တ အပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ? ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေဿန္တိ…ပေ… ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေဿန္တိ… ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေဿန္တိ… ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေဿန္တိ… သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေဿန္တိ… ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။ ‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေ သတ္တ အပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ ဘိက္ခူသု ဌဿန္တိ၊ ဣမေသု စ သတ္တသု အပရိဟာနိယေသု ဓမ္မေသု ဘိက္ခူ သန္ဒိဿိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။
၇။ သညာသုတ္တံ
၂၇။ ‘‘သတ္တ ¶ ဝေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ အပရိဟာနိယေ ဓမ္မေ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာထ၊ သာဓုကံ မနသိ ကရောထ…ပေ…။ ကတမေ စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သတ္တ အပရိဟာနိယာ ¶ ဓမ္မာ? ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ အနိစ္စသညံ ဘာဝေဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။
‘‘ယာဝကီဝဉ္စ ¶ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူ အနတ္တသညံ ဘာဝေဿန္တိ…ပေ… အသုဘသညံ ဘာဝေဿန္တိ… အာဒီနဝသညံ ဘာဝေဿန္တိ… ပဟာနသညံ ဘာဝေဿန္တိ… ဝိရာဂသညံ ဘာဝေဿန္တိ… နိရောဓသညံ ဘာဝေဿန္တိ ¶ ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနိ။ ‘‘ယာဝကီဝဉ္စ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဣမေ သတ္တ အပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ ဘိက္ခူသု ဌဿန္တိ၊ ဣမေသု စ သတ္တသု အပရိဟာနိယေသု ဓမ္မေသု၊ ဘိက္ခူ သန္ဒိဿိဿန္တိ၊ ဝုဒ္ဓိယေဝ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဘိက္ခူနံ ပါဋိကင်္ခါ၊ နော ပရိဟာနီ’’တိ [ဒီ။ နိ။ ၂။၁၃၈]။ သတ္တမံ။
၈။ ပဌမပရိဟာနိသုတ္တံ
၂၈။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘သတ္တိမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ သေခဿ ဘိက္ခုနော ပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ သတ္တ? ကမ္မာရာမတာ၊ ဘဿာရာမတာ၊ နိဒ္ဒါရာမတာ၊ သင်္ဂဏိကာရာမတာ၊ ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ၊ ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ၊ သန္တိ ခေါ ပန သင်္ဃေ သင်္ဃကရဏီယာနိ၊ တတြ သေခေါ ဘိက္ခု [တတြ ဘိက္ခု (သီ။ သျာ။)] ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သန္တိ ခေါ ပန သင်္ဃေ ထေရာ [ခေါ သံဃတ္ထေရာ (က။)] ရတ္တညူ စိရပဗ္ဗဇိတာ ဘာရဝါဟိနော၊ တေ [န တေ (က။)] တေန ပညာယိဿန္တီ’တိ အတ္တနာ တေသု ယောဂံ [အတ္တနာ ဝေါယောဂံ (သီ။ သျာ။)] အာပဇ္ဇတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သတ္တ ဓမ္မာ သေခဿ ဘိက္ခုနော ပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။
