📜
(၁၂) ၂။ ပစ္စောရောဟဏိဝဂ္ဂေါ
၁-၄။ ပဌမအဓမ္မသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ
၁၁၃-၆။ ဒုတိယဿ ¶ ပဌမဒုတိယာနိ ဥတ္တာနတ္ထာနိ။ တတိယေ ဇာနံ ဇာနာတီတိ သဗ္ဗညုတညာဏေန ဇာနိတဗ္ဗံ သဗ္ဗံ ဇာနာတိ ဧဝ။ န ဟိ ပဒေသဉာဏေ ¶ ဌိတော ဇာနိတဗ္ဗံ သဗ္ဗံ ဇာနာတိ။ ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသေန ဟိ အဝိသေသဂ္ဂဟဏေန စ ‘‘ဇာန’’န္တိ ဣမိနာ နိရဝသေသံ ဉေယျဇာတံ ပရိဂ္ဂယှတီတိ တဗ္ဗိသယာယ ဇာနနကိရိယာယ သဗ္ဗညုတညာဏမေဝ ကရဏံ ဘဝိတုံ ယုတ္တံ၊ ပကရဏဝသေန ‘‘ဘဂဝါ’’တိ သဒ္ဒန္တရသန္နိဓာနေန စ အယမတ္ထော ဝိဘာဝေတဗ္ဗော။ ပဿိတဗ္ဗမေဝ ပဿတီတိ ဒိဗ္ဗစက္ခုပညာစက္ခုဓမ္မစက္ခုဗုဒ္ဓစက္ခုသမန္တစက္ခုသင်္ခါတေဟိ ဉာဏစက္ခူဟိ ပဿိတဗ္ဗံ ပဿတိ ဧဝ။ အထ ဝါ ဇာနံ ဇာနာတီတိ ယထာ အညေ သဝိပလ္လာသာ ကာမရူပပရိညာဝါဒိနော ဇာနန္တာပိ ဝိပလ္လာသဝသေန ဇာနန္တိ၊ န ဧဝံ ဘဂဝါ။ ဘဂဝါ ပန ပဟီနဝိပလ္လာသတ္တာ ဇာနန္တော ဇာနာတိ ဧဝ၊ ဒိဋ္ဌိဒဿနဿ အဘာဝါ ပဿန္တော ပဿတိယေဝါတိ အတ္ထော။ စက္ခု ဝိယ ဘူတောတိ ဒဿနပရိဏာယကဋ္ဌေန စက္ခု ဝိယ ဘူတော။ ယထာ ဟိ စက္ခု သတ္တာနံ ဒဿနတ္ထံ ပရိဏေတိ သာဓေတိ၊ ဧဝံ လောကဿ ယာထာဝဒဿနသာဓနတောပိ ဒဿနကိစ္စပရိဏာယကဋ္ဌေန စက္ခု ဝိယ ဘူတော၊ ပညာစက္ခုမယတ္တာ ဝါ သယမ္ဘုဉာဏေန ပညာစက္ခုံ ဘူတော ပတ္တောတိ ဝါ စက္ခုဘူတော။
ဉာဏသဘာဝေါတိ ဝိဒိတကရဏဋ္ဌေန ဉာဏသဘာဝေါ။ အဝိပရီတသဘာဝဋ္ဌေန ပရိယတ္တိဓမ္မပ္ပဝတ္တနတော ဝါ ဟဒယေန စိန္တေတွာ ဝါစာယ နိစ္ဆာရိတဓမ္မမယောတိ ဓမ္မဘူတော။ တေနာဟ ‘‘ဓမ္မသဘာဝေါ’’တိ။ ဓမ္မာ ဝါ ဗောဓိပက္ခိယာ တေဟိ ဥပ္ပန္နတ္တာ လောကဿ စ တဒုပ္ပာဒနတော၊ အနညသာဓာရဏံ ဝါ ဓမ္မံ ပတ္တော အဓိဂတောတိ ဓမ္မဘူတော။ သေဋ္ဌဋ္ဌေန ဗြဟ္မဘူတောတိ အာဟ ‘‘သေဋ္ဌသဘာဝေါ’’တိ။ အထ ဝါ ဗြဟ္မာ ဝုစ္စတိ မဂ္ဂေါ၊ တေန ဥပ္ပန္နတ္တာ လောကဿ စ တဒုပ္ပာဒနတော၊ တဉ္စ သယမ္ဘုဉာဏေန ပတ္တောတိ ဗြဟ္မဘူတော။ စတုသစ္စဓမ္မံ ဝဒတီတိ ဝတ္တာ။ စိရံ သစ္စပ္ပဋိဝေဓံ ပဝတ္တေန္တော ဝဒတီတိ ပဝတ္တာ။ အတ္ထံ နီဟရိတွာတိ ဒုက္ခာဒိအတ္ထံ တတ္ထာပိ ပီဠနာဒိအတ္ထံ ဥဒ္ဓရိတွာ။ ပရမတ္ထံ ဝါ နိဗ္ဗာနံ ပါပယိတာ နိန္နေတာ။ အမတာဓိဂမပဋိပတ္တိဒေသနာယ အမတသစ္ဆိကိရိယံ သတ္တေသု ဥပ္ပာဒေန္တော အမတံ ဒဒါတီတိ အမတဿ ဒါတာ။ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာနံ တဒါယတ္တဘာဝတော ဓမ္မသာမီ။ စတုတ္ထေ နတ္ထိ ဝတ္တဗ္ဗံ။
ပဌမအဓမ္မသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅-၄၂။ သင်္ဂါရဝသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ
၁၁၇-၁၅၄။ ပဉ္စမေ ¶ ¶ အပ္ပကာတိ ထောကာ၊ န ဗဟူ။ အထာယံ ဣတရာ ပဇာတိ ယာ ပနာယံ အဝသေသာ ပဇာ သက္ကာယဒိဋ္ဌိတီရမေဝ အနုဓာဝတိ၊ အယမေဝ ဗဟုတရာတိ အတ္ထော။ သမ္မဒက္ခာတေတိ သမ္မာ အက္ခာတေ သုကထိတေ။ ဓမ္မေတိ တဝ ဒေသနာဓမ္မေ။ ဓမ္မာနုဝတ္တိနောတိ တံ ဓမ္မံ သုတွာ တဒနုစ္ဆဝိကံ ပဋိပဒံ ပူရေတွာ မဂ္ဂဖလသစ္ဆိကရဏေန ဓမ္မာနုဝတ္တိနော။ မစ္စုနော ဌာနဘူတန္တိ ကိလေသမာရသင်္ခါတဿ မစ္စုနော နိဝါသဋ္ဌာနဘူတံ။ သုဒုတ္တရံ တရိတွာ ပါရမေဿန္တီတိ ယေ ဇနာ ဓမ္မာနုဝတ္တိနော၊ တေ ဧတံ သုဒုတ္တရံ ဒုရတိက္ကမံ မာရဓေယျံ တရိတွာ အတိက္ကမိတွာ နိဗ္ဗာနပါရံ ဂမိဿန္တိ။
ကဏှံ ဓမ္မံ ဝိပ္ပဟာယာတိ ကာယဒုစ္စရိတာဒိဘေဒံ အကုသလံ ဓမ္မံ ဇဟိတွာ။ သုက္ကံ ဘာဝေထာတိ ပဏ္ဍိတော ဘိက္ခု အဘိနိက္ခမနတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အရဟတ္တမဂ္ဂါ ကာယသုစရိတာဒိဘေဒံ သုက္ကံ ဓမ္မံ ဘာဝေယျ။ ဩကာ အနောကမာဂမ္မာတိ ဩကံ ဝုစ္စတိ အာလယော၊ အနောကံ ဝုစ္စတိ အနာလယော။ အာလယတော နိက္ခမိတွာ အနာလယသင်္ခါတံ နိဗ္ဗာနံ ပဋိစ္စ အာရဗ္ဘ။
တတြာဘိရတိမိစ္ဆေယျာတိ ယသ္မိံ အနာလယသင်္ခါတေ ဝိဝေကေ နိဗ္ဗာနေ ဣမေဟိ သတ္တေဟိ ဒုရဘိရမံ၊ တတြာဘိရတိမိစ္ဆေယျ။ ဒုဝိဓေပိ ကာမေတိ ဝတ္ထုကာမကိလေသကာမေ။ စိတ္တက္လေသေဟီတိ ပဉ္စဟိ နီဝရဏေဟိ အတ္တာနံ ပရိယောဒပေယျ ဝေါဒါပေယျ၊ ပရိသောဓေယျာတိ အတ္ထော။
