📜

၂။ သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

သိက္ခာပဒပါဌမာတိကာ

ဧဝံ သရဏဂမနေဟိ သာသနောတာရံ ဒဿေတွာ သာသနံ ဩတိဏ္ဏေန ဥပါသကေန ဝါ ပဗ္ဗဇိတေန ဝါ ယေသု သိက္ခာပဒေသု ပဌမံ သိက္ခိတဗ္ဗံ၊ တာနိ ဒဿေတုံ နိက္ခိတ္တဿ သိက္ခာပဒပါဌဿ ဣဒါနိ ဝဏ္ဏနတ္ထံ အယံ မာတိကာ –

‘‘ယေန ယတ္ထ ယဒါ ယသ္မာ၊ ဝုတ္တာနေတာနိ တံ နယံ၊

ဝတွာ ကတွာ ဝဝတ္ထာနံ၊ သာဓာရဏဝိသေသတော။

‘‘ပကတိယာ စ ယံ ဝဇ္ဇံ၊ ဝဇ္ဇံ ပဏ္ဏတ္တိယာ စ ယံ၊

ဝဝတ္ထပေတွာ တံ ကတွာ၊ ပဒါနံ ဗျဉ္ဇနတ္ထတော။

‘‘သာဓာရဏာနံ သဗ္ဗေသံ၊ သာဓာရဏဝိဘာဝနံ၊

အထ ပဉ္စသု ပုဗ္ဗေသု၊ ဝိသေသတ္ထပ္ပကာသတော။

‘‘ပါဏာတိပါတပဘုတိ-ဟေကတာနာနတာဒိတော၊

အာရမ္မဏာဒါနဘေဒါ၊ မဟာသာဝဇ္ဇတော တထာ။

‘‘ပယောဂင်္ဂသမုဋ္ဌာနာ၊ ဝေဒနာမူလကမ္မတော၊

ဝိရမတော စ ဖလတော၊ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

‘‘ယောဇေတဗ္ဗံ တတော ယုတ္တံ၊ ပစ္ဆိမေသွပိ ပဉ္စသု၊

အာဝေဏိကဉ္စ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဉေယျာ ဟီနာဒိတာပိ စာ’’တိ။

တတ္ထ ဧတာနိ ပါဏာတိပါတာဝေရမဏီတိအာဒီနိ ဒသ သိက္ခာပဒါနိ ဘဂဝတာ ဧဝ ဝုတ္တာနိ၊ န သာဝကာဒီဟိ။ တာနိ စ သာဝတ္ထိယံ ဝုတ္တာနိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ ပဗ္ဗာဇေတွာ ကပိလဝတ္ထုတော သာဝတ္ထိံ အနုပ္ပတ္တေန သာမဏေရာနံ သိက္ခာပဒဝဝတ္ထာပနတ္ထံ။ ဝုတ္တံ ဟေတံ –

‘‘အထ ခေါ ဘဂဝါ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန သာဝတ္ထိ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန သာဝတ္ထိ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန …ပေ… အထ ခေါ သာမဏေရာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘ကတိ နု ခေါ အမှာကံ သိက္ခာပဒါနိ၊ ကတ္ထ စ အမှေဟိ သိက္ခိတဗ္ဗ’’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ – ‘‘အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ သာမဏေရာနံ ဒသ သိက္ခာပဒါနိ၊ တေသု စ သာမဏေရေဟိ သိက္ခိတုံ ၊ ပါဏာတိပါတာဝေရမဏီ…ပေ… ဇာတရူပရဇတပဋိဂ္ဂဟဏာ ဝေရမဏီ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၀၅)။

တာနေတာနိ ‘‘သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသူ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၉၃၊ မ။ နိ။ ၂။၂၄၊ ဝိဘ။ ၅၀၈) သုတ္တာနုသာရေန သရဏဂမနေသု စ ဒဿိတပါဌာနုသာရေန ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမီ’’တိ ဧဝံ ဝါစနာမဂ္ဂံ အာရောပိတာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧဝံ တာဝ ‘‘ယေန ယတ္ထ ယဒါ ယသ္မာ၊ ဝုတ္တာနေတာနိ တံ နယံ ဝတွာ’’တိ သော နယော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

သာဓာရဏဝိသေသဝဝတ္ထာနံ

ဧတ္ထ စ အာဒိတော ဒွေ စတုတ္ထပဉ္စမာနိ ဥပါသကာနံ သာမဏေရာနဉ္စ သာဓာရဏာနိ နိစ္စသီလဝသေန။ ဥပေါသထသီလဝသေန ပန ဥပါသကာနံ သတ္တမဋ္ဌမံ စေကံ အင်္ဂံ ကတွာ သဗ္ဗပစ္ဆိမဝဇ္ဇာနိ သဗ္ဗာနိပိ သာမဏေရေဟိ သာဓာရဏာနိ၊ ပစ္ဆိမံ ပန သာမဏေရာနမေဝ ဝိသေသဘူတန္တိ ဧဝံ သာဓာရဏဝိသေသတော ဝဝတ္ထာနံ ကာတဗ္ဗံ။ ပုရိမာနိ စေတ္ထ ပဉ္စ ဧကန္တအကုသလစိတ္တသမုဋ္ဌာနတ္တာ ပါဏာတိပါတာဒီနံ ပကတိဝဇ္ဇတော ဝေရမဏိယာ၊ သေသာနိ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇတောတိ ဧဝံ ပကတိယာ စ ယံ ဝဇ္ဇံ၊ ဝဇ္ဇံ ပဏ္ဏတ္တိယာ စ ယံ၊ တံ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗံ။

သာဓာရဏဝိဘာဝနာ

ယသ္မာ စေတ္ထ ‘‘ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမီ’’တိ ဧတာနိ သဗ္ဗသာဓာရဏာနိ ပဒါနိ၊ တသ္မာ ဧတေသံ ပဒါနံ ဗျဉ္ဇနတော စ အတ္ထတော စ အယံ သာဓာရဏဝိဘာဝနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ –

တတ္ထ ဗျဉ္ဇနတော တာဝ ဝေရံ မဏတီတိ ဝေရမဏီ၊ ဝေရံ ပဇဟတိ၊ ဝိနောဒေတိ၊ ဗျန္တီကရောတိ၊ အနဘာဝံ ဂမေတီတိ အတ္ထော။ ဝိရမတိ ဝါ ဧတာယ ကရဏဘူတာယ ဝေရမှာ ပုဂ္ဂလောတိ၊ ဝိကာရဿ ဝေကာရံ ကတွာ ဝေရမဏီ။ တေနေဝ စေတ္ထ ‘‘ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ ဝိရမဏိသိက္ခာပဒ’’န္တိ ဒွိဓာ သဇ္ဈာယံ ကရောန္တိ။ သိက္ခိတဗ္ဗာတိ သိက္ခာ၊ ပဇ္ဇတေ အနေနာတိ ပဒံ။ သိက္ခာယ ပဒံ သိက္ခာပဒံ၊ သိက္ခာယ အဓိဂမူပါယောတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ မူလံ နိဿယော ပတိဋ္ဌာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဝေရမဏီ ဧဝ သိက္ခာပဒံ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ၊ ဝိရမဏိသိက္ခာပဒံ ဝါ ဒုတိယေန နယေန။ သမ္မာ အာဒိယာမိ သမာဒိယာမိ၊ အဝီတိက္ကမနာဓိပ္ပာယေန အခဏ္ဍကာရိတာယ အစ္ဆိဒ္ဒကာရိတာယ အသဗလကာရိတာယ စ အာဒိယာမီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

