📜

(၁၀) ၅။ ဥပါလိဝဂ္ဂေါ

၁-၂။ ကာမဘောဂီသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၉၁-၉၂။ ပဉ္စမဿ ပဌမေ သာဟသေနာတိ သာဟသိယကမ္မေန။ ဒုတိယေ ဘယာနီတိ စိတ္တုတြာသဘယာနိ။ ဝေရာနီတိ အကုသလဝေရပုဂ္ဂလဝေရာနိ။ အရိယော စဿ ဉာယောတိ သဟ ဝိပဿနာယ မဂ္ဂေါ။ ဣတိ ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတီတိ ဧဝံ ဣမသ္မိံ အဝိဇ္ဇာဒိကေ ကာရဏေ သတိ ဣဒံ သင်္ခါရာဒိကံ ဖလံ ဟောတိ။ ဣမဿုပ္ပာဒါ ဣဒံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ယော ယဿ သဟဇာတပစ္စယော ဟောတိ၊ တဿ ဥပ္ပာဒါ ဣတရံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ နာမ။ ဣမသ္မိံ အသတီတိ အဝိဇ္ဇာဒိကေ ကာရဏေ အသတိ သင်္ခါရာဒိကံ ဖလံ န ဟောတိ။ ဣမဿနိရောဓာတိ ကာရဏဿ အပ္ပဝတ္တိယာ ဖလဿ အပ္ပဝတ္တိ ဟောတိ။

၃။ ကိံဒိဋ္ဌိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၉၃။ တတိယေ သဏ္ဌာပေသုန္တိ ဣရိယာပထမ္ပိ ဝစနပထမ္ပိ သဏ္ဌာပေသုံ။ အပ္ပသဒ္ဒဝိနီတာတိ အပ္ပသဒ္ဒေန မတ္တဘာဏိနာ သတ္ထာရာ ဝိနီတာ။ ပရတောဃောသပစ္စယာ ဝါတိ ပရဿ ဝါ ဝစနကာရဏာ။ စေတယိတာတိ ပကပ္ပိတာ။ မင်္ကုဘူတာတိ ဒေါမနဿပ္ပတ္တာ နိတ္တေဇာ။ ပတ္တက္ခန္ဓာတိ ပတိတက္ခန္ဓာ။ သဟဓမ္မေနာတိ သဟေတုကေန ကာရဏေန ဝစနေန။

၄။ ဝဇ္ဇိယမာဟိတသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၉၄။ စတုတ္ထေ ဝဇ္ဇိယမာဟိတောတိ ဧဝံနာမကော။ သဗ္ဗံ တပန္တိ သဗ္ဗမေဝ ဒုက္ကရကာရိကံ။ သဗ္ဗံ တပဿိန္တိ သဗ္ဗံ တပနိဿိတကံ။ လူခါဇီဝိန္တိ ဒုက္ကရကာရိကဇီဝိကာနုယောဂံ အနုယုတ္တံ။ ဂါရယှန္တိ ဂရဟိတဗ္ဗယုတ္တကံ။ ပသံသိယန္တိ ပသံသိတဗ္ဗယုတ္တကံ။ ဝေနယိကောတိ သယံ အဝိနီတော အညေဟိ ဝိနေတဗ္ဗော။ အပညတ္တိကောတိ န ကိဉ္စိ ပညာပေတုံ သက္ကောတိ။ အထ ဝါ ဝေနယိကောတိ သတ္တဝိနာသကော။ အပညတ္တိကောတိ အပစ္စက္ခံ နိဗ္ဗာနံ ပညာပေတိ၊ သယံကတာဒီသု ကိဉ္စိ ပညာပေတုံ န သက္ကောတိ။ န သော ဘဂဝါ ဝေနယိကောတိ သော ဘဂဝါ ဧဝံ ယာထာဝတော ဉတွာ ကုသလာကုသလံ ပညာပေန္တော န အညေန ဝိနေတဗ္ဗော န အညသိက္ခိတော။ ယေ စ ဓမ္မေ ဥပါဒါယ သတ္တော ပညာပိယတိ၊ တေသံ ပညာပနတော န သတ္တဝိနာသကော၊ သုဝိနီတော သုသိက္ခိတော သတ္တဝိနာယကောတိ အတ္ထော။ တဿ စ ပညတ္တိယော သပညတ္တိယောယေဝါတိ ဒဿေတိ။ ဝိမုတ္တိံ ဝိမုစ္စတော အကုသလာ ဓမ္မာတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသင်္ခါတံ စိတ္တဿ အဓိမုတ္တိံ အဓိမုစ္စတော အကုသလာ ဓမ္မာ ဝဍ္ဎန္တိ နာမ၊ တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ သာသနေ ပန စိတ္တဿ ဝိမုတ္တိသင်္ခါတော ဝိမုတ္တိ ကုသလာနံယေဝ ပစ္စယော ဟောတိ။

