📜

၇။ မဟာဝဂ္ဂေါ

၁-၂။ ဟိရိဩတ္တပ္ပသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၆၅-၆၆။ သတ္တမဿ ပဌမံ ဥတ္တာနမေဝ။ ဒုတိယေ တယော သံဝဋ္ဋာတိ အာပေါသံဝဋ္ဋော၊ တေဇောသံဝဋ္ဋော၊ ဝါယောသံဝဋ္ဋောတိ တယော သံဝဋ္ဋာ။ တိဿော သံဝဋ္ဋသီမာတိ အာဘဿရာ၊ သုဘကိဏှာ၊ ဝေဟပ္ဖလာတိ တိဿော သံဝဋ္ဋသီမာ။ ယဒါ ဟိ ကပ္ပော တေဇေန သံဝဋ္ဋတိ ဝိနဿတိ၊ တဒါ အာဘဿရတော ဟေဋ္ဌာ အဂ္ဂိနာ ဍယှတိ။ ယဒါ အာပေန သံဝဋ္ဋတိ၊ တဒါ သုဘကိဏှတော ဟေဋ္ဌာ ဥဒကေန ဝိလီယတိ။ ယဒါ ဝါယုနာ သံဝဋ္ဋတိ၊ တဒါ ဝေဟပ္ဖလတော ဟေဋ္ဌာ ဝါယုနာ ဝိဒ္ဓံသတိ။ ဝိတ္ထာရတော ပန သဒါပိ ဧကံ ဗုဒ္ဓက္ခေတ္တံ ဝိနဿတိ။ ဗုဒ္ဓက္ခေတ္တံ နာမ တိဝိဓံ ဟောတိ ဇာတိက္ခေတ္တံ အာဏာက္ခေတ္တံ ဝိသယက္ခေတ္တန္တိ။ တတ္ထ ဇာတိက္ခေတ္တံ နာမ ဒသသဟဿစက္ကဝါဠပရိယန္တံ ဟောတိ၊ ယံ တထာဂတဿ ပဋိသန္ဓိဂဟဏာဒီသု ကမ္ပတိ။ အာဏာက္ခေတ္တံ ကောဋိသဟဿစက္ကဝါဠပရိယန္တံ၊ ယတ္ထ ရတနသုတ္တံ (ခု။ ပါ။ ၆။၁ အာဒယော၊ သု။ နိ။ ၂၂၄ အာဒယော) ခန္ဓပရိတ္တံ (အ။ နိ။ ၄။၆၇၊ စူဠဝ။ ၂၅၁) ဓဇဂ္ဂပရိတ္တံ (သံ။ နိ။ ၁။၂၄၉)။ အာဋာနာဋိယပရိတ္တံ (ဒီ။ နိ။ ၃။၂၇၅ အာဒယော)၊ မောရပရိတ္တန္တိ (ဇာ။ ၁။၂။၁၇-၁၈) ဣမေသံ ပရိတ္တာနံ အာနုဘာဝေါ ဝတ္တတိ။ ဝိသယက္ခေတ္တံ အနန္တမပရိမာဏံ၊ ယံ ‘‘ယာဝတာ ဝါ ပန အာကင်္ခေယျာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝမေတေသု တီသု ဗုဒ္ဓက္ခေတ္တေသု ဧကံ အာဏာက္ခေတ္တံ ဝိနဿတိ။ တသ္မိံ ပန ဝိနဿန္တေ ဇာတိက္ခေတ္တံ ဝိနဋ္ဌမေဝ ဟောတိ။ ဝိနဿန္တဉ္စ ဧကတောဝ ဝိနဿတိ၊ သဏ္ဌဟန္တမ္ပိ ဧကတောဝ သဏ္ဌဟတိ။

တီဏိ သံဝဋ္ဋမူလာနီတိ ရာဂဒေါသမောဟသင်္ခါတာနိ တီဏိ သံဝဋ္ဋကာရဏာနိ။ ရာဂါဒီသု ဟိ အကုသလမူလေသု ဥဿန္နေသု လောကော ဝိနဿတိ။ တထာ ဟိ ရာဂေ ဥဿန္နတရေ အဂ္ဂိနာ ဝိနဿတိ၊ ဒေါသေ ဥဿန္နတရေ ဥဒကေန၊ မောဟေ ဥဿန္နတရေ ဝါတေန။ ကေစိ ပန ‘‘ဒေါသေ ဥဿန္နတရေ အဂ္ဂိနာ၊ ရာဂေ ဥဒကေနာ’’တိ ဝဒန္တိ။

တီဏိ ကောလာဟလာနီတိ ကပ္ပကောလာဟလံ၊ ဗုဒ္ဓကောလာဟလံ၊ စက္ကဝတ္တိကောလာဟလန္တိ တီဏိ ကောလာဟလာနိ။ တတ္ထ ‘‘ဝဿသတသဟဿမတ္ထကေ ကပ္ပုဋ္ဌာနံ နာမ ဘဝိဿတီ’’တိအာဒိနာ ဒေဝတာဟိ ဥဂ္ဃောသိတသဒ္ဒေါ ကပ္ပကောလာဟလံ နာမ ဟောတိ။ ‘‘ဣတော ဝဿသတသဟဿမတ္ထကေ လောကော ဝိနဿိဿတိ၊ မေတ္တံ၊ မာရိသာ၊ ဘာဝေထ ကရုဏံ မုဒိတံ ဥပေက္ခ’’န္တိ မနုဿပထေ ဒေဝတာ ဃောသန္တိယော စရန္တိ။ ‘‘ဝဿသဟဿမတ္ထကေ ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ ဗုဒ္ဓကောလာဟလံ နာမ ဟောတိ။ ‘‘ဣတော ဝဿသဟဿမတ္ထကေ ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော သင်္ဃရတနေန ပရိဝါရိတော ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဝိစရိဿတီ’’တိ ဒေဝတာ ဥဂ္ဃောသန္တိ။ ‘‘ဝဿသတမတ္ထကေ ပန စက္ကဝတ္တီ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ စက္ကဝတ္တိကောလာဟလံ နာမ ဟောတိ။ ‘‘ဣတော ဝဿသတမတ္ထကေ သတ္တရတနသမ္ပန္နော စာတုဒ္ဒီပိဿရော သဟဿပရိဝါရော ဝေဟာသင်္ဂမော စက္ကဝတ္တီ ရာဇာ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ ဒေဝတာ ဥဂ္ဃောသန္တိ။

အစိရဋ္ဌေန န ဓုဝါတိ ဥဒကဗုဗ္ဗုဠာဒယော ဝိယ န စိရဋ္ဌာယိတာယ ဓုဝဘာဝရဟိတာ။ အဿာသရဟိတာတိ သုပိနကေ ပီတပါနီယံ ဝိယ အနုလိတ္တစန္ဒနံ ဝိယ စ အဿာသဝိရဟိတာ။

ဥပကပ္ပနမေဃောတိ ကပ္ပဝိနာသကမေဃံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ယသ္မိဉှိ သမယေ ကပ္ပော အဂ္ဂိနာ နဿတိ၊ အာဒိတောဝ ကပ္ပဝိနာသကမဟာမေဃော ဥဋ္ဌဟိတွာ ကောဋိသတသဟဿစက္ကဝါဠေ ဧကမဟာဝဿံ ဝဿတိ။ မနုဿာ တုဋ္ဌဟဋ္ဌာ သဗ္ဗဗီဇာနိ နီဟရိတွာ ဝပန္တိ။ သဿေသု ပန ဂေါခါယိတကမတ္တေသု ဇာတေသု ဂဒြဘရဝံ ရဝန္တော ဧကဗိန္ဒုမ္ပိ န ဝဿတိ၊ တဒါ ပစ္ဆိန္နံ ပစ္ဆိန္နမေဝ ဝဿံ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘တဒါ နိက္ခန္တဗီဇံ။။ပေ… ဧကဗိန္ဒုမ္ပိ ဒေဝေါ န ဝဿတီ’’တိ။ ‘‘ဝဿသတသဟဿ အစ္စယေန ကပ္ပဝုဋ္ဌာနံ ဘဝိဿတီ’’တိအာဒိနာ ဒေဝတာဟိ ဝုတ္တဝစနံ သုတွာ ယေဘုယျေန မနုဿာ စ ဘုမ္မဒေဝတာ စ သံဝေဂဇာတာ အညမညံ မုဒုစိတ္တာ ဟုတွာ မေတ္တာဒီနိ ပုညာနီ ကတွာ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တန္တိ၊ အဝီစိတော ပဋ္ဌာယ တုစ္ဆော ဟောတီတိ။

ပဉ္စ ဗီဇဇာတာနီတိ မူလဗီဇံ ခန္ဓဗီဇံ ဖဠုဗီဇံ အဂ္ဂဗီဇံ ဗီဇဗီဇန္တိ ပဉ္စ ဗီဇာနိ ဇာတာနိ။ တတ္ထ မူလဗီဇန္တိ ဝစာ၊ ဝစတ္တံ၊ ဟလိဒ္ဒံ၊ သိင်္ဂိဝေရန္တိ ဧဝမာဒိ။ ခန္ဓဗီဇန္တိ အဿတ္ထော၊ နိဂြောဓောတိ ဧဝမာဒိ။ ဖဠုဗီဇန္တိ ဥစ္ဆု၊ ဝေဠု၊ နဠောတိ ဧဝမာဒိ။ အဂ္ဂဗီဇန္တိ အဇ္ဇုကံ၊ ဖဏိဇ္ဇကန္တိ ဧဝမာဒိ။ ဗီဇဗီဇန္တိ ဝီဟိအာဒိ ပုဗ္ဗဏ္ဏဉ္စေဝ မုဂ္ဂမာသာဒိအပရဏ္ဏဉ္စ။ ပစ္စယန္တရသမဝါယေ ဝိသဒိသုပ္ပတ္တိယာ ဝိသေသကာရဏဘာဝတော ရုဟနသမတ္ထေ သာရဖလေ နိရုဠှော ဗီဇ-သဒ္ဒေါ တဒတ္ထသိဒ္ဓိယာ မူလာဒီသုပိ ကေသုစိ ပဝတ္တတီတိ မူလာဒိတော နိဝတ္တနတ္ထံ ဧကေန ဗီဇ-သဒ္ဒေန ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဗီဇဗီဇ’’န္တိ ‘‘ရူပရူပံ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၄၄၉) ဒုက္ခဒုက္ခ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၄။၃၂၇) ယထာ။ ယထာ ဖလပါကပရိယန္တာ ဩသဓိရုက္ခာ ဝေဠုကဒလိအာဒယော။

ယံ ကဒါစီတိအာဒီသု ယန္တိ နိပါတမတ္တံ။ ကဒါစီတိ ကိသ္မိဉ္စိ ကာလေ။ ကရဟစီတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနောတိ ဒီဃဿ ကာလဿ။ အစ္စယေနာတိ အတိက္ကမေန။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။

ဟိရိဩတ္တပ္ပသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၃။ နဂရောပမသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၆၇။ တတိယေ ပစ္စန္တေ ဘဝံ ပစ္စန္တိမံ။ ‘‘ရထော သီလပရိက္ခာရော၊ ဈာနက္ခော စက္ကဝီရိယော’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၅။၄) ဝိယ အလင်္ကာရဝစနော ပရိက္ခာရသဒ္ဒေါတိ အာဟ ‘‘နဂရာလင်္ကာရေဟိ အလင်္ကတ’’န္တိ။ ပရိဝါရဝစနောပိ ဝဋ္ဋတိယေဝ ‘‘သတ္တ သမာဓိပရိက္ခာရာ’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၃၀) ဝိယ။ နေမံ ဝုစ္စတိ ထမ္ဘာဒီဟိ အနုပတဘူမိပ္ပဒေသောတိ အာဟ ‘‘ဂမ္ဘီရအာဝါဋာ’’တိ၊ ဂမ္ဘီရံ ဘူမိံ အနုပ္ပဝိဋ္ဌာတိ အတ္ထော။ သုဋ္ဌု သန္နိသီဒါပိတာတိ ဘူမိံ နိခနိတွာ သမ္မဒေဝ ဌပိတာ။

အနုပရိယာယေတိ ဧတေနာတိ အနုပရိယာယော၊ သောယေဝ ပထောတိ အနုပရိယာယပထော၊ ပရိတော ပါကာရဿ အနုယာယမဂ္ဂေါ။