အတ္ထတော ပန ဝေရမဏီတိ ကာမာဝစရကုသလစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ ဝိရတိ၊ သာ ပါဏာတိပါတာ ဝိရမန္တဿ ‘‘ယာ တသ္မိံ သမယေ ပါဏာတိပါတာ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော’’တိ ဧဝမာဒိနာ (ဝိဘ။ ၇၀၄) နယေန ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တာ။ ကာမဉ္စေသာ ဝေရမဏီ နာမ လောကုတ္တရာပိ အတ္ထိ၊ ဣဓ ပန သမာဒိယာမီတိ ဝုတ္တတ္တာ သမာဒါနဝသေန ပဝတ္တာရဟာ၊ တသ္မာ သာ န ဟောတီတိ ကာမာဝစရကုသလစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ ဝိရတီတိ ဝုတ္တာ။

သိက္ခာတိ တိဿော သိက္ခာ အဓိသီလသိက္ခာ၊ အဓိစိတ္တသိက္ခာ၊ အဓိပညာသိက္ခာတိ။ ဣမသ္မိံ ပနတ္ထေ သမ္ပတ္တဝိရတိသီလံ လောကိကာ ဝိပဿနာ ရူပါရူပဈာနာနိ အရိယမဂ္ဂေါ စ သိက္ခာတိ အဓိပ္ပေတာ။ ယထာဟ –

‘‘ကတမေ ဓမ္မာ သိက္ခာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ၊ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ…ပေ… တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ၊ ဣမေ ဓမ္မာ သိက္ခာ။

‘‘ကတမေ ဓမ္မာ သိက္ခာ? ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ…ပေ… ပဉ္စမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ၊ ဣမေ ဓမ္မာ သိက္ခာ။

‘‘ကတမေ ဓမ္မာ သိက္ခာ? ယသ္မိံ သမယေ အရူပပတ္တိယာ…ပေ… နေဝသညာနာသညာယတနသဟဂတံ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ၊ ဣမေ ဓမ္မာ သိက္ခာ။

‘‘ကတမေ ဓမ္မာ သိက္ခာ? ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ၊ ဣမေ ဓမ္မာ သိက္ခာ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၁၂-၇၁၃)။

ဧတာသု သိက္ခာသု ယာယ ကာယစိ သိက္ခာယ ပဒံ အဓိဂမူပါယော၊ အထ ဝါ မူလံ နိဿယော ပတိဋ္ဌာတိ သိက္ခာပဒံ။ ဝုတ္တဉှေတံ – ‘‘သီလံ နိဿာယ သီလေ ပတိဋ္ဌာယ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ဘာဝေန္တော ဗဟုလီကရောန္တော’’တိ ဧဝမာဒိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၈၂)။ ဧဝမေတ္ထ သာဓာရဏာနံ ပဒါနံ သာဓာရဏာ ဗျဉ္ဇနတော အတ္ထတော စ ဝိဘာဝနာ ကာတဗ္ဗာ။

ပုရိမပဉ္စသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ဣဒါနိ ယံ ဝုတ္တံ – ‘‘အထ ပဉ္စသု ပုဗ္ဗေသု၊ ဝိသေသတ္ထပ္ပကာသတော…ပေ… ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော’’တိ ၊ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ – ပါဏာတိပါတောတိ ဧတ္ထ တာဝ ပါဏောတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယပ္ပဋိဗဒ္ဓါ ခန္ဓသန္တတိ၊ တံ ဝါ ဥပါဒါယ ပညတ္တော သတ္တော။ တသ္မိံ ပန ပါဏေ ပါဏသညိနော တဿ ပါဏဿ ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒကဥပက္ကမသမုဋ္ဌာပိကာ ကာယဝစီဒွါရာနံ အညတရဒွါရပ္ပဝတ္တာ ဝဓကစေတနာ ပါဏာတိပါတော။ အဒိန္နာဒါနန္တိ ဧတ္ထ အဒိန္နန္တိ ပရပရိဂ္ဂဟိတံ၊ ယတ္ထ ပရော ယထာကာမကာရိတံ အာပဇ္ဇန္တော အဒဏ္ဍာရဟော အနုပဝဇ္ဇော စ ဟောတိ၊ တသ္မိံ ပရပရိဂ္ဂဟိတေ ပရပရိဂ္ဂဟိတသညိနော တဒါဒါယကဥပက္ကမသမုဋ္ဌာပိကာ ကာယဝစီဒွါရာနံ အညတရဒွါရပ္ပဝတ္တာ ဧဝ ထေယျစေတနာ အဒိန္နာဒါနံ။ အဗြဟ္မစရိယန္တိ အသေဋ္ဌစရိယံ၊ ဒွယံဒွယသမာပတ္တိမေထုနပ္ပဋိသေဝနာ ကာယဒွါရပ္ပဝတ္တာ အသဒ္ဓမ္မပ္ပဋိသေဝနဋ္ဌာနဝီတိက္ကမစေတနာ အဗြဟ္မစရိယံ ။ မုသာဝါဒေါတိ ဧတ္ထ မုသာတိ ဝိသံဝါဒနပုရေက္ခာရဿ အတ္ထဘဉ္ဇနကော ဝစီပယောဂေါ ကာယပယောဂေါ ဝါ၊ ဝိသံဝါဒနာဓိပ္ပာယေန ပနဿ ပရဝိသံဝါဒကကာယဝစီပယောဂသမုဋ္ဌာပိကာ ကာယဝစီဒွါရာနမေဝ အညတရဒွါရပ္ပဝတ္တာ မိစ္ဆာစေတနာ မုသာဝါဒေါ။ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနန္တိ ဧတ္ထ ပန သုရာတိ ပဉ္စ သုရာ – ပိဋ္ဌသုရာ၊ ပူဝသုရာ၊ ဩဒနသုရာ၊ ကိဏ္ဏပက္ခိတ္တာ၊ သမ္ဘာရသံယုတ္တာ စာတိ။ မေရယမ္ပိ ပုပ္ဖာသဝေါ၊ ဖလာသဝေါ၊ ဂုဠာသဝေါ၊ မဓွာသဝေါ၊ သမ္ဘာရသံယုတ္တော စာတိ ပဉ္စဝိဓံ။ မဇ္ဇန္တိ တဒုဘယမေဝ မဒနိယဋ္ဌေန မဇ္ဇံ၊ ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ ကိဉ္စိ အတ္ထိ မဒနိယံ၊ ယေန ပီတေန မတ္တော ဟောတိ ပမတ္တော၊ ဣဒံ ဝုစ္စတိ မဇ္ဇံ။ ပမာဒဋ္ဌာနန္တိ ယာယ စေတနာယ တံ ပိဝတိ အဇ္ဈောဟရတိ၊ သာ စေတနာ မဒပ္ပမာဒဟေတုတော ပမာဒဋ္ဌာနန္တိ ဝုစ္စတိ၊ ယတော အဇ္ဈောဟရဏာဓိပ္ပာယေန ကာယဒွါရပ္ပဝတ္တာ သုရာမေရယမဇ္ဇာနံ အဇ္ဈောဟရဏစေတနာ ‘‘သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာန’’န္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ တာဝေတ္ထ ပါဏာတိပါတပ္ပဘုတီဟိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧကတာနာနတာဒိဝိနိစ္ဆယံ