သမ္ဗောဓိယင်္ဂေသူတိ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေသု။ သမ္မာ စိတ္တံ သုဘာဝိတန္တိ သမ္မာ ဟေတုနာ နယေန စိတ္တံ သုဋ္ဌု ဘာဝိတံ ဝဍ္ဎိတံ။ ဇုတိမန္တောတိ အာနုဘာဝဝန္တော၊ အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏဇုတိယာ ခန္ဓာဒိဘေဒေ ဓမ္မေ ဇောတေတွာ ဌိတာတိ အတ္ထော။ တေ လောကေ ပရိနိဗ္ဗုတာတိ တေ ဣမသ္မိံ ခန္ဓာဒိလောကေ ပရိနိဗ္ဗုတာ နာမ အရဟတ္တပ္ပတ္တိတော ပဋ္ဌာယ ကိလေသဝဋ္ဋဿ ခေပိတတ္တာ သဥပါဒိသေသေန၊ စရိမစိတ္တနိရောဓေန ခန္ဓဝဋ္ဋဿ ခေပိတတ္တာ အနုပါဒိသေသေန စာတိ ဒွီဟိ ပရိနိဗ္ဗာနေဟိ ပရိနိဗ္ဗုတာ၊ အနုပါဒါနော ဝိယ ပဒီပေါ အပဏ္ဏတ္တိကဘာဝံ ဂတာတိ အတ္ထော။
ဣတော ပရံ ယာဝ တတိယော ပဏ္ဏာသကော၊ တာဝ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
သင်္ဂါရဝသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
တတိယပဏ္ဏာသကံ နိဋ္ဌိတံ။
၄။ စတုတ္ထပဏ္ဏာသကံ
၁၅၅-၁၆၆။ စတုတ္ထဿ ¶ ¶ ပဌမဝဂ္ဂေါ ဥတ္တာနတ္ထောယေဝ။
၁-၄၄။ ဗြာဟ္မဏပစ္စောရောဟဏီသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ
၁၆၇-၂၁၀။ ဒုတိယေ စ ပဌမာဒီနိ ဥတ္တာနတ္ထာနိ။ ဒသမေ ပစ္ဆာဘူမိဝါသိနောတိ ပစ္စန္တဒေသဝါသိနော။ သေဝါလမာလိကာတိ ပါတောဝ ဥဒကံ ဩရောဟိတွာ သေဝါလဉ္စေဝ ဥပ္ပလာဒီနိ စ ဂဟေတွာ အတ္တနော ဥဒကသုဒ္ဓိကဘာဝဇာနနတ္ထဉ္စေဝ ‘‘လောကဿ စ ဥဒကေန သုဒ္ဓိ ဟောတီ’’တိ ဣမဿ အတ္ထဿ ဇာနနတ္ထဉ္စ မာလံ ကတွာ ပိလန္ဓနကာ။ ဥဒကောရောဟကာတိ ပါတော မဇ္ဈနှေ သာယနှေ စ ဥဒကဩရောဟဏကာ။ တေနာဟ ‘‘သာယတတိယကံ ဥဒကောရောဟဏာနုယောဂမနုယုတ္တာ’’တိ။ ဧကာဒသမာဒီနိ ဥတ္တာနတ္ထာနိ။ စတုတ္ထေ ပဏ္ဏာသကေ နတ္ထိ ဝတ္တဗ္ဗံ။
ဗြာဟ္မဏပစ္စောရောဟဏီသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
စတုတ္ထပဏ္ဏာသကံ နိဋ္ဌိတံ။