ဟတ္ထိံ အာရောဟန္တိ အာရောဟာပယန္တိ စာတိ ဟတ္ထာရောဟာ (ဒီ။ နိ။ ဋီ။ ၁။၁၆၃)။ ယေန ဟိ ပယောဂေန ပုရိသော ဟတ္ထိနော အာရောဟနယောဂ္ဂေါ ဟောတိ၊ ဟတ္ထိဿ တံ ပယောဂံ ဝိဓာယန္တာနံ သဗ္ဗေသမ္ပေတေသံ ဂဟဏံ။ တေနာဟ ‘‘သဗ္ဗေပီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဟတ္ထာစရိယာ နာမ ယေ ဟတ္ထိနော ဟတ္ထာရောဟကာနဉ္စ သိက္ခာပကာ။ ဟတ္ထိဝေဇ္ဇာ နာမ ဟတ္ထိဘိသက္ကာ။ ဟတ္ထိဗန္ဓာ နာမ ဟတ္ထီနံ ပါဒရက္ခကာ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဟတ္ထီနံ ယဝပဒါယကာဒိကေ သင်္ဂဏှာတိ။ အဿာရောဟာ ရထိကာတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ရထေ နိယုတ္တာ ရထိကာ။ ရထရက္ခာ နာမ ရထဿ အာဏိရက္ခကာ။ ဓနုံ ဂဏှန္တိ ဂဏှာပေန္တိ စာတိ ဓနုဂ္ဂဟာ၊ ဣဿာသာ ဓနုသိပ္ပဿ သိက္ခာပကာ စ။ တေနာဟ ‘‘ဓနုအာစရိယာ ဣဿာသာ’’တိ။ စေလေန စေလပဋာကာယ ယုဒ္ဓေ အကန္တိ ဂစ္ဆန္တီတိ စေလကာတိ အာဟ – ‘‘ယေ ယုဒ္ဓေ ဇယဒ္ဓဇံ ဂဟေတွာ ပုရတော ဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ ယထာ တထာ ဌိတေ သေနိကေ ဗြူဟကရဏဝသေန တတော တတော စလယန္တိ ဥစ္စာလေန္တီတိ စလကာ။ သကုဏဂ္ဃိအာဒယော ဝိယ မံသပိဏ္ဍံ ပရသေနာသမူဟံ သာဟသိကမဟာယောဓတာယ ဆေတွာ ဆေတွာ ဒယန္တိ ဥပ္ပတိတွာ ဂစ္ဆန္တီတိ ပိဏ္ဍဒါယကာ။ ဒုတိယဝိကပ္ပေ ပိဏ္ဍေ ဒယန္တိ ဇနသမ္မဒ္ဒေ ဥပ္ပတန္တာ ဝိယ ဂစ္ဆန္တီတိ ပိဏ္ဍဒါယကာတိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဥဂ္ဂတုဂ္ဂတာတိ ထာမဇဝပရက္ကမာဒိဝသေန အတိဝိယ ဥဂ္ဂတာ၊ ဥဒဂ္ဂါတိ အတ္ထော။ ပက္ခန္ဒန္တီတိ အတ္တနော ဝီရသူရဘာဝေန အသဇ္ဇမာနာ ပရသေနံ အနုပဝိသန္တီတိ အတ္ထော။ ထာမဇဝဗလပရက္ကမာဒိသမ္ပတ္တိယာ မဟာနာဂါ ဝိယ မဟာနာဂါ။ ဧကသူရာတိ ဧကာကိသူရာ အတ္တနော သူရဘာဝေနေဝ ဧကာကိနော ဟုတွာ ယုဇ္ဈနကာ။ သဇာလိကာတိ သဝမ္မိကာ။ သရပရိတ္တာဏန္တိ စမ္မပရိသိဗ္ဗိတံ ခေဋကံ၊ စမ္မမယံ ဝါ ဖလကံ။ ဃရဒါသယောဓာတိ အတ္တနော ဒါသယောဓာ။

သမ္ပက္ခန္ဒနလက္ခဏာတိ သဒ္ဓေယျဝတ္ထုနော ဧဝမေတန္တိ သမ္ပက္ခန္ဒနလက္ခဏာ။ သမ္ပသာဒနလက္ခဏာတိ ပသီဒိတဗ္ဗေ ဝတ္ထုသ္မိံ ပသီဒနလက္ခဏာ။ ဩကပ္ပနသဒ္ဓါတိ ဩက္ကန္တိတွာ ပက္ခန္ဒိတွာ အဓိမုစ္စနံ။ ပသာဒနီယေ ဝတ္ထုသ္မိံ ပသီဒနံ ပသာဒသဒ္ဓါ။ အယံ အနုဓမ္မောတိ အယံ နဝန္နံ လောကုတ္တရဓမ္မာနံ အနုလောမဓမ္မော။ နိဗ္ဗိဒါဗဟုလောတိ ဥက္ကဏ္ဌနာဗဟုလော။ သဒ္ဓါ ဗန္ဓတိ ပါထေယျန္တိ သဒ္ဓါ နာမာယံ သတ္တဿ မရဏဝသေန မဟာပထံ သံဝဇတော မဟာကန္တာရံ ပဋိပဇ္ဇတော မဟာဝိဒုဂ္ဂံ ပက္ခန္ဒတော ပါထေယျပုဋံ ဗန္ဓတိ၊ သမ္ဗလံ ဝိဿဇ္ဇေတီတိ အတ္ထော။ သဒ္ဓဉှိ ဥပ္ပာဒေတွာ ဒါနံ ဒေတိ၊ သီလံ ရက္ခတိ၊ ဥပေါသထကမ္မံ ကရောတိ။ တေနေတံ ဝုတ္တံ ‘‘သဒ္ဓါ ဗန္ဓတိ ပါထေယျ’’န္တိ။ သိရီတိ ဣဿရိယံ။ ဣဿရိယေ ဟိ အဘိမုခီဘူတေ ထလတောပိ ဇလတောပိ ဘောဂါ အာဂစ္ဆန္တိယေဝ။ တေနေတံ ဝုတ္တံ ‘‘သိရီ ဘောဂါနမာသယော’’တိ။ သဒ္ဓါ ဒုတိယာ ပုရိသဿ ဟောတီတိ ပုရိသဿ ဒေဝလောကေ၊ မနုဿလောကေ စေဝ နိဗ္ဗာနဉ္စ ဂစ္ဆန္တဿ သဒ္ဓါ ဒုတိယာ ဟောတိ၊ သဟာယကိစ္စံ သာဓေတိ။ ဘတ္တပုဋာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဒုတိယိကာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အနေကသရသတာတိ အနေကသဘာဝတာ၊ အနေကကိစ္စတာ ဝါ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

နဂရောပမသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၄။ ဓမ္မညူသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၆၈။ စတုတ္ထေ သုတ္တဂေယျာဒိဓမ္မံ ဇာနာတီတိ ဓမ္မညူ။ တဿ တဿေဝ သုတ္တဂေယျာဒိနာ ဘာသိတဿ တဒညဿ သုတ္တပဒတ္ထဿ ဗောဓကဿ သဒ္ဒဿ အတ္ထကုသလတာဝသေန အတ္ထံ ဇာနာတီတိ အတ္ထညူ။ ‘‘ဧတ္တကောမှိ သီလေန သမာဓိနာ ပညာယာ’’တိ ဧဝံ ယထာ အတ္တနော ပမာဏဇာနနဝသေန အတ္တာနံ ဇာနာတီတိ အတ္တညူ။ ပဋိဂ္ဂဟဏပရိဘောဂပရိယေသနဝိဿဇ္ဇနေသု မတ္တံ ဇာနာတီတိ မတ္တညူ။ နိဒ္ဒေသေ ပန ပဋိဂ္ဂဟဏမတ္တညုတာယ ဧဝ ပရိဘောဂါဒိမတ္တညုတာ ပဗောဓိတာ ဟောတီတိ ပဋိဂ္ဂဟဏမတ္တညုတာဝ ဒဿိတာ။ ‘‘အယံ ကာလော ဥဒ္ဒေသဿ၊ အယံ ကာလော ပရိပုစ္ဆာယ၊ အယံ ကာလော ယောဂဿ အဓိဂမာယာ’’တိ ဧဝံ ကာလံ ဇာနာတီတိ ကာလညူ။ တတ္ထ ပဉ္စ ဝဿာနိ ဥဒ္ဒေသဿ ကာလော၊ ဒသ ပရိပုစ္ဆာယ၊ ဣဒံ အတိသမ္ဗာဓံ၊ အတိက္ခပညဿ တာဝတာ ကာလေန တီရေတုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ ဒသ ဝဿာနိ ဥဒ္ဒေသဿ ကာလော၊ ဝီသတိ ပရိပုစ္ဆာယ၊ တတော ပရံ ယောဂေ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ခတ္တိယပရိသာဒိကံ အဋ္ဌဝိဓံ ပရိသံ ဇာနာတီတိ ပရိသညူ။ ဘိက္ခုပရိသာဒိကံ စတုဗ္ဗိဓံ၊ ခတ္တိယပရိသာဒိကံ မနုဿပရိသံယေဝ ပုန စတုဗ္ဗိဓံ ဂဟေတွာ အဋ္ဌဝိဓံ ဝဒန္တိ အပရေ။ နိဒ္ဒေသေ ပနဿ ခတ္တိယပရိသာဒိစတုဗ္ဗိဓပရိသဂ္ဂဟဏံ နိဒဿနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ဣမံ မေ သေဝန္တဿ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ၊ ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ၊ တသ္မာ အယံ ပုဂ္ဂလော သေဝိတဗ္ဗော၊ ဝိပရိယာယတော အညော အသေဝိတဗ္ဗော’’တိ သေဝိတဗ္ဗာသေဝိတဗ္ဗပုဂ္ဂလံ ဇာနာတီတိ ပုဂ္ဂလပရောပရညူ။ ဧဝဉှိ တေသံ ပုဂ္ဂလာနံ ပရောပရံ ဥက္ကဋ္ဌနိဟီနတံ ဇာနာတိ နာမ။ နိဒ္ဒေသေပိဿ သေဝိတဗ္ဗာသေဝိတဗ္ဗပုဂ္ဂလေ ဝိဘာဝနမေဝ သမဏကထာကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဓမ္မညူသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၅-၆။ ပါရိစ္ဆတ္တကသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၆၉-၇၀။ ပဉ္စမေ ပတိတပလာသောတိ ပတိတပတ္တော။ ဧတ္ထ ပဌမံ ပဏ္ဍုပလာသတံ၊ ဒုတိယံ ပန္နပလာသတဉ္စ ဝတွာ တတိယံ ဇာလကဇာတတာ၊ စတုတ္ထံ ခါရကဇာတတာ စ ပါဠိယံ ဝုတ္တာ။ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ ပန မဟာဂေါဝိန္ဒသုတ္တဝဏ္ဏနာယံ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၉၄) ဣမမေဝ ပါဠိံ အာဟရိတွာ ဒဿေန္တေန ပဌမံ ပဏ္ဍုပလာသတံ၊ ဒုတိယံ ပန္နပလာသတဉ္စ ဝတွာ တတိယံ ခါရကဇာတတာ၊ စတုတ္ထံ ဇာလကဇာတတာ စ ဒဿိတာ။ ဧဝဉှိ တတ္ထ ဝုတ္တံ – ‘‘ပါရိစ္ဆတ္တကေ ပုပ္ဖမာနေ ဧကံ ဝဿံ ဥပဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တေ တဿ ပဏ္ဍုပလာသဘာဝတော ပဋ္ဌာယ အတ္တမနာ ဟောန္တိ။ ယထာဟ –