ဧကတာနာနတာဒိတောတိ ဧတ္ထ အာဟ – ကိံ ပန ဝဇ္ဈဝဓကပ္ပယောဂစေတနာဒီနံ ဧကတာယ ပါဏာတိပါတဿ အညဿ ဝါ အဒိန္နာဒါနာဒိနော ဧကတ္တံ၊ နာနတာယ နာနတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဒါဟု နောတိ။ ကသ္မာ ပနေတံ ဝုစ္စတိ? ယဒိ တာဝ ဧကတာယ ဧကတ္တံ၊ အထ ယဒါ ဧကံ ဝဇ္ဈံ ဗဟူ ဝဓကာ ဝဓေန္တိ၊ ဧကော ဝါ ဝဓကော ဗဟုကေ ဝဇ္ဈေ ဝဓေတိ၊ ဧကေန ဝါ သာဟတ္ထိကာဒိနာ ပယောဂေန ဗဟူ ဝဇ္ဈာ ဝဓီယန္တိ၊ ဧကာ ဝါ စေတနာ ဗဟူနံ ဝဇ္ဈာနံ ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒကပယောဂံ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ တဒါ ဧကေန ပါဏာတိပါတေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ယဒိ ပန နာနတာယ နာနတ္တံ။ အထ ယဒါ ဧကော ဝဓကော ဧကဿတ္ထာယ ဧကံ ပယောဂံ ကရောန္တော ဗဟူ ဝဇ္ဈေ ဝဓေတိ၊ ဗဟူ ဝါ ဝဓကာ ဒေဝဒတ္တယညဒတ္တသောမဒတ္တာဒီနံ ဗဟူနမတ္ထာယ ဗဟူ ပယောဂေ ကရောန္တာ ဧကမေဝ ဒေဝဒတ္တံ ယညဒတ္တံ သောမဒတ္တံ ဝါ ဝဓေန္တိ၊ ဗဟူဟိ ဝါ သာဟတ္ထိကာဒီဟိ ပယောဂေဟိ ဧကော ဝဇ္ဈော ဝဓီယတိ။ ဗဟူ ဝါ စေတနာ ဧကဿေဝ ဝဇ္ဈဿ ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒကပယောဂံ သမုဋ္ဌာပေန္တိ၊ တဒါ ဗဟူဟိ ပါဏာတိပါတေဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ။ ဥဘယမ္ပိ စေတမယုတ္တံ။ အထ နေဝ ဧတေသံ ဝဇ္ဈာဒီနံ ဧကတာယ ဧကတ္တံ၊ နာနတာယ နာနတ္တံ၊ အညထေဝ တု ဧကတ္တံ နာနတ္တဉ္စ ဟောတိ၊ တံ ဝတ္တဗ္ဗံ ပါဏာတိပါတဿ၊ ဧဝံ သေသာနမ္ပီတိ။

ဝုစ္စတေ – တတ္ထ တာဝ ပါဏာတိပါတဿ န ဝဇ္ဈဝဓကာဒီနံ ပစ္စေကမေကတာယ ဧကတာ၊ နာနတာယ နာနတာ၊ ကိန္တု ဝဇ္ဈဝဓကာဒီနံ ယုဂနန္ဓမေကတာယ ဧကတာ၊ ဒွိန္နမ္ပိ တု တေသံ၊ တတော အညတရဿ ဝါ နာနတာယ နာနတာ။ တထာ ဟိ ဗဟူသု ဝဓကေသု ဗဟူဟိ သရက္ခေပါဒီဟိ ဧကေန ဝါ ဩပါတခဏနာဒိနာ ပယောဂေန ဗဟူ ဝဇ္ဈေ ဝဓေန္တေသုပိ ဗဟူ ပါဏာတိပါတာ ဟောန္တိ။ ဧကသ္မိံ ဝဓကေ ဧကေန၊ ဗဟူဟိ ဝါ ပယောဂေဟိ တပ္ပယောဂသမုဋ္ဌာပိကာယ စ ဧကာယ၊ ဗဟူဟိ ဝါ စေတနာဟိ ဗဟူ ဝဇ္ဈေ ဝဓေန္တေပိ ဗဟူ ပါဏာတိပါတာ ဟောန္တိ၊ ဗဟူသု စ ဝဓကေသု ယထာဝုတ္တပ္ပကာရေဟိ ဗဟူဟိ၊ ဧကေန ဝါ ပယောဂေန ဧကံ ဝဇ္ဈံ ဝဓေန္တေသုပိ ဗဟူ ပါဏာတိပါတာ ဟောန္တိ။ ဧသ နယော အဒိန္နာဒါနာဒီသုပီတိ။ ဧဝမေတ္ထ ဧကတာနာနတာဒိတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

အာရမ္မဏတောတိ ပါဏာတိပါတော စေတ္ထ ဇီဝိတိန္ဒြိယာရမ္မဏော။ အဒိန္နာဒါနအဗြဟ္မစရိယသုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာနိ ရူပဓမ္မေသု ရူပါယတနာဒိအညတရသင်္ခါရာရမ္မဏာနိ။ မုသာဝါဒေါ ယဿ မုသာ ဘဏတိ၊ တမာရဘိတွာ ပဝတ္တနတော သတ္တာရမ္မဏော။ အဗြဟ္မစရိယမ္ပိ သတ္တာရမ္မဏန္တိ ဧကေ။ အဒိန္နာဒါနဉ္စ ယဒါ သတ္တော ဟရိတဗ္ဗော ဟောတိ၊ တဒါ သတ္တာရမ္မဏန္တိ။ အပိ စေတ္ထ သင်္ခါရဝသေနေဝ သတ္တာရမ္မဏံ၊ န ပဏ္ဏတ္တိဝသေနာတိ။ ဧဝမေတ္ထ အာရမ္မဏတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

အာဒါနတောတိ ပါဏာတိပါတာဝေရမဏိသိက္ခာပဒါဒီနိ စေတာနိ သာမဏေရေန ဘိက္ခုသန္တိကေ သမာဒိန္နာနေဝ သမာဒိန္နာနိ ဟောန္တိ၊ ဥပါသကေန ပန အတ္တနာ သမာဒိယန္တေနာပိ သမာဒိန္နာနိ ဟောန္တိ၊ ပရဿ သန္တိကေ သမာဒိယန္တေနာပိ။ ဧကဇ္ဈံ သမာဒိန္နာနိပိ သမာဒိန္နာနိ ဟောန္တိ၊ ပစ္စေကံ သမာဒိန္နာနိပိ။ ကိန္တု နာနံ ဧကဇ္ဈံ သမာဒိယတော ဧကာယေဝ ဝိရတိ၊ ဧကာဝ စေတနာ ဟောတိ၊ ကိစ္စဝသေန ပနေတာသံ ပဉ္စဝိဓတ္တံ ဝိညာယတိ။ ပစ္စေကံ သမာဒိယတော ပန ပဉ္စေဝ ဝိရတိယော၊ ပဉ္စ စ စေတနာ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝမေတ္ထ အာဒါနတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဘေဒတောတိ သာမဏေရာနဉ္စေတ္ထ ဧကသ္မိံ ဘိန္နေ သဗ္ဗာနိပိ ဘိန္နာနိ ဟောန္တိ။ ပါရာဇိကဋ္ဌာနိယာနိ ဟိ တာနိ တေသံ၊ ယံ တံ ဝီတိက္ကန္တံ ဟောတိ၊ တေနေဝ ကမ္မဗဒ္ဓါ။ ဂဟဋ္ဌာနံ ပန ဧကသ္မိံ ဘိန္နေ ဧကမေဝ ဘိန္နံ ဟောတိ၊ ယတော တေသံ တံသမာဒါနေနေဝ ပုန ပဉ္စင်္ဂိကတ္တံ သီလဿ သမ္ပဇ္ဇတိ။ အပရေ ပနာဟု – ‘‘ဝိသုံ ဝိသုံ သမာဒိန္နေသု ဧကသ္မိံ ဘိန္နေ ဧကမေဝ ဘိန္နံ ဟောတိ၊ ‘ပဉ္စင်္ဂသမန္နာဂတံ သီလံ သမာဒိယာမီ’တိ ဧဝံ ပန ဧကတော သမာဒိန္နေသု ဧကသ္မိံ ဘိန္နေ သေသာနိပိ သဗ္ဗာနိ ဘိန္နာနိ ဟောန္တိ။ ကသ္မာ? သမာဒိန္နဿ အဘိန္နတ္တာ၊ ယံ တံ ဝီတိက္ကန္တံ၊ တေနေဝ ကမ္မဗဒ္ဓါ’’တိ။ ဧဝမေတ္ထ ဘေဒတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

