📜

၃။ သတ္တာဝါသဝဂ္ဂေါ

၁။ တိဌာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၁။ တတိယဿ ပဌမေ ဥတ္တရကုရုကာတိ ဥတ္တရကုရုဝါသိနော။ အဓိဂ္ဂဏှန္တီတိ အဓိဘဝန္တိ၊ အဓိကာ ဝိသိဋ္ဌာ ဇေဋ္ဌကာ ဟောန္တိ။ အမမာတိ နိတ္တဏှာ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန နိဒ္ဒုက္ခာတိ ဝုတ္တံ။ အပရိဂ္ဂဟာတိ ‘‘ဣဒံ မယှ’’န္တိ ပရိဂ္ဂဟရဟိတာ။ နိယတာယုကာတိ တေသဉှိ နိဗဒ္ဓံ အာယု ဝဿသဟဿမေဝ၊ ဂတိပိ နိဗဒ္ဓါ၊ တတော စဝိတွာ သဂ္ဂေယေဝ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ သတိမန္တောတိ ဒေဝတာနဉှိ ဧကန္တသုခိတာယ သတိ ထိရာ န ဟောတိ၊ နေရယိကာနံ ဧကန္တဒုက္ခိတာယ။ ဣမေသံ ပန ဝေါကိဏ္ဏသုခဒုက္ခတ္တာ သတိ ထိရာ ဟောတိ။ ဣဓ ဗြဟ္မစရိယဝါသောတိ ဇမ္ဗုဒီပေ ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ ဥပ္ပဇ္ဇနတော အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဝါသောပိ ဣဓေဝ ဟောတိ။

၂။ အဿခဠုင်္ကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၂။ ဒုတိယေ ဇဝသမ္ပန္နောတိ ပဒဇဝေန သမ္ပန္နော။ န ဝဏ္ဏသမ္ပန္နောတိ န သရီရဝဏ္ဏေန သမ္ပန္နော။ ပုရိသခဠုင်္ကေသု ဇဝသမ္ပန္နောတိ ဉာဏဇဝေန သမ္ပန္နော။ န ဝဏ္ဏသမ္ပန္နောတိ န ဂုဏဝဏ္ဏေန သမ္ပန္နော။ သေသံ ပါဠိနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယဉှေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ၊ တံ တိကနိပါတဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တမေဝ။

၃။ တဏှာမူလကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၃။ တတိယေ တဏှံ ပဋိစ္စာတိ ဒွေ တဏှာ ဧသနတဏှာ ဧသိတတဏှာ စ။ ယာယ တဏှာယ အဇပထသင်္ကုပထာဒီနိ ပဋိပဇ္ဇိတွာ ဘောဂေ ဧသတိ ဂဝေသတိ၊ အယံ ဧသနတဏှာ နာမ။ ယာ တေသု ဧသိတေသု ဂဝေသိတေသု ပဋိလဒ္ဓေသု တဏှာ၊ အယံ ဧသိတတဏှာ နာမ။ ဣဓ ပန ဧသနတဏှာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပရိယေသနာတိ ရူပါဒိအာရမ္မဏပရိယေသနာ။ သာ ဟိ ဧသနတဏှာယ သတိ ဟောတိ။ လာဘောတိ ရူပါဒိအာရမ္မဏပဋိလာဘော။ သော ဟိ ပရိယေသနာယ သတိ ဟောတိ။

ဝိနိစ္ဆယော ပန ဉာဏတဏှာဒိဋ္ဌိဝိတက္ကဝသေန စတုဗ္ဗိဓော။ တတ္ထ ‘‘သုခဝိနိစ္ဆယံ ဇညာ၊ သုခဝိနိစ္ဆယံ ဉတွာ အဇ္ဈတ္တံ သုခမနုယုဉ္ဇေယျာ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၃၂၃) အယံ ဉာဏဝိနိစ္ဆယော ။ ‘‘ဝိနိစ္ဆယာတိ ဒွေ ဝိနိစ္ဆယာ တဏှာဝိနိစ္ဆယော စ ဒိဋ္ဌိဝိနိစ္ဆယော စာ’’တိ (မဟာနိ။ ၁၀၂) ဧဝံ အာဂတာနိ အဋ္ဌသတတဏှာဝိစရိတာနိ တဏှာဝိနိစ္ဆယော။ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိယော ဒိဋ္ဌိဝိနိစ္ဆယော။ ‘‘ဆန္ဒော ခေါ၊ ဒေဝါနမိန္ဒ၊ ဝိတက္ကနိဒါနော’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၅၈) ဣမသ္မိံ ပန သုတ္တေ ဣဓ ဝိနိစ္ဆယောတိ ဝုတ္တော ဝိတက္ကောယေဝ အာဂတော။ လာဘံ လဘိတွာ ဟိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌံ သုန္ဒရာသုန္ဒရံ ဝိတက္ကေနေဝ ဝိနိစ္ဆိနန္တိ ‘‘ဧတ္တကံ မေ ရူပါရမ္မဏတ္ထာယ ဘဝိဿတိ၊ ဧတ္တကံ သဒ္ဓါရမ္မဏတ္ထာယ၊ ဧတ္တကံ မယှံ ဘဝိဿတိ၊ ဧတ္တကံ ပရဿ၊ ဧတ္တကံ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမိ၊ ဧတ္တကံ နိဒဟိဿာမီ’’တိ။ တေန ဝုတ္တံ – လာဘံ ပဋိစ္စ ဝိနိစ္ဆယောတိ။