ယသ္မိံ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သမယေ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ ပါရိစ္ဆတ္တကော ကောဝိဠာရော၊ ပဏ္ဍုပလာသော ဟောတိ၊ အတ္တမနာ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဒေဝါ တာဝတိံသာ တသ္မိံ သမယေ ဟောန္တိ ‘ပဏ္ဍုပလာသော ဒါနိ ပါရိစ္ဆတ္တကော၊ ကောဝိဠာရော၊ န စိရဿေဝ ပန္နပလာသော ဘဝိဿတီ’တိ။ ယသ္မိံ သမယေ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ ပါရိစ္ဆတ္တကော၊ ကောဝိဠာရော၊ ပန္နပလာသော ဟောတိ၊ ဇာလကဇာတော ဟောတိ၊ ခါရကဇာတော ဟောတိ၊ ကုဋုမလကဇာတော ဟောတိ၊ ကောရကဇာတော ဟောတိ၊ အတ္တမနာ၊ ဘိက္ခဝေ ၊ ဒေဝါ တာဝတိံသာ တသ္မိံ သမယေ ဟောန္တိ ‘ကောရကဇာတော ဒါနိ ပါရိစ္ဆတ္တကော ကောဝိဠာရော၊ န စိရဿေဝ သဗ္ဗပါလိဖုလ္လော ဘဝိဿတီ’တိ။

လီနတ္ထပ္ပကာသိနိယမ္ပိ (ဒီ။ နိ။ ဋီ။ ၂။၂၉၄) ဧတ္ထ ဧဝမတ္ထော ဒဿိတော – ပန္နပလာသောတိ ပတိတပတ္တော။ ခါရကဇာတောတိ ဇာတခုဒ္ဒကမကုဠော။ ယေ ဟိ နီလပတ္တကာ အတိဝိယ ခုဒ္ဒကာ မကုဠာ၊ တေ ‘‘ခါရကာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ဇာလကဇာတောတိ တေဟိယေဝ ခုဒ္ဒကမကုဠေဟိ ဇာတဇာလကော သဗ္ဗသော ဇာလော ဝိယ ဇာတော။ ကေစိ ပန ‘‘ဇာလကဇာတောတိ ဧကဇာလော ဝိယ ဇာတော’’တိ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။ ပါရိစ္ဆတ္တကော ကိရ ခါရကဂ္ဂဟဏကာလေ သဗ္ဗတ္ထကမေဝ ပလ္လဝိကော ဟောတိ၊ တေ စဿ ပလ္လဝါ ပဘဿရပဝါဠဝဏ္ဏသမုဇ္ဇလာ ဟောန္တိ။ တေန သော သဗ္ဗသော သမုဇ္ဇလန္တော တိဋ္ဌတိ။ ကုဋုမလဇာတောတိ သဉ္ဇာတမဟာမကုဠော။ ကောရကဇာတောတိ သဉ္ဇာတသူစိဘေဒေါ သမ္ပတိဝိကသမာနာဝတ္ထော။ သဗ္ဗပါလိဖုလ္လောတိ သဗ္ဗသော ဖုလ္လိတဝိကသိတောတိ။ အယဉ္စ အနုက္ကမော ဒီဃဘာဏကာနံ ဝဠဉ္ဇနာနုက္ကမေန ဒဿိတော၊ န ဧတ္ထ အာစရိယဿ ဝိရောဓော အာသင်္ကိတဗ္ဗော။

ကန္တနကဝါတောတိ ဒေဝါနံ ပုညကမ္မပစ္စယာ ပုပ္ဖာနံ ဆိန္ဒနကဝါတော။ ကန္တတီတိ ဆိန္ဒတိ။ သမ္ပဋိစ္ဆနကဝါတောတိ ဆိန္နာနံ ဆိန္နာနံ ပုပ္ဖာနံ သမ္ပဋိဂ္ဂဏှကဝါတော။ စိနန္တောတိ နာနာဝိဓဘတ္တိသန္နိဝေသဝသေန နိစိနံ ကရောန္တော။ အညတရဒေဝတာနန္တိ နာမဂေါတ္တဝသေန အပညာတဒေဝတာနံ။ ရေဏုဝဋ္ဋီတိ ရေဏုသင်္ဃာတော။ ကဏ္ဏိကံ အာဟစ္စာတိ သုဓမ္မာယ ကူဋံ အာဟန္တွာ။

အနုဖရဏာနုဘာဝေါတိ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ကိတ္တိသဒ္ဒဿ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာ အနုဖရဏသင်္ခါတော အာနုဘာဝေါ။ ပဗ္ဗဇ္ဇာနိဿိတံ ဟောတီတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလမ္ပိ ဒဿိတမေဝါတိ အဓိပ္ပာယော။ ပဌမဇ္ဈာနသန္နိဿိတန္တိအာဒီသုပိ ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣဓ ပန ဥဘယတော ပရိစ္ဆေဒေါ ဟေဋ္ဌာ သီလတော ဥပရိ အရဟတ္တတော စ ပရိစ္ဆေဒဿ ဒဿိတတ္တာ။ တေနေတံ ဝုတ္တန္တိ တေန ကာရဏေန ဧတံ ‘‘စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလံ ပဗ္ဗဇ္ဇာနိဿိတံ ဟောတီ’’တိအာဒိဝစနံ ဝုတ္တံ။ ဆဋ္ဌံ ဥတ္တာနမေဝ။