မဟာသာဝဇ္ဇတောတိ ဂုဏဝိရဟိတေသု တိရစ္ဆာနဂတာဒီသု ပါဏေသု ခုဒ္ဒကေ ပါဏေ ပါဏာတိပါတော အပ္ပသာဝဇ္ဇော၊ မဟာသရီရေ မဟာသာဝဇ္ဇော။ ကသ္မာ? ပယောဂမဟန္တတာယ။ ပယောဂသမတ္တေပိ ဝတ္ထုမဟန္တတာယ။ ဂုဏဝန္တေသု ပန မနုဿာဒီသု အပ္ပဂုဏေ ပါဏာတိပါတော အပ္ပသာဝဇ္ဇော၊ မဟာဂုဏေ မဟာသာဝဇ္ဇော ။ သရီရဂုဏာနန္တု သမဘာဝေ သတိ ကိလေသာနံ ဥပက္ကမာနဉ္စ မုဒုတာယ အပ္ပသာဝဇ္ဇတာ၊ တိဗ္ဗတာယ မဟာသာဝဇ္ဇတာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ အပိ စေတ္ထ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနမေဝ မဟာသာဝဇ္ဇံ၊ န တထာ ပါဏာတိပါတာဒယော။ ကသ္မာ? မနုဿဘူတဿာပိ ဥမ္မတ္တကဘာဝသံဝတ္တနေန အရိယဓမ္မန္တရာယကရဏတောတိ။ ဧဝမေတ္ထ မဟာသာဝဇ္ဇတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ပယောဂတောတိ ဧတ္ထ စ ပါဏာတိပါတဿ သာဟတ္ထိကော၊ အာဏတ္တိကော၊ နိဿဂ္ဂိယော၊ ထာဝရော၊ ဝိဇ္ဇာမယော၊ ဣဒ္ဓိမယောတိ ဆပ္ပယောဂါ။ တတ္ထ ကာယေန ဝါ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ဝါ ပဟရဏံ သာဟတ္ထိကော ပယောဂေါ၊ သော ဥဒ္ဒိဿာနုဒ္ဒိဿဘေဒတော ဒုဝိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ ဥဒ္ဒိဿကေ ယံ ဥဒ္ဒိဿ ပဟရတိ၊ တဿေဝ မရဏေန ကမ္မုနာ ဗဇ္ဈတိ။ ‘‘ယော ကောစိ မရတူ’’တိ ဧဝံ အနုဒ္ဒိဿကေ ပဟာရပစ္စယာ ယဿ ကဿစိ မရဏေန။ ဥဘယထာပိ စ ပဟရိတမတ္တေ ဝါ မရတု၊ ပစ္ဆာ ဝါ တေနေဝ ရောဂေန၊ ပဟရိတက္ခဏေ ဧဝ ကမ္မုနာ ဗဇ္ဈတိ။ မရဏာဓိပ္ပာယေန စ ပဟာရံ ဒတွာ တေန အမတဿ ပုန အညေန စိတ္တေန ပဟာရေ ဒိန္နေ ပစ္ဆာပိ ယဒိ ပဌမပဟာရေနေဝ မရတိ၊ တဒါ ဧဝ ကမ္မုနာ ဗဒ္ဓါ ဟောတိ။ အထ ဒုတိယပဟာရေန၊ နတ္ထိ ပါဏာတိပါတော။ ဥဘယေဟိ မတေပိ ပဌမပဟာရေနေဝ ကမ္မုနာ ဗဒ္ဓါ၊ ဥဘယေဟိပိ အမတေ နေဝတ္ထိ ပါဏာတိပါတော။ ဧသ နယော ဗဟုကေဟိပိ ဧကဿ ပဟာရေ ဒိန္နေ။ တတြာပိ ဟိ ယဿ ပဟာရေန မရတိ၊ တဿေဝ ကမ္မဗဒ္ဓါ ဟောတိ။

အဓိဋ္ဌဟိတွာ ပန အာဏာပနံ အာဏတ္တိကော ပယောဂေါ။ တတ္ထပိ သာဟတ္ထိကေ ပယောဂေ ဝုတ္တနယေနေဝ ကမ္မဗဒ္ဓါ အနုဿရိတဗ္ဗော။ ဆဗ္ဗိဓော စေတ္ထ နိယမော ဝေဒိတဗ္ဗော –

‘‘ဝတ္ထု ကာလော စ ဩကာသော၊ အာဝုဓံ ဣရိယာပထော၊

ကိရိယာဝိသေသောတိ ဣမေ၊ ဆ အာဏတ္တိနိယာမကာ’’တိ။ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁၇၄)၊

တတ္ထ ဝတ္ထူတိ မာရေတဗ္ဗော ပါဏော။ ကာလောတိ ပုဗ္ဗဏှသာယနှာဒိကာလော စ၊ ယောဗ္ဗနထာဝရိယာဒိကာလော စ။ ဩကာသောတိ ဂါမော ဝါ နိဂမော ဝါ ဝနံ ဝါ ရစ္ဆာ ဝါ သိင်္ဃာဋကံ ဝါတိ ဧဝမာဒိ။ အာဝုဓန္တိ အသိ ဝါ ဥသု ဝါ သတ္တိ ဝါတိ ဧဝမာဒိ။ ဣရိယာပထောတိ မာရေတဗ္ဗဿ မာရကဿ စ ဌာနံ ဝါ နိသဇ္ဇာ ဝါတိ ဧဝမာဒိ။

ကိရိယာဝိသေသောတိ ဝိဇ္ဈနံ ဝါ ဆေဒနံ ဝါ ဘေဒနံ ဝါ သင်္ခမုဏ္ဍိကံ ဝါတိ ဧဝမာဒိ။ ယဒိ ဟိ ဝတ္ထုံ ဝိသံဝါဒေတွာ ‘‘ယံ မာရေဟီ’’တိ အာဏတ္တော၊ တတော အညံ မာရေတိ၊ အာဏာပကဿ နတ္ထိ ကမ္မဗဒ္ဓါ။ အထ ဝတ္ထုံ အဝိသံဝါဒေတွာ မာရေတိ၊ အာဏာပကဿ အာဏတ္တိက္ခဏေ အာဏတ္တဿ မာရဏက္ခဏေတိ ဥဘယေသမ္ပိ ကမ္မဗဒ္ဓါ။ ဧသ နယော ကာလာဒီသုပိ။

မာရဏတ္ထန္တု ကာယေန ဝါ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ဝါ ပဟရဏနိဿဇ္ဇနံ နိဿဂ္ဂိယော ပယောဂေါ။ သောပိ ဥဒ္ဒိဿာနုဒ္ဒိဿဘေဒတော ဒုဝိဓော ဧဝ၊ ကမ္မဗဒ္ဓါ စေတ္ထ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။