ဆန္ဒရာဂေါတိ ဧဝံ အကုသလဝိတက္ကေန ဝိတက္ကိတေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဒုဗ္ဗလရာဂေါ စ ဗလဝရာဂေါ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣဒဉှိ ဣဓ ဆန္ဒောတိ ဒုဗ္ဗလရာဂဿာဓိဝစနံ။ အဇ္ဈောသာနန္တိ အဟံ မမန္တိ ဗလဝသန္နိဋ္ဌာနံ။ ပရိဂ္ဂဟောတိ တဏှာဒိဋ္ဌိဝသေန ပရိဂ္ဂဟကရဏံ။ မစ္ဆရိယန္တိ ပရေဟိ သာဓာရဏဘာဝဿ အသဟနတာ။ တေနေဝဿ ပေါရာဏာ ဧဝံ ဝစနတ္ထံ ဝဒန္တိ – ‘‘ဣဒံ အစ္ဆရိယံ မယှမေဝ ဟောတု၊ မာ အညဿ အစ္ဆရိယံ ဟောတူတိ ပဝတ္တတ္တာ မစ္ဆရိယန္တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ အာရက္ခောတိ ဒွါရပိဒဟနမဉ္ဇူသာဂေါပနာဒိဝသေန သုဋ္ဌု ရက္ခနံ။ အဓိကရောတီတိ အဓိကရဏံ၊ ကာရဏဿေတံ နာမံ။ အာရက္ခာဓိကရဏန္တိ ဘာဝနပုံသကံ၊ အာရက္ခာဟေတူတိ အတ္ထော။ ဒဏ္ဍာဒါနာဒီသု ပရနိသေဓနတ္ထံ ဒဏ္ဍဿ အာဒါနံ ဒဏ္ဍာဒါနံ။ ဧကတော ဓာရာဒိနော သတ္ထဿ အာဒါနံ သတ္ထာဒါနံ။ ကလဟောတိ ကာယကလဟောပိ ဝါစာကလဟောပိ။ ပုရိမော ဝိဂ္ဂဟော၊ ပစ္ဆိမော ဝိဝါဒေါ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁၀၃)။ တုဝံတုဝန္တိ အဂါရဝဝသေန တုဝံတုဝံဝစနံ။

၄။ သတ္တာဝါသသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၄။ စတုတ္ထေ သတ္တာဝါသာတိ သတ္တာနံ အာဝါသာ၊ ဝသနဋ္ဌာနာနီတိ အတ္ထော။ တတ္ထ သုဒ္ဓါဝါသာပိ သတ္တာဝါသောဝ၊ အသဗ္ဗကာလိကတ္တာ ပန န ဂဟိတာ။ သုဒ္ဓါဝါသာ ဟိ ဗုဒ္ဓါနံ ခန္ဓာဝါရဋ္ဌာနသဒိသာ၊ အသင်္ခေယျကပ္ပေ ဗုဒ္ဓေသု အနိဗ္ဗတ္တေသု တံ ဌာနံ သုညံ ဟောတိ။ ဣတိ အသဗ္ဗကာလိကတ္တာ န ဂဟိတာ။ သေသမေတ္ထ ဝိညာဏဋ္ဌိတီသု ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၅။ ပညာသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၅။ ပဉ္စမေ ယတောတိ ယသ္မိံ ကာလေ။ သုပရိစိတံ ဟောတီတိ သုဋ္ဌု ဥပစိတံ သုဝဍ္ဎိတံ ဟောတိ။ ကလ္လံ ဝစနာယာတိ ယုတ္တံ ဝတ္တုံ။ ဝီတရာဂန္တိ ဝိဂတရာဂံ။ အသရာဂဓမ္မန္တိ န သရဇ္ဇနသဘာဝံ။ အနာဝတ္တိဓမ္မန္တိ အနာဝတ္တနသဘာဝံ အနိဗ္ဗတ္တာရဟံ၊ အပ္ပဋိသန္ဓိကဘာဝေနေဝ နိရုဇ္ဈနသဘာဝန္တိ အတ္ထော။ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ ခီဏာသဝေါဝ ကထိတော။