၅။ ဥတ္တိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၉၅။ ပဉ္စမေ တုဏှီ အဟောသီတိ သတ္တူပလဒ္ဓိယံ ဌတွာ အပုစ္ဆံ ပုစ္ဆတီတိ တုဏှီ အဟောသိ။ သဗ္ဗသာမုက္ကံသိကံ ဝတ မေတိ မယာ သဗ္ဗပုစ္ဆာနံ ဥတ္တမပုစ္ဆံ ပုစ္ဆိတော သမဏော ဂေါတမော သံသာဒေတိ နော ဝိဿဇ္ဇေတိ၊ နူန န ဝိသဟတိ န သက္ကောတိ ဝိဿဇ္ဇေတုန္တိ ဧဝံ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိံ မာ ပဋိလဘီတိ။ တဒဿာတိ တံ ဧဝံ ဥပ္ပန္နံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဘဝေယျ။ ပစ္စန္တိမန္တိ ယသ္မာ မဇ္ဈိမဒေသေ နဂရဿ ဥဒ္ဓါပါဒီနိ ထိရာနိ ဝါ ဟောန္တု ဒုဗ္ဗလာနိ ဝါ၊ သဗ္ဗသော ဝါ ပန မာ ဟောန္တု၊ စောရာသင်္ကာ န ဟောတိ။ တသ္မာ တံ အဂ္ဂဟေတွာ ‘‘ပစ္စန္တိမံ နဂရ’’န္တိ အာဟ။ ဒဠှုဒ္ဓါပန္တိ ထိရပါကာရပါဒံ။ ဒဠှပါကာရတောရဏန္တိ ထိရပါကာရဉ္စေဝ ထိရပိဋ္ဌိသင်္ဃာဋဉ္စ။ ဧကဒွါရန္တိ ကသ္မာ အာဟ? ဗဟုဒွါရသ္မိဉှိ နဂရေ ဗဟူဟိ ပဏ္ဍိတဒေါဝါရိကေဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဧကဒွါရေ ဧကောဝ ဝဋ္ဋတိ။ တထာဂတဿ စ ပညာယ အညော သဒိသော နတ္ထိ။ တသ္မာ သတ္ထု ပဏ္ဍိတဘာဝဿ ဩပမ္မတ္ထံ ဧကံယေဝ ဒေါဝါရိကံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧကဒွါရ’’န္တိ အာဟ။ ပဏ္ဍိတောတိ ပဏ္ဍိစ္စေန သမန္နာဂတော။ ဗျတ္တောတိ ဝေယျတ္တိယေန သမန္နာဂတော။ မေဓာဝီတိ ဌာနုပ္ပတ္တိယပညာသင်္ခါတာယ မေဓာယ သမန္နာဂတော။ အနုပရိယာယပထန္တိ အနုပရိယာယနာမကံ မဂ္ဂံ။ ပါကာရသန္ဓိန္တိ ဒွိန္နံ ဣဋ္ဌကာနံ အပဂတဋ္ဌာနံ။ ပါကာရဝိဝရန္တိ ပါကာရဿ ဆိန္နဋ္ဌာနံ။ တဒေဝေတံ ပဉှန္တိ တံယေဝ ‘‘သဿတော လောကော’’တိအာဒိနာ နယေန ပုဋ္ဌံ ဌပနီယပဉှံ ပုနပိ ပုစ္ဆိ။ သဗ္ဗော စ တေန လောကောတိ သတ္တူပလဒ္ဓိယံယေဝ ဌတွာ အညေနာကာရေန ပုစ္ဆတီတိ ဒဿေတိ။