ပါရိစ္ဆတ္တကသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၇။ ဘာဝနာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၇၁။ သတ္တမေ အတ္ထဿ အသာဓိကာ ‘‘ဘာဝနံ အနနုယုတ္တဿာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ သမ္ဘာဝနတ္ထေတိ ‘‘အပိ နာမ ဧဝံ သိယာ’’တိ ဝိကပ္ပနတ္ထော သမ္ဘာဝနတ္ထော။ ဧဝဉှိ လောကေ သိလိဋ္ဌဝစနံ ဟောတီတိ ဧကမေဝ သင်္ခံ အဝတွာ အပရာယ သင်္ခါယ သဒ္ဓိံ ဝစနံ လောကေ သိလိဋ္ဌဝစနံ ဟောတိ ယထာ ‘‘ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ ဥဒကဖုသိတာနီ’’တိ။ သမ္မာ အဓိသယိတာနီတိ ပါဒါဒီဟိ အတ္တနာ နေသံ ကိဉ္စိ ဥပဃာတံ အကရောန္တိယာ ဗဟိဝါတာဒိပရိဿယပရိဟရဏတ္ထံ သမ္မဒေဝ ဥပရိ သယိတာနိ။ ဥပရိအတ္ထော ဟေတ္ထ အဓိ-သဒ္ဒေါ။ ဥတုံ ဂဏှာပေန္တိယာတိ တေသံ အလ္လသိနေဟပရိယာဒါနတ္ထံ အတ္တနော ကာယုသ္မာဝသေန ဥတုံ ဂဏှာပေန္တိယာ။ တေနာဟ ‘‘ဥသ္မီကတာနီ’’တိ။ သမ္မာ ပရိဘာဝိတာနီတိ သမ္မဒေဝ သဗ္ဗသော ကုက္ကုဋဝါသနာယ ဝါသိတာနိ။ တေနာဟ ‘‘ကုက္ကုဋဂန္ဓံ ဂါဟာပိတာနီ’’တိ။ ဧတ္ထ စ သမ္မာပရိသေဒနံ ကုက္ကုဋဂန္ဓပရိဘာဝနဉ္စ သမ္မာအဓိသယနသမ္မာပရိသေဒနနိပ္ဖတ္တိယာ အာနုဘာဝနိပ္ဖာဒိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သမ္မာအဓိသယနေနေဝ ဟိ ဣတရဒွယံ ဣဇ္ဈတိ။ န ဟိ သမ္မာအဓိသယနတော ဝိသုံ သမ္မာပရိသေဒနဿ သမ္မာပရိဘာဝနဿ စ ကာရဏံ အတ္ထိ။ တေန ပန သဒ္ဓိံယေဝ ဣတရေသံ ဒွိန္နမ္ပိ ဣဇ္ဈနတော ဝုတ္တံ။

တိဝိဓကိရိယာကရဏေနာတိ သမ္မာအဓိသယနာဒိတိဝိဓကိရိယာကရဏေနာတိ အတ္ထော။ ကိဉ္စာပိ ‘‘ဧဝံ အဟော ဝတ မေ’’တိအာဒိနာ န ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ ကာရဏဿ ပန သမ္ပာဒိတတ္တာ၊ အထ ခေါ ဘဗ္ဗာဝ တေ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇိတုန္တိ ယောဇနာ။ ကသ္မာ ဘဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘တေ ဟိ ယသ္မာ တာယာ’’တိအာဒိ။ သယမ္ပီတိ အဏ္ဍာနိ။ ပရိဏာမန္တိ ပရိပါကံ ဗဟိနိက္ခမနယောဂျတံ။ ယထာ ကပါလဿ တနုတာ အာလောကဿ အန္တော ပညာယမာနဿ ကာရဏံ၊ တထာ ကပါလဿ တနုတာယ နခသိခါမုခတုဏ္ဍကာနံ ခရတာယ စ အလ္လသိနေဟပရိယာဒါနံ ကာရဏဝစနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တသ္မာတိ အာလောကဿ အန္တော ပညာယမာနတော သယဉ္စ ပရိပါကဂတတ္တာ။

ဩပမ္မသမ္ပဋိပါဒနန္တိ ဩပမ္မတ္ထဿ ဥပမေယျေန သမ္မဒေဝ ပဋိပါဒနံ။ တန္တိ ဩပမ္မသမ္ပဋိပါဒနံ။ ဧဝန္တိ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနာကာရေန။ အတ္ထေနာတိ ဥပမေယျတ္ထေန သံသန္ဒေတွာ သဟ ယောဇေတွာ။ သမ္ပာဒနေန သမ္ပယုတ္တဓမ္မဝသေန ဉာဏဿ တိက္ခဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဉာဏဿ ဟိ သဘာဝတော သတိနေပက္ကတော စ တိက္ခဘာဝေါ၊ သမာဓိဝသေန ခရဘာဝေါ၊ သဒ္ဓါဝသေန ဝိပ္ပသန္နဘာဝေါ။ ပရိဏာမကာလောတိ ဗလဝဝိပဿနာကာလော။ ဝဍ္ဎိကာလောတိ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာကာလော။ အနုလောမဋ္ဌာနိယာ ဟိ ဝိပဿနာ ဂဟိတဂဗ္ဘာ နာမ တဒါ မဂ္ဂဂဗ္ဘဿ ဂဟိတတ္တာ။ တဇ္ဇာတိကန္တိ တဿ ဝိပဿနာနုယောဂဿ အနုရူပံ။ သတ္ထာပိ အဝိဇ္ဇဏ္ဍကောသံ ပဟရတိ၊ ဒေသနာပိ ဝိနေယျသန္တာနဂတံ အဝိဇ္ဇဏ္ဍကောသံ ပဟရတိ၊ ယထာဌာနေ ဌာတုံ န ဒေတိ။

ဩလမ္ဗကသင်္ခါတန္တိ ဩလမ္ဗကသုတ္တသင်္ခါတံ။ ‘‘ပလ’’န္တိ ဟိ တဿ သုတ္တဿ နာမံ။ စာရေတွာ ဒါရုနော ဟေဋ္ဌာ ဒေါသဇာနနတ္ထံ ဥဿာပေတွာ။ ဂဏ္ဍံ ဟရတီတိ ပလဂဏ္ဍောတိ ဧတေန ‘‘ပလေန ဂဏ္ဍဟာရော ပလဂဏ္ဍောတိ ပစ္ဆိမပဒေ ဥတ္တရပဒလောပေန နိဒ္ဒေသော’’တိ ဒဿေတိ။ ဂဟဏဋ္ဌာနေတိ ဟတ္ထေန ဂဟေတဗ္ဗဋ္ဌာနေ ။ သမ္မဒေဝ ခိပီယန္တိ ဧတေန ကာယဒုစ္စရိတာဒီနီတိ သင်္ခေပေါ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇာဝ သင်္ခေပေါ ပဗ္ဗဇ္ဇာသင်္ခေပေါ။ တေန ဝိပဿနံ အနုယုဉ္ဇန္တဿ ပုဂ္ဂလဿ အဇာနန္တဿေဝ အာသဝါနံ ပရိက္ခယော ဣဓ ဝိပဿနာနိသံသောတိ အဓိပ္ပေတော။