မာရဏတ္ထမေဝ ဩပါတခဏနံ၊ အပဿေနဥပနိက္ခိပနံ၊ ဘေသဇ္ဇဝိသယန္တာဒိပ္ပယောဇနံ ဝါ ထာဝရော ပယောဂေါ။ သောပိ ဥဒ္ဒိဿာနုဒ္ဒိဿဘေဒတော ဒုဝိဓော၊ ယတော တတ္ထပိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနေဝ ကမ္မဗဒ္ဓါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယန္တု ဝိသေသော – မူလဋ္ဌေန ဩပါတာဒီသု ပရေသံ မူလေန ဝါ မုဓာ ဝါ ဒိန္နေသုပိ ယဒိ တပ္ပစ္စယာ ကောစိ မရတိ၊ မူလဋ္ဌဿေဝ ကမ္မဗဒ္ဓါ။ ယဒိပိ စ တေန အညေန ဝါ တတ္ထ ဩပါတေ ဝိနာသေတွာ ဘူမိသမေ ကတေပိ ပံသုဓောဝကာ ဝါ ပံသုံ ဂဏှန္တာ၊ မူလခဏကာ ဝါ မူလာနိ ခဏန္တာ အာဝါဋံ ကရောန္တိ ၊ ဒေဝေ ဝါ ဝဿန္တေ ကဒ္ဒမော ဇာယတိ၊ တတ္ထ စ ကောစိ ဩတရိတွာ ဝါ လဂ္ဂိတွာ ဝါ မရတိ၊ မူလဋ္ဌဿေဝ ကမ္မဗဒ္ဓါ။ ယဒိ ပန ယေန လဒ္ဓံ၊ သော အညော ဝါ တံ ဝိတ္ထဋတရံ ဂမ္ဘီရတရံ ဝါ ကရောတိ၊ တပ္ပစ္စယာဝ ကောစိ မရတိ၊ ဥဘယေသမ္ပိ ကမ္မဗဒ္ဓါ။ ယထာ တု မူလာနိ မူလေဟိ သံသန္ဒန္တိ၊ တထာ တတြ ထလေ ကတေ မုစ္စတိ။ ဧဝံ အပဿေနာဒီသုပိ ယာဝ တေသံ ပဝတ္တိ၊ တာဝ ယထာသမ္ဘဝံ ကမ္မဗဒ္ဓါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

မာရဏတ္ထံ ပန ဝိဇ္ဇာပရိဇပ္ပနံ ဝိဇ္ဇာမယော ပယောဂေါ။ ဒါဌာဝုဓာဒီနံ ဒါဌာကောဋနာဒိမိဝ မာရဏတ္ထံ ကမ္မဝိပါကဇိဒ္ဓိဝိကာရကရဏံ ဣဒ္ဓိမယော ပယောဂေါတိ။ အဒိန္နာဒါနဿ တု ထေယျပသယှပဋိစ္ဆန္နပရိကပ္ပကုသာဝဟာရဝသပ္ပဝတ္တာ သာဟတ္ထိကာဏတ္တိကာဒယော ပယောဂါ၊ တေသမ္ပိ ဝုတ္တာနုသာရေနေဝ ပဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဗြဟ္မစရိယာဒီနံ တိဏ္ဏမ္ပိ သာဟတ္ထိကော ဧဝ ပယောဂေါ လဗ္ဘတီတိ။ ဧဝမေတ္ထ ပယောဂတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

အင်္ဂတောတိ ဧတ္ထ စ ပါဏာတိပါတဿ ပဉ္စ အင်္ဂါနိ ဘဝန္တိ – ပါဏော စ ဟောတိ၊ ပါဏသညီ စ၊ ဝဓကစိတ္တဉ္စ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ၊ ဝါယမတိ၊ တေန စ မရတီတိ။ အဒိန္နာဒါနဿာပိ ပဉ္စေဝ – ပရပရိဂ္ဂဟိတဉ္စ ဟောတိ၊ ပရပရိဂ္ဂဟိတသညီ စ၊ ထေယျစိတ္တဉ္စ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ၊ ဝါယမတိ၊ တေန စ အာဒါတဗ္ဗံ အာဒါနံ ဂစ္ဆတီတိ။ အဗြဟ္မစရိယဿ ပန စတ္တာရိ အင်္ဂါနိ ဘဝန္တိ – အဇ္ဈာစရိယဝတ္ထု စ ဟောတိ၊ တတ္ထ စ သေဝနစိတ္တံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ၊ သေဝနပစ္စယာ ပယောဂဉ္စ သမာပဇ္ဇတိ၊ သာဒိယတိ စာတိ၊ တထာ ပရေသံ ဒွိန္နမ္ပိ။ တတ္ထ မုသာဝါဒဿ တာဝ မုသာ စ ဟောတိ တံ ဝတ္ထု၊ ဝိသံဝါဒနစိတ္တဉ္စ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ၊ တဇ္ဇော စ ဝါယာမော၊ ပရဝိသံဝါဒနဉ္စ ဝိညာပယမာနာ ဝိညတ္တိ ပဝတ္တတီတိ စတ္တာရိ အင်္ဂါနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနဿ ပန သုရာဒီနဉ္စ အညတရံ ဟောတိ မဒနီယပါတုကမျတာစိတ္တဉ္စ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ၊ တဇ္ဇဉ္စ ဝါယာမံ အာပဇ္ဇတိ၊ ပီတေ စ ပဝိသတီတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ အင်္ဂါနီတိ။ ဧဝမေတ္ထ အင်္ဂတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

သမုဋ္ဌာနတောတိ ပါဏာတိပါတအဒိန္နာဒါနမုသာဝါဒါ စေတ္ထ ကာယစိတ္တတော၊ ဝါစာစိတ္တတော၊ ကာယဝါစာစိတ္တတော စာတိ တိသမုဋ္ဌာနာ ဟောန္တိ။ အဗြဟ္မစရိယံ ကာယစိတ္တဝသေန ဧကသမုဋ္ဌာနမေဝ။ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနံ ကာယတော စ၊ ကာယစိတ္တတော စာတိ ဒွိသမုဋ္ဌာနန္တိ။ ဧဝမေတ္ထ သမုဋ္ဌာနတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဝေဒနာတောတိ ဧတ္ထ စ ပါဏာတိပါတော ဒုက္ခဝေဒနာသမ္ပယုတ္တောဝ။ အဒိန္နာဒါနံ တီသု ဝေဒနာသု အညတရဝေဒနာသမ္ပယုတ္တံ၊ တထာ မုသာဝါဒေါ။ ဣတရာနိ ဒွေ သုခါယ ဝါ အဒုက္ခမသုခါယ ဝါ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာနီတိ။ ဧဝမေတ္ထ ဝေဒနာတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