၆။ ကောကနုဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၉၆။ ဆဋ္ဌေ ပုဗ္ဗာပယမာနောတိ ပုဗ္ဗသဒိသာနိ နိရုဒကာနိ ကုရုမာနော။ ကွေတ္ထ၊ အာဝုသောတိ ကော ဧတ္ထ၊ အာဝုသော။ ယာဝတာ၊ အာဝုသော၊ ဒိဋ္ဌီတိ ယတ္တိကာ ဒွါသဋ္ဌိဝိဓာပိ ဒိဋ္ဌိ နာမ အတ္ထိ။ ယာဝတာ ဒိဋ္ဌိဋ္ဌာနန္တိ ‘‘ခန္ဓာပိ ဒိဋ္ဌိဋ္ဌာနံ၊ အဝိဇ္ဇာပိ၊ ဖဿောပိ၊ သညာပိ၊ ဝိတက္ကောပိ အယောနိသောမနသိကာရောပိ၊ ပါပမိတ္တောပိ ၊ ပရတောဃောသောပိ ဒိဋ္ဌိဋ္ဌာန’’န္တိ ဧဝံ ယတ္တကံ အဋ္ဌဝိဓမ္ပိ ဒိဋ္ဌိဋ္ဌာနံ ဒိဋ္ဌိကာရဏံ နာမ အတ္ထိ။ ဒိဋ္ဌာဓိဋ္ဌာနန္တိ ဒိဋ္ဌီနံ အဓိဋ္ဌာနံ၊ အဓိဌတွာ အဓိဘဝိတွာ ပဝတ္တာယ ဒိဋ္ဌိယာ ဧတံ နာမံ။ ဒိဋ္ဌိပရိယုဋ္ဌာနန္တိ ‘‘ကတမာနိ အဋ္ဌာရသ ဒိဋ္ဌိပရိယုဋ္ဌာနာနိ? ယာ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဒိဋ္ဌိဂဟနံ ဒိဋ္ဌိကန္တာရံ ဒိဋ္ဌိဝိသူကံ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ဖန္ဒိတံ ဒိဋ္ဌိသံယောဇနံ ဒိဋ္ဌိသလ္လံ ဒိဋ္ဌိသမ္ဗာဓော ဒိဋ္ဌိပလိဗောဓော ဒိဋ္ဌိဗန္ဓနံ ဒိဋ္ဌိပပါတော ဒိဋ္ဌာနုသယော ဒိဋ္ဌိသန္တာပေါ ဒိဋ္ဌိပရိဠာဟော ဒိဋ္ဌိဂန္ထော ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ ဒိဋ္ဌာဘိနိဝေသော ဒိဋ္ဌိပရာမာသော။ ဣမာနိ အဋ္ဌာရသ ဒိဋ္ဌိပရိယုဋ္ဌာနာနီ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တံ ဒိဋ္ဌိပရိယုဋ္ဌာနံ။ သမုဋ္ဌာနန္တိ ဒိဋ္ဌိဋ္ဌာနဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဝုတ္တဉှေတံ – ‘‘ခန္ဓာ ပစ္စယော ဒိဋ္ဌီနံ ဥပါဒါယ သမုဋ္ဌာနဋ္ဌေနာ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၁၂၄) သဗ္ဗံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ ပန ဒိဋ္ဌိသမုဂ္ဃာတော နာမ သဗ္ဗဒိဋ္ဌီနံ သမုဂ္ဃာတကတ္တာ။ တမဟန္တိ တံ သဗ္ဗံ အဟံ ဇာနာမိ။ ကျာဟံ ဝက္ခာမီတိ ကိံကာရဏာ အဟံ ဝက္ခာမိ။

၇-၈။ အာဟုနေယျသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ

၉၇-၉၈။ သတ္တမေ သမ္မာဒိဋ္ဌိကောတိ ယာထာဝဒိဋ္ဌိကော။ အဋ္ဌမေ အဓိကရဏသမုပ္ပာဒဝူပသမကုသလောတိ စတုန္နံ အဓိကရဏာနံ မူလံ ဂဟေတွာ ဝူပသမေန သမုပ္ပာဒဝူပသမကုသလော ဟောတိ။

၉။ ဥပါလိသုတ္တဝဏ္ဏနာ

၉၉။ နဝမေ ဒုရဘိသမ္ဘဝါနီတိ သမ္ဘဝိတုံ ဒုက္ခာနိ ဒုဿဟာနိ၊ န သက္ကာ အပ္ပေသက္ခေဟိ အဇ္ဈောဂါဟိတုန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အရညဝနပတ္ထာနီတိ အရညာနိ စ ဝနပတ္ထာနိ စ။ အာရညကင်္ဂနိပ္ဖာဒနေန အရညာနိ၊ ဂါမန္တံ အတိက္ကမိတွာ မနုဿာနံ အနုပစာရဋ္ဌာနဘာဝေန ဝနပတ္ထာနိ။ ပန္တာနီတိ ပရိယန္တာနိ အတိဒူရာနိ။ ဒုက္ကရံ ပဝိဝေကန္တိ ကာယဝိဝေကော ဒုက္ကရော။ ဒုရဘိရမန္တိ အဘိရမိတုံ န သုကရံ။ ဧကတ္တေတိ ဧကီဘာဝေ။ ကိံ ဒဿေတိ? ကာယဝိဝေကေ ကတေပိ တတ္ထ စိတ္တံ အဘိရမာပေတုံ ဒုက္ကရံ။ ဒွယံဒွယာရာမော ဟိ အယံ လောကောတိ။ ဟရန္တိ မညေတိ ဟရန္တိ ဝိယ ဃသန္တိ ဝိယ။ မနောတိ စိတ္တံ။ သမာဓိံ အလဘမာနဿာတိ ဥပစာရသမာဓိံ ဝါ အပ္ပနာသမာဓိံ ဝါ အလဘန္တဿ ။ ကိံ ဒဿေတိ? ဤဒိသဿ ဘိက္ခုနော တိဏပဏ္ဏမိဂါဒိသဒ္ဒေဟိ ဝိဝိဓေဟိ စ ဘီသနကေဟိ ဝနာနိ စိတ္တံ ဝိက္ခိပန္တိ မညေတိ။ သံသီဒိဿတီတိ ကာမဝိတက္ကေန သံသီဒိဿတိ။ ဥပ္လဝိဿတီတိ ဗျာပါဒဝိဟိံသာဝိတက္ကေဟိ ဥဒ္ဓံ ပ္လဝိဿတိ။