ဟေမန္တိကေန ကာရဏဘူတေန၊ ဘုမ္မတ္ထေ ဝါ ဧတံ ကရဏဝစနံ၊ ဟေမန္တိကေတိ အတ္ထော။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တီတိ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓဖလာနိ ဟောန္တိ။ တေနာဟ ‘‘ပူတိကာနိ ဘဝန္တီ’’တိ။ မဟာသမုဒ္ဒေါ ဝိယ သာသနံ အဂါဓဂမ္ဘီရဘာဝတော။ နာဝါ ဝိယ ယောဂါဝစရော မဟောဃုတ္တရတော။ ပရိယာယနံ ဝိယာတိ ပရိတော အပရာပရံ ယာယနံ ဝိယ။ ခဇ္ဇမာနာနန္တိ ခါဒန္တေန ဝိယ ဥဒကေန ခေပိယမာနဗန္ဓနာနံ။ တနုဘာဝေါတိ ပရိယုဋ္ဌာနပဝတ္တိယာ အသမတ္ထတာယ ဒုဗ္ဗလဘာဝေါ။ ဝိပဿနာဉာဏပီတိပါမောဇ္ဇေဟီတိ ဝိပဿနာဉာဏသမုဋ္ဌိတေဟိ ပီတိပါမောဇ္ဇေဟိ။ ဩက္ခာယမာနေတိ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာနေ ဝီထိပ္ပဋိပါဋိယာ ဩက္ခာယမာနေ၊ ပဋိသင်္ခါနုပဿနာယ ဝါ ဩက္ခာယမာနေ။ သင်္ခါရုပေက္ခာယ ပက္ခာယမာနေ။ ဒုဗ္ဗလတာ ဒီပိတာ ‘‘အပ္ပကသိရေနေဝ သံယောဇနာနိ ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တိ၊ ပူတိကာနိ ဘဝန္တီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။

ဘာဝနာသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၈-၉။ အဂ္ဂိက္ခန္ဓောပမသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၇၂-၇၃။ အဋ္ဌမေ ပဿထ နူတိ အပိ ပဿထ။ မဟန္တန္တိ ဝိပုလံ။ အဂ္ဂိက္ခန္ဓန္တိ အဂ္ဂိသမူဟံ။ အာဒိတ္တန္တိ ပဒိတ္တံ။ သမ္ပဇ္ဇလိတန္တိ သမန္တတော ပဇ္ဇလိတံ အစ္စိဝိပ္ဖုလိင်္ဂါနိ မုဉ္စန္တံ။ သဇောတိဘူတန္တိ သမန္တတော ဥဋ္ဌိတာဟိ ဇာလာဟိ ဧကပ္ပဘာသမုဒယဘူတံ။ တံ ကိံ မညထာတိ တံ ဣဒါနိ မယာ ဝုစ္စမာနတ္ထံ ကိံ မညထာတိ အနုမတိဂ္ဂဟဏတ္ထံ ပုစ္ဆတိ။ ယဒေတ္ထ သတ္ထာ အဂ္ဂိက္ခန္ဓာလိင်္ဂနံ ကညာလိင်္ဂနဉ္စ အာနေသိ၊ တမတ္ထံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘အာရောစယာမီ’’တိအာဒိမာဟ။

ဒုဿီလဿာတိ နိဿီလဿ သီလဝိရဟိတဿ။ ပါပဓမ္မဿာတိ ဒုဿီလတ္တာ ဧဝ ဟီနဇ္ဈာသယတာယ လာမကသဘာဝဿ။ အသုစိသင်္ကဿရသမာစာရဿာတိ အပရိသုဒ္ဓတာယ အသုစိ ဟုတွာ သင်္ကာယ သရိတဗ္ဗသမာစာရဿ။ ဒုဿီလော ဟိ ကိဉ္စိဒေဝ အသာရုပ္ပံ ဒိသွာ ‘‘ဣဒံ အသုကေန ကတံ ဘဝိဿတီ’’တိ ပရေသံ အာသင်္ကာ ဟောတိ။ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန မန္တယန္တေ ဘိက္ခူ ဒိသွာ ‘‘ကစ္စိ နု ခေါ ဣမေ မယာ ကတကမ္မံ ဇာနိတွာ မန္တေန္တီ’’တိ အတ္တနောယေဝ သင်္ကာယ သရိတဗ္ဗသမာစာရော ။ ပဋိစ္ဆန္နကမ္မန္တဿာတိ လဇ္ဇိတဗ္ဗတာယ ပဋိစ္ဆာဒေတဗ္ဗကမ္မန္တဿ။ အဿမဏဿာတိ န သမဏဿ။ သလာကဂ္ဂဟဏာဒီသု ‘‘အဟမ္ပိ သမဏော’’တိ မိစ္ဆာပဋိညာယ သမဏပဋိညဿ။ အသေဋ္ဌစာရိတာယ အဗြဟ္မစာရိဿ။ ဥပေါသထာဒီသု ‘‘အဟမ္ပိ ဗြဟ္မစာရီ’’တိ မိစ္ဆာပဋိညာယ ဗြဟ္မစာရိပဋိညဿ။ ပူတိနာ ကမ္မေန သီလဝိပတ္တိယာ အန္တော အနုပဝိဋ္ဌတ္တာ အန္တောပူတိကဿ။ ဆဒွါရေဟိ ရာဂါဒိကိလေသာနုဿဝနေန တိန္တတ္တာ အဝဿုတဿ။ သဉ္ဇာတရာဂါဒိကစဝရတ္တာ သီလဝန္တေဟိ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗတ္တာ စ ကသမ္ဗုဇာတဿ။

ဝါလရဇ္ဇုယာတိ ဝါလေဟိ ကတရဇ္ဇုယာ။ သာ ဟိ ခရတရာ ဟောတိ။ ဃံသေယျာတိ မထနဝသေန ဃံသေယျ။ တေလဓောတာယာတိ တေလေန နိသိတာယ။ ပစ္စောရသ္မိန္တိ ပတိဥရသ္မိံ၊ အဘိမုခေ ဥရမဇ္ဈေတိ အဓိပ္ပာယော။ အယောသင်္ကုနာတိ သဏ္ဍာသေန။ ဖေဏုဒ္ဒေဟကန္တိ ဖေဏံ ဥဒ္ဒေဟေတွာ ဥဒ္ဒေဟေတွာ၊ အနေကဝါရံ ဖေဏံ ဥဋ္ဌာပေတွာတိ အတ္ထော။ ဧဝမေတ္ထ သင်္ခေပတော ပါဠိဝဏ္ဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ နဝမံ ဥတ္တာနမေဝ။