‘‘သတ္တိမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ သေခဿ ဘိက္ခုနော အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ သတ္တ? န ¶ ကမ္မာရာမတာ၊ န ဘဿာရာမတာ၊ န နိဒ္ဒါရာမတာ၊ န သင်္ဂဏိကာရာမတာ၊ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ၊ ဘောဇနေ မတ္တညုတာ၊ သန္တိ ခေါ ပန သင်္ဃေ သင်္ဃကရဏီယာနိ၊ တတြ သေခေါ ဘိက္ခု ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သန္တိ ခေါ ပန သင်္ဃေ ထေရာ ရတ္တညူ စိရပဗ္ဗဇိတာ ဘာရဝါဟိနော၊ တေ တေန ပညာယိဿန္တီ’တိ အတ္တနာ န တေသု ယောဂံ အာပဇ္ဇတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သတ္တ ဓမ္မာ သေခဿ ဘိက္ခုနော အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။
၉။ ဒုတိယပရိဟာနိသုတ္တံ
၂၉။ ‘‘သတ္တိမေ ¶ ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ ဥပါသကဿ ပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ ¶ ။ ကတမေ သတ္တ? ဘိက္ခုဒဿနံ ဟာပေတိ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝနံ ပမဇ္ဇတိ၊ အဓိသီလေ န သိက္ခတိ၊ အပ္ပသာဒဗဟုလော ဟောတိ ¶ ၊ ဘိက္ခူသု ထေရေသု စေဝ နဝေသု စ မဇ္ဈိမေသု စ ဥပါရမ္ဘစိတ္တော ဓမ္မံ သုဏာတိ ရန္ဓဂဝေသီ၊ ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ ဒက္ခိဏေယျံ ဂဝေသတိ၊ တတ္ထ စ ပုဗ္ဗကာရံ ကရောတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သတ္တ ဓမ္မာ ဥပါသကဿ ပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။
‘‘သတ္တိမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဓမ္မာ ဥပါသကဿ အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ သတ္တ? ဘိက္ခုဒဿနံ န ဟာပေတိ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝနံ နပ္ပမဇ္ဇတိ၊ အဓိသီလေ သိက္ခတိ၊ ပသာဒဗဟုလော ဟောတိ၊ ဘိက္ခူသု ထေရေသု စေဝ နဝေသု စ မဇ္ဈိမေသု စ အနုပါရမ္ဘစိတ္တော ဓမ္မံ သုဏာတိ န ရန္ဓဂဝေသီ၊ န ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ ဒက္ခိဏေယျံ ဂဝေသတိ၊ ဣဓ စ ပုဗ္ဗကာရံ ကရောတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သတ္တ ဓမ္မာ ဥပါသကဿ အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –
‘‘ဒဿနံ ¶ ဘာဝိတတ္တာနံ၊ ယော ဟာပေတိ ဥပါသကော၊
သဝနဉ္စ အရိယဓမ္မာနံ၊ အဓိသီလေ န သိက္ခတိ။
‘‘အပ္ပသာဒေါ စ ဘိက္ခူသု၊ ဘိယျော ဘိယျော ပဝဍ္ဎတိ၊
ဥပါရမ္ဘကစိတ္တော စ၊ သဒ္ဓမ္မံ သောတုမိစ္ဆတိ။