ကဏ္ဏသံဓောဝိကန္တိ ကဏ္ဏေ ဓောဝန္တေန ကီဠိတဗ္ဗံ။ ပိဋ္ဌိသံဓောဝိကန္တိ ပိဋ္ဌိံ ဓောဝန္တေန ကီဠိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဥဒကံ သောဏ္ဍာယ ဂဟေတွာ ဒွီသု ကဏ္ဏေသု အာသိဉ္စနံ ကဏ္ဏသံဓောဝိကာ နာမ၊ ပိဋ္ဌိယံ အာသိဉ္စနံ ပိဋ္ဌိသံဓောဝိကာ နာမ။ ဂါဓံ ဝိန္ဒတီတိ ပတိဋ္ဌံ လဘတိ။ ကော စာဟံ ကော စ ဟတ္ထိနာဂေါတိ အဟံ ကော၊ ဟတ္ထိနာဂေါ ကော၊ အဟမ္ပိ တိရစ္ဆာနဂတော၊ အယမ္ပိ၊ မယှမ္ပိ စတ္တာရော ပါဒါ၊ ဣမဿပိ၊ နနု ဥဘောပိ မယံ သမသမာတိ။

ဝင်္ကကန္တိ ကုမာရကာနံ ကီဠနကံ ခုဒ္ဒကနင်္ဂလံ။ ဃဋိကန္တိ ဒီဃဒဏ္ဍကေန ရဿဒဏ္ဍကံ ပဟရဏကီဠံ။ မောက္ခစိကန္တိ သံပရိဝတ္တကကီဠံ၊ အာကာသေ ဒဏ္ဍကံ ဂဟေတွာ ဘူမိယံ ဝါ သီသံ ဌပေတွာ ဟေဋ္ဌုပရိယဘာဝေန ပရိဝတ္တနကီဠန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ စိင်္ဂုလကန္တိ တာလပဏ္ဏာဒီဟိ ကတံ ဝါတပ္ပဟာရေန ပရိဗ္ဘမနစက္ကံ။ ပတ္တာဠှကံ ဝုစ္စတိ ပဏ္ဏနာဠိ၊ တာယ ဝါလုကာဒီနိ မိနန္တာ ကီဠန္တိ။ ရထကန္တိ ခုဒ္ဒကရထံ။ ဓနုကန္တိ ခုဒ္ဒကဓနုမေဝ။

ဣဓ ခေါ ပန ဝေါတိ ဧတ္ထ ဝေါတိ နိပါတမတ္တံ၊ ဣဓ ခေါ ပနာတိ အတ္ထော။ ဣင်္ဃ တွံ၊ ဥပါလိ၊ သင်္ဃေ ဝိဟရာဟီတိ ဧတ္ထ ဣင်္ဃာတိ စောဒနတ္ထေ နိပါတော။ တေန ထေရံ သင်္ဃမဇ္ဈေ ဝိဟာရတ္ထာယ စောဒေတိ၊ နာဿ အရညဝါသံ အနုဇာနာတိ။ ကသ္မာ? အရညသေနာသနေ ဝသတော ကိရဿ ဝါသဓုရမေဝ ပူရိဿတိ၊ န ဂန္ထဓုရံ။ သင်္ဃမဇ္ဈေ ဝသန္တော ပန ဒွေ ဓုရာနိ ပူရေတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏိဿတိ၊ ဝိနယပိဋကေ စ ပါမောက္ခော ဘဝိဿတိ။ အထဿာဟံ ပရိသမဇ္ဈေ ပုဗ္ဗပတ္ထနံ ပုဗ္ဗာဘိနီဟာရဉ္စ ကထေတွာ ဣမံ ဘိက္ခုံ ဝိနယဓရာနံ အဂ္ဂဋ္ဌာနေ ဌပေဿာမီတိ ဣမမတ္ထံ ပဿမာနော သတ္ထာ ထေရဿ အရညဝါသံ နာနုဇာနီတိ။ ဒသမံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ဥပါလိဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။

ဒုတိယပဏ္ဏာသကံ နိဋ္ဌိတံ။

၃။ တတိယပဏ္ဏာသကံ