အဂ္ဂိက္ခန္ဓောပမသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၀။ အရကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၇၄။ ဒသမေ ပရိတ္တန္တိ ဣတ္တရံ။ တေနာဟ ‘‘အပ္ပံ ထောက’’န္တိ။ ပဗန္ဓာနုပစ္ဆေဒဿ ပစ္စယဘာဝေါ ဣဓ ဇီဝိတဿ ရသော ကိစ္စန္တိ အဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ ‘‘သရသပရိတ္တတာယပီ’’တိ။ တဒဓီနဝုတ္တိတာယပိ ဟိ ‘‘ယော၊ ဘိက္ခဝေ၊ စိရံ ဇီဝတိ၊ သော ဝဿသတံ အပ္ပံ ဝါ ဘိယျော’’တိ ဝစနတော ပရိတ္တံ ခဏပရိတ္တတာယပိ။ ပရမတ္ထတော ဟိ အတိပရိတ္တော သတ္တာနံ ဇီဝိတက္ခဏော ဧကစိတ္တက္ခဏပ္ပဝတ္တိမတ္တောယေဝ။ ယထာ နာမ ရထစက္ကံ ပဝတ္တမာနမ္ပိ ဧကေနေဝ နေမိပ္ပဒေသေန ပဝတ္တတိ၊ တိဋ္ဌမာနမ္ပိ ဧကေနေဝ တိဋ္ဌတိ၊ ဧဝမေဝံ ဧကစိတ္တက္ခဏိကံ သတ္တာနံ ဇီဝိတံ တသ္မိံ စိတ္တေ နိရုဒ္ဓမတ္တေ သတ္တော နိရုဒ္ဓါတိ ဝုစ္စတိ။ ယထာဟ ‘‘အတီတေ စိတ္တက္ခဏေ ဇီဝိတ္ထ န ဇီဝတိ န ဇီဝိဿတိ။ အနာဂတေ စိတ္တက္ခဏေ န ဇီဝိတ္ထ န ဇီဝတိ ဇီဝိဿတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နေ စိတ္တက္ခဏေ န ဇီဝိတ္ထ ဇီဝတိ န ဇီဝိဿတိ။

‘‘ဇီဝိတံ အတ္တဘာဝေါ စ၊ သုခဒုက္ခာ စ ကေဝလာ၊

ဧကစိတ္တသမာယုတ္တာ၊ လဟုသော ဝတ္တတေ ခဏော။

‘‘ယေ နိရုဒ္ဓါ မရန္တဿ၊ တိဋ္ဌမာနဿ ဝါ ဣဓ၊

သဗ္ဗေပိ သဒိသာ ခန္ဓာ၊ ဂတာ အပ္ပဋိသန္ဓိကာ။

‘‘အနိဗ္ဗတ္တေန န ဇာတော၊ ပစ္စုပ္ပန္နေန ဇီဝတိ၊

စိတ္တဘင်္ဂါ မတော လောကော၊ ပညတ္တိ ပရမတ္ထိယာ’’တိ။ (မဟာနိ။ ၁၀)၊

လဟုသန္တိ လဟုကံ။ တေနာဟ ‘‘လဟုံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈနတော လဟုသ’’န္တိ။ ပရိတ္တံ လဟုသန္တိ ဥဘယံ ပနေတံ အပ္ပကဿ ဝေဝစနံ။ ယဉှိ အပ္ပကံ၊ တံ ပရိတ္တဉ္စေဝ လဟုကဉ္စ ဟောတိ။ ဣဓ ပန အာယုနော အဓိပ္ပေတတ္တာ ရဿန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ မန္တာယန္တိ ကရဏတ္ထေ ဧတံ ဘုမ္မဝစနန္တိ အာဟ ‘‘မန္တာယ ဗောဒ္ဓဗ္ဗံ၊ ပညာယ ဇာနိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော’’တိ။ မန္တာယန္တိ ဝါ မန္တေယျန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ မန္တေတဗ္ဗံ မန္တာယ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ပညာယ ဇာနိတဗ္ဗန္တိ ဇာနိတဗ္ဗံ ဇီဝိတဿ ပရိတ္တဘာဝေါ ဗဟုဒုက္ခာဒိဘာဝေါ။ ဇာနိတွာ စ ပန သဗ္ဗပလိဗောဓေ ဆိန္ဒိတွာ ကတ္တဗ္ဗံ ကုသလံ၊ စရိတဗ္ဗံ ဗြဟ္မစရိယံ။ ယသ္မာ ဣတ္ထိ ဇာတဿ အမရဏံ၊ အပ္ပံ ဝါ ဘိယျော ဝဿသတတော ဥပရိ အပ္ပံ အညံ ဝဿသတံ အပ္ပတွာ ဝီသံ ဝါ တိံသံ ဝါ စတ္တာလီသံ ဝါ ပဏ္ဏာသံ ဝါ သဋ္ဌိ ဝါ ဝဿာနိ ဇီဝတိ၊ ဧဝံဒီဃာယုကော ပန အတိဒုလ္လဘော။ ‘‘အသုကော ဟိ ဧဝံ စိရံ ဇီဝတီ’’တိ တတ္ထ တတ္ထ ဂန္တွာ ဒဋ္ဌဗ္ဗော ဟောတိ။ တတ္ထ ဝိသာခါ ဥပါသိကာ ဝီသသတံ ဇီဝတိ၊ တထာ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏော၊ ဗြဟ္မာယုဗြာဟ္မဏော၊ ဗာဝရိယဗြာဟ္မဏော၊ အာနန္ဒတ္ထေရော၊ မဟာကဿပတ္ထေရောတိ ။ အနုရုဒ္ဓတ္ထေရော ပန ဝဿသတဉ္စေဝ ပဏ္ဏာသဉ္စ ဝဿာနိ။ ဗာကုလတ္ထေရော ဝဿသတဉ္စေဝ သဋ္ဌိ စ ဝဿာနိ၊ အယံ သဗ္ဗဒီဃာယုကော၊ သောပိ ဒွေ ဝဿသတာနိ န ဇီဝိ။

အရကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

မဟာဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။