‘‘ဣတော စ ဗဟိဒ္ဓါ အညံ၊ ဒက္ခိဏေယျံ ဂဝေသတိ၊
တတ္ထေဝ စ ပုဗ္ဗကာရံ၊ ယော ကရောတိ ဥပါသကော။
‘‘ဧတေ ခေါ ပရိဟာနိယေ၊ သတ္တ ဓမ္မေ သုဒေသိတေ၊
ဥပါသကော သေဝမာနော၊ သဒ္ဓမ္မာ ပရိဟာယတိ။
‘‘ဒဿနံ ဘာဝိတတ္တာနံ၊ ယော န ဟာပေတိ ဥပါသကော၊
သဝနဉ္စ အရိယဓမ္မာနံ၊ အဓိသီလေ စ သိက္ခတိ။
‘‘ပသာဒေါ စဿ ဘိက္ခူသု၊ ဘိယျော ဘိယျော ပဝဍ္ဎတိ၊
အနုပါရမ္ဘစိတ္တော စ၊ သဒ္ဓမ္မံ သောတုမိစ္ဆတိ။
‘‘န ¶ ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ အညံ၊ ဒက္ခိဏေယျံ ဂဝေသတိ၊
ဣဓေဝ စ ပုဗ္ဗကာရံ၊ ယော ကရောတိ ဥပါသကော။
‘‘ဧတေ ¶ ခေါ အပရိဟာနိယေ၊ သတ္တ ဓမ္မေ သုဒေသိတေ၊
ဥပါသကော သေဝမာနော၊ သဒ္ဓမ္မာ န ပရိဟာယတီ’’တိ။ နဝမံ၊
၁၀။ ဝိပတ္တိသုတ္တံ
၃၀။ သတ္တိမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပါသကဿ ဝိပတ္တိယော…ပေ… သတ္တိမာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပါသကဿ သမ္ပဒါ…ပေ…။ ဒသမံ။
၁၁။ ပရာဘဝသုတ္တံ
၃၁။ ‘‘သတ္တိမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပါသကဿ ပရာဘဝါ…ပေ… သတ္တိမေ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပါသကဿ သမ္ဘဝါ။ ကတမေ သတ္တ? ဘိက္ခုဒဿနံ န ဟာပေတိ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝနံ နပ္ပမဇ္ဇတိ၊ အဓိသီလေ သိက္ခတိ၊ ပသာဒဗဟုလော ဟောတိ၊ ဘိက္ခူသု ထေရေသု စေဝ နဝေသု စ မဇ္ဈိမေသု စ အနုပါရမ္ဘစိတ္တော ဓမ္မံ သုဏာတိ န ရန္ဓဂဝေသီ၊ န ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ ဒက္ခိဏေယျံ ဂဝေသတိ၊ ဣဓ စ ပုဗ္ဗကာရံ ကရောတိ။ ဣမေ ခေါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သတ္တ ဥပါသကဿ သမ္ဘဝါတိ။
‘‘ဒဿနံ ¶ ဘာဝိတတ္တာနံ၊ ယော ဟာပေတိ ဥပါသကော၊
သဝနဉ္စ အရိယဓမ္မာနံ၊ အဓိသီလေ န သိက္ခတိ။
‘‘အပ္ပသာဒေါ စ ဘိက္ခူသု၊ ဘိယျော ဘိယျော ပဝဍ္ဎတိ၊
ဥပါရမ္ဘကစိတ္တော စ၊ သဒ္ဓမ္မံ သောတုမိစ္ဆတိ။
‘‘ဣတော စ ဗဟိဒ္ဓါ အညံ၊ ဒက္ခိဏေယျံ ဂဝေသတိ၊
တတ္ထေဝ စ ပုဗ္ဗကာရံ၊ ယော ကရောတိ ဥပါသကော။
‘‘ဧတေ ¶ ခေါ ပရိဟာနိယေ၊ သတ္တ ဓမ္မေ သုဒေသိတေ၊
ဥပါသကော သေဝမာနော၊ သဒ္ဓမ္မာ ပရိဟာယတိ။
‘‘ဒဿနံ ¶ ဘာဝိတတ္တာနံ၊ ယော န ဟာပေတိ ဥပါသကော၊
သဝနဉ္စ အရိယဓမ္မာနံ၊ အဓိသီလေ စ သိက္ခတိ။
‘‘ပသာဒေါ စဿ ဘိက္ခူသု၊ ဘိယျော ဘိယျော ပဝဍ္ဎတိ၊
အနုပါရမ္ဘစိတ္တော စ၊ သဒ္ဓမ္မံ သောတုမိစ္ဆတိ။
‘‘န ¶ ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ အညံ၊ ဒက္ခိဏေယျံ ဂဝေသတိ၊
ဣဓေဝ စ ပုဗ္ဗကာရံ၊ ယော ကရောတိ ဥပါသကော။
‘‘ဧတေ ခေါ အပရိဟာနိယေ၊ သတ္တ ဓမ္မေ သုဒေသိတေ၊
ဥပါသကော သေဝမာနော၊ သဒ္ဓမ္မာ န ပရိဟာယတီ’’တိ။ ဧကာဒသမံ၊
ဝဇ္ဇိသတ္တကဝဂ္ဂေါ [ဝဇ္ဇိဝဂ္ဂေါ (သျာ။)] တတိယော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
သာရန္ဒ ¶ -ဝဿကာရော စ၊ တိသတ္တကာနိ ဘိက္ခုကာ၊
ဗောဓိသညာ ဒွေ စ ဟာနိ၊ ဝိပတ္တိ စ ပရာဘဝေါတိ။