မူလတောတိ ပါဏာတိပါတော စေတ္ထ ဒေါသမောဟမူလော။ အဒိန္နာဒါနမုသာဝါဒါ လောဘမောဟမူလာ ဝါ ဒေါသမောဟမူလာ ဝါ။ ဣတရာနိ ဒွေ လောဘမောဟမူလာနီတိ။ ဧဝမေတ္ထ မူလတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ကမ္မတောတိ ပါဏာတိပါတအဒိန္နာဒါနအဗြဟ္မစရိယာနိ စေတ္ထ ကာယကမ္မမေဝ ကမ္မပထပ္ပတ္တာနေဝ စ၊ မုသာဝါဒေါ ဝစီကမ္မမေဝ။ ယော ပန အတ္ထဘဉ္ဇကော၊ သော ကမ္မပထပ္ပတ္တော။ ဣတရော ကမ္မမေဝ။ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနံ ကာယကမ္မမေဝါတိ။ ဧဝမေတ္ထ ကမ္မတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဝိရမတောတိ ဧတ္ထ အာဟ ‘‘ပါဏာတိပါတာဒီဟိ ဝိရမန္တော ကုတော ဝိရမတီ’’တိ? ဝုစ္စတေ – သမာဒါနဝသေန တာဝ ဝိရမန္တော အတ္တနော ဝါ ပရေသံ ဝါ ပါဏာတိပါတာဒိအကုသလတော ဝိရမတိ။ ကိမာရဘိတွာ? ယတော ဝိရမတိ၊ တဒေဝ။ သမ္ပတ္တဝသေနာပိ ဝိရမန္တော ဝုတ္တပ္ပကာရာကုသလတောဝ။ ကိမာရဘိတွာ? ပါဏာတိပါတာဒီနံ ဝုတ္တာရမ္မဏာနေဝ။ ကေစိ ပန ဘဏန္တိ ‘‘သုရာမေရယမဇ္ဇသင်္ခါတေ သင်္ခါရေ အာရဘိတွာ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝိရမတိ၊ သတ္တသင်္ခါရေသု ယံ ပန အဝဟရိတဗ္ဗံ ဘဉ္ဇိတဗ္ဗဉ္စ၊ တံ အာရဘိတွာ အဒိန္နာဒါနာ မုသာဝါဒါ စ၊ သတ္တေယေဝါရဘိတွာ ပါဏာတိပါတာ အဗြဟ္မစရိယာ စာ’’တိ။ တဒညေ ‘‘ဧဝံ သန္တေ ‘အညံ စိန္တေန္တော အညံ ကရေယျ၊ ယဉ္စ ပဇဟတိ၊ တံ န ဇာနေယျာ’တိ ဧဝံဒိဋ္ဌိကာ ဟုတွာ အနိစ္ဆမာနာ ယဒေဝ ပဇဟတိ၊ တံ အတ္တနော ပါဏာတိပါတာဒိအကုသလမေဝါရဘိတွာ ဝိရမတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ တဒယုတ္တံ။ ကသ္မာ? တဿ ပစ္စုပ္ပန္နာဘာဝတော ဗဟိဒ္ဓါဘာဝတော စ။ သိက္ခာပဒါနဉှိ ဝိဘင်္ဂပါဌေ ‘‘ပဉ္စန္နံ သိက္ခာပဒါနံ ကတိ ကုသလာ…ပေ… ကတိ အရဏာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ကုသလာယေဝ၊ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၁၆) ဧဝံ ပဝတ္တမာနေ ဝိဿဇ္ဇနေ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ’’တိ စ ‘‘ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ’’တိ စ ဧဝံ ပစ္စုပ္ပန္နဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏတ္တံ ဝုတ္တံ၊ တံ အတ္တနော ပါဏာတိပါတာဒိအကုသလံ အာရဘိတွာ ဝိရမန္တဿ န ယုဇ္ဇတိ။ ယံ ပန ဝုတ္တံ – ‘‘အညံ စိန္တေန္တော အညံ ကရေယျ၊ ယဉ္စ ပဇဟတိ၊ တံ န ဇာနေယျာ’’တိ။ တတ္ထ ဝုစ္စတေ – န ကိစ္စသာဓနဝသေန ပဝတ္တေန္တော အညံ စိန္တေန္တော အညံ ကရောတီတိ ဝါ၊ ယဉ္စ ပဇဟတိ၊ တံ န ဇာနာတီတိ ဝါ ဝုစ္စတိ။

‘‘အာရဘိတွာန အမတံ၊ ဇဟန္တော သဗ္ဗပါပကေ၊

နိဒဿနဉ္စေတ္ထ ဘဝေ၊ မဂ္ဂဋ္ဌောရိယပုဂ္ဂလော’’တိ။

ဧဝမေတ္ထ ဝိရမတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဖလတောတိ သဗ္ဗေ ဧဝ စေတေ ပါဏာတိပါတာဒယော ဒုဂ္ဂတိဖလနိဗ္ဗတ္တကာ ဟောန္တိ၊ သုဂတိယဉ္စ အနိဋ္ဌာကန္တာမနာပဝိပါကနိဗ္ဗတ္တကာ ဟောန္တိ၊ သမ္ပရာယေ ဒိဋ္ဌဓမ္မေ ဧဝ စ အဝေသာရဇ္ဇာဒိဖလနိဗ္ဗတ္တကာ။ အပိစ ‘‘ယော သဗ္ဗလဟုသော ပါဏာတိပါတဿ ဝိပါကော မနုဿဘူတဿ အပ္ပာယုကသံဝတ္တနိကော ဟောတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၈။၄၀) ဧဝမာဒိနာ နယေနေတ္ထ ဖလတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

အပိ စေတ္ထ ပါဏာတိပါတာဒိဝေရမဏီနမ္ပိ သမုဋ္ဌာနဝေဒနာမူလကမ္မဖလတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။ တတ္ထာယံ ဝိညာပနာ – သဗ္ဗာ ဧဝ စေတာ ဝေရမဏိယော စတူဟိ သမုဋ္ဌဟန္တိ ကာယတော၊ ကာယစိတ္တတော၊ ဝါစာစိတ္တတော၊ ကာယဝါစာစိတ္တတော စာတိ။ သဗ္ဗာ ဧဝ စ သုခဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ ဝါ၊ အဒုက္ခမသုခဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ ဝါ၊ အလောဘာဒေါသမူလာ ဝါ အလောဘာဒေါသာမောဟမူလာ ဝါ။ စတဿောပိ စေတ္ထ ကာယကမ္မံ၊ မုသာဝါဒါဝေရမဏီ ဝစီကမ္မံ၊ မဂ္ဂက္ခဏေ စ စိတ္တတောဝ သမုဋ္ဌဟန္တိ၊ သဗ္ဗာပိ မနောကမ္မံ။

ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိယာ စေတ္ထ အင်္ဂပစ္စင်္ဂသမ္ပန္နတာ အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပတ္တိတာ ဇဝသမ္ပတ္တိတာ သုပ္ပတိဋ္ဌိတပါဒတာ စာရုတာ မုဒုတာ သုစိတာ သူရတာ မဟဗ္ဗလတာ ဝိဿတ္ထဝစနတာ လောကပိယတာ နေလတာ အဘေဇ္ဇပရိသတာ အစ္ဆမ္ဘိတာ ဒုပ္ပဓံသိတာ ပရူပက္ကမေန အမရဏတာ အနန္တပရိဝါရတာ သုရူပတာ သုသဏ္ဌာနတာ အပ္ပာဗာဓတာ အသောကိတာ ပိယေဟိ မနာပေဟိ သဒ္ဓိံ အဝိပ္ပယောဂတာ ဒီဃာယုကတာတိ ဧဝမာဒီနိ ဖလာနိ။

အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏိယာ မဟဒ္ဓနတာ ပဟူတဓနဓညတာ အနန္တဘောဂတာ အနုပ္ပန္နဘောဂုပ္ပတ္တိတာ ဥပ္ပန္နဘောဂထာဝရတာ ဣစ္ဆိတာနံ ဘောဂါနံ ခိပ္ပပ္ပဋိလာဘိတာ ရာဇစောရုဒကဂ္ဂိအပ္ပိယဒါယာဒေဟိ အသာဓာရဏဘောဂတာ အသာဓာရဏဓနပ္ပဋိလာဘိတာ လောကုတ္တမတာ နတ္ထိကဘာဝဿ အဇာနနတာ သုခဝိဟာရိတာတိ ဧဝမာဒီနိ။

အဗြဟ္မစရိယာ ဝေရမဏိယာ ဝိဂတပစ္စတ္ထိကတာ သဗ္ဗဇနပိယတာ အန္နပါနဝတ္ထသယနာဒီနံ လာဘိတာ သုခသယနတာ သုခပ္ပဋိဗုဇ္ဈနတာ အပါယဘယဝိနိမုတ္တတာ ဣတ္ထိဘာဝပ္ပဋိလာဘဿ ဝါ နပုံသကဘာဝပ္ပဋိလာဘဿ ဝါ အဘဗ္ဗတာ အက္ကောဓနတာ ပစ္စက္ခကာရိတာ အပတိတက္ခန္ဓတာ အနဓောမုခတာ ဣတ္ထိပုရိသာနံ အညမညပိယတာ ပရိပုဏ္ဏိန္ဒြိယတာ ပရိပုဏ္ဏလက္ခဏတာ နိရာသင်္ကတာ အပ္ပောဿုက္ကတာ သုခဝိဟာရိတာ အကုတောဘယတာ ပိယဝိပ္ပယောဂါဘာဝတာတိ ဧဝမာဒီနိ။