၆။ သိလာယူပသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၆။ ဆဋ္ဌေ စန္ဒိကာပုတ္တောတိ မာတု နာမဝသေန ပညာတော စန္ဒိကာပုတ္တတ္ထေရော။ စေတသာ စိတ္တံ ဟောတီတိ စိတ္တဝါရပရိယာယေန စိတ္တဝါရပရိယာယော စိတော ဝဍ္ဎိတော ဟောတိ။ စေတသာ စိတ္တံ သုပရိစိတန္တိ စိတ္တဝါရပရိယာယေန စိတ္တဝါရပရိယာယော ဥပရူပရိ သုစိတော သုဝဍ္ဎိတော ဟောတိ။ နေဝဿ စိတ္တံ ပရိယာဒိယန္တီတိ တာနိ အာရမ္မဏာနိ တဿ ခီဏာသဝဿ စိတ္တုပ္ပာဒံ ဂဟေတွာ ခေပေတွာ ဌာတုံ န သက္ကောန္တိ။ အမိဿီကတန္တိ တာနိ အာရမ္မဏာနိ အနလ္လီနတ္တာ တေဟိ အမိဿီကတံ။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တန္တိ အနိဉ္ဇနဘာဝံ နိပ္ဖန္ဒနဘာဝံ ပတ္တံ။

သိလာယူပေါတိ သိလာထမ္ဘော။ သောဠသကုက္ကုကောတိ ဒီဃတော သောဠသဟတ္ထော။ ဟေဋ္ဌာနေမင်္ဂမာတိ အာဝါဋဿ ဟေဋ္ဌာဂတာ။ ဥပရိ နေမဿာတိ ဥပရိ အာဝါဋဿ။ သုနိခါတတ္တာတိ အယမုသလေဟိ ကောဋ္ဋေတွာ ကောဋ္ဋေတွာ သုဋ္ဌု နိခါတတ္တာ။ ဧဝမေဝ ခေါတိ ဧတ္ထ သိလာယူပေါ ဝိယ ခီဏာသဝေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မဟာဝါတာ ဝိယ ဆသု ဒွါရေသု ဥပ္ပဇ္ဇနကာ ကိလေသာ၊ စတူဟိ ဒိသာဟိ အာဂန္တွာ ဝါတာနံ သိလာယူပံ စာလေတုံ အသမတ္ထဘာဝေါ ဝိယ ဆသု ဒွါရေသု ဥပ္ပဇ္ဇနကကိလေသာနံ ခီဏာသဝဿ စိတ္တံ စာလေတုံ အသမတ္ထဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမသ္မိမ္ပိ သုတ္တေ ခီဏာသဝေါဝ ကထိတော။

၇-၈။ ဝေရသုတ္တဒွယဝဏ္ဏနာ

၂၇-၂၈။ သတ္တမေ ဘယံ ဝေရံ ပသဝတီတိ စိတ္တုတြာသဘယဉ္စ ပုဂ္ဂလဝေရဉ္စ ပဋိလဘတိ။ စေတသိကန္တိ စိတ္တနိဿိတံ။ ဒုက္ခန္တိ ကာယဝတ္ထုကံ။ ဒေါမနဿန္တိ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တဒုက္ခံ။ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ ကထိတော။ အဋ္ဌမံ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ကထိတံ၊ ဣမသ္မိံ ပန သောတာပန္နောဝ ကထိတောတိ ဝုတ္တံ။

၉။ အာဃာတဝတ္ထုသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၂၉။ နဝမေ အာဃာတဝတ္ထူနီတိ အာဃာတကာရဏာနိ။ အာဃာတံ ဗန္ဓတီတိ ကောပံ ဗန္ဓတိ ဥပ္ပာဒေတိ။

၁၀-၁၁။ အာဃာတပဋိဝိနယသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၃၀-၃၁။ ဒသမေ အာဃာတပဋိဝိနယာတိ အာဃာတဿ ပဋိဝိနယကာရဏာနိ။ တံကုတေတ္ထ လဗ္ဘာတိ ‘‘တံ အနတ္ထစရဏံ မာ အဟောသီ’’တိ ဧတသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ကုတော လဗ္ဘာ၊ ကေန ကာရဏေန သက္ကာ လဒ္ဓုံ၊ ‘‘ပရော နာမ ပရဿ အတ္တနော စိတ္တရုစိယာ အနတ္ထံ ကရောတီ’’တိ ဧဝံ စိန္တေတွာ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ။ အထ ဝါ သစာဟံ ကောပံ ကရေယျံ၊ တံ ကောပကရဏံ ဧတ္ထ ပုဂ္ဂလေ ကုတော လဗ္ဘာ၊ ကေန ကာရဏေန လဒ္ဓဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ကုတော လာဘာတိပိ ပါဌော။ သစာဟံ ဧတ္ထ ကောပံ ကရေယျံ၊ တသ္မိံ မေ ကောပကရဏေ ကုတော လာဘာ လာဘာ၊ နာမ ကေ သိယုန္တိ အတ္ထော။ ဣမသ္မိဉ္စ အတ္ထေ တန္တိ နိပါတမတ္တမေဝ ဟောတိ။ ဧကာဒသမေ အနုပုဗ္ဗနိရောဓာတိ အနုပဋိပါဋိနိရောဓာ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

သတ္တာဝါသဝဂ္ဂေါ တတိယော။