မုသာဝါဒါ ဝေရမဏိယာ ဝိပ္ပသန္နိန္ဒြိယတာ ဝိဿဋ္ဌမဓုရဘာဏိတာ သမသိတသုဒ္ဓဒန္တတာ နာတိထူလတာ နာတိကိသတာ နာတိရဿတာ နာတိဒီဃတာ သုခသမ္ဖဿတာ ဥပ္ပလဂန္ဓမုခတာ သုဿူသကပရိဇနတာ အာဒေယျဝစနတာ ကမလုပ္ပလသဒိသမုဒုလောဟိတတနုဇိဝှတာ အနုဒ္ဓတတာ အစပလတာတိ ဧဝမာဒီနိ။

သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိယာ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေသု သဗ္ဗကိစ္စကရဏီယေသု ခိပ္ပံ ပဋိဇာနနတာ သဒါ ဥပဋ္ဌိတသတိတာ အနုမ္မတ္တကတာ ဉာဏဝန္တတာ အနလသတာ အဇဠတာ အနေလမူဂတာ အမတ္တတာ အပ္ပမတ္တတာ အသမ္မောဟတာ အစ္ဆမ္ဘိတာ အသာရမ္ဘိတာ အနုဿင်္ကိတာ သစ္စဝါဒိတာ အပိသုဏာဖရုသာသမ္ဖပလာပဝါဒိတာ ရတ္တိန္ဒိဝမတန္ဒိတတာ ကတညုတာ ကတဝေဒိတာ အမစ္ဆရိတာ စာဂဝန္တတာ သီလဝန္တတာ ဥဇုတာ အက္ကောဓနတာ ဟိရိမနတာ ဩတ္တပ္ပိတာ ဥဇုဒိဋ္ဌိကတာ မဟာပညတာ မေဓာဝိတာ ပဏ္ဍိတတာ အတ္ထာနတ္ထကုသလတာတိ ဧဝမာဒီနိ ဖလာနိ။ ဧဝမေတ္ထ ပါဏာတိပါတာဒိဝေရမဏီနံ သမုဋ္ဌာနဝေဒနာမူလကမ္မဖလတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ပစ္ဆိမပဉ္စသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

ဣဒါနိ ယံ ဝုတ္တံ –

‘‘ယောဇေတဗ္ဗံ တတော ယုတ္တံ၊ ပစ္ဆိမေသွပိ ပဉ္စသု၊

အာဝေဏိကဉ္စ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဉေယျာ ဟီနာဒိတာပိ စာ’’တိ။

တဿာယံ အတ္ထဝဏ္ဏနာ – ဧတိဿာ ပုရိမပဉ္စသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာယ ယံ ယုဇ္ဇတိ၊ တံ တတော ဂဟေတွာ ပစ္ဆိမေသွပိ ပဉ္စသု သိက္ခာပဒေသု ယောဇေတဗ္ဗံ။ တတ္ထာယံ ယောဇနာ – ယထေဝ ဟိ ပုရိမသိက္ခာပဒေသု အာရမ္မဏတော စ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနံ ရူပါယတနာဒိအညတရသင်္ခါရာရမ္မဏံ၊ တထာ ဣဓ ဝိကာလဘောဇနံ။ ဧတေန နယေန သဗ္ဗေသံ အာရမ္မဏဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အာဒါနတော စ ယထာ ပုရိမာနိ သာမဏေရေန ဝါ ဥပါသကေန ဝါ သမာဒိယန္တေန သမာဒိန္နာနိ ဟောန္တိ၊ တထာ ဧတာနိပိ။ အင်္ဂတောပိ ယထာ တတ္ထ ပါဏာတိပါတာဒီနံ အင်္ဂဘေဒေါ ဝုတ္တော၊ ဧဝမိဓာပိ ဝိကာလဘောဇနဿ စတ္တာရိ အင်္ဂါနိ – ဝိကာလော၊ ယာဝကာလိကံ၊ အဇ္ဈောဟရဏံ၊ အနုမ္မတ္တကတာတိ။ ဧတေနာနုသာရေန သေသာနမ္ပိ အင်္ဂဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ စ တတ္ထ သမုဋ္ဌာနတော သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနံ ကာယတော စ ကာယစိတ္တတော စာတိ ဒွိသမုဋ္ဌာနံ၊ ဧဝမိဓ ဝိကာလဘောဇနံ။ ဧတေန နယေန သဗ္ဗေသံ သမုဋ္ဌာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာ စ တတ္ထ ဝေဒနာတော အဒိန္နာဒါနံ တီသု ဝေဒနာသု အညတရဝေဒနာသမ္ပယုတ္တံ၊ တထာ ဣဓ ဝိကာလဘောဇနံ။ ဧတေန နယေန သဗ္ဗေသံ ဝေဒနာသမ္ပယောဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ စ တတ္ထ အဗြဟ္မစရိယံ လောဘမောဟမူလံ၊ ဧဝမိဓ ဝိကာလဘောဇနံ။ အပရာနိ စ ဒွေ ဧတေန နယေန သဗ္ဗေသံ မူလဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ စ တတ္ထ ပါဏာတိပါတာဒယော ကာယကမ္မံ၊ ဧဝမိဓာပိ ဝိကာလဘောဇနာဒီနိ။ ဇာတရူပရဇတပ္ပဋိဂ္ဂဟဏံ ပန ကာယကမ္မံ ဝါ သိယာ ဝစီကမ္မံ ဝါ ကာယဒွါရာဒီဟိ ပဝတ္တိသဗ္ဘာဝပရိယာယေန၊ န ကမ္မပထဝသေန။ ဝိရမတောတိ ယထာ စ တတ္ထ ဝိရမန္တော အတ္တနော ဝါ ပရေသံ ဝါ ပါဏာတိပါတာဒိအကုသလတော ဝိရမတိ၊ ဧဝမိဓာပိ ဝိကာလဘောဇနာဒိအကုသလတော၊ ကုသလတောပိ ဝါ ဧကတော။ ယထာ စ ပုရိမာ ပဉ္စ ဝေရမဏိယော စတုသမုဋ္ဌာနာ ကာယတော၊ ကာယစိတ္တတော၊ ဝါစာစိတ္တတော၊ ကာယဝါစာစိတ္တတော စာတိ၊ သဗ္ဗာ သုခဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ ဝါ အဒုက္ခမသုခဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ ဝါ၊ အလောဘာဒေါသမူလာ ဝါ အလောဘာဒေါသာမောဟမူလာ ဝါ၊ သဗ္ဗာ စ နာနပ္ပကာရဣဋ္ဌဖလနိဗ္ဗတ္တကာ၊ တထာ ဣဓာပီတိ။

‘‘ယောဇေတဗ္ဗံ တတော ယုတ္တံ၊ ပစ္ဆိမေသွပိ ပဉ္စသု၊

အာဝေဏိကဉ္စ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဉေယျာ ဟီနာဒိတာပိ စာ’’တိ။ –

ဧတ္ထ ပန ဝိကာလဘောဇနန္တိ မဇ္ဈနှိကဝီတိက္ကမေ ဘောဇနံ။ ဧတဉှိ အနုညာတကာလေ ဝီတိက္ကန္တေ ဘောဇနံ၊ တသ္မာ ‘‘ဝိကာလဘောဇန’’န္တိ ဝုစ္စတိ ၊ တတော ဝိကာလဘောဇနာ။ နစ္စဂီတဝါဒိတဝိသူကဒဿနန္တိ ဧတ္ထ နစ္စံ နာမ ယံကိဉ္စိ နစ္စံ၊ ဂီတန္တိ ယံကိဉ္စိ ဂီတံ၊ ဝါဒိတန္တိ ယံကိဉ္စိ ဝါဒိတံ။ ဝိသူကဒဿနန္တိ ကိလေသုပ္ပတ္တိပစ္စယတော ကုသလပက္ခဘိန္ဒနေန ဝိသူကာနံ ဒဿနံ၊ ဝိသူကဘူတံ ဝါ ဒဿနံ ဝိသူကဒဿနံ။ နစ္စာ စ ဂီတာ စ ဝါဒိတာ စ ဝိသူကဒဿနာ စ နစ္စဂီတဝါဒိတဝိသူကဒဿနာ။ ဝိသူကဒဿနဉ္စေတ္ထ ဗြဟ္မဇာလေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ –

‘‘ယထာ ဝါ ပနေကေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ သဒ္ဓါဒေယျာနိ ဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇိတွာ တေ ဧဝရူပံ ဝိသူကဒဿနမနုယုတ္တာ ဝိဟရန္တိ၊ သေယျထိဒံ၊ နစ္စံ ဂီတံ ဝါဒိတံ ပေက္ခံ အက္ခာနံ ပါဏိဿရံ ဝေတာလံ ကုမ္ဘထူဏံ သောဘနကံ စဏ္ဍာလံ ဝံသံ ဓောဝနံ ဟတ္ထိယုဒ္ဓံ အဿယုဒ္ဓံ မဟိံသယုဒ္ဓံ ဥသဘယုဒ္ဓံ အဇယုဒ္ဓံ မေဏ္ဍယုဒ္ဓံ ကုက္ကုဋယုဒ္ဓံ ဝဋ္ဋကယုဒ္ဓံ ဒဏ္ဍယုဒ္ဓံ မုဋ္ဌိယုဒ္ဓံ နိဗ္ဗုဒ္ဓံ ဥယျောဓိကံ ဗလဂ္ဂံ သေနာဗျူဟံ အနီကဒဿနံ ဣတိ ဝါ၊ ဣတိ ဧဝရူပါ ဝိသူကဒဿနာ ပဋိဝိရတော သမဏော ဂေါတမော’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၂)။

အထ ဝါ ယထာဝုတ္တေနတ္ထေန နစ္စဂီတဝါဒိတာနိ ဧဝ ဝိသူကာနိ နစ္စဂီတဝါဒိတဝိသူကာနိ၊ တေသံ ဒဿနံ နစ္စဂီတဝါဒိတဝိသူကဒဿနံ၊ တသ္မာ နစ္စဂီတဝါဒိတဝိသူကဒဿနာ။ ‘‘ဒဿနသဝနာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ယထာ ‘‘သော စ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဝိပရီတဒဿနော’’တိ ဧဝမာဒီသု (အ။ နိ။ ၁။၃၀၈) အစက္ခုဒွါရပ္ပဝတ္တမ္ပိ ဝိသယဂ္ဂဟဏံ ‘‘ဒဿန’’န္တိ ဝုစ္စတိ၊ ဧဝံ သဝနမ္ပိ ‘‘ဒဿန’’န္တွေဝ ဝုတ္တံ။ ဒဿနကမျတာယ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဿတော ဧဝ စေတ္ထ ဝီတိက္ကမော ဟောတိ။ ဌိတနိသိန္နသယနောကာသေ ပန အာဂတံ ဂစ္ဆန္တဿ ဝါ အာပါထဂတံ ပဿတော သိယာ သံကိလေသော၊ န ဝီတိက္ကမော။ ဓမ္မူပသံဟိတမ္ပိ စေတ္ထ ဂီတံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဂီတူပသံဟိတော ပန ဓမ္မော ဝဋ္ဋတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

မာလာဒီနိ ဓာရဏာဒီဟိ ယထာသင်္ချံ ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ တတ္ထ မာလာတိ ယံကိဉ္စိ ပုပ္ဖဇာတံ။ ဝိလေပနန္တိ ယံကိဉ္စိ ဝိလေပနတ္ထံ ပိသိတွာ ပဋိယတ္တံ။ အဝသေသံ သဗ္ဗမ္ပိ ဝါသစုဏ္ဏဓူပနာဒိကံ ဂန္ဓဇာတံ ဂန္ဓော။ တံ သဗ္ဗမ္ပိ မဏ္ဍနဝိဘူသနတ္ထံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဘေသဇ္ဇတ္ထန္တု ဝဋ္ဋတိ၊ ပူဇနတ္ထဉ္စ အဘိဟဋံ သာဒိယတော န ကေနစိ ပရိယာယေန န ဝဋ္ဋတိ။ ဥစ္စာသယနန္တိ ပမာဏာတိက္ကန္တံ ဝုစ္စတိ။ မဟာသယနန္တိ အကပ္ပိယသယနံ အကပ္ပိယတ္ထရဏဉ္စ။ တဒုဘယမ္ပိ သာဒိယတော န ကေနစိ ပရိယာယေန ဝဋ္ဋတိ။ ဇာတရူပန္တိ သုဝဏ္ဏံ။ ရဇတန္တိ ကဟာပဏော၊ လောဟမာသကဒါရုမာသကဇတုမာသကာဒိ ယံ ယံ တတ္ထ တတ္ထ ဝေါဟာရံ ဂစ္ဆတိ၊ တဒုဘယမ္ပိ ဇာတရူပရဇတံ။ တဿ ယေန ကေနစိ ပကာရေန သာဒိယနံ ပဋိဂ္ဂဟော နာမ၊ သော န ယေန ကေနစိ ပရိယာယေန ဝဋ္ဋတီတိ ဧဝံ အာဝေဏိကံ ဝတ္တဗ္ဗံ။

ဒသပိ စေတာနိ သိက္ခာပဒါနိ ဟီနေန ဆန္ဒေန စိတ္တဝီရိယဝီမံသာဟိ ဝါ သမာဒိန္နာနိ ဟီနာနိ၊ မဇ္ဈိမေဟိ မဇ္ဈိမာနိ၊ ပဏီတေဟိ ပဏီတာနိ။ တဏှာဒိဋ္ဌိမာနေဟိ ဝါ ဥပက္ကိလိဋ္ဌာနိ ဟီနာနိ၊ အနုပက္ကိလိဋ္ဌာနိ မဇ္ဈိမာနိ၊ တတ္ထ တတ္ထ ပညာယ အနုဂ္ဂဟိတာနိ ပဏီတာနိ။ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တေန ဝါ ကုသလစိတ္တေန သမာဒိန္နာနိ ဟီနာနိ၊ သသင်္ခါရိကဉာဏသမ္ပယုတ္တေန မဇ္ဈိမာနိ၊ အသင်္ခါရိကေန ပဏီတာနီတိ ဧဝံ ဉေယျာ ဟီနာဒိတာပိ စာတိ။

ဧတ္တာဝတာ စ ယာ ပုဗ္ဗေ ‘‘ယေန ယတ္ထ ယဒါ ယသ္မာ’’တိအာဒီဟိ ဆဟိ ဂါထာဟိ သိက္ခာပဒပါဌဿ ဝဏ္ဏနတ္ထံ မာတိကာ နိက္ခိတ္တာ၊ သာ အတ္ထတော ပကာသိတာ ဟောတီတိ။

ပရမတ္ထဇောတိကာယ ခုဒ္ဒကပါဌ-အဋ္ဌကထာယ

သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။